اخبار بورس 1401.09.12

بازار سهام پس از افت چند ماهه‌ای که به طول انجامید، سرانجام با حمایت‌های انجام‌شده جان تازه‌ای به خود گرفت. شاخص‌کل بورس در طول یک هفته توانست افزایشی ۵۱/ ۰درصدی را به‌ثبت برساند که همچنان حکایت از تاب‌آوری تقاضا در مقابل فضای بدبینانه دارد. بررسی این نماگر بورس حاکی از آن است که از اوایل ماه گذشته تا حداکثر مقدار خود در آبان، بیش از ۱۴‌درصد بازدهی مثبت را برای سهامداران به ارمغان آورد. از آن پس طبق طبیعت بازار‌های مالی، اصلاح قیمتی آن شروع شد و حتی تا زیر محدوده یک‌‌میلیون و ۴۰۰‌هزار واحد نیز این افت آن ادامه پیدا کرد، اما در نهایت پس از اتمام روند اصلاحی و شکسته‌شدن مقاومت‌های موجود بر سر راه شاخص‌کل و شاخص هم وزن، این اصلاح در روز دوشنبه به اتمام رسید. حال باید نظاره‌گر بود و دید آیا دو نماگر اصلی بازار می‌توانند از قله‌های تاریخی خود پیشی‌بگیرند و اعداد بالاتری را به خود ببینند یا اصلاح قیمتی هنوز ادامه‌دار است.

بررسی شاخص‌ها

بازار سهام در هفته‌ای که گذشت توانست برخلاف دو هفته قبل‌تر بازدهی مثبتی را برای سهامداران به‌ثبت برساند. آمار‌ها نشان می‌دهد که این نماگر اصلی بازار رشد ۵۱/ ۰‌درصدی را در هفته گذشته به‌همراه داشت و همچنین شاخص هم‌وزن بازدهی ۴۳/ ۱درصدی را برای فعالان بازار به‌ثمر رساند. این اختلاف میان شاخص هم‌وزن و کل بیانگر این موضوع است که بازدهی سهم‌های کوچک‌تر از بازدهی بزرگان بازار سرمایه در طول هفته اخیر بیشتر بوده‌است. همچنین برخی تحلیلگران بر این باورند که هم شاخص‌کل و هم شاخص هم‌وزن در هفته گذشته توانستند مقاومت‌های مهمی را از میان بردارند. شاخص‌کل از مقاومت موجود در محدوده یک‌‌میلیون و ۴۰۸‌هزار واحد که ناشی از خط روند رسم شده میان دو قله اصلی در اردیبهشت ماه است، عبور کرد. مقاومت بعدی را می‌توان یک‌‌میلیون و ۴۲۰‌هزار واحد درنظر گرفت که به دلیل قله شکل‌گرفته در ماه قبلی است. در این میان شاخص هم‌وزن در روز سه‌شنبه ۸ آذر مقاومت خود در محدوده ۴۱۲‌هزار واحد را که از قله قبلی شکل‌گرفته بود، شکست، اما باید توجه داشت که مقاومت پیش‌روی این نماگر بازار سهام که ناشی از اصلاحی فیبوناچی ۶۱‌درصد در محدوده ۴۱۳‌هزار واحد است، همچنان می‌تواند صعود را با دشواری مواجه کند.

بررسی ارزش معاملات

یکی از مهم‌ترین آمار‌هایی که مورد‌توجه تحلیلگران قرار می‌گیرد، ارزش معاملات است، اما از آنجایی‌که روند‌های بلندمدت از معاملات افراد حقیقی در بازار سهام اثر می‌پذیرد، بنابراین استفاده از ارزش معاملات خرد منطقی‌تر از ارزش معاملات کل به‌نظر می‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد (سهام و حق‌تقدم) به‌طور میانگین در هفته گذشته ‌برابر با ۲۰۴۳‌میلیارد‌تومان بود. همچنین این آمار برای هفته پیش از آن ‌برابر با ۲۱۸۵‌میلیارد‌تومان بوده که حاکی از افت ۴/ ۶‌درصدی ارزش معاملات خرد در هفته گذشته نسبت به هفته قبل‌تر است. همچنین میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در آبان ماه‌برابر با ۲۱۷۹‌میلیارد‌تومان بوده و مقایسه آن با میانگین روزانه ماه آذر تا روز چهارشنبه که ‌برابر با ۲۰۲۷‌میلیارد‌تومان بود، نشان می‌دهد که ارزش معاملات نسبت به ماه قبل افت نزدیک به ۷‌درصدی را تجربه کرده‌است. بررسی آخرین روز معاملاتی در هفته گذشته نیز خبر از این می‌دهد که ارزش معاملات بالاخره به زیر ۲‌هزار ‌میلیارد‌تومان دست پیدا کرد، اما همچنان در میانگین روزانه هفتگی این آمار، ‌‌‌‌‌‌ارزش معاملات به زیر ۲‌هزار‌میلیارد‌ تومان نرسیده و در ۴هفته متوالی گذشته توانسته است این مرز را حفظ کند. بررسی تمامی این ارقام حکایت از آن دارد که اگر بخواهیم شاهد رشد بورس در هفته‌های پیش‌رو باشیم، بدون‌شک نیازمند آن خواهیم بود که ارزش معاملات خرد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین متغیرهای موجود در این زمینه افزایش یابد و در کنار آن ورود پول نیز در بازار سهام بیشتر شود.

