اخبار بورس 1401.06.22

 ما انسان‌ها در مواقع متعددی ممکن است گرفتار خطا شویم. در سال‌های اخیر دانشمندان علوم رفتاری و اقتصادی که در حوزه تبین سازوکار تصمیم‌گیری انسان فعالیت می‌کنند خطاهای مختلفی را شناسایی کرده‌اند که در اصطلاح علمی به آنها سو‌گیری یا تورش گفته می‌شود. یکی از این موارد به اثر هاله‌ای معروف است. این اثر در خیلی از نقاط زندگی‌مان حضور داشته و باعث می‌شود تحلیل‌ها یا نظراتمان نسبت به محیط اطرافمان همراه با خطا باشد. این خطا طی چند سال‌اخیر نیز در مقاطع مختلفی از بازار سرمایه ایران قابل‌مشاهده بوده است. اینطور که به‌نظر می‌رسد برای آنکه در ادامه این مسیر از بروز خطاهای هاله‌ای یا سایر سوگیری‌های شناختی برحذر باشیم، نیازمند آنیم که با اتخاذ راهبردی دو سویه در تفکر تحلیلی به‌دنبال آن دسته از عواملی برویم که امکان شکست رویکرد جاری ما در تحلیل را فراهم ‌کند.

 بیوگرافی از یک خطا

بر اساس مطالعات علمی یکی از دلایلی که انسان‌ها در زندگی خود دچار خطا می‌شوند، وجود خطاهای شناختی است که به شکلی کاملا ساختارمند در حوزه شناخت انسان و سازوکارهای تصمیم‌گیری او وجود دارند. این مساله اگرچه ممکن است تا حدودی ناشی از فرهنگ باشد اما تحقیقات زیادی تاکنون نشان‌داده که مسائل تکاملی نیز در این حوزه موثر بوده‌اند. یکی از این خطاها اثر هاله‌ای نام داد. اثر هاله‌ای توسط ادوارد ثراندایک روانشناس آمریکایی در سال‌۱۹۲۰ میلادی کشف شد و در آن اینطور بیان شد که این اثر یک خطای شناختی است که در آن انسان، ویژگی مشخصی از یک فرد یا شی را مبنایی برای قضاوت درباره کل آن قرار می‌دهد.

اگر به خودمان نیز دقت کنیم متوجه می‌شویم که در طول زندگی روزمره خود، در برخی مواقع دچار این سوگیری می‌شویم. این اثر می‌تواند پیامد‌های منفی مختلفی داشته باشد مانند عدم‌انتخاب شایسته افراد یا حتی تصمیم‌گیری به اجرا‌کردن یا نکردن یک پروژه. مثلا تاثیر چهره افراد هنگام مصاحبه شغلی برای استخدام کارمند یک بانک یا تاثیر نورپردازی فروشگاه‌ها برای جلب‌توجه مشتری همه و همه جزوی از اثری هستند که باعث می‌شود با در‌نظر گرفتن یک ویژگی مانند چهره، جذابیت بصری، رنگ و غیره، دست به تصمیم‌گیری در مورد مساله‌ای بزنیم. این اثر حتی در بازار‌های مالی نیز کم‌اثر نبوده و همواره انسان‌هایی هستند که با توجه به تنها یک ویژگی از شرکت‌ها، دست به گرفتن پوزیشن خرید یا فروش سهام می‌زنند.

 کارشناس و اشتباه؟

از اوایل سال۱۳۹۷ بورس تهران وارد یک رالی صعودی شد که در ادامه آن طی سال‌های ۹۸ و ۹۹ توانست بازدهی بالاتر از انتظاری را برای فعالان خود به‌ارمغان بیاورد. دلایل متعددی باعث رشد در این دو سال ‌شد که از قبل صعودی‌شدن بازار هم می‌توانستیم آن را پیش‌بینی کنیم. با خروج آمریکا از پیمان برجام شاهد ورود موج عظیمی از تحولات اقتصادی در ایران شدیم. هنگامی که تحریم‌ها دوباره علیه ایران از سر گرفته شدند، از یک‌طرف انتظارات تورمی افزایش یافت و از طرف دیگر رشد نرخ دلار به افزایش جنب و جوش بازارها انجامید. علاوه‌بر همه این‌ها کاهش بی‌سابقه نرخ بهره بانکی در ابتدای سال‌۹۹ جزو عواملی بود که باعث شد این جنب و جوش تشدید شود و تکاپو در میان سرمایه‌گذاران افزایش یابد. در پی تمامی این اتفاقات مردم ایران ناگزیر به فکر محلی مناسب برای سرمایه‌گذاری افتادند، زیرا هر لحظه منتظر این بودند که ارزش پول ملی از همین‌جایی که قرار دارد هم پایین‌تر برود.

