اخبار 00/08/26

شرکت کربن ایران از برنامه افزایش سرمایه سنگین 2454 درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی ها خبر داد.

براین اساس، “شکربن” در نظر دارد سرمایه فعلی را از 25 به 638.5 میلیارد تومان برساند. تامین مالی این شرکت بورسی در صورت موافقت سازمان بورس از محل تجدید ارزیابی اعمال خواهد شد تا صرف اصلاح ساختار مالی ، بهبود نسبت مالکانه ، کاهش ریسک اعتباری ، افزایش رتبه اعتباری و افزایش ظرفیت استقراض از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها ( صرفا ًطبقه زمین ) شود.

شرکت داده گستر عصر نوین درخصوص دلیل افزایش سود عملیاتی و درآمدهای شناسایی شده 7 ماهه توضیح داد .

براین اساس، ایمان میری مدیرعامل “های وب” پیرو انتشار اطلاعیه های صورت های مالی و گزارش فعالیت ماهانه منتهی به مهر اعلام کرد: دلیل افزایش سود عملیاتی و درآمدهای شناسایی شده تجمعی تا پایان دوره مهر ماه نسبت به دوره مشابه سال قبل عمدتاً مربوط به شناسایی درآمد ۲ قرارداد ۳۰ فروردین و ۳۰ خرداد و تکمیل سایت‌ها در مناطق USO موضوع قرارداد ۲۰ فروردین سال ۹۹ ، تعدیل قرارداد ۳۱ شهریور سال ۹۹ و افزایش درآمد ناشی از مشترکین در پروانه های FCP و TRUNK است.

غبشهر که سال مالی منتهی به آذرماه دارد، در مهرماه در دهمین ماه سال مالی فروش ۵۳۴‌میلیاردی داشته است و به این طریق جمع فروش ۱۰ ماهه را به ۴۹۴۵‌ میلیارد تومان رسانده است.

میانگین فروش ۹ ماه اول سال مالی ۴۹۰‌ میلیارد تومان بوده و فروش سال مالی قبل ۲۷۹۴ میلیارد تومان بوده است. شرکت در این ماه ۶ /۳۶ هزار تن روغن نباتی تولید کرده است.

میانگین تولید ۹ ماه ابتدایی سال مالی ۳۸ و میانگین ماهانه سال مالی قبل ۲۸‌ هزار تن بوده است.

مقدار فروش این ماه ۷ /۳۵ هزار تن روغن بوده است. میانگین فروش ۹ ماه ابتدایی سال مالی ۳۸ و میانگین ماهیانه سال مالی قبل ۲۸‌هزار تن بوده است. نرخ فروش روغن در این ماه ۱۴,۹۸۴ تومان به ازای هر کیلوگرم بوده که در حد ماه گذشته است.

شرکت روغن را در سال گذشته با نرخ ۸۲۳۵ تومان و در ۱۰ ماه سال‌جاری با نرخ ۱۳,۰۰۸ تومان به ازای هر کیلوگرم فروخته است.

تقویت دلار و رسیدن آن به سقف ۱۶ماهه نیز نتوانست نگرانی‌های مستمر تورمی را تعدیل کند و در پی آن طلا به بیشترین ارزش خود در ۵ ماه گذشته رسید. بعد از انتشار گزارش تورم ماه اکتبر ایالات‌متحده و بازگشت آن به سقف ۳۱ ساله، گاوهای طلا نقش پررنگ‌تری را در بازار ایفا کردند و روند صعودی آن از سر گرفته شد؛ تا جایی که تحلیل‌گران را نسبت به بازگشت قیمت این فلز گران‌بها به کانال هزار و ۹۰۰ دلاری و در ادامه حرکت به سمت سقف تاریخی ۲ هزار و ۷۵ دلاری آن خوش‌بین کرد.
از طرفی سرمایه‌گذاران منتظر داده‌های خرده‌فروشی در ایالات‌متحده بودند که در اواخر روز گذشته منتشر شد تا حرکت بعدی فدرال رزرو ایالات‌متحده در مورد افزایش نرخ بهره را ارزیابی کنند. همچنین شاخص دلار که ارزش آن را در برابر سبدی از ۶ ارز بزرگ دیگر جهان می‌سنجد، در روز سه‌شنبه با رسیدن به ۵/ ۹۵ واحد توانست سقف ۵ ماهه خود را بازیابی کند. این در حالی است که از نظر تاریخی، اونس جهانی معمولا روندی معکوس را نسبت به دلار ثبت کرده است. روز گذشته، جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات ایالات‌متحده بعد از جنجال‌ها و اعتراضات فراوان، بسته بهبود زیرساخت یک تریلیون دلاری را که هفته پیش به امضای مجلس نمایندگان رسیده بود، امضا کرد. در طرح پیشنهادی، بخشی از منابع مورد نیاز این بسته به‌وسیله مالیات‌ستانی از فعالان و کارگزاران حوزه ارزهای دیجیتال تامین می‌شود. اتفاقی که تقریبا دو ماه پیش به علت عدم تفاهم فعالان و دولت روی مفهوم معرفی شده برای «کارگزار» سروصدای زیادی کرد. از طرف دیگر اظهارات مدیرارشد مالی شرکت توییتر مبنی بر عدم عقلانیت سرمایه‌گذاری بر ارزهای دیجیتال در این برهه زمانی، باعث شد سقوط ارزهای دیجیتال کلید بخورد. در پی این اظهارات، بیت‌کوین با افتی بیش از ۹ درصدی تا ۵۹ هزار دلار نیز کاهش پیدا کرد. اتریوم نیز با از دست دادن ۱۰ درصد از ارزش خود به کانال ۴ هزار و ۲۰۰ دلاری بازگشت. در پی این اتفاق و قرمزپوش شدن بازار، ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال با کاهشی ۵۷/ ۸ درصدی به ۶۳/ ۲ تریلیون دلار رسید.

