در حالی که یکی از لوازم حیات، رشد و بالندگی بازار سهام، عرضه‌‌‌‌‌‌های اولیه هستند اما در دو هفته اخیر برخی صاحبان کانال‌‌‌های بورسی و به تبع آن بعضی از سهامداران، انگشت اتهام را به سمت آنها نشانه رفته و ارائه عرضه‌‌‌های اولیه را دلیل ریزش‌‌‌ شاخص کل بورس طی روزهای اخیر می‌‌‌دانند و حتی تقاضای توقف آن را دارند. اما کارشناسان به این دسته از سهامداران چه می‌‌‌گویند؟ پاسخ آنان در یک جمله خلاصه می‌شود: «عرضه‌‌‌های اولیه باید تداوم داشته باشد و برای گسترش بازار ضروری است.» آنان تاکید دارند که یکی از راه‌‌‌های گسترده شدن و تنوع بازار سهام، عرضه‌‌‌های اولیه هستند و اگر این روند متوقف شود در بازار حباب قیمتی ایجاد می‌شود.
نقش عرضه‏‏‌های اولیه در ریزش بورس
حسام حسینی گرچه به نحوه ارائه عرضه‌های اولیه انتقاد دارد اما تاکید می‌کند افت‌‌‌هایی که بازار سهام در یکی دو هفته گذشته داشته به این دلیل نبوده و معتقد است راه بزرگ و متنوع شدن بازار سرمایه، عرضه‌‌‌‌‌‌های اولیه‌‌‌ هستند. این کارشناس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در این باره توضیح می‌دهد: برای پاسخ به این سوال که آیا عرضه‌های اولیه باعث ریزش و افت اخیر بازار شده باید ابتدا بررسی کرد که برای این عرضه‌های اولیه چقدر منابع نیاز بوده و آیا بازار در تنگنای نقدینگی بوده است که باعث شده به خاطر این عرضه‌‌‌ها افت کند یا نه. او با بیان این مقدمه می‌‌‌افزاید: پولی که از بازار سهام در طول یک سال اخیر (از زمانی که بازار شروع به ریزش کرده) خارج شده، حدود ۹۰هزار میلیارد تومان است که بخشی از آن هم به صندوق‌های درآمد ثابت رفته است. این ارقام نشان می‌دهد که بازار در تنگنای قیمتی نبوده و عرضه‌های اولیه باعث افت قیمت‌ها نشده است.

حسینی با بیان اینکه «به نظر می‌رسد دلایل محکم‌‌‌‌‌‌تری پشت ریزش‌‌‌های اخیر بوده است» می‌‌‌گوید: در این مدت بازار رشد بیشتری نسبت به دلار کرده بود. به عبارتی شاخص کل بورس از کف امسال خود رشد حدود ۴۵درصدی داشت اما دلار از کف قیمتی خود حدود ۳۵درصد رشد کرده بنابراین رشد بازار سهام جلوتر از دلار بود. ضمن اینکه این رقم و رشد برای دلار آزاد است و دلار نیمایی از کف خود ۱۵درصد هم رشد نکرده است. بنابراین انتظار زیادی در رشد سهام منعکس شد اما بعد که دلار به ثبات قیمتی رسید باعث شد این رشد بیش از حدی که در قیمت سهم‌‌‌ها داشتیم پس داده شود.

ایجاد تنوع و گستردگی در بازار با عرضه‌‌‌های اولیه
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه «به نظر می‌رسد بازار در حال رسیدن به نقطه تعادلی نسبت به قیمت دلار است»‌‌‌ پیش‌بینی می‌کند که در روزهای آینده، فشار فروش کمتر شود. حسینی توضیح می‌دهد: عملا بخش زیادی از برگشت بازار به خاطر رشد غیرواقعی قیمت‌ها بوده که نه دلار آزاد اینقدر رشد کرده بود و نه دلار نیما. بازار سهام رشد بیشتری نسبت به بقیه بازارها در یک بازه سه‌ماهه داشت و این رشد زیاد با ترمز نرخ دلار مقداری پس داده شد.

حسینی، گرچه عرضه‌های اولیه را دلیل ریزش بازار نمی‌‌‌داند اما به نحوه عرضه آنها ایراد وارد می‌کند و می‌‌‌گوید: در همه دنیا عرضه اولیه با افزایش سرمایه از طرف سهامدار اتفاق می‌‌افتد؛ یعنی عرضه اولیه که انجام می‌شود منابع به شرکت واریز می‌شود. اما در بازار ما سهامدار عمده سهم می‌‌‌فروشد و تامین مالی می‌کند. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه بر لزوم ارائه عرضه‌های اولیه تاکید می‌کند و می‌‌‌گوید: راه بزرگ شدن بازار و تنوع به آن، عرضه‌های اولیه است و اگر بخواهیم عرضه اولیه را ببندیم عملا راهی پیش روی ما برای گسترش بازار نیست. باید مشکلات و ایرادها را برطرف کنیم نه اینکه بگوییم عرضه اولیه بازار را منفی می‌کند پس باید عرضه اولیه را متوقف کنیم که بازار به هم نریزد!

عرضه‌‌‌های اولیه دلیل ریزش بازار نیست
مصطفی محبی‌‌‌مجد، یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه نیز همین نظر را دارد و ضمن اینکه عرضه اولیه را برای بازار ضروری می‌‌‌‌‌‌داند، دلیل ریزش‌‌‌های اخیر بازار را عوامل دیگری، غیر از عرضه اولیه معرفی می‌کند. او به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: عرضه‌های اولیه بهانه است و اصل ماجرا به سیاست‌‌‌های احتمالی بانک مرکزی و ترس بازار برمی‌‌‌گردد. احتمال اینکه سکاندار جدید بانک مرکزی نرخ بهره را تغییر دهد، اکنون بزرگ‌ترین عامل ترس برای سرمایه‌گذاری در بورس شده است.