از بازار دلار گرفته تا خرید مسکن در ترکیه، اکثر مردم برای حفظ ارزش سرمایه خود به بررسی بازارهای مختلف می‌پرداختند. بعضی‌ها نیز به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه یا همان بورس روی آوردند که باعث شد آرام آرام چه آنهایی که در زمینه بورس حرفه‌ای بودند و چه آنهایی که به‌تازگی نام آن را شنیده بودند، سرمایه خود را راهی این بازار پرریسک کنند. در اواخر سال‌۱۳۹۸ با شیوع ویروس‌کرونا و متعاقبا بسته‌شدن بسیاری از مشاغل کشور، تعداد زیادی از مردم در خانه خود نشسته و به دلیل داشتن وقت زیاد مشتاق شدند سری هم به بازار سهام بزنند و از این راه سودی کسب کنند. از حوالی روز بیستم مرداد ۱۳۹۹ بود که بازار تصمیم به عوض‌کردن روند صعودی و آغاز نزول تاریخی خود کرد. در این زمان بود که اکثر فعالان خبر از رشد مجدد بازار می‌دادند و این نزول‌ها را فرصتی برای بازچینش پورتفوی خود و دیگران می‌دیدند.

طی این ‌ماه‌ها بیشتر فرصت‌های فروش برای سهامداران وجود داشته و هرکسی که گمان می‌کرد قیمت‌های سهام بیشتر از ارزش واقعی است، می‌توانست از آن خارج شود. یکی از دلایلی که خیلی از تحلیلگران حرفه‌ای بازار سهام با وجود اینکه می‌دانستند قیمت بسیاری از نمادها over value یا بیش از ارزش‌واقعی است، دست به‌فروش سهم خود نزدند، به همان اثر هاله‌ای مربوط می‌شود. مردم و حتی تحلیلگران با خود فکر می‌کردند بازاری که تا این حد بازدهی مثبت طی دوسال اخیر به‌دست آورده، بعید است به این زودی‌ها آن‌هم در شرایطی که تقاضا هر روز در سطح بالایی قرار دارد به ‌یک‌باره تغییر جهت بدهد. در این میان همه سود‌های چند صد‌درصدی خود را دلیلی بر نگه‌داشتن سهم می‌پنداشتند، اما پس از ۳‌ماه شاخص‌کل بورس یکی از بدترین دوره‌های فصلی خود را سپری کرد و حدودا به سطحی رسید ‌که از نوک قله تاریخی ۱/ ۲میلیون واحدی بیش از ۴۰‌درصد فاصله داشت.

 احتمال تداوم این خطا

از مرداد‌ماه سال‌۹۹ تا به امروز، نوسانات شاخص‌کل بورس حاکی از رکودی بلندمدت است، به‌طوری‌که آمار معاملاتی مانند ارزش معاملات و ورود پول حقیقی که نشان از رونق بازار سرمایه دارد، طی این ۲ سال ‌از وضعیت خوبی برخوردار نبود. در این میان اگرچه گاهی اوقات اخباری باعث صعودی‌شدن روند بازار یا پاره‌ای از صنایع می‌شد، اما به چند روز نمی‌رسید که خبری دیگر، روند قبلی را معکوس می‌کرد. طی یک سال‌اخیر نیز اخبار برجامی به‌قدری باعث تجدیدنظر فعالان بازار در انتخاب سهم شده است که می‌توان گفت نسبت به این اخبار دیگر واکنشی نمی‌دهند و تنها خبری که می‌تواند باعث یک موج موقت شود، امضای قرارداد یا شکست‌خوردن کامل گفت‌وگوهای برجام است، در غیر این‌صورت با ادامه پیدا‌کردن مذاکرات و ایجاد موج مثبت و منفی در بازار، دیگر اتفاق خاصی نمی‌افتد.

با نگاه‌کردن به نمودار شاخص‌کل بورس تهران متوجه این موضوع می‌شویم که به‌تازگی یکی از حمایت‌های خوب پیش‌رو که در محدوده شاخص یک‌میلیون و ۴۰۰هزار واحد بود را شکست. در ادامه مسیر افت، مقاومت ۸/ ۶۱درصد فیبوناچی در راه است که در محدوده یک‌میلیون و ۳۵۰ ‌هزار واحد قرار دارد. در حال‌حاضر دو سناریو محتمل است. یکی باز‌گشت شاخص، قبل از شکستن مقاومت بعدی و دیگر نفوذ به آن. اگر شاخص بتواند در معاملات یک هفته آینده سمت و سویی مثبت به‌خود بگیرد، می‌توان انتظار داشت که حداقل کمی از افت‌های اخیر خود را جبران کند، اما اگر باز‌هم به نزول ادامه دهد، دیدن شاخص یک‌میلیون و ۳۴۰‌هزار که مقاومتی است استاتیک، دور از انتظار نیست.

