اخبار 00/04/28

کمبود برق یکی از موانع اساسی تولید فولاد در کشور در سال‌جاری بود. بسیاری از شرکت‌های فولادسازی به دلیل قطع برق به اهداف خود در ماه‌های ابتدایی سال دست نیافتند. شرکت برق منطقه‌ای پیش ‌از این از تعدادی از شرکت‌های سیمانی، خودرویی و فولادی خواسته بود مصرف برق خود را ۸۰درصد کاهش دهند. حال توانیر خواستار توقف فعالیت فرآیند اصلی شرکت‌های فولادی و دریافت برق به میزان ۱۰درصد دیماند مصرفی شده است. این محدودیت شدید از ۱۵ تیر اعمال شد و به دنبال آن توانیر اعلام کرد، آن دسته از شرکت‌هایی که این محدودیت را رعایت نکنند، برق‌ آنها تا اطلاع‌ ثانوی قطع خواهد شد. این موضوع که آیا واحدهای فولادسازی بیش از میانگین جهانی برق مصرف می‌کنند که باید در جهت بهینه‌سازی آن گام بردارند یا می‌توانند به سمت ایجاد نیروگاه برای خود پیش بروند، موضوعی است که «دنیای اقتصاد» با مدیران عامل برخی واحدهای فولادسازی و کارشناسان فولاد به آن پرداخته است.
به دنبال تامین انرژی پایدار در صنعت فولاد
 قطعی برق، فولاد بناب را به اهداف سه ماه نخست سال نرساند
مدیرعامل مجتمع فولاد صنعت بناب در پاسخ به این پرسش که به برنامه تولید خود در چهار ماه ابتدای سال ۱۴۰۰ دست‌ یافته‌اید، عنوان کرد: تولید ما براساس برنامه پیش می‌رفت، اما به دلیل قطع برق از برنامه خود جا ماندیم. تولید ۱۰۸ هزار تن پیش‌بینی تولید فولاد بناب به‌صورت ماهانه بوده که در فروردین به بیش از ۵۰هزار تن تولید رسیدیم که به دلیل تعطیلات و اورهال شدن شرکت احیای استیل فولاد بافت که برای تامین نیاز ما آهن اسفنجی تولید می‌کند و به دنبال آن اورهال خود فولاد بناب، به آن میزان تولید هدف‌گذاری شده دست نیافتیم. البته یکی از معایب تولید در زنجیره این است که اگر زنجیره بالادستی اورهال داشته باشد، سبب توقف کار زنجیره پایین‌دست نیز می‌شود.

سورنا زمانیان در ادامه عنوان کرد: در اردیبهشت ۱۰۶ هزار تن تولید داشتیم که در این ماه ۲ هزار تن تا رسیدن به رکورد خود فاصله داشتیم. در خرداد به دلیل قطع برق به‌صورت یک روز در میان به تولید ۷۹هزار تن رسیدیم. از ۱۵ تیر نیز به‌صورت رسمی ابلاغ کردند که کارخانه سیمان و فولاد باید تعطیل شوند، این در حالی است که این دو صنعت سبب رونق اقتصادی کشور می‌شوند.

 نگاه زیرساختی برای تامین برق وجود ندارد
مدیرعامل مجتمع فولاد صنعت بناب در ادامه با تاکید بر این موضوع که باید نگاه بلندمدت به تامین زیرساخت‌ها داشت، عنوان کرد: باید با رشد اقتصادی به جنگ قدرت‌های دنیا رفت، با این رویکرد در زمینه خاموشی‌ها که تولید سیمان و فولاد را تعطیل کردند، این اتفاق نخواهد افتاد. چرا دولت‌های ما در طول این سال‌ها تمهیدات لازم را برای این موضوع نیندیشید‌ه‌اند که در چنین وضعیتی صنایع مادر را برای مصارف شهری تعطیل کنند. چرا به سمت تجهیز نیروگاه‌های خود نرفته‌ایم و چرا تمام این کم‌کاری‌ها را به‌پای بیت کوین می‌نویسیم، این در حالی است که سیستم نیروگاهی کشور به‌شدت فرسوده شده است.

زمانیان در پاسخ به این پرسش که میزان میانگین مصرف برق در واحدهای فولادسازی بیشتر از میانگین جهانی است، عنوان کرد: کوره‌های قوس که نیاز به مصرف الکترود دارند، برق‌بر هستند، البته باید در نظر گرفت که فناوری که در کارخانه‌های داخلی به کار گرفته‌ایم، متناسب با همین طراحی است و نمی‌توانیم ادعا کنیم میانگین مصرف برق واحدهای فولادسازی ما از میانگین جهانی بیشتر است.

وی ادامه داد: موضوع آن است که طراحی و فناوری ما مربوط به ۵۰ سال گذشته است و ما هنوز نتوانسته‌ایم هویت صنعتی درستی برای خود ایجاد کنیم، به‌ عبارت‌ دیگر، هویت صنعتی ما گم ‌شده است و کماکان با مدل‌های ۵۰سال پیش به‌پیش می‌رویم. نمی‌توانیم مانند مدل‌های کشورهایی مانند آلمان یا ژاپن کنونی به‌پیش برویم، ولی زیرساخت و تجهیزات ما مربوط به ۵۰ سال پیش باشد. این سبب دوگانگی می‌شود. از این‌ رو باید تصمیم‌های شجاعانه و انقلابی گرفت، چراکه با شعار دادن کاری درست نمی‌شود.

مدیرعامل مجتمع فولاد صنعت بناب در پاسخ به این پرسش که آیا برای تامین برق فولادسازان به آنها پیشنهاد می‌دهید که برای خود نیروگاه بسازند، عنوان کرد: ساخت نیروگاه هزینه‌ و زمان بسیاری می‌خواهد. بزرگ‌ترین مشکل در کشور قوانین و مقررات بی‌شمار و متعارض باهم است. این قوانین، بخشنامه، اصلاحیه، شیوه‌نامه و… سبب می‌شود که کارها پیش نرود. این روال ایراد دارد که تا حل نشود، کارها به‌درستی پیش نمی‌رود. بنابراین ساخت نیروگاه از یک‌سو سرمایه کلان می‌خواهد، هرچند ممکن است در این راستا، وزارت نیرو هم استقبال کند، اما ممکن است کلی روال دست و پاگیر بر سر راه این امر قرار بدهند که ساخت‌ آن هزینه‌های بسیاری را تحمیل کند.

زمانیان ادامه داد: باید با اقتصاد، فرهنگ و تفکر ایرانی پیش رفت. ممکن است آلمانی‌ها و چینی‌ها این کار را بتوانند انجام دهند، اما آیا ما قادر به چنین کاری هستیم و آیا این نسخه برای تمام کشورها جوابگو است؟ در کشور ما تنها دو سال زمان برای مجوز گرفتن لازم است و ساخت نیروگاه چه مدت‌زمان می‌برد که بماند. بنابراین تا زمانی که قوانین ما اصلاح نشود، این اقدام‌ها عملی نخواهد شد.

 راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای واحدهای فولادی برای قطعی برق
همچنین مدیرعامل شرکت احیای استیل فولاد بافت در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به مشکلات پیش‌آمده در تابستان سال جاری برای واحدهای فولادسازی عنوان کرد: یکی از مسائلی که سبب شده در ماه‌های ابتدایی سال به ظرفیت اسمی خود در این فصل نرسیم، خاموشی برق بود.

عطارد گودرزی در ادامه تاکید کرد: به نظر تعطیل کردن دو صنعت مادر یعنی سیمان و فولاد به‌هیچ‌عنوان کار درستی نیست.

وی در پاسخ به این پرسش که چه راهکارهایی برای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای رفع این مشکل پیشنهاد می‌دهید، عنوان کرد: در بلندمدت باید یک توسعه همگن را ایجاد کنیم. در کوتاه‌مدت نیز باید مدیریت مصرف بین مصرف‌کنندگان برق انجام گیرد و به‌صورت بهینه برنامه‌ریزی شود، به این معنا که یک بخش از خاموشی‌ها به خانه‌های مردم، بخشی برای واحدهای اداری، بخشی برای واحدهای تجاری و بخشی برای واحدهای صنعتی اختصاص یابد، نه اینکه تمام آن بر دوش صنعت بیفتد.

