قیمت نفت در معاملات روز دوشنبه حدود ۶ درصد کاهش یافت. این در حالی است که ادامه قرنطینههای ناشی از ویروس کرونا در چین، بزرگترین واردکننده نفت، باعث افزایش نگرانیها درباره چشم انداز تقاضای نفت شده است.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از سی ان بی سی، قیمت نفت خام برنت با ۶.۴۵ دلار معادل ۵.۷ درصد کاهش به ۱۰۵ دلار و ۹۴ سنت در هر بشکه رسید. قیمت نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا ۶.۶۸ دلار معادل ۶.۱ درصد کاهش یافت و به ۱۰۳.۰۹ دلار در هر بشکه رسید. اگر چه هر دو قرارداد دستخوش کاهش قیمتهای متوالی شدهاند، اما هر دو قرارداد در سال جاری تاکنون حدود ۳۵ درصد سود داشتهاند.
بازارهای مالی جهانی از نگرانی درباره افزایش نرخ بهره و نگرانیهای مربوط به رکود متاثر شدهاند و محدودیتهای شدیدتر و گسترده تر COVID-۱۹ در چین منجر به کاهش رشد صادرات در اقتصاد شماره ۲ جهان در ماه آوریل شد.
به گفته اندرو لیپو، رئیس شرکت Lipow Oil Associated در هیوستون، قفلهای ناشی از کووید در چین بر بازار نفت تأثیر منفی میگذارد که همراه با سهام در حال فروختن است.
واردات نفت خام چین در چهار ماهه اول سال ۲۰۲۲ نسبت به سال گذشته ۴.۸ درصد کاهش یافت، اما واردات آوریل نزدیک به ۷ درصد افزایش یافت.
عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت جهان، قیمت نفت خام آسیا و اروپا را در ماه ژوئن کاهش داد.
الکساندر نواک، معاون نخستوزیر روسیه گفت: تولید نفت در اوایل ماه مه نسبت به آوریل افزایش یافت و تولید پس از کاهش تولید در آوریل به دلیل اعمال تحریمهای کشورهای غربی به دلیل بحران اوکراین تثبیت شد.
هفته گذشته، کمیسیون اروپا تحریم مرحلهای نفت روسیه را پیشنهاد کرد و قیمتهای برنت و وستتیآی را برای دومین هفته متوالی افزایش داد. این پیشنهاد برای تصویب نیاز به رأی وحدت رویه اعضای اتحادیه اروپا در این هفته دارد.
تحریم نفت اتحادیه اروپا باعث ایجاد یک تغییر لرزهای در بازارهای نفت خام اروپا و جهان خواهد شد که مرکز پژوهشی ریستاد انرژی انتظار دارد تا دسامبر ۲۰۲۲ به طور کامل شاهد کاهش ۳ میلیون بشکه در روز واردات نفت خام اتحادیه اروپا از روسیه باشد.
به گفته سه منبع آگاه به رویترز، مقامات آلمانی بی سروصدا برای هرگونه توقف ناگهانی عرضه گاز روسیه با بسته اضطراری که می تواند شامل کنترل شرکت های مهم باشد، آماده می شوند.
قیمت نفت و طلا در معاملات امروز
به گزارش سنا از سی ان بی سی، قیمت نفت برنت در معاملات امروز، سهشنبه، در ساعت ۸:۴۵ به وقت تهران، با کاهش ۱.۲۴ درصدی در هر بشکه، ۱۰۴ دلار و ۶۲ سنت معامله شد. قیمت نفت خام آمریکا (وست تگزاس اینترمدیت) نیز تا لحظه تنظیم گزارش، کاهش ۱.۲۴ درصدی را به ثبت رساند و در هر بشکه، ۱۰۱ دلار و ۸۱ معامله شد.
طلا نیز تا لحظه تنظیم این گزارش، افزایش ۰.۲۹ درصدی را تجربه کرد و هر اونس طلا به قیمت یک هزار و ۸۶۳ دلار و ۷۰ سنت معامله شد.
نقره نیز با افزایش ۱.۰۵ درصدی، ۲۲.۰۴ دلار معامله شد.
مس با افزایش ۰.۷۵ درصدی مواجه شد و ۴ هزار و ۲۲۵ دلار قیمت خورد.
جهان در سال ۲۰۵۰ چقدر به فولاد وابسته است؟ بررسی گزارشهای سیاستی در دولتهای توسعهیافته در کنار جهتگیری اتحادیههای صنعتی-تجاری بزرگ نشان میدهد استفاده از فلزات سبز جایگزین فولاد در کنار تغییر الگوهای حملونقل درونشهری زمینههای اصلی کاهش نیاز به فولاد در جهان تا سال۲۰۵۰ هستند؛ اما این یک روی سکه است. روی دیگر آن این است که این صنعت کماکان اهمیت راهبردی خود در بازارهای جهانی بهویژه در ساختن اقتصاد سبز را حفظ خواهد کرد. کم و کیف رسیدن به اهداف کربن صفر در نیمه قرن۲۱ به شیوههایی برمیگردد که دولتها در برخورد با صنایعی همچون فولاد و رشته فعالیتها وابسته داشته و نیز سیاستهایی که اعمال میکنند.
چشمانداز 2050 فولادسازان
جز این هرچه کشورها در صفوف بالاتر صادرکنندگان صنعتی جای گرفته باشند، فشار بالاتری را از ناحیه استانداردهای کربن صفر دریافت کرده، بنابراین لازم است سرمایه بیشتری را برای انتقال تکنولوژی در صنایع خود بهویژه صنعت فولاد صرف کنند. البته برخی مناطق جهان نظیر اتحادیه اروپا تلاش دارند با واردات فولاد و حذف صنایع بومی این منطقه، خود را از دردسر سرمایهگذاری در بخش تولید فولاد رها کند. این وضعیت در ژاپن بالعکس است و این کشور اصرار دارد که مسیر را برای حفظ جایگاه خود در صنعت فولاد جهان از طریق سرمایهگذاریهای فناورانه هموار سازد. بنابراین آنچه مشخص است روندی دیالکتیکی بین نیروهای فعال در صنعت فولاد است که بر سر حذف این بخش یا تحول آن در نبرد هستند. فعلا و در بین رقبای مختلف صنعت آهن و فولاد، ۴ کشور سوئد، ژاپن، آمریکا و هند هستند که برای تحول شرکتهای فولادی خود و گذار به ساخت فولاد سبز تلاش میکنند.
از کنفرانس کوپ ۲۶ (cop۲۶) در نوامبر ۲۰۲۱ به این سو، بحث بر سر تغییرات اقلیمی و لزوم سیاستگذاری و تغییر مدلهای تولید و مصرف در سطوح صنعتی، ملی و بینالمللی بیش از هر زمان دیگری مطرح است. پس از بخش برق که در مجموع بیش از ۵۰درصد از تولید گازهای گلخانهای را به خود اختصاص میدهد، صنایع با سهم ۳۰درصدی از کل انتشار گازهای گلخانهای قرار دارند. سه صنعت سنگین – مواد شیمیایی، فولاد و سیمان – تقریبا ۶۰درصد از کل مصرف انرژی صنعتی و حدود ۷۰درصد از انتشار CO۲ از بخش صنعت را به خود اختصاص میدهند.
توجه به این نکته ضروری است که عمده تولید در این صنایع با شدت بسیاری در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه متمرکز است؛ بهطوریکه ۷۰ تا ۹۰درصد از تولید ترکیبی این کالاها در این کشورها ساخته شده یا با محصولاتی از این مناطق توسعه و تکمیل میشود. چین بهتنهایی تقریبا ۶۰درصد از تولید فولاد و سیمان در سال۲۰۲۰ را به خود اختصاص داد. چالش این است که چگونه میتوان تولید این مواد را بدون انتشار CO۲ ادامه داد. استقرار فناوریهای سبز و کمکربن در تولید آنها محوریت اصلی سیاستهای پیشنهادی نهادهای بینالمللی نظیر آژانس بینالمللی انرژی است.
این آژانس در گزارش اخیر خود پیشبینی کرده که کارآیی متریالهای جدید در صنعت باعث کاهش ۲۰درصدی تقاضای سیمان و فولاد میشود. دیگر عاملی که باعث کاهش تقاضای فولاد تا افق ۲۰۵۰ میشود، تحولی است که در الگوهای تحرک شهری به وقوع میپیوندد. پیشبینی میشود که با افت نرخ خرید خودرو، انتشار CO۲ کاهش پیدا کند.
درحالیکه در دو دهه گذشته و با رشد سریع اقتصادهای نوظهور بر اثر پروژههای عمرانی و زیرساختی، تقاضا برای فولاد به بیش از ۲برابر رسید، پیشبینی میشود تقاضای جهانی برای فولاد تا سال ۲۰۵۰ بیش از یکسوم افزایش یابد. البته باید توجه داشت که صنعت فولاد، چه با تکنولوژیهای کمکربن بهتمامی متحول شود و چه خیر، در اقتصاد سبز نقش مهمی ایفا خواهد کرد. زیرساختهای تولید برق تجدیدپذیر و حملونقل برقی تا سال ۲۰۵۰ بهتنهایی تقریبا ۱۰ درصد از تقاضای جهانی فولاد را تشکیل خواهند داد. به صورت کلی، تقاضای فولاد در ۲۰۵۰ حدود ۱۲ درصد بیشتر از تقاضای فعلی فولاد است و این به آن معناست که اهمیت این کامودیتی در اقتصاد جهانی کماکان به جای خود باقی است؛ هرچند شاید دیگر آن محوریت دهههای ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ را نداشته باشد.
