اخبار 00/09/09

بازارسرمایه در حال تطبیق خود با فضای تورمی کنونی است و براین اساس، به نظر می‌رسد در دو سه ماه پایانی سال جاری همزمان با کاهش فروش اوراق دولتی با شرایط خوبی در بازارسرمایه رو به رو خواهیم بود.

قائم مقام مدیر عامل «هلدینگ آتیه خواهان» در گفت و گو با پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) با بیان این مطلب، گفت: با توجه به نرخ دلار نیمایی و دلار بازار آزاد، هنوز گزارش‌های بازار کاملاً با قیمت‌های فعلی ارز تطبیق نشده است؛ در حال حاضر بورس دچار بیش واکنشی نسبت به اخبار منفی است که به زودی مرتفع خواهد شد.

رضا نازی افزود: در نظر داشته باشید که از یکی دو ماه آینده برآورد سود سال مالی آتی شرکت‌ها انجام می‌شود، بنابراین تا دو ماه آینده P/E بازار با سود سال آینده شرکت‌ها سنجیده می شود و عملا p/E های فوروارد به P/E نرمال و فعلی بازار تبدیل می شود که در آن مقطع هم تعدیل P/E خواهیم داشت.

وی بیان کرد: از طرفی در ماه‌های پیش رو DPS حقوقی‌ها از جانب ناشران به آن ها پرداخت می‌شود؛ موضوعی که می تواند به تقویت سمت تقاضا در بازار منجر شود، زیرا شرکت ها بعد از دریافت سود مجامع، اغلب آن را به بازار سرمایه وارد می‌کنند. از طرفی دیگر با روانه شدن گزارش‌های ۹ ماهه به بازار، ttm P/E بازار باز هم بهبود پیدا می کند.

پاندمی و اقتصاد جهانی

این کارشناس بازارسرمایه در ادامه با اشاره به فضای اقتصادی متأثر از پاندمی کرونا، بیان کرد: بعد از پاندمی کرونا، نقدینگی اقتصادهای دنیا از ۱۹ هزار میلیارد دلار به محدوده ۳۱ هزار میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است. بر این اساس، در فضای کنونی و با توجه به شیوع سویه‌های جدید کرونا و استمرار سیاست های انبساطی، از نظر جهانی شاهد نشانه‌هایی از افت قیمت‌های جهانی و کامودیتی ها نخواهیم بود.

نازی افزود: کما اینکه با افت نزدیک ده درصدی نفت در روزهای گذشته، قیمتهای جهانی فلزات رنگی واکنش چندانی نشان نداد.

این کارشناس بازارسرمایه تصریح کرد: در مورد انرژی هم با وجود اتفاق‌ها و بحران‌هایی که در سیاست‌های انبساطی در اقتصادهای جهانی وجود دارد، شاهد افزایش بهای انرژی هستیم.

وی اضافه کرد: در ایران نیز به جز مسایل جهانی با بحران‌های داخلی دست به گریبان هستیم. مشکلاتی در خصوص تامین برق و گاز صنایع در این رابطه، مزید بر علت هستند.

قائم مقام مدیر عامل «هلدینگ آتیه خواهان» افزود: اما باید دید تا ماه‌های آتی، آثار این مشکلات بر روی صنایع چیست و به طور دقیق‌تر چقدر تاثیر گذارند، زیرا به طور بالقوه برخی از صنایع مانند سیمان، در زمان قطعی گاز از سوخت جایگزین (مازوت)، استفاده می‌کنند و از این رو تاثیر منفی خاصی بر این صنعت و صنایع مشابه نمی توان متصور بود.

ضرورت سیاست‌گذاری در تقویت استخراج گاز

این کارشناس بازارسرمایه، افزود: از آنجا که مصارف صنعتی بیشتر فدای مصارف خانگی می شود، ضروری است سیاست گذار در بلند مدت، بر تقویت توان استخراج گاز و یا تخصیص بخشی از قطعی گاز به شبکه مصرف خانگی اقدام کند.

قائم مقام مدیر عامل هلدینگ آتیه خواهان تاکید کرد: البته بحران انرژی هر میزان اثری که بر میزان تولید شرکت‌ها داشته باشد، شرکت ها اغلب تقاضای داخل و صنایع را تامین می کنند و در این میان هر خللی در سمت عرضه منتج به تقویت و رشد قیمت تعادلی می شود. براین اساس، به نظر می‌رسد این اتفاق اثر زیادی بر سود شرکت ها نداشته باشد.

وی ادامه داد: به زعم بنده، در خصوص قطعی گاز و یا عدم تخصیص آن به برخی صنایع، بهتر بود تا براساس دستورالعمل افشای اطلاعات ناشران، ناشران حداقل در صنایع سیمانی و فلزات اساسی به شفاف سازی در این زمینه و اثرات آن بر تولید مبادرت می کردند.

سازمان بورس و اوراق بهادار، برنامه توسعه کیفی و کمی نهادها و ابزارهای مالی را در اولویت قرار داده است. طی هفته گذشته مجوز یک کارگزاری جدید صادر شده و این روند در خصوص سایر نهادهای مالی نیز ادامه خواهد داشت.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، هشتمین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک، بیمه و خصوصی سازی در مرکز نمایشگاه های بین‌المللی جزیره کیش، بعدازظهر امروز، هشتم آذر ماه، آغاز به کار کرد.

علیرضا ناصرپور، با اشاره به همزمانی کیش اینوکس ۲۰۲۱ با سالروز تصویب قانون بازار سرمایه در ۱۶ سال گذشته، اظهار کرد: بازار سرمایه طی این مدت، مسیر پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است و در حال حاضر از لحاظ تنوع در نهادهای مالی، بازار سرمایه به جایگاهی رسیده که شاهد تنوع وسیعی از نهادهای مالی در این بازار هستیم.

معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: طی مدت یاد شده، شاهد تنوع وسیعی در ابزارهای مالی از حوزه‌های ابزار مالی فکری تا ابزارهای مشتقه هستیم.

وی، عمق بخشی به ابزارها و نهادهای مالی در بازار سرمایه را یک نیاز خواند و تصریح کرد: طی سال های اخیر، موضوع سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است. به گونه ای که اکنون حدود ۳۰۰ صندوق سرمایه‌گذاری فعال و ۵۴ شرکت سبدگردان، مشغول به فعالیت هستند.

ناصرپور با اشاره به سیاست اصولی سازمان در ارتباط با توسعه نهادها و ابزارهای مالی با توجه به ثبات در بازار، گفت: طی یک ماه گذشته یکی از اولین موضوعاتی که در هیئت مدیره جدید سازمان مورد بررسی قرار گرفت، شرکت های سهامی پروژه بود و اصلاحاتی برای آنان مد نظر قرار گرفت و اولین شرکت سهامی عام پروژه شروع به فعالیت کرد.

وی با اشاره به پذیرش شرکت‌های استارتاپی در فرابورس ایران اذعان کرد: در حوزه شرکت های استارتاپی نیز شرکت تپسی مراحل پذیرش را سپری کرده و  شرکت هایی از این دست نیز در صف هستند.

