قیمت طلا، سکه از آغاز این هفته رشد نسبتا زیادی داشته است. همراه با پیچیده تر شدن مسائل مربوط به برجام و کاهش امید نسبت به بازگشت ایالات متحده به این معاهده بین المللی قیمت دلار نیز از شب گذشته افزایش یافته است.
هم اکنون قیمت هر دلار آمریکا در بازار 24720 تومان می باشد و در نزدیکی سطح 25 هزار تومانی قرار دارد. هرچند قیمت آن در صرافی ملی تغییری نداشته و همچنان در سطح 23750 تومان قرار دارد.
قیمت هر یورو نیز در صرافی ملی 28550 تومان می باشد. این در حالی است که قیمت یورو در بازار آزاد در بالای 29 هزار تومان یعنی 29100 تومان قرار دارد و با وجود روند افزایش می توان انتظار صعود بیشتر آن را نیز داشت.
قیمت هر انس طلای جهانی 1815 دلار می باشد که همچنان بدون تغییر مانده است. پیش بینی های متناقض زیادی درباره قیمت انس وجود دارد اما حداقل در کوتاه مدت نمی توان انتظار زیادی برای افزایش قیمت آن داشت.
قیمت سکه نیز همچنان در بالای سطح 11 میلیون قرار داشته و با افزایش قیمت دلار می توان انتظار افزایش بیشتر آن را داشت. هم اکنون هر سکه امامی (طرح جدید) 11255 تومان قیمت دارد.
قیمت سکه طرح قدیم (بهار آزادی) 10800 تومان می باشد که با توجه به رشد زیاد سکه امامی می توان انتظار داشت که همراه با باز شدن بازار ها افزایش پیدا کند. و در نهایت قیمت هر مثقال طلا در بازار تهران 4770 تومان می باشد.
طبق پیش بینی ها اگر قیمت دلار به روند صعودی خود ادامه داده و انس طلا نیز افزایش قابل توجهی بیابد سکه توان افزایش بیشتر و ورود به کانال 12 میلیون تومان را نیز خواهد داشت.
منبع: سایت طلا
دنیای‌اقتصاد- زینب نورانیان : گرچه پیش‌بینی می‌شد واکنش بازار به تصمیم شورای‌عالی بورس برای تغییر دامنه نوسان چندان خوشایند نباشد اما دیروز شاخص کل بورس مثبت بود. به دنبال سبزپوش شدن شاخص بورس، معضل حل نشده بازار که همان هنگ سیستم معاملاتی است نمایان و یکی از شرکت‌های ارائهدهنده سیستم‌های آنلاین دچار اختلال شد. در پی بروز این اختلال روح الله دهقان، مدیرعامل شرکت فناوری بورس تهران هم اعلام کرد مشکل در حال برطرف شدن و معاملات از سایر درگاه‌ها و ایستگاه‌های معاملاتی در حال انجام است و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.او که پیش از این نیز به دلیل اختلالات هسته طی توییتی از سهامداران عذرخواهی کرده بود به «دنیای اقتصاد» می‌گوید با توجه به وضعیت تحریمها و انحصار تولید سامانه‌های معاملاتی بورس در دست تعداد محدودی از کشورها، تنها راهکار برطرف کردن معضل هسته، بومی‌سازی آن است اما در همین حال تاکید دارد خرید سامانه معاملاتی از دستورکار خارج نشده است. او می‌گوید در صورتی که شرایط برای خرید سامانه جدید مهیا شود، حتما خریداری انجام می‌شود. به گفته روح الله دهقان راهکار میانی شرکت فناوری بورس تهران تا خرید سامانه جدید یا بومی‌سازی سامانه، توسعه سامانه موجود است.
وعده‌ای به نام بومی‌سازی بورس
«هسته خسته» اصطلاحی است که در کمتر از یک سال گذشته به ادبیات فعالان بورسی اضافه شده و بیشتر در روزهای سبز بازار که سامانه معاملاتی با اختلال مواجه می‌شود، از سوی فعالان بازار سرمایه که در فضای مجازی هم فعالیت می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اختلالات هسته از ابتدای سال جاری و زمانی که بورس در اوج خود قرار داشت و روزانه بر تعداد کدهای بورسی افزوده می‌شد، بیش از گذشته خود را نمایان کرد. مسوولان بورسی برای رفع این معضل که صدای سهامداران را درآورده بود، معاملات را شیفت‌بندی کردند. ناکارآمد بودن این راهکار اما خیلی زود خود را نشان داد و با حل نشدن مشکل هسته، تقسیم‌بندی معاملات نمادها به دو نوبت صبح و بعدازظهر متوقف شد و به روال عادی برگشت. افزایش ظرفیت سامانه معاملاتی و بومی‌سازی آن راهکار بعدی سازمان برای رفع معضل هسته بود که وعده داده شد با این اتفاق سهامداران دیگر با چنین مشکلاتی مواجه نخواهند شد. این وعده همزمان شد با شروع ریزش شاخص کل بورس، اما با بازگشت روزهای سبز به بورس، سهامداران بار دیگر با بازگشت اختلالات به هسته معاملات در نماد‌های بورسی مواجه شدند.
«دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با این مقام مسوول علت عدم به روزرسانی هسته، تاخیر بومی‌سازی سامانه معاملاتی و همچنین راهکار میان مدت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران برای حل معضل هسته را جویا شد. دهقان با این توضیح که تکنولوژی ساخت و تولید تجاری سامانه معاملاتی بورس در دنیا در انحصار حدود پنج شرکت است گفت: با وجود تحریمها و وضعیتی که کشور دارد نمی‌توان روی کانال خارجی حساب باز کرد چرا که هم خرید سامانه از خارج از کشور کار سختی است و به فضای سیاسی خاصی نیاز دارد و هم اینکه شرایط همیشه پایدار و ثابت نیست که بتوان از پشتیبانی شرکت‌ها استفاده کرد. چرا که فقط بحث خرید سامانه معاملاتی مطرح نیست و مساله پشتیبانی آن نیز بسیار مهم و حیاتی است. وقتی سامانه معاملاتی خریداری می‌شود باید بتوان روی پشتیبانی آن در بازه زمانی درازمدت هم حساب کرد. تجربه ۱۵ سال اخیر نشان داده که هم خرید این سامانه‌های معاملاتی کار سختی است و به فضای خاصی نیاز دارد و هم پشتیبانی از این سامانه‌ها با تغییر شرایط سیاسی و بین‌المللی تغییر می‌کند و معمولا دسترسی به پشتیبانی کار راحتی نیست.
به خاطر تحریم، پشتیبانی شرکت فرانسوی را از دست دادیم
او در ادامه به بیان پیشینه سامانه معاملاتی فعلی بورس پرداخت و گفت: سامانه موجود سال ۸۴ از شرکت فرانسوی خریداری و سال ۸۷ هم راه‌اندازی شد. ما در همان سال ۸۷ بعد از خرید دیگر پشتیبانی نداشتیم و به خاطر تحریم، پشتیبانی شرکت فرانسوی را از دست دادیم. البته سال ۹۵ که برجام مطرح شد و فضای باز سیاسی به وجود آمد، این سامانه یک بار از سوی شرکت فرانسوی به‌روزرسانی و قرار شد پشتیبانی این شرکت ادامه داشته باشد. ولی از اوایل سال ۹۷ که مجددا بحث تحریمها به میان آمد، ما عملا پشتیبانی شرکت فرانسوی را از دست دادیم.
راهی جز بومی‌سازی سامانه معاملاتی نداریم
دهقان افزود: همه این مشکلات هم به خاطر شرایط خاصی است که داریم. با قرار دادن همه این موارد در کنار هم می‌بینیم که ما راهی جز بومی‌سازی سامانه معاملاتی نداریم و باید این مسیر را طی کنیم. گرچه اگر فضا برای خرید سامانه خارجی باز شود، مسلما این کار را خواهیم کرد و خرید سامانه از دستورکار خارج نشده است و این اصرار وجود ندارد که فقط و فقط باید سامانه معاملاتی بومی را راه‌اندازی کرد. بنابراین اگر فضا باز شود حتما سامانه جدید خریداری میکنیم و در کنار آن بر روی تولید سامانه بومی هم کار میکنیم. به عبارت دیگر نه خرید را به واسطه تولید لغو میکنیم و نه تولید را به واسطه خرید عقب می‌اندازیم. به دلیل اهمیت بازار سرمایه و تعداد تراکنش‌هایی که روی سیستم انجام می‌شود باید هر دو کار را به‌صورت موازی پیگیری کنیم تا بتوانیم به نتیجه مطلوبی که می‌خواهیم، برسیم.
دور زدن تحریم‌های سیستم‌های نرم‌افزاری بورس کار راحتی نیست
او در پاسخ به این سوال که چرا مانند اتفاقی که در صنایع دیگر می‌افتد، برای خرید یا به‌روزرسانی سامانه معاملاتی فعلی از راهکار دور زدن تحریمها استفاده نمی‌شود، گفت: برای این کار بسیار تلاش شده ولی چون ارائه‌دهندگان این سیستم در دنیا خیلی محدودند و از سوی دیگر رهگیری اینکه چه کسی از چه سیستمی استفاده می‌کند کار سختی نیست، عملا راه به جایی نبرده‌‌ایم.
در جایی میتوان تحریمها را راحت‌تر دور زد که تعداد ارائه‌دهندگان یا واسطه‌ها زیاد باشد. دور زدن تحریم‌های سیستم‌های نرم‌افزاری بورس کار راحتی نیست. چون تعداد ارائه‌دهنگان آن بسیار کم است.
مدیرعامل شرکت فناوری بورس تهران یادآور شد: در دنیا دو شرکت ارائهدهنده آمریکایی وجود دارد که تکلیفشان مشخص است و اصلا با ایران کار نمیکنند، یکی، دو شرکت ارائهدهنده اروپایی هم داریم که آنها نیز به واسطه تراکنش‌هایی که با طرف آمریکایی دارند خیلی راحت با ما کار نمیکنند. از سوی دیگر در حوزه نرم‌‌افزارهای بورسی نمی‌توان با واسطه کار کرد.
مذاکرات با طرف فرانسوی برای پشتیبانی سامانه فعلی موفقیت آمیز نبود
دهقان با طرح این پرسش که کجا میتوان تحریمها را دور زد، اظهار کرد: در جایی میتوان تحریمها را دور زد که بتوان از واسطه‌ها استفاده کرد. همان کاری که کشور ما در خیلی از صنایع کرده و عملا نیازی به پشتیبانی بعد از خرید یا فروش آن کالا یا صنایع هم نداشته است. اما حوزه سیستم‌های معاملاتی بورس بازار واسطه‌ای نیست چون بازار خیلی کوچک است و بازیگران آن محدودند. به همین دلیل دور زدن تحریم اصلا راحت نیست و ما مجبوریم مستقیم با طرف اصلی و شرکت ارائهدهنده کار کنیم نه با واسطه. البته ارتباط با طرف اصلی هیچگاه کنار گذاشته نشده و مذاکراتی هم در این زمینه شده است که خیلی به نتیجه نرسیده است. با این حال با طرف فرانسوی که سیستم‌ها به ما را ارائه کرده، مذاکراتی انجام شده تا بتوانیم از خدمات پشتیبانی آنها استفاده کنیم ولی متاسفانه این مذاکرات و تلاش‌ها به واسطه تحریمها چندان موفقیت‌آمیز نبوده است.
