بیل میلر، سرمایهگذار کهنه‌کار و سرشناس آمریکایی، اخیراً در مصاحبه‌ای گفته بیت کوین مانند بیمه‌ای در برابر بلایای مرتبط با امور مالی است و به باقی بخش‌های سیستم مالی متصل نیست. او پیشتر و در ابتدای سال ۲۰۲۲ نیز گفته بود ۵۰درصد از سبد سرمایهگذاری خود را به بیت کوین اختصاص داده است.
رکود فراگیر در بخش معاملات سهام با افزایش چشمگیری روبهرو شده است. گرچه این موضوع به منزله ارزنده‌نبودن قیمت سهام در تالارشیشه‌ای نیست اما روند مذکور موجب‌شده تا در کنار این مهم، برخی سیاستگذاری‌های نادرست اقتصادی و غیراقتصادی نیز تبعات منفی بر عملکرد میزان تقاضای موثر سهامی برجای بگذارد.
صاحب‌نظران اقتصادی دلایل مختلفی را در مورد ریزش‌های مکرر نماگرهای بازار سهام عنوان می‌کنند که اکثر آنها از پدیده‌های مختلفی به‌ویژه عوامل بیرونی نشات می‌گیرند. سقوط قیمتی در بازارسهام تهران در حالی رکوردهای جدیدی از خود برجای گذاشته که بنابر اظهارات کارشناسان بورسی این وضعیت می‌تواند به تداوم سکته‌‌‌‌‌‌های مکرر در نمادهای مختلف بینجامد. طی ۱۳۱روز معاملاتی از ابتدای ۱۴۰۱این بازار تنها در ۲۶ روز شاهد ورود پول بوده و این در حالی است که در ۱۰۵روز باقی‌مانده پول با قدرت هرچه تمام از تالار شیشه‌ای خارج شده است.
این روند ناامیدکننده که ریزش ۴۷/ ۳ درصدی شاخصکل بورس اوراق‌بهادار از ابتدای سال را به‌دنبال داشته است از اواخر شهریور و همزمان با ناآرامیهای اجتماعی اخیر، انسداد اینترنت بین‌الملل، وضعیت فوق را وارد فاز جدیدی از ابهامات کرده است. گفتوگو با کارشناسان بازارسرمایه و تحلیلگران حرفه‌ای بورس فارغ از آنکه بر پیامدهای روانی این مساله تاکید می‌کند، به ابعاد دیگری از ایرادات موضوع مذکور می‌پردازد. در پی اختلالات اخیر اینترنت، دسترسی سهامداران به تبادل اطلاعات، اتاق‌های فکر سهام و کلاس‌های آموزشی مرتبط با سهام در فضای مجازی قطع شده است. به این ترتیب محدودیت در دسترسی‌های مذکور باعث کاهش شفافیت در عملکرد بازار سهام شده است.
بازار سهام زیر سایه کندی اینترنت
«اصرار دولت بر اجرای برخی دستورالعمل‌ها که بعضا کوتاه‌مدت و مقطعی است، موجب تهدید طرح‌های توسعه‌ای و افزایش بهره‌وری می‌شود.» فردین آقابزرگی کارشناس بازارسرمایه ضمن بیان این مطلب گفت: نگاه انتزاعی مسوولان به اجرای برخی قوانین می‌تواند اثرات منفی بر عملکرد فعالان اقتصادی در بازارهای مختلف بگذارد. اجرای تصمیمات انتزاعی از جمله اعمال محدودیت‌های جدید در حوزه اینترنت بین‌الملل، قطعی‌های مکرر و عدم‌دسترسی فعالان اقتصادی به فضای‌مجازی در حالی است که دولت توقع دارد سرمایهگذاران وارد بازار سهام شوند اما همان‌طور که مشاهده کردیم قطعی‌های اخیر موجب ناامیدی و آزرده‌خاطرشدن بخش بزرگی از سرمایهگذاران داخلی و خارجی شده است. این مهم تناقض آشکار میان سیاستگذاری‌های متولیان مربوطه را به‌وضوح نشان میدهد که موجب اختلال گسترده در شبکه کسب‌وکارهای مختلف شده است.