موسسه فستمیکرز بهصورت جزئیتری به این مساله پرداخته است. کارشناسانی که در یکی از میزگردهای این موسسه شرکت کرده بودند، بر این باور هستند که مصرف جهانی فولاد از ۸۷/ ۱میلیارد تن فعلی به ۴میلیارد تن خواهد رسید. فشارهای زیستمحیطی بر صنعت فولاد نیز به احتمال زیاد باعث افزایش قیمت آن خواهد شد؛ اما بهدلیل آنکه مصرف CO۲ فولاد نسبت به صنایعی همچون بتن با سهم ۱۰درصدی از کل تولید CO۲ پایینتر است، این ریسک چندان نمیتواند تاثیری روی تقاضای فولاد داشته باشد.
از سوی دیگر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر خود سبب افزایش مصرف فولاد خواهد شد. هماکنون عمده فولاد جهان توسط سوختهای فسیلی تولید میشوند و برای کاهش آلایندگیها، صنعت فولاد هم مجبور است از سوختهای تجدیدپذیر استفاده کند؛ اما این رابطه دوطرفهای برای صنعت فولاد و انرژیهای تجدیدپذیر است؛ زیرا توسعه این انرژیها نیازمند مصرف فولاد فراوانی است.تغییراتی که صنعت فولاد جهانی تا سال ۲۰۵۰ قرار است تجربه کند، نیازمند مشارکت و سرمایهگذاری فعالتر دولتها نیز هست. برآوردهای موسسه بلومبرگ NEF حکایت از آن دارد که برای رفتن به سمت روشهای تولید کربن صفر، صنعت فولاد باید ۲۱۵ تا ۲۷۸میلیارد دلار سرمایهگذاری کند. جالب اینجاست فولادی که تحت چنین سیستمی در نهایت ساخته خواهد شد، میتواند هزینه کمتری هم نسبت به قیمتهای امروزی داشته باشد.
دولتها باید از این تغییر در صنعت فولاد حمایت کنند و قیمتهای کربن یا یارانهها تا ۱۴۵دلار به ازای هر تن کربندیاکسید نیاز است تا برای فازهای اولیه این تغییر در دهه آینده ایجاد انگیزه شود. تا سال ۲۰۵۰، هیدروژن سبز میتواند ارزانترین روش تولید فولاد باشد و ۳۱درصد از بازار را به خود اختصاص دهد. ۴۵درصد دیگر میتواند از مواد بازیافتی و بقیه از ترکیبی از نیروگاههای قدیمیتر زغالسنگ مجهز به سیستمهای جذب کربن و فرآیندهای نوآورانه با استفاده از برق برای پالایش سنگآهن به آهن و فولاد باشد. این یک تغییر چشمگیر در نوع کورهها و سوختهای مورد استفاده برای تولید فولاد خواهد بود.
امروزه حدود ۷۰درصد فولاد در کورههای بلند زغالسنگ تولید میشود و ۲۵درصد آن از ضایعات در کورههای الکتریکی و ۵درصد آن در فرآیند جدیدتر، معمولا با سوخت گاز طبیعی به نام آهن اسفنجی یا آهن احیاشده مستقیم تولید میشود. تولید کوره بلند در این سناریو به ۱۸درصد ظرفیت کاهش مییابد.
در حال حاضر شرکتهای چینی که در زمره مهمترین تولیدکنندگان فولاد در جهان هستند، گذار از روشهای سنتی را کلید زدهاند. آنها در گام اول، سال اوج انتشار کربن خود را هدفگذاری کردهاند که افت تولید با روشهای کربنزا قرار است بهصورت جدی پس از آن آغاز شود. این سال برای شرکت چاینا بائووو سال۲۰۲۳ و برای HBIS سال۲۰۳۰ است. روند بلندمدتی که برای صنعت فولاد چین پیشبینی میشود شامل کاهش تولید نیز هست که خود منجر به مشارکت فعالتر سایر کشورها در این صنعت میشود.
چین وعده داده که تا سال۲۰۶۰ به هدفگذاری انتشار کربن صفر دست پیدا کند که پیشبینی میشود تولید فولاد این کشور نیز در آن سال ۴۰ درصد پایینتر از سال۲۰۲۰ باشد. در سال۲۰۲۰، ۹۱درصد از فولاد چینی در کورههای بلند زغال سنگ تولید میشد که تنها ۹درصد آن از کورههای الکتریکی بود که میتوانند فولاد قراضه را بازیافت کرده و انتشار کربن بسیار کمتری داشته باشند. هدف این است که بازیافت قراضه فولاد در آینده افزایش یابد و سهم بیشتری از کاهش تولید فولاد چین را تشکیل دهد.ژاپن نیز از دیگر تولیدکنندگان مهم صنعت فولاد است که کربنزدایی در افق۲۰۵۰ را در چشمانداز آتی خود لحاظ کرده است. در این راستا گروه صنعتی فدراسیون آهن و فولاد ژاپن (JISF) اعلام کرد که متعهد به کاهش دیاکسیدکربن (CO۲) در تولید فولاد در حمایت از هدف کربنزدایی توکیو در سال۲۰۵۰ است.
این گروه هدف قبلی خود را در سال۲۰۱۸ برای کاهش انتشار CO۲ از تولید فولاد تا ۳۰درصد تا سال۲۰۵۰ و تجاریسازی کامل فناوری فولاد با کربن صفر تا سال۲۱۰۰ را ارائه کرده بود. فدراسیون آهن و فولاد ژاپن تحت این هدف جدید تولید فولاد با کاهش هیدروژن و همچنین استفاده از تکنولوژیهای مهار انتشار گاز دیاکسیدکربن از کورههای بلند با ترکیب جذب و ذخیره کربن را هدف قرار داده است. نیپون، بزرگترین تولیدکننده فولاد در ژاپن میخواهد که در طول سه دهه آتی، حداقل ۲تریلیون ین (۳/ ۱۷میلیارد دلار) یارانه برای دستیابی به اهداف انتشار صفر کربن اختصاص دهد.
این شرکت انتظار دارد تا سال۲۰۵۰ هزینهای بالغ بر ۵تریلیون ین برای ساخت تاسیساتی داشته باشد که کربنزدایی را ممکن میکند. ازآنجاکه نیپون حدود یکتریلیون ین را باید به تحقیق و توسعه اختصاص دهد، انتظار دارد که کمک بیشتری از سوی دولت ژاپن دریافت کند. تاکنون، دولت تنها کسری از آنچه نیپون به دنبال آن است، اختصاص داده است.این کشور در طول ۱۰سال ۵/ ۱۹۳میلیارد ین از صندوق سبز ۲تریلیون ینی خود را برای تحقیق و توسعه فولاد خالص صفر اختصاص داده است.
در مقام مقایسه با رقبای چینی که بیش از چهار برابر تولیدکنندگان فولاد ژاپن از دولت خود کمک و یارانه دریافت میکنند، سرزمین آفتاب تابان در موقعیتی ضعیفتر قرار دارد و از این رو ممکن است بهدشواری بتواند به هدفگذاریهای خود دست پیدا کند.دستیابی به روشهای تولید کربن صفر تا سال۲۰۵۰، در صنعت فولاد اروپا نیز جزو دستورکارهای بلندمدت شرکتهای بزرگ و جریانساز بازار مانند ساب در سوئد، آرسلور میتال در لوکزامبورگ و تیسان کروپ در آلمان است. تولیدکنندگان فولاد اروپا ۶/ ۷درصد از تولید جهانی در سال۲۰۲۰ یا ۳/ ۱۹۳میلیون تن (میلیون تن) را به خود اختصاص دادهاند که اگرچه ۱۳۲میلیارد یورو در ارزش افزوده ناخالص داخلی به اقتصاد اتحادیه اروپا کمک کرد، اما با ۱/ ۲۱میلیون تن فولاد وارداتی در برابر ۷/ ۱۷میلیون تن فولاد صادراتی، حکایت از آن دارد که اروپا از مقام صادرکننده فولاد در یک دهه گذشته به واردکننده فولاد تبدیل شده است. از جمله اقدامات تنظیمگر اروپایی برای تغییر این شرایط، عوارض ضددامپینگ برخی از انواع فولادهای تخصصی بوده است. در ژانویه۲۰۲۲، عوارض فولاد مورد استفاده در ترانسفورماتورهای الکتریکی برای محصولات چین، ژاپن، روسیه، کرهجنوبی و ایالات متحده به مدت پنج سال تمدید شد.
پیشبینی میشود که مقامات اتحادیه اروپا این قبیل حمایتها را تا زمان ایفای نقش فعالتر از سوی تولیدکنندگان فولاد اروپایی در بازار جهانی این کامودیتی ادامه دهند.
