رشد روزافزون فناوری‌های نوین در همه حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از جمله حوزه بازارهای مالی شرایط جدیدی به‌وجود آورده است. افزایش دادههای موجود، رشد عملیات مالی و تراکنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بانکی، ابزارهای مالی نوین، فناوری بلاک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چین و هوش‌مصنوعی و بسیاری از عوامل دیگر موجب شده است که اهمیت نیروی متخصص و آشنا با فناوری نوین بیش از پیش آشکار شود. در این‌خصوص روز شنبه سمینار «جایگاه سرمایه انسانی در افق پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روی بازار سرمایه» بهمنظور بررسی فرصت‌ها و چالش‌های موجود در این حوزه برگزار شد.
مدیریت استعداد؛ عامل اصلی رشد شرکت‌ها
سجاد موحد، مدیرعامل مرکز مالی ایران در سمینار «جایگاه سرمایه انسانی در افق پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روی بازار سرمایه» با اشاره به برپایی ۳۰۲هزار نفر ساعت آموزش، تدوین و طراحی ۴۵۲ دوره آموزشی و آموزش ۱۸هزار دانش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر در مرکز مالی ایران یکی از رسالت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اصلی این مرکز را پرورش نیروی متخصص در بازار سرمایه دانست و گفت: توسعه خدمات آموزشی و پژوهشی بهمنظور ارتقای شفافیت در بازارهای مالی، ارائه راهکارهای نوآورانه و کاربردی، تسهیل ارتباطات و جریان اطلاعات در بازارهای مالی، همکاری موثر و مستمر با فعالان حوزه مالی بینالمللی و افزایش بهرهوری و بهبود مستمر عملکرد سازمانی از مهم‌ترین اهداف مرکز مالی ایران است. وی افزود: ارائه خدمات حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای به فعالان بازارهای مالی بهمنظور ارتقای کیفیت تصمیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی ذی‌نفعان و تبدیل‌شدن به سازمانی دانشبنیان و منطبق با استانداردهای بینالمللی از دیگر اهداف مهم این مرکز است. موحد همچنین ایجاد پایگاه جامع آموزش بازار سرمایه، بررسی طرحهای موجود در بازار سرمایه، جمع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آوری دانش و محیط آزمون توسط کمیته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تخصصی، بهروزرسانی پایگاه دادههای تحقیقاتی مالی ایران و راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اندازی سامانه تخصصی اشتغال در بازار سرمایه (بورس تلنت) را مهم‌ترین دستاوردهای مرکز مالی عنوان کرد.
مدیرعامل مرکز مالی ایران در ادامه مدیریت استعدادها و سرمایه انسانی را از مهم‌ترین مباحث شرکت‌ها دانست و تاکید کرد: این فرآیندی است که باید به‌صورت جدی و مستمر پیگیری شود تا سازوکار تحول در شرکت‌ها به سرانجام برسد. وی به لزوم نگاه استراتژیک در حوزه مدیریت استعداد اشاره کرد و افزود: مدیران یک شرکت در همه حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها باید استعدادها را جذب و آنها را مدیریت کنند. موحد با ابراز تاسف از کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توجهی به مدیریت استعدادها در کشور و بازار سرمایه گفت: اگر استعدادها جذب نشوند، منابع انسانی موفق نخواهند بود اما تبدیل استعدادهای بالقوه به بالفعل میتواند در نگهداشت منابع انسانی موثر باشد و طراحی فرآیندهای مدیریت استعداد میتواند انگیزه ایجاد کند.
خداحافظی با رویکردهای سنتی
معاون توسعه شرکت بورس و اوراق‌بهادار تهران نیز در سمینار یادشده به بررسی یکی از چالش‌های موجود در نهادهای مالی و بازار سرمایه پرداخت و گفت: با رشد بازارها و تنوع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی به ابزارها، رویکرد سنتی استفاده از منابع انسانی با فرصت‌ها و چالش‌های جدی مواجه شده است، به گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که از یک‌سو با تحولات سریع بازارهای مالی، استفاده از نیروی انسانی سنتی کاهش یافته و از سوی دیگر دسترسی به نیروهای متخصص با دشواری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی همراه شده است. علی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌عباس کریمی افزود: در حال‌حاضر معاملات الگوریتمی بیش از ۷۵درصد معاملات بازارهای مالی دنیا را به خود اختصاص داده است و ما نیز باید از این روند پیروی کنیم. این تحول، به‌طور قطع علاوه‌بر تغییرات زیرساختی، نیازمند مهم‌ترین سرمایه بازارهای مالی یعنی نیروی انسانی ماهر است. وی در ادامه به برخی از مهم‌ترین تحولات ایجادشده در بازارهای مالی دنیا اشاره کرد و گفت: بازارگردانی خودکار، مدیریت ریسک خودکار، هوشمندسازی مدیریت نظارت بر بازار و مدیریت قوانین، روبات‌های مشاور سرمایهگذاری و مدیریت ثروت و همچنین روبات‌های مرکز پیام مشاوران، تحولاتی است که در بازارهای مالی دنیا رخ داده و ما هم به ناچار باید با نگاه به این روند، آن را پیگیری کنیم. کریمی سپس گفت: تاکنون خدمات ما در بازار سرمایه، مبتنی بر نیروی انسانی بوده است، بنابراین نیروی انسانی باید خود را با مهارت‌های جدید منطبق سازد. معاون توسعه بورس تهران سپس به تشریح مهارت‌های یادشده پرداخت و گفت: نیروی انسانی ما برای پیگیری روند تحولات موجود در بازارهای مالی باید توانایی طراحی و بازبینی الگوریتم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های معاملاتی، نظارتی و تحلیلی در بازار سرمایه را کسب کند. همچنین باید بتواند سامانه‌های هوشمند پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌معاملات، معاملات، نظارت، پسامعاملات، تحلیل و… را طراحی و راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اندازی کند؛ این در حالی است که برای طراحی و ایجاد زیرساخت‌های فنی فناوری‌های نوین باید استانداردهای جدید تدوین و اجرایی شود.
کریمی سپس گفت: با رشد فناوری بازار، لازم است که نیروی انسانی با انواع روش‌های حفظ امنیت کاربران در بسترهای نوین معاملات نیز آشنا باشد. از سوی دیگر باید توانایی گردآوری، ذخیره و تحلیل کلان‌داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را کسب کند. معاون بورس تهران، طراحی سیستم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خبره برای پردازش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سنگین و باسرعت بالا و توانایی کار با نرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افزارهای «متن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باز» مانند پایتون و جولیا را از دیگر مهارت‌های لازم برای نیروی انسانی کارآمد در بازارهای مالی عنوان کرد. وی در ادامه به اقدامات انجام‌شده در حوزه نیروی انسانی در بازارهای سرمایه پیشرفته اشاره کرد و توضیح داد: تدوین مقررات، سرمایهگذاری برای آموزش، تجهیز شرکت‌ها، جذب نیروهای متخصص در فناوری نوین و استفاده از طرحهای انگیزشی برای نگهداشت و ارتقای کارکنان از جمله مهم‌ترین اقدامات در حوزه نیروی انسانی است. کریمی همچنین آموزش و بهروزرسانی دانش کارکنان، وجود فرصت‌های شغلی برون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شرکتی و برون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مرزی، خوداشتغالی، بهداشت و سلامت نیروی انسانی متخصص در فناوری‌های نوین و استفاده از طرحهای انگیزشی برای نگهداشت و ارتقای کارکنان را از جمله مهم‌ترین چالش‌های نیروی انسانی در بازار سرمایه عنوان کرد و گفت: آموزش، سرمایهگذاری در حوزه فناوری‌های نوین و حفظ نیروی انسانی متخصص، نقش مهمی در رقابت در حوزه بازارهای مالی خواهد داشت.
