اخبار های بورس 1400.11.02

در بورس اوراق بهادار تهران، ارزش کل معاملات و همچنین حجم کل معاملات در دی ماه، نسبت به آذر ماه کاهشی شد؛ همچنین، شاخص کل بورس نیز کاهش ۲.۹۵ درصدی را به ثبت رساند.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، بررسی معاملات بازار سهام در طول دی ماه ۱۴۰۰، حکایت از آن دارد که ارزش کل معاملات این بازار در این ماه نسبت به آذر ماه با ۹.۶۸ درصد کاهش، از ۸۱۰ هزار و ۱۰۷ میلیارد ریال به ۷۳۱ هزار و ۷۱۲ میلیارد ریال رسید. همچنین، حجم کل معاملات این بازار از ۱۱۳ میلیارد و ۹۳۹ میلیون سهم در آذر ماه به ۱۱۲ میلیارد و ۶۹۳ میلیون سهم رسید که کاهش ۱.۰۹ درصدی را نشان می‌دهد.

وضعیت صعود و نزول بازارها

در ماه یادشده، بازارها نسبت به ماه گذشته وضعیت متفاوتی داشتند؛ این در حالی است که ارزش معاملات و حجم معاملات بازار دوم و همچنین بازار مشتقه نسبت به ماه گذشته، روند افزایشی داشته است.

بر این اساس، ارزش معاملات در بازار اول سهام، کاهش ۱۴.۷۹ درصدی را در ماه دی نسبت به آذر تجربه کرد و از ۲۶۱ هزار و ۸۰۳ میلیارد ریال به ۲۲۳ هزار و ۷۴ میلیارد ریال رسید. حجم معاملات این بازار نیز ماه دی ماه ۴۳ میلیارد و ۹۵۹ میلیون سهم بود به ۴۰ هزار و ۲۴۱ میلیارد سهم در ماه گذشته رسید و کاهش ۸.۴۶ درصدی را به ثبت رساند.

روند حرکت بازار دوم سهام برخلاف بازار اول سهام افزایشی بود. به طوری‌که ارزش معاملات این بازار در دی ماه نسبت به آذر ماه، ۵.۷۰ درصد افزایش یافت و از ۲۳۹ هزار و ۱۵۱ میلیارد ریال به ۳۵۲ هزار و ۷۸۴ میلیارد ریال رسید. حجم معاملات این بازار نیز با ۶.۵۱ درصد افزایش، از ۵۳ میلیارد و ۱۸۲ میلیون سهم به ۵۶ میلیارد و ۶۴۳ میلیون سهم رسید.

ارزش معاملات بازار بدهی با افت ۵۶.۴۷ درصدی از ۲۴ هزار و ۱۶۲ میلیارد ریال در آذر ماه به ۵۵ هزار و ۵۰۸ میلیارد ریال در ماه منتهی به دی ماه رسید. حجم معاملات بازار بدهی نیز از ۲۷ میلیون برگه به ۲۵ میلیون برگه رسید که افت ۵۵.۴۹ درصدی را نشان می‌دهد.

ارزش معاملات در بازار مشتقه در ماه منتهی به آذر ماه ۶۰۲ میلیارد ریال بود که در ماه منتهی به دی به یک هزار و ۶۳۲ میلیارد ریال رسید و افزایش۱۷۱.۱۰ درصدی را تجربه کرد. حجم معاملات در این بازار با افزایش چشمگیر ۵۹۸.۸۸ درصدی از ۱۴۲ میلیون قرارداد در آذر به یک هزار و ۱۶.۲ میلیون قرارداد در ماه منتهی به دی رسید.

ارزش معاملات صندوق های سرمایه‌گذاری قابل معامله در دی ماه در مقایسه با ماه پیش، روندی کاهشی داشتند و ارزش معاملات این بازار از ۲۳۰ هزار و ۶۰ میلیارد ریال در آذر ماه به ۲۵۳ هزار و ۴۳ میلیارد ریال در ماه یادشده رسید و کاهش ۹.۰۸ را تجربه کرد. حجم معاملات در این بازار نیز با افت ۱۱.۰۱ درصدی در این ماه نسبت به ماه قبل از ۱۶ میلیارد و ۵۹۵ میلیون یونیت به ۱۴ میلیارد و ۷۶۸ میلیون یونیت رسید.

شاخص کل کاهشی شد

بر اساس این گزارش، شاخص کل بورس در یک ماهه منتهی به دی نسبت به ماه گذشته خود افت ۲.۹۵ درصدی را تجربه کرد و از یک میلیون و ۳۱۸ هزار واحد به یک میلیون و ۲۷۹ هزار واحد کاهش یافت که افت ۳۸ هزار و ۹۱۰ واحدی را نشان می دهد.

همچنین شاخص کل با معیار هم‌وزن نیز در ماه منتهی به دی نسبت به آذر ماه کاهش داشت و با ۳.۷۰ درصد کاهش از ۲۱۹ هزار و ۲۶ واحد به ۲۱۰ هزار و ۹۳۱ واحد رسید و ۸ هزار و ۹۵ واحد کاهش یافت.

اولین ماه زمستان در حالی سپری شد که شاخص اصلی بازار سهام، ماه گذشته را با افت ۳درصدی به پایان رساند؛ این در حالی است که این نماگر بورسی از ابتدای سال‌جاری تا پایان دی‌ماه افت ۱۵/ ۲درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است. از طرفی چهارمین هفته دی‌ماه با افت ۱/ ۴درصدی پایان یافت.

بر این اساس در مقیاس ماهانه و در میان صنایع ۳۹گانه بورسی شاهد رشد ۱۲صنعت در مقابل افت ۲۶صنعت بودیم و به‌طور کلی در مقیاس هفتگی تنها یک صنعت بازدهی مثبت از خود بر جای گذاشت.

بازار سهام این روزها در وضعیت نامطلوبی قرار دارد، به طوری که ۱۰ماه از سال ۱۴۰۰ سپری شده و این بازار نتوانسته است روند مناسبی از خود بر جای گذارد. افت ۳درصدی نماگر اصلی بورس در ۱۰ماه گذشته به‌روشنی گویای این امر است.

دهمین ماه سال نیز با افت نماگرهای اصلی همراه بود. در این ماه بسیاری از شرکت‌ها با انتشار گزارش ماهانه آذرماه، عملکرد مطلوبی داشتند، اما این مهم نتوانست آن‌طور که باید در کلیات بازار منعکس شود.

با این حال، طی روزهای گذشته شرکت‌ها یک به یک صورت‌های مالی ۹ماهه خود را در سامانه کدال منتشر کردند.

بسیاری از صنایع و شرکت‌های بورسی و فرابورسی طی ۹ماه گذشته عملکرد بسیاری خوبی از خود بر جای گذاشتند؛ اما در میان صنایع، شرکت‌های پتروشیمی عملکرد به مراتب بهتری داشتند. باید دید آیا صورت‌های مالی منتشرشده طی روزها و هفته‌‌‌های آینده در روند بورس اوراق بهادار تهران منعکس خواهد شد یا خیر.

صنایع دارای بیشترین بازدهی ماهانه و هفتگی
تنها صنعتی که هفته گذشته بازدهی مثبت (۳/ ۱درصدی) از خود بر جای گذاشت، «کاشی و سرامیک» بود. این صنعت در مقیاس ماهانه نیز در صدر صنایع با بیشترین بازدهی قرار داشت، به طوری که اولین ماه زمستان با رشد ۱۳درصدی آن پایان یافت. با توجه به اینکه موضوع قابل‌توجه و البته موثری در کلیات صنعت کاشی و سرامیک رخ نداده است، علت افزایش را باید در میان نمادهای گروه جست‌‌‌وجو کرد.