او می‌‌‌افزاید: عرضه‌های اولیه بهانه است و توجیه کوتاه‌‌‌مدت برای بازار است.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است اکنون بسیاری از سرمایه‌گذاران نقد هستند. عرضه‌های اولیه پول زیادی به خود جذب نکرده است بنابراین توقع می‌رود پول بیشتری به سمت بازار سهام بیاید و اگر تا الان هم این سرمایه‌‌‌ها وارد بازار نشده، به دلیل ترس از سیاستگذاری پولی جدید بانک مرکزی است.

محبی‌‌‌مجد اضافه می‌کند: اکنون مشوقی برای ورود نقدینگی به بازار وجود ندارد بنابراین بازار دچار افت شده است. او پیش‌بینی می‌کند در چند روز آینده ثبات نسبی روی قیمت‌ها به وجود آید.

عرضه اولیه نباشد، حباب ایجاد می‌شود
«عرضه اولیه باید در بازار وجود داشته باشد و اگر نباشد باعث ایجاد حباب می‌شود»؛ این جملات هم نظر بهروز شهدایی درباره تاثیر عرضه‌های اولیه بر ریزش اخیر بازار است. این کارشناس بازار سهام در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: رشد یا افت بازار هیچ‌وقت ناشی از یک پارامتر واحد نیست؛ به عبارت دیگر نمی‌توان گفت ریزش‌‌‌های این دو هفته فقط به خاطر عرضه اولیه یا صحبت‌‌‌هایی ‌است که درباره سهام عدالت می‌شود.

او با بیان اینکه «مجموعه چند عامل که هر کدام تاثیرهای کوچکی بر بازار دارند، باعث ریزش یا رشد شاخص می‌‌‌شوند» یادآور می‌شود: ‌‌‌ در عین حال طبیعی است که عرضه‌های اولیه مقداری پول را به سمت خود بکشند ولی این مساله دلیل قاطع برای ریزش بازار نیست و مجموعه عواملی دست به دست هم داده تا بازار افت کند. شهدایی سپس تاکید می‌کند که ارائه عرضه‌ اولیه‌ها در بازار ضروری است و اگر این اتفاق نیفتد بازار با حباب‌‌‌های قیمتی که در گذشته نیز تجربه شد، مواجه شود.

او درباره دلایل افت شاخص کل در دو هفته گذشته می‌‌‌گوید‌‌‌: زمزمه‌‌‌های جا‌‌‌به‌‌‌جایی و تغیرات احتمالی در مدیریت بازار سرمایه یا صحبت‌‌‌هایی که درباره رئیس کل بانک مرکزی می‌شود، می‌تواند موثر باشد. همچنین بحث کسری بودجه که بیش از آنچه تا الان برآورد شده بود، برآورد شده نیز از دلایل دیگر است. مجموعه این عوامل می‌تواند بر بازار اثرگذار باشد ولی در عین حال نمی‌توان یک دلیل قاطع برای افت اخیر مشخص کرد.

شهدایی در همین حال تاکید می‌کند در حالی که پارامترهای منفی در بازار وجود دارد می‌توان پارامترهای مثبت هم در بازار شناسایی کرد.

او می‌‌‌افزاید: بازار سرمایه باید روند صعودی را در پیش بگیرد و دلایل بسیار زیادی برای اینکه بازار رشد کند وجود دارد. از بحث سودآوری شرکت‌ها تا نقدینگی‌ای که وجود دارد، رشد را برای بازار سهام به دنبال خواهد داشت.

پایان معاملات روز شنبه با افت ۵۶/ ۲درصدی شاخص بورس همراه بود. این ریزش مقارن بود با خبر کاهش انتظارات تورمی و موفقیت تقریبا دیرهنگام نهاد دولت برای فروش اوراق‌قرضه دولتی در بازار مربوطه که البته از سوی بسیاری از کارشناسان اقتصادی به‌دیده مثبت نگریسته شد. با این حال انتشار این اخبار همزمان با رسیدن سطح نقدینگی کشور به مرز ‌۴۰۰۰‌هزار میلیارد تومان نیز بود. این‌طور که به‌نظر می‌‌رسد با وجود اینکه انتظارات تورمی در حال کاهش است با این حال حجم نقدینگی ایجاد شده در اقتصاد ایران همسو با مشخص‌نبودن آینده برجام به‌عنوان مهم‌ترین عامل شکل‌دهنده انتظارات تورمی همچنان سایه تورم را به‌عنوان مهم‌ترین عامل تهدید‌کننده معیشت مردم و ‌پیش‌برنده قیمت‌ها در بورس سرزنده نگاه داشته است.

تداوم افول شاخص‌ها
معاملات روز گذشته بورس تهران برخلاف بسیاری از انتظارها درباره حمایت شاخص در محدوده یک میلیون و ۴۸۰ هزار واحدی، از مواجهه عرضه با تقاضا سربلند بیرون نیامد و در نهایت به‌سطح یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحد افول کرد. در این روز میانگین وزنی قیمت‌ها افت ۵۶/ ۲درصدی را شاهد بود که به‌موجب آن نماگر اصلی بازار سهام نیز به‌میزان ۳۷ هزار و ۹۹۰ واحد به‌عقب نشست.این طور که به‌نظر می‌‌رسد بازار سرمایه این روزها درگیر یک روند نوسانی رو به‌پایین شده که به‌موجب آن دست به‌دست شدن سهام میان خریداران و فروشندگان با تاثیر‌پذیری بیشتری از طرف عرضه‌کننده در جریان است.

این مساله باعث می‌‌شود تا ارزش بازار در بورس تهران طی روزهای گذشته روند کاهشی به‌خود بگیرد. بر این اساس ارزش سهام در بورس روز گذشته به‌حدود ۵۸۲۷ هزار میلیارد تومان رسید.

با این حال آنچه که بیشتر از این کاهش اهمیت داشت افت ارزش معاملات خرد در روزهای گذشته بود که تقریبا به‌شکل آهسته و پیوسته جریان داشته است. بر این اساس معاملات روز گذشته در حالی خاتمه یافته است که ارزش معاملات خرد سهام به‌محدوده ۴۲۱۷ میلیارد تومان رسید. این رقم در حالی وارد کارنامه بورس در روز یادشده می‌‌شود که در همین دو هفته قبل ارزش معاملات به‌حدود بیش از ۱۱هزار میلیارد تومان نیز رسیده بود.