معاون نظارت بر نهادهای مالی با بیان اینکه در حوزه بورس بین الملل درخواستی را از طرف شورای عالی مناطق ازاد دریافت کرده بودیم، افزود: در هیئت مدیره جدید سازمان، این درخواست مجددا مورد بررسی قرار گرفته است تا پس از بررسی ها و ملاحظات لازم این بورس ایجاد شود .

وی با اشاره به بودجه ۱۴۰۱ خاطر نشان کرد: نکته مهم در قانون بودجه ۱۴۰۱، اثرات احکام این بودجه بر بازار است. در سال‌های گذشته نیز به همین شکل بوده و سازمان بورس پیگیری‌هایی را انجام می‌دهد تا حداکثر حفظ منافع سهامداران در این حوزه رعایت شود.

ناصرپور با اشاره به موضوع قیمت گذاری ابراز کرد: در حوزه قیمت گذاری کالا که یک چالش قدیمی است نیز با ورود کالاهای متعدد به بورس کالا تا حد زیادی این مسئله مرتفع شده و امید است که این روند ادامه داشته باشد.

وی ادامه داد: در حوزه قیمت‌گذاری و کالاها امید است مشکلات مرتفع شود با توجه به اینکه عمده شرکت های تولید کننده، سهامداران عمومی دارند و بسیاری نیز در سبد سهامداران سهام عدالت هستند.

به گفته معاون نظارت بر نهادهای مالی، سازمان بورس همچنان برنامه توسعه کیفی و کیفی نهاد ها را در اولویت قرار داده است. طی هفته گذشته مجوز یک کارگزاری جدید صادر شده و این روند در خصوص سایر نهادهای مالی نیز ادامه خواهد داشت.

در افتتاحیه این نمایشگاه، محمدرضا نوایی لواسانی، رییس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش، علیرضا دلیری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، ستار هاشمی معاون فناوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و حسین سلاح ورزی، نائب رییس اول اتاق بازرگانی، صنایع و کشاورزی ایران به سخنرانی پرداختند.

جریان معاملات پیمان‌‌‌های آتی بورس‌کالا، این روزها از روند مشخصی تبعیت نمی‌‌‌کند و حجم معاملات این قراردادها نسبت به هفته‌‌‌های قبل کاهش محسوسی داشته است. اینکه نرخ ارز در بازار آزاد روند صعودی ناپایداری را سپری می‌کند، آن هم در حالی که آینده مذاکرات برجام هنوز در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار دارد، به عنوان عامل اصلی فشار بر خروج نقدینگی از این بازار، توانسته است معاملات تابلوی آتی بورس کالا را محدود کند و به عبارت دیگر رونق آن را به تعویق بیندازد.

  بازار آتی بورس‌کالا در مسیر فراموشی
نمی‌توان از تعداد اندک سررسیدهای فعال بازار آتی بورس‌کالا چشم‌‌‌پوشی کرد؛ چرا که امکان آربیتراژ و پویایی معاملات این بازار را به‌شدت تحت فشار قرار داده و سبب افت جدی حجم و موقعیت‌‌‌های باز موثر نمادهای فعلی شده است. اینکه برای همین معدود کالاهای پذیرش‌شده روی تابلوی آتی بورس‌کالا هم نماد قابل معامله‌ای در سررسیدهای پیش‌رو راه‌‌‌اندازی نشده است، دلیل دیگری است که جریان دادوستد پیمان‌‌‌های آتی را پس از خروج سررسیدهای آبان‌ماه به‌شدت محدود کرده است. زعفران‌پوشال یکی از کالاهای جذاب این بازار بود که پس از خروج آخرین نماد خود از تابلوی آتی بورس‌کالا، هنوز به این بازار نیامده و جای خالی آن در معاملات این روزها برجسته شده است.

در حال حاضر هفت‌نماد فعال در بازار مشتقه بورس کالا امکان دادوستد آتی را دارند که از بین این نمادها، دو نماد مربوط به زیره و پسته هستند و عنوان بی‌‌‌رمق‌‌‌ترین محصولات این بازار را به خود اختصاص داده‌اند. این بی‌‌‌رمقی به میزانی است که برخی روزها بدون معامله هستند یا با حجمی کمتر از انگشتان یک‌دست معامله می‌‌‌شوند.

  زنگ خطر بروز رکود آتی به صدا درآمد
سایر نمادهای فعال این بازار مربوط به دو دارایی سرمایه‌‌‌‌‌‌ای تابلوی آتی، یعنی واحدهای صندوق طلا و نقره است. هر یک از آنها با دو سررسید و زعفران نگین با تک‌سررسید خود یکه‌‌‌تازان معاملات این بازار به شمار می‌‌‌روند. به این ترتیب می‌توان با یک مقایسه سرانگشتی نسبت به روزهای اوج این بازار، از ورود پیمان‌‌‌های آتی به فاز رکود صحبت کرد که در صورت تداوم این رویکرد در بورس‌کالا و عدم‌بازگشایی نمادهای جدید تا زمان توقف روندهای صعودی، بازار بیشتر به ورطه نزول داده‌‌‌های حیاتی معاملات خود فرومی‌رود. در این شرایط بازگشت رونق به تابلوی آتی غیر‌ممکن نیست، اما با هزینه گزاف موجب نااطمینانی معامله‌‌‌گران نسبت به سیاست‌‌‌های نهاد متولی خواهد شد.

حضور فعال و گسترده سرمایه‌گذاران در تنها بازار پیش‌نگر بورس‌کالا، یعنی بازار آتی، پتانسیل حذف بازارسازی لحظه‌‌‌ای از سوی برخی از سودجویان را در بردارد؛ چرا که با افزایش عمق معاملات تابلوی آتی، حتی با ورود همزمان برخی از این افراد برای گرفتن موقعیت تعهدی، جو کلی بازار برهم نخواهد خورد. روز گذشته دو دارایی سرمایه‌‌‌ای این بازار در بیشتر ساعات معاملات، به‌رغم رشد بهای ارز و افزایش اونس جهانی طلا و نقره، افت نرخ تسویه را تجربه کردند که این امر، گواه این ادعاست که این نمادها دستخوش تحرکات غیرمنطقی همراه با بدبینی شده‌‌‌اند؛ موضوعی که با نرخ‌های دارایی پایه و متغیرهای اثرگذار بر این نمادها همخوانی ندارد. بازار آتی، بازاری پیش‌نگر است که انعکاس انتظارات اهالی بازار از آینده قیمتی را نشان می‌دهد، اما با سرکوب سررسیدهای فعال و وارد نشدن کالاهای موجود یا جدید به این بازار نمی‌تواند نقشه قابل اتکایی از آینده قیمتی کالاها ترسیم کند.

بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد، در جریان معاملات هفته گذشته بازار آتی، ارزش مجموع نمادهای فعال این بازار نسبت به هفته قبل از آن با رشد محدود 3درصدی همراه شد، اما حجم معاملات و موقعیت‌‌‌های تعهدی بازشده در این بازار به‌شدت کاهش داشته است. روند کاهشی این دو داده پراهمیت معاملات از پنج‌هفته گذشته تاکنون تداوم یافته است که خبر خوشایندی برای فعالان این بازار به شمار نمی‌رود.

