دنیای‌اقتصاد : روند معاملات اسفند نشان از فشار فروش در همه نمادهای بازار دارد. چند ماهی میشود که بازار سرمایه در بیشتر مواقع قرمزپوشی نماد‌ها را به رخ سهامداران می‌کشد. پیشی گرفتن حجم فروش نسبت به تقاضا فضای ملتهبی را در بازار به وجود آورده این در حالی است که بر اساس سنت همه ساله بازار سرمایه، شرکت‌های بورسی در آخرین ماه سال برای تامین مالی اقدام به عرضه سهام خود می‌کنند اما شرایط امسال بسیار متفاوت از سال‌های گذشته رقم خورده است.
سرنوشت سهام در ایستگاه پایانی
تغییر سیاست‌گذار بورسی به امید عبور از بحران فعلی بازار هم تاکنون نتوانسته سرمایهگذاران این بازار را از صف نشینی در سمت فروش منصرف کند. اگر چه بعد از روی کارآمدن رئیس جدید اقداماتی برای بهبود وضعیت نگران‌کننده بورس تهران انجام گرفته اما به باور فعالان بورسی، مشکل بازار سهام با این سیاست‌ها نه تنها رفع نمی‌شود بلکه گره آن کورتر نیز خواهد شد. سیاست‌گذار هراز گاهی دست به اقداماتی برای بازگشت رونق به بازار می‌زند. اقداماتی که تا این لحظه نتوانسته جریان منفی معاملات را خنثی و امیدواری سرمایهگذاران را به دنبال داشته باشد. اما وضعیت تا چه زمانی به این شکل ادامه خواهد داشت؟ کارشناسان متغیرهای تاثیرگذار در بازگشت رشد به داد و ستدهای تالارهای شیشه‌ای را منوط به اجرای قوانین و حذف محدودیت‌هایی می‌دانند که سیاست‌گذار حاضر به اجرای آنها نیست. این در حالی است که اقدامات اخیر سازمان در هفته گذشته نیز با توجه به انتهای سال کاری ممکن است کارآیی چندانی نداشته باشد.
سازمان بورس در اقدامی برای جلوگیری از اعتراضات سرمایهگذاران این بازار، صندوق‌ها را ملزم به بالابردن وزن سهام در سبد دارایی‌های‌شان کرد با این حال اقدام مذکور اعتراض برخی مدیران این صندوق‌ها را به دنبال داشت؛ چراکه سبب فشار بیشتر به شرکت‌هایی میشود که در ۷ ماه گذشته به موجب سیاست‌های دستوری سازمان مجبور به خرید سهام در قیمت‌های بالا شدند و در مقابل از فروش آنها ممانعت به عمل آورد. غافل از آنکه این شرکت‌ها که عمدتا در زمره صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند، سرمایه بخشی از سرمایهگذاران خرد را در اختیار دارند که تصمیم گرفتند به شکل منطقی یعنی به‌صورت غیرمستقیم در این بازار پرریسک فعالیت کنند.
ضمانت کسب بازدهی ۲۵ درصدی برای سهامداران خرد تازه‌وارد با پرتفوی کمتر از ۱۰ میلیون تومان از دیگر تدابیر سیاست‌گذار برای باز کردن پای سرمایهگذاران به بورس بود اما این ترفند نیز با اما و اگرهای فراوانی مواجه است و مشخص نیست سهامدار تا چه زمانی از آن استقبال کند از این رو بازار سهام در روزهای پایانی سال در بلاتکلیف‌ترین حالت ممکن به سر می‌برد و نحوه چرخش معاملات به سمت صعودی شدن نیازمند عوامل متعددی است.
احتمال برگشت صعودی بازار
مهدی افنانی، کارشناس بازار سرمایه: در جریان معاملات دومین هفته اسفند ماه به نظر می‌رسید با وضع برخی قوانین حمایتی از سهامداران خرد و کاهش نرخ سود بین بانکی نزول شاخص متوقف شود اما این تغییرات نتوانست سد راه صف‌نشینی سهامداران در چنین شرایطی شود اما با توجه به حمایت‌های سازمان از برخی سهم‌ها و سهامداران خرد به نظر می‌رسد در صورت تداوم حمایت‌ها در هفته جاری بازار سرمایه با کمترین نوسانات به کار خود ادامه دهد. افزایش قیمت جهانی نفت، افزایش قیمت جهانی فلزات و انجام معاملات محصولات فولاد در سقف قیمت بورس کالا این سیگنال را به بازار می‌دهد که از هفته آینده بازار حداقل در سهم‌های شاخص محور (فلزات و پالایشی‌ها) صعود قیمت را تجربه کند به گونه‌ای که وضعیت قیمت این سهم‌ها وارد فاز جدیدی از رشد خواهد شد. یکی از موضوعات مهمی که در ۳-۴ ماه اخیر بورس تهران را با شوک‌های پی در پی مواجه کرد بی‌توجهی سهامداران به نرخ‌های جهانی کامودیتی‌ها و افزایش قیمت جهانی نفت بود، اما با توجه به تغییر برخی سیاست‌گذاری‌ها و در آن سوی مرزها افزایش قیمت‌های جهانی، دادوستدهای شاخص سازها با تغییرات مثبتی مواجه خواهد شد. اگرچه این شرایط ممکن است با کمی تاخیر برای سهم‌های کوچک نیز رخ دهد. بر این اساس می‌توان گفت از این هفته استارت رشد بازار زده میشود و این وضعیت می‌تواند تا عید نوروز نیز تداوم داشته باشد. عرضه و تقاضا مهم‌ترین متغیر تاثیرگذار در صعود قیمت‌ها است. برخلاف پیش‌بینی‌های بنیادی، بازار حتی در کف قیمت‌ها هم نتوانست به صعود خود ادامه دهد اما با توجه به کاهش قیمت سود بین بانکی می‌توان امید زیادی به برگشت بازار داشت.