اما از ارزش معاملات و سایر اعداد و ارقام گفته‌شده در بازار سهام که بگذریم، روز گذشته بورس تهران شاهد ثبت چند رقم مهم دیگر نیز بود. نخست آنکه پس از مدت‌ها خالص خرید حقوقی به‌محدوده ۷۷۸میلیارد تومان رسید که نسبت به‌روزهای گذشته و روند کلی حاکم بر بازار افزایشی قابل‌توجه را نشان می‌دهد.

مطابق با این آمار در خلال معاملات روز شنبه همه صنایع به‌جز گروه خرده‌فروشی و محصولات چرمی شاهد خروج پول از چرخه معاملات خود بودند که در این میان چهار گروه فرآورده‌های نفتی، ‌فلزات اساسی، بانک‌ها و محصولات شیمیایی در رتبه نخست خروج پول قرار داشتند. در این روز ۴ گروه یادشده جمعا ۴۱۳ میلیارد تومان از مجموع ۷۷۸میلیارد تومان خروج پول حقیقی را به‌خود اختصاص دادند. در این رتبه‌بندی گروه فرآورده‌های نفتی با ثبت رقم ۱۴۰ میلیارد تومان، فلزات اساسی ۱۱۴ میلیارد تومان، بانک‌ها ۸۱میلیارد تومان و محصولات شیمیایی با ثبت رقم ۷۷ میلیارد تومان بیشترین خروج پول حقیقی را به‌خود اختصاص دادند.

غلبه هیجان تکنیکالی
کاهش ادامه‌دار ارزش معاملات خرد آنهم در شرایطی که به‌طور کلی قیمت‌ها در بازار سهام در حال کاهش است، حکایت از آن دارد که در طول هفته‌های اخیر اعتماد به‌تداوم روند صعودی بازار سرمایه کاهش پیدا کرده است. این در حالی است که به‌گفته بسیاری از کارشناسان عوامل حمایت‌کننده از افزایش قیمت‌ها در بازار سهام همچنان به‌قوت خود باقی هستند و شبه‌تورم انتظاری به‌مانند گذشته همچنان اقتصاد ایران را نشانه گرفته است.

با این حال این‌طور که به‌نظر می‌‌رسد بازار سهام فعلا قصد ندارد تا بعد از یک رشد بیش از ۴۰درصدی که آن‌هم در طول بیش از دو‌ماه گذشته رقم خورده است، فعلا با شدت و حدت قبلی به‌مسیر خود ادامه دهد. گواه این مدعا مقایسه کندل‌های صعودی و نزولی دماسنج اصلی بازار سهام است.

بررسی نماگر یاد شده در طول هفته‌های اخیر نشان می‌‌دهد که به‌رغم آنکه صعود بازار سرمایه به‌شکلی آهسته و پیوسته و همسو با افزایش ارزش معاملات پی گرفته شده است، حرکت‌های کاهشی بازار با شدت بیشتری همراه بوده و به‌نوعی حاکی از افزایش هیجان فروش در بین سرمایه‌گذاران بازار سهام است. البته توجه به‌این نکته نیز ضروری است که کاهش یادشده به‌شکلی پیوسته رخ نداده است و هر از چندگاهی افزایش ضعیف‌تر شاخص‌کل توانسته از شیب کاهش در نمودار این نماگر بکاهد. این مساله سبب‌شده تا بسیاری از تحلیلگران تکنیکی بر این باور باشند که شاخص بورس بعد از از یک افزایش بیش از دو ماهه حالا رو به‌استراحت گذاشته و نوسان آن در ابرکانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی ممکن است حتی تا چند هفته نیز طول بکشد. با این حال این مساله به‌آن معنا نیست که شانس صعود بیشتر برای شاخص بورس منتفی شده و مسیر صعود آن برای سال ۱۴۰۰ خاتمه یافته است. بررسی روند تحولات رخ داده در بازار سهام و کلیت اقتصاد کشور طی هفته‌های گذشته نشان می‌‌دهد که نه فقط بازار سهام بلکه بسیاری از بازارهای دارایی هر در حال‌حاضر در حالت دوگانه به‌سر می‌‌برند و بسیاری از فعالان این بازار‌ها نمی‌دانند که در هفته‌های یا ماه‌های آینده چه پیش خواهد آمد.

هم‌اکنون افزایش سطح نقدینگی بسیاری از فعالان اقتصادی را به‌این باور رسانده که در نهایت قیمت دارایی به‌مانند سال‌های گذشته در اثر تضعیف پول ملی افزایش خواهد یافت و از سوی دیگر احتمال به‌توافق رسیدن در برجام که عامل منفی بر سر راه انتظارات تورمی است، سبب شده تا بسیاری نتوانند با قاطعیت به‌خرید و فروش در تمامی بازارهای دارایی بپردازند.

هفته جاری در حالی آغاز شده که به‌رغم افزایش قیمت دلار در میانه روز شنبه بسیاری بر این باورند که وضعیت کشور و رویکرد سیاسی دولت در نهایت کشور را به‌سمت گفت‌وگوها بر سر احیای توافق جامع اقدام مشترک یا همان برجام سوق خواهد داد. این مساله می‌‌تواند تاثیری مهم بر انتظارات تورمی بگذارد که در پی هفته‌ها و‌ماه‌های اخیر به‌سبب وجود کسری‌بودجه هنگفت دولت در کنار مشخص نبودن راه‌های برون‌رفت از آن به‌شدت تقویت شده است.

چنین دیدگاهی در حالی مورد توجه اهالی بازارها قرار گرفته که احیای توافق اتمی در مقابل مشکلات موجود اقتصادی بسیار نسیه به‌نظر می‌‌رسد. با این حال بازار سهام به‌سبب آنکه حصول این توافق توانسته در سال ۹۴ تاثیر شگرفی بر قیمت سهام بگذارد، سعی کرده تا آن را نیز در محاسبات خود با دقت و خوش‌بینی بیشتری لحاظ کند. نتیجه چنین لحاظ کردنی که خود را در افزایش تقاضا برای اوراق قرضه دولتی هم نشان داده حتی اگر بیش از حد خوشبینانه باشد در شرایط کنونی می‌تواند قیمت سهام را تا حدودی تضعیف کنند. این‌طور که به‌نظر می‌‌رسد هم‌اکنون باید صبر کرد و دید که کشمکش میان عقاید و دیدگاه‌های مختلف در نهایت بازار سرمایه و سایر بازارها را به‌کدام سو خواهد برد.