گودرزی در پاسخ به این پرسش که مصرف واحدهای فولادسازی بهینه است، عنوان کرد: ممکن است مصرف انرژی در واحدهای فولادسازی نسبت به میانگین جهانی بیشتر باشد، اما ما نمی‌توانیم در فولادسازی کشور، یک بخش را شاخص کنیم، این کار امکان‌پذیر نیست. ما یک کشور در شرایط خاص هستیم که تمام واحدهای صنعتی ما نیز در این شرایط قرار می‌گیرد. مصرف انرژی در شرکت‌های فولادی ما به نسبت جهان بالاتر است، ولی در حد صنعت در کشور ما معقول به نظر می‌رسد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا در نگاه بلندمدت پیشنهاد ساخت نیروگاه برای واحدهای فولادسازی را می‌دهید، گفت: باید هرکسی در رشته تخصصی خودش کار کند، اگر لازم باشد فولادساز را مجبور کنند به توانیر کمک کند نیروگاه ایجاد کند، ممکن است جواب بدهد، اما نه اینکه خود فولادساز نیروگاه ایجاد کند، چراکه این امر در تخصص فولادساز نیست و بدون شک، بهره‌برداری و بهره‌وری که فولادساز می‌تواند از یک واحد نیروگاهی داشته باشد، از توانیر ضعیف‌تر خواهد بود، مانند اینکه از توانیر انتظار تولید فولاد و سیمان داشته باشیم و این موضوع غلطی است. البته واحدهای فولادسازی می‌توانند در ایجاد زیرساخت به‌صورت مشترک با توانیر سرمایه‌گذاری کنند، اما ساخت آن باید بر عهده وزارتخانه تخصصی آن باشد. برای نمونه مجموعه‌های بزرگی مانند گل‌گهر یا چادرملو ساخت نیروگاه را آغاز کرده‌اند، اما استنباط من این است، زمانی این اقدام موفق‌تر بود که هزینه آن در اختیار وزارت نیرو و مادر تخصصی قرار می‌گرفت، به این معنی که شرکت مادر تخصصی نیروگاه را ایجاد می‌کرد و به بهره‌برداری می‌رساند و انرژی حاصل را در اختیار واحد صنعتی قرار می‌داد.

 فولادسازان به سمت فناوری‌های نوین تولید برق روی بیاورند
حسام ادیب، رئیس هیات‌مدیره گروه دانش‌بنیان پاترون و کارشناس حوزه انرژی در زمینه فولاد در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره قطع برق در واحدهای فولادسازی عنوان کرد: در ماجرای قطع برق ناگهانی صنعت فولاد شاهد عدم برنامه‌ریزی دولتمردان بوده‌ایم، به‌طوری‌که حتی فرصت چندروزه به فولادسازان برای برنامه‌ریزی امورات داده نشد و با قطع ناگهانی برق، شاهد مشکلات و خسارات زیادی به صنعت فولاد ازجمله در ایفای تعهدات صادراتی و داخلی، پرداخت تعهدات و بدهی‌های ناشی از خرید مواد اولیه به دلیل توقف تولید و فروش، اکسید شدن آهن اسفنجی‌های خریداری‌شده، افزایش هزینه‌های نسوز کاری به دلیل شوک‌های ناشی از قطع و وصل برق، عدم برنامه‌ریزی مناسب برای نیروی انسانی، عدم امکان برنامه‌ریزی فوری جهت تعمیرات اساسی و درنهایت ضرردهی به خاطر توقف تولید و وجود هزینه‌های ثابت بسیار بالا در صنعت فولاد بودیم.

ادیب در ادامه خاطرنشان کرد: فولادسازان کشور ناگزیر به بهینه‌سازی مصرف انرژی خود هستند که دستیابی به این هدف، با توجه به وجود دانش و تخصص کافی در کشور، تنها با استفاده از فناوری‌های نوین در کوره‌های الکتریکی امکان‌پذیر است. طبیعی است که با وجود تحریم‌ها، دستیابی به این فناوری‌ها کار چندان ساده‌ای نیست.

وی با اشاره به این موضوع که فناوری‌هایی که صنعت فولاد باید برای بهینه‌سازی به دنبال آنها باشد قابل‌توجه است، خاطرنشان کرد: فناوری‌هایی مانند استفاده از آهن‌اسفنجی داغ، استفاده از حرارت گاز خروجی از کوره جهت پیش‌گام، تزریق کربن، استفاده از مشعل‌های دمش گاز اکسیژن، استفاده ترکیبی از مشعل و تزریق‌کننده‌های اکسیژن سوپرسونیک، بهینه‌سازی سامانه خنک‌کاری کوره‌های قوس، استفاده از دریچه‌های خودکار روی کوره، استفاده از حسگرهای مختلف و رایانه برای بهینه‌سازی مصارف، استفاده از دریچه ئی‌بی‌تی برای تخلیه مذاب، سامانه‌های تنظیم‌کننده ارتفاع الکترود که به‌صورت هیدرولیکی یا برقی عمل می‌کنند و بسیاری موارد دیگر فناوری‌های هستند که صنعت فولاد ایران به آن نیازمند است.

رئیس هیات‌مدیره گروه دانش‌بنیان پاترون با اشاره به کمبود قراضه در فولادسازی کشور تصریح کرد: یک عامل محیطی نیز روی مصرف برق فولادسازی ایران تاثیر دارد و آن کمبود قراضه و عدم توجیه اقتصادی آن است که فولادسازان را به مصرف بیشتر آهن‌اسفنجی سوق داده است. بسیاری از کوره‌های قوس الکتریکی ایران برای مصارف تا ۸۰درصد آهن‌اسفنجی طراحی ‌شده‌اند، درحالی‌که به‌ناچار تا حدود ۱۰۰درصد آهن‌اسفنجی استفاده می‌کنند که این سبب افزایش مصرف انرژی می‌شود. به همین ترتیب در کوره‌های القایی که اساسا برای ذوب‌آهن اسفنجی طراحی نشده‌اند، در بسیاری از کارخانه‌ها تا ۸۰درصد آهن‌اسفنجی و حتی بیشتر استفاده می‌شود. هرچند مساله کمبود قراضه به رشد اقتصادی کشور نیز وابسته است، اما دولت می‌تواند در این حوزه ورود پیدا کرده و برای واردات قراضه تمهیداتی بیندیشد. این در حالی است که در کشور مجاور ما مانند ترکیه، تقریبا همه فولادسازی با قراضه وارداتی تولید می‌شود.

ادیب در ادامه با اشاره به این موضوع که می‌دانیم ذخایر سنگ‌آهن ایران نامتناهی نیستند و تکیه‌ بر سنگ‌آهن و آهن اسفنجی، راهکار بلندمدت و منطقی به شمار نمی‌رود، بیان کرد:‌ کشورهایی مانند چین که عمده روش تولید آنها کوره بلند است نیز به سمت فولادسازی با کوره قوس برای ذوب قراضه گام‌های بلندی برداشته‌اند.

وی ادامه داد: هرچند فولادسازان ایرانی نمی‌توانند در تولید گاز طبیعی سرمایه‌گذاری کنند، ولی در تولید برق می‌توانند اقدامات بسیاری انجام دهند. با وجود آنکه متاسفانه در حال حاضر سیاست‌های دولت برای تولید برق حمایت‌کننده به شمار نمی‌رود، اما دولت ناچار است از این بخش صنعت حمایتی منطقی به‌عمل آورد.

رئیس هیات‌مدیره گروه دانش‌بنیان پاترون خاطرنشان کرد: با توجه به سودآوری بالای صنعت فولاد در ایران، شایسته است فولادسازان به‌جای توسعه‌های عمودی، به سمت فناوری‌های نوین تولید برق روی بیاورند. با توجه به آنکه بخش عمده‌ای از تولید فولاد ایران در استان‌هایی مانند یزد، کرمان و اصفهان انجام می‌شود که این استان‌ها از انرژی خورشیدی بسیار خوبی برخوردارند، لازم است در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های عظیمی، با کمک کنسرسیوم‌های داخلی انجام گیرد تا بخشی از برق موردنیاز صنعت فولاد توسط خود این صنعت، با توجه به شرایط خاص ایران تولید شود. به‌تازگی در ابوظبی نیروگاهی خورشیدی با ظرفیت تقریبی ۱۲۰۰ مگاوات با سرمایه‌گذاری ۸۷۰میلیون دلاری راه‌اندازی شده که می‌تواند الگوی مناسبی برای فولادسازان ایرانی باشد. ۱۲۰۰ مگاوات می‌تواند پاسخگوی تقریبا دو برابر نیاز کل شرکت فولاد خوزستان یا ۱۰برابر نیاز شرکت فولاد آلیاژی ایران باشد.

قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی بورس کالا در حالی افزایشی اعلام شد که از شتاب رشد آن کاسته شده است. دو متغیر اصلی معادله کشف نرخ یعنی قیمت مبنای دلار و نرخ جهانی محصولات پتروشیمیایی تا حد زیادی از تداوم صعود قیمتی باز مانده و در هفته جاری با رشد محدود خود بر قیمت‌های پایه اثرگذار شدند.
 

تکانه‌های نرخ ارز در هفته گذشته تداعی کننده عقبگرد این بازار از مسیر صعودی خود بود که در نهایت بر نرخ نیما نیز اثر خود را منعکس کرده و از شتاب صعودی آن تا حد زیادی کاسته است. به طوری که میانگین هفتگی بهای نیمایی دلار، 22 هزار و 233 تومان ارزیابی شد که در مقایسه با 20 تیرماه، با رشد محدود 61/ 0 درصدی بر قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی اثر گذاشت. این در حالی بود که در هفته‌های ماقبل بهای ارز به عنوان سکاندار رشد قیمت‌های پایه معرفی شد و به عنوان اهرم جدی رشد میزان تقاضا و حجم معاملات به شمار رفت. اما در هفته جاری، قیمت‌های اعلامی تحت تاثیر نوسان کاهشی بهای ارز در بازار آزاد و کاهش رشد نرخ ارز در سامانه نیما، رشد محدود 133 تومانی را در قیمت مبنای دلار برای معادله تعیین قیمت پایه به ثبت رساند که می‌تواند در هفته جاری نیز بر معاملات پتروشیمیایی‌ها اثرگذار باشد.

همچنین شواهد نشان می‌دهد که قیمت محصولات پتروشیمیایی در بازار جهانی نیز از روند صعودی و یکپارچه نرخ تا حدی کناره‌گیری کرده و در بسیاری از محصولات به ویژه در گروه پلیمرها یا بدون تغییر بوده یا با کاهش قیمت جهانی همراه شده است.

  حجم معاملات پلیمرهای بورس کالا وارد مسیر کاهشی شد
در جریان معاملات هفته گذشته در تالار فیزیکی بورس کالا، میزان دادوستد پلیمرها و محصولات شیمیایی با افت محسوسی همراه شد. نوسان کاهشی بهای ارز شاید عمده‌ترین دلیلی باشد که بر هر دو بازار اثر خود را منعکس کرد و تداعی کننده بازگشت ذهنیت کاهش نرخ در بین اهالی بازار شد. چرا که به دنبال عقبگرد بهای آزاد دلار از کانال 25 هزار تومانی و تداوم نوسان کاهشی آن طی هفته گذشته، از شتاب رشد نیما نیز کاسته شد و این فرضیه که برای هفته جاری، قیمت‌های پایه 27 تیرماه، به مسیر افزایشی خود همچون دو هفته گذشته ادامه ندهد، تقویت شد. از این رو تقاضا برای خرید هر دو گروه پلیمری و شیمیایی کاهشی بود که این میزان کاهش در بین پلیمرها جدی‌تر ارزیابی می‌شود. اینکه قطعی‌های مکرر برق در بین بسیاری از صنایع همچنان ادامه دارد و محرک جدی برای کاهش مصرف مواد اولیه به شمار می‌رود، دیگر دلیلی است که سبب افت تقاضا شده است. از این رو طی هفته گذشته شاهد ورود 83 هزار و 934 تن تقاضا برای پلیمرها بودیم که در مقایسه با هفته ماقبل از افت 34 درصدی حکایت دارد. اگرچه میزان تقاضا کاهشی بود اما می‌توان افت حجم معاملات را در کاهش جدی میزان عرضه‌ها جست‌وجو کرد. چرا که افت عرضه می‌تواند دلیلی برای کاهش تقاضا به شمار آید. در هفته گذشته به میزان 77 هزار و 254 تن از انواع مواد اولیه پلیمری در بورس کالا عرضه شد که در مقایسه با هفته ماقبل آن افت 14درصدی را به ثبت رساند. بررسی میزان عرضه پلیمرها در سال جاری نشان می‌دهد که حجم عرضه‌های هفته گذشته با چشم‌پوشی از هفته منتهی به 13 فروردین سال جاری، کمترین میزان عرضه‌های هفتگی است. این در حالی است که متوسط هفتگی عرضه پلیمرهای بورس کالا در سال 1400، 92 هزار و 364 تن برآورد می‌شود که بیش از 15 هزار تن بالاتر از مجموع پلیمرهای عرضه شده در هفته گذشته است. از این رو می‌توان افت 23 درصدی حجم معاملات پلیمرها در هفته گذشته را از مسیر کاهش جدی میزان عرضه رهگیری کرد که پس از دو هفته صعود به بالای 90 هزار تن در ابتدای تیرماه، اکنون به 63 هزار و 254 تن رسیده است.  اگرچه افت جدی میزان عرضه می‌تواند دلیل اصلی کاهش حجم معاملات باشد اما در کنار آن تکانه‌های کاهشی بهای ارز نیز بی‌اثر نبود. اینکه پیش از شروع روند افزایشی در قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی، متقاضیان این بازارها اقدام به خرید حداکثری کردند، موجب رشد موجودی انبارها شده است که در شرایط فعلی پتانسیل مصرف این میزان مواد اولیه وجود ندارد. بنابراین شاید بتوان گفت تقاضای واقعی برای مدتی تامین شده است. در نهایت ثمره دادوستد پلیمرهای بورس کالا در هفته گذشته، معامله بیش از 82 درصد عرضه پلیمرها بود که کمترین مقدار طی سه هفته گذشته به شمار می‌رود.

  سیگنال مبهم بازارهای جهانی
تکانه‌های قیمتی نفت خام در هفته گذشته به گونه‌ای بود که افت هفتگی 3.20 درصدی را به ثبت رساند و تحرکات قیمتی بازارهای جهانی را با اما و اگرهای زیادی همراه ساخت. در تازه‌ترین خبرها، توافق عربستان و امارت به گوش می‌رسد که مبتنی بر آن به امارات اجازه افزایش تولید پایه خود را تا 3.65 میلیون بشکه در روز افزایش دهد. اگرچه گسترش سریع نوع دلتای ویروس کرونا در اقصی نقاط دنیا جدی بوده و سبب وضع محدودیت‌های مجدد شده است، تا حدی که بر تقاضای سوخت اثر محسوسی برجای گذاشته است.

در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته هر بشکه نفت خام برنت با بهای 73 دلار و 13 سنت مورد معامله قرار گرفت که افت روزانه 46/ 0 درصدی را به همراه داشت. برآیند افت و خیزهای بهای نفت خام در ماه گذشته به گونه‌ای بود که تغییرات قیمتی ماهانه را به نزدیک صفر درصد متمایل کرد. اینکه دورنمای قیمت نفت به چه سمت و سویی می‌رود، می‌تواند زمینه تحرکات قیمتی را در بازار جهانی محصولات پتروشیمیایی رقم زند. اما آنچه که از متوسط نوسان نرخ جهانی در گروه پلیمرها نمایان است، تمایل به کاهش قیمت در معاملات دیده می‌شود. اما در بین شیمیایی‌ها رشد قیمت‌های جهانی برجسته‌تر است.

نفتا به عنوان اصلی‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمیایی در تاریخ 16 جولای، با 674 دلار و 20 سنت معامله شد. آن هم در شرایطی که به رغم رشد محدود 015 درصدی در معاملات روزانه خود، در هفته گذشته با کاهش قیمت همراه بوده است.