خروج موقتی از بازار سرمایه
پیمان حدادی، تحلیلگر بورس: بازار سرمایه چند ماه است که با نوسانات منفی بسیاری دست به گریبان است و سیاست‌گذاران بورسی برای بهبود وضعیت این بازار با چالش‌های بسیاری مواجهند. سیاست‌گذار برای عبور از بحران فعلی دست به هر اقدامی می‌زند با واکنش منفی سرمایهگذاران رو به رو میشود. با این اوصاف نمی‌توان از کنار برخی متغیرهای تاثیرگذار بر روند بازار گذشت. با توجه به اینکه روزهای کمی تا پایان کار بازار سرمایه در سال جاری باقی مانده به نظر می‌رسد بازار به سمت ریسک‌گریزی حرکت کند و سرمایهگذاران رغبت چندانی برای خرید جدید نداشته باشند از این رو پیش‌بینی میشود در هفته جاری شاهد فروش و نوسان در محدوده‌های خاص باشیم اما همچنان کفه فروشنده و عرضه نسبت به خریدار سنگین تر خواهد بود. ابهامات لایحه بودجه نیز به وضعیت نابسامان بازار سرمایه دامن زده است و اگر تا پایان فروردین تکلیف لایحه بودجه و سیاست خارجی کشور مشخص شود، سهامداران با تغییرات عمده‌ای در وضعیت بورس مواجه می‌شوند و پول زیادی به سمت این بازار می‌آید.همه این اتفاقات در حالی است که تا پایان سال تغییری در دامنه نوسان ایجاد نشود.
مهم‌ترین مشکل فعلی بازار سهام در این روزها عرضه و تقاضاست.اجرای مصوبه شورای عالی بورس در مورد تخصیص ۳ درصدی سهم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت اگر در بازار خرد سهام انجام شود کمک بزرگی به افزایش تقاضا خواهد کرد اما اگرقرار باشد این صندوق‌ها به‌صورت بلوکی آن ۳ درصد را جبران کنند وضعیت مساعدی به نفع تقاضا پیش نخواهد آمد. از سوی دیگر عدم الزام سهامداران به تسویه اعتبارات از سوی کارگزاری‌ها نیز می‌تواند در این مقطع ازنوسانات بازار بکاهد و منجر به کاهش عرضه شود.
روند متعادل بازار
رسول رحیم‌نیا، کارشناس بازار سهام: نگرانی سهامداران از ادامه معاملات بازار سهام به اوج خود رسیده و باید دید سیاست‌گذار چه تدابیری برای حل بحران فعلی بازار سرمایه می‌اندیشد. دو هفته تا بسته شدن پرونده بازار سهام در سال پر چالش ۹۹ باقی مانده این در حالی است که سهامداران بسیاری همچنان دنبال درهای خروج می‌گردند. حجم عرضه بر تقاضا می‌چربد و مشخص نیست در روزهای آتی بازار با چه موانعی مواجه خواهد شد. معاملات بازار سهام تحت تاثیر چند عامل مهم در هفته جاری انجام خواهد شد. همان‌طور که مشاهده کردیم تغییر دامنه نوسان به دامنه نوسان نامتقارن و دستورالعمل جدید سازمان در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز نتوانست ناجی بازار شود. اگرچه سیاست‌گذار برای بهبود اوضاع بازار دست به اقداماتی زده اما همان‌طور که در هفته‌های گذشته نیز در موردآن هشدار داده می‌شد، ابلاغ دستورالعملهای جدید نیز نتوانست گره بازار را باز کند. اما به نظر می‌رسد در این هفته شاهد معاملات متعادلی از سوی فعالان بورسی باشیم. معاملاتی که نه هر روز منفی باشد و نه هر روز مثبت. واقعیت آن است که بازار سرمایه تحت تاثیر قیمت دلار نوسان می‌کند. این موضوع بارها در بورس تهران تکرار شده و تا تکلیف قیمت دلار در بودجه مشخص نشود، متغیرهای خارجی بر بازارسرمایه بیشترین اثرگذاری را خواهد داشت. تعویق بررسی FATF نیز پیامد منفی بر بازار سهام می‌گذارد و قدرت برنامه‌ریزی و ریسک را از سرمایهگذاران سلب می‌کند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس برای تامین نقدینگی پایان سال اقدام به فروش سهام می‌کنند بر همین اساس پیش‌بینی میشود بازار رشد چندانی را در روزهای آتی به خود نبیند و سیاست‌گذار بورسی نیز نتواند با استفاده از اهرم فشار بر حقوقی‌ها نسبت به عدم عرضه، وضعیت مطلوبی را رقم بزند اما شرایط موجود حاکی از آن است که در این هفته وضعیت معاملات سهام شاخص‌ساز بهتر از سهام کوچک باشد.