کاهش انتظارات تورمی
همان‌طور که پیشتر نیز در این گزارش ذکر شد هفته‌های منتهی به‌پایان مرداد‌ماه انتظارات تورمی ‌اندکی کاهش یافته و نقدینگی نیز آن‌طور که پیشتر رو به‌افزایش بود بار دیگر افزایش نیافته است. یکی از مهم‌ترین بازتاب‌های کاهش انتظارات تورمی در طول هفته‌های اخیر را می‌‌توان جهش تند و تیز تقاضا برای اوراق طی هفته گذشته دانست. آمار ارائه‌شده از سوی متولیان اقتصادی فروش اوراق در طول هفته گذشته نشان می‌دهد که وزارت اقتصاد در حالی‌که در طول این مدت توانست با فروش بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی رکورد فروش این اوراق در طول سال ۱۴۰۰ را بشکند، این رقم برای هفته شانزدهم تنها ۷۳۰ میلیارد تومان بوده است.با توجه به‌اینکه سهم مجاز خریداری سهام برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت طی یک سال گذشته به‌شکل قابل‌توجهی افزایش یافته و سرمایه این صندوق‌ها نیز بسیار زیاد است، دقیقا نمی‌توان گفت که چه میزان از این افزایش رغبت و خرید اوراق همزمان با افت قابل‌توجه تقاضا برای سهام به‌دلیل افزایش خوش‌بینی به‌آینده ‌یاهمان کاهش انتظارات تورمی بوده است؛ با این حال اگر این مساله که ممکن است تغییر ترکیب پرتفوی این صندوق‌ها و کمتر‌شدن وزن سهام به‌نفع اوراق رخ داده باشد‌ را نادیده بگیریم؛ بدون‌شک نمی‌توان انکار کرد که کمتر شدن انتظارات تورمی توانسته خود را با افزایش اقبال‌عمومی برای خرید اوراق قرضه دولتی نشان دهد.یکی از انتقاداتی که در طول سال‌های اخیر به وزارت اقتصاد در زمینه فروش اوراق وارد بوده، این است که این وزارتخانه هیچ‌گاه اجازه نداده که به‌شکلی موثر نرخ بازده اوراق افزایش پیدا کند. این مساله می‌‌تواند شکاف فاحش به‌وجودآمده میان نرخ بهره واقعی و بازده این اوراق را تا حدی معقول کاهش دهد. آنچه که در آمار اقتصادی ارائه شده در روزهای اخیر نشان می‌‌دهد این است که حکمرانی اقتصادی دولت به‌سبب آنکه انتظارات تورمی را کاهش‌یافته تلقی می‌‌کند از افزایش نیافتن نرخ بهره اوراق در خلال معاملات هفته اخیر حمایت کرده و البته اضافه کرده که این آمادگی را دارد که در موعد مقتضی در سیاست یاد‌شده تغییر ایجاد کند. این اعلام آمادگی را شاید بتوان مهم‌ترین و مثبت‌ترین تحول رخ داده بعد از خبر فروش بیش از ۱۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی اوراق در طول هفته گذشته دانست، چرا‌که می‌تواند در صورت بروز نشانه‌های عملی بدنه کلی اقتصاد و بازارها را در جهت اعمال کنترل علمی و منطقی‌تر بر اقتصاد امیدوار کند.با این حال مساله هرچه که باشد نمی‌توان همچنان این نکته را نادیده گرفت که به‌جز استثنای روی داده در هفته هفدهم فروش اوراق دولتی، در هفته‌های قبل فروشندگان این اوراق عملکردی بسیار ضعیف داشته‌اند و احتمالا اگر دولت بخواهد کسری‌بودجه خود را تا پایان سال به‌شکلی معقول جبران کند باید بتواند به‌طور میانگین چیزی در حدود ۷ هزار میلیارد تومان در هر هفته از این اوراق بفروشد که خود این مبلغ نیز در صورت تحقق باز تکافوی تمامی کسری‌بودجه سال ۱۴۰۰ را نخواهد داد. با توجه به‌ضعف دستگاه مالیاتی و انحراف جدی نفت فروخته‌شده از پیش‌بینی بودجه نمی‌شود چندان به‌توقف حجم نقدینگی در همین محدوده امیدوار بود. تمامی این عوامل نشان می‌‌دهد که حتی اگر در طول یک هفته یا یک‌ماه تورم انتظاری شیبی ‌کاهشی به‌خود بگیرد، همچنان نسبت به ‌واقعیات اقتصاد ایران آنقدر فاصله دارد که قیمت ارز و درنهایت ارزش ریالی فروش شرکت‌ها در محدوده فعلی باقی نماند.

