اخبار 00/07/11

شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته به لطف افزایش قیمت دلار و کامودیتی‌ها به‌ویژه محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی رشدی ۵۴/ ۲درصدی را به ثبت رساند. این در حالی است که در طول روزهای پایانی هفته قبل خبرهایی نظیر کم‌شدن نقش بورس انرژی در عرضه فرآورده‌های نفتی و پالایشی در کنار پیدا شدن ماینر در ساختمان شرکت بورس از اعتماد عمومی به بازار سرمایه کاست و دوباره عمق نیاز به نظارت بیشتر بر عملکرد ارکان سازمان بورس و همچنین لزوم دور شدن از نگاه دستوری بر بازارها را گوشزد کرد.
بازتاب انفعال در بورس تهران
خروج از فاز خوش‌بینی
اینطور که به نظر می‌آید بازار سهام دوباره به مدار صعود بازگشته و در حالی‌که تا همین روزهای میانی هفته قبل بی‌وقفه به سمت پایین تابلو در نوسان بود، حالا راهی متفاوت را پیش گرفته است. روز گذشته تغییرات رخ داده در بازار ارز سبب شد تا بالاخره بورس نیز از زیر خاکستر رخوت و ترس برخیزد و در حالی که راهی به‌جز تطبیق خود با واقعیات اقتصاد نداشت، به نظاره رشد قیمت سهام در بسیاری از گروه‌ها بنشیند. در این روز آنچه که توانست تا حد زیادی به تقاضای ‌اندک روزهای گذشته در بازار سهام بیفزاید رشد قیمت دلار و احتمال بالای ثبات آن در کانال ۲۸هزار تومانی بود. همان‌طور که در گزارش‌های قبل بارها مورد توجه قرار گرفته است، در طول ماه‌های اخیر برجام و حواشی تلاش‌ها و ناکامی‌ها برای احیای آن سبب شده تا بسیاری نتوانند با آرامش کامل به سمت معاملات بازار سهام بیایند. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» حکایت از آن دارد که در شرایط کنونی تجربه به‌ثمر نشستن برجام که به افت شدید انتظارات تورمی از حدود سال ۹۲ تا ۹۴ منجر شد، بار دیگر در سال‌جاری خود‌نمایی کرده است. در واقع اینطور که به‌نظر می‌آید همین عامل بوده که سبب شده تا در کل سال ۱۴۰۰ به‌رغم وجود کسری‌بودجه عملیاتی سنگین دولت شاهد رشد ناچیز دلار از محدوده تعادلی ۲۵ هزار تومان (در ابتدای سال‌جاری) باشیم. با این وجود بعید نیست که اگر بگوییم سکه شانس دولت در نهایت ممکن است در امتداد سال‌جاری آن هم با این حجم از نقدینگی که هر‌ماه در حال تولید شدن است، شیر نیاورد. بالاخره هر چه باشد مردم هرقدر هم که به حصول احتمالی یک توافق خوش‌بین باشند، هیچ لزومی ندارد که این خوش‌بینی را تا ابد ادامه بدهند. مخصوصا در شرایط فعلی که دیگر بی‌خبری از حد گذشته و هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که دور بعدی مذاکرات وین (اگر اساسا خبری از مذاکره باشد) چه زمانی برگزار خواهد شد. به هر روی به نظر می‌رسد با طولانی‌شدن گیر‌و‌دار مذاکرات احیای برجام ضرب و زور قیمت دلار و تغییرات آن بیشتر شده و ماندگاری صعود آن به کانال ۲۸ ‌هزار تومان توانسته بر احتمال صعود بازار سهام در روزهای آتی بیفزاید. این رشد چه در روزهای آتی ادامه‌دار شود و چه محدود به روز شنبه هفته جاری بماند، باید به این نکته توجه کرد بار کج سیاستگذاری در اقتصاد کلان را نمی‌توان این‌گونه به منزل رساند و شاید بهتر باشد که سیاستگذاران در شرایط کنونی از وحدت‌رویه در خور برای حل مشکلات برخوردار باشند.

تضعیف عملیاتی بازار سرمایه
روز گذشته شاخص بورس تهران بالاخره بعد از مدتی رخوت توانست باز هم رشدی ۵۴/ ۲درصدی را به ثبت برساند و در حالی خود را مجددا به محدوده یک میلیون و ۴۷۰ هزار واحدی رساند که تا همین روزهای قبل بیم ماندگاری آن در ابرکانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی بسیاری را ترسانده بود. اما فارغ از همه نوسانات اخیر نماگر بورس اینطور که به‌نظر می‌آید بازار سرمایه بیش از انکه در معرض متغیرهای کلان اقتصاد باشد، از بی‌تصمیمی یا حتی فقدان تصمیم سیاستگذاران کلان رنج می‌برد. دقیقا به همین دلیل است که حتی جدا از تغییرات قیمت ارز و حتی اخبار مربوط به احیای برجام که آن هم هر روز بیشتر و بیشتر در هاله‌ای از ابهام فرو می‌رود، در مواجهه با این ضعف تصمیم‌گیری رنگ باخته و در بسیاری از روزها نوسان‌ها و واهمه‌های بی‌مورد را متوجه نماگرهای بورس و فرابورس کرده است. طی روزهای اخیر اخبار و شایعات حاصل از همین تصمیمات حکایت از آن داشت که بورس انرژی ممکن است به‌زودی صرفا به نهاد معامله‌کننده گاز مایع تبدیل شود. این مساله از آنجا ناشی می‌شود که دولت سیزدهم تمایل دارد تا به بهانه کاهش قیمت، فروش مستقیم از خود پالایشگاه‌ها را در دستور کار قرار دهد و احتمالا آنطور که پیشتر از تمایل خود برای کاهش قیمت محصولات سیمانی و فولادی گفته بود، قیمت فرآوردهای نفتی را نیز از واقعیات بازارهای جهانی دور کند. فعلا خروجی این تصمیمات هر‌چه که باشد قیر رایگان و تکرار تجربه آن، آینه تمام‌نمای تمایل دولت فعلی در جهت کوفتن به نعل نکوهش اقتصاد دستوری و همزمان زدن به میخ شعار حمایت از اقشار ضعیف است. فعلا هم ناگفته پیداست که خروجی قطعی این داستان هر‌چه که باشد نمی‌توان به فرجام خوش آن چندان دل بست.

داستان عجیب ماینرها
اما از تصمیمات عجیب و غریب مدیران کلان اقتصاد که بگذریم، داستان ماینرها در آخر هفته گذشته کم سر و صدا نکرد. در روزهای پایانی هفته قبل بود که گفته شد تعدادی ماینر در ساختمان شرکت بورس پیدا شده و این شرکت که از ارکان سازمان بورس است، آنطور که به‌نظر می‌آید اقدام به استخراج رمزارز در ساختمان خود کرده است. این قضیه به‌حدی غیرمعمول و دور از ذهن بود که هضم آن برای افکار عمومی از همان اول بسیار سخت بود. با این حال مساله جایی بیخ پیدا کرد که شنیده شد که برخی از مقامات شرکت یاد شده هدف از به‌کار‌گیری این ماینرها را اهداف تحقیقاتی عنوان کردند. بورس تهران که در طول یک سال گذشته شاهد خروج بخشی از سرمایه‌های مردم به مقصد بازار غیر شفاف و پر ریسک رمزارزها بوده به حدی با این بازار نوپای موازی تضاد منافع دارد که استخراج رمزارز در زیرزمین شرکت مزبور، آن‌هم به‌منظور تحقیق و توسعه، مثل این می‌ماند که در یکی از ساختمان‌های اداره مبارزه با مواد مخدر، دراگ تولید کنند. بعدا گفته شد که این مساله در هیات‌مدیره شرکت مورد توافق قرار گرفته است که به نوبه خود امری عجیب‌تر بود. به هر روی قضیه هر‌چه که بود به استعفای علی صحرایی مدیرعامل شرکت بورس انجامید. بعدتر هم که عده‌ای روغن ریخته را نذر امامزاده کردند و گفتند که اخراجش کرده‌ایم.مساله به خودی خود آنقدر عجیب و غریب است که حتی در یک بازار عادی و با بهترین شکل از نظارت و شفافیت و نوسان‌های معقول این قضیه می‌تواند خدشه جدی به اعتماد عمومی وارد کند؛ چه برسد به بازار ما که با چند نوع مختلف ریسک سیستماتیک روبه‌رو است. واقعا چطور می‌توان از فعالان بازار سرمایه انتظار داشت که در چنین شرایطی بتوانند مجدد راحت به بازار سهام اعتماد کنند و در مقایسه با سایر بازارها پول خود را به‌راحتی به این بازار بسپارند.