  دادوستد آتی نقره و طلا زیر ذره‌بین
قراردادهای آتی واحدهای صندوق طلای بورس کالا روز گذشته را در حالی سپری کردند که در هر دو سررسید آذر و بهمن‌‌‌ماه، این دارایی سرمایه‌‌‌ای افت نرخ تسویه را تجربه کرد؛ به طوری که در لحظه تنظیم این گزارش، نماد ETCAZ00 (قرارداد آتی صندوق طلا تحویل آذر1400) با نرخ تسویه 9‌هزار و 310 تومان و نماد ETCBA00 (قرارداد آتی صندوق طلا تحویل بهمن 1400) با نرخ تسویه 10‌هزار و 480 تومان مورد دادوستد قرار گرفت. تحرکات نقدینگی این دو نماد آرام است و تمایل به خروج محدود نقدینگی را نشان می‌دهد. با توجه به بهای دارایی پایه این دو نماد آتی صندوق طلا، نرخ تسویه هر دو سررسید بالاتر از بهای قیمت پایانی معاملات واحدهای صندوق طلای لوتوس است که از شرایط کونتانگو یا فورواردیشن این دو نماد حکایت دارد.

دو متغیر اثرگذار بر نرخ تسویه این دارایی گرانبهای بازار آتی، بهای ارز و اونس جهانی طلاست. سرنوشت نرخ ارز بسیار مبهم است و همبستگی زیادی با مذاکرات اخیر و جریان آزادسازی ارزهای بلوکه‌شده ایران در سایر کشورها دارد. از این رو حداقل تا پایان مذاکرات و مشخص شدن نتیجه نشست برجام، نمی‌توان درباره روند قیمتی بازار ارز به‌صراحت صحبت کرد.

در معاملات جهانی اونس طلا، جرقه‌‌‌های افزایشی محدودی به ثبت رسید. روز گذشته به میزان 5دلار رشد بهای اونس طلا محقق شد و تکانه قیمتی ماهانه این دارایی ارزشمند به رقم مثبت 31/ 0‌درصد رسید. این در حالی است که هنوز رشد بهای اونس طلا چندان قدرتمند نیست و در کانال قیمتی 1795دلاری نوسان می‌کند. به عبارت دقیق‌‌‌تر، اونس طلا روز دوشنبه پایین‌‌‌تر از کانال 1800دلار در هر اونس باقی ماند؛ زیرا جذابیت این فلز گرانبها به دلیل افزایش ارزش شاخص دلار و رشد بازدهی اوراق قرضه (آمریکا) تحت‌‌‌الشعاع قرار گرفت. ترس و عدم‌اطمینان بازار به دنبال شیوع سویه جدید کرونا (اومیکرون) که سازمان بهداشت جهانی آن را سویه‌‌‌ای نگران‌‌‌کننده نامید، باعث تقویت موقعیت فروش دارایی‌‌‌های پرریسک در اقصی‌نقاط دنیا شد. شاخص دلار مجددا افزایشی شد؛ در حالی که بازدهی اوراق (قرضه دولتی) 10ساله ایالات متحده به 53/ 1‌درصد در روز دوشنبه افزایش یافت.

نقره، دیگر دارایی سرمایه‌‌‌ای بازار آتی است که با دو سررسید آذر و بهمن‌‌‌ماه قابل معامله است. روز گذشته هر دو نماد این فلز گرانبها افت نرخ تسویه را تجربه کردند که البته این صعود به میزان محدود ارزیابی می‌شود. از آنجا که نرخ بنیادین قراردادهای آتی نقره مبتنی بر حاصل‌ضرب هر گرم نقره در میانگین خرید و فروش بهای دلار سنا محاسبه می‌شود، بر اساس نرخ‌های روز گذشته، ارزش ذاتی این دارایی سرمایه‌‌‌ای به میزان 19‌هزار و 763 تومان ارزیابی شد. این در حالی است که هر دو سررسید فعال نقره یعنی SILAZ00 (نقره تحویل آذر 1400) و SILBA00 (نقره تحویل بهمن 1400) به ترتیب به نرخ تسویه 21‌هزار و 320 تومان و 24‌هزار و 200 تومان مورد دادوستد قرار گرفتند. از این رو معاملات پیمان‌‌‌های آتی نقره نیز تحت شرایط کونتانگو انجام می‌شود که به دلیل بالاتر بودن نرخ تسویه قرارداد آتی از ارزش ذاتی دارایی پایه آن نشات می‌گیرد.

کلیت معاملات اونس جهانی نقره، حکایت از آن دارد که سرمایه‌گذاران به دنبال ارزیابی اثر نوع جدید ویروس کرونا بر سیاست‌‌‌های پولی و رشد اقتصادهای جهانی هستند. روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش، هر اونس نقره در معاملات آتی بازارهای جهانی با بهای 23دلار و 28سنت مبادله شد و به میزان محدودی از پایین‌‌‌ترین سطح یک‌ماه و نیم گذشته خود بازگشت. دلیل اصلی محدود شدن سود این فلز گرانبها، افزایش شاخص دلار آمریکا بود. در حال حاضر همه نگاه‌‌‌ها به اظهارات پاول، رئیس فدرال‌رزرو آمریکاست که در روزهای سه‌‌‌شنبه و چهارشنبه منتشر خواهد شد. همچنین داده‌‌‌های کلیدی اقتصادی از جمله گزارش مشاغل ایالات متحده در روز جمعه بر جریان بازار اثر قابل‌توجهی خواهد داشت.

بازار ارز در ابتدای سال جاری، واکنش‌های معناداری نسبت به مذاکرات هسته‌ای داشت. هر خبر مثبتی می‌توانست روند قیمت بازار را کاهشی کند و نرخ ارز به سرعت راه نزول را در پیش می‌گرفت. با این حال، در دور جدید مذاکرات هسته‌ای، بازار نسبت به اخبار غیر موثق کمتر حساسیت نشان داده و افت قیمت خاصی نیز صورت نگرفته است. به نظر می‌رسد در این دور از مذاکرات، معامله‌گران بیشتر به دنبال خبرهای مهم و موثق هستند و نسبت به شایعه‌ها و گمانه‌زنی‌ها، واکنش محدودی داشته‌اند.
بازار دلار به دنبال خبر موثق
به عنوان مثال، در ۲ روز اخیر انواع سایت‌ها و رسانه‌های خارجی احتمال رسیدن به یک توافق در وین را ضعیف دانسته‌اند، ولی این موضوع موجب شد قیمت دلار کمی در کانال ۲۹ هزار تومانی پیشروی کند و خبری از نوسان‌های سنگین نبود. به عنوان مثال دیگر، دیروز اسکناس آمریکایی در واکنش به خبرهای هسته‌ای تنها ۲۰۰ تومان رشد کرد و توانست در محدوده ۲۹ هزار و ۳۸۰ تومان قرار بگیرد. این اتفاق در حالی رخ داد که بخشی از معامله‌گران انتظار رشد قیمت اسکناس آمریکایی تا مرز ۳۰ هزار تومانی را داشتند.