به گفته این کارشناس بورسی، یکی از مهم‌ترین ابزار محیط کسب‌وکار بهره‌‌‌‌‌‌مندی از سامانه‌های قابل‌استفاده در فضای‌مجازی است که با اختلالات به‌وجود آمده طی یک‌ماه گذشته موجب بلاتکلیفی سرمایهگذاران و نارضایتی‌های گسترده شده است. او در همین رابطه اظهار می‌کند؛ کندی و قطعی‌های مکرر اینترنت نمونه دیگری از سیاستگذاری‌های دستوری است که بدون توجه به عواقب آن از سوی متولیان امر به مردم دیکته شده است، از این‌رو با توجه به اثرات منفی دستورالعمل‌های چکشی این مساله نیز پیامد منفی بر بازارسرمایه خواهد داشت. برخی از سرمایهگذاران خارجی از طریق کانال‌های موجود فعال در فضای‌مجازی (که هم‌اکنون با فیلترینگ مواجه شده است) بازار سهام را رصد می‌کنند. اتفاقات اخیر در حوزه مذکور نسبت به بازارهای دارایی اثرات مخرب‌تری برجای می‌گذارد.
او در ادامه به نقش برخی سیاستگذاری‌های دولت در وضعیت رکودی بازارسهام اشاره کرد و گفت: پیشروی رکود در بخش معاملات سهام به‌رغم ارزنده‌بودن قیمت‌ها در این بازار سبب رونق بخش‌های دیگر شده است؛ به‌طوری‌که حتی دولت با توجه به رکودبورس، مشغول تامین‌مالی است.
از رونق افتادن بازارسهام که با پیشبرد اهداف مقطعی و کوتاه‌مدت دولت به‌دنبال قطعی‌های پی‌درپی اینترنت روند جدیدی به خود گرفته است بر عدم‌جذابیت این بازار افزوده است. برخی گمانه‌زنی‌ها نیز حاکی از آن است که عدم‌جذابیت سهام می‌تواند به برخی از اهداف دولت کمک کند؛ در واقع عدم‌جذابیت بازارسهام مساوی با جذابیت سرمایهگذاری در انواع اوراق است. این موضوع که به شیوه ناصحیح از سوی نهادهای وابسته به دولت به صندوق‌های سرمایهگذاری دیکته‌شده فضای بازارسرمایه در هفته‌های گذشته را تحت‌الشعاع قرار داده است. اعمال برخی سیاستگذاری‌های ناصحیح از سوی دولت سود شرکت‌ها را مورد هدف قرار داده است. سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی بالغ بر ۷۵۰هزار میلیاد‌تومان است که با هزینه‌های عمومی یکسال دولت برابری می‌کند، لذا با درنظر گرفتن این موضوع که اقتصاد ایران با تورم عجین شده، پافشاری دولتمردان بر اجرای برخی طرح‌های خلق‌الساعه، سهامداران را متحمل زیان‌های گسترده‌ای خواهد کرد.
تشدید ابهامات چندوجهی
بازارسهام که در ماه‌های گذشته تحت‌تاثیر متغیرهای داخلی و خارجی عقبگرد چشمگیری داشته در هفته‌های گذشته نیز متاثر از قطعی‌های پی‌درپی اینترنت و عدم‌دسترسی به فضای‌مجازی، برخی از سرمایهگذاران خود را از دست داده است. وضعیت کنونی نشان میدهد با توجه به اینکه گروهی از سرمایهگذاران از طریق کانال‌های بورسی در فضای‌مجازی اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنند، اختلالات اخیر پیامد منفی بر روند این دسته از سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌ها ایجاد می‌کند؛ این در حالی است که بازار مذکور همچنان با نبود پول و خروج منابع ریالی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
درهمین رابطه احمد اشتیاقی، کارشناس بازارسرمایه ضمن اشاره به اثرات کندی و اختلالات ایجاد‌شده اینترنت بر بازار سهام تاکید کرد: برخی از سرمایهگذاران خرد و غیرحرفه‌ای برای کسب اطلاعات بیشتر از نمادهای موردنظر از طریق سایت یا کانال‌های بورسی اقدام می‌کنند. این دسته از سرمایهگذاران در هفته‌های اخیر بخشی از اطلاعات موردنظر خود را از دست داده‌اند. به این ترتیب بازارسهام که با تعدد ریسک‌های متنوع دستبهگریبان است؛ به‌نظر میرسد طی هفته‌های اخیر نیز تحت‌تاثیر عامل ذکر شده بخشی از سرمایه‌گذارانش را از دست داده است. به گفته این کارشناس، در صورت ادامه‌دار بودن اختلالات اینترنتی، اهالی بازار سهام با تشدید ابهامات چندوجهی مواجه خواهند شد.