لور
دنیای‌اقتصاد- مسعود کریمی : برآیند معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته حکایت از تداوم روند نزولی اغلب نماگر‌های بورسی داشت به‌طوری که شاخص کل افت ۳/ ۲ درصدی را ثبت کرد و میزان کاهش نماگر هم‌وزن به ۷/ ۰ درصد محدود شد. این تفاوت بازده میان دو نماگر اما نه به دلیل عملکرد مناسب‌تر سهام کوچک بازار بلکه به دلیل کاهش نقدشوندگی بازار و ناتوانی سهام با ارزش بازار پایین‌تر در پرکردن حجم مبنا بود. بررسی آماری روند دادوستد‌ها در فضای معاملاتی بورس و فرابورس نشان می‌دهد که هم شاخص‌کل و شاخص هم‌وزن برای دومین هفته متوالی ریزش پیدا کردند. ضمن آنکه حقیقی‌ها برای دهمین هفته متوالی راه خروج از بازار را در پیش گرفتند و این بار با خالص فروش ۲ هزار و ۶۲۲ میلیارد تومان در مجموع هفته، خروج نقدینگی خرد در ۱۰ هفته اخیر را به ۲۴ هزار و ۶۰۰ میلیون تومان رساندند که ۴۰ درصد از کل آورده سهامداران حقیقی در سال ۹۹ بود.
نبض بورس در دست حقوقی‌ها
مقاومت یک میلیون واحدی در معرض تهدید؟
به اعتقاد اغلب صاحب‌نظران اقتصادی شدت گرفتن خروج سرمایه از سوی سهامداران خرد طی دو هفته اخیر تحت تاثیر سیاست غیرکارشناسانه متولیان بورس صورت گرفته است و احتمالا در صورتی که عزمی برای برگشت از تصمیم دامنه نوسان نامتقارن یا حذف کلی این ابتکار عمل از سوی شرکت‌کنندگان در جلسات باب‌همایون روی ندهد حداقل تا ۹ روز معاملاتی پیش‌رو نیز خروج سرمایه از بخش مولد اقتصادی کشور تداوم خواهد داشت.
با این حال سرمایهگذاران حقیقی اکنون ۱۰ هفته متوالی است که در حال فروش سهام خود در بازار سهام هستند و طی این مدت رقمی بالغ بر ۶/ ۲۴ هزار میلیارد تومان از گردونه معاملاتی خارج کرده‌اند. در یک هفته اخیر نیز سهامداران خرد خالص فروشی به رقم ۲ هزار و ۶۲۲ میلیارد تومانی را به ثبت رساندند که نبود چشم‌انداز شفاف معاملاتی در کنار دخالت‌‌های مستمر نهاد ناظر بر بازار از دلایل اساسی این رویداد در نظر گرفته میشود. با این حال دماسنج اصلی بورس تهران طی روزهای آتی به راحتی می‌تواند تحت‌تاثیر موج عظیم عرضه‌‌کنندگان که حجم بالایی از نقدینگی در اختیار دارند قرار گیرد تا جایی لرزه‌های فروش حقیقی‌ها مقاومت کانال یک میلیون واحدی را تهدید کند.
خروج حقیقی‌ها به دهمین هفته رسید
همزمان با تداوم مسیر کاهشی قیمت سهام، برای دهمین هفته متوالی شاهد ثبت خالص فروش مثبت از سوی سهامداران خرد بورس تهران بودیم. در هفته منتهی به ۱۳ اسفندماه، سهامی به ارزش ۲ هزار و ۶۲۲ میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی سهامداران عمده بازار منتقل شد تا رقم فروش این دسته از بازیگران بورسی در ۱۰ هفته کاری گذشته از ۲۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان فراتر رود. از این رو حدود ۴۰ درصد از سرمایه‌های ورودی به گردونه معاملات تالار شیشه‌ای در سال ۹۹، طی ۱۰ هفته گذشته راه خروج را در پیش گرفته است. نگاهی به وضعیت صنایع ۳۸گانه بورسی در هفته‌ای که گذشت نشان می‌دهد تنها ۶ گروه مورد اقبال سهامداران خرد واقع شده و شاهد ثبت خالص خرید مثبت از سوی این دست از معامله‌گران بودند. در صدر این لیست گروه کاشی وسرامیک خودنمایی می‌کند. این گروه که از صنایعی به شمار می‌رود که کمترین اثرپذیری از روند اصلاحی بازار سهام که ۷ ماهی به درازا کشیده است را داشته، در هفته کاری گذشته شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۱ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بود. پس از آن سهام زیرمجموعه گروه کانی غیرفلزی بود که با بیشترین خالص خرید حقیقی به میزان حدود ۸ میلیارد تومان همراه شد. گروه‌های استخراج نفت و گاز، تامین آب، برق و گاز، محصولات چوبی و سایر معادن از دیگر صنایعی بودند که در لیست خرید سهامداران خرد بورس تهران قرار گرفتند. در این ۴ گروه جمعا سهامی به ارزش ۵/ ۴ میلیارد تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بازار سهام منتقل شد.