بررسی تغییر مالکیت

از دیگر آمار‌های کاربردی، خالص میزان خروج یا ورود پول افراد حقیقی به بازار سهام است. همان‌طور که پیشتر گفته شد معاملات افراد حقیقی بر روند‌های بازار‌های مالی اثر بسزایی دارد. بررسی این آمار‌ها نشان می‌دهد که میانگین روزانه خالص خروج پول افراد حقیقی در هفته گذشته ‌برابر با ۴۷‌میلیارد‌تومان بوده‌است. این آمار در هفته قبل‌تر ‌برابر با ۱۱۶‌میلیارد‌تومان بوده‌است. مقایسه این دو خالص خروج پول با یکدیگر نشان‌دهنده افت ۶۰‌درصدی این آمار طی هفته گذشته است. این می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که سرمایه‌گذاران حقیقی نسبت به ماه‌های قبل تمایل بیشتری نسبت به واردکردن پول خود در بورس دارند. آنطور که آمار‌های معاملاتی نشان می‌دهند، پس از گذشت ۱۴هفته متوالی، هفته گذشته کمترین میانگین روزانه خالص خروج پول افراد حقیقی به‌ثبت رسید‌ که خبر خوبی برای فعالان بازار سرمایه است. بررسی میزان خالص تغییر مالکیت صنایع مختلف نشان می‌دهد ۵ صنعتی که بیشترین خالص ورود پول افراد حقیقی را طی هفته گذشته تجربه کردند، عبارتند از: غذایی به‌جز قند و شکر، اطلاعات و ارتباطات، کانه فلزی، مخابرات و رایانه که هرکدام به‌ترتیب ۶/ ۶۵میلیارد‌تومان، ۸/ ۵۴‌میلیارد‌تومان، ۵/ ۳۸‌میلیارد‌تومان، ۴/ ۱۸‌میلیارد‌تومان و ۸/ ۱۵‌میلیارد‌تومان تغییر مالکیت مثبت حقوقی به حقیقی را به‌ثبت رسانده‌اند. در این میان ۵صنعتی که بیشترین خالص خروج پول حقیقی‌ها را متحمل شدند عبارتند از: خودرو و ساخت قطعات، فرآورده‌های نفتی، چندرشته‌ای صنعتی، بانک و بیمه و فلزات اساسی که در هرکدام به‌ترتیب ۲/ ۱۳۷‌میلیارد‌تومان، ۷/ ۱۲۸میلیارد‌تومان، ۷/ ۵۰‌میلیارد‌تومان، ۱/ ۳۵‌میلیارد‌تومان و ۳۰‌میلیارد‌تومان خالص منفی تغییر مالکیت افراد حقوقی به حقیقی به چشم آمد.

آینده چه می‌شود؟

بررسی روند اصلی‌ترین نماگر بازار سهام خبر از این می‌دهد که پس از آغاز یک روند صعودی نسبتا قدرتمند از اوایل آبان ماه، این بازار چند هفته‌ای را به اصلاح روند قیمتی پرداخته است. این حرکت که یک حرکت طبیعی در بازار‌های مالی تلقی می‌شود از دلایل مختلفی ناشی می‌شود. یکی از این دلایل را می‌توان تحلیل سرمایه‌گذاران از گزینه‌های سرمایه‌‌گذاری موجود دانست. هنگامی که قیمت سهام رشد می‌کند، پس از گذشت مدتی، از نظر برخی افراد آن سهم هنوز ارزنده به‌نظر می‌آید و از نظر دیگر افراد، غیر‌ارزنده تلقی می‌شود، بنابراین اصلاحات قیمتی بورس از این نشات می‌گیرد که فعالان بازار اقدام به پورتفو ‌چینی مجدد و عوض‌کردن سبد سهام خود می‌کنند. این اصلاح روند قیمتی می‌تواند چند روز یا حتی چند ماه طول بکشد. آنطور که کارشناسان بیان می‌کنند هم‌اکنون اصلاح قیمتی که ناشی از رشد بازار بود به اتمام رسیده و احتمال دارد شاخص‌کل و همچنین شاخص هم‌وزن به صعود خود ادامه دهند. از طرفی نیز به مردم پیشنهاد می‌شود که با چینش صحیح سبد سهامی خود، بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها و در نهایت تحلیل کلان اقتصاد، به فعالیت در بازار سهام بپردازند. یکی از مواردی که به خوش‌بینی‌ها درباره بورس می‌افزاید، آمار تورم منتشرشده توسط بانک‌های مرکزی در اقتصاد‌های بزرگی مانند آمریکا، اروپا، آلمان و دیگر کشور‌ها است. کاهش آمار تورم نقطه‌به‌نقطه می‌تواند منجر به کاهش انتظارات تورمی نسبت به اقتصاد آن کشور شود، بنابراین کاهش این نرخ در نهایت باعث می‌شود که نهاد اصلی پولی آن کشور کمی سیاست‌های انقباضی را با شدت کمتری پیگیری کند. در ادامه این موارد باعث می‌شود که نرخ بهره و اوراق در کشور‌های بااهمیت از نظر اقتصادی با سرعت کمتری رشد کرده و حتی پس از چند ماه شروع به نزول کنند، در نتیجه سرمایه‌گذاران در جهان تمایل بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار‌های جهانی مانند کامودیتی دارند تا سپرده‌گذاری پول در بانک‌ها که این می‌تواند محرکت بااهمیتی برای رشد قیمتی کامودیتی‌ها به‌حساب آید. از آنجایی‌که بورس تهران را بیشتر نماد‌هایی تشکیل می‌دهند که از نوسان قیمت کامودیتی‌ها اثر می‌پذیرند، در نتیجه رشد این قیمت‌ها در نهایت می‌تواند باعث بهبود وضعیت بازار سرمایه در ایران شود.