  زمان واکنش دلار به مذاکرات
از نگاه شماری از تحلیل‌گران، نوسان معنادار دلار در این دور از مذاکرات، پس از انتشار رسمی نتایج، بروز خواهد کرد. در واقع زمانی که بازار اطمینان پیدا کرد که مذاکرات هسته‌ای چه سمت و سویی پیدا می‌کند، موقعیت جدید معامله‌گران تعریف خواهد شد. در این میان برخی از فعالان نیز باور دارند که رشد قیمت دلار در روزهای اخیر ارتباطی به مذاکرات هسته‌ای نداشته است و بیشتر تحت تاثیر هماهنگی دلار با نرخ تورم صورت گرفته است. از ابتدای سال جاری، قیمت دلار بالای ۱۷ درصد افزایش را به ثبت رسانده است، ولی در همین بازه زمانی، شاخص قیمت مصرف‌کننده بالای ۲۲ درصد رشد را تجربه کرده است. در این شرایط، برخی از تحلیل‌گران باور دارند که دلار در حال هماهنگ شدن و تعدیل با نرخ تورم است.

  افزایش فعالیت نوسان‌گیران
برخی از معامله‌گران باور دارند که در دوران مذاکرات هسته‌ای، فعالیت نوسان‌گیران افزایش پیدا می‌کند. از نگاه آنها نوسان‌گیران سعی می‌کنند با برجسته‌سازی اخبار کمی قیمت‌ها را جابه‌جا کنند و زمینه‌ساز کسب سود برای خود شوند. در واقع در حالی که عده‌ای عدم امیدواری نسبت به آینده این دور از مذاکرات هسته‌ای را عامل رشد معرفی کرده‌اند، گروه دیگری باور دارند که هماهنگ شدن با نرخ تورم زمینه‌ساز افزایش قیمت دلار شده است و دسته دیگری نیز معتقدند که اساسا دلیل تغییرات کنونی قیمت دلار، ‌افزایش فعالیت نوسان‌گیران است.

  مرز ۸ هزار تومانی درهم شکسته شد
شمار دیگری از معامله‌گران باور دارند که رشد معنادار نرخ حواله درهم زمینه‌ساز افزایش تقاضا در بازار ارز داخلی شده است. دیروز نرخ حواله درهم از مرز حساس ۸هزار تومانی عبور کرد و همین مساله در انتظارات معامله‌گران بازار داخلی اثر داشت. با درهم بالای ۸ هزار تومان، ‌حداقل ارزش دلار در بازار داخلی می‌تواند در محدوده ۲۹ هزار و ۳۶۰ تومان قرار بگیرد.

  سیگنال افزایشی دلار به سکه
رشد قیمت دلار در ابتدای هفته موجب شد میزان تقاضا در بازار سکه نیز بالا برود. سکه امامی دیروز توانست ۶۰ هزار تومان رشد را تجربه کند و در محدوده ۱۲ میلیون و ۶۸۰ هزار تومان قرار بگیرد. فلز گران‌بهای داخلی در ابتدای روز حتی تا بالای محدوده ۱۲میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی پیشروی کرده بود، ولی با افت دلار از اواسط روز، سکه‌بازان نیز کمی از موقعیت خرید عقب‌نشینی کردند.

برخلاف دلار، دیروز طلای جهانی اثر چندانی بر نوسانات بازار سکه نداشت، ‌چرا که حداقل تا ساعت ۳ بعدازظهر، فلز زرد عمدتا در یک دامنه محدود و در حوالی هزار و ۷۹۰ دلار جابه‌جا شد.

بورس در ریزش، سهامداران در عصبانیت، کارشناسان بورسی و اقتصادی پر از انتقاد، دلار در سیر صعودی، مذاکرات برجام در ابهام، دل‌‌نگرانی از سرانجام وضعیت اینترنت، گرانی‌‌های افسارگسیخته، آب و برق در بحران، دولت و نماینده‌ها هدف انتقادها و گلایه‌ها، بی‌‌امیدی نزد مردم و خب، در این فضا یک حرف و عکس می‌تواند آتش زیرخاکستر را در شبکه‌های اجتماعی روشن کند.
این کار را دیروز یکی از نماینده‌های مجلس شورای اسلامی در صفحه توییترش انجام داد. او عکس‌‌‌هایی از حضورش در ورزشگاهی در اسپانیا را منتشر و بیان کرد که علاقه داشته است که مردم‌‌نگاری طرفداران تیم فوتبال رئال را انجام می‌داده است. در تمام فضای توییتر فارسی کم و بیش به استفاده این نماینده مجلس و علاقه‌‌اش به مردم‌‌نگاری مردم حاضر در ورزشگاه اشاره شد و بیشتر کاربران به چرایی حضور او و همراهانش در ورزشگاه پرداختند اما در جمع سهامداران و بورسی‌‌ها، مساله این بود که چرا نماینده‌های مجلس علاقه‌‌ای به مردم‌‌نگاری سهامدارانی که در بورس سرمایه‌‌گذاری کرده‌‌اند، ندارند.

این دست پرسش‌‌ها و گلایه‌ها دیروز در جمع توییتری بورسی‌‌ها و سهامداران کم نبود. آنها گلایه می‌کردند‌ که نماینده‌های مجلس و مسوولان، مردم کشور را نادیده گرفته‌‌اند و به فکر وضعیت آنها نیستند. حرف آنها در یک کلام این بود که چرا همان‌طور که به مردم‌‌نگاری مردم اسپانیا علاقه دارید، به مردم ایران اهمیت نمی‌‌دهید. اگر سرمایه‌‌گذاران خارجی را به حضور در بورس دعوت می‌‌کنید، چرا وضعیت سهامداران داخلی این‌چنین است. حتی برخی از کاربران به شوخی می‌نوشتند که باید کمپینی راه‌‌اندازی کنیم تا از وضعیت دیروز و امروز سهامداران مردم‌‌نگاری شود. پیام الیاس‌کردی، فعال حوزه بورس در صفحه توییتر خود در رابطه با این موضوع نوشت: «خدا به نمایندگان مجلس و دولتمردان بنز، سفر خارجی، ویلای لواسان و اصلا دیدن بازی رئال-بارسا دهد. فقط کاری کنید ما مردم هم احساس رضایت کنیم. به خدا قسم برای ما مهم نیست در زندگی شخصیتان چه می‌کنید؛ نان خشک می‌خورید یا لاکچری زندگی می‌‌کنید. مدیریت شما برای ما مهم است نه شوی ساده زیستی!»

نکته دیگری که برخی از فعالان حوزه اقتصاد و بورس به آن اشاره می‌کردند‌ این بود که حضور یک مسوول در ورزشگاه و در حاشیه سفر کاری، ایرادی ندارد اما اینکه در چنین شرایط بدی که مردم از لحاظ گرانی و معیشتی در تنگنا هستند و خیلی‌‌ها حسرت یک سفر ساده به دلشان مانده است، این اقدام صورت بگیرد، انگار یک لج‌‌بازی با وضعیت مردم است.