در آخرین هفته دی‌ماه در میان نمادهای کاشی و سرامیکی دو نماد «کلوند» و «کپارس» با افت هفتگی همراه بودند. سایر نمادها روند مثبتی داشتند؛ اما عمده توجه‌ها به نماد «کترام» بود که به رشد هفتگی ۱/ ۶درصدی نماد منتهی شد.

در پایان هفته گذشته این شرکت اعلام کرد که بر اساس پیشنهادهای هیات‌مدیره تصمیم به افزایش سرمایه ۲۴۰درصدی از محل سود انباشته دارد. به نظر می‌رسد این تصمیم عاملی برای افزایش تقاضای خرید سهام این شرکت شده است. همچنین در مقیاس ماهانه «کترام» با رشد حدود ۳۶درصدی با اختلاف بسیار در صدر قرار داشت.

با توجه به اینکه تغییر شگفت‌انگیزی در عملکرد شرکت رخ نداده است، به نظر می‌رسد خبر افزایش سرمایه به تمایل سهامداران برای خرید سهام این شرکت منجر شده است. پس از صنعت کاشی و سرامیک، ۱۱صنعت دیگر با رشد شاخص در مقیاس ماهانه همراه بودند؛ به‌طوری که پس از «کاشی و سرامیک»، صنایع «قند و شکر»، «محصولات چوبی» و «رایانه» به ترتیب بیشترین میزان رشد را در میان صنایع مثبت داشتند.

کدام صنایع بدترین عملکرد را داشتند؟
در میان ۲۶صنعت که با افت شاخص در دی‌ماه مواجه بودند، بیشترین میزان افت به صنعت «استخراج سایر معادن» با تک‌نماد «کماسه» اختصاص داشت.

این صنعت اولین ماه زمستان را با افت ۵/ ۱۸درصدی به پایان رساند و پس از آن گروه منسوجات با افت ۷/ ۱۴درصدی دومین صنعت با بدترین عملکرد ماهانه بود. پس از آن «ساخت محصولات فلزی»، «انبوه‌سازی، املاک و مستغلات» و «اطلاعات و ارتباطات» به ترتیب بیشترین میزان افت شاخص را در دی‌ماه داشتند.

در مقیاس هفتگی نیز «ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی» با افت ۸/ ۱۴درصدی بیشترین میزان افت هفتگی را در میان سایر صنایع داشت. «سایر معادن» و «استخراج نفت، گاز و خدمات جنبی به جز اکتشاف» پس از آن بیشترین میزان افت را داشتند.

صنایع دارای بیشترین و کمترین ارزش داد و ستدها
هفته گذشته صنعت «خودرو» با ارزش معاملات ۱/ ۱‌هزار میلیارد تومانی در صدر صنایع با بیشترین ارزش دادوستد بود. این صنعت همچنین در مقیاس ماهانه بیشترین میزان ارزش معاملات (۶/ ۶‌هزار میلیارد تومانی) را از آن خود کرد.

پس از آن در مقیاس هفتگی سه صنعت «شیمیایی»، «فلزات اساسی» و «فرآورده‌‌‌های نفتی» و در مقیاس ماهانه سه صنعت «فلزات اساسی»، «شیمیایی» و «فرآورده‌‌‌های نفتی» به ترتیب در صدر صنایع با بیشترین میزان ارزش معاملات قرار داشتند.

در مقابل، در مقیاس هفتگی سه صنعت «منسوجات»، «محصولات چوبی» و «انتشار و چاپ» و در مقیاس ماهانه سه صنعت «خرده‌فروشی به‌جز وسایل نقلیه»، «منسوجات» و «محصولات چوبی» به ترتیب کمترین ارزش معاملات را داشتند.

کدام صنایع بیشترین و کمترین حجم معاملات را داشتند؟
همچنین در آخرین هفته دی‌ماه صنعت «خودرو» با حجم معاملات ۵ میلیارد و ۸۴ میلیون سهمی بیشترین حجم معاملات را در میان سایر صنایع بورسی داشت. پس از آن سه صنعت «سرمایه‌گذاری‌‌‌ها»، «بانک‌ها» و «فلزات اساسی» به ترتیب در صدر صنایع با بیشترین حجم معاملات هفتگی قرار داشتند.

در مقابل سه صنعت «منسوجات»، «زغال‌سنگ» و «محصولات چرمی» به ترتیب کمترین حجم معاملات هفتگی را داشتند. همچنین بر اساس آمارهای ماهانه، همچنان سه صنعت «خودرو»، «سرمایه‌گذاری‌‌‌ها» و «بانک‌ها» به ترتیب بیشترین حجم معاملات ماهانه و سه صنعت «منسوجات»، «زغال‌سنگ» و «محصولات چرمی» نیز به ترتیب کمترین حجم معاملات ماهانه را داشتند. حجم معاملات صنعت «خودرو» در دی‌ماه ۲۸ میلیارد و ۳۳۸میلیون سهم بود.

اجرایی شدن قریب‌الوقوع اوراق صرفه‌جویی حامل‌‌‌های انرژی و حتی برق خبر مهمی بود که مدیرعامل بورس‌انرژی ایران به آن اشاره کرد. سازوکار معاملات قراردادهای فرآورده‌‌‌های نفتی پس از ابلاغ دستورالعمل آن مطلب دیگری بود که نیاز به بررسی بیشتری داشت. در همین خصوص در گفت‌وگویی با مدیرعامل بورس‌انرژی ایران به بررسی ‌سازوکار و ویژگی‌های آن پرداختیم.
موشکافی قراردادهای آتی نفتی
علی نقوی در ابتدای این گفت‌وگو به دارایی‌های پایه برای راه‌اندازی قراردادهای آتی اشاره کرد و گفت: تاکنون برای عرضه در بازار مشتقه چند کالا به عنوان دارایی پایه برگزیده شده‌اند و فرآیند پذیرش آنها طی شده است. بنزین، نفتا، متانول و میعانات گازی کالاهایی هستند که فرآیند پذیرش آنها به پایان رسیده است. مشخصات عرضه‌ها نیز به‌گونه‌‌‌ای تعریف شده تا امکان حضور سرمایه‌گذاران و خریداران خرد در بازار مشتقه فراهم باشد. اندازه قراردادها برای معامله در بازار مشتقه را نیز مطابق استانداردهای جهانی برگزیده‌‌‌ایم. به موازات اینکه در سازمان بورس بحث دستورالعمل و ویژگی‌‌‌های فنی آن مطرح بود، در بورس‌انرژی مطالعات موردنیاز برای تعریف مشخصات قراردادها در حال انجام بود که این مطلب مکمل مهمی برای حمایت از تصویب و ابلاغ این دستورالعمل شد؛ آن هم در شرایطی که پس از نهایی شدن دستورالعمل (قبل از ابلاغ رسمی) هیات پذیرش بورس‌انرژی اقدام به پذیرش دارایی پایه این قرارداد مشتقه کرد. در همین زمان، در سه‌دوره متفاوت کارگزاران برای آماده‌سازی ملزومات آغاز این معاملات آموزش دیدند و نمایندگان کارگزاری‌‌‌ها با این شیوه معاملات آشنایی کافی پیدا کردند و هم‌‌‌اکنون مرحله چهارم آن در حال اجراست. در کنار آن با حمایت بورس‌انرژی دو دوره آموزشی در زمینه قراردادهای آتی حامل‌‌‌های انرژی در مرکز مالی ایران برای فعالان حقیقی برگزار شد.