  سومین رکورد کاهش حجم معاملات شیمیایی‌ها در هفته گذشته
شیمیایی‌های بورس کالا نیز همچون پلیمرها در هفته گذشته با افت جدی حجم دادوستد همراه شدند. به طوری که 28 هزار و 113 تن محصول شیمیایی مورد معامله قرار گرفت که در مقایسه با هفته ماقبل از افت 7 درصدی حکایت دارد. اگر بخواهیم حجم معاملات هفتگی شیمیایی‌ها را بررسی  کنیم، میزان دادوستدها در هفته گذشته پس از هفته منتهی به 24 اردیبهشت و هفته منتهی به 20 فروردین، کمترین مقدار را به ثبت رساند. این در حالی است که متوسط هفتگی میزان دادوستدهای این گروه از محصولات طی سال جاری در تالار فیزیکی بورس کالا به میزان 33 هزار و 118 تن ارزیابی می‌شود که حجم معاملات هفته گذشته حتی از متوسط هفتگی نیز پایین‌تر بوده است. در هفته گذشته 41 هزار و 399 تن انواع محصولات شیمیایی در بورس کالا عرضه شد که با رشد نزدیک به 7 درصدی، تنها داده افزایشی در این بازار به شمار می‌رود. در مقابل این میزان عرضه، تقاضایی به اندازه 33 هزار و 513 تن شکل گرفت که درمقایسه با هفته ماقبل آن کاهش محدود 35/ 1 درصدی داشت. در نهایت ثمره تقابل عرضه و تقاضا سبب معامله 68 درصد عرضه‌ها شد.

گسترش سریع گونه دلتا کرونا باعث شده تا اقتصاددانان در اروپا نسبت به تاثیر منفی این چالش بر روند بهبودی اقتصاد این قاره ابراز نگرانی کنند. اقتصاددانان و تحلیلگران نگرانند گسترش شیوع کرونا دلتا، چشم‌انداز روشن پیش‌بینی شده اقتصاد اروپا در آینده را تضعیف کند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی و پایش آثار اقتصادی کرونا به نقل از فایننشال تایمز متخصصان حوزه اقتصاد هراس دارند افزایش موارد ابتلا به گونه جدید کرونا و به‌دنبال آن مجبور شدن دولت‌ها برای اتخاذ دوباره برخی محدودیت‌های جدید در فعالیت‌های اجتماعی جوامع، اجازه ندهد اروپا روند بهبودی وضعیت اقتصادی خود را بر اساس پیش‌بینی‌ها رو به جلو حرکت دهد. لغو برخی محدودیت‌های کرونایی در بعضی از کشورهای اروپایی طی ماه‌های اخیر منجر به افزایش کسب و کارها شد که باعث شده بود بیشتر اقتصاددانان پیش‌بینی جدیدی از رشد اقتصادی برای اروپا در آینده داشته باشند. اما شیوع سریع و گسترده کرونا دلتا، شک و تردیدها را نسبت به تحقق روند رو به جلوی اقتصاد اروپا افزایش داده است.  با توجه به اینکه اکثر موارد جدید ابتلای کرونا در اروپا از نوع دلتا بوده و این مورد باعث شده تا میزان ابتلا به کرونا به بالاترین میزان طی ماه‌های اخیر برسد، نگرانی‌ها تشدید شده است.

اریک نیلسن، اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی در این رابطه گفت: نسبت به اینکه شیوع کرونا دلتا، مسیر رو به جلوی اقتصاد اروپا را منحرف کند، اندکی بیشتر نگران هستم. اگر بار دیگر محدودیت‌های کرونایی جدیدی تعیین شود، شرایط تا حدودی خوب پیش نخواهد رفت.

آلمان و فرانسه اخیرا به شهروندان‌شان نسبت به سفر به اسپانیا – جایی که میزان موارد ابتلا به کرونا از پرتغال نیز پیشی گرفته – هشدار داده‌اند. این مساله ضربه‌ای به صنعت گردشگری اسپانیا در آغاز فصل حیاتی گردشگری در این کشور محسوب می‌شود.

پابلو هرناندز دکاز، رئیس بانک اسپانیا در این راستا گفت که پیش‌بینی‌ها از رشد اقتصادی قوی بر اساس این فرضیه بوده که این بحران پس از تابستان پایان می‌یابد یا اینکه اسپانیا می‌تواند در تابستان امسال نیمی از درآمد گردشگری دوران قبل از شیوع کرونا را به‌دست بیاورد؛ اما به‌دلیل شناسایی و گسترش نوع دلتا کرونا و تبعات آن، تردیدها در این زمینه افزایش یافته است.

هلند اخیرا اعلام کرد که برخی محدودیت‌ها را در مورد فعالیت رستوران‌ها و کافه‌ها بار دیگر اعلام خواهد کرد و دلیل آن افزایش ۱۰ برابری میزان ابتلای روزانه به کرونا بوده است. این اعلام هلند دو هفته پس از آن انجام شد که محدودیت‌ها در این بخش لغو شده بود. در قبرس و پرتغال نیز یکسری قوانین محدودکننده در فعالیت‌های اجتماعی بار دیگر تعیین شده ‌است.

مرکز اروپایی کنترل و پیشگیری بیماری‌ها نیز اعلام کرده که میزان ابتلای هفتگی به کرونا در اتحادیه اروپا و منطقه اقتصادی آن در مقایسه با هفته‌های گذشته افزایش یافته است در حالی که میزان بستری‌ها و مرگ و میرها شرایط باثباتی داشته است.  کارستن برژسکی، یک فعال اقتصادی گفت: دلایلی برای نگرانی وجود دارد. خطراتی وجود دارد و به‌نظر می‌رسد آهنگ حرکتی منفی است.  کالوم پیکرینگ، اقتصاددان در مرز برنبرگ نیز تصریح کرد: به لطف روند واکسیناسیون در برخی کشورها، ما همچنان معتقدیم که بعید است کشورها بار دیگر مجبور شوند محدودیت‌های جدی گسترده را در قبال فعالیت‌های اقتصادی اعمال کنند. وزیران دارایی ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان نیز اخیرا هشدار داده‌اند که افزایش شیوع گونه‌های جدید ویروس کرونا و دسترسی اندک به واکسن در کشورهای در حال توسعه، تهدیدی برای بهبود وضعیت اقتصادی جهان هستند.

در دومین روز هفته، حرکت نزولی دلار ادامه یافت. روز یکشنبه‌ اسکناس آمریکایی ۵۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۲۴ هزار و ۶۲۰ تومان رسید. دلار در روز ابتدایی هفته نیز ۳۰ تومان افت را به ثبت رسانده بود. با این حال‌ افت روز یکشنبه بازار برای شماری از معامله‌گران عجیب بود.
بی‌محلی دلار به اخبار
این دسته انتظار داشتند که بازار در واکنش به اخبار سیاسی، با افزایش قیمت مواجه شود. با این حال‌ معامله‌گران دلار اخبار را جدی نگرفتند. در اواخر روز شنبه عنوان شد که ایران تا زمان آغاز به‌کار دولت جدید رغبتی به ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای ندارد و این موضوع را به مقامات اروپایی نیز منتقل کرده است. به نوشته رویترز بعید است که مذاکرات وین تا قبل از اواسط ماه آگوست از سر گرفته شود. معاون سیاسی وزیر خارجه نیز عنوان کرد که روشن است که گفت‌وگوهای وین باید منتظر دولت جدید در ایران بماند.

برخی از معامله‌گران تصور می‌کردند که با تعویق مذاکرات هسته‌ای، خریداران به یکباره به بازار بازخواهند گشت و قیمت دلار افزایشی خواهد شد. با این حال‌ روز یکشنبه خبری از خریداران در بازار نبود و قدرت به دست فروشندگان بازار افتاده بود.

دلیل عرضه‌ای افت قیمت دلار
به گفته فعالان، برخی از معامله‌گران تصور می‌کنند که عرضه ارز توسط بازارساز در سطح بالایی قرار دارد؛ گفته می‌شود که این موضوع موجب شده است که این دسته  تمایلی به خرید ارز نداشته باشند. دیروز صرافی‌های بانکی قیمت فروش دلار خود را پایین آوردند و در محدوده‌های ابتدایی کانال ۲۴ هزار تومانی اقدام به عرضه ارز کردند. ساعت ۴ بعدازظهر دیروز،‌ قیمت فروش ارز بر تابلوی صرافی‌های بانکی ۲۴ هزار و ۱۵۰ تومان بود که ۲۵۰ تومان کمتر از روز شنبه بود.