اثر رشد قیمت کامودیتی‌ها
جدا از حواشی داخلی بازار سرمایه شاید بتوان مهم‌ترین دلیل پیشروی شاخص بورس در روز شنبه را رشد قیمت محصولات پتروشیمی و سایر کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی دانست. این عامل سبب شده است تا بازار سهام در روزهای گذشته واکنشی مثبت به کامودیتی‌محورها داشته باشد. معاملات روز گذشته در حالی خاتمه یافت که از میان نمادهای دارای بیشترین تاثیر بر شاخص‌کل نمادهای گروه پتروشیمی نظیر «فارس»، «پارس» و «وغدیر» در میان نمادهای فلزی و سنگ‌آهنی خود نمایی کردند. این‌طور که به‌نظر می‌رسد اگر مداخله‌ای در کار نباشد بازار می‌تواند به راحتی خود را با متغیرهای اقتصادی داخلی و خارجی وفق دهد. از این‌رو می‌توان گفت که با توجه به مخاطرات موجود بر سر راه بازار سهام و اعتمادی که تحولات بیش از یک سال اخیر از این بازار سلب کرده است شاید بهتر باشد که مسوولان و وزارت‌های اقتصادی کشور حمایت از مکانیزم بازار و نظارت انضباطی بیشتر در نحوه عملیات بازار سهام و تصمیمات کلان حاکم بر آن را بیش از گذشته مورد توجه قرار دهند و از ساز و کار شفاف آن حمایت کنند.

بورس لندن که زمانی بلندپروازی‌های بسیاری در خود داشت در طی دهه گذشته به زمین خورده است. نشریه «اکونومیست» در سرمقاله این هفته خود تاکید کرده است که گرچه عملکرد ضعیف شرکت‌های بزرگ بریتانیا سبب‌ساز این بحران شده است اما می‌توان به آینده این بازار همچنان امیدوار بود. اگر از بریتانیایی‌ها بپرسید که در لندن چه می‌گذرد، با نگاه هاج و واج آنان مواجه می‌شوید. گرچه مبادله ین و یوآن و مبادلات مالی جهان همگی پولساز هستند اما درک نحوه کارکرد آنان برای عموم سخت است، اما این مساله یک استثنا دارد: بازار سهام. بولتن‌های خبری روزانه از معادلات «شاخص ۱۰۰ بورس اوراق بهاردار فایننشال‌تایمز» موسوم به FTSE ۱۰۰ index خبر می‌دهند و نوسانات آن همواره رصد می‌شود. بورس اوراق بهادار لندن (LSE) جایی است که شرکت‌های غول‌پیکر چند‌ملیتی، معاملات بزرگی را برای خرید و فروش شرکت‌های جهان انجام می‌دهند؛ یا حداقل پیش از این ‌چنین بوده است. بورس اوراق بهادار لندن در دهه گذشته از عرش به فرش رسیده است. در سال ۲۰۰۶ ارزش شرکت‌های دارای سهام در لندن قریب به ۴/ ۱۰‌درصد از کل بازار سهام جهانی بود اما امروزه این رقم ۶/ ۳‌درصد است.
بورس بریتانیا از عرش به فرش
سهم بورس اوراق بهادار لندن در این بازه زمانی در بازار اروپا از ۳۶‌درصد به ۲۲‌درصد کاهش یافته است و آنهایی که در این بازار باقی‌مانده‌اند، عمر درازی دارند. کمتر از یک‌پنجاهم ارزش بورس لندن را کمپانی‌های فناوری تامین می‌کنند، در حالی‌که این دست کمپانی‌ها، سهمی ۴۰درصدی در بازار سهام نیویورک و نزدک دارند. جیمز‌ اندرسون از کمپانی بیلی‌گیفورد، یکی از موفق‌ترین سرمایه‌گذاران جهان در این حوزه به‌تازگی به فایننشال‌تایمز گفته است که انگلیس دارای بازار سهام قرن نوزدهمی است؛ حق با اوست.یکی از دلایلی که سبب افت مالی بورس بریتانیا شده است، عملکرد ضعیف شرکت‌های بزرگ انگلیسی است. بسیاری از این شرکت‌ها از بریتیش‌پترولیوم و گلاکسواسمیت‌کلاین گرفته تا تسکو و گروه بانکداری HSBC به دلیل بیماری مزمن بریتانیا در مدیریت ضعیف از جایگاه بالایی که در رده صنعتی خود داشتند، نزول پیدا کردند. این امر سبب کاهش بازدهی‌ها شده و برخی از شرکت‌‌ها در معرض وا‌گذاری قرار گرفته‌اند. در این کشور تمامی صنعت مدیریت دارایی‌ که وظیفه نظارت بر شرکت‌های دیگر را بر عهده دارد، به شکل نامناسبی مدیریت و اجرا می‌شود. در حال‌حاضر ارزشمندترین صندوق بریتانیا ارزشی کمتر از ۱۰درصد نسخه آمریکایی‌اش دارد. طرح‌های بازنشستگی بریتانیا سال‌ها صرف از بین بردن ریسک کردند اما در حال‌حاضر در معرض رشد اقتصادی کوچک یا تولید ثروت‌ اندک قرار دارند.

شهر لندن نیز دچار بحران شده است چرا‌که شرکت‌های جهانی که با خود گزینه‌های افزایش سرمایه داشتند، از بین رفتند. احیای لندن پس از بیگ‌بنگ- اصطلاحی که در سال ۱۹۸۶ به دلیل خروج معاملات از حالت عادی بر سر زبان‌ها افتاد- تا حدی متکی به بدل‌شدن بورس به مکانی برای مشاغل جهانی بود.

با این حال در هفته‌های گذشته شاهد آن بودیم که کمپانی پرودنشال فایننشل- یک غول بیمه- هنگ‌کنگ را مقصد سرمایه خود کرده است و کمپانی BHP اعلام کرده است که راهی استرالیا خواهد شد. به‌نظر می‌رسد آرزوهای لندن برای تبدیل‌شدن به قطبی برای مشاغل اروپایی با برگزیت، ناکام مانده است. نقطه ضعف این شهر، شمار ‌اندک استارت‌آپ‌هایی است که لندن را به‌عنوان خانه خود انتخاب می‌کنند. در سال ۲۰۰۵ لندن میزبان یک‌پنجم از عرضه اولیه عمومی جهان (IPOS) بود؛ امروز اما میزبان یک‌بیست و پنجم آن است. بورس اوراق بهاداری که به‌طور مداوم موفق به جذب شرکت‌های جدید نمی‌شود به موزه بدل می‌شود. منطقی است که بپرسیم بازار سهام چقدر اهمیت دارد. برای انگلیسی‌هایی که به پس‌انداز کردن علاقه دارند، پاسخ این است که این اهمیت زیاد نیست چرا‌که آنان می‌توانند خانه خود، بریتانیا را برای انجام کارهای بین‌المللی ترک کنند. آنها به‌عنوان صاحبان سهام خارجی ممکن است نسبت به بازار داخلی بزرگ خود حس نوستالژی داشته باشند، اما این تمام ماجرا است. برای اقتصاد بریتانیا، بورسی که دارای قدمت باشد، اهمیت زیادی دارد؛ این موضوع کار را برای موسسان استارت‌آپ‌ها که در تمنای گسترش شرکت خود هستند، دشوار می‌کند. گرچه دانشگاه‌ها، دادگاه‌ها و سرمایه‌گذاران در تلاش برای آن هستند که این کشور را به مکانی مناسب برای کسب‌و‌کار تبدیل کنند اما جاذبه‌های انگلستان در حال کمرنگ‌ شدن است.

برای لندن، بازار سهام بسیار مهم است. این شهر همچنان مرکزی برای مبادلات است اما ارزش سهام موضوعی مهم در ادعای مرکز مالی جهان بودن است. شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس؛ فعالیت‌های مالی، خدمات حسابرسی و حقوقی که به آنان ارائه می‌شوند را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. صنعت خدمات مالی، موفق‌ترین صنعت بریتانیا است که ۶‌درصد از تولید ناخالص داخلی و حدود یک‌دهم درآمد مالیاتی را به خود اختصاص داده است.

بدترین واکنش به رکود بازار سهام این خواهد بود که دولت موانع دفاعی را بردارد. باید در برابر وسوسه وتو یا جلوگیری از حذف لیست‌ها مقاومت کند. درحالی‌که بازار آزاد به برخی شرکت‌ها اجازه خروج می‌دهد، برخی دیگر را نیز تشویق می‌کند که وارد میدان شوند.

نقطه شروع اما می‌تواند قوانین حاکمیت شرکتی بریتانیا برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس باشد. ۲۰ سال پیش تمام جهان به این بازار غبطه می‌خورد اما با گذشت زمان آنان فرسوده شدند و گروهی از مدیران نیمه بازنشسته از آن بر‌جای ماند که به‌ندرت در خط‌مقدم صنعت جهانی جای می‌گیرند. بسیاری از آنان فکر می‌کنند که وظیفه آنان، فروش بنگاه‌هاست نه تشویق آنان برای سرمایه‌‌گذاری. این گروه گرچه تثبیت شده‌اند اما نتایج ضعیفی در کارنامه دارند و باید از بین بروند.