ماجراجویی جدید فلز زرد
طلای جهانی روز سه‌شنبه با ۱۱ دلار صعود و ۶/ ۰ درصد افزایش، به هزار و ۸۷۵ دلار به ازای هر اونس رسید. دلیل این افزایش را باید در واشنگتن جویا شد. افزایش نگرانی‌ها از تورم فزاینده موجب افزایش جذابیت طلا برای سرمایه‌گذاران شده است. همین باعث شد طلای جهانی بتواند نیروی کافی برای بازگشت به سقف ۵ ماهه خود را به دست بیاورد. سرمایه‌گذاران منتظر داده‌های خرده‌فروشی در ایالات‌متحده بودند که در اواخر روز منتشر شد تا حرکت بعدی فدرال رزرو ایالات‌متحده در مورد افزایش نرخ بهره را ارزیابی کنند. توماس بارکین، رئیس فدرال رزرو ریچموند، روز دوشنبه گفت در صورت تداوم تورم بالا، فدرال رزرو آمریکا نرخ‌های بهره را افزایش خواهد داد، اما افزود که فدرال رزرو باید منتظر بماند تا ببیند آیا تورم و کمبود نیروی کار همچنان تداوم خواهد داشت یا خیر. بلومبرگ اخیرا مقاله‌ای را منتشر کرده است که در آن یک موج صعودی برای فلز زرد پیش‌بینی شده است. در این مقاله، تحلیلگران تورم را در مقایسه با نرخ بهره واقعی و برخی عوامل فنی که می‌تواند قیمت فلز زرد را بالا ببرد، بررسی می‌کنند. در این مقاله آمده است: «با واقعی شدن تهدید رکود تورمی، طلا ممکن است حدود ۲۰ درصد از شاخص S&p۵۰۰ بهتر عمل کند.» سپس ادامه داد که نگرانی‌ها در مورد اوج رشد اقتصادی همزمان با افزایش تورم است که بازدهی واقعی اوراق خزانه‌داری را به پایین‌ترین سطح سوق می‌دهد. همبستگی بالا بین بازده واقعی و طلا نیز نشان می‌دهد که شمش کمتر از ارزش واقعی خود ارزش‌گذاری شده است. از جنبه فنی، برخی تحلیل‌گران معتقدند نمودار از خط روند مهم از سقف تاریخی قیمتی جدا شده است. اکنون به نظر می‌رسد اهداف صعودی در کانون توجه قرار دارند. منطقه هزار و ۹۲۰ دلاری به عنوان یک منطقه مقاومت عظیم در این مسیر قرار دارد. در صورتی که اونس جهانی وارد فاز نزولی شود، ناحیه هزار و ۸۴۰ را می‌توان به عنوان مهم‌ترین محدوده حمایتی یاد کرد. البته هر اونس طلای جهانی از ساعت ۱۶ به بعد دیروز رو به نزول گذاشت و تا ساعت ۲۰ به وقت تهران به ۱۸۶۱ دلار رسید.

بهبود زیرساخت‌ها به بهای سقوط رمزارزها
داستان لایحه نوسازی و بهسازی فرودگاه‌ها، جاده‌ها، پل‌ها، مسیرهای آبی و… با ضربه به فعالان بازار دیجیتال به اتمام رسید. این لایحه یک تریلیون دلاری که برای بهبود زیرساخت‌های مذکور تهیه شده است، شوکی بزرگ را به بازار رمزارزها وارد کرد. در این لایحه بخشی از تامین مالی از طریق مالیات‌ستانی از کارگزاران و فعالان بازار ارزهای دیجیتال پیش‌بینی شده است. اتفاقی که با تعریف کردن مفهومی جدید برای «کارگزار» سروصدای فعالان بازار را درآورد. این لایحه تقریبا دو ماه پیش به تصویب مجلس سنا رسید. در این میان اعتراضات فعالان باعث شد چندین اصلاحیه برای مفهوم کارگزار به مجلس ارسال شود، اما هیچ‌یک از آنها مورد تایید واقع نشد. تا اینکه هفته پیش این لایحه به تصویب مجلس نمایندگان رسید. روز گذشته با امضای بایدن و رسمی‌شدن این قانون بازار ارزهای دیجیتال به آن واکنش شدید نزولی نشان داد و بازار تقریبا اصلاحی ۱۰ درصدی را تجربه کرد.

نماینده دامغان در مجلس با بیان اینکه شرکت‌های حقوقی و سرمایه‏‌داران در واقع صاحبان اصلی بورس هستند و مانند شطرنج در آن عمل می‌کنند، گفت: وزارت اقتصاد در بورس عملکرد بهتری داشته باشد. علی‌اکبر علیزاده برمی ‌با بیان اینکه در بورس دو قسمت حقوقی‏‌ها و حقیقی‏‌ها فعال هستند و حقوقی‏‌ها مجموعه سرمایه‏‌داران بزرگ هستند که یک مجموعه‌های عظیم بورسی را در اختیار دارند و حقیقی‏‌ها نیز مردمی هستند که قسمتی از سرمایه‌هایشان را از این جهت که نمی‏‌توانند با آن کار مثبت تولیدی انجام دهند به این بازار می‏‌آورند تا به یک درآمدی دست پیدا کنند، ابراز کرد: مشکل این شرایط آن است که مردم نمی‏‌توانند مشکلات زندگی‌شان را حل کنند. عضو خانه ملت با بیان اینکه بورس بهترین مکان برای گردآوری نقدینگی مردم است، گفت: انتظارات از وزیر اقتصاد برای حل مشکلات اقتصادی مردم زیاد است اما سخنان خاندوزی در مجلس چندان قانع‌کننده نبوده است.