هر دو شاخص نفتی بازار جهانی همچنان در کانال ۸۰ دلار معامله می‌شوند و روند نزولی ادامه دارد. البته روز یکشنبه اوپک‌پلاس برای بررسی تازه بازار جهانی در مقر خود در وین نشست تازه‌ای ترتیب داده‌ است. در آخرین تصمیم این گروه، بازار با کاهش تولید ۲میلیون‌بشکه‌ای روزانه مواجه شد؛ امری که نرخ برنت را به آستانه ۱۰۰دلار رساند.
اجتناب‌ناپذیری کاهش تولید نفت 
با پایین آمدن نرخ نفت، اوپک‌پلاس که بارها بشکه‌ای «۹۰ دلار» را قیمتی مناسب برای بازار جهانی می‌داند، دوباره تصمیم به بررسی بازار گرفته ‌است؛ بررسی‌ای که به گفته برخی کارشناسان خروجی کاهش تولید دیگری برای حمایت از قیمت‌ها خواهد بود. البته آن‌طرف میز معتقدند اوپک‌پلاس پیش از اتخاذ این تصمیم، احتمالا به تاثیر اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه و همچنین شرایط قرنطینه‌ای چین چشم دوخته ‌است. این گروه از تحلیلگران معتقدند درصورتی‌که اوپک‌پلاس برای کاهش میزان تولید اقدامی نکند در آینده باید منتظر «کاهش تولیدهای بیشتری باشیم» زیرا «یک جنون فروش» بازار را فرا خواهد گرفت. به گفته آن‌ها در صورت ادامه روند نزولی نفت، امید به سرمایه‌گذاری در این بازار از دست خواهد رفت و احتمال «سقوط» دور از نظر نخواهد بود. البته برخی دیگر با اشاره به «ذخایر استراتژیک نفت» آمریکا، نسبت به پاسخگویی تقاضا اطمینان می‌دهند؛ شواهد چین حاکی از کاهش فشارهای سیاست‌ قرنطینه‌ای و افزایش تقاضا در «سه‌ماهه دوم سال» آینده میلادی است.

احتمال «جنون فروش در بازار»
با اینکه به عقیده بسیاری از تحلیلگران انرژی، اوپک‌پلاس همچنان روی تصمیم کاهش تولید خود پافشاری می‌کند اما عده‌ای دیگر باور دارند با وجود عدم‌کاهش روند نزولی قیمت نفت ادامه خواهد داشت. سازمان کشورهای صادرکننده نفت یا اوپک که در سال‌های اخیر با پیوستن روسیه و چند کشور دیگر به اوپک‌پلاس، با رهبری غیررسمی عربستان و روسیه، تبدیل شده ‌است، روز یکشنبه در مقر خود در وین، نشستی برای بررسی چشم‌انداز بازار نفت در پیش دارد. مدیران اوپک از بین رفتن پتانسیل سرمایه‌گذاری بازار نفت را اولویت و محوریت خود قرار داده‌اند. به گفته آن‌ها در صورت کاهش بیشتر قیمت نفت عملا این صنعت برای سرمایه‌گذاران جذاب نخواهد بود. منابعی به رویترز گفته‌اند شنیده‌ها حاکی از «عدم‌تغییر تصمیم اوپک» است و به‌نظر بازار باید روز یکشنبه «منتظر خبر کاهش تولید» باشد.

این سازمان در نشستی که در ماه اکتبر برگزار کرد تصمیم به کاهش تولید ۲میلیون‌بشکه‌ای گرفت که از نوامبر سال میلادی جاری اعمال خواهد شد. درحالی‌که هنوز سال ۲۰۲۳ شروع نشده، گزارش‌ها نشان‌دهنده مشکلات دولت‌های پاریس و لندن برای تامین منابع انرژی شهروندان خود است. با اینکه ناظران بازار می‌گویند ۲میلیون بشکه عدد اسمی است و رقم واقعی کاهش تولید بین یک‌میلیون تا ۱/ ۱میلیون بشکه در روز است، جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، آن را «اقدامی کوتاه‌بینانه» خواند. همچنین برخی از منابع اوپک‌پلاس به رویترز خبر داده‌اند این گروه تصمیم گرفته تاثیر اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه بر بازار را بررسی کند زیرا تصویر بهتری از میزان تقاضای چین به دست خواهد داد. آن‌ها گفته‌اند با توجه به «اعتراضات بی‌سابقه» که در کشور چین برگزار شده احتمال کاهش فشارهای قرنطینه‌ای دولت پکن افزایش یافته ‌است. آن‌ها با اشاره به مازاد عرضه نفت در بازار جهانی نسبت به «احتمال سقوط آن هشدار دادند». استفن برنوک، یکی از تحلیلگران بازار، در گفت‌وگویی با رویترز تاکید کرده «کاهش تولید را نمی‌توان انکار کرد» و هشدار داده ‌است که اگر این اتفاق نیفتد «یک جنون فروش» در بازار اتفاق می‌افتد.