در شرایط کنونی برخی سرمایه‌گذاران از ارزنده‌بودن بازار سخن می‌گویند، اما باید توجه کرد که آیا این ارزندگی ناشی از بررسی اکثر متغیر‌های قابل‌بررسی است یا تنها با دیدن یک یا دو نشانه این حرف‌ها زده می‌شود. اگر تنها به گزارش مالی خوب یا چارت‌های تکنیکال بسنده کنیم باید گفت که احتمالا دچار اثر هاله‌ای شده‌ایم و تحلیل ما ممکن است همراه با خطا باشد. برای اینکه متوجه شویم سهام ارزنده هستند یا خیر، باید هم به متغیر‌های تکنیکال مانند مقاومت، حمایت، الگو‌ها و غیره توجه کنیم و همینطور باید به بررسی متغیر‌های بنیادی مانند صورت‌های مالی، وضعیت نرخ بهره بانکی، قیمت‌های کامودیتی‌ها، اخبار سیاسی و دیگر موارد نیز بپردازیم. به‌عنوان مثال یکی از اخبار تاثیرگذار بر تصمیم‌گیری که به‌تازگی منتظر شده است، خبر تورم زیر یک‌درصد چین برای پنجمین‌ماه متوالی است. این موضوع می‌تواند تاثیر بسزایی بر قیمت کامودیتی‌ها داشته باشد؛ به‌گونه‌ای که اگر با تداوم تورم کم کشور چین اقدام به گرفتن سیاست‌های انبساطی برای جلوگیری از رکود داشته باشد، انتظار می‌رود که در آینده نه‌چندان دور تقاضا برای کامودیتی‌ها افزایش یافته و همین موضوع محرک موثری برای صنایع کامودیتی‌محور است.

سارا فلاح/ کارشناس بازار سرمایههمان‌طور که همه می‌دانیم بازار را می‌توان به دو دسته شرکت‌های بزرگ و شرکت‌های کوچک و متوسط دسته‌بندی کرد. شاخص‌کل بیانگر وضعیت شرکت‌های بزرگ بر اساس ارزش بازار و شاخص هموزن نماینده سهم‌های کوچک و متوسط بازار است. اگر به روند حرکتی شاخص‌کل و هم‌وزن دقت کنیم، متوجه می‌شویم که به‌رغم رکود کلی که در بازار وجود دارد شاخص هم‌وزن بازدهی بهتری نسبت به شاخص‌کل داشته است.

دلیل این موضوع را در چند پارامتر می‌توان یافت. اولین پارامتر ارزش معاملات خرد سهام است که نشان می‌دهد پول‌های زیاد پارک‌شده‌ای وجود دارند که به دلیل ریسک سیستماتیک و فضای ابهام‌آلود سیاسی کشور ترجیح داده‌اند فعلا وارد بازار نشده و نظاره‌گر باشند.  بنابراین حجم نقدینگی کافی برای اثر‌گذاری و تکان دادن سهم‌های بزرگ در بازار وجود ندارد و همین نقدینگی موجود در بازار از یک صنعت کوچک به صنعت دیگر می‌رود که خود این موضوع باعث‌شده که این صنایع بازدهی بهتری نسبت به سهم‌های صنایع بزرگ داشته باشند. پارامتر بعدی قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها است.

با توجه به سیاست‌های انقباضی در سراسر جهان و در راس آنها فدرال‌رزرو شاخص دلار رشد بی‌سابقه‌ای داشته و باعث‌شده که کامودیتی‌ها وارد فاز رکود و نزولی شوند، به‌طوری‌که کل جهان در حال سوق پیدا‌کردن به یک رکود بزرگ است. البته با توجه با ابرتورمی که در آمریکا و اروپا شاهد هستیم چاره دیگری جز ادامه تهاجمی سیاست‌های انقباضی نیست، لذا وضعیت قیمت کامودیتی‌ها با توجه به رکود احتمالی در اقتصاد آمریکا و به‌دنبال آن اقتصاد اروپا و جهان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و شاهد نزول قیمتی در اغلب کامودیتی‌ها هستیم. البته در این میان برخی کامودیتی‌های استثنا نیز وجود دارند که نه‌تنها دچار ریزش نشده‌اند، بلکه شاهد رشد آنها نیز بوده‌ایم که این استثنا‌ها نیز دلایل بنیادی خاص خود را دارند.