در آن‌سوی بازار بیشترین خالص خرید حقوقی‌ها در گروه‌های بزرگ دلاری و غیردلاری رقم خورد. به این ترتیب زیرمجموعه‌های گروه فرآورده‌های نفتی شاهد خروج ۴۲۴ میلیارد و ۲۶۹ میلیون تومان سرمایه‌های حقیقی بودند. فلزی‌ها نیز روند مشابهی را ثبت کردند و معاملات هفتگی خود را با جابه‌جایی ۴۰۶ میلیارد تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی به پایان رساندند. اما سومین گروه که با خروج سهامداران خرد مواجه شد، بانکی‌ها بودند. حقیقی‌ها در هفته منتهی به ۱۳ اسفندماه خالص فروشی به ارزش ۳۷۳ میلیارد و ۱۲۹ میلیون تومانی در زیرمجموعه‌های بانکی رقم زدند.
همگام با بازیگران
بورس‌بازان حقیقی در تمامی روزهای کاری هفته گذشته فروشنده بودند. در این میان اولین روز هفته شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۶۹۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودیم. در این روز گروه کاشی و سرامیک با خالص خرید ۸/ ۱۲ میلیارد تومانی از سوی حقیقی‌ها همراه شد و در دیگر صنایع بورسی شاهد خروج نقدینگی حقیقی بودیم. در این راستا بیشترین خالص فروش سهامداران خرد در زیرمجموعه‌های دو گروه فرآورده‌های نفتی و فلزات اساسی جمعا به ارزش ۲۵۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رقم خورد. پس از آن شرکت‌های چندرشتهای صنعتی بودند که با انتقال سهامی به ارزش ۵/ ۶۶ میلیارد تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی معامله‌گران عمده بازار مواجه شدند.
روز یکشنبه خالص فروش حقیقی‌ها کمی کاهش یافت و به ۲۲۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان رسید و دو گروه بورسی با خالص خرید مثبت حقیقی‌ها همراه شدند. طی دادوستدهای دومین روز هفته بیشترین خروج نقدینگی حقیقی به میزان ۷۱ میلیارد تومان از زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی رقم خورد و پس از آن چندرشتهای صنعتی با محوریت «شستا» شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. این روند روز دوشنبه نیز ادامه یافت و سهامداران عمده خالص خرید ۵۷۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی را ثبت کردند و سهامداران خرد تنها سهام ۴ گروه را در لیست خرید خود قرار دادند. در این روز گروه‌های تامین آب و برق و گاز، خرده‌فروشی، استخراج نفت و گاز و محصولات کاغذی در مجموع با ثبت خالص خرید ۲ میلیارد و ۳۳۶ میلیون تومانی حقیقی‌ها همراه شدند. در مقابل اما بانکی‌ها شاهد خروج نقدینگی خرد به میزان ۱۱۷میلیارد و ۳۳۴ میلیون تومان بودند. پس از آن نیز دو گروه محصولات فرآورده‌های نفتی و چندرشتهای صنعتی در مجموع شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۵۸میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. روز سه‌شنبه نیز سهامداران خرد، خالص فروش ۳۹۵ میلیارد تومانی را ثبت کردند. در این روز ورق برای معدنی‌ها برگشت و به برکت سهام تازه‌وارد «اپال» شاهد اقبال حقیقی‌ها به سهام زیرمجموعه گروه کانههای فلزی بودیم. شرایطی‌که سبب شد خالص خرید حقیقی‌ها در این گروه به ۱۹ میلیارد و ۷۶۰ میلیون تومان برسد. در آن سوی بازار اما بیشترین خالص فروش حقیقی به میزان ۱۴۰ میلیارد تومان به نمادهای زیرمجموعه بانکی اختصاص پیدا کرد. خودرویی‌ها نیز طی دادوستدهای این روز در لیست فروش سهامداران خرد قرار داشتند و خروج ۵۲میلیارد و ۹۳۳ میلیون تومان این گروه از بازیگران سهام را تجربه کردند. در پایان هفته گذشته خالص فروش حقیقی‌ها به‌شدت افزایش یافت و به ۷۳۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان رسید و باز‌هم لیست خرید سهامداران خرد خلوت شد. در این روز تنها دو صنعت سایر کاشی و سرامیک و سایر معادن بودند که مورد‌توجه قرار گرفتند که آن‌هم با خالص خرید اندک ۷۹ میلیون تومانی حقیقی‌ها همراه شد. در مقابل گروه فلزات اساسی با خالص فروش ۱۷۵ میلیارد و ۲۳۷ میلیون تومانی حقیقی‌ها مواجه شد.