روشهای تولید فولاد در اروپا متنوع است. طبق گزارشIHS مارکت، فناوری کورهبلند و کوره اکسیژن پایه (BF-BOF) حدود ۵۴درصد از تولید فولاد اروپا را در سال۲۰۱۹ به خود اختصاص داده است. ذوب قراضه فولاد با کوره قوس الکتریکی (EAF) دومین منبع بزرگ با حدود ۴۳درصد در اروپا بود. آهن-EAF کاهشیافته مستقیم (DRI-EAF) که از سنگ معدنی استفاده میکند که پردازش آن آسانتر است، ۷/ ۲درصد دیگر فولاد اروپا را تشکیل میدهد. پیشبینی میشود که تولیدکنندگان اروپایی تا سال۲۰۵۰ به سمت استفاده حداکثری از روش دوم که روشی سبز است بروند و میزان تولید فولاد با روش سوم را که بیشترین کربن را تولید میکند و بهشدت انرژیبر است، به صفر برسانند.
در بین شرکتهای فعال در اروپا، آرسلور میتال هدف صفر خالص CO۲ را برای سال۲۰۵۰ و کاهش ۳۰درصدی را برای سال۲۰۳۰ اعلام کرده است. این شرکت پروژه خود را در کارخانه فولاد دانکرک خود اجرا میکند که مستقیما ۵۰هزار تن در سال کربن حاصل از انفجار را جذب میکند. فرانسه نقشه راه فولاد را در ماه می۲۰۲۱ منتشر کرد که در آن کاهش ۳۱درصدی انتشار CO۲ تا سال۲۰۳۰ در مقایسه با سطوح سال۲۰۱۵ الزامی است.
براساس این برنامه، دولت ۷/ ۱میلیارد یورو در اختیار آرسلور میتال قرار داده است تا کورههای زغالسنگ در سایتهای دانکرک و فوس خود را با فناوری EAF جایگزین کند. فولادساز سوئدی ساب در ماه ژانویه برنامهای را برای رسیدن به انتشار خالص صفر برای فعالیتهای خود تا سالهای ۲۰۳۰-۲۰۳۵ اعلام کرد و هدف قبلی خود در سال ۲۰۴۵ را با هزینه حدود ۸/ ۴میلیارد دلار در طول یک دهه پیش برد. این شرکت فناوری EAF را در چهار کارخانه در سوئد و فنلاند نصب و تمام کورههای بلند زغال سنگ را بازنشسته خواهد کرد.
پس از تکمیل، انتقال گازهای گلخانهای ملی سوئد ۱۰درصد نسبت به سطح فعلی و ۷درصد برای فنلاند کاهش خواهد یافت. این اقدامات باعث افزایش تقاضا برای فولاد نیز خواهد شد. پاییز گذشته، ساب، شرکت معدنی LKAB و شرکت انرژی واتن فال اعلام کردند که برای ارائه «فولاد بدون فسیل» با گروه خودروسازی ولوو برای ساخت نسل تازهای از کامیونها و کشندههای تجاری، همکاری میکنند. اتولیو شریک بزرگ صنایع خودروسازی اروپا و تولیدکننده محصولات ایمنی خودرو مانند کیسه هوا، نیز در ماه نوامبر قراردادی را با ساب امضا کرد تا از فولاد بدون سوخت فسیلی نیز در محصولات خود استفاده کند.صنعت فولاد ایالات متحده نیز اگرچه دیرهنگام اما سرانجام به موج تولید سبز پیوسته است.
شرکت یو اس استیل در آوریل۲۰۲۱ بیانیهای منتشر و در آن خاطرنشان کرد که به دنبال کاهش ۲۰درصدی انتشار کربن در سال۲۰۳۰ نسبت به سال۲۰۱۸ است و برنامه انتشار صفر کربن تا افق ۲۰۵۰ را نیز دارد. یواساستیل (US.steel) برای دستیابی به این هدف انتظار دارد از ناوگان رو به رشد کورههای قوس الکتریکی (EAF) همراه با سایر فناوریها مانند آهن کاهشیافته مستقیم، منابع انرژی بدون کربن و جذب، جداسازی و کربن استفاده کند. دستیابی به این هدف همچنین به همکاری عمومی و خصوصی در بین صنایع و سهامداران جهانی برای توسعه پیشرفتهای نوآورانه حمایتی، از جمله دسترسی به منابع برق تجاری بیکربن در دسترس بستگی دارد.
شرکت یواساستیل در سال۲۰۲۱ شرکت بیگ ریور استیل را که پیشرفتهترین شرکت فولاد ایالات متحده از نظر فناوری بود، خریداری و خط تولید ورد X را معرفی کرد که فولادهای با استحکام بالا را با یکچهارم کربن موردنیاز تولید میکند.
افتوخیز قیمتی در تابلوی معاملاتی بازار ابزارهای مالی- کالایی بورسکالا به گونهای ادامه دارد که هنوز نمیتوان از تبلور روندی مشخص در هر سه بازار گواهی سپرده، صندوقهای کالایی و پیمانهای آتی بورس کالا صحبت کرد. شاید بتوان بازار آتی را به عنوان حساسترین ابزار مالی-کالایی نسبت به تغییرات قیمتی عنوان کرد؛ چراکه با توجه به خاصیت اهرمی این بازار، حضور معاملهگران در موقعیتهای تعهدی به ویژه موقعیتهایی که خلاف روند بازار هستند، به نفع معاملهگران تمام نخواهد شد و علاوه بر محدودیت دامنه نوسان مثبت و منفی ۵ درصد، به میزان اهرم هر نماد نیز ریسک نوسان قیمت افزایش مییابد. بنابراین تنها راه حداقل کردن این زیان به ویژه در شرایط کنونی که دورنمای قیمتی در عموم بازارها در هالهای از ابهام قرار دارد، واکنش سریع و دقیق معاملهگران به تکانههای لحظهای قیمت، منطقیترین استراتژی به نظر میرسد. با این حال سیگنالهای مخابره شده به این بازارها هنوز از خبری متقن حکایت نمیکنند و معاملهگران در عموم بازارهای مالی با حفظ سطوح فعلی مبادلاتی خود سعی دارند از واکنش هیجانی در بازار جلوگیری کنند و با اکتفا به واکنشهای لحظهای ریسک نوسان نرخ را به حداقل برسانند.
خاکستر چندگانگی؛ ویروس آتی
از این رو طی یک روز معاملاتی، بیش از چند بار تغییر جهت مبادلات در بازار آتی و سایر اوراق کالایی دیده میشود که عدم قطعیت در بازار را نشان میدهد و متاسفانه به نفع سرمایهگذاران نخواهد بود. بنابراین در صورت تداوم شرایط فعلی احتمال خروج معاملهگران از بازار ابزارهای مالی- کالایی افزایش مییابد که بازار آتی با توجه به خاصیت اهرمی در اولویت قرار خواهد گرفت. تابلوی معاملاتی پیمانهای آتی در بورس کالای ایران همچنان با ۸ نماد به فعالیت خود ادامه میدهد که شامل ۵ سررسید مربوط به دو دارایی سرمایهای نظیر واحدهای صندوق طلا و نقره در کنار سه سررسید، از تنها محصول کشاورزی این بازار یعنی زعفران نگین است. این روزها بیرمقی در معاملات بازار آتی خودنمایی میکند؛ چرا که حجم و ارزش معاملات هفتگی این سه دارایی در این بازار به میزان محسوسی کاهش داشته است و شنیدهها حکایت از آن دارد که برخی از فعالان بازار آتی با توجه به شرایط فعلی این بازار و عدم ورود محصولات جدید به این تابلو در کنار تزریق نااطمینانی از سوی سایر متغیرهای اثرگذار(همچون افتوخیزهای مکرر بهای آزاد ارز) ترجیح میدهند، از انجام معاملات و اتخاذ موقعیت تعهدی تا حد امکان خودداری کنند و سایر افرادی که از قبل به این بازار وارد شدند، با محافظهکاری بسیار به دادوستد میپردازند و خبری از تحرکات هیجانی در ورود و خروج به نمادهای مختلف این سه دارایی حتی در سررسیدهای دورتر دیده نمیشود. زیرا مبتنی بر ویژگیهای فنی معاملات آتی، چنانچه قیمت از روند مشخصی تبعیت کند و دورنمای قیمتی در آینده قابل پیشبینی باشد، اتخاذ موقعیت همسو با جریان بازار در سررسیدهای دورتر جذابتر است. در جریان معاملات روز گذشته این بازار، فاصله بهای تسویه داراییهای فعلی تابلوی آتی بورس کالا با نرخ بنیادین خود از بروز شرایط فورواردیشن یا کونتاگو حکایت داشت؛ چراکه بهای معاملاتی این اوراق با نرخی بالاتر از بهای دارایی پایه خود در سررسیدهای دورتر مبادله شدند. به عنوان مثال دورترین تاریخ تحویل قراردادهای آتی واحدهای صندوق طلا (نماد ETCME۰۱) که در ۲۷ مهرماه از تابلو خارج میشود، در لحظه تنظیم این گزارش با نرخ ۱۰ هزار و ۷۷۰ تومان مورد دادوستد قرار گرفت که ۱۴ درصد بالاتر از بهای دارایی پایه خود است.
تصویر بازار نفت چین و نقش تامینکنندگانی مانند ایران و روسیه که تحت تحریم غرب هستند، بهتدریج واضحتر میشود. نفت روسی که در اروپا بهفروش نمیرسد با تخفیف بالاتری نسبت به نفت ایران صادر میشود؛ بنابراین، شواهد جدید نشان میدهد نفت روسی بخشی از سهم بازار نفت ایرانی را در چین از آن خود کرده است. این پیشبینیای بود که «دنیایاقتصاد» در ماه گذشته تحت گزارشی با عنوان «معادله روسی پترودلارها» انجام داده بود.