بعد از نزدیک به یک سال و تجربه بشکه‌ای ۱۴۰دلار، برنت در آخرین روز معاملات بازار ۸۶ دلار معامله شد. در‌حالی‌که موضوعاتی مثل «کاهش عرضه‌ای که از اعمال سقف بر قیمت نفت روسیه حاصل می‌شود» و همچنین «شرایط قرنطینه‌ای چین» بر بازار سنگینی می‌کند، کفه ترازوی تحلیلگران در پیش‌بینی تصمیم اوپک به سمت کاهش تولید سنگین است. با‌این‌حال آرمیتا بنس، یکی از تحلیلگران بازار، به بانک جفری گفته انتظار دارد اوپک تصمیم خود را تغییر دهد. برخی انتظار دارند «اوپک‌پلاس برای عرضه در سه‌ماهه سوم سال‌ ۲۰۲۳ میلادی عرضه را افزایش دهد که مکانیزم حفظ شود». جیوونی استانوو معتقد است اوپک‌پلاس توان خود را روی کاهش تقاضای ناشی از قرنطینه چین و همچنین قابلیت «ذخایر استراتژیک آمریکا» برای تامین تقاضا متمرکز کرده‌ است.

بررسی تاثیر تحریم‌های نفت روسیه در شرایطی است که به گزارش رویترز داده‌های تجاری تازه از خرید محصولات فرآوری‌شده روسی از راه‌های تازه تجاری است. تحلیلگران بارها بر شکست برنامه تحریم‌ و اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه درصورت عدم همراهی چین و هند تاکید کردند. در آخرین نشست گروه ۲۰ کشور اقتصادی جهان و همزمان با ریاست هندوستان بر این سازمان اقتصادی، برخی از کاهش واردات نفت روسیه به این کشور گزارش دادند. آخرین گزارش‌ها حکایت از انتقال واردات از نفت خام به محصولات فرآوری و پالایش‌شده مثل خوراک واحدهای صنعتی پتروشیمی دارد. رویترز مدعی شده واردات هندوستان در بازه سپتامبر تا اکتبر (تقریبا یک ماه) حدود ۴۱۰هزار تن نفتا بوده که این رقم در دو ماه گذشته به ۱۵۰هزار تن رسیده‌است.

کاهش تولید اجتناب‌ناپذیر است
در همین حین برخی دیگر از ناظران بازار با ادعای «نگرانی برای آینده بازار» طرفدار کاهش تولید اوپک‌پلاس هستند: «اوپک می‌تواند کاهش تولید دیگری رقمی بزند و اگر این کار را نکند به معنی این است که «کاهش تولیدها در آینده» روی خواهد داد.» متیو اسمیت، مدیر موسسه کپلر و تحلیلگر انرژی، به شبکه سی‌ان‌بی‌سی گفت: «همه‌چیزی که می‌شنویم و اوپک در ماه‌های اخیر تکرار کرده ‌است این است که به دنبال پشتیبانی از نفت ۹۰دلاری است.» اوپک در دو تصمیم در سپتامبر وقتی هر بشکه نفت برنت ۱۰۰دلار بود کاهش عرضه اندکی انجام داد و وقتی در اکتبر همین شاخص روی ۹۰دلار قرار داشت تصمیم به کاهش تولید ۲میلیون‌بشکه‌ای گرفت.

اسمیت معتقد است اوپک تمامی مدارهای نظارتی خود را روی تاثیر برنامه سقف قیمتی بر نفت روسیه متمرکز کرده است؛ مثل تصمیمی که در گروه هفت گرفته ‌شد: «همه نشانه‌ها مبنی بر کاهش از سوی آن‌هاست و اگر این اتفاق نیفتد، ورق برمی‌گردد. همچنین اگر کاهش تولیدی صورت نگیرد در آینده کاهش تولیدهای بیشتری لازم خواهد بود.» تحلیلگر کپلر با تیتر «درحال بررسی» بر نقطه‌نظر اوپک تاکید می‌کند. هرچند به گفته او نفت روسیه کاملا تحریم نیست و تنها جابه‌جایی آن از طریق «دریایی تحت تاثیر تحریم‌ها قرار گرفته‌ است. به بیان دیگر، نشانه‌ای از کاهش صادرات نفت روسیه در بازار وجود ندارد. همچنین با توجه به تصمیم‌هایی که دولت چین برای کاهش محدودیت‌های قرنطینه گرفته‌است، به ‌نظر می‌رسد برای «سه‌ماهه دوم سال آینده» افزایش تقاضا وجود داشته ‌باشد.

 آخرین خبرها از بازار حاکی از آن است که با کاهش ۵۵۰هزاربشکه‌ای اوپک در نوامبر در راستای کاهش ۲میلیون‌بشکه‌ای در اکتبر، این عدد به ۱/ ۲۸میلیون بشکه رسید. در همین حین به گزارش بلومبرگ، معاون مدیر دفتر ذخایر نفت وزارت انرژی‌ آمریکا به کمیته انرژی و منابع طبیعی در مورد امکان برداشت بیشتر از ذخایر استراتژیک گفته ‌‌است: «ما نمی‌توانیم سایت را همزمان پر و خالی کنیم.» آموس هوخشتاین، مشاور امنیت انرژی وزارت انرژی ایالات متحده، گفته ‌بود عددی که اقدام دولت برای پر کردن ذخایر اعلام کرد «بشکه‌ای ۷۰دلار» بود؛ با‌این‌حال کارشناسان معتقدند در صورت قطع عرضه از سوی ذخایر استراتژیک آمریکا، بازار با جهش قیمتی روبه‌رو می‌شود.