‎مدیرعامل بورس‌انرژی در ادامه به تعامل سازنده با تولیدکنندگان این حوزه اشاره و اظهار کرد: در ابتدا با تولیدکنندگان متانول وارد مذاکره شدیم، همچنین حدود سه‌ماه قبل هماهنگی لازم با دفتر توسعه صنایع تکمیلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی انجام و ‌سازوکار معاملاتی آتی تشریح شد. پس از طی این مراحل، مذاکرات با ارکان مختلف بازار با محوریت هلدینگ‌‌‌ها (سهامداران عمده تولیدکنندگان) انجام‌‌‌ شد یا در حال انجام است. البته براساس هر دارایی پایه مجزا، جلسات جداگانه‌‌‌ای برای معرفی چارچوب‌‌‌های معاملاتی پایدار صورت گرفته است. همچنین با شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌‌‌های نفتی وارد مذاکره شدیم و با تشکیل کارگروه مشترک تلاش داریم این شرکت‌ها از مزایای معاملات قراردادهای آتی بیشتر بهره‌‌‌مند شوند.

‎ نقوی در خصوص سایر زیرساخت‌‌‌ها با محوریت ویژگی‌‌‌های فنی قراردادهای آتی بیان کرد: با توجه به همکاری با شرکت مدیریت فناوری، نرم‌افزار معاملاتی طبق دستورالعمل آماده شده؛ اگرچه یک سامانه جانبی هم موردنیاز بود که تهیه شده و تست نهایی آن نیز صورت گرفته است. همچنین با شرکت سپرده‌گذاری مرکزی جلسات متعددی برگزار و نکات اصلی در میان گذاشته شده است. به عنوان نمونه، نکات اصلی در این حوزه مدل‌‌‌های مختلف تسویه وجوه، تضامین لازم در زمان تحویل و وجه تضمین برای حضور در معاملات بود. تجربه سایر بازارها و همچنین تجربه موجود در معاملات فرآورده‌‌‌ها در بورس‌انرژی نشان داده است که این ابزارها باید به‌آهستگی و به‌تدریج تعریف شوند؛ آن‌‌‌هم در شرایطی که تحقیقات صورت‌گرفته نشان داده است در اکثر بازارهای مشتقه، توسعه و عمق‌بخشی به بازار قراردادهای آتی چند سال به طول انجامیده و به‌طور دقیق چهار تا پنج‌سال زمان برده است.

با توجه به تمامی این موارد برای راه‌‌‌اندازی آتی نفت‌خام یا فرآورده‌‌‌ها به این تعاملات نیاز داشتیم و پس از آن با هماهنگی سازمان آغاز به کار معاملات را اعلام خواهیم کرد.

‎فرآورده‌‌‌های صادراتی در بازار آتی
‎در ادامه این گفت‌وگو، مدیرعامل بورس‌انرژی به ویژگی‌‌‌ این قراردادها اشاره کرد که آن هم معاملات آتی در رینگ صادراتی بود. وی گفت: همه قراردادهای آتی به‌صورت برنامه‌‌‌ریزی‌شده در رینگ صادراتی خواهند بود. در ابتدا قیمت‌گذاری و پرداحت وجه تضمین به صورت ریالی صورت می‌گیرد؛ ولی مابقی وجه یعنی تسویه وجوه در زمان تحویل فیزیکی در سررسید به صورت ارزی خواهد بود؛ یعنی ارزش هر قرارداد اگرچه ریالی است؛ ولی این امکان وجود دارد که به صورت ارزی هم نمایش داده شود. این مطلب را می‌‌‌توان این‌‌‌گونه نیز توضیح داد که بر مبنای مکانیزم‌‌‌های بورس‌انرژی و نرخ‌‌‌گذاری بر مبنای نرخ سنا، قیمت اعلامی مورد معامله ارزی باشد. مثلا قیمت‌ها با دلار اعلام شود؛ اگرچه وجه تضمین پرداختی ریالی است. در صورت برداشته شدن این گام، اتفاق بسیار بزرگی در حوزه نرخ‌‌‌گذاری در منطقه غرب آسیا برای فرآورده‌‌‌های نفتی، پتروشیمی یا میعانات رخ خواهد داد. در فازهای بعدی می‌‌‌توان از معامله و تسویه بر مبنای چند ارز مختلف نیز بهره برد.

‎وی در ادامه این گفت‌وگو به سایر ویژگی‌‌‌های معاملاتی در بورس‌انرژی اشاره کرد و افزود: اندازه هر قرارداد برای متانول و نفتا یک‌تن و سقف ممکن برای اخذ موقعیت‌‌‌های تعهدی هر فرد (حقیقی یا حقوقی) ۱۰۰‌هزار قرارداد است. معاملات کاملا برخط (آنلاین) هستند و با توجه به مطالعات صورت‌‌‌گرفته در خصوص تغییر نرخ ارز و نوسان قیمت‌ها در بازارهای جهانی، وجه تضمین اولیه۲۰‌درصد از ارزش قراردادها را تشکیل می‌دهد؛ اگرچه کارگزار می‌‌‌تواند از سمت خود وجه تضمین بالاتری طلب کند. در این قراردادها سررسید سه‌ماهه بوده و دوماه زمان معاملات و یک‌ماه زمان برای تحویل و تسویه در نظر گرفته شده است.

زمان معاملات شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۱صبح تا ۱۶عصر در نظر گرفته شده و در صورت نیاز به گسترش زمان معاملات یا ایجاد بازار جبرانی، چنین امکانی وجود دارد.

‎ تحریم‌‌‌شکنی بورس‌انرژی در آینه ارقام
‎در ادامه این گفت‌وگو نقوی به عرضه‌‌‌های فعلی در بازار فیزیکی بورس‌انرژی اشاره و اظهار کرد: هر چه می‌‌‌گذرد جایگاه بورس‌انرژی در معاملات فرآورده‌‌‌های نفتی و گازی تقویت می‌شود. به عنوان مثال، تنها در تاریخ ۲۹ دی‌‌‌ماه در ۳۰‌هزار تن معامله گازمایع پارس‌جنوبی (عرضه شرکت ملی گاز ایران) رقم رقابت برای خرید ۶۵۲‌هزار دلار بود که نشان می‌دهد عرضه در بورس‌انرژی در بازاریابی بین‌المللی همچون کم‌‌‌اثرشدن تحریم‌‌‌های واقعی حتی قابل محاسبه است.

البته استمرار عرضه‌‌‌ها می‌‌‌تواند توانمندی این بازار را بیش از پیش تقویت کند؛ اگرچه شاهد هستیم که در عرضه میعانات گازی این استمرار عرضه وجود ندارد و به گفته مدیران وزارت نفت در راستای ایفای تعهدات شرکت‌های تابعه وزارت نفت خارج از بورس، متاسفانه افزایش عرضه میعانات گازی در رینگ داخلی هم‌‌‌اکنون وجود ندارد.

‎ مراحل نهایی گواهی صرفه‌‌‌جویی برق
‎در پایان این گفت‌وگو مدیرعامل بورس‌انرژی به اوراق گواهی صرفه‌‌‌جویی اشاره کرد و گفت: صدور گواهی در دو حوزه گاز (و در آینده برای فرآورده‌‌‌های نفتی) و برق در حال پیگیری است و به اجرایی شدن بسیار نزدیک شده است و امکان معاملات آن به‌زودی فراهم خواهد شد. همچنین سه‌طرح صرفه‌‌‌جویی حوزه برق در کمیسیون صرفه‌‌‌جویی در حال نهایی شدن است و بعد از ابلاغ نظر سازمان برنامه و بودجه، بورس‌انرژی تمام‌قد مقدمات راه‌‌‌اندازی آن را پیگیری می‌کند.