به دنبال بهانه
اما اعداد و ارقام موجود در اقتصاد ایران را که پشت‌سر بگذاریم، شاید بتوان گفت کلیشه‌ای‌ترین مساله موجود در بازار سهام این است که هنگام افت قیمت‌ها برخی از سرمایه‌گذاران هر اتفاقی را به‌مثابه دشمنی مسوولان و متولیان بازار با بازار‌سرمایه در نظر می‌‌گیرند و توقع دارند که بتوان یک عامل را به‌تنهایی دلیل افت قیمت‌ها در بازار یادشده دانست. این در حالی است که در تمامی بازارها به‌ویژه بازارهای پیچیده، نظیر بازارهای سهام عوامل متعددی وجود دارد که می‌‌تواند بر تغییر جهت قیمت دارایی‌ها اثر بگذارد. در این میان هر چند ممکن است که یک عامل در میان سایر عوامل بیشتر به‌چشم بیاید، با این حال نمی‌توان تاثیر عوامل دیگر را به‌کلی از این معادله حذف کرد. آنچه که در روزهای گذشته میان کاربران شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه فعالان بورسی بیشتر مشاهده شده این است که افزایش تعداد عرضه‌های اولیه در طول هفته گذشته باعث برگشت قیمت‌ها در بازار سهام شده است. این در حالی است که اگر ارزش عرضه‌های اولیه در طول این مدت را با ارزش معاملات روزانه بازار سهام مقایسه کنیم درخواهیم یافت که برخلاف آنچه که قبل از سال ۹۷ در بورس و فرابورس در جریان بود ارزش عرضه‌های اولیه نسبت به‌معاملات روزانه آنقدر ناچیز است که در عمل این عرضه‌ها نمی‌توانند مبلغ قابل‌توجهی را از معاملات بازار سرمایه جذب خود کنند و بنابراین منجر به‌کاهش تقاضا در مقابل ارزهای موجود در بازار شوند.اگر بخواهیم نگاهی منصفانه‌تر بر عملکرد متولیان بازار سهام در طول ماه‌های اخیر بیندازیم، شاید بتوان گفت که پیگیری انجام عرضه‌های اولیه حتی در شرکت‌های کوچکی که تاکنون سهام آنها به‌بازار سرمایه عرضه شده است، جزو معدود فعالیت‌های مثبت مدیران یاد‌شده بوده که همچنان با حجم و تعداد عرضه‌های اولیه در بازارهای مالی مطرح دنیا فاصله دارد. البته منظور از این گفته این نیست که بورس تهران نیز باید همچون بازار سهام نیویورک هر روز شاهد انجام چند عرضه اولیه باشد، چرا‌که در بازارهایی مانند بازار سهام ما زیرساخت لازم برای انجام این کار وجود ندارد و خود شرکت‌ها نیز آنطور که باید از منافع پایدار حضور در بازار سرمایه که مانند تامین مالی از طریق بازار بدهی است، بهره نمی‌ببرند. از این‌رو باید هم این فرصت موجود را مغتنم شمرد و بر تلاش‌ها برای ورود شرکت‌های بزرگ‌تر به‌بازار سرمایه افزود.در این میان شاید بیراه نباشد اگر مطالبه حذف دامنه نوسان و تطابق آن با معیارهای جهانی ‌و همچنین برداشته‌شدن حجم مبنا بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرد چرا‌که همین امر می‌‌تواند به‌راحتی از نوسان ادامه‌دار و اشباع خرید و فروش در بازار سهام بکاهد و شکلی کارآتر و نقد شونده‌تر به‌یکی از مهم‌ترین بازارهای دارایی در کشور ارائه دهد.در روز گذشته یک شایعه نیز در میان سرمایه‌گذاران بورسی داغ شد. بر اساس این شایعه تایید‌نشده یکی از مدیران اقتصادی کشور که در افزایش نرخ بهره سابقه قابل‌توجهی دارد احتمالا بر مسند بانک مرکزی بنشیند. با توجه به‌ اینکه سرمایه‌گذاران بازار سهام ذهنیت بسیار منفی نسبت به‌نرخ بهره دارند، خود این عامل نیز توانسته در میان آنها به‌عنوان یک خبر بد پخش شود. البته همان‌طور که گفته شد این خبرشایعه است و صحت و سقم آن تایید نشده است.

سهامداران و سرمایه‌گذاران تحولات اقتصادی و غیر‌اقتصادی را مورد ارزیابی قرار می‌دهند؛ به همین دلیل افرادی که از حالا پیش‌بینی می‌کنند با رشد شاخص بخشی از نقدینگی از بازار خارج می‌شود، اظهارنظر درستی نمی‌کنند. مولفه‏‏‌های روز و فرصت‏‏‌هایی که سرمایه‌گذار در بازار سرمایه می‏‏‌بیند از جمله وضعیت بنیادی شرکت‌ها که بخشی از آن تابع مولفه‏‏‌های اقتصاد جهانی است مانند قیمت کامودیتی‌ها، قیمت نفت و قمیت برابری ارزها در ورود و خروج نقدینگی به بازار تعیین‌کننده هستند و کسی نمی‌تواند شرایط آینده را پیش‌بینی کند چرا که شاید شرایط برای ورود نقدینگی‏‏‌های جدید بهتر باشد. سهامدارانی که نگاه کوتاه‌مدت به بورس دارند، از این مدل تبعیت می‌کنند و بحثی که از سال گذشته مطرح شد، ارزش جایگزینی شرکت‌هاست و تغییرات نرخ دلار هم در سودآوری شرکت‌ها تاثیر دارد.

روز شنبه خط ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومانی دلار در بازار ارز نقش اساسی ایفا کرد. زمانی که معامله‌گران مشاهده کردند دلار توان حفظ خود بالای سطح ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان را ندارد، میزان فروش‌ها را بالا بردند و به دنبال آن، اسکناس آمریکایی محدوده ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومانی را نیز از دست داد. نزدیک به ساعت ۴ بعدازظهر، دلار با قیمت ۲۷ هزار و ۳۵۰ تومان مورد معامله قرار گرفت که ۵۰ تومان کمتر از روز پنج‌شنبه بود.
خط تعیین‌کننده در بازار دلار
سکه امامی هم در روز شنبه روند کاهشی داشت. فلز گران‌بهای داخلی در اولین روز هفته ۸۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و روی سطح ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قرار گرفت. به گفته فعالان، یکی از مهم‌ترین عواملی که قیمت سکه را تحت فشار قرار داد، نزول بهای اونس طلا در بازارهای جهانی بود. طلای جهانی در روزهای انتهایی هفته با موج فروش جدیدی مواجه شد و در نهایت در نزدیکی سطح هزار و ۷۵۰ دلار به کار خود پایان داد. با پایین آمدن بهای اونس طلا و دلار، ارزش ذاتی فلز گران‌بهای داخلی نیز به میزان زیادی کاهش پیدا کرد. ارزش ذاتی سکه بعدازظهر روز شنبه در محدوده ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان قرار داشت و ۵۰۰ هزار تومان از قیمت بازار دور بود. در صورتی که دلار طی روزهای آتی افزایش خاصی را تجربه نکند، سکه ظرفیت افت بیشتر را نیز خواهد داشت.