از نظر قانونی فروش سهام عدالت امکان‌پذیر است اما از آنجاکه بازار سرمایه در شرایط نوسانی و ریزشی به‌سر می‏‌برد، سهام عدالت نیز مانند سایر سهم‌ها متقاضی چندانی ندارد و فروشندگان این سهام در صف‌های فروش ماندگار شده‌اند. با این حال به‌نظر می‌رسد امکان فروش سهام عدالت برای افرادی که روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند، با توجه به سهام استانی آنها، سهل‌تر باشد. طبق آخرین اخبار در حال‌حاضر امکان فروش بلوکی سهام عدالت مانند قبل وجود دارد اما به شرطی که این سهام خریدار داشته باشند و زمانی فروشنده پول خود را دریافت می‌کند که سهامش خریدار داشته باشد که حال و روز این روزهای بازار این امکان را فراهم نمی‌کند. از سوی دیگر نیز همچنان امکان لغو فروش برای مشمولان وجود دارد.

انفعال، امید، بی‌‌امیدی؛ این سه کلمه از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم در شبکه‌‌اجتماعی توییتر مدام در رفت و برگشت بوده است. صحنه‌‌ای که به واسطه سیاست‌های دولتمردان سیزدهم و شخص رئیس دولت مدام تغییر می‌کند. روز‌هایی بود که کاربران نسبت به آنچه که در کشور اتفاق می‌‌افتد منفعل بودند و هیچ نمی‌‌گفتند. بر عکس روز‌هایی بود که امیدی هرچند کم تزریق می‌شد و آن را به‌طور محسوسی می‌شد در شبکه‌های اجتماعی دید و روزها و هفته‌های زیادی بوده و هست که کاربران شبکه‌های اجتماعی در بی‌‌امیدی و یأس به‌سر می‌‌برند. نمونه این ماجرا را می‌‌توانیم در جمع توییتری بورسی‌‌ها و اقتصادی‌‌ها ببینیم. هرچند تکیه‌زدن ابراهیم رئیسی بر صندلی ریاست دولت، منتقدانی داشت و خیلی‌‌ها درباره این اتفاق سکوت کردند، اما بعد که زمان تشکیل کابینه رسید، همین افراد سکوتشان را شکستند و از بد و خوب چهره‌‌هایی که شایعه شده بود قرار است در کابینه سیزدهم حضور داشته باشند، نوشتند.
روز‌هایی که گذشته است اما از خاطر نمی‌‌رود. آدم‌‌ها درباره بد و خوب و ویژگی‌‌های افرادی که در لیست‌‌های منتشرشده و گمانه‌‌زنی‌‌ها از ترکیب کابینه، می‌‌نوشتند. همان آدم‌‌‌هایی که منتقد ابراهیم رئیسی بودند، حالا دست به‌کار شده بودند و از ویژگی‌‌ها و خصلت‌‌های افرادی که شایعه شده بود قرار است در دولت حضور داشته باشند می‌‌نوشتند. این فضا کم‌کم به بخش زیادی از توییتر فارسی سرایت کرد و باعث شد که مشارکت در لیست‌‌ها و گمانه‌‌زنی‌‌ها درباره کابینه سیزدهم بالا بگیرد. اوج این داستان در جمع توییتری بورسی‌‌ها و اقتصادی‌‌ها، وزارت اقتصاد بود. وقتی احسان خاندوزی معرفی شد؛ به یک باره بخش زیادی از این جمع که از فعالان حوزه بورس، کارشناسان اقتصادی و… تشکیل شده است، درباره ویژگی‌‌های مثبت خاندوزی نوشتند. نوشتند که اگر بیاید و رای بیاورد چنین و چنان می‌کند. گفتند کار بلد است و تغییر و تحولات گسترده‌‌ای را در راستای منافع مردم و سهامداران شکل می‌دهد. گفتند و گفتند تا بالاخره توانستند در فضای کلی توییتر فارسی این فضا را به‌وجود آوردند که یکی از بهترین وزرای پیشنهادی در کابینه سیزدهم احسان خاندوزی است. این برگ بنده‌‌ای شد برای ابراهیم رئیسی. برگ برنده‌‌ای که تقریبا و بدون‌اغراق با وجود گلایه‌ها و انتقادها و عدم‌شرکت در انتخابات، توانست نظر بخش زیادی از کاربران توییتر را به خود جلب کند و امیدی بگیرند در دل ناامیدی. مثل سال‌های پیش دیگر مسائل سیاسی و اقتصادی دغدغه نبود و غم، غم نان بود. برای همین هم آدم‌‌ها دل‌‌بستند. در همان حول و حوش بود که واکسیناسیون گسترده در سطح کشور آغاز شده بود. ورود محموله‌های واکسن به کشور، تزریق گسترده واکسن برای گروه‌های سنی مختلف و تنوع در انتخاب نوع واکسن‌‌ها، باعث شده بود که از حجم انتقادها به ابراهیم رئیسی کاسته شود. خوب یا بد، کاربران می‌‌دیدند که کار‌هایی در دست اقدام است. می‌‌دیدند که کابینه تازه در حال شکل‌گرفتن است. برنامه‌های برخی از وزرا را که می‌‌شنیدند یا تکه‌‌هایی از صحبت‌‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌‌شد، دل می‌‌بستند که قرار است فضا، آن‌هم فضای اقتصادی تغییر محسوسی بکند. این دو نقطه همان نقاطی بود که در انتقادات و گلایه‌ها نسبت به ابراهیم رئیسی در توییتر و اینستاگرام کم بود و به چشم نمی‌‌آید، اما با گذشت زمان، کم‌کم فضا به سمت انفعال رفت. کاربران دیدند که آنطور که گمان می‌کرده‌‌اند کارها در حال پیش‌رفتن نیست. با این حال دست بالا را در آن روزها، حامیان دولت سیزدهم داشتند. می‌گفتند صبر کنید، دولت تازه سر کار آمده است، برای قضاوت زود است و چیز‌هایی از این دست. وقتی رئیس سازمان بورس انتخاب شد بار دیگر فضای نوشته‌های جمع توییتری بورسی‌‌ها و اقتصادی‌‌ها کم و بیش امیدی به خود گرفت. فضا، فضای تغییر و تحول بود و همین فضا باعث شد که سهامداران خرد هم که در این شبکه‌‌اجتماعی حضور دارند امیدی بگیرند، اما این امید هم گذرا بود. حالا فضای توییتر و اینستاگرام پر است از انتقاد به تیم اقتصادی دولت؛ از بحران آب و برق تا گرانی کالاهای روزانه سفره‌ها. از ریزش شاخص بورس تا بالا رفتن قیمت دلار.