از بازار چه خبر؟
هر بشکه نفت برنت در آخرین روز معاملات بازار ۸۶دلار فروخته شد؛ در‌حالی‌که شاخص آمریکایی بازار نفت روی ۸۱دلار قرار گرفت. البته میزان تغییر هفتگی شاخص برنت و وست‌تگزاس به‌ترتیب ۶۹/ ۳ و ۴۶/ ۶درصد صعودی بوده ‌است. هر گالن بنزین در بازار آمریکا هم با افزایش ۳درصدی هفتگی به ۹۵/ ۲دلار رسید.

گروه صنعتی ایران خودرو، فولادمبارکه اصفهان و شرکت ملی صنایع مس ایران، بیشترین فروش بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران را در هفته دوم آذر به ثبت رساندند. به گزارش «کالاخبر»، بورس کالای ایران برترین‌های خود براساس ارزش فروش شرکت‌ها را در بازار فیزیکی در هفته نخست آذر (منتهی به ۱۱ آذر) اعلام کرد. جزئیات رتبه‌‌‌بندی شرکت‌ها از لحاظ فروش به شرح زیر است:

گروه صنعتی ایران‌خودرو با ثبت معامله ‌هزار و ۹۴۴دستگاه خودروی هایما، پژو ۲۰۷ اتوماتیک و تارا دستی و اتوماتیک به ارزش بیش از ۱۱۵۴میلیارد تومان در رتبه نخست ایستاد.

فولادمبارکه اصفهان با فروش ۶۰‌هزار و ۶۶۰تن تختال SM، ورق سرد، گالوانیزه و قلع‌اندود به ارزش بیش از ۱۰۳۷میلیارد تومان، دوم شد.

ملی صنایع مس ایران با فروش ۴‌هزار و ۵۰تن مس کاتد، مس کاتد عیار و سولفور مولیبدن به ارزش نزدیک به ۷۶۹میلیارد تومان، سوم شد.

پالایش نفت اصفهان با ثبت معامله ۶۳‌هزار تن وکیوم‌باتوم و لوب‌کات سبک به ارزش بیش از ۷۰۶میلیارد تومان در رتبه چهارم ایستاد.

فولاد خوزستان با ثبت معامله ۵۴‌هزار و ۵۰تن تختالC و شمش بلوم به ارزش نزدیک به ۶۸۴میلیارد تومان پنجم شد.

معدنی و صنعتی چادرملو ۱۰۵‌هزار تن کنسانتره و گندله سنگ‌آهن و شمش بلوم را به ارزش نزدیک به ۶۵۲میلیارد تومان فروخت و ششم شد.

سنگ‌آهن گهر زمین با فروش ۲۱۰‌هزار تن گندله و کنسانتره سنگ‌آهن به ارزش بیش از ۵۵۳میلیارد تومان هفتم شد.

ذوب‌آهن اصفهان با ثبت معامله ۲۸‌هزار و ۴۷۷تن تیرآهن، شمش چدن و میلگرد به ارزش بیش از ۴۶۰میلیارد تومان، هشتم شد.

پالایش نفت بندرعباس با فروش ۳۰‌هزار تن وکیوم‌باتوم به ارزش بیش از ۳۶۳میلیارد تومان در رتبه نهم ایستاد.

پتروشیمی تندگویان نیز با ثبت معامله ۱۱‌هزار و ۵۸۸تن پلی‌اتیلن ترفتالات نساجی و بطری و نخ پلی‌استر با گریدهای مختلف و ثبت ارزش بیش از ۳۳۸میلیارد تومان دهم شد.

بهای کالاهای پایه با محوریت محصولات بخش انرژی و محصولات صنعتی در دومین روز از هفته پایانی نوامبر به مسیر رشد نرخ بازگشت و به این ترتیب تا اواسط روز سه‌‌‌شنبه ۲۹نوامبر هر بشکه نفت برنت با ثبت رشد ۶۴/ ۲درصدی با نرخ ۳/ ۸۵دلار به‌ازای هر بشکه معامله شد. به گزارش «اکوایران»، مس هم در معاملات آتی کامکس با رشد ۸/ ۰درصدی با نرخ ۶۴/ ۳دلار به‌ازای هر پوند به فروش رفت. این رشد نرخ شامل حال سایر فلزات صنعتی نیز شد. در حالی کامودیتی‌‌‌ها روز سه‌‌‌شنبه ۲۹نوامبر به مسیر رشد نرخ بازگشتند که برگزاری تجمع اعتراضی در شهرهای بزرگ چین در واکنش به سیاست کرونا صفر باعث شده بود از ارزش آنها در بازارهای جهانی ظرف روز دوشنبه ۲۸نوامبر کاسته شود. اما در ادامه با احتمال عقب‌‌‌نشینی دولت چین از سیاست کرونا صفر، بر نرخ کامودیتی‌‌‌ها ظرف روز دوم هفته افزوده شد.
امید به چین، واهی از آب درمی‌‌‌آید
برگزاری تجمعات اعتراضی گسترده در چین باعث شد تا برخی فعالان بازارهای مالی و کالایی دنیا، برآورد کنند که چین از سیاست کرونا صفر عقب‌‌‌نشینی می‌کند و به این ترتیب انتظار رشد تقاضا برای کالاهای پایه را داشته باشند. اما برخی تحلیلگران این امید را واهی می‌‌‌دانند و معتقدند، این اعتراض تنها می‌‌‌تواند شکل اجرای قرنطینه کرونایی در چین و نه ماهیت آن را تغییر دهد. درواقع اعتراض مردم به قرنطینه در چین باعث می‌شود تا دولت از اجرای قرنطینه سراسری مانند آنچه ظرف ماه‌‌‌های گذشته در شانگهای اجرا شد، پرهیز کند؛ اما اجرای محدودیت محلی به مقامات محلی سپرده می‌شود. از آنجا که عملکرد مقامات محلی به‌واسطه آمار مبتلایان به کرونا‌ سنجیده می‌شود، باید منتظر سختگیری بیشتری نیز بود.