به نظر می‌رسد رونق تجارت رمزارزها در بریتانیا که با تبلیغات همراه شده است با محدودیت‌های بیشتری روبه‌رو شود، زیرا ناظر مالی این کشور اعلام کرد که قوانین مربوط به بازاریابی دارایی‌های رمزارزها را تشدید خواهد کرد حتی می‌تواند محدودیت‌هایی برای سرمایه‌گذاری اعمال کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از یاهوفایننس، در سال‌های اخیر، تبلیغات رمزارز روی بیلبوردهای تبلیغاتی سراسر پایتخت بریتانیا چسبانده شده و به رونق آن کمک کرده است.
در ماه دسامبر، اداره استانداردهای تبلیغاتی، هفت آگهی رمزارز را به دلیل سوءاستفاده غیرمسوولانه از بی‌تجربگی افراد و ناتوانی در نشان دادن خطر سرمایه‌گذاری، ممنوع و اظهار کرد که امیدوار است راهنمایی‌های جدیدی در مورد تبلیغات رمزارز ارائه کند، اما به نظر می‌رسد مداخله ناظر مالی تاثیر بیشتری بر حباب رمزارز بریتانیا خواهد گذاشت. طرح قوانین جدید رمزارز که ناظر امور مالی گفته است و تا تابستان ۲۰۲۲ تایید می‌شود شامل محدودیت‌های پیشنهادی در بازاریابی و جذب دارایی‌های رمزنگاری شده است.

ناظر امور مالی قصد دارد دارایی‌های رمزنگاری شده واجد شرایط را به عنوان سرمایه‌گذاری‌های محدود در بازار انبوه طبقه‌بندی کند به این معنی که افراد تنها در صورتی می‌توانند به تبلیغات مالی دارایی‌های رمزنگاری شده پاسخ دهند که تحت عنوان سرمایه‌گذاران محدود، ارزش خالص بالا دارند یا سرمایه‌گذاران پیچیده طبقه‌بندی شوند. سارا پریچارد، مدیر اجرایی بازارهای ناظر امور مالی در بیانیه‌ای اعلام کرد: بسیاری از مردم به سمت سرمایه‌گذاری روی محصولاتی سوق داده می‌شوند که آنها را درک نمی‌کنند و برای آنها بسیار خطرناک است و اگر بخواهند با اطمینان سرمایه‌گذاری کنند به اطلاعات شفاف، منصفانه و هشدارهای ریسک مناسب نیاز دارند. همچنین دولت تایید کرد که برای مقابله با تبلیغات گمراه‌کننده، ارتقای دارایی‌های رمزنگاری شده را در محدوده قوانین تبلیغات مالی قرار می‌دهد. مجموع ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی در حال حاضر ۹۷/ ۱تریلیون دلار برآورد می‌شود که این رقم نسبت به روز قبل ۳۲/ ۱ درصد کمتر شده است. در حال حاضر ۲/ ۴۰ درصد کل بازار ارزهای دیجیتالی در اختیار بیت‌کوین است. حجم کل بازار ارزهای دیجیتال در ۲۴ ساعت گذشته ۸۲/ ۷۴ میلیارد دلار است که ۲/ ۳ درصد کاهش داشته است. حجم کل در امور مالی غیر متمرکز در حال حاضر ۵/ ۱۱ میلیارد دلار است که ۴/ ۱۵ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است. حجم تمام سکه‌های پایدار اکنون ۸/ ۵۸ میلیارد دلار است که ۵۹/ ۷۸ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است.

معاملات بورس تهران در هفته‌‌‌ گذشته با روند نزولی شاخص سهام به پایان رسید. البته این روند در روز چهارشنبه تغییر کرد، کم‌کم از شدت عرضه‌ها کاسته شد و بازار در بسیاری از سهام صف خرید را تجربه کرد. هرچند روند افت قیمت‌ها در آخرین روز هفته متوقف شد اما این روند نیز موجب چرخش قابل‌توجه انتظارات از بورس در نزد سهامداران نشده است.
شاید این روند به این شکل موردانتظار سهامداران نبود اما موجب غافلگیری بورس‌بازان نیز نشد. گویی سهامداران به درجا زدن شاخص و سپس احیای یکی دو روزه سهام عادت کرده باشند. به هر ترتیب در حالی معاملات آخرین روز هفته نوید بازگشت سهام به روند متعادل و دور از هیجان را می‌داد که نتایج نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» نیز حاکی از پیش‌بینی تحلیلگران و سهامداران برای رسیدن به یک تعادل در بازار است. در هفته قبل اغلب سهامداران وکارشناسان در انتظار روند کم نوسان قیمت‌ها بودند و این هفته با امیدواری بالاتری بازگشت بازار به مدار صعود را پیش‌بینی می‌کنند.

کارشناسان چه می‌گویند؟
صعودی: ۴۳‌درصد از کارشناسان حاضر در نظر‌سنجی«دنیای‌اقتصاد» روند شاخص سهام را صعودی ارزیابی کرده‌اند. این کارشناسان مهم‌ترین دلیل پیش‌بینی از سرگرفتن صعود بورس را اصلاح چشمگیر قیمت‌ها در هفته‌های اخیر می‌دانند و معتقدند بیشتر سهام فعال در بازار به کمتر از ارزش ذاتی خود رسیده‌اند. حتی در همین راستا نیز برخی از این کارشناسان معتقدند، به‌رغم هر تغییری در نتیجه مذاکرات هسته‌ای، بورس به مسیر صعودی باز خواهد گشت، چرا که سطوح قیمت‌ها پس از دوره نزول اخیر و با توجه به متغیرهای حمایت‌کننده از سهام قابلیت جذب نقدینگی مجدد و حتی جلب اعتماد دوباره سهامداران را خواهد داشت.

به اعتقاد این افراد نرخ دلار در سطح قابل‌توجهی از صعود سهام حمایت می‌کند. کاهش فاصله نرخ ارز نیمایی و نرخ بازار آزاد نیز عامل تقویت معاملات بازار است. علاوه بر این مسیر بازار‌های جهانی به‌رغم محدودیت صادرات نیز در جذب منابع موثر خواهد بود. ارزش بازار بالای این گروه‌ها در صورت کاهش محدودیت صادراتی این شرکت‌ها و خروج از رکود فعلی می‌تواند این صنایع را مدنظر سهامداران قرار دهند. گزارش عملکرد فصلی و ماهانه این دسته از شرکت‌ها نیز مطلوب است. از این روز می‌توان به شروع یک مرحله صعود دیگر در بازار امیدوار بود. علاوه بر این در صورت عملی شدن و احیای برجام، انتظار می‌رود وضعیت اقتصاد کشور از رکود فعلی (به دلیلی تعطیلی یا نیمه تعطیلی بنگاه‌های اقتصادی) کم‌کم خارج شود و این خود در گردش نقدینگی و تمایل به سرمایه‌گذاری امری مهم خواهد بود. همچنین از نظر تکنیکال، واکنش به سطح حمایتی کانال یک‌میلیون و ۲۰۰‌هزار واحدی خود نیز در احیای تقاضا موثر خواهد بود. در این میان شاید برخی اخبار حمایتی از بورس نیز بتواند موثر عمل کند. در این شرایط و با توجه به اینکه فعلا مانعی برای از سرگرفتن رشد قیمت‌ها در کوتاه‌مدت وجود ندارد، به نظر می‌رسد شاخص کل در این هفته وارد مسیر صعودی شود.