جوسازی در بازار ارز با یک خبر
روز شنبه بازار ارز دو نیمه متفاوت را تجربه کرد. در ابتدای اولین روز هفته، معامله‌گران ارزی با جوسازی پیرامون یک خبر سیاسی، میزان خریدها را در بازار بالا بردند و به دنبال آن، ارزش دلار به بالای سطح ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومانی رفت. به گفته فعالان، بازار به خبر تحریم‌های جدید آمریکا واکنش افزایشی نشان داد.

به گزارش اقتصاد نیوز، وزارت خزانه‌داری آمریکا چند شخص را به اتهام ارتباط با حزب‌الله لبنان و نیروی قدس سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران به لیست تحریم‌های خود اضافه کرده است. از نگاه شماری از فعالان، این اتفاق توانست زمینه‌ساز تغییر انتظارات معامله‌گران شود و توان افزایشی‌های بازار را بالا برد. برخی معامله‌گران عنوان می‌کردند که تحریم‌های جدید آمریکا چنین تصوری را در بازار ایجاد کرد که آغاز دور جدید مذاکرات هسته‌ای، دشوار خواهد بود.

با این حال، از نیمه دوم روز، فضای انتظاری بازار تغییر کرد. خریداران زیادی حاضر نشدند بالای خط ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومانی وارد بازار شوند و همین موضوع موجب شد که دارندگان اسکناس آمریکایی با احتیاط بیشتری رفتار کنند. در واقع عدم حضور خریداران جدید، جسارت دارندگان ارز را پایین آورد. در صورتی که در هفته جاری، مدیرکل آژانس بین‌المللی اتمی به ایران سفر کند و توافق‌های جدیدی صورت بگیرد، دلار افت بیشتری را تجربه خواهد کرد. با این حال، در صورتی که خبر خاصی به بازار نرسد، اسکناس آمریکایی به سوی مقاومت ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومانی حرکت خواهد کرد. البته تا زمانی که دلار نتواند خود را بالای محدوده ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان تثبیت کند، خریداران پرقدرتی وارد بازار نخواهند شد.

سکه روی خط حساس
روز شنبه، سکه امامی تا خط حمایتی حساس ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی عقب‌نشینی کرد. به گفته تحلیل‌گران فنی، فلز گران‌بهای داخلی در هفته‌های اخیر بارها در برابر شکسته شدن محدوده ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی مقاومت کرده است. ولی در صورت از دست رفتن این حمایت، میزان فروش‌ها در بازار به شکل معناداری بیشتر خواهد شد. سکه بازان در شرایط کنونی تا حدی با امید به افزایش قیمت دلار با قدرت زیاد در موقعیت فروش قرار نگرفته‌اند.

ذخایر نفت‌خام، بنزین، میعانات گازی و سوخت هواپیما در آمریکا در حال‌حاضر روی هم رفته کمتر از سطح ۲۰۱۸ گزارش شده است. به‌گزارش اویل‌پرایس، اطلاعات شرکت تحقیقات انرژی اچ‌اف‌ای (HFI Research) نشان می‌دهد ذخایر نفت‌خام و محصولات نفتی پالایش شده آمریکا به‌پایین‌تر از سطح ۲۰۱۸ سقوط کرده است.ذخایر پایین نفت‌خام و سوخت دلیل اصلی افزایش قیمت بنزین و بالا ماندن آن حتی پس از پایانه فصل سفر در آمریکاست.اداره اطلاعات انرژی آمریکا در آخرین گزارش خود از ذخایر این کشور، ۴/ ۶میلیون بشکه کاهش ذخایر نفت‌خام را اعلام کرد. گزارش این اداره ۹/ ۱میلیون بشکه کاهش ذخایر بنزین را در هفته منتهی به‌دهم سپتامبر نشان می‌دهد. ذخایر میعانات گازی در آمریکا ۷/ ۱میلیون بشکه در همین هفته کاهش یافته است. این ذخایر یک کاهش ۱/ ۳میلیون بشکه‌ای را در هفته گذشته تجربه کرده بود.در گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا آمده است: «۴/ ۴۱۷ میلیون بشکه ذخایر نفت‌خام آمریکا ۷‌درصد کمتر از متوسط ۵ ساله در همین زمان در سال گذشته است. کل ذخایر بنزین ۹/ ۱میلیون بشکه در هفته گذشته کاهش یافته و به‌۴‌درصد کمتر از متوسط ۵ ساله رسیده است.»

استمرار عرضه سیمان در رینگ صنعتی بورس کالا ظرف هفته‌‌‌های اخیر و برطرف‌شدن نگرانی نسبت به تولید این محصول به دلیل برقراری برق واحدهای تولیدی باعث شده است تا جو عمومی معاملات سیمان در کشور آرام شود. روز گذشته حدود ۶۰درصد از حجم معاملات با نرخ پایه انجام شد.
این در حالی بود که ۵۶درصد حجم معاملات سیمان در رینگ صنعتی بورس کالا ظرف هفته قبل با قیمت پایه انجام شده بود. استمرار عرضه‌‌‌های مداوم سیمان در رینگ صنعتی بورس کالا ظرف هفته اخیر باعث شده است تا به شکل هفتگی بر حجم معاملاتی که بدون رقابت یا با رقابتی معقول انجام می‌شود، افزوده شود. این موضوع به‌خوبی بیانگر قدرت کنترل بازار بر اساس مکانیزم‌‌‌های عرضه و تقاضا و بدون استفاده از سیاست‌‌‌های دستوری است. تجربه موفق کنترل بازار سیمان بر اساس عرضه و تقاضا می‌تواند نمونه‌‌‌ای قابل تعمیم به سایر بازارهای کالایی کشور باشد که مسوولان درصدد کنترل آنها با سیاست نادرست و بی‌‌‌نتیجه اعمال فشار بر قیمت‌ها و درواقع نرخ‌‌‌گذاری دستوری هستند. در دو روز ابتدایی هفته جاری، یعنی طی دیروز و امروز، بورس کالا میزبان عرضه بالغ بر یک‌میلیون و ۳۲۱ هزار تن انواع سیمان است که از این میزان محصول یک‌میلیون و ۱۸۸هزار تن روز گذشته راهی رینگ صنعتی بازار فیزیکی شد و ۱۳۳هزار تن امروز راهی این بازار می‌‌‌شود. این در حالی است که هفته قبل بورس کالا میزبان عرضه قطعی یک‌میلیون و ۴۳۹هزار تن انواع سیمان بود که در نهایت به معامله یک‌میلیون و ۲۲هزار تن انواع سیمان از این بازار منجر شد. ظرف هفته قبل حدود ۵۶درصد حجم معاملات در نرخ پایه و ۲۶درصد حجم فروش‌ها با رقابت کمتر از ۱۰درصد انجام شد. البته متقاضیان سیمان برای خرید چند کارخانه، رقابت قابل‌توجهی داشتند. عمده رقابت خریداران بر سر سیمان برای محصول عرضه‌شده از سوی واحدهای تولیدی واقع در استان‌های کرمان، مرکزی و برخی شهرهای شمالی کشور بود. کمبود تولید نسبت به تقاضا مهم‌ترین دلیل رقابت خریداران برای محصول عرضه‌شده در این بازار ظرف هفته گذشته بود. بررسی روند معاملات سیمان در روز گذشته حاکی از آن بود که جو کلی بازار آرام و بدون هیجان بوده و اغلب معاملات نیز در نرخ پایه انجام شد، به گونه‌‌‌ای که در زمان تنظیم این گزارش، از کل معاملات انجام‌شده حدود ۶۰درصد با نرخ پایه بود.