بازار سهام می‌تواند با جذب سهام کلاس دوگانه، جذاب‌تر شود. این‌ها به برخی از سهام‌ حق‌رای اعطا می‌کنند و در میان موسسه‌‌هایی که به کنترل علاقه‌مند هستند، محبوبند. گرچه آنان از سوی رقبا پذیرفته‌شده هستند اما مدیران صندوق بریتانیا مخالف حضور آنان در داخل کشورند. اصلاح صنعت مدیریت دارایی در این کشور به تاخیر افتاده است. قوانین، ‌انگیزه‌ای ناصحیح برای بنگاه‌ها در جهت نگهداری بدهی و دارایی‌های خصوصی ایجاد می‌کند و نوسانات به دلیل اینکه به‌ندرت ارزش‌‌گذاری می‌شوند، از دیده پنهان می‌مانند. این تعصب‌ها باید برداشته شود. ۵۳۲۷ طرح بازنشستگی شرکتی بریتانیا باید در چند طرح بزرگ ادغام شوند.خبر خوب آنکه گروهی از شرکت‌های آینده‌دار در حال ظهور هستند. در چند سال گذشته سیلی از سرمایه‌ به انگلستان سرازیر شده است که از مجموع آن می‌توان به ۳۴ استارت‌آپ خصوصی با ارزش یک‌میلیارد دلار و ورود شرکت‌هایی از فرانسه، آلمان و سوئد اشاره کرد. شرکت‌هایی همچون ریوالوت، یک کمپانی فین‌تک در حال تبدیل شدن به یک غول بزرگ هستند. علاوه بر مقررات‌زدایی حاکمیتی از شرکت‌ها و اجازه‌دادن به سهام کلاس دو‌گانه، دولت باید شرایط را به‌سرعت تسهیل کند تا استارت‌آپ‌ها بتوانند خارجی‌های بااستعداد را جذب و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برجسته را استخدام کنند. ماحصل چنین اقدامی، خلق نسل جدیدی از شرکت‌های نوآور است که بیگ‌بنگ دیگری را برای بازار لندن به ارمغان خواهد آورد.

تنش‌های منطقه‌ای، فضای مبهم مذاکرات بین‌المللی، تورم، افزایش قیمت دلار، کسری بودجه و خیلی از موضوعات دیگر این روزها در فکر و ذکر سهامداران خرد رژه می‌روند. با هر قدم یک سوال در ذهن اکثر آنها شکل می‌گیرد: «چه کنیم؛ بفروشیم یا بخریم؟ و بعد از این سوال، به ترتیب سوال‌های دیگر از راه می‌رسند؛ اگر تنش‌ها بالا گرفت چه کنیم؟ بازار ریزش خواهد داشت یا نه؟ دلار که بالا برود، شاخص هم رشد می‌کند؟» برای رفع دل‌نگرانی سهامداران خرد از وضعیت منطقه و تاثیر آن بر بورس و سرمایه‌هایشان، پیش‌بینی بازار در هفته جاری را از کارشناسان و متخصصان حوزه بورس پرسیدیم.
آینده بورس از نگاه کارشناسان
هرچند برای اکثر افراد آینده مذاکرات بین‌المللی برجام و به سرانجام رسیدن آن در هاله‌ای از ابهام و فضای آینده، فضایی مه‌آلود است اما در رابطه با تنش‌های منطقه‌ای اکثر این افراد معتقدند که فعلا خبری نمی‌شود. آنها می‌گویند که این تنش‌ها در کوتاه‌مدت اثر چندانی روی بازار سهام نخواهند داشت و فقط ممکن است با بالا گرفتن این تنش‌ها قیمت ارز رشد داشته باشد. اما مساله‌ای که موجب نگرانی این افراد است اینکه تنش‌ها و فضای مبهم و به قولی مه‌آلود باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران چشم‌انداز مثبتی نسبت به آینده و فضای سرمایه‌گذاری در کشور نداشته باشند و همین ترس و لرزهاست که باعث فرار سرمایه‌گذار از بازارهای مالی کشور می‌شود. در نهایت درباره بازار سهام در هفته جاری کارشناسان این حوزه معتقدند که روند مثبت خواهد بود و دو گروه پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها، خط اول بازار خواهند بود.

افزایش حجم معاملات در هفته جاری
الناز افشار، کارشناس حوزه بورس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با توضیح این نکته در رابطه با پیش‌بینی‌اش از اوضاع و احوال بورس در هفته پیش رو می‌گوید که «با توجه به مشخص شدن گارد صعودی دلار و شکسته شدن سقف ۲۸هزار تومان و افزایش نرخ کامودیتی‌ها به‌ویژه قیمت نفت و با توجه به اینکه بازار در دو هفته گذشته اصلاح خوبی انجام داده و قیمت‌ها به نقطه جذابی رسیده‌اند شاهد ورود نقدینگی به بازار خواهیم بود و پیش‌بینی می‌شود حجم معاملات افزایش یابد و بازار مثبتی را پیش رو داشته باشیم.» او به افت بازار در دو هفته گذشته و دلایل آن اشاره می‌کند و در صحبت‌هایش می‌گوید: «دلیل عمده افت بازار در دو هفته گذشته فروش اوراق دولتی بوده به‌طوری که قبل از اینکه شاهد اصلاح بازار باشیم شاهد فروش ۴‌هزار ‌میلیارد تومان اوراق دولتی بودیم ولی در دو هفته گذشته میزان فروش اوراق دولتی افزایش یافت و بر مبنای بودجه دولت باید ۱۲۵‌هزار‌ میلیارد تومان اوراق بفروشد اما با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و تحریم‌ها و کسری بودجه دولت پیش‌بینی می‌شود که دولت تا نزدیک ۳۰۰‌هزار ‌میلیارد تومان هم اوراق به فروش برساند که تنها ریسک فعلی بازار است اما در نهایت با توجه به زمزمه‌های حذف ارز ۴۲۰۰تومانی و تورم افسارگسیخته پیش رو، جذابیت قیمت‌ها و ارزندگی سهم‌ها در گزارش‌های ۶ماهه کاملا مشهود خواهد بود.» به اعتقاد افشار «دولت در حال حاضر رویکرد انقباضی ندارد و این نشان‌دهنده این است که سرمایه‌گذاران راهی جز سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نخواهند داشت، پس شاهد بازار صعودی خواهیم بود.» افشار به سهامداران خرد هم برای هفته جاری پیشنهاد می‌کند که «بنا بر حقیقت سرمایه‌گذاری کنند و هیجانی رفتار نکنند.

صورت‌های مالی شرکت‌ها را مطالعه و با توجه به ارزش ذاتی سهم‌ها تصمیم‌گیری کنند. تنوع بخشی پرتفوی را رعایت کنند و اکیدا تک‌سهم نشوند، مدیریت سرمایه را نیز لحاظ کنند.»

تنش‌ها فعلا اثری نخواهند گذاشت
مهدی دلبری، کارشناس حوزه بورس نیز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در رابطه با روند بازار در هفته جاری می‌گوید: «گزارش‌های شرکت‌ها در شهریور منتشر شده و افت فروش مردادماه هم جبران شده و فروش به اندازه تیر است.»

او در همین رابطه توضیح می‌دهد که «برآورد این است در ۶ماه امسال بتوانیم بیشتر از دو برابر سود پارسال را داشته باشیم. حاشیه سود بیشتر شده و P/ Eبازار برابر ۷ و برای برخی از سهام در محدوده ۶ است که می‌توانند گزینه خرید خوبی باشند.»

او در صحبت‌هایش به نرخ سود بانکی هم اشاره می‌کند و با بالا خواندن آن می‌گوید که این سود بالا «موجب می‌شود که سهم‌ها برای خرید با ملاحظه بیشتری از سمت سهامداران برای خرید انتخاب شوند.» دلبری همچنین به مساله فروش اوراق دولت در ماه گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: «فشار فروش دولت برای اوراق در ماه گذشته بوده که سهامداران باید مدنظر قرار بدهند. گروه اوره، فلزی، معدنی، پتروشیمی، دارویی و معدنی‌ها و برخی از خودروسازی‌ها گزارش‌های فروش خیلی خوبی داده‌اند. از آن طرف فشار فروش اوراق را در این ماه هم شاهد بودیم که دولت ۲۷‌هزار ‌میلیارد تومان فروخت و سهامداران باید به آن توجه کنند.» این کارشناس حوزه بورس در نهایت به این مساله اشاره می‌کند که «با توجه به انتظارات تورمی که در کشور شکل گرفته است، شش ماه دوم بهتری خواهیم داشت.» دلبری همچنین در صحبت‌هایش دلار را متغیر مهمی می‌خواند و می‌گوید که فعلا خیلی واکنش شدیدی به تحولات منطقه‌ای نشان نداده اما «فکر می‌کنم که مهم‌تر از دلار، بحث تراز منفی دولت در ماه گذشته است که این آیتم اثر مهم‌تری از تنش‌های سیاسی روی بورس خواهد داشت. اگر در همین حد تنش باقی بماند اثری نمی‌گذارد ولی اگر بیفتد اثرش روی دلار و بازار بیشتر خواهد بود و بازار با ترس جلو خواهد رفت.» او همچنین به سهامداران خرد پیشنهاد می‌کند که «با توجه به گزارش ۶ماهه فروش جلو بروند؛ یعنی گزارش‌های فروش را مطالعه کنند و اگر سهم‌های مهم را ندارند، در پرتفوی خود داشته باشند. و البته با توجه به گزارش‌های فروش شرکت‌ها پرتفوی خود را جابه‌جا کنند تا در ۶ماه آینده وضعیت بهتری داشته باشند.»

