پرونده بورس تهران در اولین ماه از پاییز ۱۴۰۰ با رشد ۶/ ۳ درصدی نماگر اصلی این بازار و صدرنشینی آن نسبت به دیگر رقبا بسته شد؛ جایی که دلار آزاد با عقب‌نشینی ۶/ ۰ درصدی مواجه شد و سکه نیز به افت ۵/ ۱ درصدی تن داد. ظاهر و باطن تالار شیشه‌ای اما در این ماه کاملا متفاوت بود و به سبب کاهش قیمت اکثر سهم‌ها شاهد عقبگرد ۴/ ۴ درصدی نماگر هموزن بودیم.
رنگ واقعی بورس مهرماه
بازار سهام در طول یک‌ماه اخیر تنها توانست در شاخص‌کل شاهد رشد نسبی در مقایسه با ماه قبل باشد. بر این اساس افزایش ۶/ ۳ درصدی شاخص بورس در شرایطی به ثبت رسیده که در طول همین‌ماه نماگر هموزن حدود ۴/ ۴درصد افت داشته و در تمامی سنجه‌های مهم نظیر مشارکت حقیقی در خرید و ارزش معاملات (۴۰درصد کاهش نسبت به شهریورماه) شاهد افت بودیم. اینطور که به‌نظر می‌رسد معطل ماندن مذاکرات اتمی در کنار نامعلوم بودن نقشه‌راه دولت برای تامین کسری‌بودجه مهم‌ترین عواملی بوده که باعث شده در طول این‌ماه شاهد شکل‌گیری رخوت نسبی در معاملات بازار سرمایه باشیم.
رکود معاملات چرا و چگونه؟
یک ماه دیگر نیز خاتمه یافت و رویای بازپس‌گیری رکورد تاریخی شاخص بورس تهران به واقعیت تبدیل نشد. روزهای ابتدایی سال‌جاری بود که بودجه نامتوازن سال ۱۴۰۰ توجه بیشتر فعالان با‌سابقه بازار سرمایه را به خود جلب کرده بود و از آنجا‌که منابع و مصارف برنامه اقتصادی دولت متناسب با واقعیت نبود، صدای انتقاد کارشناسان اقتصادی را بیش از هر زمانی دیگری بلند کرد. در آن زمان تعداد زیادی از تحلیلگران بازار سرمایه بر این باور بودند که با توجه به اعداد و ارقامی که در بودجه این سال آمده است احتمال رکودی‌ماندن بورس امری نامحتمل است و امکان ندارد که در مواجه با کسری‌بودجه ۳۰۰ تا ۴۰۰هزار میلیارد تومانی دولت، نرخ دلار در محدود ۲۵ هزار تومان باقی بماند. نگاهی به تحولات رخ داده در بازار ارز و سایر نوساناتی که در بازارهای موازی رخ داده نشان می‌دهد که تاکنون پیش‌بینی آخر به‌راحتی محقق شده است. ناملایمات پیش‌روی اقتصاد ایران که تا به اینجای کار، هم فعالان اقتصادی و هم بسیاری از مردم را آزرده به دلیل به ثمر ننشستن مذاکرات احیای برجام در نیمه نخست سال۱۴۰۰ همچنان ادامه یافت و کار را به‌جایی رساند که مشخص‌نبودن راه جبران کسری‌بودجه در کنار موانع موجود بر سر راه بهبود واقعی شرایط اقتصاد قیمت دلار را در روز پنج‌شنبه هشتم مهرماه به قیمت ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومان رساند.
با این وجود سایر بازارها نتوانستند در طول ماههای اخیر رشدی قابل‌توجه را تجربه کنند. بررسی تحولات روی‌داده طی ماههای اخیر به‌وضوح نشان می‌دهد که بازارهای دارایی نوعی از رخوت و رکود را تجربه می‌کنند که زمینه آن پس از سقوط قیمت ارز در سال ۹۹ و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات برجامی فراهم شده است. تمامی این‌‌ها سبب شده تا بازار سهام نیز نتواند بیشتر سطوح از دست رفته در سال۹۹ را تا به اینجای کار باز‌پس گیرد. بیشتر دلیل این امر در نامشخص بودن آینده احیای برجام و کشمکش‌‌هایی است که در میان طرفین گفت‌وگوها شاهد آن هستیم. دقیقا به همین دلیل است که به‌رغم رشد بازارهای جهانی در طول یک‌ماه گذشته عملکرد نماگرهای بازار در بورس و فرابورس چندان رضایتبخش نبوده و دماسنج اصلی بازار در طول مهرماه بیشتر در کانال یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی نوسان کرده است. در شرایط فعلی بنا بر اعداد و ارقام به ثبت رسیده از شاخص‌کل بورس، بازده بازار سهام (از ابتدای سال) در حدود ۸/ ۹درصد است.
این در حالی است که در طول همین مدت دلار حدود ۴/ ۱۰درصد افزایش قیمت داشته و سکه نیز با رشد ۱/ ۷درصدی همراه شده است تا با وجود صدرنشینی بورس در اولین ماه پائیز اما همچنان رتبه نخست سال۱۴۰۰ در دستان دلار باشد.
ظاهر و باطن متفاوت مهرماه
فضای یادشده در طول ماههای اخیر سبب شد تا معاملات مهرماه نیز به مانند بسیاری از ماههای دیگر سال‌جاری چندان دلگرم‌کننده نباشد. در طول این‌ماه اگرچه شاخص‌کل بورس به میزان ۶/ ۳درصد رشد کرد اما بررسی کامل‌تر بازار سهام و اتفاقات رخ‌داده در این بازار نشان می‌دهد که اوضاع برای این بازار همچنان رکودی و کم‌رونق بوده است. بر این اساس طی معاملات روز چهارشنبه شاخص‌کل بورس در شرایطی در سطح یک میلیون و ۴۳۶ هزار واحدی متوقف شد که معاملات دو هفته پایانی این ماه بیشتر در شرایط منفی یا دست‌کم خنثی گذشت. در این مدت با اینکه در بسیاری از روزها شاخص اصلی شاهد افزایشی اندک بود اما معاملات در نمادهای کوچک بازار موید بهبود فضای معاملات در بازار سرمایه نبوده است.
چنین امری به‌خوبی خود را در تغییرات شاخص‌کل هموزن نشان می‌دهد. در حال‌حاضر بورس در حالی به استقبال آغاز معاملات در آبان‌ماه می‌رود که شاخص هموزن در طول یک ماه اخیر نه‌تنها نتوانسته پا به‌پای شاخص‌کل رشد کند، بلکه با افتی ۳۹/ ۴درصدی نیز روبه‌رو شده است.
همین امر حکایت از آن دارد که به‌رغم همنوایی بیشتر نمادهای بزرگ با تحولات بازارهای جهانی و برخی امتیازهای داخلی نظیر بهبود فرمول نرخ‌‌‌گذاری پالایشیها، نمادهای کوچک بازار که اغلب هم از تغییرات قیمت‌های داخلی محصولات و کالاها اثر می‌‌پذیرند، نتوانسته‌اند با اقبال فعالان بازار سرمایه همراه شوند. بر این اساس اگر بخواهیم وضعیت شاخص‌کل هموزن را در یک‌ماه گذشته تحلیل کنیم باید بگوییم که بیشتر نمادهای بازار (از حیث تعداد) در محدوده منفی معامله شده‌اند چرا‌که حذف اثر وزن نمادها در کل ارزش بازار سبب شده تا میانگین حسابی قیمت‌ها در طول این‌ماه حدود ۸درصد کمتر از میانگین وزنی باشد. مقایسه تحرکات شاخص‌کل و هموزن اما نکته دیگری نیز در خود دارد. در شرایطی که طی ماه ششم سال‌جاری شاخص‌کل عقبگردی ۵/ ۸درصدی را شاهد بود، در طول این‌ماه بازار دست‌کم در نمادهای بزرگ توانسته بخشی از افت ماه قبل را جبران کند. این در حالی است که به‌طور تقریبی افت شاخص هموزن در مهرماه نیز به مانند شهریور بوده است، از این‌رو می‌توان گفت که نمادهای کوچک بازار در طول دو‌ماه در حدود ۹درصد از بهای خود را از دست داده‌اند.