با توجه به اینکه سهم‌های بزرگ بازار سرمایه اکثرا صادرات و کامودیتی‌محور هستند که کاهش قیمت‌های جهانی روی سودآوری آنها اثر عمیقی می‌گذارد، بنابراین اقبال از سمت این شرکت‌ها کمتر شده است و معامله‌گران ترجیح می‌دهند تا زمانی‌که ابهام‌ها در مورد قیمت کامودیتی‌ها برطرف نشود و شاهد ثبات قیمتی در آنها نباشند سهم بسیار پایین‌تری به این شرکت‌ها در پرتفوی خود اختصاص دهند. ابهام در حصول برجام نیز از دیگر دلایل عدم‌گرایش خریداران به سمت سهم‌های برجامی و چینش پرتفوی بر اساس برجام است که بعضا جزو صنایع بزرگ بازار به‌حساب می‌آیند مانند خودروسازهای بزرگ و بانک‌ها. همچنین سهم‌های صنایع کوچک و متوسط بازار در طی یک‌سال گذشته نزول‌های شدیدتری را تحمل کرده و به نقاط جذابی برای خرید رسیده‌اند و قیمت بسیاری از آنها تفاوت معناداری با ارزش ذاتی آنها دارد که فروشندگان را از فروش پشیمان می‌کند.

رفتار حقوقی‌ها در برخی سهم‌های بزرگ با شناوری بالا نیز جزو عواملی است که باعث‌شده خریداران حقیقی از سمت این سهم‌ها دور شوند. طی چند‌ماه گذشته شاهد این نکته بودیم که حقوقی‌های برخی سهم‌های بزرگ در روزهایی که سهم ‌درصدهای مثبت را تجربه می‌کرد، دست به‌فروش‌های مدیریت‌نشده‌ای بزنند که نتیجه‌ای جز ناامیدی و دلسردی جریان نقدینگی نداشت. از طرفی برخی اتفاقات در هر صنعت به‌طور جداگانه باعث‌شده که برای خریداران جلب‌توجه کنند. در گروه محصولات کاغذی به دلیل افزایش نرخ انرژی در اروپا و قطع صادرات چوب و خمیرکاغذ از سمت روسیه قیمت جهانی برخی محصولات کاغذی افزایش پیدا کرده که روی سودآوری این صنعت اثر مستقیم گذاشته است. در گروه شوینده‌ها بعد از رشد شدید قیمت مواداولیه، در چند‌ماه گذشته شاهد کاهش قیمت مواداولیه بودیم و همین موضوع باعث شد تا حدی بازار به سمت این گروه اقبال نشان دهد.

افزایش نرخ در برخی محصولات گروه کاشی و سرامیک و همچنین ارزش مارکت پایین این صنعت باعث توجه جریان نقدینگی به برخی نمادهای این گروه شده است. افزایش نرخ و انتظار افزایش حاشیه سود ناخالص در گروه غذایی باعث شد که سهم‌های این گروه مورد‌توجه واقع شوند، بنابراین می‌توانیم به‌طور کلی این نتیجه را بگیریم که بازار از سمت شرکت‌های صادرات‌محور و سودمحور به سمت شرکت‌های دارایی‌محور و سهم‌های با بازیگران حقیقی رفته است. البته نه تمام سهم‌های این صنایع بلکه سهم‌هایی با P/ E مناسب و گزارش‌های خوب ماهانه. در این میان باید این نکته را هم در‌نظر داشت که سهم‌های کوچک عمدتا سهم‌های رشدی به‌حساب می‌آیند که هم سودهای بزرگ‌تر دارند و سهم در زمان نزول بازار ریزش‌های بیشتری را تجربه می‌کنند و همچنین به دلیل شناوری پایین اکثر این سهام، قفل‌شدن در صف خرید و صف‌فروش دور از انتظار نیست، لذا ارتباط مستقیمی میان بازدهی و ریسک این سهم‌ها وجود دارد و نسبت به بازدهی بالا ریسک بالاتری دارند، هرچند قانون جدید دامنه‌نوسان برای سهم‌های فرابورسی می‌تواند تا حدی این مشکل را برطرف کند. از طرفی شرکت‌های بزرگ و بالغ دارای بازدهی پایین‌تر و بالطبع ریسک پایین‌تری هستند.