کم نوسان: ۳۶ ‌درصد کارشناسان حاضر در نظرسنجی معتقدند شاخص سهام در هفته جاری روند کم‌نوسانی را تجربه خواهد کرد. این کارشناسان می‌گویند: به‌رغم جذابیت عمومی قیمت سهام به‌ویژه پس از اصلاح قابل‌توجه اخیر، بازار هنوز با عدم‌اعتماد و ابهامات بزرگ در عرصه کلان اقتصادی و سیاسی مواجه است. فارغ از اثرگذاری هر کدام از این متغیرها به طور واقعی سهامداران در انتظار رفع این ابهامات و سپس بررسی آن در تحلیل‌های خود هستند. به اعتقاد این دسته هنوز بازار به آن اطمینان برای یک روند صعودی نرسیده است. با این حال بعد از تجربه این نزول قیمت در بازار سهام بعید است فشار فروش نیز افزایش قابل‌توجهی را تجربه کند چرا که حالا بسیاری از تازه‌واردها در هفته‌های بعد از شروع اصلاح سهام به تدریج از بازار خارج شدند و منابع موجود در بازار که جسور‌تر و مربوط به سهامداران حرفه‌ای‌تر است، بعید است فعلا درصدد خروج از بازار باشد. این فضا، نوسان اندک قیمت سهام را به دنبال خواهد داشت.

نزولی: ۲۱درصد کارشناسان شرکت‌کننده در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» معتقدند شاخص سهام در هفته جاری همچون معاملات روز پایانی هفته گذشته روند نزولی را تجربه خواهد کرد. این کارشناسان می‌گویند: به‌رغم برخی عوامل حمایت‌کننده از رشد عمومی قیمت سهام به‌ویژه پس از اصلاح قابل‌توجه اخیر، بازار هنوز با عدم‌اعتماد و نگرانی از سیطره هیجان مجدد بر بازار روبه‌رو است. این دسته از کارشناسان معتقدند پتانسیل هیجان موجود در بازار به شدت بالاست و بی‌اعتمادی هم در سطح بالایی قرار دارد و اگر فضای نقدشوندگی سهام مهیا باشد، معامله‌گران درصدد خروج از بازار خواهند بود. شاید چشم‌انداز افت نرخ دلار و تورم نیز با احتساب دستیابی به توافق هسته‌ای در معادلات برخی از سهامداران باشد. بر این اساس به نظر می‌رسد تا مخابره یک عامل قوی‌تر یا بازگشت مجدد اعتماد، بازار همچنان در مسیر نزولی حرکت کند.

بورس هفته از نگاه سهامداران
صعودی: ۴۳ ‌درصد سهامداران شرکت‌کننده در نظر‌سنجی این هفته، روند نماگر اصلی بازار سهام را صعودی ارزیابی کرده‌اند. این سهامداران معتقدند فضای معاملات سهام بعد از اصلاح بیشتر از ۵۰‌درصدی در غالب نمادها، مستعد ورود پول است. سطوح نرخ ارز همچنان توان افزایش قیمت سهام را دارند و گزارش‌های عملکرد ماهانه و فصلی شرکت‌ها نیز مطلوب است. خوش‌بینی نسبت به روند بازارهای جهانی و شاید دستیابی به یک توافق هسته‌ای، عامل بازگشت سهامداران به بورس تهران و مسیر صعود خواهد بود. بر همین اساس به نظر می‌رسد در هفته جاری شاخص سهام به مسیر صعودی برگردد.

کم‌نوسان: ۳۳‌درصد سهامداران حاضر در نظر‌سنجی مزبور معتقدند شاخص سهام طی معاملات این هفته روند کم‌نوسانی را تجربه خواهد کرد. این سهامداران معتقدند بورس تهران در این هفته در یک فضای انتظاری قرار خواهد گرفت. بسیاری هنوز ابهامات موجود در عرصه سیاسی را رصد می‌کنند و بسیاری هنوز نمی‌دانند در ارزیابی‌های خود نسبت به بازار سهام، رسیدن به یک توافق هسته‌ای را در نظر داشته باشند یا عدم‌توافق را. بر همین اساس به نظر می‌رسد تا بر طرف شدن ابهامات و انعکاس تحلیل‌ها در بازار، بورس در یک فضای انتظاری و کم‌نوسان قرار بگیرد.

نزولی: ۲۴‌درصد سهامداران حاضر در نظر‌سنجی این هفته «دنیای‌اقتصاد» معتقدند شاخص سهام در این هفته روند نزولی را تجربه خواهد کرد. این سهامداران در دلایلی مشابه کارشناسان می‌گویند ترس و هراس سهامداران موجب شده است سهامداران هرگونه فرصت خروجی را غنیمت بدانند و بر اساس آن از بازار خارج شوند. بر همین اساس تجربه سهامداری بسیاری از افراد در هفته‌های قبل، ممکن است بر فشار فروش سهامداران دامن بزند و نزول نماگر بازار را به دنبال داشته باشد.

یاسر شریعت
کارشناس بازار سرمایه
اتفاقات هفته‌‌‌های اخیر اغلب از جنس سیاسی بوده و نه اقتصادی. به طور معمول بازار به متغیر‌‌‌های سیاسی واکنش‌‌‌ هیجانی بیشتری از خود نشان می‌دهد، به این معنی که در پی مخابره سیگنال مثبت سیاسی اما سرمایه‌گذاران و به طور کلی بازار، واکنش متفاوتی از خود نسبت به این مهم نشان می‌دهند. حال سوال اینجاست که علت این موضوع چیست؟ گاهی اوقات پالس‌‌‌های سیاسی باعث ایجاد تغییرات متضاد در متغیر‌‌‌های اقتصادی اثر‌‌‌گذار در روند معاملاتی بازار سهام می‌‌‌شوند.
به عنوان مثال در صورتی که اتفاقات مثبت در بعد سیاست خارجه منجر به کاهش نرخ دلار (رسیدن به ارقامی کمتر از نرخ دلار نیمایی فعلی) شود طبیعتا در چنین حالتی اغلب صنایع بورسی که بیش از ۶۰‌درصد بازار را شامل می‌‌‌شوند به صورت مستقیم تحت‌‌‌تاثیر چنین رویدادی قرار می‌‌‌گیرند و اثر منفی درآمدی نیز می‌تواند دیگر پیامد این مهم محسوب شود. بنابراین واکنش منفی بازار به اتفاقات مثبت سیاسی کاملا طبیعی ارزیابی می‌شود. به اعتقاد بنده اکنون بازار سهام در یک فضای بلاتکلیفی و عدم‌قطعیت قرار گرفته است چرا‌‌‌که برآیند رویداد‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سیاسی و اقتصادی در حال وقوع که منجر به چه نرخی از تورم و نرخ برابری ارز در سال آتی خواهد شد نیز برای سرمایه‌گذاران در ابهام قرار دارد. اگر بازار از شرایط عدم‌اطمینان فعلی خارج و به یک اطمینان نسبی در خصوص آینده دلار برسد به نظر می‌رسد تکلیف معامله‌‌‌گران روشن شده و بازار روندی مشخص به خود خواهد گرفت. فرض کنید بازار با یک قطعیت مناسب به این نتیجه برسد که گشایش‌‌‌های سیاسی رخ می‌دهد و نرخ ارز هم در مقابل کاهشی خواهد بود. طبیعتا فضای معاملات در کوتاه‌‌‌مدت به سمت صنایعی که از چنین موضوعی متنفع می‌‌‌شوند (صنایع تحریمی و گروه‌‌‌های مصرف‌کننده ارز) مانند خودرو و بانک تغییر مسیر خواهد داد و به کانون توجه بازار مبدل می‌‌‌شوند. در صورتی که اتفاق دیگری رخ دهد و بازار نتیجه‌‌‌گیری کند که در کوتاه‌مدت اتفاق خاصی روی نخواهد داد و ممکن است نرخ ارز به طور مجدد به مسیر صعودی بازگردد، طبیعتا بازار در گروه‌‌‌هایی مانند فلزات، ‌‌‌پتروشیمی و پالایشگاهی مورد اقبال قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه تا این لحظه مشخص نیست روند مذاکرات به چه صورتی خواهد بود اما برآورد می‌شود که در مسیر کاهش تنش‌‌‌ها (مذاکرات اتمی و منطقه‌‌‌ای) قرار گرفته‌‌‌ایم. در صورتی که گشایش‌های سیاسی نیز به وقوع بپیوندد این موضوع نمی‌تواند باعث کاهش شدید نرخ اسکناس آمریکایی شود. با توجه به وضعیت نرخ نیمایی بعید به نظر می‌رسد که در کوتاه‌مدت نرخ دلار در مسیر نزول قرار بگیرد. بنابراین برآورد می‌شود که بازار به طور آهسته در حال جدایی از فاز عدم‌اطمینان و ریسک بوده و گروه‌‌‌‌‌‌ها از معاملات یک‌‌‌دست منفی چند وقت اخیر فاصله بگیرند. زمانی که روند اصلی بازار سهام صعودی نیست طبیعتا در کوتاه‌مدت نوسان‌گیری از قیمت سهام شرکت‌ها برای معامله‌‌‌گران هم محتمل نخواهد بود. در این حالت باید استراتژی بورس‌‌‌بازان به سمت شرکت‌هایی باشد که از سود‌‌‌سازی مطلوب و سود تقسیمی مناسبی برخوردار هستند. از انتهای اردیبهشت تا تیر‌‌‌ماه سال ۱۴۰۱ مجامع شرکت‌ها پیش‌‌‌روی بازار است، اغلب سهم‌‌‌‌‌‌ها با توجه به کاهش قیمتی که روی داده است یقینا سود تقسیمی مناسبی دارند. به اعتقاد بنده بهترین استراتژی فعلی معامله‌‌‌گران پیدا کردن صنایع کم‌‌‌ریسک با P/ E پایین است که اتفاقا از سود تقسیمی مناسبی برخوردارند. در این حالت ارزش دارایی سرمایه‌گذاران نیز حفظ می‌شود.