کاهش جدی ارزش معاملات
اما از تغییر و تحول شاخص‌‌ها که بگذریم در سایر سنجه‌های کمی و کیفی بازار نیز وضعیت چندان امیدوار‌کننده نبوده است. رشد دماسنج بورس در حالی به کارنامه مهرماه ۱۴۰۰ رفته که میانگین ارزش معاملات روزانه در این‌ماه به حدود ۳۸۴۸میلیارد تومان رسیده، این در حالی است که همین رقم برای شهریورماه ۶۴۰۰ میلیارد تومان بوده است. مقایسه این دو عدد نشان می‌دهد که بازار سهام طی یک‌ماه افت ۴۰درصدی را در ارزش معاملات خود شاهد بوده است. از سویی دیگر مشارکت سرمایهگذاران حقیقی در زمین خرید سهام نیز ۳/ ۲درصد کاهش داشته که بخشی از این کاهش از جانب رشد مشارکت حقوقیها (۵/ ۸درصد افزایش) جبران شده است. البته در طول این‌ماه مشارکت سرمایهگذاران حقیقی در فروش ۲/ ۸۳و مشارکت سرمایهگذاران حقوقی در فروش ۸/ ۱۶درصد بوده است. بر این اساس مشارکت حقیقیها در فروش نسبت به‌ماه قبل ۳/ ۱درصد کاهش و مشارکت حقوقیها ۸/ ۶درصد افزایش داشته است.
اما از زاویه‌ای متفاوت که به تحولات بازار سهام بنگریم، خواهیم دید که در طول یک‌ماه یاد شده سه گروه «شیمیایی»، «منسوجات» و «آب، برق و گاز» بیشترین رشد را داشته‌اند.
در این مدت گروه شیمیایی با ۴/ ۱۱درصد افزایش صدرنشین بود، دو گروه بعدی نیز به ترتیب با ۱/ ۱۰ و ۸/ ۹ درصد افزایش در رتبه‌های بعدی بودند. در مقابل این گروه‌ها نیز سه گروه «دباغی»، «انتشار، چاپ و تکثیر» و «استخراج سایر معادن» به ترتیب با ثبت افت ۳/ ۱۸، ۲/ ۱۷ و ۱/ ۱۷ درصد بیشترین کاهش شاخص صنعت را داشتند.
معاملات اولین ماه از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ در حالی پایان یافت که با وجود مثبت بودن عملکرد ماهانه شاخص‌کل اما شاهد خروج سهامداران خرد از گردونه معاملات سهام بودیم. آمارها نشان می‌دهد طی دادوستدهای ۱۸ روزه مهرماه در مجموع سهامی به ارزش ۴ هزار و ۲۴۵ میلیارد تومان از سبد سهامداران خرد به پرتفوی حقوقیها منتقل شد. به این ترتیب برای سومین‌ماه متوالی حقیقیها نقش فروشنده خود را حفظ کردند و ترجیح دادند فعلا برای خرید سهام دست نگه دارند. در این میان نگاهی به عملکرد سهامداران در گروه‌های ۳۸گانه بورسی طی معاملات مهرماه حکایت از ورود سرمایه‌های خرد به ۸ گروه در مقابل خروج این دسته از بورس‌‌‌بازان از ۳۰ صنعت بورسی دارد.
محرک جهانی خرید سهام پتروشیمی
پتروشیمی‌‌‌ها در مهرماه صدر لیست خرید حقیقیها را به خود اختصاص دادند. این گروه در دادوستدهای ماه گذشته در مجموع شاهد جابه‌‌‌جایی 201 میلیارد و 455 میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. رشد بهای نفت و گاز و دیگر محصولات شیمیایی در بازار جهانی مهم‌ترین محرک افزایش جذابیت زیرمجموعه‌های این گروه برای سهامداران خرد بود. قیمت نفت در روزهای پایانی مهرماه با احیای تقاضا و قیمت بالای گاز طبیعی و زغال‌‌‌سنگ که تولیدکنندگان برق را به مصرف مازوت و گازوئیل تشویق میکند، به بالاترین حد خود در چند سال اخیر رسید و رکوردهای جدیدی برای شاخص‌‌‌‌‌‌های نفتی عمده مانند برنت و وست‌‌‌تگزاس‌‌‌اینترمدییت به ثبت رسید. برنت سقف سه ساله را فتح کرد و WTI نیز رکوردهای 7ساله خود را پشت‌سر گذاشت. تحلیلگران معتقدند کاهش محدودیت‌‌‌‌‌‌ها در سراسر جهان، به احتمال زیاد به بهبود مصرف سوخت کمک میکند. آنها همچنین عنوان می‌کنند روی‌‌‌آوردن به نفتخام به‌‌‌جای گاز برای تولید برق، می‌تواند به تنهایی تا ۴۵۰ هزار بشکه در روز تقاضا برای طلای‌سیاه در ۳ ماهه چهارم سال را افزایش دهد؛ ضمن اینکه انتظار می‌رود برودت هوا و سرما در نیمکره‌‌‌‌‌‌شمالی، کسری عرضه نفت را تشدید کند. با این حال از آنجا که مشکلات مربوط به تولید برق عمدتا به خشکسالی و کاهش وزش باد بازمی‌‌‌گردد، کارشناسان رشد قیمت جهانی نفت و گاز و دیگر فرآورده‌های شیمیایی را پایدار نمی‌‌‌دانند و معتقدند سهامداران شرکتهای زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی نباید بر مبنای رشدهای اخیر به معاملات هیجانی بپردازند.
رشد هزینه و درآمد لاستیکسازان
سهام لاستیک‌ساز در حالی معاملات اولین‌ماه پائیز را پشت‌سر گذاشتند که شاهد جابه‌‌‌جایی سهامی به ارزش 9 میلیارد و 51 میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. با این حال در روزهای معاملاتی این ماه به لیست خرید حقیقیها افزوده شدند. مجوز افزایش قیمت مصوب لاستیک از سوی این شرکتها مهم‌ترین محرک ورود سهامداران خرد بود. بر اساس اطلاعیه‌های منتشر شده روی سامانه کدال از سوی شرکتهای مذکور نرخ مصوب جدید تایر بین 30 تا 40درصد افزایش یافته و برای هر حلقه تایر به 70 تا 74 هزار تومان افزایش خواهد یافت. موضوعی که می‌تواند به رشد درآمد شرکتهای مذکور بینجامد که خود عامل حمایتی از سودآوری شرکتهای این گروه محسوب می‌شود؛ با این حال نمی‌‌‌توان از افزایش هزینه این شرکتها به موجب رشد نرخ‌های جهانی غافل شد. قیمت لاستیک مصنوعی (استایرنبوتادین رابر و پلی‌بوتادین رابر) در شهریور نسبت به بهار نزدیک به 20درصدی را افزایش داشته است. قیمت دوده نیز در همین بازه رشد نزدیک به 10درصدی را به ثبت رسانده است که حاکی از افزایش هزینه‌های تولید در این صنعت است و باید دید آیا افزایش 30 تا 40درصدی قیمت تایر می‌تواند رشد هزینه تولید لاستیکسازان را پوشش دهد یا خیر. ضمن آنکه روز چهارشنبه رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با اعلام اینکه اعمال‌درصد افزایش قیمت یکسان برای محصولات شرکتهای تولیدکننده انواع تایر سبک و سنگین از سوی انجمن منتفی شده از تولیدکنندگان تایر خواست تا ظرف ۴۸ساعت مستندات ارائه کنند. موضوعی که باید مورد توجه بورس‌‌‌بازان قرار گیرد.