سهم‌های بنیادی انتخاب کنند
مصطفی محبی‌مجد، کارشناس حوزه بورس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در رابطه با پیش‌بینی‌اش از وضعیت بورس در هفته جاری، از سه ریسک سیاسی، اقتصادی و سیاستی برای بازار نام می‌برد. به اعتقاد او ریسک سیاستی از دیگر ریسک‌ها در بازار تاثیر بیشتری دارد.

او در همین رابطه می‌گوید: «ریسک سیاستی، ریسکی است که مربوط می‌شود به بحث متغیرهایی که در اختیار بانک مرکزی است و روی روند بازار تاثیرگذار خواهد بود.» او در رابطه با دو ریسک دیگر هم می‌گوید که «ریسک سیاسی برجام است و ریسک اقتصادی هم بیشتر از همه معطوف می‌شود به نرخ ارز.» محبی‌مجد نرخ ارز را پارامتر مهمی در روند بورس معرفی می‌کند و البته نیم‌نگاهی هم به تنش‌های منطقه‌ای دارد و می‌گوید: «خیلی از این تنش‌ها در کوتاه‌مدت نمی‌تواند متغیری برای بازار باشد ولی در بلندمدت سهامداران را از جهت اینکه آینده روشن و واضحی برای خود و سرمایه‌هایشان نمی‌بینند ممکن است کمی آنها را پراکنده کند.»

این کارشناس حوزه بورس به سهامداران خرد هم برای هفته دوم مهرماه توصیه می‌کند: «شرکت‌های پالایشی به واسطه اینکه هم بازار و هم خودشان توقع دارند که گردش مالی زیادی داشته باشند و حاشیه سود کم، تغییری در بحث خوراک و محصول دارند و اقبال بازار به سمت این شرکت‌ها خواهد بود. پس در هفته جاری این شرکت‌ها نسبت به بقیه می‌توانند بهتر باشند. پیشنهاد من به سهامداران این است که سهم‌های بنیادی انتخاب کنند که از کف بهایشان خیلی فاصله نگرفته باشند. در صنایع نچرخند تا اگر قرار بود بازار بریزد، افت زیادی نکنند.»

پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها رونق‌دهنده بازار
بهمن فلاح، کارشناس حوزه بورس به عرضه‌های اولیه در روند بازار اشاره کرده و به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «پس از روند یکماهه‌ای که بازار در شهریورماه داشت که ناشی از عرضه‌های اولیه تقریبا سنگین نسبت به حجم و ارزش معاملات بود، به همین نسبت شاهد خروج نقدینگی از بازار و تا حدودی خوش‌بینی‌هایی بودیم که ناشی از مذاکرات برجام شکل گرفته بود و در کنار این خوش‌بینی‌ها بازار به هر حال به وعده‌های تیم اقتصادی رئیسی و خود آقای رئیسی خوش‌بین بود که موجب شد به خاطر وجود این انتظارات تا حدودی عقب‌نشینی کرده و در فاز احتیاط قرار بگیرد.» فلاح در ادامه صحبت‌هایش و بر شمردن این مسائل به فروش اوراق خزانه دولت اشاره می‌کند و اینطور توضیح می‌دهد که «فروش اوراق خزانه دولتی در حجم قابل‌توجهی در بازار انجام شد، خب طبیعتا بازار در ماه گذشته تقریبا متعادل و رو به منفی بود و شاهد اصلاح در اکثر سهم‌ها بودیم. اما طبیعتا با نزدیک شدن به موعد ارسال گزارش‌های ۶ماهه و به همان نسبت با گزارش‌های شهریورماه خوب و عالی شرکت‌ها که اکثرا در صنایعی مثل صنعت پتروشیمی مواجه شدیم و به علاوه طبیعتا رشدی که ارز در هفته گذشته داشت و انتظارات تورمی که در بازار ارز در حال شکل گرفتن است، پیش‌بینی می‌شود که بازار به نسبت گزارش‌های خوبی که به سامانه کدال ارسال شده و آمار فروش عالی شرکت‌ها و به‌خصوص پتروشیمی‌ها در شهریورماه به استقبال این گزارش‌های خوب ۶ماهه برود و P/ E بازار رشد پیدا کند.»

به اعتقاد این کارشناس حوزه بورس «روند بازار در هفته پیش رو صعودی و مثبت پیش‌بینی می‌شود و قاعدتا خیلی از سهم‌ها رشد‌های قبلی خودشان را که در دو ماه گذشته داشتند و از دست دادند دوباره پس می‌گیرند.» او همچنین در ادامه این بخش از صحبت‌هایش می‌گوید: «صنایعی هم که به هر حال از منظر بنیادی از محل رشد نرخ ارز منتفع می‌شوند و اصطلاحا صادرات‌محور هستند و نماد بارز این صنایع پتروشیمی است، لیدر بازار خواهند بود و به خاطر تخفیفی که برای پالایشی‌ها در نظر گرفته شده این دو صنعت یعنی پتروشیمی و پالایشی می‌توانند بازار را به سمت رونق بیشتر هدایت کنند و به همان نسبت شکل گرفتن ارزش معاملات قوی‌تر و چرخش پول در میان صنایع مختلف، بازار مثبت خوبی در هفته پیش رو در انتظارمان است.»

فلاح به سهامداران خرد هم توصیه می‌کند که «عمیق‌تر به بازار نگاه کرده و تحلیل‌ها را به‌روز کنند و از تصمیم‌های هیجانی و ذهنی در بازار دوری کنند و بر اساس یک افق سرمایه‌گذاری میان‌مدت در بازار حضور داشته باشند. اگر این موارد را رعایت کنند نه تنها سودهای خوبی می‌برند و از بازار منتفع می‌شوند، حداقل با این ذهنیت عقلایی می‌توانند خیلی بیشتر از تورم و بیشتر از بازارهای دیگر در بورس سود کنند.»

بازار مثبت و با عرضه‌های بالا خواهد بود
مهدی ساسانی، کارشناس حوزه بورس هم به سهامداران توصیه می‌کند که در این هفته هیجانی خرید نکنند و درباره اوضاع بورس در هفته جاری به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «بازار این هفته مثبت و با عرضه‌های بالا همراه خواهد بود.» او همچنین به مساله دلار و رشد قیمت آن اشاره می‌کند و می‌گوید که «چون رشد دلار باعث می‌شود خیلی از صنایع تاثیر‌پذیر از آن باشند، در بازار با تقاضا روبه‌رو می‌شوند.» ساسانی نکته دیگری را هم در صحبت‌هایش مطرح می‌کند و آن عرضه اوراق بدهی از سوی دولت سیزدهم است. مساله‌ای که خیلی از کارشناسان دیگر هم به آن پرداخته‌اند. به اعتقاد این کارشناس حوزه بورس با عرضه اوراق بدهی از سوی دولت «حقوقی‌ها با فروش سهام اوراق خریداری می‌کنند و همین موضوع افزایش عرضه‌ها را به همراه خواهد داشت.» نکته دیگری که او در صحبت‌هایش به آن اشاره می‌کند تنش‌های منطقه‌ای است و در این رابطه توضیح می‌دهد که «طبیعتا سرمایه ریسک‌گریز است و تنش‌ها در منطقه اگر افزایش یابد می‌تواند روی بازار تاثیر منفی باشد اما مهم است که بدانیم فعلا به این مسائل نمی‌توان زیاد و در حد واقعی استناد کرد.» در نهایت ساسانی به سهامداران خرد برای هفته جاری و حضورشان در بورس توصیه می‌کند که «از هیجان دوری کنند و در مثبت‌ها هیجانی خرید نکنند.»

شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران در داد و ستد‌های نخستین روز کاری هفته از نیمه کانال ۴/ ۱میلیون واحدی عبور کرد. در حالی که طی هفته گذشته اغلب صنایع بورسی سبزپوش بودند، ‌معاملات هفته‌جاری نیز با افزایش تحرک متقاضیان کلید خورد، بدین ترتیب همگام با پیشروی بزرگان بازار نماگر اصلی توانست ۵۴/ ۲‌درصد صعود کرده و سطح ۱.۴۷۳ میلیون واحدی را به خود اختصاص دهد. در شرکت‌های کوچک و متوسط نیز اوضاع به همین منوال ادامه پیدا کرد تا جایی که شاخص هم‌وزن که از تمام شرکت‌ها به یک‌اندازه تاثیر می‌پذیرد با رشدی معادل ۹۶/ ۰درصدی همراه شد.با اینکه سایه ریسک سیستماتیک به واسطه ابهام در موضوع سیاست خارجه (حوزه برجام) و بالا گرفتن حساسیت در سطح منطقه (تحرکات اخیر آذربایجان) در کلیت اقتصاد وجود دارد اما روند روز گذشته معاملات از بازگشت نسبی آرامش در بازار‌های مالی کشور حکایت داشت. ثبات دلار در رقم ۲۸ هزار و ۱۵۰ تومان (تا زمان تنظیم این گزارش) در کنار بهبود اوضاع بازار‌های جهانی، دیروز باعث بروز رفتار منطقی‌تری در بین سرمایه‌گذاران شد. در این میان آرامش‌خاطر بورس‌بازان و تا حدودی کم‌شدن ترس دسته‌جمعی در بازار سرمایه نیز از پارامتر‌های ذکرشده در بازار روز شنبه نشات گرفت.
نوبت بازار‌های جهانی
در میانه‌‌ هفته معاملاتی گذشته بود که گروه محصولات شیمیایی متاثر از بهبود وضعیت بازار کامودیتی‌‌ها (نفت، گاز و متانول) با تغییر روند محسوسی همراه شد. موج افزایشی در این گروه به سایر صنایع و شرکت‌های زیر‌مجموعه اعم از پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها سرایت پیدا کرد و تا حدودی موجب تشدید تحرک در بخش متقاضیان روز شنبه نیز شد. دیروز نوبت به سهام فولادی رسید. افزایش نرخ دلار در کنار سیگنال مثبت بازار‌های جهانی از دلایل قابل‌ملاحظه در صعود این گروه به‌شمار می‌رود.در حالی روز شنبه شاهد افزایش خالص خرید‌ها در گروه‌های به اصلاح لیدر بازار سهام بودیم که دامنه نوسان مانع از اختصاص سهم به متقاضیان خرید در این گروه‌ها شد. بنابراین معضل خودساخته به‌طور مجدد همانند سد مقابل ورود نقدینگی تازه‌نفس به بزرگان تالار شیشه‌ای عمل کرد و باعث شد اکثر سهم‌های مورد توجه سرمایه‌گذاران با صف خرید چند میلیونی قفل و در نهایت بسته شوند.با اینکه ایجاد فرسایش در جریان معاملات بزرگ‌ترین دستاورد دامنه نوسان و حجم مبنا محسوب می‌شود، در داد و ستد‌‌های دیروز بر بورس‌بازان نمایان شد که به‌رغم رکورد‌شکنی‌‌های اخیر در بازار کالاهای اساسی در جهان اما سرمایه‌گذاران داخلی بیش از حد و حدود تعیین‌شده اجازه خرید و فروش ندارند.

بازی حقیقی‌ها
در حالی بازار بر محور حقیقی‌های بورس تهران حرکت کرد که خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در ۱۰ مهر‌ماه ۱۴۰۰ از وزن بالای صنایعی اعم از محصولات شیمیایی، کانه فلزی و فرآورده‌ نفتی حکایت داشت. با این حال رشد مس، سرب و روی و به‌اصطلاح سبزپوشی این کالاها در بازار‌های جهانی (روز جمعه) توام با میزان اثر‌‌گذاری آنها در روند بازار‌های داخلی باعث افزایش اقبال در گروه‌هایی نظیر معدنی‌ها و فلزی‌ها نیز شد. این مهم در کنار رکورد‌شکنی روزانه نفت و گاز، اوره و متانول در جهان سبب وضعیتی شگفت‌انگیز در گروه محصولات شیمیایی شده است‌، به‌طوری‌که این گروه با اختلاف فاحش نسبت به سایر صنایع بورسی در صدر فهرست بیشترین خالص خرید سهامداران خرد بورس تهران قرار گرفت. بر این اساس پتروپالایشی‌ها نیز همانند روز‌های پایانی هفته گذشته به مسیر رو به صعودی خود ادامه دادند، منتها این‌بار با قدرت و شدت بیشتری گام افزایشی برداشته شد.

ریسک فصل سرد
نکته حائز اهمیت در کنار موج صعودی تازه‌نفس در بازار‌ کامودیتی‌ها نزدیک شدن به فصل سرما است. به عقیده برخی از کارشناسان حوزه انرژی احتمالا طی چند هفته آینده با اختلال در حوزه انرژی به لحاظ تامین منابع در فصل سرما همراه شویم. بحران انرژی موضوعی بوده که فقط به بازار داخلی ختم نمی‌شود، بلکه ابعاد آن به‌قدری گسترده است که بازار‌های جهانی نیز یقینا با ابعاد وسیع‌تری از آن روبه‌رو خواهند شد. این رویداد که در جای خود اجتناب‌‌ناپذیر بوده یقینا در روند حرکتی بازار کامودیتی‌ها اثر‌‌گذاری محسوسی خواهد داشت. به تبع آن بازار سهام کشور که ۶۰ تا ۷۰‌درصد آن تحت‌تاثیر نرخ‌های بازارهای جهانی قرار دارند با اختلال در زمینه تامین مواجه می‌شوند. از همین‌رو همانند تجربه فصل تابستان که قطعی برق را در صنایع و گروه‌های مختلف تجربه کردیم، طی هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو ایجاد اختلال در حوزه انرژی دور از ذهن نخواهد بود. تعطیلی احتمالی کارخانه‌های بزرگ در دنیا در فرایند تولید محصول شرکت‌ها به‌طور قطع اثر‌گذار است. بر این اساس همگام با کاهش منابع موجود در حوزه انرژی یقینا افزایش قیمت یکی از پیامد‌های اصلی آن در بازار کالاها خود را سریعا نمایان می‌کند و روند سودسازی صنایع را به‌طور کامل تحت‌تاثیر قرار ‌می‌دهد.

در مسیر انتشار عملکرد
انتشار گزارش عملکرد یک ماهه شرکت‌ها نشان از وضعیت مطلوب صورت‌های مالی در شهریور‌ماه دارد. در عین حال سرمایه‌گذاران در انتظار ارائه عملکرد و شفاف‌سازی شرکت‌های پتروپالایشی‌‌ها هستند که تاکنون صورت‌های مالی خود را منتشر نکرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود افزایش نرخ کالاهای اساسی در گزارش عملکرد ماهانه و حتی ۶ ماهه شرکت‌ها که در اواخر مهر‌ماه منتشر خواهد شد سمت و سوی جدیدی به بازار سهام و مسیر گردش نقدینگی دهد.

تحرک سهامداران
روز شنبه حقوقی‌های بازار به خرید گروه‌هایی نظیر بانک و سیمان میل پیدا کردند. در نقطه مقابل حقیقی‌ها نیز با در نظر گرفتن ثبات نرخ دلار در کانال جدید قیمتی و رکورد‌شکنی بازار‌های جهانی خالص خریدی به رقم ۲۲۰میلیارد تومان را رقم زدند. در این میان ارزش معاملات خرد بورس تهران طی ۱۶ روز کاری اخیر (از ۱۶ شهریور تاکنون) توانست با افزایشی قابل‌ملاحظه رقم ۵۸۵۷ هزار میلیارد تومانی را به خود اختصاص دهد. در فرابورس نیز ارزش معاملات خرد رقم ۱۹۶۸میلیارد تومانی را به خود اختصاص داد. بر اساس این گزارش، دو اهرم دلار و بازار جهانی در کنار یکدیگر باعث ورود پول حقیقی به گردونه داد و ستد‌ها و رشد ارزش معاملات در نخستین روز کاری هفته شدند.

به دنبال محدودیت‌های وضع شده برای فعالیت در بازار رمزارزها در چین، سهم این کشور در بازار رمزارزها کاهش یافت در حالی‌که اروپا رشد زیادی را در این عرصه شاهد است. به دنبال ممنوعیت فعالیت در بازار رمز‌ارزها در چین، شمار زیادی از فعالان این صنعت به کشورهای دیگر مهاجرت کردند. با وجود اینکه درباره تاثیر این جابه‌جایی‌ها روی عملکرد بازار رمزارزها نمی‌توان به این زودی صحبت کرد، ولی می‌توان اطمینان داشت که بازار چالش‌های زیادی را تجربه خواهد کرد. به گزارش یورو نیوز هم اکنون اروپا بزرگ‌ترین اقتصاد رمز‌ارزها را در دنیا به خود اختصاص داده است. این منطقه در سال ۲۰۲۰ توانست بالغ بر ۸۷۰ میلیارد یورو از فعالیت در بازار رمز‌ارزها درآمد کسب کند که رقم قابل ملاحظه‌ای بود. سهم کشورهای اروپای غربی و مرکزی و شمالی به ۲۵ درصد از کل بازار رمز‌ارزها در دنیا رسید که می‌تواند زمینه را برای تبدیل شدن آنها به مهد فعالیت در حوزه رمز‌ارزها فراهم کند.
آمارها نشان می‌دهد در سال قبل ارزش مبادلات انجام شده در بازار رمز‌ارزها در بریتانیا برابر با ۱۴۵ میلیارد یورو بود و این کشور بالاترین سهم را در میان کشورهای اروپایی به خود اختصاص داد. بعد از بریتانیا کشورهای فرانسه و آلمان و هلند و اسپانیا قرار داشتند و سهم این کشورها نه تنها درسال ۲۰۲۰ بلکه در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۱ هم روند افزایشی داشت. این در حالی است که در سوی دیگر دنیا و چین تغییرات زیادی در جریان است. چاینا‌دیلی در گزارش خود نوشت: «بازار رمز‌ارزها در حال پوست‌اندازی است. ارزش مبادلات در چین با سرعت کاهش یافته است و می‌توان انتظار داشت در ماه‌های آتی دیگر خبری از مبادلات رمز ارز در این کشور نباشد. حال باید دید تاثیر این سیاست روی اقتصاد چین چه خواهد بود؟ آیا چین می‌تواند راه خود را از دنیا جدا کند یا اینکه در ماه‌های آتی دیگر کشورها هم به بهانه نظارت بر این بازار و خطراتی که برای اقتصاد کشورها به همراه می‌آورد به محدود کردن فعالیت در این حوزه روی خواهند آورد.»