افزایش ظرفیت سامانه؛ راهکار میان‌مدت
او در ادامه در پاسخ به این سوال که برنامه شرکت فناوری بورس تهران برای بهبود وضعیت سامانه معاملاتی تا زمان بومی‌سازی سامانه یا خرید سامانه جدید چیست، گفت: از اوایل سال ۹۸ و ۹۹ بخش‌هایی از سامانه فعلی که دچار مشکل می‌شد توسعه دادیم، یعنی ما دست روی دست نگذاشتیم و سیاستمان این نبوده که صرفا به همین سامانه اکتفا کنیم. افزایش ظرفیت سامانه راهکاری است که ما بین خرید سامانه و تولید سامانه بومی باید طی کنیم تا بتوانیم از وضعیت بازار پشتیبانی کنیم و به سهامداران سرویس بدهیم. افزایش ظرفیت سامانه موجود با تغییر بخش‌هایی از سامانه شروع شده است.
ظرفیت سامانه فعلی چند برابر شده است
دهقان یادآور شد: سامانه‌ای که اکنون روی بورس کار می‌کند به هیچ عنوان با سامانه‌ای که از طرف فرانسوی خریدیم یکسان نیست و افزایش ظرفیت زیادی داشته است. ظرفیت سامانه چند برابر شده، مقدار صفی که سامانه میتواند پشتیبانی کند و همچنین تعداد معاملاتی که میتواند در ثانیه انجام دهد نسبت به نسخه اصلی تغییر کرده است. او با بیان اینکه «از اوایل شهریور ماه که یک نسخه جدید روی سامانه گذاشتیم مشکل خاصی نداشتیم» به بیان علت مشکل هسته در هفته گذشته پرداخت: مشکلی که در هفته گذشته به وجود آمد هم مربوط به حوزه سامانه نبود و بیشتر به نمادهایی که عرضه اولیه بودند، مربوط می‌شد. از آنجایی که حدود پنج میلیون نفر در عرضه اولیه شرکت می‌کنند و در یک بازه زمانی می‌‌خواهند از سهم خارج شوند برای سامانه مشکل درست می‌کنند و همین مساله هفته گذشته دردسر ایجاد کرد. حتی در بورس‌های پیشرفته دنیا هم شما به هر سامانه‌ای این تعداد سهامدار در یک سهم را بدهید، نمی‌توانید امیدوار باشید که آن سامانه از آنها پشتیبانی کند. او گفت که برای حل این مشکل باید راهکاری پیدا کرد که هم افراد زیادی در عرضه اولیه شرکت کنند و هم به سامانه فشار نیاید.
مدیرعامل شرکت فناوری بورس تهران اضافه کرد: بنابراین مشکلات سامانه با توجه به افزایش ظرفیتی که انجام شده خیلی محدود است و عموما سامانه مشکلی ندارد. بعد از نسخه جدید تا هفته گذشته هم مشکل خاصی نداشتیم و دست به دست شدن نماد بوعلی ما را دچار مشکل کرد. البته یک سری راهکارها برای این مشکل پیدا کردیم که توانستیم چهارشنبه تا حدودی آن را کنترل کنیم که امیدواریم در این هفته از این دست مشکلات نداشته باشیم و بتوانیم سامانه را پایدار نگه داریم.
دهقان تاکید کرد که راهکار میانی شرکت فناوری بورس تهران تا خرید سامانه جدید یا بومی‌سازی سامانه، توسعه سامانه موجود است. یعنی باید ظرفیت‌های سامانه موجود را بنا به نیاز بازار افزایش دهیم. چندین بار هم این کار انجام شده است اما بخش‌های دیگری از سامانه هم نیاز به این افزایش ظرفیت دارند.
او تاکید کرد: تمام تلاش ما در شرکت مدیریت فناوری بورس تهران این است که سامانه معاملاتی پایدار باشد و بتواند سرویس دهد. از سوی دیگر تمام گزینه‌هایی که برای خرید، ارتقای سامانه یا بومی‌سازی آن وجود دارد نیز بررسی می‌شود و همه این راه‌ها به‌صورت موازی با هم پیش می‌رود.
دنیای‌اقتصاد- محمدامین خدابخش : درحالی‌که مساله اصلی بازار سهام در سال‌جاری، روندهای فرسایشی ابرنوسان‌ها به‌دلیل عامل محدودیت‌ساز «دامنه نوسان» است و انتظار می‌رفت شورای عالی بورس با حذف این عامل، با روندهای فرسایشی مقابله کند، اما این شورا با تصمیم غیرمنتظره «حذف صورت مساله»، دامنه نوسان زیر صفر را به شدت کاهش داد تا روی کاغذ میزان افت را کاهش دهد؛ اما در واقعیت باعث فرسایشی‌تر شدن روندهای بورسی و تشدید پدیده صف‌نشینی شود. قرار شده است از ۲۵ بهمن‌ماه، دامنه نوسان فعلی که بازه ۱۰درصدی مثبت و منفی ۵درصد را شامل می‌شود، به‌صورت موقت حذف شود و به جای آن دامنه نوسان نامتقارن منفی ۲ و مثبت ۶درصدی بر معاملات سهام اعمال شود. چنین سیاستی با مخالفت گسترده در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد. مطابق نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» نیز بیش از ۶۰درصد از فعالان بازار سرمایه خواستار حذف کلی دامنه نوسان و باز شدن فضا برای تعدیل قیمت‌ها با انتظارات آتی هستند. اما سیاست‌گذار، می‌خواهد جوی به ظاهر مثبت ایجاد کند و به نااطمینانی‌های موجود بیفزاید.