دارایی‌های ما مبتنی بر سرمایه انسانی است
بهنام محسنی یکی از فعالان بازار سرمایه دیگر سخنران سمینار جایگاه سرمایه انسانی در افق پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روی بازار سرمایه بود که به تشریح چالش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه پرداخت. محسنی، شالوده اصلی ارائه خدمت در بازار سرمایه را مبتنی بر سرمایه انسانی دانست و گفت: فعالیت در این بازار، نیازمند تحلیل و تصمیم‌گیری در لحظه است که این موضوع بر سرمایه انسانی استوار است، بنابراین دارایی‌های ما مبتنی بر سرمایه انسانی است و با توسعه هوش‌مصنوعی در کشور، جایگاه افراد متخصص که دارای تجارب ذهنی ارزشمندی هستند، هر روز پررنگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر می‌شود. وی درباره ویژگی متخصصان بازار سرمایه گفت: در بازارهای مالی، تلفیق دانش و تجربه از اهمیت بالایی برخوردار است و متخصصان این حوزه باید از مهارت‌ها و تخصص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های میان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برخوردار باشند و بازارهای سرمایه کشور پیشرفته از تلفیق یک محیط چندرشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای شامل رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقوق، مالی، حسابداری و مهندسی تحلیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مبتنی بر هوش‌مصنوعی بهره می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برند، بنابراین توسعه بازار سرمایه نیازمند بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری از تخصص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های میان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: بازار سرمایه به استاندارهای اخلاقی و حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای بالایی نیاز دارد که در کنار مدیریت ثروت در بازار، منافع عمومی و منابع شخصی را مدیریت کند. محسنی درخصوص چالش‌های موجود در حوزه منابع انسانی بازار سرمایه گفت: جنس کاری پرسنل و سرمایه انسانی در بازار سرمایه، به دلیل تصمیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متعدد لحظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، استرس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زا و با فشار کاری بالا است؛ بنابراین برای حفظ شادابی سرمایه انسانی باید برنامه دقیقی داشته باشیم. از سوی دیگر ایجاد همسویی بین منافع شخصی و منافع سازمانی، چالش‌های دیگری است که با آن روبهرو هستیم که باید تدابیر لازم برای آنان اندیشیده شود. وی با اشاره به رشد بازار سرمایه کشور و تشکیل نهادهای مالی متعدد و افزایش ضریب نفوذ این بازار گفت: در حال‌حاضر، برای جذب نیروی انسانی، رقابت جدی صورت می‌گیرد که میتواند به دخیل‌بودن در منافع نهادهای مالی و پاداش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مبتنی بر سهامداری منجر شود که این خود یک چالش حائزاهمیت است.
به دنبال تغییرات قیمتی رخ‌داده در برخی از کالاهای اساسی، این روزها تنور انتظارات از بازار سهام نیز داغ شده و حتی پای سیگنال‌فروشان نیز مجددا به تالار شیشهای باز شده است. بورسی‌ها انتظار دارند همانند تجربیات پیشین که بر همگرایی همیشگی رشد قیمت سهام با تورم صحه می‌گذارد، امسال نیز در صورت شدت گرفتن انتظارات تورمی شاهد ورود سیل‌آسای سرمایهها به بورس برای در امان ماندن از گزند تورم باشیم. واقعه‌ای که در نزدیک‌ترین تجربه، طی سال‌های ۹۸ و ۹۹، رشد بیش از ۳۰۰درصدی شاخص کل بازار سهام را به دنبال داشت. با این حال برخی از کارشناسان نگاهی متفاوت به اثرات احتمالی تورم بر عایدی سهامداران در سال۱۴۰۱ دارند. این گروه معتقدند عدم ترمیم قدرت خرید و توان پس‌انداز عموم مردم در سال‌های گذشته و همزمان با آن تحمیل فشار عمده تورم در سمت هزینه شرکت‌ها و عدم‌رشد متناسب قیمت‌های فروش به‌دلیل مداخلات احتمالی سیاستگذار میتواند شرایطی عکس را برای فعالان تالار شیشهای رقم بزند.
تکرار رونق تورمی بورس؟
بازار سهام در ایران به‌طور تاریخی همبستگی بالایی با نرخ تورم و متعاقبا تغییرات قیمت ارز دارد. نگاهی به گذشته بورس نشان میدهد که طولانیترین و پربازده‌ترین دورههای رونق این بازار دقیقا همزمان با تورم‌های سنگین بازار سهام بوده است. همین امر سبب شده تا بسیاری بر این باور باشند که با افزایش انتظارارت تورمی در وضعیت کنونی و جاماندن بازار ارز در سال‌گذشته از تورم میتوان انتظار رونق دوباره بازار سهام را داشت؛ این در حالی است که برخی از کارشناسان با ارائه دلائل و شواهدی این باور عمومی را نقض می‌کنند، اما اهالی بازار سرمایه از ناشران گرفته تا سهامداران خرد و کلان از تشدید انتظارات تورمی چقدر عایدی خواهند کرد؟
سایه تورم بر سر بورس دلاری
آیا این‌بار هم بورس میتواند از افزایش ناگزیر تورم جان سالم به‌در ببرد و قدرت خرید سرمایهگذاران را حفظ کند و حتی از این کانال، سودی همانند ماههای نخست سال۹۹ را از آن سهامداران خود کند؟ این سوالی است که بیشتر فعالان بازار هماکنون به آن پاسخ مثبت می‌دهند. نگاهی به تحولات بازار سهام حکایت از آن دارد که اگر بخواهیم نگاهی گذشته‌نگر به‌عملکرد بازار سهام داشته باشیم جواب این سوال مثبت است. بازار سهام در شرایطی طی سال‌های اخیر گذران عمر کرده که هر بار افزایش تند و تیز تورم در اقتصاد ایران را تاب آورده و به‌راحتی توانسته بازدهی بیش از تغییرات تورمی قیمت‌ها را به ثبت برساند. این در حالی است که در سایر بازارها عموما تغییرات قیمت‌ها در این شرایط یا به پای تورم نرسیده یا در بهترین حالت توانسته تورم را پوشش دهد. بر همین اساس عده‌ای بر این باور هستند که این‌بار نیز می‌توانیم شاهد جبران تورم از مسیر سرمایهگذاری در بازار سرمایه باشیم؛ جبرانی که با افزایش تورم انتظاری تعداد امیدواران به آن بیش از گذشته شده است و آنها را به این باور رسانده که تورم در این شرایط نیز میتوان به نفع بازارها باشد. آنچه که این دسته از فعالان بازار را به باور یادشده رسانده این است که اولا به دلیل برخی تغییرات قیمت در سبد کالاهای اساسی انتظارات تورمی افزایش یافته و ثانیا بررسی اثرات متقابل قیمت ارز و تغییرات بازار سهام نشان میدهد که هر نوع جهش قیمت ارز و تورم شدید در جامعه به مرور در صنایع مختلف بورسی منعکس شده و توانسته حتی بازدهی بیش از بازده قیمت ارز را رقم بزند. این دیدگاه در شرایطی بیشتر اذهان عمومی را درگیر خود کرده که در سال‌گذشته تورم سبد مصرفی خانوار بیش از نرخ ارز در طول ۱۲ماه منتهی به فروردین ۱۴۰۱ افزایش داشته است. بررسی‌‌‌‌‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نیز نشان میدهد که ارز در طول یک سال‌اخیر تنها به اندازه نیمی از تورم کالاها و خدمات افزایش داشته و همین امر انتظارات برای رشد قیمت دلار را بیشتر کرده است. اگرچه ممکن است که چنین اتفاقی لزوما رخ ندهد و قیمت ارز در بازار به شکل دستوری کنترل شود با این حال باید این نکته را هم در نظر بگیریم که احتمال افزایش نقدینگی در طول این سال نیز امری کاملا محتمل است. بر این اساس بسیاری انتظار دارند که نیاز دولت به پاسخگویی در مقابل تعهدات آن افزایش بیش از هزار هزار میلیارد‌تومانی در سطح نقدینگی کشور ایجاد کند و بر همین اساس قیمت ریال در مقابل پول‌های خارجی باز هم تضعیف شود. عواملی از این دست را برخی از فعالان بازار بهعنوان دلیل جذابیت بورس در سال‌جاری تلقی می‌کنند.