یکی از دلایل مهمی که برای رشد سهم اروپا در بازار رمز‌ارزها می‌توان برشمرد، سرمایه‌گذاری کلان موسسات سرمایه‌گذاری در بازار رمز‌ارزها در غالب شرکتی با نام «whale» است. شرکتی که این روزها زمینه را برای سرازیر شدن سهم زیادی از سرمایه‌ها به بازار رمز‌ارزها فراهم کرده است و می‌توان انتظار داشت که سهم زیادی از این بازار را در ماه‌های آتی به خود اختصاص دهد. آمارهای ارائه شده توسط این شرکت بزرگ فعال در بازار رمز‌ارزها در کشور اروپا نشان می‌دهد در جولای سال قبل ارزش سرمایه‌گذاری موسسات در بازار رمز‌ارزها در اروپا برابر با ۲/ ۱ میلیارد یورو بود، ولی در ژوئن امسال سهم این سرمایه‌ها به بیش از ۶/ ۳۹ میلیارد یورو رسید. این آمار اثبات می‌کند نیمی از سرمایه‌گذاری انجام شده در بازار رمز‌ارزها در کشورهای اروپایی در این شرکت انجام شده است و تاثیرگذاری آن در وضعیت کنونی بازار و سیاست‌های آتی در بازار چشمگیر خواهد بود. DeFi یا پلت‌فرم‌های مالی غیر متمرکز بخش اعظم سرمایه‌های کشورهای اروپایی را جذب کرده‌اند. این پلت‌فرم‌ها به مالکان رمز‌ارزها امکان می‌دهد تا با قرض دادن رمز‌ارزهای خود طبق پروتکل‌های DeFi سود بیشتری کسب کنند و از مزایای نگهداری رمز‌ارزها برای دوره طولانی مدت هم بهره‌مند شوند. به همین دلیل است که در یک سال اخیر بخش زیادی از موسسات سرمایه‌گذاری وارد این حوزه شده‌اند تا بتوانند هم از رشد قیمت رمز ارز و هم از سود ناشی از قرض دادن آنها بهره ببرند.

در جریان معاملات بازار آتی بورس کالا هنوز روند مشخصی نمایان نیست و حرکت رفت و برگشتی نرخ تسویه به چشم می‌‌‌خورد، اما میزان نقدینگی واردشده به این بازار مثبت ارزیابی می‌شود که می‌تواند تداعی‌کننده چشم‌‌‌انداز مثبت برای تعمیق و توسعه بازار آتی بورس کالا به شمار برود.

دو فلز گرانبهای بازار آتی بورس کالا زیر ذره‌‌‌بین
در حال حاضر، واحدهای صندوق طلا در بازار آتی با سه سررسید آبان، آذر و بهمن در حال مبادله هستند که روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش، با افت نرخ تسویه همراه شدند. نزدیک‌ترین سررسید این بازار با نماد ETCBA۰۰(قرارداد آتی صندوق طلا سررسید آبان‌ماه ۱۴۰۰) روز گذشته با نرخ تسویه ۸هزار و ۸۸۰تومانی دادوستد شد که نسبت به ‌روز ماقبل افت نرخ داشت. این در حالی است که دارایی پایه این قرارداد آتی روز گذشته نوسان مثبت قیمتی در بازار سرمایه داشت و هر واحد این صندوق با نرخ ۸هزار و ۵۸۶تومان معامله شد. بیشتر بودن نرخ تسویه قرارداد آتی از دارایی پایه به معنی حاکم بودن شرایط کونتانگو یا فورواردیشن بر نمادهای صندوق طلای آتی است که طبق ویژگی‌‌‌های فنی این بازار در زمان سررسید به سمت بهای دارایی پایه خود همگرا می‌شود. همچنین وجه تضمین لازم برای گرفتن یک موقعیت تعهدی خرید یا فروش از نماد صندوق‌های طلا به میزان ۲میلیون ریال تعیین شده است.

هر اونس طلا در معاملات روز جمعه به بهای ۱۷۶۰دلار معامله شد که افزایش ۴دلاری داشت. این در حالی است که در معاملات هفته گذشته، برایند نوسان قیمتی این فلز زرد مثبت بود و به میزان ۶۲/ ۰درصد افزایش نرخ را به ثبت رساند. افزایش ارزش شاخص دلار، افزایش بازده اوراق قرضه دولتی و انتظارات فدرال‌رزرو آمریکا برای کاهش خرید گسترده اوراق قرضه در ماه نوامبر به ۱۷۵۳دلار، از مهم‌ترین سیگنال‌های هفته گذشته بودند که سبب تحریک بهای اونس جهانی طلا شدند. اوایل هفته گذشته جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو عنوان کرد، مسائل مربوط به زنجیره تامین می‌تواند باعث شود که تورم بیش از آنچه فدرال‌رزرو پیش از این تصور می‌کرد، دوام داشته باشد، از این رو در طول هفته، فلز زرد در رشد قیمتی قرار گرفت. نقره به عنوان دیگر دارایی سرمایه‌‌‌ای بازار آتی، در آخرین معاملات هفته گذشته خود در بازارهای جهانی با بهای ۲۲ دلار و ۵۲ سنت مورد دادوستد قرار گرفت که به میزان ۴۴/ ۱درصد رشد نرخ روزانه را به ثبت رساند. در تازه‌‌‌ترین اخبار منتشرشده مبنی بر صعود شاخص دلار به بالاترین رقم در ۱۱ماه گذشته در کنار تصمیم اخیر فدرال‌رزرو مبنی بر کاهش محرک‌های پولی خود از ماه آینده (نوامبر)، احتمال افزایش نرخ در سال ۲۰۲۲ وجود دارد. همچنین، بانک مرکزی نروژ اولین بانک مرکزی بزرگ غربی است که نرخ بهره را افزایش داد. در سایر نقاط دنیا نیز، سرمایه‌گذاران همچنان نگران خطرات سرریز ناشی از بحران شرکت «اورگرند» چین هستند و افزایش موارد کووید -۱۹ را جدی ارزیابی می‌کنند.

نقره نیز همچون واحدهای صندوق طلا با سه سررسید امکان مبادله روی تابلوی آتی بورس کالا را دارند. روند نوسان قیمتی این فلز گرانبها در جریان معاملات روز گذشته نشان می‌دهد که دو سررسید دورتر این دارایی یعنی سررسیدهای آبان و آذرماه با افت قیمت همراه شدند و سررسید نزدیک‌تر نقره یعنی نماد SILME۰۰ با ثبت قیمت ۲۰هزار و ۵۰تومانی به ازای هر گرم، رشد روزانه ۸۲/ ۰درصدی را تا لحظه تنظیم این گزارش به ثبت رساند. برآوردها نشان می‌دهد، مجموع موقعیت‌های باز هر سه نماد نقره، خروج نقدینگی از این بازار را نشان می‌دهد که به معنی بسته شدن همزمان موقعیت تعهدی خرید و فروش نمادهای نقره است.

ریزش آرام بازار آتی طی هفته گذشته
روند معاملات قراردادهای آتی بازار مشتقه بورس کالای ایران طی هفته گذشته از کاهش آرام داده‌‌‌های معاملاتی این بازار حکایت دارد. با افت ۱۷درصدی حجم معاملات مجموعه قراردادهای آتی طی هفته گذشته، ارزش معاملات نیز کاهش ۱۰درصدی داشت. به عبارت دقیق‌‌‌تر هفته گذشته به میزان ۱۴۷هزار و ۷۸۳قرارداد آتی مورد دادوستد قرار گرفت که ارزشی بالغ بر ۳۴۲میلیارد تومان داشت. در حالی دو داده حجم و ارزش معاملات این بازار کاهش داشت که موقعیت‌‌‌های باز تعهدی نسبت به هفته ماقبل آن رشد محدود ۴درصدی را به ثبت رساند، به این معنی که در جریان معاملات هفته گذشته در این بازار، به میزان ۶۳۵هزار و ۳۱۴موقعیت همزمان خرید و فروش باز شد که به معنی افزایش ورود نقدینگی نسبت به هفته ماقبل آن است.