مولفه‌های روز و فرصت‌هایی که سرمایه‌گذار در بازار سرمایه می‌بیند از جمله وضعیت بنیادی شرکت‌ها که بخشی از آن تابع مولفه‌های اقتصاد جهانی است، مانند قیمت کامودیتی، قیمت نفت، قیمت برابری ارزها در ورود نقدینگی به بازار و خروج از آن تعیین کننده هستند و از امروز کسی نمی‌تواند شرایط آینده را دقیق پیش‌بینی کند، زیرا ممکن است شرایط برای ورود نقدینگی‌های جدید بهتر باشد.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از ایلنا، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران درباره برخی از اظهارات مبنی بر اینکه با ادامه افزایش شاخص بخشی از نقدینگی به ویژه سرمایه سهامداران خردی که سال ٩٩ وارد بازار شدند، از بازار خارج می‌شود، گفت: تنها نباید عوامل داخل بورس و شرکت‌ها را مورد بررسی قرار داد، سهامداران سایر بازارها را هم رصد می‌کنند.

علی صحرایی ادامه داد: سهامداران و سرمایه‌گذاران تحولات اقتصادی و غیر اقتصادی را ارزیابی می کنند به همین دلیل افرادی که از الان پیش‌بینی می‌کنند با رشد شاخص بخشی از نقدینگی از بازار خارج می‌شود، اشتباه می کنند.

مدیر عامل شرکت بورس تهران تاکید کرد: مولفه‌های روز و فرصت‌هایی که سرمایه‌گذار در بازار سرمایه می‌بیند از جمله وضعیت بنیادی شرکت‌ها که بخشی از آن تابع مولفه‌های اقتصاد جهانی است مانند قیمت کامودیتی، قیمت نفت و قیمت برابری ارزها در ورود نقدینگی به بازار و خروج از آن تعیین کننده هستند و از امروز کسی نمی‌تواند شرایط آینده را به دقت پیش‌بینی کند، زیرا ممکن است شرایط برای ورود نقدینگی‌های جدید بهتر باشد.

وی گفت: شاید شرایط تولید و فروش شرکت‌ها بهبود پیدا کرد و بهتر شد؛ در این شرایط شاید مردم تصمیم بر ورود نقدینگی‌های جدید داشته باشند.

صحرایی درباره نوسانات بازار سرمایه براساس نرخ دلار و سینگال‌هایی که نرخ دلار به بازار سرمایه می‌دهد، اظهار کرد: سهامدارانی که نگاه کوتاه مدت به بورس دارند، از این مدل تبعیت می‌کنند و بحثی که از سال گذشته مطرح شد، ارزش جایگزینی شرکت‌ها است که تغییرات نرخ دلار هم در سودآوری شرکت تاثیر دارد .

وی تاکید کرد: البته تمام شرکت‌ها از این مدل پیروی نمی‌کنند، وقتی نرخ دلار صعودی باشد، شرکتی که صادرات دارد سود بیشتری خواهد داشت، اما شرکتی که مصرف ارزی آن بیش از منابع ارزی آن باشد، هزینه‌های تولید و محصول یا خدماتش افزایش می‌یابد.

صحرایی افزود: هر چند تاثیرگذاری نرخ دلار بر بازار سرمایه و شرکت‌ها موضوع کلانی نیست، اما از آنجا که بازار سرمایه ایران بازار کامودیتی بیس و مربوط به قیمت فلزات رنگی و نفت در جهان است، از این موضوع تاثیری بیشتری می‌گیرد و بهتر است مردم نگاه بلند مدت به بازار داشته باشند.

عرضه مصالح ساختمانی در بازار سرمایه در مقیاس کلان می‌تواند تأثیر مثبت بر قیمت‌ها داشته و از ایجاد بازار مکاره جلوگیری کند.

یک عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، گفت: برای ساخت یک میلیون مسکن در هر سال، که از اساسی‌ترین نیازهای مردم کشور به شمار می‌آید، وزارت خانه‌های صمت، امور اقتصادی و دارایی، راه و شهرسازی و وزارت نفت، همکاری خواهند کرد.

اسماعیل حسین زهی بیان کرد: در کنار تلاش برای هماهنگ کردن سیستم بانکی به منظور تخصیص تسهیلات برای طرح مورد نظر، استفاده از زیرساخت‌های بازار سرمایه هم برای تامین مالی این طرح مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

نماینده مردم خاش در مجلس تصریح کرد: عرضه مصالح ساختمانی در بورس کالا برای پروژه‌های بزرگی چون ساخت یک میلیون دستگاه آپارتمان، برای شفاف سازی قیمت مصالح قابل توجه خواهد بود.