بین ارزش بازار سرمایه و حجم نقدینگی رابطه منطقی وجود دارد. در حال حاضر حجم نقدینگی کشور ۵۷۰۰ همت است و به نظر می‌رسد نقدینگی تا پایان سال به ۶۱۰۰ الی ۶۳۰۰ همت خواهد رسید. بنابراین هرچه ارزش بازار سهام از نقدینگی فاصله بیشتری بگیرد، شرایط برای رشد این بازار مهیاتر خواهد شد. بازارهای مالی در بلند مدت حتما به هم خواهند رسید و اینطور نیست که تمام بازارها رشد کنند و بورس عقب بماند. معتقدم دیر یا زود بهار بورس از راه خواهد رسید.

سجاد بوربور، کارشناس بازارهای مالی در گفت‌وگو با پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا) در خصوص چشم‌انداز نرخ ارز بیان کرد: با توجه به نقدینگی ۵۷۰۰ هزار میلیارد تومانی، دلار حدود ۳۶ هزار تومانی منطقی است. به نظر می‌رسد دلار در کوتاه مدت در همین محدوده نوسان داشته و تا پایان سال با توجه به شیب صعودی رشد نقدینگی، نرخ دلار هم به محدوده ۴۰ هزار تومان خواهد رسید.

وی اضافه کرد: نکته اینجاست که در سال‌های قبل، دولت‌ها منابع بیشتری برای سرکوب نرخ ارز داشتند؛ اما در حال حاضر منابع کافی برای سرکوب نرخ ارز در کشور وجود ندارد و بعید است که دولت بتواند مانع رشد نرخ ارز شود.

بوربور در ادامه در خصوص وضعیت بازار سرمایه اظهار کرد: علاوه بر متغیر ارز، متغیرهای دیگری هم بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار می دهند. قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی و همچنین جریان ورود نقدینگی به بازار سرمایه مهم‌ترین متغیرهای اثرگذار بر بورس هستند. نکته اینجاست که با توجه به شرایط بازارهای جهانی، نسبت به رشد قیمت کامودیتی‌ها در کوتاه‌مدت چندان خوشبین نیستم. از سوی دیگر کسری بودجه دولت، نگرانی‌هایی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. کاهش قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی، افزایش هزینه‌های تولید و ظهور رقیبی در بازارهای (روسیه)، حاشیه سود شرکت‌های بورسی را هم تحت تاثیر قرار داده است.

وی ادامه داد: در نظر داشته باشید که در بازار کامودیتی‌ها، اقتصاد چین و هند به مراتب تاثیرگذارتر از آمریکا هستند. حدود ۵۰ درصد از اقتصاد چین و بالغ بر ۶۰ درصد از اقتصاد هند مربوط به تولید است و مصرف کامودیتی‌ها در این دو کشور، تاثیر با اهمیتی بر قیمت‌های جهانی دارد.

وی تصریح کرد: نکته دیگر اینجاست که معمولاً بین ارزش بازار سرمایه و حجم نقدینگی رابطه منطقی وجود دارد و مثلاً در حال حاضر حجم نقدینگی آمریکا حدود ۴۲ تریلیون دلار است و بازار سرمایه این کشور هم همین حدود ارزش دارد. در سال ۹۶ حجم نقدینگی در کشور ۲۰۰۰ همت و ارزش بازار سرمایه حدود ۱۲۰۰ همت بود. اما با جهشی که در سال ۹۹ در بازار سرمایه ما رخ داد، این عقب ماندگی جبران شد و حتی ارزش بازار سرمایه بیش از کل نقدینگی کشور شد.

بوربور در ادامه گفت: در حال حاضر حجم نقدینگی کشور ۵۷۰۰ همت است و به نظر می‌رسد نقدینگی تا پایان سال به ۶۱۰۰ الی ۶۳۰۰ همت خواهد رسید. واقعیت این است که حتی در خوشبینانه‌ترین حالت، رشد نقدینگی متوقف نشده و تورم هم ادامه خواهد داشت. بنابراین هرچه ارزش بازار سهام از نقدینگی فاصله بیشتری بگیرد، شرایط برای رشد این بازار مهیاتر خواهد شد. البته که اکثر شرکت‌های بازار سرمایه ارزنده هستند؛ ولی ارزندگی لزوما به معنای رشد قیمت سهام نیست و ممکن است به رغم ارزندگی، سهام فعلا رشد نکند.

وی افزود: وضعیت این روزهای بازار سرمایه ما در سال‌های قبل هم سابقه داشته و دوره‌هایی بوده که با وجود ارزندگی قیمت سهام، این بازار رشدی نداشته؛ اما در نهایت بعد از یک دوره رکودی، بورس با یک جهش عقب ماندگی خود نسبت به سایر بازارها را جبران کرده است. با این تفاسیر معتقدم بازار سرمایه ما در اواسط فصل زمستان خود قرار دارد؛ اما این زمستان همیشگی نیست و دیر یا زود بهار از راه خواهد رسید. بازارهای مالی در بلند مدت حتما به هم خواهند رسید و اینطور نیست که تمام بازارها رشد کنند و بورس عقب بماند. هر چه استارت رشد بازار سرمایه دیرتر زده شود فنر این بازار فشرده تر شده و پتانسیل برای جهش ایجاد خواهد شد.