آخرین هفته از معاملات اولین‌ماه زمستان در حالی پایان یافت که بورس‌‌‌‌‌‌بازان شاهد جابه‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش ۱۴۳۵‌میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند تا برای بیست و یکمین هفته متوالی، مالکیت بخشی از سهام معامله‌‌‌‌‌‌گران خرد به سهامداران بزرگ سپرده شود. تداوم نزول قیمت‌ها در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای با وجود پتانسیل‌‌‌‌‌‌های مثبت بنیادی و خستگی سهامداران از وضعیت فعلی، مهم‌ترین دلیلی است که سبب‌شده تا خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌های حقیقی از گردونه معاملات سهام ادامه پیدا کند. با این حال کارشناسان بر این اعتقادند که گزارش‌‌‌‌‌‌های مناسب فصلی که در روزهای پایانی دی‌‌‌‌‌‌ماه روی خروجی سامانه کدال نشست، می‌تواند به‌عنوان محرکی برای افزایش تعداد خریداران و ورود سرمایه‌‌‌‌‌‌های جدید به تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای عمل کرده تا شاهد بازگشت قیمت سهام باشیم.

یک هفته با سهامداران
همان‌طور که اشاره شد حقیقی‌‌‌‌‌‌ها برای بیست و یکمین هفته متوالی به فروش ادامه دادند و خالص خروج 1435‌میلیارد تومان را رقم زدند. در این میان نگاهی به عملکرد بازیگران در صنایع مختلف بورسی طی دادوستدهای هفته منتهی به 29 دی‌‌‌‌‌‌ماه حکایت از خالص خرید مثبت این دسته از معامله‌‌‌‌‌‌گران در تنها یک گروه یعنی محصولات فلزی به میزان 952 میلیارد تومان داشت و در مقابل 37 صنعت در لیست خروج حقیقی‌‌‌‌‌‌ها در مجموع معاملات هفته گذشته جای گرفتند. فلزی‌‌‌‌‌‌ها در این هفته شاهد جابه‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش 292میلیارد و 234‌میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند و از این منظر بیشترین خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌های خرد را تجربه کردند. پس از آن نوبت به پتروشیمی‌‌‌‌‌‌ها رسید تا با خالص فروش 155‌میلیارد و 424‌میلیون تومانی سهامداران خرد مواجه شوند.

عملکرد بورس‌‌‌‌‌‌بازان در روزهای هفته
شنبه: در نخستین روز کاری هفته گذشته شاخص‌کل بورس تهران 88/ 0درصد عقب نشست و همزمان شاهد خروج 286‌میلیارد و 272‌میلیون تومانی سهامداران خرد از گردونه معاملات سهام بودیم. نگاهی به عملکرد بازیگران بورسی در صنایع فعال این بازار طی دادوستدهای روز شنبه حکایت از جذابیت 5‌گروه برای ورود سرمایه‌‌‌‌‌‌های خرد در مقابل خروج این دسته از سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران از 33صنعت داشت. در لیست خرید حقیقی‌‌‌‌‌‌ها زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌های گروه لاستیک و پلاستیک با خالص ورود 8/ 3میلیارد تومان خودنمایی می‌کردند‌ و پس از آن نوبت به گروه‌‌‌‌‌‌های محصولات کاغذی، زغال‌سنگ، تامین آب و برق وگاز و محصولات چوبی رسید. در آنسوی بازار اما خودرویی‌‌‌‌‌‌ها گزینه نخست حقیقی‌‌‌‌‌‌ها برای خروج بودند. زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌های این صنعت در مجموع شاهد انتقال سهامی به ارزش 60میلیارد و 990‌میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. این خروج سرمایه از خودرویی‌‌‌‌‌‌ها که صنعتی برجامی شناخته می‌شود، در حالی رقم خورد که شاهد انتشار اخباری مثبت از نشست‌‌‌‌‌‌ وین و افزایش احتمال حصول یک توافق هسته‌‌‌‌‌‌ای بودیم. پس از این گروه بیشترین خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌های خرد از صنعت فلزات اساسی به میزان 57‌میلیارد و 120میلیون تومان رقم خورد. در ادامه نیز گروه‌‌‌‌‌‌های فرآورده‌های نفتی، بانک‌ها و محصولات شیمیایی با فرار سرمایه‌‌‌‌‌‌های حقیقی مواجه شدند.

یکشنبه: در دومین روز کاری هفته‌‌‌‌‌‌ای که گذشت شاخص سهام به مسیر نزولی خود ادامه داد و با افت بیش از 11‌هزار و 680واحدی، تا محدوده یک‌میلیون و 310هزار واحد عقب‌‌‌‌‌‌نشینی کرد. تحت چنین شرایطی حقیقی‌‌‌‌‌‌ها نیز به فروش ادامه دادند و خالص فروش 259‌میلیارد و 874‌میلیون تومانی را رقم زدند. با این حال لیست خرید این دسته از معامله‌‌‌‌‌‌گران کمی شلوغ‌‌‌‌‌‌تر شد و 9گروه را در‌بر گرفت. در صدر این لیست نام گروه‌‌‌‌‌‌های کاشی و سرامیک، کانی فلزی، دستگاه‌های برقی و محصولات کاغذی خودنمایی می‌‌‌‌‌‌کرد. در آنسوی بازار اما 29صنعت با خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌های خرد مواجه شدند. گروه محصولات شیمیایی با جابه‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش 53‌میلیارد و 220‌میلیون تومان بیشترین خالص فروش حقیقی‌‌‌‌‌‌ها در دادوستدهای روز یکشنبه را به ثبت رساند. پس از آن فلزی‌‌‌‌‌‌ها خالص خروج 39‌میلیارد و 286‌میلیون تومانی این دسته از معامله‌‌‌‌‌‌گران را تجربه کردند و در ادامه نوبت به سه صنعت فرآورده‌های نفتی، بانک‌ها و خودروسازان رسید که در مجموع شاهد انتقال سهامی به ارزش 63‌میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌‌‌‌‌‌ها به پرتفوی معامله‌‌‌‌‌‌گران عمده بورس تهران بودند.