تصمیمات اخیر شورای عالی بورس اما و اگرهای بسیاری را پیرامون آینده قیمت‌ها در بازار سرمایه و تداوم یا عدم‌تداوم روند نزولی در بورس ایجاد کرده است. درحالی‌که بسیاری تصمیم اخیر شورای عالی بورس برای افزایش دامنه نوسان مثبت به محدوده ۶ درصد و کاهش امکان نوسان منفی قیمت به ۲ درصد را تصمیمی غیر‌کارشناسی دانسته‌اند، عضو شورای عالی بورس آن را موقتی دانسته و از چرایی تصمیم اخذ شده در آن شورا گفته است. به هر روی آنچه واضح است، دامنه نوسان خود عامل اصلی ابرنوسان سهام چه در محدوده منفی و چه مثبت است و محدود کردن بیشتر آن تفاوتی با تعطیلی کامل یک بازار یا توقف معاملات یک نماد از ترس متضرر شدن ندارد. معاملات روز گذشته بازار سهام با انتشار خبری عجیب در شامگاه شنبه آغاز شد. در این روز فعالان بازار سهام که چند روزی بود در ناامیدی از بهبود اوضاع معاملات در صف‌های فروش بست نشسته بودند با خبر اعمال دامنه نوسان نامتقارن از روز ۲۵ بهمن مواجه شدند. داستان از این قرار بود که آخرین جلسه شورای عالی بورس که برای اولین بار با حضور ریاست جدید سازمان بورس یعنی محمدعلی دهقان دهنوی برگزار شده بود، مقرر شد برای حمایت از بازار سرمایه در شرایط سخت فعلی دامنه نوسان معمول که بازه ۱۰ درصدی مثبت و منفی ۵ درصد را شامل می‌شد، به‌صورت موقت حذف شود و به جای آن دامنه نوسان نامتقارن منفی ۲ و مثبت ۶ درصدی بر معاملات سهام اعمال شود که همین امر سبب شده تا انتقادات متعددی پیرامون نحوه مداخله در‌سازوکار عادی بازار و آنچه که به اسم هدایت در بازار اثر می‌گذارد را شاهد باشیم.
شکست از واقعیت
مشکل از جایی شروع می‌شود که افت قیمت سهام که به هر ترتیبی نمایانگر انتظارات آتی سرمایه‌گذاران و تمایلات آنها در یکی از شفاف‌ترین بخش‌های اقتصاد ایران است، به جای آنکه به شیوه‌ای طبیعی و اصولی جای خود را به صعود قیمت‌ها بدهد به شیوه‌ای غیرمعمول مهار خواهد شد. اینطور که به نظر می‌رسد سیاست‌گذاران بازار سرمایه شنبه شب به این باور رسیدند که سد کردن راه قیمت‌ها در مسیر نزولی آن هم با تغییر در میزان دامنه نوسان و باز گذاشتن دست بازار برای رشد قیمت بیشتر میتواند بورس و فرابورس را مجددا به روند صعودی بازگرداند. این در حالی است که اگر قیمت‌ها در هر بازار قرار بود به جای تعدیل شدن با واقعیات بنیادی و انتظارات فعالان بازار با عتاب و خطاب تغییر کنند، مدیران در طول تاریخ تنها عامل رونق بازارها می‌شدند.
تجربه تاریخی در تمامی بازارها به‌خصوص بازار سهام حکایت از آن دارد که سرکوب قیمت‌ها در این بازار هیچگاه جواب نداده است. سابقه دامنه نوسان در بازار سرمایه به خوبی نشان می‌دهد که یکی از مهمترین عوامل در ناکارآمدی دامنه نوسان منفی ۲ درصدی تجربه تاریخی بورس تهران در بازه زمانی سال‌های۸۴ تا ۸۷ است. در آن زمان دامنه نوسان متقارن مثبت و منفی ۲ درصدی در بازار اعمال می‌شد که سرانجام جای خود را به نوسان متوازن ۳ درصدی داد و که آن هم رفته‌رفته در طول سال‌های گذشته تا ۵ درصد رشد کرد. چنین مساله‌ای سبب شده تا بازگشت به آنچه بیش از یک دهه قبل در جریان بوده با قرار گرفتن دامنه نوسان مثبت در محدوده ۶ درصدی به نوعی جهت‌دهی به بازار سهام و تنظیم آن با منویات دولت تعبیر شود.