بازار سهام در هفته دوم آذرماه روزهای تقریبا باثباتی را پشت‌سر گذاشت. شاخص‌کل بورس با دو روز منفی و سه روز مثبت در یک برآیند کلی تغییر آنچنانی نداشت و حضور در کانال ۴/ ۱‌میلیون واحد را برای دومین هفته متوالی تکرار کرد. وضعیت بازار سهام در حالی نسبتا آرام است که دلار در بازار آزاد از مرز ۳۶هزار‌تومان گذشته و سکه نیز به ۵/ ۱۷میلیون‌تومان نزدیک می‌شود. روند باثبات در بازار سهام بدون تاثیرپذیری از هیجانات بازارهای رقیب خبر از آغاز اتفاقات بلندمدتی در این بازار می‌دهد. برخی از کارشناسان معتقدند این ثبات درحالی‌که بازار سرمایه یکی دو ماه پر فراز و نشیب را پشت‌سر گذاشته، به این معنی است که بازار سهام به سمت واقعی‌‌‌‌‌‌تر‌شدن در حرکت است. در این حالت بازار دیگر از اتفاقات هیجانی و غیر‌بنیادی تاثیر نپذیرفته و بیشتر به‌دنبال عوامل بنیادی است.
بورس در حال پوست‌اندازی
آذرماه است، گزارش‌های عملکرد ماهانه شرکت‌ها در آبان نیز یکی پس از دیگری منتشر می‌شود و اگرچه گزارش‌های زیاد مثبتی نیست اما در یک برآیند کلی عملکردی منطقی را از سوی شرکت‌ها در ماه پر تنش آبان نشان‌‌‌‌‌‌ می‌دهد. علاوه‌بر این بازار سهام با ریسک بودجه ‌مواجه است. به‌طور سنتی معمولا بازار سهام در ماه‌های منتهی به بررسی و تصویب لایحه بودجه ‌در صحن علنی مجلس بسیار بی‌‌‌‌‌‌ثبات و ملتهب بود اما این حالت را در حال‌حاضر و احتمالا به دلیل حکمفرمایی همان آرامشی که ذکرش رفت، در بازار شاهد نیستیم. اما به هر حال بازار را ریسک‌های زیادی تهدید می‌کند که فاصله زیاد دلار نیما با دلار بازار آزاد به اعتقاد کارشناسان یکی از مهم‌ترین آنهاست.

ارز‌ترجیحی، آنچه مدت‌ها زمان و هزینه برد و مردم را با دشواری‌‌‌‌‌‌های زیادی مواجه ساخت تا در نهایت حذف شود اکنون انگار با دلار نیما در حال تکرار است. همان رانت و فسادی که در نتیجه ارز دو نرخی در آن زمان متوجه بخش‌های مختلف دولت و شرکت‌ها بود، اکنون با فاصله روزافزون دلار نیما و دلار بازار تکرار می‌شود و کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه سایر ریسک‌ها از جمله بودجه، قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها و نرخ بهره آنچنان در کنترل بازار نبوده و از آن گریزی هم نیست، کاهش فاصله دلار نیما با دلار بازار آزاد می‌تواند تنها راه نجات شرکت‌های عمدتا صادرات‌‌‌‌‌‌محور بورسی باشد.

 بورس منطقی می‌شود
مریم محبی‌‌‌‌‌‌، کارشناس بازار سهام در گفت‌‌‌‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: بازار سهام در هفته گذشته کاملا از حجم معاملات متاثر بود؛ این در حالی است که اگرچه حجم معاملات را همیشه در بازار سهام مهم می‌‌‌‌‌‌دیدیم ولی بورس معمولا بیشتر از سایر عوامل هیجانی خارج از بازار تاثیر می‌گرفت. اکنون هرقدر زمان می‌گذرد و با واقعی‌‌‌‌‌‌تر‌شدن معاملات افرادی که سهامدار واقعی هستند، بیشتر خود را در بازار نشان می‌دهند و قابل شناسایی می‌شوند. در وضعیت موجود افرادی که دیگر تمایلی به حضور در بازار سهام ندارند از آن خارج‌شده و آنها که مانده‌‌‌‌‌‌اند سهامداران واقعی هستند.

وی ادامه داد: در هفته گذشته یک روال تقریبا آرام در بازار سهام داشتیم و این در حالی است که شاهد انتشار اخباری بودیم که می‌توانست برای بازار منفی باشد، این موضوع نشان می‌دهد بازار سرمایه به بازاری باثبات‌‌‌‌‌‌تر نسبت به قبل تبدیل می‌شود و این ثبات می‌تواند باعث شود که اثر اخبار بنیادی مثل افزایش قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها در سطح جهانی، سودآوری شرکت‌ها و… در چنین بازاری بیشتر شود. نشانه‌‌‌‌‌‌هایی که در بازار وجود دارد نیز صحه بر این موضوع می‌گذارد که بازار بیش از اینکه تحت‌تاثیر عوامل هیجانی قرار بگیرد تحت‌تاثیر اخبار بنیادی است. محبی می‌افزاید: اگر همه این عوامل را کنار هم بگذاریم به این نتیجه می‌رسیم که بازار سهام به سمت واقعی‌‌‌‌‌‌تر‌شدن پیش می‌رود و البته این واقعی‌شدن به‌زودی اتفاق نمی‌‌‌‌‌‌افتد و زمانبر است.