ماجرای سوژه مردم‌‌نگاری از جایی شروع شد که حضور دو نماینده مجلس و یک سفیر در ورزشگاه سانتیاگو‌برنابئو اسپانیا، سوژه اصلی کاربران نه‌تنها در شبکه‌‌اجتماعی توییتر بلکه در اینستاگرام هم شد. یکی از نماینده‌های مجلس در صفحه توییتر خود با انتشار عکس‌‌‌هایی از خودش و همراهانش در این ورزشگاه نوشت که «مدت‌های مدیدی بود که ورزشگاه نرفته بودم. کاش وقت بود تا مردم‌نگاری طرفداران رئال را انجام‌‌ می‌دادم…» این توییت باعث شد که در مدت زمان کوتاهی به سوژه‌‌ای داغ برای کاربران توییتر و اینستاگرام تبدیل شود و توجه آنها را به خود جلب کند. اظهارنظر‌هایی که اکثرشان انتقادی بود و توجه چهره‌ها را هم با گذشت زمان به خود جلب کرد. محور اصلی انتقادها به حضور این دو نماینده مجلس در این ورزشگاه و همراهی سفیر در چند پرسش خلاصه می‌‌شد؛ آیا با خودروی سفارت به این ورزشگاه رفته‌‌اید؟ آیا برای این سفر حق‌ماموریت هم گرفته‌‌اید؟ آیا از هزینه شخصی بلیت‌‌ها را خریداری کرده‌‌اید؟ آیا به مردم‌‌نگاری وضعیت مردم کشور خودتان هم علاقه نشان می‌‌دهید؟ نظرتان درباره حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران چیست؟ چطور است که در شرایط وخیم اقتصادی کشور و صدها مشکلی که گریبان ملت گرفتار و درمانده را گرفته به مادرید سفر کرده‌‌اید؟

اگر به مردم‌نگاری علاقه دارید، بد نیست درباره مشکلات فراوان و کمبودهای آموزشی و رفاهی شهروندان ایرانی هم مردم‌نگاری کنید یا درباره مصرف لبنیات و گوشت که از سبد غذایی مردم حذف شده است، مردم‌نگاری کنید. حتی برخی‌‌ها با انتشار لیستی از میزان ‌درصد مشارکت نماینده‌های مجلس در رای‌‌گیری به این مساله اشاره می‌کردند‌ که‌ درصد رای‌‌گیری نماینده‌‌ای که این عکس‌ها را منتشر کرده است، ۵۰‌درصد بوده است. آنها برای این نماینده مجلس در قسمت نظرات توییتر می‌نوشتند که بهتر است به وظیفه اصلی خود به‌عنوان نماینده برسد تا اینکه بخواهد طرفداران یک تیم فوتبال خارجی را مردم‌‌نگاری کند. در نهایت سیل انتقادها به جایی رسید که این نماینده مجلس در توییتر خود مجبور به پاسخگویی شد و در رشته توییتی نوشت که به‌عنوان رئیس شورای اجرایی اتحادیه جهانی بین‌المجالس مجلس در این سفر «هر روز ساعت هشت صبح تا هشت شب در پنل‌‌ها و نشست‌‌های مختلف حضور» داشته است که «دیشب ساعت ۹شب و بعد از اتمام جلسات باتوجه به اینکه در دوره دانشجویی هم بعضا بازی‌های لیگ اروپا را باتوجه به رویکردهای مردم‌شناختی دنبال می‌کردم، از این فرصت در پایان برنامه کاری روزانه استفاده کردم.»  با این حال این آبی بر آتش انتقادهای کاربران در شبکه‌های اجتماعی نشد و تا بعدازظهر دیروز همچنان کاربران درباره رفتار دوگانه مسوولان کشور مطالبی را در صفحه‌های خود منتشر می‌کردند. آنها همچنین به موضوع اعتبار پاسپورت کشورمان در نوشته‌هایشان می‌پرداختند و به این موضوع اشاره می‌کردند‌ که سیاست‌های مسوولان و راه و روش آنها باعث شده که فقط خودشان در اکثر موارد بتوانند به سفر خارج از کشور بروند و این حق از مردم عادی دریغ شده است چون پاسپورتشان در رده ‌‌کم‌اعتبارترین پاسپورت‌‌ها است. کار حتی به مقایسه هم رسید. یکی از کاربران در توییتر با اشاره به پرویز ناتل‌خانلری نوشت که «خانلری با ۴۷ سال تدریس و کار علمی و پژوهشی و انتشار کتاب و مجله سخن، بعد از انقلاب در فقر و تنگدستی بدون حتی حقوق بازنشستگی مرد.» او سپس در ادامه به این نماینده مجلس و همراهانش اشاره کرد و نوشت که امروز امثال او «جای خانلری‌‌ها را در دانشگاه تهران گرفته‌‌اند» و بعد از مطرح کردن انتقادهای تند و تیزی به او نوشته‌‌اش را اینطور ادامه داد که با این وجود «به دنبال مردم‌‌نگاری طرفداران رئال هستند!»

داود سوری هم در صفحه توییتر نوشت: «زمانی ال‌‌گور معاون کلینتون برای شرکت در جلسه‌‌ای در سازمان ملل با هواپیمای دولتی از واشنگتن به نیویورک رفته بود و بعد از جلسه نیز از موزه‌‌ای در شهر بازدید کرده بود؛ بلوائی شد که مبادا جلسه سازمان ملل بهانه دیدار از موزه قرار گرفته باشد…»

عملکرد ۱۰۹کارگزاری فعال در بازار سرمایه طی آبان حکایت از ثبت ۲۲۱هزار میلیارد تومان دادوستد در این ماه دارد که در قیاس با رونق ۹۹ از کاهش ۷۰درصدی حکایت می‌کند. طولانی شدن دوره نزولی بازار سهام و رکودی شدن فضای معاملات موجب شده است با وجود پتانسیل‌های بنیادی و تاکید کارشناسان بر ارزندگی بازار، شاهد کاهش انگیزه بورس‌بازان باشیم..

روند نزولی قیمت سهام همچنان ادامه دارد و همزمان با آن شاهد افول حجم دادوستد سهام نیز هستیم. به این ترتیب طی دو ‌ماه اخیر، ارزش خرید و فروش‌های ثبت‌شده در شرکت‌های کار‌گزاری نیز به‌شدت کاهش یافته است. آمارها نشان می‌دهد پس از ثبت 200 هزار میلیارد تومان دادوستد مهرماه در کارنامه واسطه‌های بورسی، آبان‌‌ ماه نیز تفاوت چندانی برای کارگزاران نداشت و ارزش دادوستدهای ثبت‌شده از 109 کار‌گزاری فعال بازار سرمایه با افزایش اندک به 221هزار میلیارد تومان رسیده است. 