کاهش تقاضای حواله‌ای
دیگر عاملی که در افت قیمت دلار در روز یکشنبه نقش داشت،‌ نزول تقاضای حواله‌ای بود. به گفته بازیگران باتجربه ارزی،‌ دیروز تقاضای خاصی برای حواله درهم وجود نداشت و کاهش حجم معاملات ارز کشور همسایه بسیار مشهود بود. معامله‌گران سنتی باور دارند، زمانی که تقاضا برای درهم قابل توجه نیست، قیمت دلار در بازار داخلی نیز توان صعود خاصی را نخواهد داشت. در واقع از نگاه این گروه، قیمت حواله درهم و دلار در بازار داخلی رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند و از هم اثرپذیر هستند. در این میان، شماری از معامله‌گران معتقدند که ممکن است در آخرین روزهای کاری دولت دوازدهم میزان عرضه ارز در بازار افزایش پیدا کند. آنها به‌دلیل چنین هراسی سعی کرده‌اند که در بازار فعالیت خاصی نداشته باشند. به گزارش اقتصادنیوز،  گروهی از معامله‌گران باور دارند، ممکن است بازارساز برای اینکه آمار بهتری از خود برجا بگذارد، بخشی از ارزهای ذخیره‌شده را روانه بازار کند و حتی قیمت دلار را به‌سوی ابتدای کانال ۲۰ هزار تومانی سوق دهد. چنین تصوری حتی در اواسط اردیبهشت‌ماه با شدت از سوی برخی مخالفان سیاسی مطرح شد.

آزادسازی برخی منابع بلوکه شده
عده‌ای از معامله‌گران باور دارند، آزادسازی برخی منابع بلوکه‌شده ارزی ایران برای پرداخت شماری از بدهی‌های خارجی در افت قیمت دلار در روزهای اخیر اثر داشته است. از نگاه آنها، این موضوع از دو جهت بازار را تحت‌تاثیر قرار داد. از یکسو امیدواری‌ها نسبت به احتمال احیای برجام را برای برخی از معامله‌گران بالا برد و از سوی دیگر گروه دیگری از فعالان باور دارند که دست بازارساز برای مداخله در بازار آزاد را بالا می‌برد.

افت سکه با فشار دلار
افت قیمت دلار در روز یکشنبه موجب شد که سکه امامی نیز به حرکت کاهشی خود ادامه دهد. فلز گرانبهای داخلی دیروز ۱۰ هزار تومان افت را به ثبت رساند و به بهای ۱۰ میلیون و ۵۲۰ هزار تومان رسید. تحلیلگران باور دارند که سکه وضعیت حساسی در آستانه حمایت ۱۰ میلیون و۵۰۰ هزار تومانی دارد و در صورت شکست آن، با افزایش فروش‌ها مواجه خواهد شد. افت قیمت سکه در روز یکشنبه موجب شد که حباب این فلز گرانبها نیز به سمت صفر میل کند. ساعت ۴ بعدازظهر روز گذشته حباب سکه در محدوده ۲ دهم درصدی قرار گرفت.

سازمان بورس و اوراق بهادار، دستور‌العمل تشکیل شرکت سهامی عام پروژه را با هدف تقویت بازار اولیه و هدایت نقدینگی به پروژه‌های دارای توجیه اقتصادی تصویب کرد.
میثم طهماسب‌زاده، رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار سرمایه‌ای سازمان بورس و اوراق بهادار، از تصویب دستورالعمل تشکیل شرکت سهامی عام پروژه در جلسه هیات‌مدیره سازمان خبر داد و گفت: دستورالعمل تشکیل شرکت سهامی عام پروژه با هدف تقویت بازار اولیه و هدایت نقدینگی به پروژه‌های دارای توجیه اقتصادی به تصویب رسیده است .

وی اظهار کرد: شرکت سهامی عام پروژه شرکتی است که به شکل سهامی عام و با مکانیزم پذیره‌نویسی عمومی و به منظور تکمیل و بهره‌‌برداری از پروژه‌های کلان اقتصادی که دارای توجیه فنی و اقتصادی است، تشکیل می‌شود.

 به گفته رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار سرمایه‌ای، حداقل سرمایه لازم برای صدور مجوز عرضه عمومی برای شرکت پروژه پنج هزار میلیارد ریال است. برای عرضه عمومی شرکت‌های مذکور، موسسان باید حداقل نصف سرمایه شرکت را تعهد کرده و صد در صد مبلغ اسمی هر سهم تعهد شده را به شکل نقد یا غیرنقد تادیه کنند.

وی توضیح داد: محدودیتی در میزان آورده غیرنقدی برای موسسان وجود ندارد، اما آورده غیرنقدی صرفا باید شامل پروژه یا پروژه‌های انتقالی در زنجیره تولید و اجزا و متعلقات آن (از قبیل زمین، ساختمان و تاسیسات محل پروژه، ماشین‌آلات مربوطه و…) در راستای موضوع اصلی فعالیت شرکت تاسیس شده باشد.

طهماسب‌زاده ادامه داد: دارایی مذکور باید فاقد هرگونه معارض و محدودیت نقل و انتقال باشد. همچنین دارایی‌های نامشهود از قبیل برند، علائم تجاری و دانش فنی و تخصصی به عنوان آورده غیرنقدی مورد قبول نیست.

وی افزود: موسسان باید پیش از ارائه درخواست به سازمان مجوزهای قانونی مربوطه را از متولیان امر در وزارتخانه‌های مربوطه یا مراجع ذی‌صلاح که متخصص در حوزه هر صنعت بوده دریافت کنند. همچنین موسسان الزام دارند تا زمان اتمام پروژه در شرکت حضور داشته باشند و تضامینی از جمله قسمتی از سهام آنها جهت اتمام پروژه در زمان‌بندی اعلامی در وثیقه بورس مربوطه قرار گیرد.

رئیس اداره نظارت بر انتشار و ثبت اوراق بهادار سرمایه‌ای در پایان گفت‌وگو با «سنا» خاطرنشان کرد: این شکل تاسیس می‌تواند ضمن کمک به توسعه کشور موجب رونق تولید و اشتغال را در راستای اقتصاد مقاومتی فراهم آورد.

سود و پول، دو کلمه جذابی هستند که دل همه را می‌برند. از یکی دو سال پیش که بیشتر از هر زمان دیگری از بورس صحبت شد، خرید و فروش سهام و کسب سود در این بازار سرمایه، شد یکی از اتفاق‌های جذاب در خانواده‌های ایرانی. خانواده‌هایی که اکثرشان بدون اطلاعات و تخصص کافی و به واسطه تبلیغات وارد این بازار سرمایه شدند. اما در کنار این تبلیغات عامل دیگری هم در این ماجرا دخیل بود و آن هم سود بود. برای خیلی‌ها جذاب است. با گذشت زمان و ریزش شدید شاخص بورس، خیلی‌ها متوجه شدند که کسب سود از بازار سرمایه خیلی هم راحت و بی‌دردسر نیست.
نقشه راه حقیقی‌ها در بازار سهام
حالا آدم‌هایی که در بورس سرمایه‌گذاری کرده بودند یا به فکر این هستند که مسیر دیگری برای سرمایه‌گذاری در این بازار سرمایه پیدا کنند یا از آن خارج شوند. از طرفی اتفاق‌هایی هم مثل نزدیک شدن به زمان شروع به کار دولت سیزدهم، باعث شده است که نگاه‌ها بار دیگر به سمت بورس جلب شود. برای این افرادی که نگاهشان به سمت بورس آمده، تجربه آنهایی که در بورس ضرر کردند، مثل درس عبرت شده است. در این فضا برای این دو گروه از سرمایه‌گذاران، یعنی یکی آنهایی که به دنبال پیدا کردن مسیری جدید و امن برای سرمایه‌گذاری در بورس هستند و دیگری آنهایی که تازه به بورس می‌خواهند وارد شوند، این سوال مطرح می‌شود که برای اینکه ضرر زیادی نکنیم و سرمایه‌گذاری‌ای با بیشترین بازدهی را داشته باشیم، چه کنیم؟ این چه کنیم را با کارشناسان و متخصصان حوزه بورس در میان گذاشته‌ایم.