تا به اینجا بر اساس مولفه های جریان نقدینگی و بنیادی شرایط صنایع کوچک و متوسط بازار را نسبت به شرکت‌های بزرگ‌تر سنجیدیم. اگر بخواهیم نگاهی تکنیکالی به نسبت شاخص هم وزن به شاخص کل داشته باشیم و روند حرکتی آنها را مقایسه کنیم، مشخص می‌شود که هر زمان نماگر هم وزن روند صعودی به خود بگیرد نشانه اقبال بازار به سمت سهم‌های کوچک و متوسط بازار است و هر زمان نزولی شود برتری روند شاخص کل به شاخص هم‌وزن را بیان می‌کند. به طوری که از ابتدای امسال شاخص هم وزن روند صعودی به خود گرفته و کف‌های ماژور بالاتری را ثبت کرده و از چندین ماه پیش با عبور این شاخص نسبتی از کف نزولی تکنیکالی  نوید بازدهی بیشتر سهم های کوچک و متوسط را صادر کرد.  با عبور معتبر و موفق شاخص نسبتی از سقف قبلی خود شده انتظار داریم که همچنان در این کانال صعودی به مسیر خود ادامه دهد و تا محدوده نسبت ۳/ ۰ درصد که هم سقف کانال صعودی و هم کلاستر دو فیبوناچی اکسپنشن و ریتریسمنت است ادامه داشته باشد و به‌طور کلی در حال حاضر نیز چشم انداز شاخص هم‌وزن روشن‌تر از شاخص کل به نظر می‌رسد.

روز گذشته نرخ دلار غیر‌رسمی در محدوده نیمه دوم کانال ۳۰ هزار تومانی به نوسان پرداخت. این در حالی است که نرخ این ارز در روز‌های نه چندان دور در یک بازه قیمتی مشخص و در محدوده کانال قیمتی ۲۹ هزار تومانی برای مدتی نسبتا طولانی نوسان می‌کرد. به عقیده بسیاری از تحلیلگران، پیشروی نرخ شاخص ارزی ناشی از کمرنگ شدن انتظارات مثبت جامعه از آینده کوتاه‌مدت مناسبات سیاسی ایران و قدرت‌های جهانی است. در همین راستا روز گذشته سیگنال‌هایی از تاخیر گفت‌وگو‌های هسته‌ای برجام تا بعد از نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شد. در نهایت قیمت هر برگ اسکناس آمریکایی در معاملات عصر روز گذشته با حدود ۲۵۰ تومان افزایش نسبت به نرخ روز یکشنبه به ۳۰ هزار و ۸۵۰ تومان رسید. هر قطعه سکه طلا ضرب امامی نیز در معاملات عصر روز گذشته با حدود ۲۶۴ هزار تومان افزایش نسبت به نرخ روز پیش در رقم ۱۴میلیون و ۳۰۰ هزار تومان معامله شد.

دیروز دوشنبه 21 شهریور ماه روند قیمت دلار در معاملات غیررسمی بازار تهران افزایشی بود. هر برگ از این اسکناس آمریکایی نخستین معاملات خود در صبح روز گذشته را با حدود 150 تومان افزایش نسبت به نرخ روز یکشنبه در رقم 30 هزار و 750 تومان آغاز کرد. در ادامه معاملات روز دوشنبه نیز شاخص ارزی شاهد افزایش نرخ بود به گونه‌ای که هر برگ از این اسکناس آمریکایی در معاملات عصر روز گذشته روی پله‌های انتهایی کانال 30 و در سطوح قیمتی 30 هزار و 800 تا 30 هزار و 900 تومان معامله شد. طبق بررسی‌های به عمل آمده از روند نرخ دلار معاملات ماه‌های گذشته بازار ارز تهران مشاهده می‌شود که نرخ ارز مذکور در تب و تاب مذاکرات رفت و برگشتی ایران و آمریکا برای حدود 20 روز در بازه قیمتی کانال 29 هزار تومانی نوسان می‌کرد.

این در حالی بود که تمامی تلاش‌های فعالان بازار جهت افزایش نرخ این ارز در آن بازه زمانی به دلیل وجود حجم قابل توجهی از انتظارات سیاسی مثبت در فضای بازار بی‌نتیجه می‌ماند. با این حال پس از انتشار سیگنال‌های جدی و نگران‌کننده از طرف‌ اروپایی‌ها، سقف مقاومت 30 هزار تومانی دلار شکسته شد و نرخ این ارز با ریتم نسبتا تندی در کانال 30 هزار تومانی به حرکت درآمد. با افزایش نرخ دلار در معاملات غیر‌رسمی روند قیمت سکه در معاملات بازار تهران نیز افزایشی شد.  طبق فرمول محاسبه نرخ سکه طلا در بازار تهران، نرخ دلار غیررسمی تاثیر مستقیمی روی قیمت این فلز گران‌بها دارد. روز گذشته نیز با افزایش حدودا 250 تومانی نرخ دلار قیمت هر قطعه سکه طلا ضرب امامی افزایش قیمتی 264 هزار تومانی را تجربه کرد و به پله‌های ابتدایی کانال 14 میلیون تومانی رسید. گفتنی است که نرخ حباب هر قطعه از این فلز گران‌بها نیز روز گذشته در کانال قیمتی یک میلیون و 800 هزار تومانی محاسبه شد.

نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران گفت: کسب مجوز برای خرید و فروش طلا در فضای مجازی برای اصناف مربوطه ضروری و تخلفات از این پس قابل پیگیری است.

نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران گفت: مدت‌هاست به‌دلیل حفظ منافع مردم، از طریق اتحادیه طلا و جواهر اعلام کردیم که خرید و فروش در فضای مجازی ممنوع است مگر آنکه افراد مجوزهای لازم را داشته باشند. محمد کشتی‌‌آرای اظهار کرد: هرچند در فضای مجازی مسائل رهگیری و استاندارد قابل کنترل نیست، اما کسانی که شرایط لازم را داشته باشند، می‌‌توانند با اخذ مجوز این نوع فعالیت‌‌ها به کار خود ادامه دهند. او اضافه‌‌کرد: با این کار منافع مردم حفظ می‌‌شود و دیگر در فضای مجازی شاهد سوءاستفاده و خرید و فروش طلاهای غیراستاندارد نخواهیم بود و چنانچه مشکلی رخ دهد قابل پیگیری است؛ درصورتی‌که در گذشته این امکان وجود نداشت. ناسب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران با تاکید بر اینکه افراد فاقد مجوز همچنان مجاز به خرید و فروش طلا در فضای مجازی نیستند، افزود: کسانی می‌‌توانند این کار را انجام دهند که مجوزهای لازم را طی سه فرآیند انجام دهند. او تشریح‌‌کرد: برای اخذ جواز، افراد ابتدا باید به اتحادیه طلا و جواهر مراجعه کنند و براساس مصوبه‌های این اتحادیه باید افراد مکان تجاری یا اداری قابل قبول اداره اماکن داشته باشند، در مرحله بعد باید «نماد ای» و در آخرین مرحله باید جواز اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی را دریافت کنند تا اجازه فعالیت در فضای مجازی را کسب کنند. کشتی‌‌آرای ادامه ‌‌داد: خریداران برای تعیین اعتبار این فروشگاه‌ها، ابتدا باید نماد ای کسب‌وکار مربوطه را کنترل کنند، این نماد توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت برای متقاضیان مربوطه صادر می‌‌شود و چنانچه فردی این جواز را داشته باشد، می‌‌تواند معاملات اینترنتی انجام دهد. او تاکید کرد: افراد قبل از انجام هرگونه معامله‌‌ای ابتدا نماد ای واحد صنفی را بررسی کنند و از صحت و سقم آن مطمئن شوند؛ زیرا در غیر این صورت هیچ‌کدام از تخلفات قابل پیگیری نیست. این مقام صنفی گفت: مراکز فروش طلا در فضای مجازی باید فاکتور فروش صادر کنند و در این فاکتورها باید شماره تماس، شماره سریال و آدرس درج شده باشد؛ در غیر این صورت کالای معامله‌شده قاچاق محسوب می‌‌شود. او تصریح کرد: با راه‌‌اندازی بسترهای اینترنتی خرید و فروش طلا از هدررفت منافع مردم جلوگیری می‌‌شود.

روز دوشنبه ۲۱شهریور، ۱۳۹‌هزار تن شمش فولاد با میانگین قیمتی ۱۲‌هزار و ۵۰۰تومان از رینگ صنعتی بورس‌کالا مورد معامله قرار گرفت که میانگین نرخ دلاری فروش این محصول ۵/ ۴۶۳دلار و نزدیک به سقف قیمت شمش فولاد صادراتی ایران فوب خلیج‌فارس بود. نوسان مثبت نرخ ارز در کشور ظرف روزهای اخیر به رونق معاملات شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا انجامید. با وجود این، متقاضیان حاضر به رقابت قیمتی چندانی برای کسب سهم از بازار نشدند؛ چراکه در شرایط رکود سنگین مصرفی در بازار داخل و پابرجا ماندن موانع صادراتی، تولید محصول با شمش گران، فاقد توجیه منطقی و اقتصادی است.