به‌نظر می‌رسد ادامه اصلاح قیمت سهام با وجود پتانسیل‌‌های بنیادی و تاکید کارشناسان بورسی بر ارزندگی بازار، موجب کاهش انگیزه سرمایه‌‌گذاران شده است. شرایطی که سبب شد تا شاخص‌کل بورس تهران آبان‌‌ماه را با افت 4/ 3‌درصدی پشت‌سر بگذارد. آمارها نشان می‌دهد در این‌ ماه متوسط ارزش معاملات روزانه با افت حدود 23‌درصدی نسبت به اولین ‌ماه پاییز به 3848 میلیارد تومان رسیده و در قیاس با میانگین سال گذشته نیز افت 70‌درصدی را نشان می‌دهد. آماری که به‌وضوح دلیل کاهش درآمد کار‌گزاری‌‌ها را نیز نشان می‌دهد. تیرماه سال گذشته بود که با افزایش تب بورس‌‌بازی و حضور گسترده صاحبان سرمایه برای دریافت کدهای معاملاتی، ارزش دادوستدهای ثبت شده در سامانه کار‌گزاری‌‌ها نیز رکوردشکنی کرد و از 770 هزار میلیارد تومان فراتر رفت. در‌ماه گذشته اما شاهد افت بیش از 71‌درصدی این معاملات بودیم. روز گذشته نیز «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی تحت‌عنوان «نفع دو جانبه رونق کیفی کار‌‌‌گزاری‌‌ها» از افت ۵۶‌‌درصدی سود ۸۰ واسطه بورسی در جدیدترین صورت‌های مالی کارگزاران در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خبر داده بود.

   جزئیات بیشتر از عملکرد آبان‌‌ماه
بررسی دقیق‌‌تر عملکرد کار‌گزاری‌‌های فعال در بازار سرمایه نشان می‌دهد این نهادهای مالی در آبان‌‌ماه در حالی خرید و فروش 220 هزار و 635 میلیارد تومانی را در کارنامه خود ثبت کردند که 136 هزار و 732 میلیارد تومان یعنی معادل 62‌درصد از این رقم در اختیار مبادلات آنلاین بوده است.  همچنین 83 هزار و 529 میلیارد تومان دیگر نیز حجم معاملات در این نهادهای مالی به‌‌صورت عادی بوده است. در این میان طبق روال دوره‌های قبل،‌درصد بالایی از خرید و فروش‌ها تنها در انحصار چند کار‌گزاری بود، به‌‌طوری‌‌که نیمی از معاملات این‌ماه تنها از کانال 10 کار‌گزاری صورت گرفت. در صدر این خرید و فروش‌ها نیز همچنان کار‌گزاری مفید به‌عنوان برترین واسطه‌‌ بورسی قرار دارد، به‌‌طوری‌‌که ارزش دادوستدهای ثبت شده در کار‌گزاری مفید در ‌ماه گذشته به حدود 42 ‌‌هزار و 447 میلیارد تومان رسید تا این کار‌گزاری به تنهایی 2/ 19‌درصد از کل معاملات این نهادهای مالی را در آبان‌‌ماه به خود اختصاص دهد.  در ادامه این روند نیز کار‌گزاری آگاه توانست 5/ 8‌درصد از کل معاملات کار‌گزاری‌‌ها در‌ماه گذشته را به خود اختصاص دهد که این حجم از معاملات، خرید و فروشی بیش از 17هزار و 708 میلیارد تومان بود. کار‌گزاری بانک پاسارگاد نیز در‌ماه گذشته داد‌‌و‌‌ستد 10 هزار و 162 میلیارد تومانی را تجربه کرد و در رتبه سومین کار‌گزاری برتر‌ماه قرار گرفت. سهم این کار‌گزاری از کل مبادلات به 6/ 4درصد رسید. در ادامه دیگر کار‌گزاری‌‌های برتر آبان‌ماه، دو کار‌گزاری آرمون‌بورس و صباتامین به ترتیب سهمی 4/ 4 و 3‌درصدی از کل معاملات‌ ماه را به خرید و فروش‌های خود اختصاص دادند.

   نگاهی دقیق به برترین‌‌ها
همان‌طور که عنوان شد کار‌گزاری مفید به‌عنوان برترین کار‌گزاری در آبان‌‌ماه شناخته شد. کار‌گزاری مزبور بیشترین فعالیت را در معاملات آنلاین داشت، به‌‌طوری‌‌که این کار‌گزاری به تنهایی 46/ 30درصد از کل معاملات آنلاین را در بازار سرمایه به خود اختصاص داد. ارزش این دادوستدهای الکترونیک رقمی معادل 41 ‌‌هزار و 662میلیارد تومان را شامل می‌شود که 98‌درصد از کل خرید و فروش‌های کار‌گزاری مفید است. در همین راستا 666 میلیارد و 593 میلیون تومان از معاملات این‌ماه کار‌گزاری مفید (معادل 6/ 1درصد) به معاملات عادی تعلق داشته است.  بررسی عملکرد کار‌گزاری آگاه نیز نشان می‌دهد این نهاد مالی در‌ماه گذشته بخش عمده‌‌ای از معاملات را به خرید و فروش آنلاین اختصاص داده است، به‌‌طوری‌‌که حدود 93‌درصد از کل دادوستدهای صورت‌‌گرفته توسط‌‌ این کار‌گزاری به‌‌صورت الکترونیکی بوده که رقمی بالغ بر 17 هزار و 396 میلیارد تومان را شامل می‌شود. این حجم از دادوستدهای آنلاین 7/ 12درصد از کل را شامل می‌شود. همچنین کار‌گزاری مزبور یک هزار و 211میلیارد تومان نیز در معاملات عادی ثبت کرده است که 5/ 6‌درصد از کل معاملات این کار‌گزاری و 6/ 1درصد از کل دادوستدهای عادی ثبت شده در آبان‌‌ماه را شامل شده است. کار‌گزاری مبین‌سرمایه نیز‌ ماه گذشته با اختلاف نسبت به دو کار‌گزاری اول رتبه سوم معاملات آنلاین را در اختیار گرفت؛ به‌‌طوری‌‌که سهم معاملات آنلاین این کار‌گزاری به بیش از 5‌هزار و 206‌میلیارد تومان رسید که 89‌درصد از کل مبادلات آن را شامل می‌شود.  تغییر سبک معامله سهام پس از شیوع گسترده کرونا و البته درب‌‌های بسته کار‌گزاری‌‌ها به روی مشتریانی که حضوری به این نهادهای واسط مراجعه می‌کنند از مهم‌ترین دلایل رشد دادوستدهای آنلاین در ماه‌های گذشته است.

   بیشترین معاملات عادی
بررسی‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در ماهی که گذشت کار‌گزاری بانک پاسارگاد با سهم حدود 10‌درصدی از کل دادوستدهای عادی ثبت شده در این ماه، 7هزار و 366 میلیارد تومان معامله به‌صورت عادی ثبت کرده است که البته 5/ 72‌درصد از کل معاملات آبان‌‌ماه این کار‌گزاری را شامل شده است. پس از آن کار‌گزاری ارگ‌هامون که سهمی 5/ 2درصدی از کل دادوستدهای آبان‌‌ماه این نهادهای واسط را در اختیار دارد، با معامله 5هزار و 367 میلیارد تومانی سهام به‌صورت عادی، 2/ 7‌درصد از کل این نوع معامله را در آبان‌‌ماه به خود اختصاص داده است.  در کار‌گزاری مزبور 5/ 95درصد از دادوستدها به این شکل ثبت شده است. کار‌گزاری‌‌های آرمون‌بورس، صبا‌تامین، امین‌آوید و توسعه‌معاملات کیان از دیگر نهادهای واسطه‌‌ای هستند که بیشترین سهم از معاملات عادی را در اختیار دارند.