پس‌لرزه‌های یک تصمیم
بررسی نظرات ارائه شده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که فعالان و تحلیلگران بازار سرمایه نیز چندان دل خوشی از این واقعه ندارند، هر کدام از نظر خود به انتقاد از دستپخت فعلی شورای عالی بورس پرداخته‌اند. برای مثال حمید مرتضی کوشکی دقایقی پس از داغ شدن خبر یاد شده واکنش خود را به تصمیم شورای عالی بورس این گونه بیان کرد: «مخالف هستم، تصمیمی بی‌پایه و اساس و غیر‌کارشناسی است. کسی که موافق این گونه تصمیمات قیمتی باشد نمی‌تواند مدعی آزاد‌سازی قیمت‌ها در اقتصاد هم باشد.» دیگر کارشناسی که به این مساله پرداخت نیما آزادی بود. بر اساس آنچه آزادی در کانال تلگرامی خود از دوره تصدی‌گری عبده تبریزی مطرح کرده است: «تصمیمی گرفته شد مبنی بر تغییر دامنه نوسان از مثبت منفی ۵ درصد به منفی ۲ درصد تا مثبت ۶ درصد، خب این تصمیم عملا میتواند جریان سوداگرانه تقاضا را در بازار تقویت کند ولی بگذارید سابقه‌ای از این مدل تصمیم برایتان بگویم. وقتی آقای عبده [حسین عبده‌تبریزی] رئیس سازمان بورس بودند، پس از انتخابات سال ۸۴ و بحران شدیدی که در طرف تقاضای بورس در آن سال ایجاد شد تصمیم گرفتند برای تقویت طرف تقاضا برای ۱۰ سهم انتخاب شده، محدوده نوسان را از ۵درصد مثبت و منفی بکنند ۵/ ۲ درصد منفی تا ۵/ ۱۲ درصد مثبت یعنی یک شرایط ویژه برای هیجان در بازار. در آن ۱۰ سهم در سه روز صف خرید سنگین درست شد و روز سوم با یک بازدهی حدود ۴۰درصد سهام را خالی کردند و ماه‌ها آن ۱۰ گزینه صف فروشی شد که جمع نمی‌کردند. پس از آن تصمیم گرفتند چیزی اختراع کنند به اسم قانون گره معاملاتی! این مدل تصمیمات برای کوتاه‌مدت قطعا شوک ایجاد می‌کند اما این بازار نیازمند تصمیمات اصولی و منطقی برای میان‌مدت خودش است.» اینکه چرا مسوولان سازمان در نظر دارند تا بار دیگر تجربیات گذشته را تکرار کنند امری است که حداقل در بستر اقتصادی ایران تازگی چندانی ندارد. مساله‌ای که مهم است مخاطراتی خواهد بود که احتمالا از روزهای آتی بازار سهام را تهدید خواهد کرد.
حبس شدن در بورس
اعمال قانون دامنه نوسان نامتوازنی که شنبه آینده از آن رونمایی می‌شود سبب شده تا محدود شدن دامنه نوسان منفی قیمت سهام از سوی بسیاری از کارشناسان بازار سهام با انتقاد روبه‌رو شود. به گفته این بخش از فعالان بازار آنچه باعث می‌شد تا این سیاست ناکارآمد بماند جلوگیری از ایجاد تعادل طبیعی در قیمت‌هاست که در نهایت آینده قیمت‌گذاری سهام را بر اساس عرضه و تقاضا در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد. آنچه که این بخش از فعالان بازار سرمایه نگران آن هستند قفل شدن صفوف فروش به دلیل کم شدن دامنه نوسان است. به گفته برخی از فعالان بازار سهام رونقی که در روز یکشنبه در بورس و فرابورس به ثبت رسیده ممکن است در طول روزهای بعدی نیز کمابیش تکرار شود با این حال نباید از خاطر برد که صعود چند روزه میتواند در اثر خوش‌بینی سرمایه‌گذاران خرد رخ بدهد که آن هم در نهایت با واقعیات حاکم بر بازار تعدیل خواهد شد.
تجربه تاریخی بازار سهام نشان داده که دامنه نوسان به خودی خود بر اشباع خرید یا فروش تاثیر مثبت دارد و میتواند جو هیجان در هر دو سوی تغییرات قیمت را تقویت کنند. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره شد یکی از مواردی که سبب شده در روزهای گذشته نیز صف‌های فروش امتدادی بیش از حد داشته باشند، وجود دامنه نوسان بوده که در هر روز عرضه روز جاری را هم به‌روز آینده موکول می‌کند. همین مساله سبب می‌شود تا تداوم وضعیت یاد شده در عمل به کاهش جدی ارزش معاملات که خود ناشی از نبود تقاضای موثر برای پر شدن حجم مبناست، منتهی شود.
دامنه نامتقارن، کوتاه‌مدت خواهد بود
با این حال در پاسخ به تمامی شبهات و انتقادهای مطرح شده سعید اسلامی عضو شورای عالی بورس به نکاتی درخصوص تصمیمات اخیر این شورا اشاره کرده است. اسلامی در تشریح تصمیم اتخاذ شده در جلسه‌شنبه این شورا به «دنیای‌اقتصاد» گفت: هر چند من و بسیاری از اعضای شورای عالی بورس اعتقاد به باز شدن دامنه نوسان داریم اما این تصمیم بر اساس شرایط فعلی بازار اتخاذ شده و قرار نیست برای مدت زمان طولانی پابرجا باشد. وی تاکید کرد: تصمیماتی که از جلسات شورای عالی بورس خارج می‌شود این گونه نیست که تمام اعضا با تمام جزئیات آن موافق باشند اما هر تصمیمی به اجماع برسد ما از آن حمایت میکنیم تا به بهترین نحو انجام شود. اسلامی در ادامه با تاکید بر اینکه رئیس جدید سازمان بورس نیز معتقد به باز شدن دامنه نوسان در افزایش کارآیی بازار است، توصیح داد: به خاطر جو روانی که در بازار ایجاد شده پیشنهاد کاهش دامنه نوسان مطرح بود و پس از چهار ساعت بحث و گفت‌وگو به این نتیجه رسیدیم که در این شرایط کاهش و نامتقارن کردن دامنه نوسان البته برای کوتاه‌مدت میتواند کارگشا باشد.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری با اشاره به اینکه در همین تصمیمات نیز احتمال بازشدن دامنه در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: شاید این سوال برای فعالان بازار پیش آمده باشد که چرا سقف ۵ درصدی دامنه نوسان به ۶ درصد افزایش یافته است. نیت شورای عالی بورس برای سقف ۶ درصدی، سیگنال افزایش دامنه نوسان در بلندمدت به بازار بود. البته می‌دانیم که ممکن است سیگنال‌های برعکسی را نیز به بازار و سهامداران مخابره کند. یعنی ممکن است ترس بیشتری ایجاد کند یا صف‌های فروش سنگینی را شاهد باشیم.