فلزی‌‌‌ها در صدر لیست فروش
سهام زیرمجموعه گروه فلزات اساسی طی دادوستدهای ماه گذشته بورس تهران شاهد جابه‌‌‌جایی سهامی به ارزش 834 میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. در این میان سهام تازه‌‌‌وارد «فسبزوار» بیشترین خروج سرمایه حقیقی را به خود دید. به این ترتیب در مجموع معاملات مهرماه شاهد خالص فروش 282 میلیارد و 714میلیون تومان سهامداران خرد در سهام شرکت پارس‌فولاد سبزوار بودیم. پس از آن سهام شرکت ملی‌مس ایران بود که در لیست فروش حقیقیها قرار گرفت و شاهد جابه‌‌‌جایی سهامی به ارزش 210میلیارد و 751 میلیون تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. فلزی‌‌‌ها در حالی لیست فروش سهامداران خرد را به خود اختصاص دادند که در واپسین روزهای مهر شاهد جهش جدی بهای مس و دیگر فلزات پایه در بازار جهانی بودیم؛ با این حال این افزایش نرخ است که می‌تواند به‌طور مستقیم بر عملکرد این شرکتها اثرگذار باشد.
عملکرد بورس‌‌‌بازان در دیگر صنایع
از دیگر گروه‌‌هایی که حقیقیها در لیست فروش خود قرار دادند می‌توان به گروه بانک و خودرو اشاره کرد. به این ترتیب طی دادوستدهای اولین‌ماه پائیز شاهد خالص فروش 714 میلیارد و 858 میلیون تومانی سهامداران خرد در زیرمجموعه‌های گروه بانک و موسسات اعتباری بودیم. خودرویی‌‌‌ها نیز که همچنان از قیمت‌‌گذاری دستوری ضربه می‌‌‌خورند شرایط مشابهی را تجربه کردند و معاملات مهرماه را با خروج 356 میلیارد و 585 میلیون تومانی سرمایه‌های حقیقی از زیرمجموعه‌های خود پشت‌سر گذاشتند. پالایشیها دیگر گروهی بودند که حقیقیها ترجیح دادند از آن خارج شوند. این گروه در ماه گذشته شاهد انتقال سهامی به ارزش 346 میلیارد و 381 میلیون تومان از سبد سهامداران خرد به پرتفوی بازیگران حقوقی بورس تهران بود. این مهم در حالی رقم خورد که پالایشیها در این‌ماه با افزایش تخفیف در خوراک دریافتی خود از سوی پالایش و پخش همراه شدند اما این مهم تنها چند روز خالص خرید حقیقی در این گروه را مثبت کرد .
معاملات بازار سهام کشور در هفته گذشته با رشد ۸/ ۲درصدی شاخص‌کل مواجه شد. اصلاح قیمت سهام در بیشتر نمادها طی دو هفته گذشته، تقاضا را تا حدی فعال کرد و به این ترتیب شاخص‌کل دوباره توانست بالاتر از سطح یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی قرار گیرد. با این حال ارزش معاملات بازهم روند نزولی را ثبت کرد و به این ترتیب بازار سهام درگیر رکود عمیقتری شد. رکودی که به گفته برخی کارشناسان، تحلیل در بورس را تحت‌فشار قرار داده است. شاید به همین دلیل است که کارشناسان شرکت‌کننده در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» با نوعی تضاد قابل‌توجه مواجه هستند. دسته‌ای معتقدند بورس تهران طی این هفته صعودی خواهد بود اما برخی به دلیل وجود ابهامات و هیجانات ناشی از آن در معاملات، توجه به تحلیل را اندک ارزیابی کردهاند و معتقدند بازار سهام طی هفته جاری در روند کم‌نوسان حرکت خواهد کرد. سهامداران اما با امیدواری بیشتری در انتظار معاملات این هفته هستند و عمدتا روند بورس را صعودی ارزیابی می‌کنند.
کارشناسان چه می‌گویند؟
صعودی: ۴۳درصد از کارشناسان حاضر در نظرسنجی این هفته «دنیای‌اقتصاد» روند شاخص سهام را صعودی ارزیابی کردهاند. این کارشناسان می‌گویند طی معاملات مهرماه اغلب سهم‌‌های بازار روندی اصلاحی را تجربه کردهاند و با رسیدن به این سطوح فعلی قیمتی، نزد سهامداران جذابیت بیشتری پیدا کردهاند. از نظر این دسته از کارشناسان از آنجا که این اصلاح دلایل موجه بنیادی و اقتصادی نداشت و این بیشتر ترس و هیجان بود که قیمت سهام را در مسیر افت قرار داده بود، می‌توان به بازگشت قیمت‌ها به مسیر صعودی امیدوار بود. این کارشناسان می‌گویند جذابیت قیمتی سهام در سطوح کنونی را چندین عامل بنیادی حمایت میکند. نرخ دلار حتی بعد از اخبار نسبتا مناسب از ناحیه توافق هسته‌ای همچنان در سطوح بالایی قرار دارد و از معاملات شرکتهای صادرات‌محور حمایت میکند. از سوی دیگر قیمت در بازارهای جهانی رشد چشمگیری را تجربه کردهاند و نه‌تنها مانعی برای تداوم این روند مشاهده نمی‌شود، بلکه اتفاقا به دلیل آغاز دوره‌ای از رونق در اقتصاد جهانی با کمرنگ‌شدن بیماری کرونا تداوم روند صعودی این بازارها بسیار محتمل است. باید توجه داشت تورم نیز همچنان روند افزایشی را تجربه کرد و احتمال افزایش نرخ فروش محصولات نیز می‌رود که این عامل نیز بر ارزندگی سهام در قیمت‌های کنونی به دلیل افزایش سود اسمی شرکتها می‌افزاید؛ از طرفی نگرانی‌های سیاسی و منظقه‌ای کاهش یافته است. تمامی این موارد می‌تواند معاملات این هفته را در مسیر صعودی قرار دهد.