این کارشناس بورسی با بیان اینکه اجرای طرح‌های محدود‌کننده، وضعیت کلی سرمایهگذاری را زیر سوال میبرد، تصریح کرد: با عنایت به این مهم که اینترنت به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین بسترها برای انتقال داده‌های اقتصادی به‌شمار میرود، اختلال در آن موجی از سرگردانی و بلاتکلیفی درمیان سرمایهگذاران را رقم خواهد زد.
بی‌اطلاعی از نوسان‌های روزانه
در پی اختلالات به‌وجود آمده در اینترنت اکثر کارشناسان بازار سهام بر این اعتقادند که کاهش سرعت اینترنت (که بعضا با قطعی‌های طولانی‌مدت طی روز همراه است)، تبعات منفی بر بازارهای دارایی ایجاد می‌کند. در همین رابطه محمدعلی ایمانی، گفت: بی‌اطلاعی از نوسان‌های روزانه بازارها نیز باعث‌شده تا سرمایهگذاران نتوانند در فضایی شفاف فعالیت کنند. بسیار مبرهن است که محدودیت‌های ایجاد شده، بازارهای دارایی را درگیر تعمیق رکود کند و بخشی از نقل‌وانتقالات سهام در کشور که با اینترنت انجام می‌شود، مختل شود. حتی کاهش سرعت اینترنت نیز می‌تواند بر مشکلات بورس بیفزاید، ضمن آنکه این موضوع ترس سرمایهگذاران خارجی و تعلل بیشتر برای ورود به بازارهای دارایی ایران را به‌دنبال خواهد داشت.
اینترنت کشور از تاریخ ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ با محدودیت‌هایی همراه شد که در امری کم‌سابقه این اختلال برای بیست و چهارمین روز متوالی همچنان ادامه دارد. این نابسامانی در حالی در مسیر خود در حال پیشروی است که در عصر کنونی بیش از هر زمان دیگری اینترنت به زندگی اقتصادی و معیشت ده‌ها میلیون ایرانی گره خورده است، اما اینکه قطعی اینترنت تا چه حدی بر معاملات بازار سهام تاثیر گذاشته و در پی آن معیشت و سرمایه سرمایهگذاران حاضر در بازار یادشده را تحت‌الشعاع قرار داده است، موضوعی است که توجه بسیاری از فعالان بازار را به خود جلب کرده است.
بررسی‌ها حاکی از آن است که اختلال صورت‌گرفته در شبکه اینترنت در بلندمدت می‌تواند تقاضای موثر را کاهش دهد، چراکه با کاهش درآمد قابل‌تصرف در جامعه توانایی افراد در دست‌یابی به کالاها و خدمات موردنیاز کاهش یافته و بالطبع رفاه عمومی جامعه نیز دستخوش تغییر می‌شود. علاوه‌بر این، در شرایطی که درآمد مردم کاهش یافته و معیشت آنها تحت‌تاثیر قرار گرفته، افراد دیگر تمایلی به حضور در بازارهای مالی و سرمایهگذاری ندارند. البته این موضوع نشان‌دهنده این است که تحت چنین شرایطی افراد سرمایه‌ای برای سرمایهگذاری ندارند و اغلب در مواقع ضروری اقدام به‌فروش دارایی خود و استفاده از پس‌انداز پیشتر ذخیره‌شده خود می‌کنند تا بتوانند تعادل نسبی در بودجه درآمد هزینه خود برقرار سازند.