تبلور صعود ارزی در رینگ شمش فولاد

رینگ شمش فولاد در بازار بورس‌کالای ایران طی روز دوشنبه 21شهریور با استقبال نسبتا خوب نوردکاران روبه‌رو شد؛ به نحوی که برای 218تن شمش فولاد عرضه‌شده در این بازار، تقاضایی برابر 326تن به ثبت رسید. در نهایت در این روز 139تن شمش فولاد در این بازار مورد معامله قرار گرفت و به این ترتیب حدود 64‌درصد از کل عرضه‌‌‌ها در بازار اولیه به فروش رفت. روز دوشنبه 21شهریور، شمش فولاد با نرخ پایه‌‌‌ای در بازه 12‌هزار تا 12‌هزار و 700تومان در بازار فیزیکی بورس‌کالا عرضه شد که این رقم، با بازه قیمت پایه تعیین‌شده در هفته قبل تفاوت چندانی نداشت. اما حجم فروش شمش فولاد در این بازار نسبت به هفته قبل رشد داشت. در شرایطی که نرخ شمش فولاد صادراتی ایران در بازارهای جهانی تغییر مثبتی نداشته و از بهبود بازار صادراتی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت خبری نیست، سیگنال‌‌‌های ارزی، مهم‌ترین دلیل افزایش حجم فروش شمش فولاد در رینگ بازار فیزیکی بورس‌کالا طی روز گذشته بود.

احتمال معلق ماندن مذاکرات احیای برجام ظرف روزهای اخیر باعث شد تا نرخ ارز در بازار آزاد پس از تجربه نوسان محدود قیمتی ظرف دوهفته اخیر، مجددا افزایشی شود. در حالی که کشورهای اروپایی ادعا کردند ایران از فرصت روابط دیپلماتیک خود استفاده نکرده است و مدعی شدند، در حالی که به توافق نزدیک بودیم، ایران مسائل جداگانه‌‌‌ای را دوباره باز کرد، درخواست اخیر، تردیدهای جدی در قصد ایران برای رسیدن به نتیجه موفقیت‌‌‌آمیز درباره برجام به وجود آورد. البته این بیانیه از سمت سخنگوی وزارت امور خارجه پاسخ داده شد و وی به سه‌کشور اروپایی صادرکننده این بیانیه توصیه کرد، به جای ورود به فاز تخریب روند دیپلماتیک، برای ارائه راه‌‌‌حل به‌منظور پایان‌دادن به اختلاف‌نظرهای معدود باقی‌‌‌مانده نقش فعال‌‌‌تری ایفا کنند.

اخبار منتشرشده باعث شد تا نرخ ارز مجددا در بازار آزاد افزایشی شود. افزایش نرخ ارز در بازار آزاد باعث شد تا بر حجم معاملات در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران افزوده شود و 64‌درصد کل ‌‌‌عرضه‌‌‌ها در بازار اولیه مورد معامله قرار گیرد و به این ترتیب مجددا نوسانات نرخ ارز، سیگنال‌‌‌ساز اصلی بازارهای مالی و کالایی کشور شد.

رونق معاملات فولاد بدون رقابت قیمتی

اگرچه حجم تقاضا نسبت به عرضه برای کسب سهم از معاملات شمش فولاد در روز دوشنبه 21شهریور بالاتر بود؛ اما متقاضیان شمش فولاد که اغلب نوردکاران هستند، حاضر به رقابت قابل‌ملاحظه قیمتی برای کسب سهم از بازار نشدند. به این ترتیب، در نهایت میانگین نرخ فروش شمش فولاد از بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران به 12هزار و 517تومان به ازای هر کیلوگرم رسید.  با احتساب ارز نیمایی 27‌هزار تومان، میانگین دلاری نرخ فروش شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌کالا طی روز گذشته به 5/ 463دلار به ازای هر تن رسید. به این ترتیب، همچنان نرخ فروش شمش فولاد در بازار داخل بالاتر از نرخ فروش صادراتی آن است. البته تفاوت قیمتی یادشده ظرف دوهفته اخیر به‌شدت محدود شده است. در شرایطی که بازار داخلی و صادراتی مقاطع طویل فولادی با رکود مواجه است، خرید شمش گران، برای نوردکاران فاقد توجیه است.  با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، میانگین نرخ فروش شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌کالا طی روز دوشنبه 21شهریور به 13‌هزار و 650تومان می‌‌‌رسد. با احتساب هزینه متوسط حمل و تبدیل شمش به میلگرد، نرخ تمام‌شده میلگرد تولیدی با این شمش برابر 15‌هزار و 150تومان خواهد بود.