این گلایه‌ها و انتقادها به‌قدری زیاد است که از گنجایش این ستون فراتر می‌‌رود، اما کافی است در توییتر قسمت نظرات نوشته‌های وزرای دولت سیزدهم را مرور کنید. یا در اینستاگرام قسمت نظرات صفحه رئیس دولت یا شبکه‌‌اطلاع‌رسانی دولت را مرور کنید. آن‌وقت متوجه می‌شود که فضا چگونه است. نکته قابل‌تامل در این ماجرا این است که در همان روز‌هایی که وزرای دولت سیزدهم از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد گرفتند، خیلی زود در توییتر هم فعال شدند. نوشتند و برنامه دادند، اما حالا چند وقتی می‌شود که برخی از این وزرا هیچ حضوری در این شبکه‌‌اجتماعی ندارند و صفحه‌هایشان خاک می‌خورد. کاربران اما بی‌توجه به حضور یا عدم‌حضور آنها، در قسمت نظرات نوشته‌های گذشته آنها، گلایه‌ها و انتقاداتشان را می‌‌نویسند.

در این فضا مسائل دیگری هم وجود دارد که به خشم کاربران توییتر دامن می‌‌زند؛ خیلی وقت پیش و قبل از روی کار آمدن دولت سیزدهم، حامیان ابراهیم رئیسی در صفحه‌هایشان این موضوع را مطرح می‌کردند‌ که وقتی سه قوه یک‌دست و هماهنگ باشند، مشکل معیشت مردم رفع می‌شود و خیلی از کارها که در دولت‌‌های گذشته به علت یک‌دست نبودن قوا پیش نمی‌رفته است، در این دولت به بهترین شکل ممکن اجرایی می‌شود. در تازه‌‌ترین نمونه آن، رای نیاوردن فوریت لایحه حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی بود. دلاری که در زمان حیات دولت دوازدهم عامل انتقادهای تند و تیز افراد و جناح‌‌‌هایی به آن دولت شده بود اما وقتی فوریت این لایحه رای نیاورد، منتقدان دیروز این دلارها، سکوت اختیار کرده بودند و موضع مشخصی درباره این وضعیت و رد آن از سوی مجلسی که به اعتقاد آنها با دولت هماهنگ است، نگرفتند. یا در جریان عدم‌قیمت‌گذاری دستوری یک‌باره فضای توییتر امید به تغییر گرفت اما دوام این امید چند ساعت بود و خیلی زود همه تحلیل‌‌ها و پیش‌‌بینی‌‌ها نقش بر آب شد. حالا در کنار اینکه به اعتقاد کاربران تغییر و تحول مثبتی در معیشت آنها، خرید خانه که نه، اجاره و رهن، چشم‌‌انداز مثبت به آینده، مذاکرات بین‌‌المللی برجام، تورم‌‌های افسارگسیخته و… رخ نداده است، اینکه نماینده‌های مجلس از یک‌سو به فوریت لایحه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی رای مثبت نمی‌دهند و از سوی دیگر همین دیروز به وزیر پیشنهادی آموزش و پروش رای اعتماد ندادند، نشان از آن دارد که هماهنگی قوا و یک‌دست بودن هم مثل وعده‌ها و شعارهای زمان انتخابات، درست است. با تمام این صحبت‌‌ها، این روزها کارشناسان و فعالان حوزه اقتصاد و بورس و سیاست و جامعه و همه و همه در یک مساله اشتراک نظر دارند؛ ماه‌عسل دولت تمام‌شده است. به اعتقاد آنها در همان دوره‌‌هایی که در ابتدای این ستون به آن پرداختیم دولت می‌‌توانست با اقدامات دیگری سرمایه‌‌اجتماعی خود را افزایش دهد، نه اینکه بی‌‌توجه به این موضوع باشد و از کنار آن ساده بگذرد.

افزایش سرمایه یکی از متداول‌‌ترین شیوه‌های تامین منابع مالی برای شرکت‌هاست. اگرچه بر اساس ادبیات مالی، این روش تامین مالی گران‌‌تر از سایر شیوه‌های تامین مالی است، با این حال، به دلیل عدم‌پیچیدگی در اجرا و دسترسی ساده‌‌تر، نسبت به سایر رویه‌های تامین مالی ترجیح داده می‌شود. این مهم محمدمهدی مومن‌‌زاده، کارشناس بازار سرمایه را بر آن داشت تا در گزارشی با ناکارآمد خواندن روش‌های فعلی مورد استفاده برای افزایش سرمایه بنگاه‌های اقتصادی، به روش جدیدی اشاره کرده که به‌نظر یکی از کارآمدترین روش‌های جذب نقدینگی برای شرکت‌های سهامی‌عام است. گفته می‌شود با استفاده از این روش که تحت‌عنوان «افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار» شناخته می‌شود، می‌توان از بازار ثانویه برای انتقال منابع به بازار اولیه استفاده کرد.
مدل جدید برای تامین مالی سهام
روش‌های افزایش سرمایه و محل تامین منابع آن، در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷ تعیین‌شده و از آن زمان تاکنون تغییر چندانی نداشته است. در سال‌های اخیر افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها و در سال‌۱۳۹۹ نیز افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق‌تقدم در قوانین مختلف به تصویب رسیده و مورد استفاده شرکت‌ها قرار گرفته است. تحقیق و تجربه نشان‌داده روش‌های فعلی افزایش سرمایه، روش‌‌‌هایی موثر برای انتقال نقدینگی به بنگاه‌ها نیست و افزایش سرمایه از طریق سود انباشته، اندوخته یا تبدیل مطالبات حال‌شده سهامداران به سرمایه بیش از آنکه منابع نقدی لازم را برای بنگاه فراهم کند از خروج وجه نقد از شرکت جلوگیری می‌‌کند.