شوک فیلترینگ
همزمان با آغاز انقلاب دیجیتال از سال۱۹۸۰ وابستگی زندگی اقتصادی و اجتماعی افراد حاضر در جامعه به اینترنت و شبکههای اجتماعی بیش از پیش افزایش پیدا کرده است، چراکه انقلاب دیجیتال سبب پدید‌آمدن شرایطی شد که به واسطه آن همه فعالیتهای ارتباطاتی، اقتصادی، تجاری، سیاسی، فرهنگی و حتی نظامی تحت‌تاثیر قرار گرفت. در چنین شرایطی بود که سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ برای آماد‌ه‌کردن خود برای قبول تحولات دیجیتال، استراتژی تجاری و فناوری اطلاعات خود را دگرگون کرده و همه سیستم‌‌‌‌‌‌ها و فعالیتهای خود را به‌طور یکپارچه به اینترنت و جریان دیجیتال اتصال دادند. حال در چنین شرایطی که فناوری دیجیتال به تمام ابعاد زندگی افراد بشر رسوخ کرده و فعالیتهای روزمره افراد را تحت‌تاثیر قرار داده، نه‌تنها بهبودی در سرعت و دسترسی به اینترنت در ایران صورت نگرفت، بلکه همان دسترسی محدود هم محدودتر از قبل شد. به واسطه این امر چالش‌های متعددی در زندگی افراد شکل‌گرفته است، چراکه این روزها اینترنت تمام روزمرگی‌‌‌‌‌‌های افراد را بلعیده و تحت‌تاثیر قرار داده است و دیگر نمی‌توان بدون اینترنت همچون قبل زندگی کرد و به فعالیتهای خود ادامه داد.
ضمن اینکه بر اساس آمار و اعداد منتشرشده در منابع متعدد، برآورد می‌شود که تنها حدود ۱۱میلیون نفر شغل و ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار کسب‌وکار در کشور وابسته به اینستاگرام است که در حال‌حاضر با فیلترینگ صورت‌گرفته ضرر و زیان هنگفتی به اقتصاد خانواده‌ها و کشور وارد می‌شود. از طرفی به‌نظر میرسد زیان اقتصادی که به واسطه قطعی اینترنت در ایران روی داده است بیش از ۵/ ۱میلیون دلار در هر ساعت پیش‌بینی شده که در پلتفرم‌هایی همانند واتس‌اپ، اینستاگرام و توییتر و غیره بوده است. همچنین سهم حدود ۲/ ۷درصدی اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی ایران در مقایسه با سهم ۳۰درصدی شاخص یادشده در سایر کشورهای جهان خود حاکی از آن است که اقتصاد دیجیتال در ایران در چه جایگاهی به‌سر میبرد و با چه مشکلاتی روبهرو است.
قطعی اینترنت کار دست بازار داد؟
از آنجا که اینترنت، بستر اصلی معاملات بازار سهام و بیت‌کوین و هر ارز دیجیتال دیگری است، همزمان با قطعی اینترنت و فیلتر‌شدن پلتفرم‌های خارجی معاملات بازارهای یادشده با مشکلات متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، از این‌رو به‌نظر میرسد قطعی اینترنت ضررهای جبران‌ناپذیری برای سرمایهگذاران بازارهای معاملاتی مذکور داشته باشد و زیرساخت بازارها را تحت‌تاثیر قرار دهد. این در حالی است که همزمان با افزایش ۳۰درصدی استفاده از وی‌پی‌ان، کسب‌وکارهای بزرگ دچار آسیب می‌شوند، ضمن اینکه بر اساس نظر کارشناسان، قطعی مکرر اینترنت باعث افزایش مهاجرت نخبگان و استارت‌آپ‌ها و کاهش سرمایهگذاری در کشور خواهد شد. از طرفی نمی‌توان کسب‌وکارها را مجبور به استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی کرد، چراکه با تحت‌تاثیر قرارگرفتن امنیت کسب‌وکارها و سرمایهگذاری، شاخص‌های اقتصادی و وضعیت معیشت مردم شامل حقیقی‌های حاضر در اقتصاد، تجار و اصناف اعتماد عمومی نسبت به سرمایهگذاری در اقتصاد کشور بیش از پیش از دست میرود.
بر این اساس می‌توان گفت محدودیت اعمال‌شده بسیاری از کسب‌وکارها و استارت‌آپ‌ها را با مشکلات و اختلالات برنامه‌ریزی‌نشده‌ای مواجه کرده و شرایط ادامه فعالیت را برای بسیاری از آنها دشوار و حتی در مواردی ناممکن کرده است، به‌همین‌دلیل است که نمی‌توان رقم دقیق و مشخصی اعلام کرد که تمامی خسارات و زیان‌های واردشده به کسب‌وکارهای متاثر را در‌بر بگیرد.