فولاد ایران، ارزان‌‌‌تر از رقبای صادراتی

متال‌‌‌بولتن نرخ شمش فولاد صادراتی ایران فوب خلیج‌فارس را در روز هفتم سپتامبر 455 تا 465دلار به‌ازای هر تن ارزیابی کرد. اگرچه این رقم نرخی پایین برای فروش بیلت صادراتی ایران تلقی می‌شود؛ اما میانگین نرخ فروش صادراتی بیلت فولادی کشور از کف قیمتی خود ظرف یک‌سال اخیر که در نیمه مردادماه به ثبت رسید، فاصله 30دلاری گرفته است. با وجود این، بیلت فولادی ایران با نرخی کمتر از دیگر رقبای صادراتی به فروش می‌رود، به نحوی که در زمان مشابه، متال‌بولتن میانگین نرخ فروش بیلت صادراتی هند فوب بنادر اصلی این کشور را 495دلار، میانگین بهای بیلت فولادی ترکیه فوب بنادر این کشور را 617دلار و نرخ فروش بیلت فولادی فوب دریای‌سیاه را 528دلار به ازای هر تن ارزیابی کرد. به این ترتیب می‌‌‌توان اذعان کرد که شمش فولاد صادراتی ایران با نرخی به‌مراتب کمتر از سایر رقبای خود روانه بازارهای جهانی می‌شود.

تحریم و وضع دستورالعمل‌‌‌های متعدد و متناقض باعث شده است تا فعالان زنجیره آهن و فولاد در کشور از ابتدا تا انتها در حفظ بازارهای صادراتی خود به چالش کشیده شوند و راهی جز ارزان‌‌‌فروشی برای کسب سهم از بازارهای جهانی نداشته باشند.  البته لزوم ارزان‌‌‌فروشی برای کسب سهم از بازارهای صادراتی تنها شامل حال حلقه شمش فولاد نمی‌شود؛ نوردکاران کشور نیز مقاطع طویل فولادی خود را با نرخی به‌مراتب کمتر از رقبا صادر می‌کنند. بنابراین در چنین شرایطی، عرضه شمش فولاد برای صنایع تکمیلی با نرخ شمش‌‌‌سازان منطقه باعث می‌شود که نوردکاران امکان صادرات را از دست بدهند. درواقع نمی‌‌‌توان انتظار داشت که بخش پایانی زنجیره، تاوان وضعیت نامساعد تجاری کشور را بدهد.

از ابتدای سال‌جاری تا ۱۸شهریور بیش از ۲۵میلیون تن انواع سیمان در بورس‌کالا فروخته شد که ارزش آن به بیش از ۱۶همت رسید. روز یکشنبه ۲۰شهریور نیز یک‌میلیون و ۱۵۹‌هزار و ۱۹۲تن سیمان در تالار سیمان عرضه شد که بیش از ۹۰۱‌هزار تن آن مورد معامله قرار گرفت.

به گزارش «کالاخبر»، از ابتدای فروردین امسال تا هفته منتهی به ۱۸شهریور، در مجموع ۳۱میلیون و ۳۵۴‌هزار و ۳۴۵تن سیمان در بورس‌کالا عرضه شد که با تقاضای ۳۰میلیون و ۷۳۶‌هزار و ۸۴۶تنی روبه‌رو شد و ۲۵میلیون و ۱۶۲‌هزار و ۱۶۹تن آن به ارزش بیش از ۱۶‌هزار و ۱۰ میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت.روز یکشنبه ۲۰ شهریور نیز یک‌میلیون و ۱۵۹‌هزار و ۱۹۲تن سیمان در تالار سیمان عرضه شد که بیش از ۹۰۱‌هزار تن آن مورد معامله قرار گرفت. در عرضه‌های روز دوشنبه ۲۱شهریور نیز، تالار سیمان شاهد عرضه ۱۵۷‌هزار و ۴۱۰ تن انواع سیمان بود.

معامله ۳۰۹میلیون گواهی سپرده سیمان

از ابتدای سال‌جاری تا هفته منتهی به ۱۸شهریور، در مجموع ۳۰۹میلیون و ۷۱‌هزار گواهی سپرده سیمان معادل ۳۰۹‌هزار و ۷۱تن سیمان دست به دست شد که ارزش نزدیک به ۲۱۹میلیارد و ۸۸۵میلیون تومان را رقم زد. سال گذشته نیز شاهد راه‌اندازی گواهی سپرده سیمان در تاریخ ۹ آبان ۱۴۰۰ بودیم که در مجموع ۱۵۵میلیون و ۷۷۶‌هزار ورق بهادار مبتنی بر کالا معادل ۱۵۵‌هزار و ۷۷۶تن سیمان به ارزش ۹۰میلیارد و ۲۸۷میلیون تومان مورد دادوستد قرار گرفت.