در اکثر موارد، استفاده از روش‌های فعلی افزایش سرمایه نمی‌‌تواند منابع نقدی لازم را برای کاهش هزینه فرصت در کمترین زمان ممکن در اختیار شرکت قرار دهد. در این میان اگرچه آسیب‌‌شناسی روش‌های فعلی افزایش سرمایه و معرفی روش‌های جدید تامین مالی برای بنگاه‌ها اهمیت دارد اما از سوی دیگر این موضوع به‌عنوان یکی از دغدغه‌های مهم سیاستگذاران اقتصادی نیز مطرح است، چرا‌که آمار تشکیل سرمایه ثابت در کشور در یک دهه اخیر رشد چندانی نداشته است، همچنین با روش‌های فعلی، نقدینگی مناسبی از بازار ثانویه به بازار اولیه و تولید هدایت نمی‌شود و برای زمان‌‌‌هایی مثل ابتدای سال ۱۳۹۹ که بازار سرمایه با استقبال خوبی روبه‌رو شد، سیاستگذار، ابزارهای مناسبی برای تامین مالی تولید از طریق نقدینگی وارد شده به بازار و در پی آن کنترل هیجانات بازار در اختیار ندارد. افزایش سرمایه به «روش عرضه سهام به قیمت بازار» می‌تواند یکی از کارآمدترین روش‌های جذب نقدینگی برای شرکت‌های سهامی‌عام باشد که برای اولین‌بار در مقاله حاضر معرفی و روش اجرای آن تبیین می‌شود. این روش افزایش سرمایه، می‌تواند به شکلی بسیار کارآتر و موثرتر از سایر روش‌های فعلی افزایش سرمایه، در راستای اهدافی چون اجرای طرح‌‌های توسعه، اصلاح ساختار مالی، تامین سرمایه در گردش، خرید دارایی‌ها و مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه‌‌پذیر به شرکت‌ها کمک کند و از بازار ثانویه به شکلی مطلوب در راستای توسعه بازار اولیه استفاده کند. طی چند دهه گذشته، روش‌های جایگزینی برای تامین مالی پدید آمده است که به شرکت‌های سهامی‌عام کمک می‌کند با سرعت بیشتری افزایش سرمایه بدهند و نسبت به تامین منابع مالی اقدام کنند. یکی از این روش‌های تامین مالی، افزایش سرمایه از طریق «عرضه عمومی در بازار» یا «عرضه سهام به قیمت بازار» است. این روش در دهه ۱۹۸۰و توسط شرکت‌های خدمات آب و برق پدید آمد که به‌‌دنبال روشی مستمر برای افزایش سرمایه بودند. از آن زمان تاکنون، شرکت‌ها در طیف وسیع‌‌تری از صنایع و با سرمایه‌های بزرگ و کوچک، از این روش افزایش سرمایه استفاده کرده‌‌اند. در ریزش بازار در سال‌۲۰۰۸، تعداد شرکت‌هایی که در پی تامین مالی از طریق ATM‌ها بودند به‌‌شکل خیره‌‌کننده‌‌ای افزایش یافت. همچنین شرایط فعلی جهان و بیماری همه‌گیر موجود سبب شده شرکت‌هایی که به دلیل محدودیت‌‌های ناگهانی نقدینگی و سرمایه مجبور به جذب سرمایه بیشتر شده‌‌اند برای اجرای برنامه‌های خود از راهکار افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار استفاده کنند.

ATM چگونه کار می‌‌کند؟
اصطلاح «عرضه عمومی در بازار» معادل اصطلاح انگلیسی ATM است که خود آن مخفف Atthemarket در عبارت At the market offering (عرضه عمومی در بازار) است. در این مقاله به‌جای «عرضه عمومی در بازار» از عبارت «عرضه سهام به قیمت بازار» استفاده شده که به‌نظر بهتر می‌تواند مفهوم این روش افزایش سرمایه را منتقل کند.

در «افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار»، شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهام منتشره جدید را به‌‌تدریج از طریق یک نماینده فروش (مثل کارگزاران، بازارگردانان یا شرکت‌های تامین سرمایه) و به قیمت بازار به معامله‌‌گران موجود می‌‌فروشند.

این روش یکی از کارآمدترین روش‌های جذب سرمایه برای شرکت‌های سهامی‌عام محسوب می‌شود. هریک از شرکت‌های سهامی‌عام که شرایط لازم برای فروش سهام را داشته باشند، می‌توانند سهام خود را در دوره زمانی مشخص و به‌واسطه‌‌ نماینده‌‌ فروش در بازارهای معاملاتی بورس و فرابورس به فروش برسانند و نسبت به تامین منابع مالی طی یک مدت زمانی مشخص اقدام کنند. پیشنهاد می‌شود افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار با درصدهای پایین و حداکثر تا ۳‌درصد ارزش بازار شرکت‌ها صورت پذیرد. به‌عنوان نمونه برای تامین مالی یک شرکت بورسی یا فرابورسی مثلا یک شرکت فولادی، پتروشیمی یا پالایشگاهی حداکثر به اندازه ۳‌درصد ارزش بازار شرکت، نسبت به انتشار سهام به قیمت بازار و در طول یک دوره مشخص اقدام شود. قابل‌ذکر اینکه ۳‌درصد ارزش بازار شرکت‌ها، رقم قابل‌توجهی است و منابع چشمگیری را به بنگاه‌ها تزریق می‌‌کند.

افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار، یکی از بهترین راه‌های استفاده از بازار ثانویه برای انتقال منابع به بازار اولیه است و نقدشوندگی، حجم معاملات و عملکرد سهام در بازار ثانویه در موفقیت ناشران برای استفاده از این نوع افزایش سرمایه اثر مهمی دارد. با این روش می‌توان با جذب منابع مالی، وجوه را به سمت تولید، اصلاح ساختار مالی و اجرای طرح‌‌های توسعه‌ای هدایت کرد. در ادبیات جهانی، کارگزاران-معامله‌‌گران مختلف از نام‌‌های مختلفی مانند «عرضه کنترل‌‌شده سهام»، «تسهیلات قطره‌‌چکانی» یا «برنامه‌های توزیع سهام» به‌جای عرضه عمومی در بازار استفاده می‌کنند، ولی در کل ویژگی‌‌های کلیدی اغلب این برنامه‌ها یکسان است. در این روش افزایش سرمایه، شرکت می‌تواند بر اساس نیاز، فروش سهام را آغاز یا متوقف کند. (به همین علت، گاهی از ATM با عنوان «برنامه قطره‌‌چکانی» یاد می‌شود) برخلاف عرضه سهام در روشی مثل افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام با سلب حق‌تقدم که تعداد ثابتی سهم به یک‌‌باره و با قیمتی ثابت فروخته می‌شود، سهام در عرضه ATM به‌‌تدریج و با قیمت‌های حاکم در بازار (قیمت متغیر) به‌‌‌فروش می‌رسد و به‌عبارتی، «فروش در خلال بازار» انجام می‌شود.

بر اساس مقررات SEC عرضه‌های عمومی در بازار نوعی از عرضه به روش ثبت تمهیدی (Shelf-based Registered Offering) است که در آن ناشر پذیرفته‌‌شده در بورس، اوراق بهادار پذیرفته‌‌شده خود را به‌صورت مستقیم، به‌تدریج و به قیمت بازار می‌‌فروشد. زمان‌‌بندی و میزان عرضه توسط ناشران تعیین می‌شود و آنها می‌توانند این پارامترها را در صورت لزوم تغییر دهند. به‌طور کلی فقط ناشرانی می‌توانند از امکان عرضه عمومی در بازار (ATM) استفاده کنند که بر طبق اصل ۴۱۵ قانون اوراق بهادار، الزامات مربوط به صلاحیت ناشر را به‌منظور استفاده از بیانیه ثبت تمهیدیShelf-based Registration Statement یا فرم S-۳ رعایت کنند. ثبت تمهیدی به معنی موافقت اصولی انتشار اوراق بهادار جدید بدون تعیین تاریخ عرضه به‌منظور ایجاد آمادگی برای زمان انتشار است و بر مبنای قاعده ۴۱۵ از قواعد کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا تحت‌عنوان ثبت احتیاطی انجام می‌گیرد که مطابق با آن انتشار اوراق بهادار در آینده در صورت فراهم‌بودن شرایط امکان‌پذیر است. گرچه این امکان در بورس کشور ما وجود ندارد ولی مانعی برای عملیاتی‌شدن روش جدید افزایش سرمایه است.

مزایای افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار
انعطاف: عرضه عمومی در بازار را می‌توان بنا به صلاحدید ناشر شروع و متوقف کرد و در صورتی که فرصت مناسبی در بازار پیش بیاید یا نیاز به‌سرعت بیشتری در جذب سرمایه وجود داشته باشد، میزان عرضه را به صورت کارآ افزایش داد، بنابراین ناشر از انعطاف لازم برای بهره‌‌گیری از اخبار خوب و قیمت روبه‌‌رشد سهام برخوردار است و به این ترتیب می‌تواند به‌‌سرعت از مزیت افزایش قیمت در پی خبرهای خوب، بهره‌‌مند شود. در نهایت اینکه ناشر می‌تواند سرمایه را «در صورت لزوم» جذب کند.

تاثیر حداقلی بر بازار: برخلاف روش‌های سنتی تامین مالی، تاثیر برنامه عرضه عمومی در بازار (ATM) بر قیمت سهام ناشر محدود است، چون ناشران می‌توانند به‌سرعت سرمایه موردنیاز خود را با فروش سهام جدیدالانتشار از طریق جریان معاملاتی طبیعی بازار جذب کنند. به‌عبارتی سهام را می‌توانند بدون تاثیر چشمگیر بر قیمت سهم در بازار به‌صورت «قطره‌‌چکانی» عرضه کنند. در بازارهای سایر کشورها قیمت سهام پس از اعلام عرضه ثانویه مرسوم به صورت رایج بین ۷ تا ۱۰‌درصد افت می‌کند. تغییرات متوسط قیمت سهام پس از اعلام عرضه عمومی در بازار (اعلام عرضه ATM) برابر با کمترین میزان (یعنی یک تا ۳ درصد) است.

کنترل: ناشر و نماینده فروش درباره شرایط هر فروش مانند زمان‌‌بندی، اندازه و کف قیمت توافق می‌کنند، بنابراین ناشر می‌تواند عرضه را متناسب با شرایط بازار و نیازهای جاری خود کنترل کند. مثلا، ناشر می‌تواند حداقل قیمت فروش سهام را تعیین کند و محدودیتی را برای‌ درصد فروش روزانه مشخص کند تا از فشار فروش در سهام و همچنین رقیق‌‌سازی سهم جلوگیری شود.

هزینه کمتر: با عنایت به اینکه مراحل کار در این روش افزایش سرمایه کمتر از روش افزایش سرمایه از محل مطالبات حال‌شده سهامداران و آورده نقدی است، هزینه‌های افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار (ATM) معمولا کمتر خواهد بود.

سرعت بیشتر و کاهش فرآیند زمانی افزایش سرمایه: برنامه‌های عرضه سهام به قیمت بازار (ATM) را نسبتا سریع‌‌تر می‌توان انجام داد. همچنین با توجه به حذف دوره پذیره‌‌نویسی، فرآیند زمانی افزایش سرمایه کاهش می‌یابد و منابع حاصل از افزایش سرمایه زودتر در اختیار شرکت قرار می‌گیرد.