آب رفتن خریداران سهام
اصلاح ۷ ماهه بورس سبب شده تا عمده سهام در محدوده ارزندگی قابل‌ملاحظه‌ای قرار گیرند. در واقع فرصت خرید مهیاست اما به دلیل تداوم ابهامات درخصوص آینده بازار خریداری یافت نمی‌شود و اغلب صنایع بورسی به دلیل داد و ستدهای گاه‌محدود و البته ناتوانی طرف تقاضا طی یک هفته منتهی به ۱۳ اسفند ماه سال ۱۳۹۹ با بازدهی منفی رو‌به‌رو شدند.بررسی عملکرد صنایع بورسی در یک هفته اخیر حاکی از جریان منفی معاملاتی در ۳۳ صنعت بورسی است که تقریبا بیش از دو سوم بازار سهام را شامل می‌شوند اما در انتهای جدول تغییرات هفتگی به لحاظ کسب بازدهی قرار گرفته‌اند.
هر چند این صنایع زیان هفتگی را برای سهامداران خود به ارمغان آوردند اما در نقطه مقابل گروه‌هایی بودند که با اندک رشد مسیر خود را از شیب نزولی حاکم در بازار جدا کردند. در این میان فقط صنعت منسوجات با تک سهم «نمرینو» در زیرمجموعه خود توانست ۶/ ۱۹ درصد نسبت به هفته ماقبل معاملاتی خود افزایش پیدا کند. مابقی گروه‌‌‌‌ها نیز یا بدون تغییر نسبت به هفته ماقبل ماندند یا با رشدی کمتر از ۳ درصد به کار خود پایان دادند.
در این میان رشد ۲درصدی صنعت کانههای فلزی نیز تحت‌تاثیر عرضه اولیه (اپال) صورت گرفت. افزایش استقبال از سوی سرمایهگذاران در راستای خرید سهام شرکت فرآوری معدنی اپال‌کانی‌پارس توام با تشکیل صف‌های طولانی خرید در این تک سهم در واقع زمینه‌ساز پرش ۲ درصدی این صنعت در جریان معاملاتی هفتگی را فراهم کرد.
عدم تمایل متقاضیان غالبا حقیقی به خرید سایر سهام طی هفته گذشته تا جایی ادامه پیدا کرد که مستقیما بر آمار تغییرات هفتگی اثر‌گذار بود به‌طوری که صنایعی از قبیل بیمه با ۴/ ۷ درصد، محصولات چرمی با ۶/ ۵ درصد، چند رشته‌ای صنعتی با ۹/ ۴ درصد، فرآورده‌های نفتی با ۲/ ۳ درصد، فلزات اساسی با ۴/ ۲ درصد و مواردی از این قبیل به لحاظ آماری با افت بازدهی مواجه شدند.
فروشندگان امروز، پشیمان‌های فردا
رفتارشناسی حقوقی‌های بورس حداقل طی دو هفته اخیر نشان می‌دهد در کنار ارزندگی قیمت‌ها بازار نیز مستعد رشد است. نگاهی به پارامتر‌‌های بنیادی نیز می‌تواند گواهی بر صحت چنین رویکردی در بین اهالی غالبا حقوقی بازار سرمایه باشد.
با در نظر گرفتن چنین فرضیه‌ای توام با اوضاع و احوال مطلوب و ثابت نرخ ارز در بازار، روند حرکتی و چشم‌انداز مثبت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی تا پایان سال‌جاری میلادی، عدم تمایل به خرید سهام (هرچند به‌طور مستقیم از سیاست‌گذاری‌های غلط متولیان بورس نشات می‌گیرد) از سوی فعالان حداقل با‌تجربه بی‌مفهوم خواهد بود چراکه عمر این دستورالعمل (دامنه نوسان نامتقارن) بالاخره روزی به پایان خواهد رسید و مجددا بازار با مشخص‌شدن چشم‌انداز و رویکرد سیاست خارجی به مسیر منطقی خود بازخواهد گشت. در چنین شرایطی فروشندگان امروز یقینا خریداران فردا هستند، با این تفاوت که مجبورند بهای بیشتری برای سهام موردنظر پرداخت کنند.
به هر روی در هفته منتهی به ۱۳ اسفند گروه‌های نظیر فلزات اساسی با یک هزارو ۸۷۳ میلیارد تومان، کانههای فلزی با یک هزارو ۸۴۸ میلیارد تومان و بانک‌ها با یک هزارو ۴۷۵ میلیارد تومان به ترتیب در صدر فهرست بیشترین ارزش معاملاتی جای گرفتند. هرچند تشدید فشار خرید حقوقی‌ها عمدتا در صنایع بزرگ و تحت‌تاثیر کالاهای اساسی در جهان طی هفته گذشته موجب شد تا فقط در روز سه‌شنبه شاهد گردشی در جریان معاملاتی بازار سهام باشیم و شاخص‌های سهامی یک دست سبز‌پوش شوند اما این مهم در نهایت به همان یک روز معاملاتی در هفته گذشته ختم شد و تداوم پیدا نکرد.