کم‌نوسان: ۴۳درصد کارشناسان حاضر در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» معتقدند شاخص سهام در هفته جاری روند کم‌نوسان و متعادلی را تجربه خواهد کرد. این کارشناسان می‌گویند: در شرایطی که تحلیل خاصی از تشکیل صفوف خرید و فروش در بازار وجود ندارد و به یکباره هیجان بر معاملات سیطره می‌یابد، کم‌کم شاهد کاهش حجم و ارزش داد و ستدها در معاملات خواهیم بود. یکی از موضوعاتی که حالا بازار سهام با آن دست و پنجه نرم میکند از بین رفتن اعتماد عمومی است. صرف‌نظر از منبع این نااطمینانی، نتیجه این روند یکسان است و احتمالا در کاهش محسوس خرید و فروش‌ها خود را نشان دهد. به اعتقاد این افراد صرف‌نظر از ارزندگی یا حتی غیر‌ارزنده‌بودن سهام، موضوع مهم در بازار، هیجانی است که به یکباره کل بازار را نشانه می‌گیرد و تعادل بازار را از بین می‌برد. به‌رغم این موضوع با توجه به تورم و سطوح نرخ ارز (حتی در صورت تداوم عقب‌نشینی بیشتر) بعید است این هیجانات بتوانند نزول بیشتری برای بازار سهام رقم بزنند. هر‌چند سردرگمی و بی‌اعتمادی نیز مانع از تقویت بخش تقاضا در بازار خواهد شد. بر اساس تجربه روند معاملات در مهرماه، تقاضا بسیار محتاط عمل خواهد کرد؛ از این‌رو پیش‌بینی می‌شود معاملات در اولین هفته آبان‌ماه نیز با روند کم‌نوسان دنبال شود.
نزولی: ۱۴ درصد از تحلیلگران حاضر در نظرسنجی، روند شاخص‌کل را نزولی پیش‌بینی کردهاند. به اعتقاد این افراد در حالی که بسیاری از تحلیل‌ها عنوان می‌کنند عوامل متعددی پتانسیل حمایت از بورس را در مسیر صعودی دارند با این حال هیجان غالب داد و ستد سهم‌ها را فرا گرفته است و بعد از تجربه هفته‌های اخیر همچنان موجب تشدید فشار فروش در بازار می‌شود. این گروه می‌گویند، بازار احتمال احیای برجام یا به‌طور کلی یک توافق هسته‌ای را بالا ارزیابی کرده است و بر همین اساس سهامداران انتظار تقویت ریال را دارند و فارغ از اینکه این نظرات بر روی کاغذ چه میزان به واقعیت نزدیک خواهد بود، می‌تواند فشار فروش سهام را به‌دنبال داشته باشد.
از نگاه سهامداران
صعودی: ۵۷درصد سهامداران حاضر در این نظرسنجی روند نماگر اصلی بازار سهام را صعودی ارزیابی کردهاند. این سهامداران معتقدند بعد از اصلاح اخیر قیمت‌ها و حمایت عوامل بنیادی از سهام، احتمالا بازار شاهد احیای تقاضا باشد. این امر در تشکیل تقاضای جدید در سطوح قیمتی فعلی نقش مهمی خواهد داشت. نرخ دلار، بازارهای جهانی و قیمت فروش محصولات شرکتها عوامل حمایتی از سهام در سطوح فعلی قیمت‌ها به‌شمار می‌روند.
کم‌نوسان: ۲۵درصد سهامداران حاضر در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» معتقدند شاخص سهام طی معاملات این هفته روند کم‌نوسانی را تجربه خواهد کرد. این سهامداران معتقدند بورس تهران در یک فضای انتظاری قرار گرفته است و ارزش معاملات به‌طرز قابل‌توجهی کاهش یافته است. این میزان نقدینگی موجب سیطره روند کم‌نوسان و متعادل در معاملات شود. ادامه مسیر اما محرکی جدی‌تری در جهت صعود یا نزول قیمت‌ها می‌طلبد که احتمالا رفع ابهامات بیشتر در زمینه سیاسی واقتصادی این روند را تسهیل خواهد کرد.
نزولی: ۱۸درصد سهامداران حاضر در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد» بر این اعتقادند شاخص سهام در این هفته روند نزولی را تجربه خواهد کرد. این سهامداران می‌گویند معامله‌گران در شرایط فعلی و بعد از تجربه معاملات روز چهارشنبه از هرگونه فرصتی برای خروج استفاده خواهند کرد و بر این اساس مجموع بازار در هفته‌جاری حرکت به‌سوی یک روند نزولی است.از این‌رواحتمالا تجربه سهامداری بسیاری از افراد از دوران نزولی شبیه به افت اخیر قیمت‌ها، فارغ از تحلیل‌ها و برآورد کارشناسان بر فشار فروش سهامداران دامن بزند.
در آخرین روز مهر، اسکناس آمریکایی در مسیر افزایشی قرار گرفت، ولی علامت بازدهی ماهانه آن، منفی باقی ماند. روز پنج‌شنبه، دلار ۱۱۰ تومان افزایش قیمت را به ثبت رساند و در محدوده ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومان قرار گرفت. با وجود این رشد، میزان بازدهی اسکناس آمریکایی در مهر در محدوده منفی ۶ دهم درصد قرار گرفت. این نخستین بار از ماه اردیبهشت بود که دلار بازدهی منفی را در مقیاس ماهانه تجربه کرد.
به گفته فعالان، از ابتدای پاییز، فضای بازار ارز بیشتر حالت انتظاری به خود گرفت و همین عامل موجب شد که معامله گران حجم خریدوفروش‌های ماهانه خود را محدود کنند.از نگاه فعالان، احتمال شروع دوباره مذاکرات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها از جمله مهم‌ترین عواملی بود که زمینه‌ساز کاهش نوسانات قیمت دلار و منفی شدن بازدهی این ارز شد. بررسی روند قیمت دلار نشان می‌دهد که در بیشتر روزهای مهر، این ارز در کانال 27 هزار تومان قرار داشته است و تنها در مقطع کوتاهی از اوایل ماه هفتم، اسکناس آمریکایی وارد ابتدای کانال 28 هزار تومانی شد.
به باور تحلیلگران در صورتی که در هفته جاری، اسکناس آمریکایی نتواند خود را بالای سطح 27 هزار و 500 تومانی تثبیت کند، بار دیگر فروشندگان در بازار ارز قدرت خواهند گرفت و حتی احتمال شکست کانال 27 هزار تومانی وجود خواهد داشت.تحلیلگران فنی باور دارند که حمایت بعدی اسکناس آمریکایی محدوده 26 هزار و 800 تومانی است. در مقابل، دو مقاومت 27 هزار و 500 و 27 هزار و 750 تومان نقش مهمی در بازار ارز خواهند داشت.
افت قیمت دلار در مهر عامل مهمی بود که تمایل به خرید سکه نیز کاهش پیدا کند. فلز گران‌بهای داخلی در مهر حدود4/ 1 درصد از ارزش خود را از دست داد. این اتفاق در حالی رخ داد که در آخرین روز ماه سکه امامی توانست وارد کانال 11 میلیون و 800 هزار تومانی شود. روز پنج شنبه سکه 90هزار تومان رشد را به ثبت رساند و به بهای 11 میلیون و 820 هزار تومان رسید. صحبت‌های معامله‌گران نشان می‌داد که در بازار پشت خطی نیز رشد قیمت سکه ادامه پیدا کرده است. سکه حدود ساعت 5 بعدازظهر جمعه در محدوده 11 میلیون و 900 هزار تومان معامله شد. به گفته فعالان، افزایش بهای اونس طلا در بازارهای جهانی در انتهای هفته موجب شده بود که تمایل برای خرید سکه افزایش پیدا کند. سکه در مهر توانست در مقاطعی به بالای مرز 12 میلیون تومانی صعود کند ولی هرگز نتوانست خود را بالای محدوده 12 میلیون و 200 هزار تومان تثبیت کند.
با توجه به چنین روندی انتظار می‌رود که سکه مطابق رفتار گذشته خود با نزدیک شدن به محدوده 12 میلیون و200 هزار تومان، با فشار فروش مواجه شود. با این حال، در صورتی که فلز گران‌بهای داخلی به بالای محدوده 12 میلیون و 200 هزار تومان برود، سرعت ورود خریداران به بازار معنی‌دارتر خواهد شد.