این زمانی است که بازار سهام برای تبدیل به بازاری واقعی نیاز دارد و در نهایت باعث می‌شود بازار روی قیمت‌های واقعی ثابت شود. البته این موضوع اتفاقی نیست که در کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت رخ دهد و ممکن است یک سال ‌به‌طول انجامد. در یک جمع‌‌‌‌‌‌بندی می‌توان در این‌خصوص اینطور گفت که بازار در حال نشان‌دادن روال منطقی است و انتظار می‌رود روال معاملات بازار سهام در هفته آینده نیز ادامه روال هفته گذشته باشد. این کارشناس بازار سهام اظهار کرد: وضعیت باثباتی که بازار سهام در آن قرار گرفته، مرحله پوست‌‌‌‌‌‌اندازی بازار است و در نهایت بازار سهام از وضعیت تاثیرپذیری هیجانی از اخبار به یک بازار منطقی با عملکرد واقعی‌‌‌‌‌‌تر تبدیل می‌‌شود. 

محبی ادامه داد: اینکه بازار سهام در حال‌حاضر به اخبار واقعی و غیرواقعی واکنش‌های هیجانی نشان نمی‌دهد اتفاق بسیار خوبی است؛ این در حالی است که در گذشته زمانی‌که مدیرعامل شرکتی برکنار می‌شد آن شرکت صف خرید می‌شد یا اگر قیمت دلار بالا می‌رفت، بازار واکنش مثبت یا منفی نشان می‌داد. در اینجا بحث اصلا واکنش منفی یا مثبت به اخبار منفی یا مثبت نیست؛ منظور واکنش سریع به اتفاقات مختلف است و ما اکنون دیگر این موضوع را در بازار مشاهده نمی‌کنیم. بازار به یک حالت بی‌‌‌‌‌‌توجهی رسیده و این یعنی بازار سهام سمت و سوی واقعی پیدا می‌کند. 

وی درخصوص وضعیت فعلی ارزش معاملات بازار سهام نیز بیان کرد: در حال‌حاضر ارزش معاملات در مجموع در محدوده چهار همت است و این نشان می‌دهد بازار سهام گنجایش این عدد را در پایین‌ترین سطوح خود دارد و اگر عدد تورم را نیز به این عدد اضافه کنیم، نشان می‌دهد حجم نگه‌دارنده بازار سهام در بدترین شرایط می‌تواند ‌عددی بین سه تا چهار همت باشد. حال هرقدر این عدد بالاتر برود و وارد کانال پنج همت شویم، می‌تواند نشان از مطلوبیت بیشتر بازار سهام و آماده‌شدن برای رشدهای پایدارتر باشد. محبی درخصوص گزارش‌های عملکرد ماهانه شرکت‌های بورسی در آبان نیز اظهار کرد: گزارش‌های آبان شرکت‌ها، گزارش‌های نسبتا منطقی و خوبی هستند اما در مقایسه با گزارش ابتدای سال ‌آمارهای خیلی چشمگیرتری نیستند و بنابراین اگر بازار سهام در شرایط هیجانی بود، انتظار داشتیم با گزارش‌های نسبتا ضعیف‌‌‌‌‌‌تر از ابتدای سال ‌شاهد خروج پول سهامداران باشیم و منفی‌‌‌‌‌‌های زیادی را ببینیم ولی ما شاهد این اتفاق نبودیم.

این نشان می‌دهد گزارش‌هایی که ارائه می‌شود؛ گزارش‌های منطقی در بازاری متمایل به منطقی‌‌‌‌‌‌تر‌شدن است و می‌توان انتظار داشت در صورت ادامه‌‌‌‌‌‌دار بودن روند گزارش‌ها حتی در حالت غیرچشمگیر با توجه به ارزش جایگزینی شرکت‌ها، نرخ دلار، چاپ بی‌‌‌‌‌‌رویه پول و … هم‌‌‌‌‌‌راستا با تورم ارزش سهام در بازار رشد کند.

این کارشناس بازار سهام در ادامه فاصله بین دلار در بازار آزاد و دلار نیما را تنها فرصتی برای رانت‌‌‌‌‌‌جویان خواند و گفت: باید اینطور به فاصله بین دلار آزاد و نیما نگاه کرد که دلار نیما تقریبا دارد جای دلار ۴۲۰۰‌تومانی را می‌گیرد و همان رانت و قدرتی است که به هر حال دولت از روی اجبار یا تعمد در اختیار یک‌سری از بازیگران بازار قرار می‌دهد. تازمانی‌که این اختلاف قیمت وجود دارد، فرصت سوءاستفاده و بهره‌‌‌‌‌‌برداری از رانت را برای یک‌سری از افراد حقیقی و حقوقی مهیا کرده‌است.

وی اظهار کرد: به‌نظر من نزدیک‌شدن دلار نیما به آزاد نمی‌تواند در عملکرد بازار تاثیر داشته باشد. من فکر می‌کنم نزدیک‌شدن این دو قیمت به‌هم می‌تواند واقعی‌‌‌‌‌‌تر‌شدن اقتصاد ایران را به‌دنبال داشته باشد و وقتی اقتصاد ایران در یک فضای رقابتی واقعی‌‌‌‌‌‌تر کار کند، در آن زمان رانت و اطلاعات از یک‌سری از افراد گرفته می‌شود. کاهش این دو نرخ منجر به واقعی‌‌‌‌‌‌تر‌شدن فضای اقتصاد، ازبین‌رفتن رانت‌‌‌‌‌‌های غیرمنطقی و شدیدتر‌شدن فضای رقابتی می‌شود.