فارغ از چنین مواردی در جریان داد و ستد‌ها مشاهده میشود که ۲ مصوبه اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار تا حدودی مسیر تنفس معامله‌گران بازار سرمایه را باز‌کرده است. هرچند فشار تصمیمات خلق‌الساعه در بورس به حدی بالاست که سرمایهگذاران مجبورند برای نقدکردن سهام تحت‌مالکیت خود وارد ماراتن عرضه شوند و انجام معامله در یک روز به امری تقریبا محال برای برخی از سهامداران مبدل شده است اما دستورالعملهای تازه می‌تواند تا حدودی از تشدید عرضه سهام بکاهد. سرمایهگذاران خسته از روند فرسایشی بازار اکنون با ابلاغیه اخیر نهاد ناظر در پایان سال‌جاری با الزامی در راستای تسویه اعتبارات خود مواجه نیستند. بر این اساس با ضرورت تسویه اعتبارات در پایان هر سال شاهد تشدید عرضه از سوی معامله‌گران در راستای بازپرداخت بدهی‌ها به شرکت‌های کارگزاری هستیم. این مهم اما سال‌جاری به حالت تعلیق درآمده است، بنابراین می‌توان این انتظار را داشت که با کاهش میزان عرضه هرچند به‌طور اندک طی ۹ روز باقی‌مانده از بازار رو‌به‌رو باشیم. از طرفی افزایش سقف خرید اعتباری شرکت‌های کارگزاری‌ها با در نظر گرفتن کف ۱۵درصدی و سقف ۲۵درصدی نیز می‌تواند به‌عنوان دیگر عاملی در نظر گرفته شود که سبب تحریک موقت سمت تقاضا در جریان معاملاتی بورس تهران شود.
دنیای‌اقتصاد : معاملات بورس تهران در هفته گذشته با افت ۳/ ۲ درصدی شاخص کل به پایان رسید. همزمان ارزش معاملات خرد نیز نسبت به هفته‌های اخیر با کاهش مواجه شد. به این ترتیب دامنه نوسان نامتقارن که احتمالا از نظر سیاست‌گذار راهکاری موثر در جهت بازگشت تعادل به بورس بود نیز نتوانست مانع از افت عمومی قیمت سهام شود.نکته جالب توجه اینکه به‌رغم اصلاح قابل توجه سهام هنوز معامله‌گران نسبت به روند آتی بازار خوش‌بین نیستند.
نتایج نظرسنجی این هفته «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد عمده تحلیلگران روند بورس در هفته جاری را کم‌نوسان پیش‌بینی می‌کنند. غالب سهامداران نیز در انتظار تداوم افت قیمت سهام در سومین هفته اسفند ماه هستند. با این حال صرف‌نظر از تفاوت این انتظارات، نظرات غالب افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی حاکی از این است که در شرایط فعلی بورس در مرحله حساسی است و تعیین تکلیف برخی عوامل کلان در عرصه سیاسی و اقتصادی و همچنین برخی تصمیمات مقام ناظر و سیاست‌گذار برای بورس سرنوشت‌ساز است.
کارشناسان چه می‌گویند؟
صعودی: ۳۲ درصد از کارشناسان شرکت‌کننده در نظرسنجی معتقدند بورس تهران در این هفته به مسیر صعودی باز خواهد گشت. این دسته از کارشناسان معتقدند قیمت در برخی سهام حتی به زیر ارزش ذاتی خود رسیده است و بورس در واکنش به این سطوح دوباره رشد خود را از سر خواهد گرفت. علاوه بر این اخبار سیاسی پیرامون برجام و اثرات اقتصادی آن حال و هوای بهبود به بورس خواهد بخشید. هر چند برخی کاهش نرخ دلار را به‌عنوان تهدیدی برای بازار سهام عنوان می‌کنند با این حال باید توجه داشت که اولا بازار از زمان تغییر دولت در آمریکا افت دلار را پیشخور کرده است. ثانیا بازار ارز چندان واکنشی به این ماجرا نداشت. این موضوع نشان می‌دهد با توجه به نقدینگی موجود در اقتصاد کشوراحتمالا نتوان افت قابل توجهی برای دلار متصور بود کما اینکه انتظار است دولت نیز سیاست سرکوب دلار را دنبال نکند.این موضوع در شرایطی که گشایش‌های اقتصادی صورت بگیرد، اتفاقا عامل حمایت از بازار سهام است. سطوح قابل توجه قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز حمایت‌کننده از بازارسهام خواهد بود.از طرفی زمان عرضه اوراق دولتی رو به اتمام است و این امر می‌تواند به توجه دوباره سهامداران به بورس منجر شود. اعلام افزایش نرخ محصولات در برخی صنایع نیز در تقویت تقاضا موثر عمل خواهد کرد. انتشار گزارش سالانه شرکت‌ها نیز انتظار می‌رود با انعکاس عملکرد شرکت‌ها در تقویت روحیه عمومی سهامداران موثر عمل کند. به این ترتیب بورس تهران در هفته جاری در روند صعودی حرکت خواهد کرد.