یکی دیگر از تصمیمات شورای عالی بورس، دادن اختیار به سازمان بورس و اوراق بهادار برای الزام ناشران و سهامداران عمده جهت انتشار اوراق اختیار فروش تبعی بود. اسلامی در این خصوص عنوان کرد: بنگاه‌هایی که لازم است اوراق تبعی منتشر کند با تشخیص کارشناسان و البته گفت‌وگو با مدیران شرکت‌ها انتخاب می‌شود تا جنبه حمایتی از بازار نیز در نظر گرفته شود. این عضو شورای عالی بورس در پاسخ به اینکه چرا بورس را به محلی برای آزمون و خطای سیاست‌هایی که پیش‌تر درس پس داده‌اند تبدیل کرده‌اید، گفت: کلا تجربه کاهش دامنه نوسان در بازار زیاد نبوده اما تاکید می‌کنم این مصوبه برای کوتاه‌مدت است و قرار نیست زمان زیادی باقی بماند. باید از برخی تصمیمات حمایت شود چرا که یکی از دلایلی که دوستان تصمیم‌گیر در کل کشور را می‌ترساند، جواب دادن به چرایی اتخاذ تصمیمات است. اسلامی در توضیح این موضوع که چرا یک بار هم شده باز شدن دامنه نوسان آزمون نمی‌شود، عنوان کرد: در شرایط فعلی ممکن است این تصمیم جو بدی ایجاد کند و تبعات خوبی به دنبال ندارد. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری در پایان خاطرنشان کرد: درست است که ثبات قوانین و مقررات به‌ویژه درخصوص ریزساختارها از اهمیت زیادی برخوردار است و جابه‌جایی آن به نفع بورس نیست اما عکس‌العمل بازار پیچیده است و دائم نیاز به پایش دارد. وی درخصوص دامنه نوسان شرکت‌های موجود در بازار پایه نیز گفت منتظر پیشنهاد سازمان بورس در این خصوص هستیم.
سیاست‌گذار در اقلیت
طی نظرسنجی‌ای که «دنیای بورس» از مخاطبان خود در شبکه‌های اجتماعی به عمل آورده، بیشتر افراد شرکت‌کننده موافق حذف دامنه نوسان هستند این در حالی است که تنها تعداد اندکی از این افراد کاهش دامنه نوسان را امری مفید تلقی می‌کنند. نظرسنجی انجام شده از فعالان بازار سرمایه نشان می‌دهد که ۶۰ درصد از کل شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی حذف کلی دامنه نوسان را امری مفید می‌دانند. طی این نظرسنجی همچنین ۱۴ درصد از شرکت‌کنندگان به دامنه نوسان پویا و ۱۸ درصد نیز به دامنه نوسان نامتقارن رای داده‌اند.
به نظر می‌رسد که حداقل در شرایط فعلی تنها بخش اندکی از فعالان بازار سرمایه تصمیم فعلی شورای عالی بورس را راهی مناسب برای بهبود وضعیت در بازار سرمایه تلقی می‌کنند. این در حالی است که براساس گزارش اجماع تدوین شده در ابتدای آذرماه سال‌جاری ۹/ ۹۲ درصد از صاحب‌نظران و فعالان حرفه‌ای بازار سهام در شورای عالی بورس، حذف دامنه نوسان را امری میمون برای بازار سهام دانسته‌اند. مشروح این نظرسنجی پیش‌تر در تاریخ چهارم آذرماه سال‌جاری در گزارشی تحت عنوان «اجماع علیه سرعت‌گیر بورس» در روزنامه «دنیای‌اقتصاد» منتشر شده است.
دنیای اقتصاد : کم پیش می‌آید که بعد از یک روز کاری و تعطیلی بازار سرمایه، آن هم در اوایل شب، توجه افراد در شبکه‌های اجتماعی به موضوعی در حوزه اقتصاد جلب شود. اما این اتفاق در شب اولین روز هفته افتاد. ماجرا برمی‌گردد به پخش صحبت‌های محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار که اعلام کرد دامنه نوسان روزانه سهام تغییر کرد.
چند دقیقه‌ای از پخش صحبت‌های سکاندار جدید سازمان بورس از شبکه خبر صداوسیما نگذشته بود که فیلم صحبت‌های او از شبکه‌های اجتماعی سر درآورد. همین اتفاق باعث شد که هشتگ بورس در اوایل شب یعنی ساعت ۹، تبدیل به هشتگ ترند در شبکه اجتماعی توییتر شود و حتی از دیگر موضوعات روز مثل سفر رئیس مجلس به روسیه هم پیشی بگیرد و برای چند ساعت در جایگاه اول لیست موضوعات پربحث در فضای توییتر فارسی قرار بگیرد. تا ساعت ۱۰ شب بعد از اعلام تغییر دامنه نوسان، بیش از ۳ هزار نفر در توییتر با استفاده از هشتگ بورس درباره این موضوع نوشته بودند. اما این تنها هشتگی نبود که کاربران شبکه اجتماعی توییتر با استفاده از آن درباره این موضوع می‌نوشتند، هشتگ‌های دامنه نوسان، دامنه نوسان را بردارید، نه به تغییر دامنه نوسان و… هم جزو هشتگ‌های مورد استفاده توسط کاربران این شبکه اجتماعی بود.