کیفیت منابع تامین‌شده: در این روش افزایش سرمایه، بهتر و سریع‌‌تر از هر روش افزایش سرمایه دیگری وجوه نقد در اختیار شرکت قرار می‌گیرد و می‌توان گفت منابعی که بدین ترتیب در اختیار شرکت قرار می‌‌گیرند، وجوه باکیفیتی هستند که به سرمایه باکیفیت تبدیل می‌شوند. شرکت با توجه به اینکه در زمان اندک، وجوه لازم را به‌دست می‌‌آورد می‌تواند برای انجام برنامه‌های مختلف به شکل دقیق‌‌تری برنامه‌‌ریزی کند. ATM همچنین، به‌‌واسطه انعطاف مالی‌‌ که برای شرکت ایجاد می‌کند، می‌تواند تکمیل‌‌کننده سایر ابزارهای مالی و تامین مالی باشد.

قابلیت ردیابی منابع و کاهش عدم‌تقارن اطلاعاتی: وجه نقد حاصل از این مدل افزایش سرمایه باید در جهت اهداف بلندمدت مورد نظر شرکت به‌کار گرفته شود. ورود منابع جدید (وجه نقد خالص) به شرکت و مشارکت سهامداران جدید، تعهدی را برای مدیریت شرکت ایجاد می‌کند که وجه نقد حاصل را در راستای اهداف و پروژه‌‌‌هایی که برای شرکت خلق ارزش می‌کنند، مصرف کند. صرف‌کردن منابع در مواردی نظیر پرداخت سود سهام، بازپرداخت بدهی‌‌‌‌هایی که برای تسویه آنها راه‌‌‌هایی به‌جز افزایش سرمایه وجود دارد، پرداخت مطالبات سهامدار عمده، مصارف جاری شرکت و… تا حد ممکن نباید از اهداف افزایش سرمایه از این طریق باشد.

افزایش سهام شناور آزاد شرکت: با توجه به اینکه سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه در اختیار عموم افراد، اعم از سهامداران قبلی و جدید قرار می‌گیرد بنابراین منجر به افزایش سهام شناور آزاد شرکت خواهد شد. قابل‌توجه اینکه مطابق با قانون مصوب ۲۹ /۰۵ /۱۳۹۹ مجلس شورای‌اسلامی، حداقل سهام شناور آزاد جهت استفاده از معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌‌های مستقیم، از ۲۰‌درصد به ۲۵‌درصد افزایش یافته است.

گزینه پیش‌‌فروش: در کنار حالت عادی این نوع افزایش سرمایه به‌عنوان یک روش دیگر یا روش خاص، سهامداران بالاتر از ۵‌درصد ناشر یا صندوق‌های بازارگردانی ناشر می‌توانند اوراق بهادار خود را از طریق عرضه عمومی در بازار به قیمت جاری بازار بفروشند و وجوه حاصل از آن را در اختیار ناشر قرار دهند. ناشر نیز سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به قیمت میانگین فروش سهامدار یادشده برای او صادر کند. بدیهی است برای شروع این فرآیند باید مجوز افزایش سرمایه از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ شود و روش انجام کار در مدارک و مستندات افزایش سرمایه توضیح داده شود. مزیت این روش صرفه‌جویی در زمان تزریق نقدینگی به شرکت است و یکی از ایرادات احتمالی آن شناسایی سود توسط سهامدار و افزایش بهای تمام‌شده سرمایه‌گذاری‌‌های سهامدار است. این موضوع برای سهامداران عمده و صندوق‌های بازارگردانی می‌تواند حائزاهمیت نباشد.

عدم‌نیاز به متعهدپذیره‌نویسی: در این نوع از افزایش سرمایه، قیمت بازگشایی سهام پس از جلسه مجمع‌عمومی فوق‌‌العاده یا جلسه هیات‌مدیره با موضوع افزایش سرمایه، تغییری نخواهد کرد و عملا قیمت تئوریک پس از بازگشایی نماد با قیمت قبل از این جلسات تفاوت چندانی نخواهد داشت، (به دلیل ‌درصد پایین افزایش سرمایه) از این‌رو نیازی به متعهد پذیره‌‌نویسی وجود نخواهد داشت. به‌عبارتی در افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار برای فروش سهام قیمت بازار ملاک خواهد بود، لذا چالش‌‌‌‌هایی همچون تعیین یک قیمت ثابت، وجود متعهد پذیره‌‌نویسی و مدیریت قیمت سهام در طول دوره عرضه عمومی که به‌عنوان مثال در روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق‌تقدم ممکن است با آن مواجه شویم، وجود نخواهد داشت.

معایب بالقوه‌‌ افزایش سرمایه به روش ATM
اندازه عرضه به‌‌واسطه نقدشوندگی سهم محدود می‌شود. ناشرانی که سهام آنها از نقدشوندگی پایین برخوردار است، نمی‌‌توانند در این برنامه‌ها موفقیت لازم را کسب کنند. علاوه‌بر آن، ممنوعیت‌‌ها و محدودیت‌‌ها، (مثلا ممنوعیت معاملاتی در زمان‌‌‌هایی که نماد بسته است) ممکن است تعداد روزهای معاملاتی برای انتشار سهام را محدود کند. در برنامه افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار (ATM)، سهام به قیمت بازار فروخته می‌شود، بنابراین قیمت عرضه بستگی به قیمت‌گذاری بازار دارد و مقدار ثابتی نیست. از سوی دیگر هزینه جذب سرمایه با نوسانات قیمت در بازار نوسان می‌کند. در بازار نزولی، ناشرانی که با محدودیت‌‌های جدی در زمینه منابع مالی روبه‌رو هستند، ممکن است مجبور شوند در صورت نبود سایر گزینه‌های تامین مالی، سهام را در قالب برنامه عرضه عمومی در بازار (ATM) با قیمت‌های نازل بفروشند. در این روش افزایش سرمایه، سرعت و میزان جذب سرمایه و تامین منابع مالی به دوره‌های رشد و نزول بازار، حجم معاملات، میزان سهام شناور، نقدینگی موجود در بازار، نقدشوندگی سهم و زمان‌‌بندی شرکت برای عرضه سهام بستگی دارد.