   بازارگردانان الگوریتمی
در‌ماه گذشته در مجموع 374 میلیارد تومان از معاملات با هدف بازارگردانی (در سهام) از سوی واسطه‌های بورسی ثبت شده است که سهم 17/ 0‌درصدی از کل معاملات داشته است. در این میان از ۱۰۹ کار‌گزاری فعال تنها 12 کار‌گزاری این نوع از دادوستدها را ثبت کرده‌‌اند. بیشترین سهم از معاملات بازارگردانی الگوریتمی در آبان‌‌ماه نیز با سهم 2/ 47درصدی به کار‌گزاری صبا‌تامین تعلق داشت. ارزش این نوع معامله در کار‌گزاری مذکور بالغ بر 176 میلیارد و 496 میلیون تومان بوده است که 7/ 2‌درصد از کل معاملات کار‌گزاری صباتامین را شامل می‌شد. 11 کار‌گزاری بهگزین، باهنر، بانک تجارت، توسعه معاملات پیشرو، بانک کارآفرین، ملل پویا، سهم آشنا، حافظ، بانک سامان، توسعه‌معاملات کیان و صبا جهاد ‌دیگر کار‌گزاری‌‌‌هایی بودند که در آبان‌‌ماه بازارگردانی الگوریتمی در بازار سهام انجام داده‌‌اند.

بازار سهام همچنان در مسیر احتیاط گام برمی‌دارد. روز گذشته شاخص بورس به‌رغم آنکه در ساعات ابتدایی معاملات حرکتی رو به جلو اما ضعیف را به نمایش گذاشت در خلال معاملات یک ساعت پایانی همین پیشروی ناچیز را هم تاب نیاورد و در نهایت با ثبت عملکرد منفی به کار خود خاتمه داد. نماگر یاد شده که در این روز افتی بیش از ۴‌هزار واحدی را نشان داد در شرایطی از افت ۳۰/ ۰درصدی میانگین وزنی معاملات بازار اثر پذیرفت که در نمادهای کوچک‌تر بازار نیز وضعیت به همین منوال بود. شاخص هم‌وزن هم بر اثر فزونی عرضه بر تقاضا طی دادوستدهای روز دوشنبه ۲۲/ ۰درصد عقبگرد داشت.
رمز بی‏‏‌واکنشی بورس به محرک‏‏‌ها
همان‌طور که در گزارش‌های قبلی نیز اشاره شد بازار سهام به سبب نامعلوم بودن افق پیش روی مذاکرات احیای برجام در هفته‌های قبل بسیار بلاتکلیف عمل کرده است. این رویکرد بازار به آن معناست که در شرایط کنونی به سبب ابهام فعالان اقتصادی نسبت به آینده، بورس نیز رویکرد معینی درباره سرمایه‌گذاری حتی در کوتاه‌مدت ندارد. نمود چنین امری به وضوح بر روی نمودار شاخص بورس دیده می‌شود.

در روزهای گذشته مسیر سرمایه‌گذاری در این بازار به نحوی پیش رفته که به وضوح اثر بی‌تصمیمی فعالان بازار را می‌توان بر روی دماسنج اصلی بازار دید. این نمودار حکایت از آن دارد که در وضعیت کنونی به رغم کاهش نسبی و اندک معاملات تقریبا به همان اندازه که میلی به رشد در بازار مشاهد نمی‌شود رغبتی به فروش بیشتر نیز از سوی سرمایه‌گذاران وجود ندارد.

دقیقا حالتی که در ابهام بازار‌ها به وجود می‌‌‌آید و تا زمانی که این ابهام برطرف نشود ادامه خواهد یافت. تمامی اینها در شرایطی رقم می‌خورد که اگر بخواهیم متناسب با رویدادهای ماه‌های قبل این وضعیت را قضاوت کنیم احتمالا خواهید گفت که اگر واقعا واهمه از آینده تا این حد زیاد بود که بازار از خرید سهام سر باز زده و حتی سرمایه‌گذاران به شکلی تقریبا آهسته و پیوسته پول خود را از بازار بیرون کشیدند پس چرا قیمت‌ها ریزش قابل‌توجهی را شاهد نبوده‌اند؟

پاسخ این سوال را می‌توان در قدرت سایر عوامل دانست که در کنار ترس از ریزش قیمت‌ها آهسته و پیوسته رشد کرده‌اند و حتی همزمان با شروع مذاکرات آنقدر قدرت‌نمایی کرده‌اند که راه را بر ریزش قیمت سهام در بازار مربوطه ببندند. یکی از مهم‌ترین این عوامل قیمت دلار در بازار آزاد است که اثر قابل‌توجهی بر بازار آزاد دارد. این عامل مهم که تقریبا در هر روز از طرف‌میلیون‌ها ایرانی رصد می‌شود در روزهای اخیر توانسته به راحتی خود را به ابرکانال ۳۰‌هزار تومانی نزدیک کند.

این در حالی است که پیش‌تر انتظار می‌رفت با نزدیک شدن به مذاکرات به عنوان یک عامل مهم در جهت سرکوب انتظارات تورمی قیمت دلار کاهش پیدا کند. از سویی دیگر حتی اگر نیاز کشور به ارز را هم در نظر نگیریم تورم و نامشخص بودن نحوه تامین منابع کسری بودجه نیز خود دو عاملی هستند که این روزها در اقتصاد ایران به شدت خودنمایی می‌کنند. این مساله سبب شده تا باز هم نتوان با خیال راحت اقدام به فروش سهام در بازار سرمایه کرد. دلیل چنین پیش‌فرضی این است که عوامل یاد شده هرکدام به نوعی نقش مشوق را برای بازار سهام کشور ایفا می‌کنند و می‌توانند با داغ کردن کوره تورم، مجددا مردم را برای حفظ ارزش دارایی خود به سمت بازار سهام جذب کنند.

اما عامل دیگری که توانسته تا حد زیادی بر رفتار این روزهای فعالان بازار اثر بگذارد عوامل موثر بر افزایش عدم‌قطعیت‌‌‌ در ابعاد کلان اقتصادی کشور است که عدم‌اعتماد به سیاستگذار اقتصاد را هم افزایش داده؛ دلیل این بی‌اعتماد شدن این است که تصمیمات خلق‌‌‌الساعه اخیر که سود بنگا‌‌‌ه‌‌‌های بورسی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد به‌زعم بسیاری از فعالان بازار ممکن است باز هم تکرار شود و به این ترتیب سود شرکت‌های بورسی و متعاقبا قیمت سهام را دستخوش تغییر کند. در چنین شرایطی جذاب شدن بازارهایی نظیر رمزارزها می‌تواند دلیلی بر خروج سرمایه از بازار باشد، چراکه در نبود هیچگونه گزینه امن سرمایه‌گذاری تنها گزینه‌های پر ریسک روی میز مردم خواهد بود تا بلکه بتوانند از این معبر با مسائل نامعلوم پیش روی اقتصاد ایران مواجه نشوند.