شواهد جدید از رقابت نفتی در چین
همچنین در روز گذشته گزارش دیگری در این روزنامه با عنوان «رقابت نفتی در بازار شرق» منتشر شد که نشان میداد دادههای شرکت کپلر مهر تاییدی بر این پیشبینی زده و واردات نفت چین از ایران در ماه آوریل ۳۴درصد نسبت به متوسط ۳ماه نخست سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است و تخفیفهای بالای ۳۰ دلاری روسیه کار را برای فروش نفت ایران دشوار کرده است. حالا شواهد جدیدی از این موضوع بهدست آمده است. خبرگزاری رویترز به نقل از شرکت ردیابی نفتکش ورتکسا آنالیتیکس، میگوید واردات نفت از ایران در آوریل به ۶۵۰هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرده و شرکت رفینیتیو نیز گفته همزمان واردات دریایی از روسیه با ۱۶درصد رشد نسبت به مارس، به روزانه ۸۶۰هزار بشکه رسیده است. رویترز دلیل این کاهش واردات از ایران را افت تقاضای این کشور، قرنطینه و ورود محمولههای پرتخفیف روسی میداند. علاوه بر این، بلومبرگ هم به نقل از اداره گمرک چین گفته واردات نفت این کشور احتمالا بهعلت افزایش خرید از روسیه، ۴درصد بالا رفته؛ هرچند صادرات سوخت چین نیز رشد کرده است.
شاهد جدید از افت فروش نفت
در روزهای گذشته شرکت کپلر از کاهش واردات چین از ایران در آوریل خبر داده بود که اکنون شرکت ورتکسا آنالیتیکس هم همین موضوع را اعلام کرده است. کپلر در گزارش خود گفته بود ایران در ۳ماه نخست سالجاری میلادی توانسته بود با ۳۰درصد افزایش نسبت به متوسط سال ۲۰۲۱، ۸۷۰هزار بشکه در روز نفت به چین صادر کند. با این حال، این شرکت در گزارش جدید خود گفته واردات از ایران در ماه چهارم سال (آوریل) ۳۴درصد پایین رفته و به ۵۷۰هزار بشکه روزانه رسیده است. این شرکت بهطور ضمنی اشاره کرده ورود نفت روسی دردسرهایی برای فروش نفت ایران بههمراه داشته است. حالا خبرگزاری رویترز در گزارش روز دوشنبه خود با نقل آمارهای شرکت ورتکسا بر این موضوع مهر تایید زده که نفت روسیه یکی از علل اصلی کاهش صادرات ایران به چین بوده است. بر این اساس، واردات نفت ایران توسط چین در ماه آوریل از اوجهایی که در اواخر سال گذشته میلادی و اوایل امسال بهخود دیده بود، پایین آمده چراکه تقاضای پالایشگران مستقل چینی پس از افت حاشیه سود آنها بهدلیل قرنطینه کووید-۱۹ کاهش یافته و همینطور واردات نفت ارزانتر روسی نیز رشد یافته است.
با وجود کاهش خرید نفت از ایران، هنوز این نفت ۷درصد کل واردات بزرگترین مصرفکننده جهان را در اختیار دارد. احیای توافق هستهای میتواند فروش نفت ایران را فراتر از چین که در ۲ سال گذشته بزرگترین مشتری و به زعم برخی منابع تنها خریدار نفت ایران بوده ببرد و کرهجنوبی، ژاپن، هند و اروپا را نیز پوشش دهد. در همین حال، نفت روسیه بهدلیل کاهش تقاضای اروپا ناشی از تحریمها علیه این کشور پس از حمله به اوکراین در ۲۴ فوریه به سمت چین تغییر مسیر داده است. ارزیابیهای اولیه ورتکسا آنالیتیکس نشان میدهد چین نزدیک به ۶۵۰هزار بشکه در روز طی ماه آوریل از ایران نفت خریده است که اندکی کمتر از ۷۰۰هزار بشکه روزانه تخلیه شده در ماه مارس است. پالایشگران مستقل چین که به «تیپات» معروف هستند و عمدتا در استان شرقی شاندونگ مستقر هستند، خریداران کلیدی نفت ایران هستند. این پالایشگران از فوریه تاکنون واردات نفت ایرانی را کاهش دادهاند چراکه در آوریل بهدلیل افزایش قیمتها و سهمیه واردات کمتر و تخریب حاشیه سود بهعلت قرنطینههای داخلی، فقط با نیمی از ظرفیت خود کار کردهاند. اِما لی، تحلیلگر چین در ورتکسا گفت: «بشکههای ایرانی از ماه فوریه و پس از اینکه پالایشگاههای مستقل تولیدشان را کاهش دادند، برای پیدا کردن خریدار با دشواری روبهرو شدهاند.» لی ادامه داد که دستکم ۶ محموله نفت ایران با مجموع ۸میلیون بشکه نتوانستهاند بار خود را در بنادر چینی تخلیه کنند و برای بیش از ۳ ماه در بنادر شاندونگ و شیژیانگ شناور بودهاند.
استقبال پالایشگران چینی از نفت ارزان روسیه
از سوی دیگر، دادههای رفینیتو نشان میدهد واردات نفت دریایی چین از روسیه با ۱۶درصد افزایش نسبت به ماه مارس به حدود ۸۶۰هزار بشکه در روز رسیده که بالاترین رقم از دسامبر سال گذشته بهحساب میآید. اگرچه واردات ماه آوریل از روسیه عمدتا نفت ترکیبی ESPO تولید شده در میادین شرق دور این کشور بوده است، چشمانداز روبهرشد محمولههای اورالز که ناچار به خروج از اروپا میشوند جذابیت جدیدی برای تیپاتهای چینی ایجاد کرده است. یکی از معاملهگران به رویترز گفته حداقل یکی از این پالایشگاهها نفت اورالز روسی برای تحویل در ماه ژوئن را با تخفیف ۶ تا ۷ دلاری نسبت به برنت خریده است. این در حالی است که نفت ایران با تخفیف ۵ دلاری نسبت به برنت ارائه شده است. با این وجود، بلومبرگ پیش از این میزان تخفیف نفت روسی را حدود ۳۰ دلار عنوان کرده بود. یکی از مدیران معاملاتی در یکی از پالایشگاههای مستقر در شاندونگ گفت که با حاشیه سود وحشتناک و نفت پیشنهادی فراوان مواجه هستند. معامله برای خرید هر دو نفت ایران و روسیه ریسکهایی دارد، بنابراین پالایشگران مراقب هستند و محمولههایی را که نسبتا حاشیه سود بالاتری بههمراه داشته باشند انتخاب میکنند.
رشد ۴درصدی کل واردات نفت
در گزارش دیگری که شاهد بر افزایش کل واردات نفت چین در آوریل احتمالا به دلیل خرید بیشتر از روسیه است، بلومبرگ به نقل از دادههای اداره گمرک چین گفته این کشور در ماه گذشته میلادی ۰۳/ ۴۳ میلیون تن نفت (معادل ۵۱/ ۱۰میلیون بشکه در روز) واردات داشته است. طبق محاسبات بلومبرگ، این ارقام نشان از رشد ۴درصدی واردات این کشور در مقایسه با مارس دارد و بیشترین حجم از واردات از ژانویه بهحساب میآید. در همین حال، صادرات خالص سوخت چین در این ماه به ۳۴/ ۲ میلیون تن رسیده که بالاترین رقم از ژوئن بوده زیرا تقاضای داخلی به دلایل مذکور پایین آمده است. مصرف داخلی بنزین، دیزل و سوخت جت در آوریل ۲۰ درصد پایین آمد که بزرگترین سقوط از ابتدای شیوع کرونا در ووهان در سال ۲۰۲۰ بوده است. این ارقام که نشاندهنده کاهش واردات از ایران و افزایش خرید دریایی از روسیه پس از جنگ اوکراین بوده است، پیشبینی «دنیایاقتصاد» مبنی بر تهدید نفت روسیه در بازار چین برای فروش نفت ایران را بهدلیل تخفیف بالاتر تایید میکند. البته آمار واردات نفت چین بهتفکیک کشورها در ماه جاری منتشر خواهد شد که میتواند تصویر دقیقتری از رقابت نفتی در این بازار بهدست دهد.
دوشنبه ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، ۱۲۰ میلیون سهم شرکت داروسازی دانا معادل ۵ درصد سهام این شرکت، با نماد معاملاتی ددانا در فرابورس ایران عرضه میشود. دامنه قمیتی این سهم بین ۲۳ هزار و ۸ ریال تا ۲۸ هزار و ۱۲۱ ریال برای هر سهم بوده و با سهمیه ۲۰۰ سهمی برای هر کد حقیقی و حقوقی عرضه میشود که با توجه به این عدد، حداکثر نقدینگی مورد نیاز حدودا ۵ میلیون و ۶۲۴ هزار و ۲۰۰ ریال معادل ۵۶۲ هزار و ۴۲۰ تومان است. البته بستگی به این دارد که در این عرضه اولیه چند نفر مشارکت کنند.