این مساله از آن جهت اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند که سرمایهگذاری در نگاه کلی تابعی از پس‌انداز افراد است. در چنین شرایطی است که با تحت‌تاثیر قرارگرفتن معیشت مردم و کاهش رفاه عمومی افراد، دیگر پس‌انداز کردن و سرمایهگذاری در بازارهای مالی کم‌کم معنای متداول خود را از دست میدهد و تضعیف می‌شود، از این‌رو تمایل به سرمایهگذاری مستقیم بیش از پیش کاهش می‌یابد، چراکه می‌توان گفت با توجه به نقدشوندگی بالای بازار سرمایه در مقایسه با سایر بازارهای موازی، افراد زمانی‌که نیاز مالی داشته باشند، اقدام به‌فروش سهام خود و خروج سرمایه از بازار یادشده می‌کنند. بنابراین وقتی عوامل بیرونی و درونی متعدد ریسک سرمایهگذاری در اقتصاد را افزایش می‌دهند و از طرفی به دلیل مسائل اجتماعی متعدد سرمایهگذاران حاضر به فعالیت در پیام‌رسان‌های داخلی و ادامه فعالیت خود در فضای مربوطه نیستند، روند فعالیت کسب‌وکارهای مربوطه بیش از ۲۰ روز است که متوقف‌شده است. این موضوع با کاهش درآمد قابل‌تصرف در کل جامعه بازار سهام را نیز همچون سایر بازارها تحت‌تاثیر قرار میدهد، چراکه با کاهش درآمد تقاضای عمومی جامعه نیز کاهش می‌یابد و با حذف‌شدن میلیون‌ها شغل از چرخه اقتصاد عقبگرد قابل‌توجهی در وضعیت اقتصادی کشور رخ میدهد. اما مساله دیگر این است که بورس با داشتن دو‌سوم نمادهای کامودیتی‌محور تاثیر زیادی از این رویداد نمی‌‌‌‌‌‌پذیرد، چراکه قیمت دارایی‌های موجود هم در بازار سهام و هم در بورس‌کالا متاثر از بازارهای جهانی همگام با روند دلار حرکت می‌کند، از این‌رو شرکت‌های یادشده تنها در زمانی‌که با کاهش جدی در میزان تولید و فروش مواجه شده یا اگر بازارهای جهانی رشد یا افت جدی داشته باشند، تحت‌تاثیر قرار خواهند گرفت. در این میان شرکت‌هایی که در زمینه ارائه درگاه‌های پرداخت اینترنتی فعال هستند، اختلالات و قطعی اینترنت به‌طور مستقیم عملکرد آنها را مختل می‌کند و درآمد آنها را کاهش میدهد.
در آینه ارقام
در نگاهی دقیق‌‌‌‌‌‌تر اگر بخواهیم روند معاملات بورس تهران را از زمان فیلترینگ و قطعی اینترنت مورد بررسی قرار دهیم، تغییر خاص و چشمگیری در آمار و ارقام به‌چشم نمی‌خورد اما نمی‌توان تاثیر هر چند کم آن را نادیده گرفت، چراکه در شرایطی که بازار سرمایه با مشکلات متعددی روبهرو است و روند فرسایشی و رکودی معاملات گلایه بسیاری از سهامداران را به‌دنبال داشته است، سیاستگذاری‌های نادرست اقتصادی و غیراقتصادی هم به عاملی مهم در جهت کاهش تقاضای موثر در بازار سهام بدل شده است. این در حالی است که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در ۱۵روز معاملاتی گذشته از زمان قطعی اینترنت با افت ۶۲/ ۲درصدی در سطح یک‌میلیون و ۳۱۹هزار واحد قرار گرفته است. نماگر هموزن بازار نیز در مدت زمان یادشده همگام با شاخصکل در مدار نزولی قرار گرفت و با کاهش ۸۹/ ۳درصدی تا محدوده ۳۸۰هزار واحد عقب‌نشینی کرد. اختلال به‌وجود آمده در شرایطی که اقتصاد ایران با معضل دیرینه تورم دو رقمی دستبهگریبان است و انتظارات تورمی نیز در آن در حال افزایش است، اعتراض بسیاری از سرمایهگذاران را از آن جهت به‌دنبال دارد که اجرای تصمیمات و طرح‌های خلق‌الساعه احتمالا سهامداران بورس تهران را متحمل زیان‌های متعددی خواهد کرد، ضمن اینکه در ادامه مسیر خروج پول از بازار سهام، میانگین تغییر مالکیت در بازار یادشده با افزایش ۱۹۱میلیارد تومانی به نفع حقوقیها بوده است. مجموع ارزش معاملات خرد سهام (سهام + حق‌تقدم) نیز به‌طور میانگین در ۱۵ روز معاملاتی گذشته همچنان در سطحی کمتر از دو هزار‌میلیارد تومان باقی ماند، از این‌رو می‌توان گفت رقم هزار و ۳۳۳میلیارد تومان را برای ارزش معاملات خرد حکایت از این واقعیت دارد که همچنان اوضاع به نفع رونق بلندمدت بورس نیست.