ملاحظات اجرایی
برای اجرایی‌شدن این روش افزایش سرمایه به تغییراتی در قوانین و مقررات فعلی نیاز داریم.

می‌توان بررسی کرد با توجه به اینکه پیشنهاد شده درخواست‌‌های افزایش سرمایه در حدود حداکثر ۳‌درصد ارزش بازار روز شرکت موردپذیرش قرار گیرد، آیا نیازی به بر‌گزاری مجمع‌عمومی فوق‌‌العاده برای تصویب افزایش سرمایه وجود دارد یا خیر و یا راهکار‌‌هایی همچون دریافت نامه کتبی از سهامداران بالای ۲۰‌درصد یا سهامداران عمده و نهادی کفایت می‌‌کند. برای اجرای این روش، ناشر موظف است قبل از تصویب قطعی افزایش سرمایه، با اخذ مجوز برنامه فروش سهام خزانه از سازمان بورس (در صورت وجود)، نسبت به فروش سهام خزانه موجود نزد خود اقدام کند. کلیه شرکت‌های پذیرفته‌‌شده در بورس تهران یا فرابورس ایران می‌توانند از این روش افزایش سرمایه استفاده کنند. حتی برای عرضه اولیه برخی از شرکت‌ها می‌توان از این روش استفاده کرد. بر اساس محاسبات تجربی و با توجه به شرایط بازار به‌نظر می‌رسد حالت بهینه این است که شرکت‌های پذیرفته‌شده، تعداد سهامی، به اندازه ۵۰‌درصد میانگین حجم معاملات در ۳‌ماه گذشته ضرب در ۶۰روز را به‌عنوان سهام قابل‌عرضه برای افزایش سرمایه در نظر گیرند، مشروط بر اینکه این تعداد سهام از ۳‌درصد کل سهام شرکت قبل از افزایش سرمایه بیشتر نشود.

آخرین محاسبات برای تعیین تعداد سهام قابل‌عرضه برای افزایش سرمایه توسط سازمان بورس و اوراق بهادار انجام ‌گیرد و روزهای نهایی منتهی به تاریخ مجوز سازمان ملاک باشد.

مطابق تبصره ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌‌های مستقیم، در شرکت‌های سهامی پذیرفته‌شده در بورس / فرابورس، اندوخته صرف سهام، مشمول مالیات مقطوع به نرخ نیم‌درصد است. پیشنهاد می‌شود برای تشویق شرکت‌هایی که افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار را برای تامین مالی انتخاب می‌کنند، این مالیات حذف شود.

مطابق با قانون مصوب ۲۹ /۰۵ /۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی، شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس تهران یا فرابورس ایران و سایر شرکت‌ها که برای افزایش سرمایه از طریق صرف‌سهام با سلب حق‌تقدم و عرضه عمومی اقدام کنند، تا ۲۰‌درصد مبلغ افزایش سرمایه مذکور از سود سال مالی قبل آنها، مشمول مالیات به نرخ صفر می‌شود. با عنایت به مشابهت فرآیند و محتوای افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار با افزایش سرمایه از طریق صرف‌سهام با سلب حق‌تقدم می‌توان پیش‌‌بینی کرد که امکان استفاده از معافیت مالیاتی یادشده برای این مدل افزایش سرمایه نیز فراهم شود. همچنین می‌توان پیشنهاد داد بخشی از هزینه‌های مربوط به فروش سهم در بازار که بر عهده ناشر خواهد بود (اعم از مالیات و کارمزدها)، برای انجام این نوع افزایش سرمایه حذف شود.

نکته مهم اینکه شرکت باید عواید حاصل از اضافه ارزش سهم فروخته‌‌شده را به اندوخته منتقل سازد و توزیع نقدی اندوخته صرف سهام بین صاحبان سهام سابق یا اعطای سـهام جدیـد بـه صـاحبان سـهام سابق یا کاهش سرمایه بعد از افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار، مگر به موجب احکام قضایی، ممنوع شود. افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار، با سلب حق‌تقدم از سهامداران همراه نیست و عرضه آن به سهامداران فعلی و جدید به‌صورت بلوکی نیز مورد تایید و تاکید است. در نهایت اینکه، قیمت عرضه عمومی سهم، قیمتی خواهد بود که پس از اخذ مجوزها و اعلام شروع عرضه سهام به‌منظور افزایش سرمایه، سهم می‌تواند در بازار معامله شود. قیمت عرضه عمومی نمی‌‌تواند کمتر از ارزش اسمی هر سهم باشد و در این صورت عرضه تا افزایش مجددا قیمت متوقف می‌شود.

سازمان بورس و اوراق بهادار می‌تواند در صورتی که بازار شرایط و ظرفیت عرضه سهام ناشی از افزایش سرمایه به روش عرضه سهام به قیمت بازار را نداشته باشد یا عرضه سهام با توجه به اندازه شرکت متقاضی بر شرایط کلی بازار تاثیرگذار باشد، با شروع یا ادامه فرآیند مخالفت کند. همچنین دوره عرضه سهام سه‌ماه تقویمی از تاریخ شروع عرضه خواهد بود و با مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار قابلیت تمدید خواهد داشت. شرکت می‌تواند طی سال به‌طور متناوب نسبت به استفاده از این روش افزایش سرمایه اقدام کند و در صورتی‌که مجوز مجمع برای این نوع افزایش سرمایه لازم باشد، مجوز مربوطه را برای اجرای ۸ مرحله افزایش سرمایه طی دو سال (هر مرحله ۳ ماه) دریافت کند.