زیر ذره‌‌‌‌‌‌‌بین شاخص
همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم نگاهی دقیقتر به پیشینه تاریخی بازار سهام حکایت از آن دارد که با هر بار افزایش تورم و رشد قیمت ارز، بازار این اتفاق را به فال‌نیک گرفته و تقاضا برای سهام را به موازات افزایش قیمت‌ها و بعضا با اندکی تاخیر افزایش داده است. به‌دنبال این اتفاق نیز امکان آن فراهم شده تا بسیاری از فعالان بازار به شرط ورود و خروج به‌موقع در این بازار سودی بسیار بیشتر از تورم کسب کنند. این اتفاق چگونه رخ میدهد؟برای پاسخ به این سال باید این واقعیت را همواره پیش چشم خود داشته باشیم که در طول دهه‌های اخیر کسری‌بودجه پای ثابت تمامی برنامه اقتصادی دولت‌ها بوده و تقریبا هیچ دوره‌ای یافت نمی‌شود که در آن دولت‌ها مجبور به افزایش پایه پولی نشده باشند، در مقابل اما وظیفه حفظ ارزش پول ملی نیز در تمامی این سال‌ها بر روی دوش قوه مجریه سنگینی می‌کرده و دولت‌ها همواره مجبور بوده‌اند تا در غیاب افزایش سطح بهرهوری در اقتصاد و رونق تولید برای نیل به این هدف به ارزپاشی در بازار مربوطه اقدام کنند. در چنین شرایطی هر بار که درآمد ارزی دولت‌ها کم شده آنها از فشار بر فنر قیمت ارز بازمانده‌اند؛ تورم به یکباره رشدی قابل‌توجه را به ثبت رسانده و قیمت ارز به مانند اواخر دوره روسای جمهور پیشین به یکباره رشد کرده است. در چنین شرایطی نه‌تنها ارزش جایگزینی سهام (که به دلیل بالا بودن نرخ بهره در ایران و نبود سود اقتصادی در سال‌های رکود در قیمت سهام منعکس نمی‌شود) به یکباره افزایش یافته بلکه سود شرکت‌ها نیز در هماهنگی با تورم بیشتر شده و زمینه را برای رشد قیمت سهام فراهم کرده است. نگاهی به سابقه قیمتی بسیاری از نمادهای بازار سهام حکایت از آن دارد که تمامی آنها در سال‌های ۸۳، ۹۱ تا ۹۲ و ۹۷ تا ۹۹ رشد قابل‌توجهی را از این بابت داشته‌اند، در واقع اگر بخواهیم به‌طور خلاصه‌تر بگوییم بازار سهام در ایران بهروزی خود را بیشتر از ناحیه تورم مشاهده کرده است تا رونق تولید و افزایش تکنولوژی یا بهرهوری.
جهان وارونه در ایران
مطالعه وضعیت بورس تهران مطابق با آنچه که گفته شد نشان میدهد که بازار سهام کشور ما دقیقا وضعیتی برخلاف بازارهای سهام در کشورهای مطرح با بازارهای سهام با‌سابقه دارد. برخلاف بورس تهران، هنگامی که در کشورهایی نظیر ایالات‌متحده یا بریتانیا خبری از رکود تورمی یا تورم به گوش می‌رسد بازارها اگرچه ممکن است اندکی افزایش قیمت را بر برخی از نمادها تجربه کنند با این وجود به‌سرعت به اخبار تورمی واکنش نشان می‌دهند و در مسیر افت قیمت‌ها و شاخص‌ها گام برمی‌دارند. در حال‌حاضر آنچه که در بیشتر بورس‌های آمریکایی، آسیایی و اروپایی رخ میدهد، شاهدی بر این مدعا است. دلیل این امر را میتوان در وضعیت بازار سهام و روند بلندمدت اقتصاد آنها جست‌وجو کرد. در بسیاری از این کشورها در وهله نخست به دلیل پایین‌بودن ساختاری نرخ بهره و بالا بودن سود اقتصادی، به سبب آنکه قیمت‌ها همواره به ارزش جایگزینی نزدیک هستند، تکاپو برای رساندن قیمت‌ها به ارزش ذاتی چندان بالا نیست و در وهله دوم نیز انتظارات بازار چندان با تورم همساز نشده است. در این کشورها به سبب آنکه سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی سود خود را از سرمایهگذاری در شرکت‌های بهره‌ور و رو به رشد به‌دست می‌آورند هر نوع عامل تورمی که متعاقبا سیاست‌های ضد‌تورمی بانک‌های مرکزی را به‌دنبال خواهد داشت، در این بازارها بهعنوان عامل منفی در نظر گرفته می‌شود، چراکه سیاستگذاران پولی به‌دنبال تلاش برای مهار تورم همواره نرخ بهره را افزایش داده و به سبب فوریتی که مقابله با افزایش سطح عمومی قیمت‌ها دارد، عموما اقتصاد را درگیر رکودی نسبی می‌کنند.
در ایران اما چنین چیزی عموما رخ نمی‌دهد. تجربه سال‌های اخیر حکایت از آن دارد که سیاستگذار به دلیل نوع نگاهی که به وظیفه خود در اقتصاد کلان دارد، همواره بر آن است تا با قرارگرفتن در نقش ناجی بازارها و با گردن‌نهادن به خواست عمومی از افزایش قیمت پول یا همان بهره در اقتصاد سر باز زند. این شرایط سبب می‌شود تا دولت زیر بار افزایش قیمت استقراض نرفته و صرفا سعی کند تا با اتخاذ سیاست‌های تسکینی نظیر برداشت از صندوق توسعه ملی برای حمایت از بازارها به نجات قیمت‌ها بپردازد. در این شرایط طبیعی است که بازار آن‌هم در شرایطی که ریسکهای سیستماتیک نظیر ریسکهای سیاسی و قانونی بالا است، در نبود چشم‌انداز رشد اقتصادی به‌دنبال صید فرصت‌های تورمی باشد؛ اتفاقی که در ایران تاکنون افتاده است.
تکراری اما متفاوت
بنا بر آنچه که شرح داده شد، طبیعی است که در شرایط کنونی بسیاری از فعالان بورسی برای رونق تورمی دیگری خود را آماده کنند. ذهنیت فعالان بازار سهام نشان میدهد که آنها انتظار دارند تا همچنان آفتاب صعود قیمت‌ها در بازار سهام از شرق طلوع کند، با این‌حال نظرات متفاوتی نیز در این‌خصوص وجود دارد. کارشناسانی که بیراه نیز نمی‌گویند. بنا بر این نگاه در تمامی دورههای قبلی تورم و افزایش قیمت ارز به جز سال‌های ۹۷ تا ۹۹، در مدت‌های ۶ تا ۷ ساله دورههای رونقی ایجاد شده است که سبب شده تا قدرت خرید مردم در سایه افزایش دستوری دستمزدها و سرکوب قیمت ارز در داخل تا حد زیادی ترمیم شود.