پس از انتشار خبر سفر دو مقام مسوول خارجی به کشور ترمز حرکت افزایشی شاخص ارزی کشیده شد. دلار از روزهای ابتدایی هفته جاری و در جریان ازسرگیری معاملات ارزی بعد از تعطیلات عید فطر با افزایش نرخ قابل توجه ۵۰۰ تومانی آماده روندهای افزایشی جدید شد. اما پس از انتشار خبر سفر قریبالوقوع شیختمیم بنحمد، امیر قطر و همینطور انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین به تهران بازار ارز به نوعی آرام گرفت و از هیجان افزایشی موجود در بازار کاسته شد. بازار ارز، منتظر تحولات این هفته پس از این دو سفر مانده است. اکثریت فعالان ارزی از کاهش حجم معاملات خرد و عدم اطمینان معاملهگران نسبت به آینده بازار خبر میدهند. قیمت هر برگ اسکناس دلار در بازار روز گذشته به رقم ۲۸ هزار و ۵۵۰ تومان رسید.
18 copy
دیروز دوشنبه 19 اردیبهشت ماه بازار ارز تهران در انتظار اخبار تازه از تحرکات قابل توجه خود دست کشید. شاخص ارزی در بازار دیروز با افزایش قیمت فعالیت خود را آغاز کرد. در ابتدای معاملات دلاری روز گذشته نرخ این ارز با حدود 50 تومان افزایش نسبت به نرخ روز یکشنبه در محدوده 28هزار و 400 تا 28 هزار و 420 تومان به فروش رسید. در ادامه معاملات روز گذشته نیز مجددا دست خریداران به میزان اندکی بالاتر رفته و بازار ارز شاهد افزایش قیمت دلار تا رقم 28 هزار و 500تومان نیز بود. این در حالی است که روز شنبه نیز دلار در همین محدوده قیمت 28 هزار و 500 تا 28 هزار و 550 تومان به کار خود پایان داد و عدم عبور نرخ این ارز از سقف قیمتی مذکور میتواند به نوعی نشانه از کمبود تقاضا در نرخهای بالاتر برای اسکناس آمریکایی باشد. دیگر ارزهای شاخص بازار در روز گذشته نیز همچون دلار با ثبت افزایش نرخی حدودا 100 تا 150 تومانی به کار خود پایان دادند. در روزهای گذشته زمزمههایی از سفر قریبالوقوع شیخ تمیم بن حمد، امیر قطر به ایران مطرح میشد که روز دوشنبه سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در کنفرانسی مطبوعاتی این خبر را تایید کرد. قطر بهواسطه منابع نفت و گاز خود از سالها پیش در حال تلاش برای میانجیگری و بهبود شرایط سیاسی میان ایران و آمریکا بوده است هم اکنون نیز به نظر عدهای از کارشناسان با توجه به بحران نفتی به وجود آمده در راستای درگیریهای میان روسیه و اوکراین، قطر بیشترین تلاش خود را در جهت پیوند مجدد قرارداد برجام و توافق میان ایران و آمریکا انجام میدهد. با این حال خطیبزاده ضمن قدردانی از حمایتهای قطر از ایران در سالهای جاری، سفر امیر این کشور به ایران را دوجانبه و منطقهای خواند. از سوی دیگر نیز طبق اعلام خبرگزاریهای مختلف داخلی و خارجی واسطه اصلی مذاکرات وین، انریکه مورا، در روز سهشنبه عازم ایران است. به گفته سعید خطیبزاده، آقای مورا در روز جمعه با علی باقریکنی، مذاکرهکننده ارشد ایران در نشستهای هستهای وین، جلسهای برگزار خواهد کرد. به عقیده فعالان ارزی این دو سفر میتواند اتفاقات سرنوشتسازی را برای آینده نرخ ارز در بازار ایران رقم بزند به همین دلیل عده کثیری از معاملهگران دست از معاملات خود کشیده و در انتظار اخبار جدید نشستهاند. قیمت هر قطعه سکه امامی نیز روز گذشته در شرایطی که نمودار قیمتی دو عامل تشکیلدهندهاش عکس هم بودند (دلار صعودی و طلای جهانی نزولی) نسبتا خنثی بود و در رقم 13 میلیون و 320 هزار تومان و بدون تغییر نسبت به نرخ یکشنبه به کار خود پایان داد.
تاکنون با مصوبه هیاتمدیره سازمان بورس، به دو گزارشگر که ناهنجاری و تخلف دو ناشر (شرکت) بورسی را گزارش کرده بودند، مبالغ ۶۱ و ۳۰میلیون تومان پاداش تعلق گرفت. سرپرست اداره دیدهبان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این مطلب گفت: «اداره دیدهبان سلامت بازار سرمایه از اواخر سال ۱۳۹۸ شروع به کار کرده است و در ۴ حوزه ناشران، بازار، نهادهای مالی و فضای مجازی، گزارشهای ناهنجاری را از طریق سامانه دیدهبان بازار سرمایه جمعآوری و بررسی میکند.»
سعید ابراهیمی افزود: «دریافت گزارش مردمی این اطمینان را به فعالان بازار سرمایه میدهد که ارائه گزارشهای این حوزه به سازمان، پیگیریها و بررسیهای جدیتری را به دنبال داشته و نظارت همهگیرتری را در حوزه بازار سرمایه و خارج از سازمان بورس به دنبال خواهد داشت. در همین راستا، سازمان بورس و اوراق بهادار نیز طی اقدامی بهعنوان نخستین سازمان به گزارشگران جرایم و تخلفات بازار سرمایه پاداش میدهد.» وی اظهار کرد: «گزارش ناهنجاری در حوزه بازار سرمایه به بررسی اقداماتی مانند دستکاری قیمت، استفاده از اطلاعات نهانی و معاملات متکی بر این اطلاعات و اغوای اشخاص میپردازد؛ این گزارشها همچنین در حوزه ناشران، مشکلاتی که در ارائه صورتهای مالی توسط ناشر وجود داشته و عدم تهیه صورتهای مالی مطابق قوانین و مقررات و استانداردهای مربوطه را بررسی میکند.» او ادامه داد: «گزارش ناهنجاریها در حوزه نهادهای مالی نیز میتواند به اقداماتی که این نهادها برخلاف مجوزها و مقررات مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار انجام میدهند، بپردازد. در حوزه فضای مجازی نیز تخلفاتی که در گروهها و کانالهای موجود در فضای مجازی دیده میشود، از پیشنهادهای خرید و فروش اوراق بهادار و اظهارنظر راجع به روند قیمتی و ارزش اوراق بهادار گرفته تا انجام هر اقدامی بدون داشتن مجوز رسمی از سازمان بورس، میتواند شامل گزارشگری ناهنجاریها شود.» ابراهیمی بیان کرد: «از ابتدای شکلگیری اداره دیدهبان سلامت، از بازار سرمایه گزارشهای زیادی دریافت شده که تکتک آنها توسط کارشناسان این اداره مورد بررسی و کارشناسی دقیق قرار گرفته و اقدامات نظارتی لازم در خصوص آنها انجام خواهد شد.» او اظهار کرد: «اگر این گزارشها مطابق دستورالعملها و مقررات مربوطه، شرایط لازم را داشته باشند، اقدامات نظارتی از قبیل تذکرات، اقدامات اصلاحی، ارائه گزارشها و اطلاعیههای شفافسازی مربوط به آنها انجام میشود. در صورتی که گزارشهای ناهنجاری جنبه متخلفانه و مجرمانه داشته باشند، گزارشهای تخلف در این خصوص توسط کارشناسان اداره دیدهبان سلامت بازار سرمایه تهیه شده و به مرجع رسیدگی به تخلفات به منظور رسیدگیهای حقوقی ارسال میشود.» سرپرست اداره دیدهبان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: «مطابق دستورالعمل حمایت از گزارشگران ناهنجاریها در بازار سرمایه و تشویق افرادی که گزارشهای موثقی در خصوص ناهنجاریهای بازار ارائه کنند که منجر به کشف تخلف شود، این گزارشها به مراجع حقوقی ارسال و بررسی شده و در صورتی که منجر به صدور حکم قطعی برای متخلف شود، بین ۱۰ تا ۳۰ درصد از مجموع جرایم قطعی با تصویب هیاتمدیره سازمان بورس به عنوان پاداش به گزارشگر (سوتزن) ناهنجاری تعلق میگیرد.» ابراهیمی افزود: «تاکنون با مصوبه هیاتمدیره سازمان بورس، به دو گزارشگر ناهنجاری که تخلف دو ناشر (شرکت) بورسی را گزارش کرده بودند، مبالغ ۶۱ و ۳۰میلیون تومان پاداش تعلق گرفت. تخلفات این دو ناشر در حوزه عدم افشای فوری اطلاعات، ارائه اطلاعات خلاف واقع به سازمان بورس و عدم رعایت تشریفات و مقررات معامله اوراق بهادار و ماده ۴۲ قانون بازار اوراق بهادار بوده است.» او با تاکید بر اینکه این دو تخلف از سوی دو گزارشگر به صورت مجزا ثبت شده، تصریح کرد: «این گزارشها، دو پرونده متفاوت بودهاند. سازمان بورس جزو نخستین سازمانهای کشور است که در حوزه اقتصادی به گزارشگران ناهنجاری یا همان سوتزنان پاداش ارائه میدهد. به بیانی دیگر، این سازمان با جدیت تمام به گزارشگرانی که ناهنجاری را گزارش میکنند و گزارش آنها به کشف تخلف منجر میشود، پاداش ارائه میدهد.» ابراهیمی ادامه داد: «براساس گزارش بازرسان رسمی تقلب، حدود ۴۰درصد از گزارشهای تقلبی که در دنیا کشف میشود توسط گزارشهای مردمی است. دریافت گزارش مردمی و سوتزنی این اطمینان را به فعالان بازار سرمایه میدهد که ارائه گزارشهای این حوزه به سازمان، پیگیری و بررسیهای جدی سازمان بورس را به دنبال دارد و این اطمینانخاطر را میدهد که نظارت همهگیری در حوزه بازار سرمایه و خارج از سازمان بورس وجود دارد.» او ارائه گزارش «با نام» را از جمله شروط دریافت پاداش برشمرد و اظهار کرد: «براساس مقررات، از جمله شرایطی که منجر به اعطای پاداش ۱۰ تا ۳۰ درصد جرایم میشود، این است که گزارشگر به طور بانام در سامانه دیدهبان سلامت بازار سرمایه ثبتنام کند. در این سامانه، امکان ثبت گزارش به صورت «بینام» نیز وجود دارد.»