خیلی از افرادی که درباره دامنه‌نوسان در صفحه‌های خود نوشته بودند و از سیاست آزمون و خطای مکرر مسوولان، حالا چه دولتی و چه غیردولتی گله کرده بودند و درباره این موضوع می‌نوشتند که قربانی این سیاستهای آزمون و خطا به خصوص در حوزه اقتصاد، سرمایه‌های مردم است که به راحتی نباید از این موضوع گذشت. برخی از افراد هم از ناکارآمدی دامنه نوسان نوشته بودند و به این موضوع اشاره کرده بودند که برداشتن دامنه نوسان باعث می‌شود حال و احوال بازار متعادل شود. عده‌ای دیگر که تعدادشان زیاد هم بود درباره بی‌اعتمادی مردم می‌نوشتند.
به اعتقاد این افراد چنین اقداماتی فقط باعث دامن زدن به بی‌اعتمادی سهامداران به حوزه بورس می‌شود. افرادی هم بودند که راهکار بهبود اوضاع بورس را دامنه نوسان نمی‌دانستند. این افراد در گذشته هم در نوشته‌هایشان به این موضوع اشاره کرده بودند که جلوگیری از دخالت‌های سیاستمداران در حوزه بورس به مرور باعث بازگشت اعتماد سهامداران به این حوزه می‌شود و آرامش هم به بورس باز‌می‌گردد.
از توییت‌هایی که دیروز مورد توجه کاربران قرار گرفت، نوشته داود سوری، اقتصاددان بود. او در صفحه شخصی خود در رابطه با تغییر دامنه نوسان نوشت: «بحران در بازارهای سرمایه پدیده غریبی نیست، اما به درازا کشیدن آن بسیار بسیار غریب است. ۶ ماه است که بازار سرمایه این کشور در بند تصمیم‌های عجیب و غریب است. مشکل از وجود این دامنه است نه از حدود آن! سهامداران صبور را نیز خسته نکنید!» یکی دیگر از افرادی که به موضوع دامنه نوسان واکنش نشان داد، رضا کاشف، مدیرکل امور بین‌الملل سازمان تامین اجتماعی بود. او در صفحه شخصی خود با مطرح کردن این سوال‌ها که چرا یک دامنه نوسان برای خود دامنه نوسان تعریف نمیکنند؟ یا مثلا حجم مبنا برای دامنه نوسان که اگر فلان مقدار نوسان هفتگی و ماهانه داشت دامنه به‌صورت خودکار کم یا زیاد بشود، نوشت: «وقتی قراره همه چی دستکاری من‌درآوردی بشود لااقل من‌درآوردی هوشمندش کنید.» اما در این فضای انتقادی، بودند افرادی هم که در نوشته‌هایشان نه به طور علنی اما با محور حمایتی از این تصمیم سازمان بورس حمایت می‌کردند. وحید هلالات، کارشناس بازار سرمایه یکی از این افراد بود. او در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «در شرایط فعلی که هر روز بخشی از سرمایه مردم آب می‌رود، نمی‌شود دست روی دست گذاشت و هیچ کاری نکرد. بسیاری از تصمیمات برای این است که نشان دهد نهاد ناظر نسبت به این شرایط بی تفاوت نیست. از تصمیمات شورای عالی باید حمایت کرد تا بازار بتواند به لحاظ روانی خود را بازیابی کند.»
بهنام بهزادفر
مدیر عامل شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس
از زمان تصویب دستورالعمل خرید اعتباری در بورس و فرابورس، در 8 سال گذشته بالاترین ضریب اعتباری شرکت‌های کارگزاری 60 درصد بوده است. این موضوع در جلسه شورای عالی بورس تصویب شد. این هم یک نمونه دیگر از تصمیمات در شرایط پرتلاطم بازار.
دنیای اقتصاد-مسعود کریمی : ورق معاملات بورس تهران در داد و ستدهای دومین روز کاری هفته برگشت و نماگر اصلی بازار سهام پس از چهار روز پیاپی منفی، با ۱/ ۳ درصد رشد همراه شد. به این ترتیب تا پایان زمان معاملات روز یکشنبه، شاخص کل توانست محدوده یک میلیون و ۱۷۰ هزار واحدی را به خود اختصاص دهد. این اتفاق در حالی روی داد که به گفته رئیس جدید سازمان در جلسه شنبه شب شورای عالی بورس مقرر شد دامنه نوسان خرید و فروش سهام نامتقارن شده و قیمت‌ها در محدوده منفی ۲ تا مثبت ۶ درصد نوسان کند.
هر چند سیاستهای انبساطی و انقباضی سازمان و شورای عالی بورس در حوزه قانون‌گذاری، خلق و ابداع سازوکار جدید معاملاتی در برهه‌های مختلف زمانی بر اهالی بازار سرمایه پوشیده نیست و اکنون تغییر قوانین و مقررات با هدف روان‌سازی بازار و شکست قفل صفوف فروش صورت می‌گیرد اما به هر حال تصمیمات خلق الساعه با اینکه برای مدتی میتواند همانند مسکن عمل کند، در بلند مدت یقینا چنین سیاست‌گذاری‌‌هایی به ضرر بورس‌بازان خواهد بود.
در حالی روز یکشنبه شاهد افزایش بیش از ۳۵ هزار واحدی دماسنج بازار بودیم که به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران اقتصادی، بازار واکنش احساسی و هیجانی به سازوکار جدید معاملاتی که قرار است از روز شنبه اجرایی شود از خود نشان داده و ممکن است مجددا طی چند وقت آتی معامله‌گران شاهد بازگشت قیمت‌ها به مدار نزولی در بورس و فرابورس باشند. استراتژی کاهش منفی‌های بازار و افزایش مثبت‌‌ها در حالی در دستور کار سیاست‌گذاران بورس قرار می‌گیرد که فروشندگان روز شنبه با سیگنال مدیران دولتی به خریداران سهام در روز یکشنبه تبدیل شدند.