وی گفت: یکی از کارکردهای بازار سرمایه، کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضا است و ایجاد بستر عرضه مصالح ساختمانی در بازار سرمایه در مقیاس کلان می‌تواند تأثیر قیمتی خود را داشته و از ایجاد بازار مکاره جلوگیری کند.

عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: مهمترین مزیت بورس کالا تشکیل بستری شفاف برای کشف نرخ واقعی یک محصول بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا است و این مزیت می تواند مورد استقبال بسیاری از سرمایه گذاران قرار گیرد.

به گفته حسین زهی؛ با عرضه مصالح ساختمانی در بورس کالا، شاهد منطقی شدن و کاهش قیمت محصولات خواهیم بود. با این اقدام مصالح ساختمانی بر اساس وضعیت بازار و میزان عرضه و تقاضا کشف قیمت خواهد شد و طی سال های اخیر به دلیل فعالیت دلالان و سودجویان، قیمت مصالح ساختمانی بالا رفته بود که امید است با عرضه این محصولات در بورس، جلوی این اقدامات گرفته شود.

نماینده مردم خاش در مجلس خاطر نشان کرد: بازار سرمایه به عنوان یکی از بهترین حوزه‌ها برای جذب نقدینگی در جامعه و هدایت آن به سوی تولید به شمار آمده و مجلس شورای اسلامی نیز حمایت‌های خود را از این بازار اعلام کرده است.

معاملات گواهی سپرده سیمان به زودی در بورس کالای ایران راه‌اندازی می‌شود تا امکان خرید مشتریان خرد سیمان نیز فراهم و تسهیل شود.

به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) و به نقل از خبرگزاری صداوسیما، علیرضا ناصرپور با بیان مطلب بالا، درباره عرضه گواهی سپرده سیمان در بورس کالا گفت: عرضه سیمان از خردادماه در بازار فیزیکی بورس کالا آغاز شده است و معاملات سیمان به صورت عمده انجام می‌شود.

وی ادامه داد: برای اینکه خریداران خرد هم بتوانند دسترسی مناسبی برای خرید سیمان در بورس کالا داشته باشند، گواهی سپرده سیمان تا پایان شهریورماه راه اندازی می‌شود.

وی افزود: قیمت‌ها در گواهی سپرده سیمان تابع بازار فیزیکی است و خریداران خرد که نیاز به خرید در تناژ پایین‌تر دارند می‌توانند از طریق گواهی سپرده اقدام به خرید کنند.

ناصر پور با اشاره به اینکه تقاضا برای خرید خرد سیمان در بورس کالا وجود دارد بیان کرد: بسیاری از شرکت‌های سیمانی استقبال خوبی از عرضه خرد سیمان در بورس کالا کردند و درخواست پذیرش انبار دادند و به محض پذیرش انبار از سمت بورس کالا، امکان ارائه گواهی سپرده‌ی کالایی فراهم می‌شود.

وی ادامه داد: الزامی به عرضه سیمان خرد توسط شرکت‌های سیمانی وجود ندارد و شرکت‌ها براساس تمایل خود اقدام به عرضه سیمان بصورت خرد می‌کنند.

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا با بیان اینکه محدودیتی در عرضه خرد سیمان در بورس کالا وجود ندارد تصریح کرد: میزان عرضه سیمان در گواهی سپرده کالایی حداقل ۱۰ تن در نظر گرفته شده است، اما شرکت‌ها با توجه به محدودیت‌های خود از نظر تحویل و حمل و نقل و همچنین درخواست شرکت عرضه کننده می‌توانند حجم هر گواهی سپرده کمتر نیز باشد.

معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا گفت: پیش‌بینی می‌شود ۳۰ درصد حجم معاملات سیمان از طریق گواهی سپرده کالایی انجام شود.

شرکت بوتان از دریافت مجوز افزایش 16,5 درصدی نرخ فروش رادیاتور از سازمان حمایت خبر داد که از 24 شهریور اعمال می شود و با توقف نماد روبرو شد.

براین اساس، “لبوتان” اعلام کرد: با مجوز سازمان حمایت نرخ فروش رادیاتور بالغ بر 16,5 درصد افزایش یافته است که از 24 شهریور اعمال می شود و اثرات آن در عملکرد سال مالی منتهی به اسفند 1400 نشان داده خواهد شد.

شرکت موتورسازان تراکتورسازی ایران از برنامه افزایش سرمایه 110 درصدی از دو محل سود انباشته و آورده نقدی با سلب حق تقدم از سهامداران فعلی خبر داد.

براین اساس، “خموتور” در نظر دارد سرمایه فعلی را از 142.8 به 300 میلیارد تومان برساند. تامین مالی این شرکت بورسی از دو محل سود انباشته و آورده نقدی با سلب حق تقدم از سهامداران فعلی اعمال خواهد شد تا قادر به اصلاح ساختار مالی شود.

کزغال در مرداد ماه 153.7 میلیارد تومان درآمد داشته که نسبت به ماه قبل 32.6 درصد و نسبت به دوره یکماهه مشابه سال قبل 40.7 درصد افزایش داشته است.

سهم در دوره 5 ماهه ابتدایی امسال هم به میزان 635.8 میلیارد تومان از محل فروش محصولات خود درآمد کسب کرده است در حالی که در مدت مشسابه سال قبل 47درصد رشد کرده است.

تمام فروش شرکت داخلی بوده و صادراتی نداشته است .

بگیلان در مرداد ماه مبلغ 84.3 میلیارد تومان درآمد داشته که نسبت به ماه قبل 4.35 درصد افزایش و نسبت به میانگین ماه‌های قبل 48.81 درصد افزایش داشته است. شرکت همچنین نسبت به دوره یکماهه مشابه سال قبل 27.68 درصد افزایش درآمد داشته است.

سهم صادراتی نداشته و تمام فروشش داخلی بوده است .

جمع درآمد های شرکت از ابتدای سال مالی تا پایان تاریخ ۳۱ مرداد ماه امسال شرکت 502.3 میلیارد تومان بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل به میزان 36.37 درصد افزایش داشته است .