معامله‌گران بازار بیت‌کوین انتهای هفته پرهیجانی را تجربه کردند. بیت‌کوین توانست در انتهای هفته در گام بلندی به سوی محدوده ۶۷ هزار دلاری برود که بالاترین قیمت پادشاه ارزهای دیجیتال بود، ولی پس از برخورد به محدوده یاد شده، به یکباره فروش‌ها شدت گرفت و قیمت این ارز نزدیک به ۶ درصد اصلاح شد و در مقطع کوتاهی به زیر مرز ۶۳ هزار دلار رفت. رصد بازار و صحبت‌های تحلیلگران نشان می‌دهد معامله‌گران در وضعیت شبیه به خوف و رجا قرار گرفته‌اند.
بازار بیت‌کوین در خوف و رجا
از یکسو، عده‌ای انتظار دارند که بیت‌کوین با توجه به جهش اخیر، با هجوم خریداران بیشتری مواجه شود. عده‌ای از آنها حتی از رسیدن احتمالی بیت‌کوین تا انتهای سال میلادی به مرز ۱۰۰ هزار دلاری خبر داده‌اند. با این وجود، برخی دیگر از فعالان بازار بیت‌کوین اوایل سال جاری را به یاد می‌آورند. زمانی که بیت‌کوین به یکباره به بالای مرز ۶۰ هزار دلاری رفت، ولی بعد با افزایش فعالیت نسبی فروشندگان و سخت‌گیری‌های دولتی در مقطعی حتی مرز ۳۰ هزار دلاری را از دست داد. در واقع برخی از معامله‌گران بیت‌کوین با وجود افزایش خرید، نگران هستند که سقوط دیگری برای بیت‌کوین رقم بخورد.
در این میان، برخی تحلیلگران باور دارند که بیت‌کوین در صورت نزول، با صعود قوی‌تری مواجه خواهد شد. به گزارش ارز دیجیتال، دون آلت (DonAlt)، یکی از تحلیلگران مطرح بازار می‌گوید: راه‌اندازی صندوق‌های قابل‌معامله در بورس (ETF) بیت‌کوین تاکنون شبیه به سقوط پس از انتشار خبرهای خوب نبوده است. او تصور میکند که بیت‌کوین در میانه‌های راه یک حرکت صعودی قوی قرار دارد. دون آلت گفته است: به طور کلی فکر می‌کنم بیت‌کوین می‌تواند اوج تاریخی جدیدی به ثبت برساند. کاهش قیمت بیت‌کوین و رسیدن آن به سطوح حمایتی، خصوصا ناحیه ۵۶ تا ۵۸ هزار دلار در نماهای هفتگی و روزانه بازار، فرصتی برای رسیدن قیمت به اوج تاریخی جدید است.
در روزی که بیت‌کوین مقداری اصلاح قیمتی را تجربه کرد، طلای جهانی توانست خود را به مرز هزار و ۸۰۰ دلاری، نزدیک و سپس آن را فتح کند. اونس طلا روز پنج‌شنبه توانست خود را در محدوده هزار و ۷۸۰ دلار تثبیت کند و در ابتدای روز جمعه به محدوده هزار و ۷۹۰ دلار قدم بگذارد. با ادامه حمایت خریداران، بعدازظهر روز جمعه، مرز هزار و۸۰۰ دلاری شکسته شد. اونس طلا حدود ساعت ۲۰ در محدوده هزار و ۷۹۷ دلار قرار گرفت.
این دومین هفته پیاپی است که قیمت طلا در مسیر صعودی قرار گرفته است. دلیل این مساله کاهش ارزش دلار در بازار ارز بین‌المللی بوده که باعث می‌شود فضا برای بالا رفتن تقاضای طلا بیشتر شود. به نظر می‌رسد افت ارزش دلار باعث شد تاثیر رشد سود اوراق قرضه و نگرانی از آغاز کاهش کمک‌های پولی بانک مرکزی آمریکا، بر بازارهای طلا کاهش یابد. چنانکه گفته شد با پایین آمدن ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر قیمت خرید طلا برای دارندگان ارزهای غیر‌دلاری ارزانتر تمام شده و تقاضا برای خرید آن بالا می‌رود که این افزایش تقاضا منجر به تقویت قیمت طلا در بازار می‌شود. فدرال‌رزرو آمریکا در طول سال‌های اخیر و به ویژه در بحران پاندمی کرونا اوراق قرضه را از بازارهای مالی خریداری کرده و به بازارها دلار تزریق کرده است. میزان دارایی اوراق قرضه فدرال‌رزرو در حال حاضر به ۸ تریلیون دلار رسیده و این بانک به دنبال این است که در سال‌های آینده ذخیره این اوراق را کاهش دهد.
ذخایر نفتخام در قطب ذخیرهسازی کوشینگ اوکلاهاما طی دو هفته گذشته بیش از ۴ میلیون بشکه خالی‌‌شده و به ۳۱ میلیون رسیده و انتظار می‌رود به‌زودی به زیر سطح عملیاتی برسد. به‌‌گزارش بلومبرگ، ذخایر نفتخام در بزرگ‌ترین قطب نفتخام آمریکا به‌‌سرعت خالی می‌شود.
آخرین‌‌بار این اتفاق زمانی افتاد که قیمت نفتخام به ۱۰۰ دلار در هر بشکه رسیده بود. منابع ذخیرهسازی نفت در کوشینگ اوکلاهاما در آمریکا به حداقل ۲۰ میلیون بشکه نفت احتیاج دارند تا فعالیت طبیعی خود را حفظ کنند. ذخایر نفتی در آمریکا طی دو هفته گذشته بیش از ۴میلیون بشکه خالی‌‌شده و به ۳۱ میلیون بشکه رسیده و انتظار می‌رود این روند کاهشی به‌‌خاطر تقاضای بالا برای نفتخام سبک و شیرین این کشور ادامه داشته باشد. این شرایط درست برعکس سال گذشته میلادی است، یعنی زمانی‌‌که همه‌‌گیری کرونا باعث مازاد ذخایر نفتی شده بود و بسیاری از تاجران مجبور بودند نفت خود را بر روی نفتکش‌‌ها در دریا ذخیره کنند. بهبود سریع تقاضا سطح ذخایر نفتی را پایین آورده و بحران انرژی خریداران اروپا و آسیا را به‌فکر بشکه‌های ارزانتر انداخته‌‌است. ذخایر نفتی آمریکا طی هفته‌های آینده احتمالا به پایین‌‌تر از سطح عملیاتی می‌‌رسند.خالی‌شدن سریع ذخایر نفتی در کوشینگ حاکی از کمبود عرضه نفت در بازار و احتمال بالا رفتن بیشتر قیمت آن است. تحلیلگران عقیده دارند ذخایر نفتی کوشینگ تا چند هفته دیگر خالی می‌شوند. تقاضا برای نفت این قطب ذخیرهسازی در آمریکا به‌‌خاطر ارزانتر بودن آن افزایش‌‌یافته است. بحران جهانی انرژی باعث شده نفتخام سبک و شیرین کوشینگ اوکلاهاما در بازار جهانی محبوب‌‌تر شود چون نسبت به سایر درجات نفتی سولفور کمتری دارد و کار را برای پالایشگاه‌ها راحتتر میکند. تاجران نفت آمریکا اعلام کردهاند ذخایر نفت کوشینگ ۹/ ۱میلیون بشکه از روز جمعه تا سه‌‌شنبه کاهش یافته‌‌اند.