کم‌نوسان: ۴۸ درصد از کارشناسان حاضر در نظرسنجی انتظار دارند بورس در هفته جاری در مسیر کم نوسان حرکت کند. به اعتقاد این دسته دامنه نامتقارن در هر صورت نتیجه‌ای جز تحمیل یک روند کم نوسان به شاخص کل نخواهد داشت. از طرفی قیمت سهام در سطوحی است که اصلاح قابل توجهی را تجربه کرده است و بسیاری از سهامداران در شرایط فعلی حتی با تحمل سطوح زیان قابل توجه در فکر فروش سهام نخواهند بود. در مقابل به دلیل ترس و نگرانی موجود در بازار، تقاضا نیز چندان قدرتمند به نظر نمی‌رسد. تقابل این دو نگاه در سیطره روند کم نوسان به بازار موثر خواهد بود. علاوه بر این موارد ابهامات در زمینه سیاسی و اقتصادی نیز اثر‌گذار است و احتمالا ترجیح سهامداران بعد از تجربه اخیر احتیاط در هر دو سمت خرید و فروش باشد.
نزولی: ۲۰ درصد تحلیلگران مزبور معتقدند بورس در این هفته شاهد نزول شاخص خواهد بود. به اعتقاد این تحلیلگران، منطقی یا غیرمنطقی سهامداران با هر سیگنال کاهش نرخ دلار در سمت فروش قرار می‌گیرند. سیگنال کاهش نرخ ارز را اخبار مثبت از ناحیه برجام فراهم کرده است و احتمالا در هفته جاری موجب افت عمومی قیمت سهام میشود. ضمن اینکه افت ارزش معاملات احتمال بازگشت بازار به مسیر صعودی را کاهش داده است و بسیاری از سهامداران معتقدند قیمت‌ها در کوتاه مدت بهبود خاصی نخواهند داشت. بر همین اساس تحت تاثیر این عوامل احتمالا با عقب‌نشینی سهامداران، حرکت شاخص کل در مسیر نزولی ادامه یابد.
سومین هفته اسفند از نگاه سهامداران
صعودی: ۳۲ درصد از سهامداران حاضر در نظر سنجی معتقدند بورس در هفته جاری در روند صعودی حرکت خواهد کرد. این دسته معتقدند اصلاح قابل توجه اخیر، قیمت‌ها را با توجه به شرایط بنیادی سهام به سطوح ارزنده‌ای رسانده است. در این شرایط افزایش قیمت نفت و قیمت فلزات در بازارهای جهانی می‌تواند از بازگشت بورس به مسیر صعودی حمایت کند. ضمن اینکه اخبار برجامی نیز در احیای این مسیر موثر عمل خواهد کرد.
کم نوسان: ۲۹ درصد از سهامداران معتقدند بازار سهام در هفته جاری روند کم نوسان را تجربه کند. این افراد معتقدند سهامداران در حالت انتظار برای رصد تغییرات ایجاد شده در عرصه سیاسی اقتصادی کشور هستند. مساله برجام و سرانجام FATF در تعیین روند بورس نقش حیاتی دارند و تا مادامی که ابهامات بر سر آن باقی است سهامداران با حرکت دست به عصا و محتاطانه در نهایت روند کم نوسانی را برای شاخص سهام رقم می‌زنند.
نزولی: ۳۹ درصد از سهامداران حاضر در نظرسنجی «دنیای اقتصاد» روند شاخص سهام در هفته جاری را نزولی پیش بینی کرده‌اند. این افراد معتقدند خروج پول از بازار سهام در هفته جاری به دو دلیل ادامه خواهد داشت. انتظار کاهش نرخ دلار در واکنش به اخبار مثبت پیرامون برجام و ترس و هراس موجود در بازار سهام. این دو عامل زمینه تداوم افت قیمت عمومی سهام را رقم خواهد زد.
دنیای اقتصاد : حال ناخوش بورس، عملی نشدن بهبود اوضاع اقتصاد بعد از ورود بایدن به کاخ سفید، به فراموشی سپردن وعده‌ها، تعلل در بررسی FATF و… باعث شده است که خیلی از سهامداران از آنچه در بازار سرمایه و به خصوص حوزه بورس می‌گذرد، دل‌چرکین باشند. شاید فعالان حوزه بورس و آنهایی که سال‌هاست در این حوزه مشغول به فعالیت هستند نسبت به این اوضاع صبر و تحمل بالایی داشته باشند اما ما اینجا درباره سهامداران خرد و تازه‌وارد به حوزه بورس می‌نویسیم.