به‌علاوه در تمامی این ادوار قیمت دلار افزایشی بین دو تا ۴ برابری را تجربه کرده است؛ این در حالی است که بهای ارز در سال‌های ۹۶ تا ۹۹ تقریبا ۱۰ برابر شده و قیمت دلار را از میانه کانال ۳هزار‌تومانی به ۳۲هزار‌تومان در سال۹۹ رسانده است. در این میان تورم در سال۱۴۰۰ نیز رشدی دوبرابر رشد قیمت ارز در این سال‌داشته و به‌طور بی‌وقفه به سیر سعودی آمار فقر افزوده است. مردم ایران ۴ سال اخیر را در شرایطی سپری کرده‌اند که بیکاری واقعی با در نظر گرفتن افرادی که دولت به سبب جویای کار نبودن از آمارها کنار گذاشته‌‌‌‌‌‌‌اند، بیشتر شده و تقریبا هیچ مجالی برای بهبود قدرت خرید مردم نبوده است، در واقع بخش مهمی از درآمد خانوار ایرانی که این سال‌ها صرف پرداخت اجاره‌خانه نمی‌شود، لاجرم به خرید مواد غذایی اختصاص می‌یابد و مردم عملا توان چندانی برای پس‌انداز ندارند. در این میان بسیاری از بنگاه‌های تولیدی تعطیل شده درحالی‌که ایران طلایی‌ترین سال‌های خود را با داشتن جمعیت جوان سپری کرده است، از این‌رو میتوان گفت که پول چندانی بهعنوان سرمایه‌های خرد درمیان ایرانیان باقی نمانده تا به مانند سال‌های ۹۷ تا ۹۹ به سمت بازار سهام گسیل کنند. البته در همین بین باید این نکته را هم در نظر داشته که خروج سرمایه به سمت بازار رمزارزها بنا بر شنیدهها هماکنون بسیار بیشتر از سال‌های قبل است و بخشی از زیان‌دیدگان در بورس و یا حتی تریدرهای حرفه‌های به‌دنبال آن هستند که بازاری بدون دخالت‌های دولت و ریسکهای تحمیل‌شده از سوی آن را بهعنوان مقصد سرمایه خود برگزینند. این بازار در شرایطی طی سال‌های ۹۹ تاکنون جذاب شده که حتی ریزش سنگین این روزهای آن بسیاری را در مورد جذابیت این بازار اقناع کرده است، ضمن آنکه نگاه مداخله‌‌‌‌‌‌‌جویانه سیاستگذار و احتمال کنترل شدید قیمت‌ها در برابر صعود میتوان به عدم‌تناسب جدی میان هزینه و درآمد بنگاه‌های تولیدی بینجامد تا اثری معکوس از تورم را پذیرا باشند، از این‌رو مطابق با آنچه که مخالفان تداوم رشد تورمی بازار فرض می‌کنند، میتوان گفت که با توجه به وضعیت کنونی اقتصاد و رقابت نسبی بازار خارجی با بورس تهران شاید بعید نباشد که انتظارات خود از این بازار را با سناریوهای مختلف تطبیق دهیم و بر اساس آن برای حضور هیجانی در بازارهای مختلف سرمایهگذاری تصمیم بگیریم.
معاونت نظارت بر بازار شرکت فرابورس با انتشار اطلاعیهای از شمول ۱۲ نماد برای تغییر دامنه‌نوسان قیمت در صورت تمایل به رعایت بندهای ۲، ۳ و ۴ ضوابط مربوط به ماده ۲۱ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی خبر داد. این نمادها شامل «آریا»، «بپیوند»، «بجهرم»، «تجلی»، «سرچشمه»، «شگویا»، «صبا»، «فجهان»، «کگهر»، «وسپهر»، «ومهان» و «وهامون» می‌شوند. بازارگردانان این نمادها در صورت تمایل می‌توانند با رعایت سایر بندهای ضوابط مربوط به ماده۲۱ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس تهران و فرابورس، درخواست تغییر دامنه‌نوسان قیمت را به فرابورس ارائه دهند. در ارتباط با صندوق‌های سرمایهگذاری و نیز اوراق تامین‌مالی توجه به مفاد ماده۲ ضوابط مربوط به ماده۲۱ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس تهران و فرابورس ضروری است.
شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران که در نخستین روز‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاری از آخرین هفته اردیبهشتماه خود را به قله ۱۹ماهه رسانده بود، داد و ستد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های روز یکشنبه را با افت ۵هزار و ۴۳۱ واحدی به پایان رساند و تا سطح یک‌میلیون و ۵۷۲هزار واحدی عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی کرد، با این‌حال شاهد ثبت رکوردی جدید در این روز بودیم؛ جایی که ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) به رقم ۵۸۰۷ میلیارد‌تومان رسید و در مجموع دو بازار بورس و فرابورس، این متغیر از ۸هزار میلیارد‌تومان نیز فراتر رفت و در قله ۸ماهه جای گرفت.
نگرانی بورس از بحران جهانی
هر چند بازارهای جهانی پس از پشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سر گذاشتن وحشت کرونا و فروکش کردن هیجان فروش سرمایهگذاران به مدار مثبت بازگشتند و رکورد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قابل‌ملاحظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را غالبا در محصولات و کالاهای اساسی به ثبت رساندند اما مدتی می‌شود که فعالان بازارهای مالی با نگاهی نگران به تحولات بازارهای کالایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگرند. اوضاع نامساعد اقتصاد جهانی و سیاست‌های انقباضی فدرال‌رزرو، شوکی جدی به بازارهای جهانی وارد کرده تا شاهد عقبگرد قیمت کالاهای پایه باشیم. نگرانی از تداوم چنین روندی به داخل تالار شیشهای سعادت‌آباد نیز نفوذ کرده است تا جایی که بورس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان گاهی با تردید دست به ماشه فروش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برند، با این‌حال هستند صاحب‌نظرانی که معتقدند پس از شروع جنگ میان روسیه و اوکراین، افزایش قیمت برخی از کالاهای اساسی که خود را به‌صورت پیامد این درگیری در بازارهای جهانی نشان داد به حدی قابل‌توجه بوده است که افت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های چند وقت اخیر یا تداوم آن در کوتاه‌مدت نمی‌تواند ریسک جدی برای سودسازی شرکت‌های کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور بورس تهران باشد، اما به هر روی واکنش به رویداد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و ریسکهای احتمالی آینده از سوی معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران نیز امری طبیعی ارزیابی می‌شود.
واکنش بورسی به یک عرضه
دیروز شنیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی درخصوص عرضه آبشاری سهام سایپا از سوی صندوق بازنشستگی فولاد در گوشه و کنار بازار به گوش می‌رسید. این مهم تا جایی ادامه پیدا کرد که فعالان بازار بخشی از افت روز یکشنبه را نتیجه این فروش پرمقدار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانستند. حسین عامریان مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد در واکنش به این اظهارات به «سنا» گفت: «صندوق بازنشستگی فولاد بهمنظور پرداخت حقوق بازنشستگان و همچنین مقدار کسری خود طی چند روز اخیر اقدام به فروش سهام تحت مدیریت خود کرده است. با توجه به اینکه نقدشوندگی در بازار سرمایه بالا است، صندوق بازنشستگی برای پرداخت حقوق بازنشستگان باید از بازار سرمایه کمک میگرفت، به‌همین‌دلیل مقدار کمی از سهام سایپا را به فروش رساند.»