در حال حاضر، ۱۱قرارداد آتی روی تابلوی آتی بورس کالای ایران فعال هستند که قابلیت معامله انواع محصولات کشاورزی و دو دارایی سرمایه‌‌‌ای نقره و واحدهای صندوق طلا را برای معامله‌‌‌گران این بازار فراهم کرده‌‌‌اند. تکانه‌‌‌های قیمتی قراردادهای قابل معامله در این بازار طی هفته گذشته به گونه‌‌‌ای بود که ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ تسویه را به ثبت رساند. بررسی‌‌‌های‎ «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که تغییرات نرخ تسویه این قراردادها طی هفته گذشته به رقم نوسان محدود، تمایل بیشتری به رشد نرخ از خود نشان داد که علت این مساله را می‌توان رشد بهای دلار و عبور آن از مرز ۲۸هزار تومان عنوان کرد.

یکی از مهم‌ترین اهرم‌‌‌های تغییر نرخ تسویه قراردادهای آتی، نوسان بهای ارز است که به عنوان متغیری اثرگذار بر این بازار تاثیر مستقیم دارد. اینکه بهای اونس جهانی طلا و نقره به میزان محدودی مثبت شده‌‌‌ است، قیمت تسویه دو دارایی سرمایه‌‌‌ای بازار آتی را نیز پس از مدت‌ها در پایان هفته گذشته سبزپوش کرد. بنابراین مسبب اصلی صعود آخر هفته نرخ تسویه واحدهای طلا و نقره بازار آتی، دو اهرم افزایشی، یعنی رشد بهای ارز و افزایش قیمت‌های جهانی این دو فلز گرانبها است که زمینه نوسان مثبت بهای تسویه قرارداهای آتی طلا و نقره را در بورس کالا فراهم کرد. البته به‌رغم مثبت باز شدن بازار آتی در ابتدای معاملات روز گذشته، در انتهای روز شاهد کاهش قیمت تسویه این دو دارایی سرمایه‌ای در بازار آتی بودیم.

روند کلی معاملات بازار آتی از تزریق نقدینگی به این بازار حکایت دارد؛ چرا که هفته گذشته میزان موقعیت‌‌‌های باز به‌ثبت‌رسیده در این بازار مثبت ارزیابی شد که می‌تواند به‌رغم افت حجم و ارزش معاملات، خبری خوش و امیدوارکننده برای معامله‌‌‌گران به شمار برود. میزان نقدینگی (تعهدی) این بازار طی معاملات هفته گذشته اهالی این بازار بالغ بر ۶۱۷میلیارد و ۶۶۳میلیون تومان برآورد می‌شود که در مقایسه با هفته ماقبل آن از رشد نزدیک به ۸درصدی حکایت دارد. این میزان نقدینگی هنوز هم با روزهای طلایی این بازار در ابتدای سال‌جاری فاصله دارد، اما مقدار قابل قبولی است که پس از مدت‌‌‌ها از سطح ۶۰۰میلیارد تومان عبور کرده است و می‌تواند چشم‌‌‌انداز مثبتی را برای بازار آتی بورس کالا ترسیم کند. با افزایش نمادهای معاملاتی این بازار در کنار طراحی سررسیدهای گوناگون برای هر کالا، می‌توان فرصت ارزنده‌‌‌ای را برای اهالی بازار سرمایه ایجاد کرد تا با بهره‌‌‌گیری از ویژگی‌‌‌های خاص بازار آتی به تنوع‌‌‌سازی پرتفوی سرمایه‌‌‌ای خود بپردازند. اینکه تاکنون گام‌‌‌های موثری از سوی بورس کالا و نهادهای متولی این بازار برداشته شده است، کمک شایانی به توسعه و تعمیق ابزار مالی-کالایی پیش‌نگر بازار سرمایه (قراردادهای آتی) می‌کند که پس از خروج نماد آتی سکه طلا از این بازار، نقدینگی گسترده‌‌‌ای نیز همراه آن خارج شد. در جریان معاملات هفته گذشته به ترتیب زعفران نگین، واحدهای صندوق طلا و نقره از جذاب‌ترین کالاهای قابل معامله در این بازار بودند که طی هفته گذشته در کنار بالاترین حجم معاملات، بیشترین میزان نقدینگی را به این بازار تزریق کرده‌‌‌اند.

جایگاه بورس کالا در حوزه معاملات زعفران به‌طور فزاینده‌‌‌ای در حال تثبیت است، تا جایی که این بار صادرات از بستر بورس کالا مورد بحث و حمایت قرار گرفته است. با توجه به جایگاه برجسته بورس کالا در حوزه معاملات زعفران، تامین مالی، تعریف ابزارهای مختلف معاملاتی و بسترهای متنوع دادوستد، می‌توان از این پس بازار زعفران را در بستر بورس کالا تعریف کرد، آن هم در شرایطی که مجرای صادراتی آن مورد تعریف و حمایت قرار گرفته است.
سیگنال‌‌‌های قیمتی در کنار بسترسازی برای رونق معاملات، اگر بازار صادراتی را نیز در بر بگیرد، برای اولین بار در تاریخ بازارهای رسمی در کشور، یک کالا از گواهی سپرده یا عرضه فیزیکی تا صادرات رسمی از بستر یک بورس کالایی عبور می‌کند؛ رخدادی که به مرور زمان اثرگذاری آن را در حمایت از تولید مشاهده خواهیم کرد. این در حالی است که همبستگی قراردادهای مشتقه و بازار صادراتی، ابزار غیر‌قابل انکار معاملاتی خواهد بود که از غالب ریسک‌‌‌های مرسوم در بازارهای مالی با محوریت ابزارهای معاملاتی مختلف مالی عبور کرده است و می‌تواند الگوی برجسته‌ای برای سایر بازارها باشد.

بسته سیاستی حمایت از زعفران از دیگر ویژگی‌‌‌های مثبتی است که می‌تواند بر معاملات زعفران اثرگذار باشد، آن‌‌‌هم در شرایطی که بستر حمایت از صادرات آن از مسیر بورس کالای ایران عبور می‌کند. این ویژگی نکته برجسته‌‌‌ای است که در این بسته حمایتی به آن اشاره شده است؛ اگرچه اجرایی‌‌‌شدن آن نیازمند ‌سازوکار پیچیده‌‌‌ای نیست و ملزومات آن هم‌‌‌اکنون در بورس کالا وجود دارد. این تصمیم را باید در کنار کاهش احتمالی حجم تولید زعفران امسال مورد بررسی قرار داد، آن‌‌‌هم در وضعیتی که بخشی از بدنه کشاورزی برای مقابله با اثرات خشکسالی به این قبیل حمایت‌‌‌ها نیاز دارد.

بسته سیاستی حمایت از زعفران
وزیر جهاد کشاورزی تصویب نامه شورای «قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌‌‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی» در زمینه «بسته سیاستی حمایت از زعفران» را ابلاغ کرد که در بند پنجم این تصویب‌نامه به منظور ایجاد مشوق برای صادرکنندگان زعفران آمده است: نخست، «با صادرات زعفران از طریق رینگ صادراتی بورس کالای ایران، مازاد ارزش فروش هر کیلوگرم محصول زعفران از یک‌هزار یورو از تعهد ارزی معاف است»؛ دوم، «با صادرات زعفران در صورت خریداری و ترخیص کالا از طریق بازار گواهی سپرده کالایی در بورس، ۵۰درصد مازاد ارزش فروش هر کیلوگرم محصول زعفران از یک‌هزار یورو از تعهد ارزی معاف است.»

به گزارش کالاخبر، سیدجواد ساداتی‌نژاد در نامه‌‌‌ای به وزارتخانه‌‌‌های امور اقتصادی و دارایی؛ صنعت، معدن و تجارت و امور خارجه؛ سازمان برنامه و بودجه کشور؛ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک کشاورزی، تصویب‌نامه شورای «قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌‌‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی» در زمینه «بسته سیاستی حمایت از زعفران» را ابلاغ کرد.

متن تصویب‌نامه شورای «قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌‌‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی» به این شرح است: شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی در جلسه مورخ بیست‌‌‌ونهم شهریورماه ۱۴۰۰ به استناد مفاد قانون اصلاح قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی بسته سیاستی حمایت از زعفران را به شرح ذیل تصویب کرد:

۱) قیمت خرید حمایتی زعفران نوع نگین صادراتی تولیدی کشاورزان در سال‌جاری به ازای هر کیلوگرم ۲۰۵میلیون ریال تعیین می‌شود. این قیمت، نرخ پایه زعفران نگین صادراتی بوده و مجری خرید حمایتی مجاز است متناسب با شرایط بازار نسبت به افزایش آن اقدام کند.

۲) شرکت مادرتخصصی حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی مکلف است از طریق صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی (به عنوان مجری خرید زعفران) نسبت به خرید حمایتی صرفا با هدف صادرات و توسعه بازار خارجی زعفران اقدام کند.

۳) بانک مرکزی مکلف است از طریق بانک‌های عامل نسبت به تامین مبلغ ۱۰هزار میلیارد ریال تسهیلات با نرخ ۸درصد و دوره بازپرداخت ۱۸ماهه برای مجریان خرید حمایتی زعفران اقدام کند.

تبصره یک: در صورت نیاز، تسهیلات پیش‌بینی‌شده تا سقف ۵۰هزار میلیارد ریال با تصویب شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی قابل افزایش است.