یادتان باشد بورس‌جای ریسک‌پذیرها است
ریسک‌پذیری شاید کلیدواژه تمام صحبت‌های کارشناسان حوزه بورس است که بارها در صحبت‌ها و اظهارنظرهایشان به آن پرداخته‌اند. الناز جمالی، کارشناس حوزه بورس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به این موضوع اشاره می‌کند و می‌گوید: «بازار سرمایه، بازار ریسک‌پذیری است و فردی که وارد این بازار می‌شود، باید مازاد پولش را وارد کند و اینکه اگر این پول را نیاز ندارد، در این بازار سرمایه‌گذاری کند.» نیاز نداشتن به پولی که برای سرمایه‌گذاری در بورس آورده می‌شود، از آن دست مسائلی است که کارشناسان زیادی در صحبت‌هایشان بارها به آن اشاره کرده‌اند. شایان کرمی هم در بخش‌هایی از صحبت‌هایش به این موضوع اشاره می‌کند و به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: « سهامدار باید ببیند، چه آورده‌ای را وارد بازار سرمایه می‌کند. یعنی از چه محلی می‌خواهد سرمایه‌اش را وارد بازار سرمایه کند که مساله‌ای مهم و حیاتی است.» او به موضوع بحث روانشناختی در بورس هم اشاره می‌کند که کمتر کسی به آن پرداخته است: « هر فردی که در بازار سرمایه حضور پیدا می‌کند، الگوهای تربیتی و کودکی این فرد در نوع خرید و فروش این فرد اثرگذار است. چراکه معامله‌گر‌ها با احساساتشان مثل ترس، طمع، هیجان و… درگیر می‌شوند. پس فردی که می‌خواهد وارد بازار سرمایه شود باید متوجه این موضوع‌ها باشد و بر اساس بررسی آنها اقدام به سرمایه‌گذاری کند.»

از واسطه‌ها استفاده کنید
تاکید اکثر کارشناسان و متخصصان حوزه بورس برای سهامداران خرد و تازه‌وارد به این بازار سرمایه، سپردن سرمایه‌هایشان به صندوق‌ها یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری است. الناز جمالی، کارشناس حوزه بورس در همین رابطه می‌گوید: «سهامداران می‌توانند سرمایه‌هایشان را در صورت نداشتن دانش کافی در حوزه بورس، به سبدگردان‌ها بدهند و درصدی از سودشان را به آنها بدهند.» پیمان حدادی، کارشناس حوزه بورس هم در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در رابطه با این گزینه برای سهامداران یا افرادی که علاقه دارند به حوزه بورس وارد شوند، می‌گوید: «در این شرکت‌ها به جز حسابرس یک نهاد متولی و خود سازمان بورس هم بر این نهادها نظارت دارد و البته نکته مهم‌تر این است که حق‌الزحمه‌ای که این نهادها می‌گیرند، کاملا مرتبط با بازدهی‌ای است که آنها کسب می‌کنند. برای مثال اگر برای سرمایه‌گذار بازدهی کسب نکنند، سرمایه‌گذار هم به این شرکت‌ها سهمی پرداخت نمی‌کند.» به اعتقاد حدادی «این بازی، بازی برد-برد است.» در نتیجه او این‌طور توضیح می‌دهد که «مدیر این شرکت‌ها برای کسب درآمد نیازمند بازدهی بیشتر برای مشتری‌ها است. پس به سمتی می‌رود که مشتری‌ها سود کنند تا خودش هم درآمد کسب کند.» الهه ظفری هم در این رابطه می‌گوید: «استفاده از ابزارهای مالی مثل صندوق‌های سرمایه‌گذاری روش خوبی است» و توضیح می‌دهد: «سهامداران همچنین می‌توانند به شرکت‌های مورد اعتماد و معتبر که زیر نظر سازمان بورس هستند و سبدگردان هستند، سرمایه‌هایشان را بدهند تا از مدیریت حرفه‌ای آنها استفاده کنند.» الناز افشار هم اینطور توصیه می‌کند که «بهتر است سهامداران پول خودشان را در اختیار سبدگردان‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار بدهند تا بتوانند از ضررهای احتمالی جلوگیری کنند.»

نگاهتان به سهم‌های بنیادی و شاخص‌ساز باشد
الناز جمالی در توضیح این توصیه می‌گوید: «اگر افراد در این حرفه تخصص و شناختی ندارند، باید سهم‌های بنیادی محور و EPS محور و با دید میان‌مدت خریداری کند.» او در ادامه می‌گوید: «بهتر است سهامداران، سهم‌های شاخص‌ساز خریداری کند» و توضیح می‌دهد که «بازار سهام، بازاری با سود ثابت نیست. زمانی سود خوبی می‌دهد و زمانی سود منفی که در نتیجه همیشه یک روند ثابت را طی نمی‌کند.» الناز افشار هم در توضیح این موضوع می‌گوید: «این توصیه برای افراد ریسک‌گریز خوب است؛ این افراد باید به سمت خرید سهم‌های EPS محور با p/ e پایین بروند تا بتوانند از سود مجامع بهره‌مند شوند که قطع به یقین سودآنها از سپرده بانکی بیشتر خواهد بود.»

نوع نگاهتان به بورس را انتخاب کنید
«یکسری پیش فرض‌ها را باید قبول کنید که از مهم‌ترین آنها داشتن دید بلندمدت است.» این بخشی از صحبت‌های الهه ظفری، کارشناس حوزه بورس است. او در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» نسبت به این موضوع گلایه می‌کند که « متاسفانه اکثر فعالان بازار و مخصوصا افرادی که شغل اصلی‌شان این نیست، چنین نگاهی ندارند.» صحبتی که این کارشناس حوزه بورس مطرح می‌کند درباره این مساله است که ذات بازار سرمایه بلندمدت است و این‌طور توضیح می‌دهد: «وقتی بازار سرمایه را به‌عنوان محلی برای سرمایه‌گذاری و کسب بازدهی انتخاب می‌کنید، بنابراین باید صبور باشند و دید بلندمدت داشته باشند.» اما در ادامه این موضوع، الناز افشار این‌طور توضیح می‌دهد: «تاریخ نشان داده است که سود بازار سرمایه در بلندمدت از دیگر بازارهای موازی بیشتر بوده است، با توجه به شرایط اقتصادی پیش رو بازارهای موازی بازار سرمایه در شرایط پرریسکی قرار دارند و سهامداران می‌توانند با دید بلندمدت و میان‌مدت اقدام به خرید سهام بکنند.» الناز جمالی از دیگر کارشناسان حوزه بورس توضیح می‌دهد: «با توجه به وضعیت بازار که یک گام به جلو و دو گام به عقب است باید دید سهامداران بلندمدت باشد.» شایان کرمی هم در توضیح این بخش به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «بازه زمانی‌ای که فرد می‌خواهد در بازار سهام حضور داشته باشد مساله مهمی است. ما افرادی داریم که روزانه خرید و فروش می‌کنند و یکسری افراد هستند که نگاه میان‌مدت به بازار دارند و بنا بر شرایط بازار ورود می‌کنند که افراد زیادی هم این‌طور هستند. یکسری افراد هم هستند که دیدگاه بلندمدت دارند و قصد سهامداری دارند. این هم یکی از نکانی است که فرد باید برای خودش انتخاب کند که با چه بازه زمانی‌ می‌خواهد وارد بازار سرمایه شود.» این کارشناس حوزه بورس همچنین در ادامه توضیحاتش در این بخش درباره مساله دیگری هم توضیح می‌دهد و می‌گوید: « از بحث ریسک‌گریزی هم نباید غافل شویم. افرادی که در بورس وارد می‌شوند باید ببینند، ریسک گریزیشان کم است یا زیاد و در نتیجه نوع خرید سهم خود را تعیین کنند. برای مثال صنایع و شرکت‌هایی که در بورس وجود دارند یا ارزشی هستند یا رشدی. شرکت‌هایی که ارزشی هستند به مراتب ریسک کمتری دارند و شرکت‌هایی که رشدی هستند ریسک بیشتری دارند؛ اما انتظار بازدهی آنها بیشتر است.»