شناسایی سود پس از سقف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شکنی؟
همان‌طور که در ابتدای گزارش اشاره شد در معاملات روز شنبه، شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کل بورس تهران با افزایش قابل‌ملاحظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای همراه شد و بعد از عبور از قله سال۱۴۰۰، به سقف ۱۹ماهه دست یافت؛ ارتفاعی که شاخص در مهر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه سال۱۳۹۹ به ثبت رسانده بود. به اعتقاد برخی از کارشناسان بازار سرمایه فارغ از عوامل مذکور که وزن قابل‌توجهی را در جهت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهی به بازار سهام دارند اما مقداری فشار فروش پس از رشدهای پرمقدار و رسیدن به یکی از اهداف صعودی، طبیعی ارزیابی می‌شود، چراکه اصلاح و به‌عبارتی استراحت دماسنج بازار پس از تجربه روز شنبه این نماگر، موضوعی است که به‌طور معمول در دورههای مشابه نیز تکرار شده است.
شیفت پول از کریپتوها به بورس؟
اما این روزها برخی از فعالان بورسی از احتمال حرکت سرمایهها از بازار ارزهای دیجیتال به سمت بورس سخن می‌گویند. مدتی است که رمزارزها در بازارهای جهانی از وضعیت مساعدی برخوردار نیستند و اغلب فعالان با ضرر و زیان هنگفت سعی در خروج از این بازارهای مالی دارند. هر چند به عقیده برخی از فعالان در این حوزه اکنون با اصلاحاتی که صورت‌گرفته زمان مناسبی برای ورود به بازار کریپتوکارنسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست اما احتمالا این بازار هم برای مدتی با فرار سرمایه به دلیل ریزش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گاها همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جانبه مواجه خواهد بود. در اینجا سناریویی مطرح می‌شود مبنی‌بر اینکه احتمال تزریق پول این بخش به بازار سرمایه وجود دارد. هر چند به‌صورت دقیق نمیتوان متر و معیاری دقیق برای این موضوع طرح کرد اما به‌نظر می‌رسد که ماهیت سرمایه تزریق‌شده به بازار رمزارزها با ماهیت سرمایه حاضر به ورود به بازار سرمایه متفاوت است. بورس تهران و فرابورس ایران به دلیل وجود منگنه معاملاتی (دامنه‌نوسان و حجم مبنا) احتمالا بستر مناسبی برای جذب سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که از ریسک‌پذیری بالایی برخوردارند و به همین میزان در پی کسب سودهای بالا نیز هستند، نیست.
شاخص ارزی ۴ روزی است که در کانال قیمتی ۳۰ هزار تومانی معامله می‌شود. به عقیده کارشناسان ارزی و با مشاهده رفتار دلار در این کانال حضور شاخص ارزی در کانال ۳۰ هزار تومانی را نمیتوان مطمئن دانست. این افراد سه دلیل را در توجیه عقیده خود اعلام کردند: «نوسانات افزایشی و کاهشی نسبتا شدید دلار در روزهای گذشته»، «تاثیر قابل توجه انتظارات تورمی در معامله این ارز در سطوح قیمتی کانال مذکور» و «آشفتگی فضای معاملات ارزی». از سوی دیگر برخی از تحلیلگران بر این باورند که محدوده قیمتی حال حاضر دلار به‌واسطه دلایلی چون افزایش شاخص جهانی این ارز و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها به‌واسطه تغییر سیاست‌های کلان اقتصادی توسط دولت جدید، آنچنان دور از انتظار نبوده و این محدوده میتواند رنج جدید دلار در بازار تهران نام گیرد.
دیروز یکشنبه 25 اردیبهشت ماه قیمت دلار در بازار ارز تهران شاهد تحرکات افزایشی بود. شاخص ارزی که در واپسین معاملات روز شنبه در سطوح قیمتی آغازین کانال 30 هزار تومانی به فروش می‌رسید، دیروز و در معاملات ابتدایی بازار در رقم 30 هزار و 100 تومان شروع به کار کرد. در نیمه قبل از ظهر بازار روز گذشته نرخ دلار با نوسان زیر سقف 30 هزار و 200 تومانی به ثبت رسید، اما در ساعات بعد‌از‌ظهر این روز نرخ دلار مجددا شاهد افزایش قیمت بود. اگر هر کانال قیمتی را به 10 پله تقسیم کنیم نیمه دوم بازار روز گذشته نرخ دلار بیشتر در پله‌های سوم و چهارم کانال 30 هزار تومانی حضور داشت. در نهایت قیمت هر برگ اسکناس دلار آزاد در بازار یکشنبه با 380 تومان افزایش قیمت نسبت به نرخ روز شنبه به رقم 30 هزار و 410 تومان رسید. عده‌ای از تحلیلگران و کارشناسان ارزی حضور نرخ دلار در کانال 30هزار تومانی را نامطمئن می‌دانند. این افراد با اشاره به مواردی چون نوسانات زیاد نرخ این ارز در کانال مذکور، تاثیر انتظارات تورمی در افزایش نرخ این ارز و همچنین فضای آشفته معاملات ارزی در روزهای گذشته معتقدند که در صورت انتشار اخبار سیاسی مثبت و جریان‌ساز یا بازگشت آرامش به فضای معاملات ارزی احتمال خروج نرخ این ارز از کانال 30 هزار تومانی و بازگشت به سطوح قیمتی کانال 29 هزار تومانی وجود دارد. در سوی دیگر اما برخی دیگر از کارشناسان ارزی افزایش قیمت دلار آزاد را توجیه‌پذیر می‌دانند. این افراد بر این باورند که افزایش شاخص جهانی دلار که در راستای افزایش نرخ بهره آمریکا صورت گرفته در کنار تغییر سیاست‌های حمایتی دولت و افزایش قیمت کالاهای اساسی همچون آرد و لبنیات، می‌توانند حضور نرخ دلار در کانال 30 یا حتی کانال‌های بالاتر را توضیح دهند.
در پی افزایش قیمت دلار و ثبات ارزش جهانی طلا در روز تعطیل بازارهای بینالمللی قیمت سکه نیز در بازار تهران افزایش یافت. هر قطعه سکه امامی در بازار روز گذشته با حدود 360 هزار تومان افزایش قیمت به رقم 14 میلیون و 460 تومان رسید. این در حالی است که نرخ حباب سکه امامی با رسیدن به رقم حدودی یک میلیون و 500 هزار تومانی در نزدیکی سقف تاریخی خود قرار دارد.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرد که سیاست جمهوری اسلامی ایران در سال‌های آینده ایجاد تنوع در محصولات پرمصرف پتروشیمی خواهد بود.
مرتضی شاهمیرزایی صبح دیروز (یکشنبه، ۲۵ اردیبهشتماه) در حاشیه بیست‌‌‌وششمین نمایشگاه بینالمللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در آیین امضای تفاهم‌‌‌نامه‌‌‌های همکاری شرکت ملی نفت ایران با هلدینگ‌‌‌های پتروشیمی کشور به ارزش حدود ۳میلیارد دلار، با بیان اینکه اولویت سرمایهگذاری شرکت‌های پتروشیمی باید در بخش تکمیل زنجیره ارزش افزوده باشد، اظهار کرد: «متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل عملکرد نامناسب و نبود برنامه‌‌‌ریزی تامین خوراک مجتمع‌‌‌های پتروشیمی با چالش‌‌‌هایی روبهرو شده، در حدی که سال گذشته با وجود ظرفیت تولید ۹۰میلیون‌تنی، ما تنها ۶۵میلیون تن محصول در مجتمع‌‌‌های پتروشیمی تولید داشتیم.»