اگر با فرآیند دریافت وام از بانک آشنا باشید، می‌دانید که بانک، بابت وامی که به شما می‌دهد، در موعدهای مقرر، مبلغی را دریافت میکند. این مبلغ همان نرخ بهره است که می‌خواهیم به بانک بپردازیم.
نرخ بهره عبارت است از نرخی که بابت جلوگیری از کاهش ارزش پول پرداختی در امروز و دریافتی در آینده (به دلیل ارزش زمانی پول و نرخ تورم) از وام‌گیرنده دریافت می‌شود. به زبان ساده‌تر، وقتی شما از بانک مبلغی را به‌عنوان وام قرض می‌گیرید، آن را به‌صورت تدریجی بازپرداخت می‌کنید. ولی از آنجایی‌که ارزش پول به‌مرور زمان تغییر میکند، به‌منظور کاهش ارزش پول و لحاظ تورم، شما باید علاوه بر وام دریافتی، مبلغ اضافه‌ای را تحت عنوان بهره به بانک بپردازید که می‌تواند هزینه فرصت سرمایه‌گذاری نیز تعریف شود.
برای درک بهتر آن، می‌توانیم مثال بزنیم:
زمانی که شما در بانک حساب پس‌انداز افتتاح می‌کنید، بانک به شما مبلغی را به‌عنوان سود پرداخت میکند. این سود، هزینه فرصت سرمایه‌گذاری شما در بانک است. زیرا شما می‌توانستید پول خود را وارد بازار سهام، طلا، دلار، مسکن یا سایر سرمایه‌گذاری‌ها کنید و به بانک نسپارید. این نرخ را می‌توان به عنوان یک عامل مالی در هنگام برداشت از سرمایه تعریف کرد.
«نرخ بهره» (Interest Rate) هزینه‌ای است که در ازای استقراض پول پرداخت می‌کنید. نرخ بهره به عنوان درصدی از کل مبلغ وام گرفته شده بیان می‌شود. اگر شما برای خرید خانه، ماشین یا امور شخصی خود وام بگیرید، ملزم به پرداخت بهره آن نیز هستید. اگر مبلغی را در بانک قرار داده باشید، مانند قرض دادن به بانک است، بنابراین، بهره دریافت خواهید کرد. نرخ بهره تعیین شده بوسیله بانک، میزان بهره پرداختی شما به بانک یا بانک به شما را مشخص میکند. بسته به حوزه تعریف، نرخ سود می‌تواند انواع مختلفی اعم از ساده، مرکب، اسمی، حقیقی، موثر و … را داشته باشد.
نرخ بهره ساده
«نرخ بهره ساده» (Simple Interest Rate )، آسان‌ترین روش برای محاسبه سود تعلق گرفته به وام به شمار می‌رود. می‌توان نرخ سود ساده را از ضرب نرخ سود روزانه در مبلغ اصلی وام در تعداد روزهای باقی‌مانده تا زمان سررسید، محاسبه کرد.
نرخ بهره مرکب
بعضی از وام‌دهندگان برای قرض دادن منابع مالی «نرخ سود مرکب» (Compound Interest Rate) را ترجیح می‌دهند زیرا با این روش، می‌توان سود بیشتری را از فرد متقاضی وام دریافت کرد. سود مرکب را بهره‌آوری بهره نیز می‌نامند زیرا نرخ سود نه تنها به مبلغ اصلی بلکه به سودهای انباشته شده دوره‌های قبلی نیز تعلق می‌گیرد.
بهره اسمی
ناشران اوراق قرضه به هنگام انتشار اوراق قرضه نرخی را به عنوان نرخ بهره اسمی اعلام می‌کنند که عبارت است از سود پرداختی سالانه به دارندۀ ورقه قرضه به صورت نسبتی از ارزش اسمی ورقه قرضه. بنابراین نرخ بهره اسمی از تقسیم پرداخت بهره سالیانه به قیمت اسمی ورقۀ قرضه حاصل می‌شود.
بهره جاری
اوراق قرضه منتشر شده معمولاً در بازارهای مالی به قیمتی متفاوت از قیمت اسمی معامله می‌گردد که به قیمت معاملاتی آن قیمت جاری گفته می‌شود. بنابراین اگر بهره سالانه را به قیمت جاری ورقه قرضه تقسیم نماییم حاصل تقسیم، نرخ بهره جاری است.
بهره موثر
اغلب ناشران اوراق قرضه، بهره مربوط به ورقه قرضه را در فواصل زمانی ۳ ماه یا ۶ ماه پرداخت می‌نمایند که این امر برای سرمایه‌گذار این فرصت را پدید می‌آورد که بهرۀ دریافتی را مجدداً سرمایه‌گذاری نموده و بازده خود را افزایش دهد. بنابراین نرخ بهرۀ سرمایه‌گذار در این صورت متفاوت از نرخ بهره اعلام‌شده خواهد بود.
بهره شناور
نرخ بهره‌ای است که با تغییر عواملی مانند نرخ بهره بازار، شاخص بازار سهام، نرخ تورم و … تغییر میکند. این نرخ بهره را می‌توان نرخ بهره متغیر یا قابل تنظیم نامید.
بهره ثابت
این نوع نرخ بهره، نقطه مقابل نرخ بهره شناور است که در آن نرخ بهره بدهی در مدت زمان توافق شده ثابت می‌ماند.
نرخ بهره و تاثیر آن بر تصمیمات سرمایه‌گذاری
نرخ بهره یکی از عوامل اقتصادی کلان و دارای اهمیت در هر کشوری است و در هنگام برخورد با متغیرهایی مانند سرمایه‌گذاری، تورم و بیکاری در نظر گرفته می‌شوند. بانک مرکزی بر اساس شرایط اقتصادی، نرخ بهره را تعیین میکند و انجام امور مالی و بانکی در راستای این نرخ صورت می‌پذیرد. نرخ بهره برای جلوگیری از کاهش ارزش پول برای وام‌دهنده میان پول پرداختی امروز و دریافتی در آینده استفاده می‌شود. اغلب نرخ بهره مثبت است که انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در فرصت‌های جامعه ایجاد میکند. هرچه وضعیت اقتصادی و شرایط بازار بهتر باشد، انتظار برای دریافت سود و بهره‌های بیشتر نیز بالاتر است.
بانک‌های مرکزی کشورها در صورت تمایل برای افزایش سرمایه‌گذاری و مصرف در اقتصاد کشور، نرخ بهره را کاهش می‌دهند. با این حال، نرخ بهره پایین به عنوان یک سیاست کلان اقتصادی می‌تواند خطرناک باشد و ممکن است منجر به ایجاد یک حباب اقتصادی شود که در آن حجم زیادی از سرمایه‌گذاری‌ها به بازار املاک و مستغلات و بازار سهام منتقل می‌شود. در اقتصادهای توسعه یافته، تنظیم نرخ بهره به‌طوری است که برای حفظ تورم در محدوده هدف برای سلامت فعالیت‌های اقتصادی یا کاهش نرخ بهره هم‌زمان با رشد اقتصادی برای محافظت از حرکت اقتصادی ساخته شده‌است.