دوشنبه: میزان افت میانگین وزنی سهام در دادوستدهای روز دوشنبه به 3/ 0درصد رسید و همزمان حقیقی‌‌‌‌‌‌ها نیز خالص فروشی به میزان 193میلیارد و 479‌میلیون تومان را رقم زدند. در این روز هر چند از فشار عرضه‌ها کمی کاسته شد اما لیست خرید سهامداران خرد به 5 صنعت شامل کانه‌‌‌‌‌‌های فلزی، محصولات فلزی، زراعت، سایر معادن و محصولات چرمی محدود شد. این صنایع در مجموع تنها توانستند 5/ 3میلیارد تومان سرمایه‌‌‌‌‌‌ حقیقی را به خود جذب کنند، در مقابل فلزی‌‌‌‌‌‌ها در معرض فروش از سوی این دسته از معامله‌‌‌‌‌‌گران قرارگرفتند و جابه‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش 39 میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی را ثبت کردند. در ادامه نوبت به دو گروه بزرگ ریالی یعنی بانک و خودرو رسید که شاهد خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌های خرد باشند. در این راستا خالص فروش حقیقی‌‌‌‌‌‌ها در زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌های بانکی 25‌میلیارد و 829‌میلیون تومان و در زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌های خودرو و ساخت قطعات 20‌میلیارد و 840‌میلیون تومان برآورد شد. سهام بیمه‌‌‌‌‌‌ای، فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی از دیگر صنایعی بودند که با خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌های حقیقی طی دادوستدهای روز دوشنبه مواجه شدند.

سه‌‌‌‌‌‌شنبه: در چهارمین روز کاری هفته گذشته نزول سهام شدت کرد و میزان افت شاخص‌کل بورس تهران به 3/ 2درصد رسید تا این نماگر با از‌دست‌دادن ابرکانال 3/ 1میلیون واحد تا سطوح ابتدایی تابستان عقب‌‌‌‌‌‌نشینی کند. این افت شدید قیمت‌ها سبب شد تا خالص فروش سهامداران خرد نیز به 509‌میلیارد و 589‌میلیون تومان افزایش یابد. خالص خروجی که از 21 مهرماه سال‌جاری مشاهده نشده بود. در این روز هیچ‌یک از صنایع بورسی مورد اقبال حقیقی‌‌‌‌‌‌ها واقع نشدند و در مقابل شاهد ثبت خالص فروش مثبت در 36‌صنعت بودیم. در صدر این لیست پتروشیمی‌‌‌‌‌‌ها با خالص خروج 74‌میلیارد و 513‌میلیون تومان خودنمایی می‌کردند‌ و پس از آن زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌های فلزی با جابه‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش 70‌میلیارد و 984‌میلیون تومان قرارگرفتند. 5‌گروه بانک، کانه‌فلزی، فرآورده‌های نفتی، خودرو و ساخت قطعات و شرکت‌های چندرشته‌‌‌‌‌‌ای صنعتی از دیگر صنایعی بودند که بیشترین خروج حقیقی‌‌‌‌‌‌ها را تجربه کردند.

چهارشنبه: در آخرین روز کاری هفته گذشته، مسیر شاخص‌کل بورس تهران تغییر کرد و درحالی‌که آمارها از افت قیمت در بیش از 58‌درصد از نمادهای معامله‌‌‌‌‌‌‌شده در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌ای خبر می‌داد که شاخص‌کل سهام 28/ 0‌درصد افزایش ارتفاع داد. به هر حال این شرایط سبب شد تا حقیقی‌‌‌‌‌‌ها نیز کمی در فروش سهام خود تامل کنند و میزان خروج این دسته از معامله‌‌‌‌‌‌گران به 186میلیارد و 207‌میلیون تومان محدود شود. به این ترتیب شاهد بازگشت 6 صنعت به لیست خرید سهامداران خرد بودیم. در صدر این لیست گروه زراعت با خالص ورود 6/ 2میلیارد تومانی جای گرفتند و در ادامه نوبت به زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌های پالایشی با جابه‌‌‌‌‌‌جایی سهامی به ارزش 2/ 2‌میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی رسید.

در میان پالایشی‌‌‌‌‌‌ها نیز بیشترین ورود سرمایه خرد مربوط به «شپنا»، «شبزیر» و «شتران» جمعا به میزان 7/ 8میلیارد تومان بود. انتظار برای انتشار عملکرد پاییزی پالایشی‌‌‌‌‌‌ها و پیش‌بینی گزارش‌‌‌‌‌‌های مناسب از این گروه مهم‌ترین عامل اقبال به سهام پالایشگاهی در آخرین روز کاری هفته گذشته بود.

تشدید موج عرضه در بورس تهران سبب شد تا هفته گذشته نماگر اصلی این بازار بیش از ۴درصد کاهش ارتفاع دهد. این افت قیمت‌ها در حالی رقم خورد که در روز پایانی هفته، شاهد افزایش نسبی تقاضا بودیم. در این میان به نظر می‌رسد سه عامل صعود قیمت‌های جهانی، ثبات نسبی دلار و گزارش‌های مناسب ۹ماهه می‌توانند محرک بازگشت سهام به مسیر صعودی باشند.
بورس در تدارک بازگشت
بازار سهام در هفته گذشته شاهد تشدید موج عرضه و افت قیمت‌ها بود به نحوی که با عقب‌‌‌نشینی بیش از ۴‌درصدی شاخص، دماسنج بازار به کانال ۲/ ۱‌میلیون واحدی بازگشت. در بازار ارز آزاد نیز دلار با سطح حمایتی مهم ۲۷‌هزار تومان درگیر شد که در گذشته بارها به عنوان مانع برای افت بیشتر عمل کرده و این بار هم موجب هدایت قیمت‌ها به سمت کانال بالاتر شد. در بازارهای جهانی اما قیمت نفت برنت با عبور از سطح ۸۶ دلار در هر بشکه، وارد فضای جدیدی به لحاظ نموداری شده که پیش‌بینی‌‌‌های قبلی مبنی بر تحقق نفت سه رقمی را پررنگ‌‌‌تر کرده است. در سایر کامودیتی‌‌‌ها نظیر مس، روی و آلومینیوم نیز قیمت‌ها شاهد رشد مناسبی بوده‌‌‌اند.

در همین حال، خلأ اطلاعاتی سرمایه‌گذاران در بازار سهام با دریافت گزارش‌های ۹ ماهه در پایان هفته گذشته تا حد زیادی جبران شد، تا جایی که با عملکرد فراتر از انتظار در برخی گروه‌‌‌های مهم شامل پالایشگاه‌‌‌ها، بعضی پتروشیمی‌‌‌ها و نیز تک‌سهم‌‌‌ها در صنایع مختلف، جبهه بنیادی در بورس تقویت شد. با توجه به افزایش نسبی تقاضا در روز چهارشنبه و دست به دست هم دادن سه عامل صعود قیمت‌های جهانی، نرخ ارز و گزارش‌های ۹ماهه، انتظار می‌رود فضای بازار در هفته جاری مستعد رشد باشد.