دانش بورسی خود را افزایش دهید
در کنار توصیه برای سپردن سرمایه‌ها به صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردان، یکی دیگر از توصیه‌های برخی از کارشناسان کسب دانش و اطلاعات درباره بورس برای افرادی است که می‌خواهند در این بازار سرمایه فعالیت داشته باشند. دانش و اطلاعات نکته‌ای است که الناز جمالی هم به آن اشاره می‌کند و در صحبت‌هایش با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «بهتر است سهامداران خودشان بروند یاد بگیرند. بورس و یاد گرفتن معامله‌گری یک هنر است و کسی که این هنر را یاد بگیرد، تا آخر عمرش تامین شده است.» پیمان حدادی هم درباره این توصیه می‌گوید: «بورس حرفه‌ای کاملا تخصصی است و نیاز به دانش، آگاهی، تجربه و زمان دارد.» در کنار این تعریف، الناز افشار، کارشناس حوزه بورس، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به سهامدارانی که قصد ورود به بورس را دارند این‌طور توصیه می‌کند: «سهامداران جدیدالورود در ابتدا شرکت در کلاس‌های آموزشی تحلیل بنیادین و تکنیکال و تابلوخوانی شرکت کنند تا بتوانند با مطالعه صورت‌های مالی ارائه‌شده در سامانه کدال که تنها منبع رسمی اطلاعات شرکت‌ها است، بتوانند روی شرکت‌ها تجزیه و تحلیل انجام بدهند و بعد اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.» او همچنین می‌گوید: «آنها با توجه به تحلیل تکنیکال می‌توانند نقاط ورود و خروج خود را روی سهم‌ها مشخص کنند؛ چون تحلیل تکنیکال یک ابزاری برای پیش‌بینی قیمت‌ها در بازار است که بر اساس مطالعه و بررسی تاریخچه قیمت و حجم معامله در آن بازار است.» الهه ظفری، دیگر کارشناس حوزه بورس هم در همین رابطه می‌گوید: «داشتن علم و دانش در این حوزه به سهامداران خیلی کمک می‌کند. چون هرکسی که پیشنهادی به این افراد بدهد، قابل اتکا نیست و لازم است که خود افراد تا حدودی با مفاهیم کلی بازار آشنا باشند. سهامداران اگر صبر و علم کافی را دارند، راهی که کمترین ریسک را دارد، تشکیل پرتفوی است. یعنی بیایند با توجه به علم و دانشی که دارند سهام شرکت‌هایی را که سودآوری دارند، به نسبت سرمایه‌هایشان انتخاب کنند. این کار باعث می‌شود که ریسکشان کاهش پیدا کند.» الناز افشار هم می‌گوید: «سهامداران مادامی که فرهنگ سرمایه‌گذاری و علم و دانش خودشان را رشد نداده‌اند، نباید اسیر هیجان‌های بازار شوند.»

تنوع بخشی در پرتفو
«سهامداران باید به دو نکته کلیدی توجه کنند، یکی تنوع‌بخشی در پرتفوی و یکی مدیریت سرمایه‌گذاری است.» این بخشی از توصیه الناز افشار است. او در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» توصیه‌اش را این‌طور توضیح می‌دهد: «سهامداران با این دو نکته می‌توانند ریسک خودشان را کاهش و بازدهی را افزایش دهند.» افشار همچنین در صحبت‌هایش تاکید می‌کند که سهامداران از سرمایه‌گذاری روی تک‌سهم خودداری کنند. و توضیح می‌دهد: «سهامداران بهتر است با توجه به میزان سرمایه‌هایشان بیایند این سرمایه را تقسیم کنند میان چند سهم مختلف و حتی چند ابزار مالی مختلف تا بتوانند بیشترین بازدهی و کمترین ریسک را برای خودشان رقم بزنند. این‌طور نباشد که ۹۰درصد سرمایه‌شان را روی یک سهم و ۱۰درصد را روی سهم‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند.»

میانگین قیمت سهام در دومین روز هفته کاهشی ۶۴/ ۰ ‌درصدی را از خود به نمایش گذاشت و دماسنج بازار سرمایه را به محدوده یک میلیون و ۳۰۲ هزار واحدی رساند. این‌طور که به نظر می‌رسد زمینه برای تحلیلی‌تر شدن بازار سهام نسبت به گذشته بیشتر فراهم شده است و با وجود تداوم ابهام درخصوص آینده مذاکرات هسته‌ای و مشخص نبودن رویکرد اقتصادی رئیس دولت بعدی، گواهی برای تضعیف بازار سهام در ماه‌های پیش‌رو وجود ندارد.
نوسان بورس در بزنگاه اطلاعاتی
حال و روز تقاضا
بازار سرمایه روز گذشته را با افت ۶۴/ ۰ درصدی شاخص کل بورس به پایان برد. در حالی که در ابتدای هفته جاری انتظار می‌رفت افزایش تقاضا در بازار سهام منجر به ورود این بازار به فاز گاوی شود با این حال نه تنها این انتظار محقق نشد، بلکه حالا با گذر تنها دو روز از معاملات در هفته جاری شاهد کاهش اقبال سهامداران به بازار سهام و مغلوب شدن تقاضا در مقابل عرضه هستیم. بر این اساس معاملات روز یکشنبه در شرایطی خاتمه یافت‌ که  افت بیش از ۸۳۰۰ واحدی شاخص کل بورس تهران به بازگشت این شاخص به محدوده یک میلیون و ۳۰۲ هزار واحد منجر شد.

افت ملایم نماگر اصلی بازار سرمایه در این روز طی شرایطی رخ داد که جریان حاکم بر شاخص کل هموزن نیز پس از گذر چند روز از جلوه‌گری نمادهای کوچک‌تر و رونق بیشتر آنها نسبت به نمادهای شاخص‌ساز همراهی بیشتری را با دماسنج اصلی بورس نشان داد و به میزان ۵۶/ ۰ درصد کاهش یافت. این‌طور که به نظر می‌آید افت قیمت‌ها در بازار سرمایه با قرار گرفتن در فصل مجامع  در نمادهای کوچک‌تر و بزرگ‌تر همسو شده است. با این حال این همسویی در افت میانگین‌ها سبب نشده ارزش معاملات خرد در بازار سهام چندان کاهش پیدا کند. روز یکشنبه میزان این سنجه به حدود ۴۸۶۳ میلیارد تومان رسید که تفاوت محسوسی را نسبت به روز معاملاتی قبل به نمایش نمی‌گذارد. از سو‌ی دیگر اگرچه تعداد صفوف فروش افزایش یافته، اما همچنان نسبت به قبل تغییر شدیدی نداشته که بتوانیم این افزایش را به عنوان گواهی برای بد شدن وضع بازار یا عقب کشیدن خریداران از آن تلقی کنیم. روز گذشته در حالی تعداد صف‌های فروش به ۱۵ درصد از کل نمادهای معامله شده در بورس رسید که میزان صف‌های خرید به ۱۴ درصد کاهش یافته بود. در ارزش این صفوف نیز اختلاف چشمگیری وجود ندارد. بر این اساس معاملات روز یکشنبه در حالی خاتمه یافته است که ارزش صفوف خرید ۲۱۸ میلیارد تومان و ارزش صف‌های فروش ۲۹۰ میلیارد تومان بوده است. به هر ترتیب وضعیت بازار سرمایه آن هم پس از تجربه یک ریزش ۱۰ ماهه به میزان بیش از ۵۰ درصد اتفاقی نیست که از سوی فعالان بازار به راحتی فراموش شده باشد. همین امر سبب خواهد شد تا به صعود احتمالی مجدد قیمت‌ها در بازار همواره با دیده تردید نگریسته شود؛ عاملی که طبیعتا در قالب نمایش معاملات ضعیف در برخی از روزها و رشد قیمت نظیر آنچه در هفته‌های قبل شاهد بودیم، نمایان خواهد شد.