رفتار دیروز فعالان سهامی در بورس حکایت از خلأ استراتژی معامله‌گری بین اهالی بازار سهام داشت. به‌طور معمول این‌گونه رفتاری به شدت هیجانی و احساسی عمدتا از سوی سرمایه‌گذاران حقیقی اتفاقا به روندهای مثبت و منفی بورس دامن می‌زند و بازار را با یک شوک به تغییر روند هیجانی مواجه می‌کند.
تبدیل فروشندگان دیروز به خریداران امروز در بازار سهام آن هم با تحت تاثیر قرار گرفتن یک دستورالعمل جدید معاملاتی باعث شد تا پس از مدت‌ها خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در ۱۹ بهمن با تغییراتی همراه شود. به این ترتیب دیروز خالص خریدی معادل ۳۱۹ میلیارد تومان (از سرمایه‌گذاران حقوقی به حقیقی) صورت گرفت.
جابه‌جایی یک‌باره صف‌های خرید و فروش در حالی روی داد که غالبا سرمایه‌گذارانی که در روز شنبه اقدام به عرضه سهام خود کردند در روز یکشنبه حاضر به خرید همان سهام اما با قیمتی بالاتر شدند.
هر چند تمامی موضوعات مطرح شده فقط از سیاست غلطی به نام دامنه نوسان نشات می‌گیرد و غالبا معضلات موجود در بازار سهام تحت تاثیر همین محدودیت معاملاتی است، با این حال در جریان داد و ستدهای روز گذشته باز هم شاهد شکست سیاست‌گذاران در مقابله با پدیده صف نشینی بودیم. با اینکه کارشناسان بورسی منکر تغییر روند شاخص‌ها از فاز نزولی به فاز صعودی در بازار سهام نیستند اما به اعتقاد این تحلیلگران هیجان معامله‌گری همچنان در سعادت‌آباد باقی است. عرضه‌کنندگانی که در معاملات بازار طی چند وقت گذشته اقدام به صف نشینی در سمت عرضه حتی در قیمت‌هایی کمتر از ارزش ذاتی سهام شرکت‌ها می‌کردند و در واقع چوب حراج را به دارایی‌های سهامی خود می‌زدند دیروز به صف خرید نشستند.
با اینکه متولیان بورس از مداخلات سایر نهاد‌ها در سازوکار معاملاتی بازار سهام انتقادات فراوانی دارند و در نمونه اخیر آن یکی از دلایل استعفای حسن قالیباف اصل از سکانداری سازمان بورس همین موضوع مداخلات بود اما اکنون شورای عالی بورس رای مثبت به سیاستی داده است که مصداق کامل دستکاری در جریان داد و ستدهای بازار سهام می‌شود.در مجموع هر عاملی که نقدشوندگی بازار سهام که مهمترین اصل یک بازار کارآ است را مورد تهدید قرار دهد فرق چندانی با توقف یک نماد معاملاتی یا تعطیلی بازار برای جلوگیری از کاهش قیمت ندارد.
ارزش معاملات خرد بورس در روز یکشنبه در حالی به رقم ۵ هزارو ۹۱۳ میلیارد تومانی رسید که به‌طور معمول با توجه به میزان نقدینگی ورودی به بازار این رقم میتواند در شرایط متعادل معاملاتی در محدوده ۱۰ هزار میلیارد تومان نوسان پیدا کند. با این حال حذف کلیت دامنه نوسان یا اتخاذ استراتژی گام به گام و متقارن در جهت افزایش مثبت و منفی این دامنه موضوعی است که میتواند از تشکیل ابرنوسان چه در مسیر منفی و چه مثبت ممانعت به عمل آورد.
فارغ از این موارد روز یکشنبه ۳۴۰ نماد در بورس تهران مورد معامله قرار گرفتند به‌طوری که قیمت پایانی ۲۴۰ نماد مثبت و ۸۷ نماد نیز منفی شد. در این روز معاملاتی در یک جابه‌جایی تمام عیار نسبت به روزهای گذشته صف خرید جایگزین صف فروش شد. بر این اساس ۱۷۳ نماد به ارزش ۱۰۹۲ میلیارد تومان در صف خرید و ۴۷ نماد به ارزش ۳۶۵ میلیارد تومان در صف فروش جای گرفتند.
در فرابورس نیز از ۱۳۱ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۸۸ نماد مثبت و ۴۲ نماد منفی شد. در این بازار هم بر خلاف روزهای گذشته سرمایه‌گذاران بیشتر در سمت خرید فعال بودند به‌طوری که صف خرید ۶۳ نماد به ارزش ۷۰۷ میلیارد تومان در روز گذشته تشکیل شد. در نقطه مقابل نیز صف فروشی به ارزش ۲۲۰ میلیارد تومان برای ۱۱ نماد معاملاتی در فرابورس ایران شکل گرفت.
در بازار پایه نیز از ۱۱۵ نماد معامله شده، ۴۹ نماد مثبت و ۶۰ نماد منفی بودند. در این بازار معامله‌گران خریدی به ارزش ۱۳۳ میلیارد تومانی در ۴۵ نماد را تجربه کردند. صف فروشی معادل ۵۳۶ میلیارد تومان در ۳۹ نماد معاملاتی ازدیگر اتفاقات بازار پایه در روز یکشنبه بود.
بدون دیدگاه