نرخ بهره بر تصمیمات پولی شما تاثیرگذار است. اگر نرخ بهره تعلق گرفته به حساب بانکی‌تان افزایش یابد، انگیزه شما برای نگهداری پول در بانک زیاد می‌شود. نرخ بهره، سود بدست آمده در آینده توسط کارآفرینان و بانک‌داران را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در زمان پایین بودن نرخ بهره، شروع پروژه‌های جدید آسان‌تر خواهد بود اما با افزایش آن، افراد برای بازپرداخت، متحمل هزینه بیشتری می‌شوند. در نتیجه، تاثیر نرخ بهره بر ارائه کالاها و خدمات در اقتصاد، فرصت‌های شغلی موجود و سرمایه‌گذاری‌ها قابل چشم‌پوشی نیست. به صورت کلی، با درک رابطه بین نرخ بهره و اقتصاد، می‌توانید تصمیمات بهتری در حوزه سرمایه‌گذاری اتخاذ کنید.
محسن انصاری مهیاری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، از انتشار سهام شناور آزاد شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس برای دوره یکساله منتهی به پایان شهریورماه ۱۴۰۰ خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، در راستای ابلاغیه ضوابط نحوه محاسبه سهام شناور آزاد ناشران پذیرفته شده در بورسها و بازارهای خارج از بورس، مصوب شورای عالی بورس و اوراق بهادار در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۹، سهام شناور آزاد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، برای دوره منتهی به ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ منتشر شد.
براساس این اطلاعیه، آن میزان از سهام شرکت‌هایی که در اختیار شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی (سهام عدالت) است، در صورتی‌که مجموع درصد سهام شرکتهای یادشده بیش از ۵ درصد شده باشد، به‌عنوان سهام مدیریتی محاسبه شده است. دارندگان سهام عدالت روش مستقیم، در زمره سهامداران غیرمدیریتی قرار گرفته‌اند.
برای مشاهده اطلاعیه، اینجا را کلیک کنید.
ارائه خدمات بازار سرمایه در فضای مجازی در کنار حمله هکرها به پرتقوی سهامداران، اهمیت امن‌سازی و نظارت مستمر بر این فضا را بیش از پیش برای سازمان بورس و اوراق بهادار ضروری کرده است.
رئیس مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه (مکنا) در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) با اشاره به ضرورت ارائه خدمات امن مرتبط با بازار سرمایه در بستر اینترنت اظهار داشت: در حال حاضر، بیش از ۷۰۰ نهاد مالی در بازار سرمایه و ۱۰۰۰ سامانه مرتبط با بازار سرمایه در بستر اینترنت، فعال است. از این‌رو، ایجاد ساختاری برای ارائه خدمات امن ضروری است.
به گفته حامد سنجری، امروزه گسترده‌تر شدن خدمات فناوری اطلاعات در تمامی بخش‌های دولتی و خصوصی، موجب سهولت بهره‌گیری کاربران از این خدمات شده و درخواست‌های متعددی برای فناوری محور شدن بسیاری از خدمات در حوزه‌های دیگر نیز ایجاد شده است. ایجاد سامانه‌ها و اپلیکیشن‌های کارآمد در حوزه‌های مختلف و در اختیار داشتن گوشی‌های هوشمند، فضا را برای رشد هر چه سریع‌تر خدمات الکترونیکی فراهم کرده است.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه ایران هم‌راستا با پیشرفت فناوری‌های اطلاعات، تحولات چشمگیری را تجربه کرده است، گفت: هم‌اکنون در بازار سرمایه کشور، سامانه‌ها و اپلیکیشن‌های معاملات برخط کارگزاری‌های بازار سرمایه، سامانه‌های احراز هویت و ثبت نام مشتریان بازار سرمایه، سامانه سجام، تارنماهای tsetmc، کدال، فیپیران، سامانه‌های برگزاری مجامع الکترونیکی و بسیاری از سامانه‌های کاربردی دیگر فعال و در حال بهره‌برداری هستند.
رئیس مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه ادامه داد: به موازات رشد تکنولوژی و ارائه خدمات بر بستر اینترنت، همواره سوءاستفاده از این بسترها برای متخلفان و مجرمان نیز جذاب بوده و به روش‌های گوناگون تلاش می‌کنند تا با یافتن نقاط آسیب‌پذیر فنی در زیرساخت سامانه‌ها و اپلیکیشن‌ها یا با انجام عملیات فریبکارانه، کلاهبرداری خود را انجام داده و به اهداف شوم خود برسند.
وی با اشاره به تلاش هکرها برای دستیابی به اطلاعات سهامداران در بازار سرمایه اظهار کرد: تلاش برای هک کردن سامانه‌ها و زیرساخت‌های بازار سرمایه با هدف سرقت اطلاعات و پورتفوی مشتریان و تلاش برای دستکاری در سفارش‌ها و معاملات مشتریان همواره وجود داشته است.
تلاش برای هک کردن سامانه‌ها و زیرساخت‌های بازار سرمایه با هدف سرقت اطلاعات و پورتفوی مشتریان و تلاش برای دستکاری در سفارش‌ها و معاملات مشتریان همواره وجود داشته است.
سنجری با اشاره به اقدامات پیشگیرانه سازمان بورس اوراق بهادار تصریح کرد: سازمان با ابلاغ الزامات و مقررات لازم همواره شرکتهای نرم‌افزاری فعال در این حوزه را به سمت به‌کارگیری اقدامات پیشگیرانه فنی در زیرساخت‌های فناوری اطلاعات خود و پایش مستمر و لحظه‌ای بر وضعیت سایبری سامانه‌ها هدایت کرده و سعی در محافظت از منافع مشتریان بازار سرمایه به بهترین شکل را داشته است.
وی تشکیل کمیسیون ارتقاء سلامت الکترونیک را از دیگر اقدامات سازمان بورس در راستای اجرای سند پیشگیری از وقوع جرائم و تخلفات مصوب ۲۶ شهریور ۱۳۹۸ در حوزه بازار سرمایه خواند و افزود: با مشارکت فعال اداره پیشگیری و ارتقاء سلامت بازار سرمایه، مرکز نظارت بر امنیت بازار سرمایه (مکنا)، مدیریت فناوری اطلاعات، مدیریت نظارت بر بورسها و مدیریت نظارت برکارگزاران و سایر مدیریت های مربوطه، تمامی فعالیت‌ها در فضای سایبری رصد می‌شود. همچنین، ارتقاء الزامات و مقررات امنیتی، فنی و عملیاتی در زیرساخت‌ها و سامانه‌های الکترونیکی معاملات از جمله دیگر اقدامات این سازمان هستند.
رئیس مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه با مدنظر قرار دادن اقدامات مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه اظهار داشت: در این راستا، مرکز مکنا الزامات امنیت اطلاعات بازار سرمایه را تدوین کرده است. این الزامات پس از بررسی در جلسات متعدد کمیسیون ارتقا سلامت الکترونیک، به تمامی نهادهای مالی ابلاغ شده و با نظارت مستمر بر رعایت این الزامات توسط نهادهای مالی، تا حد بسیاری از وقوع اختلالات سایبری در این حوزه پیشگیری کرده است.
چگونگی افزایش امنیت در فضای سایبری
سنجری ادامه داد: متخلفان و مجرمان از روش‌های گوناگونی برای نیل به اهداف خود استفاده می کنند. برای عدم موفقیت آنان، ضروری است کاربران و مخاطبان سامانه‌ها و اپلیکیشن‌ها از هوشیاری لازم برخوردار باشند.
وی با اشاره به رایج‌ترین تخلف در فضای سایبری گفت: تلاش برای فریب مشتریان از طریق ارسال پیامک، تماس‌های تلفنی، ارسال ایمیل، نصب اپلیکیشن موبایل و غیره که منجر به سرقت اطلاعات مشتریان شده، از جمله مواردی است که در ماههای اخیر بسیار اتفاق افتاده است.