وی گفت: «با اجرایی شدن طرح‌‌‌هایی که تفاهم‌‌‌نامه آن امضا شد امیدواریم در آینده چالش کمبود خوراک در فصول سرد سال برای مجتمع‌‌‌های پتروشیمی تکرار نشود.» معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با تاکید بر اینکه هلدینگ‌‌‌های پتروشیمی همزمان با اجرای طرحهای بالادستی برای تامین خوراک خود باید به فکر توسعه زنجیره ارزش پایین‌‌‌دستی باشند، افزود: «سیاست ما در سال‌های آینده ایجاد تنوع در محصولات پرمصرف پتروشیمی خواهد بود.» شاهمیرزایی بر فعالیت‌‌‌های دانشبنیان در زمینه اجرای طرحهای در حال اجرا و مطالعه صنعت پتروشیمی تاکید کرد و گفت: «هماکنون اقدام‌‌‌های خوبی در زمینه تولید کاتالیست‌‌‌های موردنیاز این صنعت آغاز شده است و امیدواریم همان‌طور که وزیر نفت تاکید کردند، تا پایان عمر دولت سیزدهم شاهد خودکفایی کامل در بخش کاتالیست باشیم.» وی با بیان اینکه بیست‌‌‌وششمین نمایشگاه بینالمللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی محلی مناسب برای ارائه توانمندی‌‌‌های شرکت‌های دانشبنیان داخلی است، تصریح کرد: «در بازدیدهایی که از غرفه‌‌‌های فعال در صنعت پتروشیمی داشتیم از نزدیک شاهد تحولی عظیم در این بخش بودیم.»
آلومینیوم در بورس فلزات لندن در پایان هفته دوم ماه مه یعنی روز جمعه سیزدهم این‌ماه، با نرخ ۲هزار و ۷۲۳دلار به‌‌‌ازای هر تن در معاملات فروش نقدی و تحویل فوری مورد معامله قرار گرفت که این رقم نسبت به رکورد قیمتی این فلز که در هفتم ماه مارس و متاثر از تبعات جنگ روسیه و اوکراین رقم خورد، هزار و ۲۶۱دلار در هر تن معادل ۵/ ۳۱درصد افت داشت.
چین بهعنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فلز آلومینیوم در شرایط کنونی با شیوع ویروس کرونا روبه‌‌‌روست و دولت این کشور برای کنترل این ویروس به اعمال قرنطینه‌‌‌های سختگیرانه روی آورده است. قرنطینه‌‌‌های سختگیرانه وضع‌شده از سوی چین با کاهش تقاضا برای آلومینیوم عامل اصلی سقوط قیمتی این فلز است. در عین حال، فدرال‌رزرو ظرف هفته‌‌‌های گذشته نسبت به تشدید سیاست انقباضی در ایالات‌متحده آمریکا بهمنظور کنترل تورم اقدام کرد. این موضوع نیز با افزایش ارزش شاخص دلار آمریکا سیگنالی کاهشی برای بازارهای مالی و کالایی دنیا به همراه داشت. در عین حال ظرف ماههای اخیر، برخی دیگر از بانک‌های مرکزی اثرگذار دنیا نسبت به اخذ سیاست انقباضی بهمنظور کنترل تورم جهانی اقدام کردند که این موضوع سیگنالی منفی برای رشد اقتصاد جهانی تلقی شده است و تحقق این برآورد منفی، تهدیدی برای تقاضای فلزات صنعتی از جمله آلومینیوم خواهد بود. در شرایطی که افت تقاضا و بدبینی نسبت به آینده آن زمینه عقبگرد قیمتی در بازار آلومینیوم را فراهم کرده است، کاهش عرضه این محصول و افت موجودی در انبارهای بورسی، پتانسیل حمایت قیمتی از این فلز در بازارهای جهانی را دارد.
به گفته Wenyu Yao، استراتژیست ارشد کالا در بانک ING، موجودی آلومینیوم در انبارهای بورس فلزات لندن ظرف روزهای پایانی هفته اخیر به پایین‌‌‌ترین حد خود سقوط کرد. این سقوط موجودی از رشد قیمتی این فلز حمایت کرد، به نحوی که بهای آلومینیوم در بورس فلزات لندن از کانال قیمتی ۲هزار و ۶۶۰دلاری به کانال ۲هزار و ۷۰۰دلاری در روز پایانی هفته بازگشت. یائو می‌‌‌گوید: همچنان سیگنال افت تقاضا نسبت به سیگنال افت عرضه در این بازار غلبه دارد، بنابراین کاهش موجودی انبارها نتوانست جهش قیمتی قابل ملاحظه‌‌‌ای در بازار آلومینیوم به وجود آورد. یائو پیش‌بینی می‌کند که فلزات در کوتاه‌مدت همچنان تحت فشار سنگین کاهشی باشند. اگرچه پاول این هفته احتمال افزایش بیش از ۵/ ۰درصدی نرخ بهره آمریکا برای ماه بعد را رد کرد، اما همچنان تضعیف رشد اقتصاد جهانی و شیوع کرونا در چین بازارها را تهدید می‌کند. در حالی که ۶هفته از قرنطینه شانگهای می‌‌‌گذرد، مسوولان این شهر اعلام کردند که قرنطینه تا بیستم ماه مه ادامه خواهد داشت. این طولانیترین زمان قرنطینه اعمال‌شده برای یک شهر در چین در طول پاندمی کروناست. یائو معتقد است ضربه‌‌‌ای که این دور قرنطینه به تقاضای فلزات صنعتی وارد کرد، از ضربه در اوایل سال ۲۰۲۰ نیز فراتر رفت. امروز (دوشنبه شانزدهم مه) دادههای رشد اقتصادی چین منتشر می‌شود و احتمال می‌رود این داده‌‌‌ها کمترین میزان ظرف دوسال اخیر باشد. در این شرایط احتمال اعمال سیاست محرک اقتصادی از سوی دولت چین و بازگشت بازارها به مسیر رشد در میان‌مدت وجود دارد.
قیمت پایه محصولات پلیمری و شیمیایی بورس‌کالا در عموم گریدهای این محصولات، تحت‌تاثیر افت محسوس نرخ جهانی، قرمزپوش شد.
روز گذشته نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی بورس‌کالا در حالی اعلام شد که هر دو متغیر اصلی معادله کشف نرخ، یعنی قیمت مبنای نیمایی دلار و بهای جهانی این محصولات مسیر کاهشی را برای عموم گریدهای این دو بازار ترسیم کردند. به عبارت دقیقتر، میانگین هفتگی بهای نیمایی دلار به میزان 24هزار و 920تومان لحاظ شد که نسبت به 18اردیبهشتماه از کاهش محدود 43تومانی حکایت دارد. اما افت نرخ پایه غالب گریدهای پلیمری و شیمیایی بیش از این میزان بود که به‌وضوح کاهش قیمت این محصولات در بازارهای جهانی را نشان میدهد. عموم گریدهای پلی‌وینیل کلرایدهای بورس‌کالا (PVC) با افت بیش از 6درصدی، بیشترین کاهش قیمت پایه در هفته جاری را تجربه کردند. در مقابل، برخی از گریدهای پلی‌اتیلن ترفتالات‌‌‌های بطری با 6/ 1درصد افزایش بهای پایه، تنها سبزپوشان این بازار بودند. در بین شیمیایی‌‌‌های بورس‌کالا نیز اوره‌پریل با کاهش 21/ 8درصدی نرخ پایه در این هفته عرضه خواهد شد که بیشترین کاهش قیمت پایه در این بازار است. در مقابل، اسید استیک با 7/ 7درصد رشد بهای پایه همراه شد و بالاترین افزایش نرخ را به خود اختصاص داد. کلیت قیمت‌های پایه در دو بازار پلیمرها و شیمیایی‌‌‌های بورس‌کالا افت نرخ را نشان میدهد که در هفته جاری بخش عمده این مواد اولیه با کاهش بهای پایه عرضه خواهند شد. با این حال نمیتوان اثر روانی افزایش بهای ارز در بازار آزاد را نادیده گرفت که در صورت تداوم، میتواند رقابت‌‌‌های قیمتی را به این بازارها تزریق کند و سبب ورود تقاضای هیجانی برای خرید مواد اولیه پتروشیمیایی شود.