در حالی که ۳۵۰میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان منابع حاصل از پذیرهنویسی عاید باشگاه پرسپولیس و ۳۵۹میلیارد تومان عاید باشگاه استقلال شده است و این پول در حساب باشگاهها قرار دارد، همچنان سرخابیها تا زمان تشکیل کمیته، اجازه استفاده از این پول را ندارند.
حسین امیررحیمی، سرپرست دفتر شرکتها و آمادهسازی بنگاههای سازمان خصوصیسازی، در مورد آخرین وضعیت دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در برداشت پول حاصل از پذیرهنویسی توضیح داد: «وضعیت دو باشگاه متفاوت است. پول در حساب باشگاه استقلال بوده و مجوز ثبت افزایش سرمایه این باشگاه مجددا نزد اداره ثبت، ثبت شد و مجوز خصوصیسازی را هم دریافت کرده است. نماد باشگاه استقلال آماده بازگشایی مجدد است تا مردم بتوانند سهامی را که خریداری کردهاند مبادله کنند.»
وی ادامه داد: «در واقع باشگاه استقلال به پول دسترسی دارد و هیاتمدیره میتواند این پول را برداشت کند، اما طبق مصوبه هیاتمدیره، برداشت این پول نیازمند تشکیل کمیتهای است تا مخارج باشگاه اولویتبندی شده و پس از آن پول برداشت شود.»
سرپرست دفتر شرکتها و آمادهسازی بنگاههای سازمان خصوصیسازی در مورد وضعیت باشگاه پرسپولیس نیز توضیح داد: «باشگاه پرسپولیس نامه تایید بانک را به سازمان بورس ارائه داده است و بعد از اینکه مجوز اخذ شود، ثبت انجام میشود. یک هفتهای زمان میبرد تا پول قابلبرداشت شود. در واقع پول در حساب باشگاه است، اما باید مجوز افزایش سرمایه نزد سازمان ثبت، ثبت شود و مجوز سازمان خصوصیسازی و سازمان بورس نیز گرفته شود.»
امیررحیمی به این سوال که کمیته مذکور چه زمانی تشکیل میشود اینگونه پاسخ داد: «از آنجاکه سازمان خصوصیسازی قانونا نمیتواند در حاکمیت شرکتها وارد شود، تشکیل کمیته باید از مسیر هیاتمدیره دو باشگاه طی شود. در این راستا وزارت اقتصاد با عاملیت سازمان خصوصیسازی بر نحوه خرج کردن پولها نظارت دارد و به طور مرتب از باشگاهها گزارش میخواهد.»
وی در مورد اعضای کمیته نیز اظهار کرد: «سازمان خصوصیسازی پیشنهاد داده است اعضای کمیته متشکل از نمایندگانی از وزارت ورزش و جوانان، وزارت امور اقتصادی و دارایی و خود باشگاهها باشند.»
براساس این گزارش، فرآیند پذیرهنویسی سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در ۲۸ اسفندماه سال گذشته به پایان رسید که باعث شد ۳۵۰میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان عاید باشگاه پرسپولیس و ۳۵۹میلیارد تومان نیز عاید باشگاه استقلال شود. سهام دو باشگاه پس از طی شدن فرآیندهای قانونی، قابلمعامله خواهد شد.
بورس تهران در روز گذشته عملکردی منفی را به ثبت رساند. در این روز شاخص اصلی این بازار به میزان۸۳/ ۰ درصد افت کرد و سبب شد نماگر یادشده به محدوده یک میلیون و ۵۴۰ هزار واحد برسد. روز دوشنبه آنچه بیش از هر چیز توانست به بازار سهام جهت دهد، افت قیمت نفت در بازارهای جهانی بود که سبب شد هم نمادهای پالایشی با کاهش قیمت روبهرو شوند و هم شیمیاییها شاهد افزایش فروشندگان خود باشند. بااینحال به نظر میرسد با توجه به نزدیک شدن شاخص کل به اوج یک میلیون و ۵۷۵ هزار واحدی سال قبل و البته مقاومتهای تکنیکال، چنین رفتاری در بازار عجیب نباشد. سطح یادشده با توجه به اهمیت روانی بالایی که دارد، میتواند برای شکسته شدن با دشواری مواجه شود. بااینحال این مسئله به این معنا نیست که رکوردشکنی از این سطح در سال جاری امری دشوار باشد.
موانع صعود بورس به سقف 1400
در یک قدمی رکورد
قطار تحولات شاخص کل بورس در روز گذشته به محدوده یک میلیون و ۵۴۰ هزار واحد رسید. در این روز عقبگرد ۸۳/ ۰درصدی میانگین وزنی قیمتها در این بازار سبب شد دماسنج اصلی بازار به میزان ۱۲ هزار و ۹۰۰ واحد افت کند. اینطور که به نظر میآید بازار سهام در امتداد روند صعودی تقریبا ضعیف خود بنا دارد نخستین هدف تکنیکال شاخص کل در محدوده یک میلیون و ۵۵۰ هزار تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را با احتیاط بیشتری پی بگیرد. با این حال این مساله به این معنی نیست که شاخص بورس شانس اندکی برای گذر از سد مقاومت یادشده در محدوده نامبرده دارد. به نظر میآید با گذر زمان و مسکوت ماندن بسیاری از مسائل مهم پیش روی اقتصاد ایران و بازار سهام، سرمایهگذاران مانند گذشته نمیتوانند با خوشبینی به معاملات سهام نگاه کنند. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که بازار یادشده بنا بر اعداد بهثبترسیده از حرکات شاخص بورس توانسته در عرض ۱۰۰ روز بازدهی ۲۹درصدی داشته باشد و از اینرو نباید همین دستاورد مهم در روزهای اخیر نادیده گرفته شود. همین امر میتواند هر بینندهای در بازار سهام را به این نتیجه برساند که احتمالا سرمایهگذارانی که در ماههای اخیر به خرید سهام پرداخته و توانسته بودند سود خوبی به جیب بزنند، حالا با رسیدن بازار به این محدوده خاص، درصدد اصلاح ترکیب پرتفوی خود برآمدهاند و احتمالا قصد دارند برای گذر شاخص از مقاومت اشارهشده صبر کنند یا هر کدام به صلاحدید خود سهامی متفاوت متناسب با شرایط فعلی را خریداری کنند. نتیجه تمامی اینها میتواند کند شدن حرکت شاخص بورس و گذر از سطح یک میلیون و ۵۷۵ هزار واحدی یا بازگشت از آن باشد. در صورتی که این احتمال به نفع فعالان بازار سهام باشد، میتوان انتظار داشت که بازار سهام در بسیاری از نمادها به تحولات بازار جهانی و انتظارات تورمی واکنش نشان دهد و در نتیجه برای رفتن به سمت محدودههای بالاتر شاخص کل سیر خود را هموار کند. از اینرو روز گذشته را میتوان روزی مهم برای دادوستدهای بازار سهام دانست؛ چرا که تکرار یا عدمتکرار آن در روزهای پیش رو، گواه مهمی بر نگرش اهالی بازار سهام نسبت به آینده قیمتهاست. از لحاظ روانی، گذر از رکود ثبتشده در سال قبل میتواند سیگنال مهمی برای فعالان خرد باشد.
از این رو مهم است که بدانیم رخدادهای روز دوشنبه بورس تهران ناشی از چه عواملی بوده و اگر قرار باشد روند صعودی کنونی در بازار ادامه پیدا کند، تا چه حد میتوان روی این عوامل و تغییرات آنها حساب باز کرد.