دلیل اقبال به کوچک‌ترها
در روزهای گذشته شاهد آن بودیم که با افزایش فاصله میان قیمت نمادهای بزرگ بازار سرمایه با نمادهای کوچک در کنار قرار گرفتن آینده بزرگ‌ترها در هاله‌ای از ابهام نسبت به مذاکرات برجام و به تبع آن قیمت دلار، نمادهای شاخص‌ساز به جز در پاره‌ای از موارد با کاهش نسبی تقاضا مواجه شدند و در عوض نمادهای کوچک‌تر بار جذب سرمایه سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیرتر را به دوش کشیدند. در این میان اما جذب این سرمایه توسط نمادهای کوچک بازار چندان از سر نیاز به سفته‌بازی نبوده است. تورم ساختاری در یک سال اخیر شرایطی را پدید آورده که به طور سنتی بسیاری از سرمایه‌گذاران با فرارسیدن موج تورم به کالاهای مصرفی انتظار افزایش نرخ محصولات بسیاری از صنایع داخلی را  می‌کشند. همین امر سبب می‌شود تا در بسیاری از سال‌ها افزایش نرخ محصول برای بسیاری از صنایع غیر زیان‌ده کوچک فعال در بورس خبری خوب تلقی شود.

در سال جاری نیز این رویه به دلیل کسری بودجه شدید دولت پر رنگ‌تر از قبل شده و بسیاری از شرکت‌ها در شرایطی که نه امید چندانی به افزایش قیمت دلار و قیمت محصولات جهانی وجود دارد و نه به دلیل تحریم‌های گسترده امیدی به بهبود و توسعه آنها چشم به افزایش قیمت ریالی در محصولات خود دوخته‌اند. همان‌طور که در روزهای گذشته شاهد بودیم افزایش قیمت شیر به ۶۴۰۰ تومان در هر لیتر بر امید سرمایه‌گذاران به افزایش قیمت کالاهای لبنی افزوده است. در سایر صنایع نیز نظیر سیمان رشد قیمت به دلیل نبود برق و کاهش تولید توانسته بر قیمت این کالا اثر بگذارد. البته از آنجا‌ که این افزایش نرخ در روزهای اخیر به سبب کمبود برق و کاهش عرضه است به عنوان یک تغییر هماهنگ در کل صنعت سیمان در نظر گرفته نمی‌شود. با این حال به دلیل میزان متناسب موجودی انبار در بسیاری از شرکت‌های سیمانی و پایداری این کالا ممکن است برخی از شرکت‌های فعال در این صنعت بتوانند از قبل این شرایط وضعیت بهتری را نسبت به ماه‌های قبل شاهد باشند.

دقیقا به همین دلیل است که در روز گذشته نیز بیشترین پول حقیقی به صنایع کوچک‌تر و در صدر آنها صنعت سیمان وارد شد. بررسی آمار ورود و خروج پول حقیقی طی روز گذشته حکایت از آن دارد که در این روز از مجموع ۱۹۴ میلیارد تومان پول خارج شده از بورس تهران و انتقال خالص سهام به همین ارزش از سوی حقیقی‌ها به حقوقی‌ها، بیشترین خروج سرمایه سرمایه‌گذاران خرد به ترتیب از صنایع بانک، فلزات و خودرو روی داده و در مقابل پس از سیمانی‌ها صنایع شیمیایی، چند رشته‌ای صنعتی و اطلاعات و ارتباطات توانسته‌اند بیشترین ورود پول را به خود اختصاص دهند.

در مورد صنعت شیمیایی نکته حائز اهمیت این است که این گروه به دلیل آنکه از شرکت‌های پتروشیمی و عمدتا شاخص‌ساز تشکیل شده ممکن است جذب پول حقیقی در آنها به منزله اقبال سرمایه‌گذاران به سمت نمادهای شیمیایی تلقی شود. این در حالی است که در روز گذشته اوضاع نمادهای پتروشیمی چندان قابل دفاع نبود و منفی موجود در آنها حتی در شاخص کل بورس نیز خودنمایی کرد. از این رو باید توجه داشت که ورود پول حقیقی در این نمادها طی روز گذشته نه به سمت پتروشیمی‌ها بلکه به سمت نمادهای شوینده و تولیدکنندگان محصولات شیمیایی بوده که آنها هم از همین قاعده رشد قیمت تورمی پیروی می‌کنند.

روزهای پایانی در کدال
در روزهای اخیر اما آنچه توانسته جلب توجه کند نزدیک شدن به آخرین گزارش‌های سه ماه نخست سال جاری است که باید از سوی ناشران یا همان شرکت‌های دارنده نماد در بورس و فرابورس در تارنمای کدال قرار بگیرد. این مساله اگرچه سبب شده امیدواری به آینده شرکت‌ها مخصوصا آنهایی که در سه ماهه نخست تولید و فروش خوبی داشته‌اند بیشتر شود با این حال نشان‌دهنده این نکته است که در ادامه برخاستن از خاکستر افت ۱۰ ماهه شاخص بورس و مشخص نبودن عواملی نظیر مذاکرات برجامی شاید گوش بازار چندان به متغیرهای بنیادی نیز بدهکار نباشد. به هر ترتیب در بسیاری از تحلیل‌های ارائه شده در سال‌های اخیر مساله برجام و موانع تحریمی آن بر سر راه اقتصاد کشور وضعیتی را پدید آورده که در آن همه چیز از لحاظ روانی به این توافق گره خورده و بازار هم مانند سایر بخش‌های اقتصاد رنجور کشور چشم انتظار رسیدن اخبار خوب از مذاکرات احیای برجام است.

این‌طور که به نظر می‌‍‌آید دقیقا به همین دلیل است که خوش‌بینی به گزارش‌های منتشر نشده در برخی موارد چندان بر قیمت برخی سهام موثر نبوده است. البته این نکته را نیز باید مد نظر قرار داد که ممکن است در روزهای آتی از میان همین گزارش‌ها برای بازار اخبار خوبی نیز به گوش برسد. به هر روی بیراه نیست که ریزش روز گذشته شاخص را نیز به عنوان دنباله‌ای بر افت قیمت‌ها در روز شنبه در نظر بگیریم. چرا که در این روز نیز قیمت دلار در محدوده ۲۴۶۰۰ تومان ماند و مانند روزهای قبل نتوانست خود را به محدوده ۲۵ هزار تومانی نزدیک کند. از سو‌ی دیگر نیز افزایش مجدد نرخ بهره بین بانکی به بالای ۱۸ درصد نیز عاملی بوده که توانسته در روزهای گذشته بر این مساله اثر بگذارد و به عنوان یک عامل روانی مهم نقش بازی کند. در پایان می‌توان این‌طور گفت که افزایش حجم اطلاعات چه در قالب گزارش‌های سه ماهه و چه اطلاعات ارائه شده در مجامع شرکت‌ها می‌تواند به عنوان یک عامل جدی در تحلیلی‌تر شدن بازار نقش بازی کند و در بلندمدت به دلیل نبود هیجان مشابه سال ۹۹ در بازار سرمایه، ادامه سال ۱۴۰۰ را تحلیلی‌تر از گذشته رقم بزند. در چنین شرایطی مسلما نه فقط سهامداران حقیقی بلکه حقوقی‌ها نیز با دقت بیشتری سهامداری خواهند کرد و از گذشته نکته سنج‌تر خواهند بود.

مطابق با مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار، تمامی مشمولین سهام عدالت در روش مستقیم از تمامی حقوق و مزایای سهامداری (شامل امکان حضور در مجمع، رأی دهی و …) برخوردار شدند.

محسن انصاری مهیاری مدیر نظارت بر ناشران با اعلام این خبر به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، گفت: سهامداران سهام عدالت در روش مستقیم می توانند در مجامع عمومی ۳۶ شرکت سرمایه پذیر سهام عدالت شخصاً حضور یافته و از طریق اعمال رأی خود در تصمیم گیری های این شرکت ها مشارکت کنند.

به گفته وی شرکت های سرمایه پذیر سهام عدالت می بایست اطلاعات سهامداران عدالت به روش مستقیم و سایر سهامداران خود را از شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه دریافت کرده و در سامانه سهام خود جهت برگزاری مجامع عمومی اعمال کنند.