رئیس مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه ادامه داد: در این گونه موارد با توجه به این که خود مشتری به‌طور مستقیم درگیر فرایند فریبکاری خواهد شد، ضروری است با هوشیاری کامل از سوی مخاطبان با آنها برخورد شود.
وی با بیان این که نفوذ از طریق زیرساخت سامانه‌ها برای هکرها سخت شده است، خاطرنشان کرد: برای هکرها، تلاش برای فریب مخاطبان به صورت مستقیم، راحتتر از تلاش برای نفوذ به سامانه‌ها است. از این‌رو، هر فرد باید نکات امنیتی استفاده از گوشی موبایل و فضای اینترنت را به منظور جلوگیری از سرقت اطلاعات و از دست دادن منابع مالی خود رعایت کند.
برای هکرها، تلاش برای فریب مخاطبان به صورت مستقیم، راحتتر از تلاش برای نفوذ به سامانه‌ها است. از این‌رو، هر فرد باید نکات امنیتی استفاده از گوشی موبایل و فضای اینترنت را به منظور جلوگیری از سرقت اطلاعات و از دست دادن منابع مالی خود رعایت کند.
سنجری عدم تحویل نام کاربری و رمز عبور سامانه های معاملاتی به غیر را از جمله مواردی خواند که کاربران باید در فضای سایبری رعایت کنند و افزود: اعتماد نکردن به پیامک‌های دریافتی، عدم نصب اپلیکیشن‌های متفرقه، باز نکردن ایمیل‌های مشکوک، باز نکردن لینک‌های اینترنتی که به هر طریقی در اختیار کاربران قرار می‌گیرد از دیگر مواردی است که باید توسط هر کاربر در فضای اینترنی رعایت شود.
وی در همین راستا تاکید کرد: اعتماد نکردن به تماس‌های تلفنی که در آنها ادعا می‌شود از سازمان بورس یا نهادهای بازار سرمایه تماس گرفته اند، بی‌اعتنایی به تبلیغات فروش سرخطی بورس و سرورهای بورسی نیز از جمله مواردی‌اند که کمک شایانی به حفظ امنیت اطلاعات مشتریان می‌کنند.
رئیس مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه به کاربران فضای مجازی توصیه کرد: در فضای سایبری و اینترنت به هیچ فرد و سرویسی اعتماد نشود و همواره با هوشیاری کامل نسبت به حفظ اطلاعات و دارایی‌های شخصی اقدام شود.
اوراق اجاره مبتنی بر سهام از جمله ابزارهای مالی با درآمد معین به شمار می‌روند. از طریق این ابزار مالی، امکان توسعه تأمین مالی از محل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام میسر شد.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به جلسه اخیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: در این جلسه، پیشنهاد مطرح شده برای توسعه تامین مالی شرکتها از محل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام بررسی شد.
مجید پیره ادامه داد: انتشار اوراق اجاره پس از سال ۱۳۸۹ به عنوان راهکاری برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی از محل بازار سرمایه مطرح شد. به مدد اوراق اجاره، فعالان بازار و صندوق‌ها و سرمایهگذاران حقیقی می‌توانند سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع کنند.
وی با بیان اینکه اوراق اجاره بر مبنای قرارداد اجاره تنظیم می‌شود، تصریح کرد: در قرارداد اجاره، نرخ اجاره بهای پرداختنی رقم معینی است، این موضوع سبب می‌شود این اوراق در زمره انواع ابزارهای با درآمد معین طبقه‌بندی و برای حوزه سرمایه‌گذاری ریسک‌گریز، ابزار مطلوبی محسوب شوند.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس افزود: بسیاری از شرکتهای فعال در بازار سرمایه، شرکتهای سرمایه‌گذاری و هلدینگ ها هستند. دارایی عمده در اختیار این نوع از شرکتها، سهام است. بنابراین، موضوع اجاره دادن سهام در کمیته تخصصی فقهی مطرح شده بود و در طی سال‌های گذشته بسیاری از شرکتها از محل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام توانستند تامین مالی کنند.
به گفته وی، به دلیل ملاحظات شرعی و با توجه به فتواهایی که از دفاتر مراجع اعظام تقلید به دست آمده بود، در نهایت هیئت مدیره سازمان به این جمع‌بندی رسید که اگر سهمی بخواهد به عنوان دارایی موضوع انتشار اوراق اجاره فروخته شود و دوباره اجاره به شرط تملیک شود، باید اجاره‌پذیر بودن آن سهم به تأیید کمیته فقهی سازمان برسد.
پیره با اشاره به اینکه برخی از شرکت‌هایی که سهام آنها در بازار سرمایه معامله می‌شوند، از نوع شرکتهای تولیدمحور هستند، اذعان کرد: شرکتهای تولیدمحور، از دارایی‌های قابل اجاره زیادی در مجموعه اموال شرکت برخوردارند. برخی دیگر از شرکتهای بورسی، دارایی های قابل اجاره اندکی دارند و دارایی های آنها از جنس وجه نقد، مطالبات یا حساب‌های دریافتنی است که این قبیل از دارایی‌ها از نظر ملاحظات شرعی نمی توانند اجاره داده شوند.
وی با تأکید بر شرط اجاره‌پذیر بودن سهام گفت: این شرط باید به تأیید کمیته فقهی سازمان برسد. در جلسه اخیر کمیته فقهی، فرایندهای اجاره دادن سهام از منظر ملاحظات فقهی بنا به برخی از پیشنهادهایی که از سوی همکاران و فعالان بازار ارائه شده بود، بررسی شد.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس ادامه داد: در نهایت، این کمیته با در نظر گرفتن ملاحظات فقهی، چنین جمع‌بندی کرد که در اجاره دادن سهام این امکان فراهم شود تا شرکتی که متقاضی فروش بخشی از سهام خود و اجاره به شرط تملیک آن است، به مقدار ارزش سهام واگذار شده و با لحاظ درصد سهامداری خود، بتواند تامین مالی کند. این در حالی است که پیش از این، مقدار دارایی قابل اجاره شرکتی که سهام آن موضوع انتشار اوراق قرار گرفته بود، سقف تأمین مالی از محل انتشار اوراق اجاره را تعیین می‌کرد.
دبیر کمیته فقهی سازمان بورس در انتهای گفت‌وگوی خود با تأکید بر طرح و بررسی مجدد تامین مالی شرکتها از محل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام در جلسه اخیر کمیته فقهی سازمان، ابراز کرد: همانطور که مطرح شد، اوراق اجاره از سال ۱۳۸۹ منتشر شده‌اند و براساس جلسه اخیر این کمیته و با تغییری که در فرایند حجم تامین مالی از محل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام رخ داد، پیش‌بینی می‌شود شرکت‌هایی همانند شرکتهای سرمایه‌گذاری و هلدینگ ها که دارایی آنها، سهام است، بتوانند در حجم بالاتری از محل انتشار اوراق اجاره مبتنی بر سهام تأمین مالی کنند.
وی اظهار امیدواری کرد: از طریق هدایت نقدینگی حاصل از انتشار این اوراق توسط شرکتهای سرمایه گذاری و هلدینگ‌ها به سمت خرید سهام، فضای مناسبی برای اعتمادسازی و اطمینان‌سازی بیشتر برای ورود سرمایه ها به بازار سرمایه فراهم خواهد شد.
بدون دیدگاه