در سایه دندهمعکوس نفت
بدون شک میتوان مهمترین رویداد موثر بر بورس و فرابورس در روز گذشته را تضعیف نفت در بازارهای جهانی دانست. در این روز بهای طلای سیاه افتی بیش از ۲ درصدی را تجربه کرد و سبب شد نمادهای نفتی بورس نیز از این تغییرات بینصیب نمانند. در حال حاضر اگرچه نفت برنت در قیمت حدودا ۱۱۰دلاری به ازای هر بشکه جای گرفته است، با این حال همین افت نسبی نیز توانسته اذهان عمومی در بازار سهام، بهخصوص سهامداران این صنعت شاخصساز، را تحتتاثیر قرار دهد. بر این اساس معاملات روز گذشته در حالی آغاز شد که نمادهای صنعت پالایشی از همان ابتدا فعالیت خود روی تابلوهای بازار سهام را منفی آغاز کردند و سبب شدند افزایش تقاضا در سایر نمادها نیز نتواند نماگر اصلی بورس را به محدوده سبزرنگ تابلو باز گرداند. البته لازم به ذکر است آنچه توانست منجر به افت نزدیک به ۱۳هزار واحدی شاخص کل در این روز شود، نه صرفا افت پالایشیها بلکه عقبگرد در سایر نمادهای شاخصساز نظیر «فارس»، «شستا» و «فولاد» بود که در همدستی با نمادهای «شبندر» و «شتران» شاخص را به زیر کشیدند. به نظر میرسد در روزهای
پیش رو پالایشیها همچنان بتوانند نقش مهمی در جهتگیری شاخص کل داشته باشند. این نمادها که از ابتدای سال جاری با بهرهگیری از رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی، راه خود را به سمت افزایش سودآوری باز کردند، احتمالا در فصل مجامع نیز از بخت خوبی برای جذب اعتماد عمومی به خود، افزایش تقاضا و در نتیجه رشد قیمت سهام برخوردار باشند. با این حال ابتدا لازم است در پیشگاه تغییرات قیمتهای جهانی از امنیت بیشتری برخوردار شوند. با توجه به اینکه بهای خوراک دریافت این شرکتها از قیمت ثابت پیروی نمیکند، میتوان انتظار داشت در صورت کاهش همبستگی قیمتها در روزهای پیش رو میان نمادهای یادشده و قیمت جهانی نفت، بیشتر شاهد افزایش تاثیر عوامل روانی بر بازار باشیم تا عوامل تحلیلی. البته باید توجه داشت که نوسان منفی متاثر از افت بهای نفت در شاخصهای بازار سهام طی روز گذشته فقط محدود به نمادهای پالایشی نشده است. نمادهایی نظیر «فارس»، «پارسان» و سایر نمادهای بازار که هر کدام به نحوی در عملیات خود از بهای انرژی و بازارهای جهانی اثر میپذیرند، به کاهش قیمت یادشده واکنش نشان دادهاند. نگاهی به بیشترین آثار منفی بهثبترسیده نشان میدهد که نمادهای صنعت پتروشیمی در روز اخیر بیشترین وزن را در عقبگرد «تپیکس» داشتهاند.
در آینه ارقام
اما از همه این عوامل که بگذریم، نمیتوان از توقف رشد ارزش معاملات خرد طی هفتههای اخیر گذشت. بورس تهران در شرایطی روزهای گذشته را سپری کرده که در طول این مدت ارزش معاملات خرد، به رغم افزایش ناچیز خود در روزهای اخیر، نتوانسته از محدوه ۵ هزار میلیارد تومان در روز بالاتر برود. بررسی دقیقتر این رقم نشان میدهد که از ابتدای سال جاری تاکنون در بیشتر روزها ارزش معاملات خرد در کانال ۳ هزار میلیارد تومانی بوده و به نسبت در روزهای معدودی توانسته خود را به میانه کانال ۴ هزار میلیارد تومانی بالا بکشد. این در حالی است که در سال گذشته و تنها در محدوده ۴۰هزار واحد بالاتر از سطح کنونی شاخص بورس ارزش معاملات به ۵/ ۱۱هزار میلیارد تومان رسیده بود و نگاهی به رشد ارزش معاملات خرد از افزایش پایدار این مقدار به بالای ۶ هزار میلیارد تومان حکایت داشت. بر این اساس در روز گذشته ارزش معاملات خرد تنها ۴ هزار و ۵۰۳ میلیارد تومان بوده و ارزش کل معاملات به ۷۱۰۰ میلیارد تومان رسیده است. میتوان عدم رشد این سنجه در هفتههای اخیر را اینطور تحلیل کرد که انتظارات بازار به آن اندازه نیست که بتواند در مقطع کنونی با اشتیاق به خرید سهام بپردازد. حال باید صبر کرد و دید که در روزهای پیش رو عاملی وجود دارد که بتواند به تغییر این اوضاع کمک کند. اما در روزی که شاخص کل بورس تهران با کاهش ۸۳/ ۰درصدی مواجه شد، از ۳۲۸ نماد معاملهشده، قیمت پایانی ۹۶ سهم (۲۹ درصد) مثبت بود و در مقابل ۲۲۶ سهم (۶۹ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۲۴ نماد (هفت درصد) صف خریدی به ارزش ۶۵۰ میلیارد تومان تشکیل دادند، اما در مقابل شاهد شکلگیری صف فروش در ۲۰ نماد بورسی (۶ درصد) به ۲۲ میلیارد تومان بودیم.
رشد ۲۹درصدی شاخص کل بورس در ۱۰۰ روز گذشته فضای متفاوتی برای سرمایهگذاران به وجود آورده است. فاصله گرفتن این روزهای تالارهای شیشهای از روزهای رعبانگیز ۹۹ روی دیگری از این بازار را برای صاحبان سرمایه عیان کرده است؛ حتی در روزهایی که شاهد عقبنشینی نماگرها هستیم. این در حالی است که تحلیلگران با وجود روند نسبتا متفاوت دادوستدها در هفتههای اخیر، همچنان در خصوص پایداری این روند در شک و شبههاند.
دوئل محرکها و موانع بورسی
بازار سرمایه به رغم مسیری که در پیش گرفته، با رفتار سرد حقیقیها و خروج پول از تالار شیشهای مواجه است. کارشناسان بازار سرمایه دلایل متفاوتی را برای وضعیت کنونی عنوان میکنند. برآیند اظهارات آنها از چشمانداز نسبتا مناسب بازار در مقایسه با سال قبل خبر میدهد. به گفته برخی از تحلیلگران اقتصادی، محرکهای قابلقبولی برای خیز جدی قیمت سهام وجود دارد، بااینحال برخی اظهارنظرها نیز از وجود موانع و مصائب مهم برای دستیابی به این مهم حکایت میکنند.
وضعیت مطلوب بورس نسبت به رقبا
«در دو سال گذشته شرایط کلان اقتصادی و سیاسی بیشترین اثرگذاری بر بازار سرمایه را داشته است، به طوری که بارها شاخص کل این بازار بر اثر تغییرات ایجادشده در فضای سیاست داخلی و خارجی کشور، همراه با تحولات اقتصادی تغییر مسیر داده است. این تجربه که گاهی همراه با اتفاقات منفی ۲ سال گذشته بوده است، بر نگرانیهای فعالان بورسی افزوده. بر همین اساس آن دسته از سهامدارانی که رخدادهای تلخ ۹۹ در این بازار را تجربه کردند همچنان در مدار احتیاط حرکت میکنند. این در حالی است که تالارهای شیشهای از اسفند ۱۴۰۰ رویهای متفاوت نسبت به ماههای قبل از آن در پیش گرفتهاند.»
حامد مددی، کارشناس بازار سرمایه، با بیان این مطلب، نسبت به چشمانداز بازار سرمایه افقی روشن را ترسیم میکند. وی برای این مهم وقوع چند عامل اثرگذار طی ماههای آینده را الزامی میداند.
این کارشناس در همین رابطه به «دنیای اقتصاد» میگوید: «چرخش بازار سرمایه انتظارات از میزان بازدهیهای بورسی را افزایش داده است. اما نکتهای که نباید از آن غافل ماند این است که با توجه به وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور، بازار تا چه میزانی از محرکهای لازم برای بازگشت سرمایهگذاران برخوردار است. در این مورد بهوضوح باید عنوان کرد که بازار تا حدودی از فضای منفی غالب در ماههای قبل فاصله معناداری گرفته اما هماکنون این فاصله به اندازهای نیست که بتواند ورود چشمگیر سرمایه به تالار شیشهای را تضمین کند.»
وی اظهار میکند: «این موضوع نشان میدهد بورس تهران که همچنان با ریسک بیاعتمادی دستوپنجه نرم میکند، تا چه حد تحت تاثیر ریسکهای بزرگ اقتصادی و سیاسی است. این وضعیت مقاومت در محدودههای بالاتر شاخص کل و شاخص هموزن در بازار سرمایه را رقم خواهد زد که امری طبیعی محسوب میشود. بر همین اساس به نظر میرسد در سطوح فعلی شاهد عرضههای بیشتری از سوی سهامداران باشیم.» مددی چشمانداز بازار سرمایه نسبت به بازارهای رقیب را مثبت ارزیابی میکند و میگوید: «از سوی دیگر شدت گرفتن تورم اقتصادی در سطح جامعه، افزایش قیمت ارز و انتشار صورتهای مالی شرکتها در بهار تا حدودی از نگرانیها میکاهد؛ به طوری که تحلیلها از تداوم روند تعادلی بازار حکایت میکند.» وی عوامل متعددی را در روند افزایشی کنونی عنوان میکند و معتقد است: «مواردی که منجر به سلب اعتمادسازی از بازار سهام شود، میتواند به عنوان سرعتگیر روند صعودی را متوقف کند. تجربه ماههای گذشته نشان میدهد هر گاه بازار خیز صعودی برداشته، برخی اقدامات و سیاستگذاریها ترمز معاملات را کشیده است. عدم ورود سیاستگذار بورسی به ورطه اقدامات نسنجیده و تصمیمات ناگهانی، یکی از موارد مهم و اثرگذاری است که پیامدهای منفی بر این بازار خواهد داشت. این در حالی است که بازار سرمایه نسبت به بازارهای رقیب در وضعیت مطلوبتری به سر میبرد.» به گفته وی، تغییراتی که در برخی قوانین و تعرفهها ایجاد میشود، در کنار ریسکهای خارج از بازار، اگر به وحدت رویه و ثبات در سیاستگذاریهای درست تبدیل شود، مجددا میتواند منجر به بازگشت اعتماد سرمایهگذاران و ورود منابع جدید به این بازار شود. دخالت نابجا در بازار بارها وضعیت ناخوشایندی را در معاملات ایجاد کرده که با توقف این رویه، بازگشت بازار به مدار تعادلی سرعت بیشتری خواهد گرفت.» این کارشناس با اشاره به استراتژی معاملاتی سهامداران در روزهای آتی خاطرنشان میکند: «با توجه به اینکه سرمایهگذاران بورسی شرایط باثباتی را در این بازار متصور نیستند، با دید کوتاهمدت وارد بازار میشوند. اما در صورتی که پشتوانههای بنیادی حمایتکننده از رشد قیمت سهام و شرایط مطلوب شرکتها از نظر ارزشگذاری ادامه یابد، به نظر میرسد سرمایهگذاران بیشتری برای دید میانمدت و حتی بلندمدت وارد بازار شوند.»