گزارش‌ها از همه رنگ
طبق روال مرسوم، ۲ روز پایانی هفته گذشته مقارن با ارسال پرحجم گزارش‌های فصلی شرکت‌ها بود. بسیاری از تحلیلگران از مدت‌‌‌ها پیش امیدوار بودند دریافت این اطلاعات با توجه به رکود عمیق بازار بهانه‌‌‌ای برای تغییر فضا فراهم کند. در همین راستا، صنعت پالایشی در پاییز خوش درخشید و به لطف رشد ممتد قیمت جهانی نفت و نیز افزایش حاشیه قیمت فروش محصولات با نفت خام (موسوم به کرک اسپرد) جهش حدود دو برابری سودآوری در سطح کل صنعت نسبت به تابستان را به ثبت رساند. گزارش‌های پالایشگاه‌‌‌ها همچنین بار دیگر توجه سرمایه‌گذاران را به اثرگذاری مستقیم نرخ نفت و نرخ تبدیل دلار در سامانه نیما بر سودآوری این شرکت‌ها معطوف کرد؛ رابطه‌‌‌ای که در هفته‌‌‌های اخیر مورد بی‌‌‌اعتنایی فعالان بازار بود. نکته جالب آنکه در دی‌‌‌ماه هر دو عامل کماکان حرکت بر مدار مساعد پاییز را ادامه داده‌‌‌اند. در گروه پتروشیمی، عملکرد اوره‌‌‌سازان بزرگ جالب بود اما برخی دیگر از شرکت‌های این صنعت نظیر متانول‌‌‌سازها، به دلیل رشد قیمت خوراک و کاهش نسبی نرخ محصول، فصل جالبی را پشت سر نگذاشتند. در فولادی‌‌‌ها، بزرگان صنعت یعنی مبارکه و خوزستان بهتر ظاهر شدند و ملی مس و دوقلوهای سنگ‌‌‌آهنی نیز در سطح انتظار بازار عمل کردند. گروه‌‌‌های موسوم به برجامی نظیر خودرو و بانک اما در مجموع گزارش‌های مناسبی نداشتند؛ هر چند در میان بانک‌ها برخی تک‌‌‌نمادها وضعیت بهتری را تجربه کردند. در بین گروه‌‌‌های وابسته به ارز ترجیحی، تولیدکنندگان محصولات شیر نسبتا خوب ظاهر شدند و در بین داروسازان و شرکت‌های پخش هم شگفتی‌‌‌سازان در پاییز کم نبودند. در شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز به‌رغم افت درآمد فروش سهام ناشی از رکود بازار بعضا گزارش‌ها جالب با سوددهی مناسب و نسبت قیمت بر درآمد معقول با عنایت به گزارش‌های ۹ماهه قابل کشف است. در مجموع می‌توان گفت انتشار کارنامه شرکت‌ها در هفته گذشته پتانسیل آن را دارد که به عنوان یک عامل کمکی جهت تعدیل رکود بورس عمل کند و شرایط رونق به‌ویژه در صنایع پیشرو به لحاظ رشد سودآوری در کوتاه‌‌‌مدت را ایجاد کند.

یک بام و دو هوای ارزش‌‌‌گذاری
در یک سال اخیر، این گزاره به طور مکرر از سوی برخی کارشناسان مطرح شده که در بازار سهام به وفور گزینه‌‌‌هایی با ارزش‌‌‌گذاری مناسب یافت می‌‌‌شوند که خرید آنها از سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت بهتر است. منطق این توصیه از مفهوم نسبت موسوم به P/ E یعنی قیمت بر درآمد سهام سرچشمه می‌گیرد که در مورد برخی شرکت‌ها به میانگین بلندمدت (۵ تا ۶ واحد) رسیده است. این توصیه البته در یکسال گذشته موثر نبوده به نحوی که به‌رغم ارزش‌‌‌گذاری جذاب، عملکرد سرمایه‌گذاران در سطح یک سبد متنوع قابل قبول نبوده و اغلب از بازدهی اوراق با درآمد ثابت عقب مانده است. این در حالی است که در نیمه دوم سال ۹۸ و نیمه اول سال ۹۹، با ارزش‌‌‌گذاری به مراتب بالاتر، اشتیاق فزاینده‌‌‌ای برای خرید سهام وجود داشت. در توضیح دلایل این تفاوت باید به چشم‌‌‌انداز بازار ارز به عنوان یکی از متغیرهای کلیدی موثر بر بورس توجه داشت. از این منظر، در شرایطی که قیمت‌های ارز به لطف درآمدهای نفتی و تعدیل فشار تحریم‌ها کمابیش باثبات است عملا سود اوراق با درآمد ثابت برای دارندگان آن به صورت واقعی (دلاری) تحقق می‌‌‌یابد؛ از این رو در موقعیت برابر، با توجه به ریسک‌های حاکم بر سرمایه‌گذاری در بورس، توجیه لازم برای خرید سهام حتی با نسبت‌‌‌های قیمت به درآمد ۵ تا ۶ واحد بعضا ایجاد نمی‌شود. اما در شرایط عدم‌ثبات ارزی، سود سپرده ریالی حتی در محدوده بالای ۲۰‌درصد، جذابیت خاصی از منظر حفظ ارزش دارایی ایجاد نمی‌‌‌کند و در نقطه مقابل، خرید سهام شرکت‌ها به دلیل امکان افزایش درآمد فروش و سودآوری همگام با رشد ارزی، پتانسیل محافظت از ارزش واقعی دارایی سرمایه‌گذاران را دارد. بنابراین، در چنین فضایی، به‌رغم ارزش‌‌‌گذاری بالاتر و بازده نقدی پائین‌‌‌تر، توجیه خرید سهام در برابر سپرده بانکی قوی خواهد ماند. از این رو می‌توان گفت با اتکای صرف بر نسبت‌‌‌های ارزش‌‌‌گذاری نظیر P/ E نمی‌توان توصیه‌‌‌ای مبنی بر خرید و فروش سهام به‌ویژه در بازه‌‌‌های زمانی کوتاه‌‌‌مدت مطرح کرد و در فضای بازار ایران، سایر متغیرها نظیر چشم‌‌‌انداز نرخ ارز به دلیل تنظیم جذابیت بازار رقیب (سود سپرده بانکی) قضاوت در خصوص ارزش‌‌‌گذاری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

بوی نفت ۱۰۰ دلاری در بازار جهانی
بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس که معمولا پیش‌بینی‌‌‌های بهتری در خصوص قیمت جهانی نفت دارد، مدل‌‌‌های خود را به‌روز کرده و در ۲سناریو با بازگشت ایران به بازار نفت، پیش‌بینی ۸۵ دلاری و در سناریوی ادامه وضع موجود، نرخ میانگین ۹۵ دلاری را برای سال ۲۰۲۲ پیش‌بینی ‌‌‌کرده است. دیگر نهادهای مالی، نظیر بانک آمریکا پیش‌بینی نفت ۱۰۰ دلاری را در سال‌جاری میلادی دارند.

نکته جالب بنیادی دیگر عبارت از عدم‌توان برخی کشورهای تولیدکننده اوپک (نظیر آنگولا، الجزیره، لیبی و… و حتی روسیه) در تحقق افزایش تولید مطابق با برنامه اعلامی اوپک است که به‌زعم بسیاری از کارشناسان به محدودیت‌های فنی و کمبود سرمایه‌گذاری در گذشته بازمی‌گردد. در همین حال، در صورت تحقق برخی پیش‌بینی‌‌‌ها مبنی بر نزدیک بودن پایان کرونا، تابستان داغی به لحاظ مسافرت‌‌‌ها و مصرف سوخت در پیش است که چشم‌‌‌انداز افزایش بیشتر تقاضا در افق کوتاه‌‌‌مدت را ترسیم می‌کند. از منظر اقتصاد ایران نیز می‌توان انتظار داشت در صورت رفع تحریم‌ها، قیمت‌های فعلی نفت، زمینه مناسبی جهت حفظ ثبات ریال در افق سال آینده را ایجاد کند؛ وضعیتی که در صورت تحقق، برای شرکت‌های کالامحور و صادراتی در بورس تهران، از جهت برابری نرخ ارز، پتانسیل خاصی ایجاد نمی‌‌‌کند.