تعطیلی هفته دوم اردیبهشت، مهم‌ترین دلیل صعود یکباره حجم معاملات
بازار محصولات پتروشیمیایی بورس‌کالا در هفته گذشته صعود قابل‌توجه دادههای پراهمیت معاملات را به ثبت رساند که به دلیل تعطیلات عید فطر و انتقال عرضه‌‌‌های روز چهارشنبه هفته ماقبل خود به روز 17اردیبهشتماه، این رونق در معاملات هفته سوم اردیبهشت رقم خورد. این در حالی است که اگر معاملات روز شنبه هفته گذشته را در حجم دادوستد هفته گذشته دو بازار محصولات پلیمری و شیمیایی در بورس‌کالا لحاظ نکنیم، حجم معاملات در این دو بازار باز هم افزایشی بود. به عبارت دقیقتر، در هفته گذشته تالار فیزیکی محصولات پلیمری بورس‌کالا میزبان 139هزار و 36تن از انواع مواد اولیه پلیمری بود که به دلیل معاملات روز شنبه و انتقال حجم عرضه‌‌‌های چهارشنبه 14اردیبهشت به هفته گذشته چنین رقم قابل‌توجهی در این بازار به ثبت رسید. به این ترتیب، با توجه به تعطیلی‌‌‌های هفته دوم اردیبهشت و این تغییرات در روزهای عرضه، مقایسه هفتگی معاملات چندان قابل اتکا نخواهد بود.
با توجه به روند صعودی بهای ارز در بازار آزاد بهعنوان متغیری موثر بر ذهنیت اهالی بازار و چرخش انتظارات تورمی در عموم بازارهای کالایی، احتمال ورود تقاضای هیجانی به بازار را باید جدی ارزیابی کرد؛ تجربه‌‌‌ای که در سال 99 به ثبت رسید و هر هفته شاهد ثبت رقابت‌‌‌های قیمتی بالا برای خرید مواد اولیه جذاب، به‌ویژه در بازار پلیمرها بودیم. البته هنوز نمیتوان با صراحت از تداوم روند افزایشی صحبت کرد؛ چرا که حصول توافق برجام اگرچه در هاله‌‌‌ای از ابهام است، اما عدم‌دستیابی به توافق نیز از سوی هیچ‌یک از طرفین مذاکره تایید نشده که این امر نااطمینانی را به بازارها تزریق می‌کند.
به‌رغم ابهامات موجود در عموم بازارهای کالایی، میزان تقاضای واردشده به تالار فیزیکی پلیمرهای بورس‌کالا تحت‌تاثیر بهای افزایشی نرخ آزاد ارز قرار گرفته و شاهد افزایش حجم تقاضای خرید برای این محصولات بودیم. هفته گذشته در برابر عرضه‌‌‌های افزایشی به ثبت رسیده در این بازار، بالغ بر 182هزار تن تقاضا تجربه شد که علاوه بر انتقال تقاضای هفته دوم اردیبهشت به هفته گذشته، رشد بهای آزاد ارز نیز نیروی محرکه لازم برای ورود هیجانی تقاضا به این بازار را فراهم کرد؛ آن هم در شرایطی که تکانه‌‌‌های بهای ارز در هفته گذشته به‌سرعت دو کانال 29 و 30هزار تومانی را پشت سر گذاشت و روز گذشته نیز به این روند افزایشی خود ادامه داد.
بر مبنای گزارش‌‌‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد»، دو متغیر نوسان بهای آزاد دلار و حجم تقاضای واردشده به بازار پلیمرها با یکدیگر همبستگی مثبت دارند. به این ترتیب در صورت تداوم نوسان مثبت در بازار ارز میتوان انتظار داشت که تقاضای خرید پلیمرها در بورس‌کالا و در بازار آزاد افزایش یابد. شنیدهها حکایت از آن دارد که در هفته گذشته بازار آزاد محصولات پلیمری نیز با افزایش قیمت بسیاری از گریدها همراه شدند و اگرچه هنوز هم ثبات بر بازارها حاکم نشده، اما غالب اهالی بازار فرضیه رشد قیمت‌ها را جدی ارزیابی می‌کنند. در نهایت هفته گذشته به میزان 119هزار و 806تن انواع محصولات پلیمری در بورس‌کالا مورد دادوستد قرار گرفت که موجب معامله بیش از 86درصد عرضه‌‌‌های افزایشی هفته گذشته شد.
مخابره دو سیگنال متناقض به بازار محصولات پتروشیمیایی بورس‌کالا
به‌رغم تداوم روند صعودی بهای ارز و احتمال افزایش قیمت مبنای نیمایی دلار در هفته پیش‌رو، نفت هفته گذشته روند کاهشی نرخ را پشت سر گذاشت که میتواند بهای محصولات پتروشیمیایی در بازار جهانی را تحت فشار قرار دهد. به عبارت دقیقتر هفته گذشته برآیند تکانه‌‌‌های بهای نفت‌خام برنت نزدیک به یک‌درصد منفی ارزیابی شد که البته در آخرین روز هفته گذشته بار دیگر شاهد جرقه‌‌‌های افزایشی در این بازار بودیم تا جایی که هر بشکه نفت‌خام برنت در روز جمعه (13مه) بیش از 111دلار مبادله شد و نزدیک به 4درصد افزایش قیمت یافت. ممنوعیت اتحادیه اروپا برای واردات نفت روسیه به افزایش قیمت‌ها دامن زد و تنش‌‌‌ها در این هفته پس از اعمال تحریم‌‌‌های مسکو بر واحدهای اروپایی شرکت دولتی گازپروم تشدید شد. در همین حال، شاخص نفت برنت در این هفته کاهشی بود؛ زیرا ترس از تشدید تورم، تضعیف رشد جهانی و محدودیت‌های شیوع کرونا در چین، تقاضا را کاهش داد. افزایش نرخ بهره آمریکا همچنین شاخص دلار را به بالاترین حد در 20سال اخیر رساند و قیمت نفت‌خام را تحت فشار قرار داد. بر مبنای گزارش آژانس بینالمللی انرژی (IEA) که روز پنج‌شنبه منتشر شد، این انتظار وجود دارد که افزایش تولید نفت در خاورمیانه و ایالات‌متحده، در کنار کاهش میزان تقاضا، کسری ناشی از اختلال عرضه روسیه را جبران کند. نفتا بهعنوان مهم‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمی، در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته بازارهای جهانی با بهای 918دلار به ازای هر تن مبادله شد و هفته گذشته با ثبت نوسان مثبت 42/ 2درصدی، رشد قیمت را تجربه کرد.
مدیر عملیات بازار نقد شرکت بورس اوراق بهادار تهران با انتشار اطلاعیهای از عرضه اولیه ۱۲ درصد از سهام «سابیک» در آخرین چهارشنبه اردیبهشت ماه خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، پانصد و نود و دومین شرکت پذیرفته شده در ﺑﺨﺶ «سیمان، آهک و گچ»، طبقه «تولید سیمان، آهک و گچ» با کد صنعت «۵۳۹۴»، در فهرست نرخ‌های بازار دوم و در نماد«سابیک» به شیوه ثبت سفارش به منظور کشف قیمت عرضه می‌شود.
براین اساس، ۱۲ درصد از سهام شرکت سیمان آبیک با نماد معاملاتی «سابیک» شامل ۳۵۵ میلیون و ۱۱۶ هزار و ۱۳۰ سهم با قیمت مبنای ۱۱ هزار و ۱۴۰ ریالی هر سهم روز چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در بورس تهران عرضه اولیه می‌شود.