وی به نقش حقوقیها در روند تعادلی بازار اشاره میکند و میگوید: «از موضوعات مهم این روزهای بازار سهام، بررسی رفتار حقوقیها در بازار است. در ادامه باید دید آیا حقوقیها در محدودههای فعلی فروشنده هستند یا خریدار. معاملات روز گذشته نیز نشان داد که میزان تقاضا از سوی حقوقیها نسبت به عرضه پیشی گرفته است که این عمل از سوی آنها نکته مثبتی محسوب میشود.»
سردرگمی برخی سهام
مصطفی محبیمجد، دیگر کارشناس بازار سرمایه، نیز معتقد است که فضای مبهم بر بازار حاکم است. او یکی از این ابهامات را سرنوشت برجام میداند. او به «دنیایاقتصاد» میگوید: «اکنون یکی از مهمترین موانع رشد بازار، بحث برجام است. سرنوشت برجام و بلاتکلیفی آن باعث شده سهامداران با تردید به بازار نگاه کنند.» این کارشناس بازار سهام اظهار میکند: «همچنان که زمان جلو میرود شاخص به لحاظ زمانی در تنگنا قرار میگیرد و سهمها نیاز دارند که مسیر خود را تعیین کنند؛ به گونهای که یا باید اصلاح کنند یا ادامه روند رشد ملایم را در پیش بگیرند. اما وقتی تکلیف برجام روشن نشود و ندانیم سیاست خارجی کشور به چه صورت است و به موجب آن وضعیت اقتصادی کشور چه میشود، کار برای سهامداران سخت خواهد بود و عدم اطمینان در بازار حاکم میشود.» او همچنین احتمال رشد قیمت دلار و برگزاری مجامع شرکتهای بورسی را محرکهای بازار میداند و توضیح میدهد: «یکی از محرکهای بازار، نرخ ارز است. از آنجا که به نظر میرسد دلار از سایر بازارهای سرمایهگذاری جا مانده است، با رشد دلار، بازار سرمایه هم رشد خواهد کرد. همچنین محرک دیگر برگزاری مجامع شرکتها و سودهای تقسیمی است که میتواند برای بازار جذاب باشد.» محبیمجد فضای کلی بازار را مبهم ارزیابی میکند و میگوید: «البته وضعیت صنایعی که از اصلاح قیمتها منتفع میشوند بهتر خواهد بود و این شرکتها معاملات بهتری خواهند داشت، ولی برای گروههایی چون پالایشی، بانکی و خودرویی هنوز فضا مبهم است و از روند معاملات این گروهها کاملا مشخص است که هنوز وارد روند ثانویه نشدهاند. معاملات این گروهها بعد از رشدی که از کف زمستان سال گذشته داشتند، مدتی است با تردید انجام میشود.» او با بیان این مساله که برای اینکه این تردید از بین برود و قبل از اینکه به روند نزولی تبدیل شود، نیازمند شفافسازی در بازار هستیم، عنوان میکند: «وضعیت شرکتهای صنعت فولاد هم همین است. یعنی بازار میتواند برای آنها اخبار به شدت عالی داشته باشد و در مقابل هم این احتمال وجود دارد که خبرهای به شدت بد داشته باشد. مثلا یکی از خبرهای بد این است که قطعی برق داشته باشند. خبر مثبت و اثرگذار هم اینکه تقسیم سود شرکتهای فولادی افزایش پیدا کند. بنابراین ما هر دو روی سکه را داریم و نه تاییدی و نه تکذیبی درباره هیچکدام از اینها هنوز صورت نگرفته است. بنابراین هر کدام که قوت بیشتری گیرد معاملات را به سمت خودش میبرد.»
این کارشناس بازار سهام درعینحال یادآور میشود: «اکنون اوضاع مانند یک سال و نیم گذشته بد نیست و نقدینگی تمایل دارد که وارد بازار شود. اما وارد شدن پول به بازار دلیل محکم میخواهد. بنابراین نیازمندیم که شفافسازیهایی که بر آنها تاکید شد انجام شود.»
یک کارشناس بازار سرمایه به وجود روزهای مثبت پیشروی معاملات بورس اشاره کرد و گفت: روند منفی امروز بازار تحت تاثیر بازگشایی بازارهای جهانی رخ داد و خطری تهدیدکننده معاملات این بازار نیست.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از خبرگزاری ایرنا؛ احسان عسگری به افت امروز شاخص بورس و نیز عوامل تاثیرگذار بر آن اشاره کرد و افزود: اتفاق چندان مهمی زمینهساز افت شاخص بورس نبود، همچنین اخبار منفی که بتواند روند معاملات این بازار را تحت تاثیر خود قرار دهد به بازار مخابره نشد.
وی به تداوم احتمالی تنش بین روسیه و اوکراین اشاره کرد و گفت: با توجه به سیاستهای اوپک، قیمت کامودیتیها، نفت و گاز نمیتواند افت چندانی را تجربه کند؛ بنابراین شاخص بورس با یک اصلاح اندک خود را آماده ورود دوباره به مدار صعودی کرده است.
عسگری معتقد است که روند منفی امروز بازار تحت تاثیر بازگشایی بازارهای جهانی رخ داد و خطری تهدیدکننده معاملات این بازار نیست.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: سهامداران باید این مساله را مدنظر قرار دهند که اکنون بسیاری از شرکتهای صادرات محور در حال فروش کالاهای خود با دلار نیمایی به نرخ بیش از ۲۵ هزار تومان هستند.
وی اظهار کرد: قیمتها در بازارهای جهانی نسبت به سه ماه گذشته بسیار بهتر شده و از سوی دیگر روند فروش شرکتها مناسبتر و در وضعیت خوبی قرار گرفته است.
عسگری به افزایش هزینه تعدادی از صنایع به دلیل برخی از اتفاقات اشاره کرد و گفت: در مقابل چنین اتفاقی افزایش قیمت دلار و نیز نرخ کامودیتیها کمک کرد تا بخش عمدهای از کاهش سودآوری صنایع جبران شود و حتی در برخی از صنایع مانند پتروشیمیها و نیز پالایش نفتیها شاهد رشد معقول سودآوری این صنایع بودیم.
وی ادامه داد: به نظر میرسد ارائه گزارش مثبت شرکتها برای پایان اردیبهشتماه و نیز انتشار صورتهای مالی دوره سهماهه سبب حرکت بازار به سمت روند صعودی خواهد شد.
توصیه به سهامداران
این کارشناس بازار سرمایه گفت: سهامداران خُرد که از تخصص کافی برای سرمایهگذاری در این بازار برخوردار نیستند باید از هرگونه رفتار هیجانی دوری کنند و برای سرمایهگذاری درست در این بازار از مشاوره با کارشناسان خبره و نیز سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری و شرکتهای سبدگردان استفاده کنند.
وی عنوان کرد: سرمایهگذارانی که دارای سرمایههای کلان هستند، بهتر است بهصورت غیرمستقیم وارد این بازار شوند تا بتوانند از ضرر و زیانهای احتمالی این بازار در امان بمانند.
پیشبینی روند معاملات بورس
عسگری، روند معاملات بورس را مورد پیشبینی قرار داد و افزود: با توجه به نرخ دلار نیمایی، وضعیت بازارهای جهانی، قیمت نفت و حمایتهای سازمان بورس از بازار سرمایه، تلاش دولت برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و نیز ایجاد شفافیت در اقتصاد کشور به نظر میرسد که بازار سرمایه در ۶ ماه آینده و در صنایع تاثیرپذیر از متغیرهای اقتصادی حرکت باثبات رو به بالایی را تجربه کند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در چند وقت گذشته اخباری در مورد واگذاری شرکتهای خودروسازی بزرگ وجود دارد که این اخبار موجب توجه سهامداران نسبت به صنعت خودروسازی و قطعات خواهد شد؛ بنابراین با توجه به وجود چنین مسائلی به نظر میرسد که روزهای مثبتی پیش روی معاملات این بازار باشد.
دانش سرمایه ارکا برای همراهان خود اخبار های بازار سرمایه را به صورت رایگان ارائه میدهد. مطالب بیشتر
بدون دیدگاه