عواملی از این دست سبب شده که در روز گذشته ارزش معاملات خرد با کوچ به کانال یک‌هزار میلیارد تومانی به ۱۹۱۹‌میلیارد تومان برسد و خالص تغییر مالکیت سهام نیز مبلغ ۱۶۳‌میلیارد تومان را به نفع خرید حقیقی‌‌‌ها نشان بدهد.

 عایدی صفر نوسان‌گیری برای سرمایه‌گذاران
حبیب فرجی‌‌‌دانا، تحلیلگر بازار سرمایه:  یکی از عواملی که بازار سهام را تحت‌تاثیر قرار داده است به موضوع مذاکرات اتمی بازمی‌گردد و این مهم می‌تواند جهش بعدی متغیر‌‌‌های اقتصادی را حداقل در کوتاه‌مدت مشخص کند. از بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۱ به عنوان دیگر عاملی یاد می‌شود که معامله‌‌‌گران بازار غالبا موردتوجه خود قرار می‌دهند.

طی دو هفته اخیر گمانه‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌ها افزایش پیدا کرده چرا‌‌‌که بر حسب شنیده‌‌‌ها احتمالا عوارض دولتی و حقوق مالکانه افزایش پیدا خواهد کرد. از طرفی قیمت حامل‌‌‌های انرژی نیز برای صنایع با رشد شدیدی مواجه می‌شوند.

بازار سهام در محاسبات خود از چنین پارامتر‌‌‌هایی به عنوان عوامل منفی یاد می‌کند. طی چند روز اخیر نیز معاملات تحت‌تاثیر موارد مذکور قرار گرفته است، بنابراین تا زمانی که دولت بودجه سال آتی را (تا آخر ماه جاری) ارائه ندهد چنین ابهامی همچنان جای خود باقی می‌‌‌ماند. در صورتی که گمانه‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌های مطرح شده نیز به وقوع بپیوندند یقینا شاهد اثرات نامناسب آن در فضای معاملاتی بازار سهام خواهیم بود.

جریان دادوستد‌‌‌‌‌‌های بازار نیز از کاهش چشمگیر حجم معاملات حکایت دارد. در یک ماه آینده باید جهت‌دهی عوامل مطرح شده به‌خصوص در حوزه مذاکرات برجامی و بودجه دولت به طور کامل مشخص شود تا بازار سهام بتواند مسیر معاملاتی خود را پیدا کند.

سرمایه‌گذاران نباید با دید کوتاه‌مدت به بازار سهام نگاه کنند چراکه شرایط فعلی به هیچ‌‌‌ عنوان مناسب نوسان‌گیری و خرید و فروش‌های روزانه نیست.

عموما افرادی که طی چند وقت اخیر این‌گونه در این بخش اقتصادی کشور فعالیت کرده‌‌‌اند متضرر شده‌‌‌اند. چنین رفتاری برای سرمایه‌گذاران عایدی در بر نخواهد داشت. شاید بهترین استراتژی کنونی این باشد که سرمایه‌گذاران سهامی را برگزینند که در صورت تحمیل رخداد‌‌‌های نامناسب از فضایی خارج از بازار حداقل سودآوری مناسب را کسب کنند.

به عنوان مثال سهامداری که قصد خرید سهام در گروه صنعت فلزات اساسی را دارد باید احتمال افزایش نرخ برق، احتمال قطعی گاز و سایر عوامل را در پروسه سرمایه‌گذاری خود لحاظ کند. با ارزیابی اینکه سودآوری شرکت موردنظر تا چه اندازه تحت‌تاثیر این عوامل قرار می‌گیرد، ‌‌‌سهامدار می‌تواند با عنوان احتمالات بد اقدام به ورود کند. اگر انتخاب سهام با احتمالات بد روی دهد در صورتی که شاهد اتفاق مطلوبی در شرکت باشیم یقینا سودآوری افزایش پیدا خواهد کرد. در صورت وقوع اتفاق بد هم در تحلیل‌‌‌های پیش از ورود به سهام، سرمایه‌گذار تمامی موارد را لحاظ کرده است.

  احتمال کاهش حاشیه سود؟
مجید ‌‌‌علی‌‌‌فر، ‌‌‌کارشناس بازار سرمایه:‌ از پول می‌توان به عنوان حلقه گمشده بازار سهام در این روز‌‌‌ها یاد کرد. شرکت‌های فعال در بازار می‌توانند در صورت رسیدن به نتیجه مطلوب مذاکرات اتمی به ارقامی که در گذشته به لحاظ حاشیه سود تجربه کردند به‌خصوص در گروه‌‌‌های بزرگ‌تر که بیشتر مورد اقبال قرار دارند، ‌‌‌ بازگردند.

به عنوان مثال در گروه‌‌‌های پتروشیمی و فلزی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها حاشیه سود‌‌‌هایی که به علت رشد قیمت‌های جهانی و افزایش فروشی که به لحاظ صعود نرخ دلار تجربه شد در کنار هزینه‌‌‌هایی که بخشی از آن نشان از رشد تورمی داشت و به نوعی از رشد فروش شرکت‌ها عقب مانده بود را تجربه کردیم.

در شرایط فعلی که ممکن است برجام به نتیجه مطلوبی برسد، یقینا این مهم سرعت رشد فروش این قبیل شرکت‌ها را با تعدیلاتی همراه خواهد کرد.  اخباری که از پیرامون بودجه ۱۴۰۱ به گوش می‌رسد مبنی بر افزایش بهره مالکانه، افزایش نرخ گاز برای صنایع، ‌‌‌ یکسان شدن نرخ گاز سوخت برای پتروشیمی‌‌‌ها، ‌‌‌ افزایش قیمت حامل‌‌‌های انرژی و مواردی از این قبیل زمانی که در کنار یکدیگر قرار می‌‌‌گیرند نشان می‌دهد که روند کنونی بازار عجیب نیست. در حال حاضر حجم نقدینگی با کاهش همراه شده است و فعالان غالبا حاضر نیستند پکیج ریسک را به امید رازی که در آینده امکان محقق شدن آن وجود دارد خریداری کنند.

به‌نظر می‌رسد سهامداران با تمام ریسک‌های موجود همچنان در گروه‌‌‌هایی که با در نظر گرفتن احتمالات، به نسبت شرایطی که در آینده رقم می‌‌‌خورد (اعم از نتیجه مثبت یا منفی برنامه جامع اقدام مشترک و تعدیلات حاشیه سود‌‌‌ها) می‌توانند حتی در شرایط رکودی که ریسک بازار هم بالاست اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.  به نظر می‌رسد حاشیه سود شرکت‌ها در سال ۱۴۰۱ حدودا ۴ تا ۵‌درصد با کاهش همراه خواهد شد.

با توجه به P/ E‌‌‌ برخی از سهام که در محدوده ۲ قرار گرفته در صورتی که دید بلندمدت‌‌‌تری به این پارامتر داشته باشیم و بازه زمانی مانند سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ را ملاک قرار دهیم درمی‌یابیم که این رقم P/ E رقم جذابی نیست. تحت چنین شرایطی گروه‌‌‌هایی که در برابر تکانه‌‌‌های سیاست‌های دولت کمترین آسیب را متحمل می‌‌‌شوند مناسب سرمایه‌گذاری خواهند بود.