دامنه قیمت اعلام شده، ۱۰ هزار و ۳ ریال تا ۱۲ هزار و ۲۵۰ ریال است. حداکثر سهمیه ۳۰۰ سهمی به هر سهامدار حقیقی و حقوقی به روش ثبت سفارش در بازار دوم معاملات بورس عرضه می شود.
براساس این اطلاعیه، مدیر عرضه کارگزاری صبا تامین، متعهدین خرید دو شرکت تامین سرمایه امین و لوتوس و متعهد عرضه، شرکت سیمان فارس و خوزستان هستند. همچنین صندوق سرمایهگذاری اختصاصی بازارگردانی صبا گستر نفت و گاز تامین به عنوان بازارگردان معرفی شده است.
سقف تعهد خرید، ۵۰ درصد از کل سهام قابل عرضه عنوان شده است.
به گفته «کازوهیکو سایتو»، تحلیلگر ارشد شرکت Fujitomi Securities Co Ltd ، انتظار می‌رود بازارهای نفت در این هفته رشد کنند؛ زیرا ممنوعیت معلق اتحادیه اروپا بر نفت روسیه باعث کاهش بیشتر عرضه جهانی نفت خام و سوخت خواهد شد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از رویترز، قیمت نفت در آغاز معاملات امروز، دوشنبه کاهش یافت؛ این در حالی است که سرمایهگذاران با ابراز آمادگی اتحادیه اروپا برای تحریم روسیه از عرضه جهانی نفت نگران هستند.
در جلسه معاملاتی پیشین، بهای معاملات آتی نفت برنت با ۶۴ سنت معادل ۰.۶ درصد کاهش به ۱۱۰ دلار و ۹۱ سنت در هر بشکه رسید، در حالی که نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا (WTI) با ۶۰ سنت معادل ۰.۵ درصد کاهش به ۱۰۹ دلار و ۸۹ سنت در هر بشکه رسید.
چهار دیپلمات و مقام ارشد روز جمعه گفتند اتحادیه اروپا همچنان قصد دارد با تحریم مرحله‌ای نفت روسیه در این ماه موافقت کند.
هفته گذشته، مسکو – که اقدامات خود در اوکراین را «عملیات نظامی ویژه» می نامد – تحریم هایی را علیه چندین شرکت انرژی اروپایی اعمال کرد که باعث نگرانی درباره عرضه شد.
در همین حال، معاملات آتی بنزین در ایالات متحده بار دیگر در روز دوشنبه به بالاترین حد خود رسید، زیرا کاهش ذخایر باعث افزایش نگرانی‌ها درباره عرضه شد.
به گفته «سایتو» از اوراق بهادار فوجیتومی، قیمت نفت، به ویژه قرارداد کوتاه‌مدت WTI، همچنان صعودی باقی ماند، زیرا قیمت بنزین آمریکا در بحبوحه واردات ضعیف‌تر فرآورده‌های نفتی از اروپا به افزایش خود ادامه داد.
در سمت عرضه، شرکت‌های انرژی ایالات متحده در هفته منتهی به ۱۳ ماه می، سکوهای نفت و گاز طبیعی را برای هشتمین هفته متوالی افزایش دادند.
آخرین گزارش ماهانه اوپک نشان داد تولید اوپک در ماه آوریل با ۱۵۳ هزار بشکه افزایش به ۲۸.۶۵ میلیون بشکه در روز رسید که نسبت به افزایش ۲۵۴ هزار بشکه ای که اوپک طبق توافق اوپک پلاس مجاز دانسته بود، عقب است.
قیمت نفت و طلا در معاملات امروز
به گزارش سنا از سی ان بی سی، قیمت نفت برنت در معاملات امروز، دوشنبه، در ساعت ۷:۵۳ به وقت تهران، با کاهش ۱.۴۵ درصدی در هر بشکه، ۱۰۹ دلار و ۹۳ سنت معامله شد. قیمت نفت خام آمریکا (وست تگزاس اینترمدیت) نیز تا لحظه تنظیم گزارش، کاهش ۱.۲۹ درصدی را به ثبت رساند و در هر بشکه، ۱۰۹ دلار معامله شد.
طلا نیز تا لحظه تنظیم این گزارش، افزایش ۰.۱۲ درصدی را تجربه کرد و هر اونس طلا به قیمت یک هزار و ۸۱۰ دلار و ۴۰ سنت معامله شد
نقره نیز با کاهش ۰.۳۰ درصدی، ۲۱.۰۶ دلار معامله شد.
مس با کاهش ۰.۷۱ درصدی مواجه شد و ۴ هزار و ۱۴۵ دلار قیمت خورد.
متأسفانه برخی برای منافع شخصی خود به موضوع فروش سهام سایپا دامن زده و برای آن حاشیه سازی کرده‌اند در صورتی که مشکل خاصی نیست و تمام حواس صندوق به این سهم است.
مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد با اشاره به شایعاتی مبنی بر فروش سهام سایپا با رنج منفی به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: صندوق بازنشستگی فولاد به منظور پرداخت حقوق بازنشستگان و همچنین مقدار کسری خود طی چند روز اخیر اقدام به فروش سهام تحت مدیریت خود کرده است.
حسین عامریان افزود: با توجه به اینکه نقدشوندگی در بازار سرمایه بالا است، صندوق بازنشستگی برای پرداخت حقوق بازنشستگان باید از بازار سرمایه کمک میگرفت. به همین دلیل مقدار کمی از سهام سایپا را به فروش رساند که متاسفانه به دلیل شیطنت برخی افراد، حساسیت این اقدام از سوی صندوق، بسیار شدت یافت.
وی عنوان کرد: برخی افراد با حاشیه‌سازی، فضا را برای این اقدام نامساعد کردند در صورتی که این صندوق سهامدار این سهم است و به هیچ عنوان خواهان خراب کردن این سهم نبوده و نیستیم.
مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد ادامه داد: اقدام صندوق تنها در جهت تامین نقدینگی برای حقوق بازنشستگان بود که خوشبختانه انجام شد و ما خواهان به حاشیه بردن سهم سایپا نیستیم.
عامریان خاطرنشان کرد: متاسفانه برخی برای منافع شخصی خود به این موضوع دامن زده و برای آن حاشیه‌سازی کرده اند در صورتی که مشکل خاصی نیست و تمام حواس صندوق به این سهم است.
به گفته حسن عامریان؛ میزان نقدینگی که از بازار سرمایه تامین شده بسیار کم بوده و رقم چشمگیری نبوده اما شیوه اقدام و اجرای سفارش نادرست بوده به همین دلیل این موضوع تبدیل به موج خبری شد. به طور قطع حاشیه سازی کار درستی نیست و ما راضی به این کار نبودیم.
مدیرعامل صندوق بازنشستگی فولاد در پاسخ به این سوال که چرا سهام سایپا در بازار بلوک و یا اختیار معامله به فروش نرفته است، اظهار کرد: با توجه به اینکه حجم فروش بسیار کم بود، دلیلی برای این اقدام وجود نداشت.
وی افزود: این موضوع یک سفارش فروش ساده بود که متاسفانه بخش زیادی از حاشیه سازی‌ها شانتاژ است و بخشی هم به بی تدبیری در شیوه اقدام فروش ما بر می‌گردد اما اساساً نیازی به این جوسازی‌ها نبود.
عامریان در پایان ابراز امیدواری کرد: با بهبود بازار، شاهد ارزندگی بیشتر سهم سایپا خواهیم بود و شرایط بهتر از حال خواهد شد.
دانش سرمایه ارکا برای همراهان خود اخبار های بازار سرمایه را به صورت رایگان ارائه میدهد. مطالب بیشتر
بدون دیدگاه