تبصره ۲: وزارت جهاد کشاورزی موظف است مابه‌‌‌التفاوت سود تسهیلات موضوع این بند را از محل منابع قانونی در اختیار پرداخت کند.

تبصره ۳ : بانک‌های عامل موظفند کالای خریداری‌شده از کشاورزان و تحویلی به انبارهای مجری خرید زعفران را زیر کلید برده و به عنوان تضمین وثایق موردنیاز برای تسهیلات دریافتی قبول کنند.

۴) بانک کشاورزی موظف است نسبت به تامین مبلغ ۵هزار میلیارد ریال تسهیلات با نرخ ۸درصد و دوره بازپرداخت ۱۸ماهه برای اتحادیه‌‌‌های تعاونی روستایی و تولیدی سراسر کشور به‌منظور خرید حمایتی زعفران تولیدی سال‌جاری با هدف صادرات اقدام کند.

تبصره: وزارت جهاد کشاورزی موظف است مابه‌‌‌التفاوت سود تسهیلات موضوع این بند را از محل منابع قانونی در اختیار پرداخت کند.

۵) صادرکنندگان زعفران از مشوق‌های زیر برخوردار می‌شوند:

الف) با صادرات زعفران از طریق رینگ صادراتی بورس کالای ایران، مازاد ارزش فروش هر کیلوگرم محصول زعفران از یک‌هزار یورو از تعهد ارزی معاف است.

ب) با صادرات زعفران در صورت خریداری و ترخیص کالا از طریق بازار گواهی سپرده کالایی در بورس، ۵۰درصد مازاد ارزش فروش هر کیلوگرم محصول زعفران از یک‌هزار یورو از تعهد ارزی معاف است.

ج) صادر‌کنندگان می‌توانند با ارز حاصل از صادرات زعفران نسبت به واردات نهاده‌ها و محصولات کشاورزی با تایید وزارت جهاد کشاورزی اقدام کنند.

۶) وزارت جهاد کشاورزی مکلف است با همکاری وزارتخانه‌های امور خارجه، امور اقتصادی و دارایی و صنعت، معدن و تجارت نسبت به اخذ تخفیف تعرفه‌‌‌ای برای صادرات زعفران به کشورهای طرف عمده تجاری با جمهوری اسلامی ایران اقدام کند.

۷) به منظور ارتقای ضریب مکانیزاسیون و استفاده از فناوری‌های نوآورانه در زنجیره ارزش زعفران، وزارت جهاد کشاورزی مکلف است از محل منابع موضوع بند «الف» تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ و سایر منابع قانونی در اختیار، نسبت به تامین تسهیلات موردنیاز تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران زنجیره ارزش زعفران اقدام کند.

۸) شرکت مادرتخصصی حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی مکلف است حداکثر تا پایان سال ۱۴۰۰ نسبت به تشکیل صندوق حمایت از توسعه صنعت زعفران با مشارکت تمام اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در زنجیره ارزش زعفران اقدام کند.

تبصره یک: وزارت جهاد کشاورزی مکلف است با استناد به ماده ۱۲ قانون تشکیل وزارت جهاد کشاورزی و ماده ۱۷ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی از طریق فروش بخشی از املاک و دارایی‌‌‌ سازمان جهاد کشاورزی استان‌های خراسان‌‌های رضوی، جنوبی و شمالی نسبت به تامین سهم دولت تا سقف ۴۹درصد به مبلغ ۵۰۰میلیارد ریال اقدام کند.

تبصره ۲: وزارت جهاد کشاورزی برای مشارکت تمامی کشاورزان تولیدکننده زعفران در استان‌های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی نسبت به تامین یارانه سهم هر کشاورز (به ازای هر نفر یک‌میلیون ریال) در تشکیل صندوق حمایت از توسعه صنعت زعفران، به میزان حداکثر ۲۰۰میلیارد ریال از محل منابع پیش‌بینی‌شده در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ اقدام کند.

تبصره ۳: سود سهم دولت حاصل از انجام عملیات موضوع این مصوبه به عنوان افزایش سرمایه دولت در همان صندوق منظور می‌شود.

تبصره ۴: صندوق حمایت از توسعه صنعت زعفران موظف است، پس از تشکیل نسبت به مدیریت بازار و کل زنجیره ارزش زعفران از سال ۱۴۰۱ اقدام کند.

۹) وزارت جهاد کشاورزی مکلف است سند راهبردی توسعه زنجیره ارزش زعفران را حداکثر ظرف مدت یک‌‌‌ماه تدوین و برای تصویب به دبیرخانه شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی ارائه کند.

۱۰) دبیرخانه شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی با همکاری شرکت مادرتخصصی حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی و اتحادیه‌های تعاونی روستایی و تولیدی سراسر کشور مکلف است حداکثر ظرف مدت یک هفته از ابلاغ این مصوبه، دستورالعمل خرید حمایتی انواع و درجات مختلف زعفران را تهیه کند تا از سوی رئیس شورا و وزیر جهاد کشاورزی ابلاغ شود.

در هفته منتهی به ۸ مهرماه بیش از یک‌میلیون و ۸۰۰هزار تن انواع کالا به ارزش ۶/ ۱۵هزار میلیارد تومان در بازار فیزیکی بورس کالای ایران مورد دادوستد قرار گرفت که نسبت به هفته قبل از آن به ترتیب رشد ۲۱ و ۵۲درصدی را در حجم و ارزش معاملات تجربه کرد. در این بین حجم معاملات تالار صنعتی و معدنی به واسطه سیمان و فولاد قابل‌توجه‌تر بود و در سبد محصولات بورس کالا سنگینی می‌کرد.
به گزارش کالاخبر، طی هفته اخیر در تالار محصولات صنعتی و معدنی یک‌میلیون و ۵۱۵هزار تن انواع کالا به ارزش بیش از ۱۰۱هزار میلیارد ریال معامله شد.

در این تالار ۹۵۵هزار و ۳۷۰تن سیمان، ۴۴۹هزار و ۳۵۶تن فولاد، ۸۰هزار تن سنگ‌آهن، ۱۷هزار و ۴۱۰تن روی، ۷هزار و ۵۰۰تن آهن اسفنجی، ۷هزار و ۲۰۰تن مس، ۶هزار و ۲۷۵تن آلومینیوم، ۱۵تن کنسانتره فلزات گرانبها و یک کیلوگرم شمش طلا معامله شد.

در هفته معاملاتی مذکور در دو بخش داخلی و صادراتی تالار فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی ۳۶۰هزار و ۱۷۱تن انواع کالا به ارزش ۳/ ۵ هزار میلیارد تومان به فروش رسید.

در این تالار ۱۰۳هزار تن وکیوم باتوم، ۹۳هزار و ۵۵۸تن قیر، ۸۴هزار و ۷۳۶تن مواد پلیمری، ۳۸هزار تن لوب کات، ۳۴هزار تن مواد شیمیایی، ۲هزار و ۸۵۹تن روغن پایه، ۸۰۰تن گوگرد و ۱۰۵تن عایق رطوبتی معامله شد. همچنین ۹هزار و ۲۴۸تن کالا در بازار فرعی بورس کالای ایران معامله شد.

یکه‌‌‌تازی سکه در بازار گواهی سپرده
در جریان معاملات هفته منتهی به ۹ مهرماه در بازار مالی بورس کالای ایران، یک‌میلیون و ۱۴۸هزار و ۲۹۳گواهی سپرده کالایی به ارزش بیش از ۷/ ۸۳میلیارد تومان بر پایه دارایی‌های سکه طلا، زعفران نگین و پوشال، زیره سبز، پسته فندقی و برنج طارم دست به دست شد و بیشترین حجم و ارزش معاملات همچون هفته قبل به سکه طلا اختصاص یافت. همچنین طی معاملات هفته‌ای که گذشت، سکه طلا با ۶۴۳هزار گواهی سپرده به ارزش ۷/ ۷۵ میلیارد تومان در جایگاه نخست معاملات ایستاد و پس از آن زعفران نگین با ۴۸۱هزار و ۸۵گواهی سپرده به ارزش ۴/ ۷میلیارد تومان دوم شد.

معامله‌گران ۱۸هزار و ۲۸۷گواهی سپرده زعفران پوشال را نیز دست به دست کردند و ارزش ۲/ ۲میلیارد ریالی را برای دارایی پایه مذکور رقم زدند تا با این آمار معاملاتی، زعفران پوشال همچنان رتبه سوم حجم معاملات هفتگی را کسب کند، اما جایگاه سوم ارزش معاملات به برنج اختصاص داشت. به عبارت دیگر ۵هزار و ۴۶۰گواهی سپرده برنج طارم درحالی در بازار خرید و فروش شد که ارزشی بالغ بر ۲میلیارد و ۱۵۲میلیون ریال برای آن ثبت شد.

۳۰۴گواهی سپرده پسته فندقی نیز در حالی در بازار خرید و فروش شد که ارزشی بالغ بر ۵۴۳میلیون ریال برای آن به ثبت رسید.