افرادی که در سال جاری و با تبلیغات و وعده‌های مسوولان برای سپردن سرمایههایشان به این بازار سرمایه بدون دانش و اطلاعات لازم ورود پیدا کردند. حالا ممکن است فعالان حوزه بورس به این افراد خرده بگیرند که نباید به واسطه تبلیغات سرمایههایشان را به بورس می‌آوردند وقتی اطلاعات و دانش کافی نداشتند اما این اتفاق خوب یا بد افتاده است و حالا تعداد سهامداران خرد، خشمگین و منتقد روز به روز در شبکهاجتماعی توییتر بیشتر میشود. به قول حسین سلاح‌ورزی، فعال اقتصادی که بعد از توضیحاتی درباره بالا گرفتن تنش میان ایران آمریکا و تعلل در بررسی اف‌ای‌تی‌اف نوشت: «آنچه از دست می‌رود روزها و سال‌های عمر جمعیت فعال یک ملت است!» حالا این جمله را می‌توان به تمام سهامداران خرد و تازه‌کار که در سال جاری وارد بورس شدند تعمیم داد. افرادی که در سال جاری و بعد از ناخوش شدن اوضاع و احوال بورس نظاره‌گر اخبار و اتفاق‌ها و پیش‌بینی‌ها شدند و هفته‌ها را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشتند تا روزهای موعد برای سبز پوش شدن بورس از راه برسد اما حالا حدود ۱۵ روز دیگر سال جدید از راه می‌رسد و نه تنها وعده‌های داده شده نقش بر آب شده است، بلکه خیلی از این افراد سرمایههایشان را در این حوزه از دست داده‌اند. حالا که فضای کلی توییتر فارسی را در حوزه بورس برایتان ترسیم کردیم باید در جریان قرار بگیرید که عمده صحبت‌ها در روز گذشته و در میان فعالان اقتصادی و افراد فعال در حوزه بورس در رابطه با بررسی اف‌ای‌تی‌اف بود. موضوع بعدی هم که نه فقط دیروز بلکه در یک هفته گذشته افراد زیادی درباره آن در صفحه‌هایشان مطالبی منتشر می‌کردند درباره رمزارزها بود. عمده صحبت‌ها درباره این حوزه درخصوص کوچ سهامداران بورس به حوزه رمزارزها بود. به اعتقاد افرادی که درباره این موضوع مطالبی را در صفحه‌های شخصی خود با دیگران به اشتراک می‌گذاشتند، افرادی که در اوایل سال جاری بدون اطلاعات و دانش لازم وارد حوزه بورس شدند، این بار هم بدون هیچ اطلاعات و دانشی و صرفا به واسطه تبلیغات در حال ورود به حوزه رمز ارزها هستند. این افراد این‌طور در نوشته‌هایشان نتیجه‌گیری می‌کردند که در ماه‌های آینده فاجعه دیگری این بار در حوزه رمزارزها برای سرمایهگذاران در این حوزه رقم می‌خورد. اما در مقابل این نظرات، بودند افرادی که مردم را مقصر این وضع معرفی نمی‌کردند. آنها با دید جامعه‌شناسی و رفتارشناسی درباره این موضوع می‌نوشتند. به اعتقاد این افراد با در نظر گرفتن شرایط نابسامان اقتصادی کشور، ایجاد بیش از پیش حس بی‌اعتمادی به بازارهای سرمایه داخلی و از طرفی آب شدن سرمایه مردم هرچند اندک، خیلی از آدم‌ها به هر دری می‌زنند تا راهی برای نجات سرمایههایشان پیدا کنند. این افراد این‌طور نتیجه‌گیری می‌کردند که نباید مدام مردم را مقصر از دست رفتن سرمایههایشان نشان بدهیم بلکه باید به دنبال ریشه‌یابی رسیدن به چنین وضعیتی باشیم تا در آینده دیگر دچار چنین موقعیت‌های غم‌انگیزی نباشیم. در کنار این موضوع‌ها، بحث‌های روز هم جایگاه خاص خود را در شبکهاجتماعی توییتر دارد، حتی اگر آخر هفته و وقت استراحت باشد. یکی از موضوعات پربحث دیروز، بحث خرید و فروش اوراق بود. علی سعدوندی، مشاور سرمایه‌گذاری و تامین مالی در صفحه شخصی خود در توییتر در همین رابطه نوشت: « عواید فروش اوراق بلافاصله توسط دولت خرج میشود. مشکل بازار سهام انتشار اوراق نیست. پول هوشمند به دنبال کسب سود است. اگر نشاط در بازار بورس را می‌خواهید به فکر ساختن بازار سرمایه‌ای کارآتر باشید. مشکل اصلی نرخ‌گذاری دولتی به خصوص سیاست‌های ارزی و نیز انحصارات و مجوزهاست.» یکی دیگر از موضوعات هم طرح حمایت از سهامداران با دارایی زیر ۱۰ میلیون تومان در بورس بود. خیلی از سهامداران به این موضوع انتقاد داشتند که سهامدار خرد فقط آن کسی نیست که زیر ۱۰ میلیون تومان ارزش پرتفوی آن است. در مقابل این انتقادها سعید اسلامی‌بیدگلی، کارشناس بازارهای مالی در توییتر خود نوشت: «وقتی طرح حمایت از سهامداران خرد در شورای عالی بورس مطرح شد، پیشنهاد کردم که همین حمایت مشمول سرمایه‌گذارانی که از طریق سبد و صندوق‌های سهامی هم وارد بازار شده‌اند و ورود غیرمستقیم داشته‌اند بشود که سیگنال نامناسبی به بازار ندهیم خوشبختانه این پیشنهاد با همراهی سایر اعضا مواجه شد.» او همچنین در پاسخ به انتقادها نوشت که سیاست‌گذاری باید به گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذار در سازوکارها احساس حمایت کند، نه حمایت مالی.
بدون دیدگاه