محمد خبریزاد / کارشناس بازار سهاماوایل مهرماه بود که با ادامه ناآرامیهای اجتماعی اینترنت تقریبا قطع شد. این موضوع تاثیر زیادی بر بخش‌های مختلف داشت اما با توجه به اینکه ما در سایت‌‌‌‌‌‌‌‌های داخلی شاهد اتفاق خاصی نیستیم، معاملات بورسی همچنان قابل‌انجام بود. در این میان مشکل بیشتر برای مشتریان کار‌گزاری‌‌‌‌‌‌‌‌ها و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذارانی رخ‌داده که خارج از ایران هستند و دسترسی آنها مجددا بسته شده‌است. البته این دسترسی‌‌‌‌‌‌‌‌ها پیش از این هم بسته می‌شد، اما ساکنان خارج از کشور به روش‌هایی این محدودیت‌ها را دور می‌‌‌‌‌‌‌‌زدند اما الان چند روزی است که حتی نمی‌توانند به سامانه آفلاین کار‌گزاری‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیز وصل شوند، بنابراین اگر بخواهیم تاثیر محدودسازی اینترنت بر بازار سهام را بررسی کنیم، باید گفت این موضوع بیشتر روی این دسته از سرمایهگذاران تاثیر گذاشته و معاملات این دسته از افراد را تحت‌تاثیر قرار داده است. طبیعتا این موضوع باعث می‌شود که ما شاهد خروج یا عدم‌ورود این افراد به بازار سرمایه باشیم و این موضوع تا وقتی که این شرایط ادامه پیدا کند، برقرار خواهد بود.
علاوه بر این محدودسازی و فیلترینگ شبکههای اجتماعی نیز تاثیراتی داشته است. البته این تاثیرات بیشتر متوجه اینستاگرام است، چراکه بستر اطلاعاتی بیشتر اهالی بازار سرمایه تلگرام بود و تلگرام چند سال‌است که فیلتر است و بنابراین می‌توان گفت در آن قسمت اختلال جدیدی نمی‌بینیم. علاوه‌بر این ما در تولید محتوا مشکلی نداریم و بخش بیشتر مشکلات در دسترسی افراد به اطلاعات است. به این معنی که افرادی که با خطوط اینترنت موبایل خود به اطلاعات و محتوا دسترسی داشتند، الان با مشکل مواجهند و اکثر فیلترشکن‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیز کار نمی‌کنند.
پس به‌طور کلی باید تاکید کرد محدودیت دسترسی به اینترنت بیشتر در حوزه سرمایهگذار خارجی و مخاطبانی که اطلاعات خود را به‌عنوان همیار و مشاور از شبکههای اجتماعی دریافت میکردند، تاثیر داشته و دسترسی این گروه‌ها هم محدود یا قطع شده‌است. کاهش شدید بازدید مطالب در شبکههای اجتماعی که به دلیل محدودیت یا قطع دسترسی اتفاق‌افتاده نیز مبین این موضوع است. معضلاتی وجود دارد اما به‌طور کلی به‌نظر من این موارد خیلی بر روند معاملات تاثیر ندارد. سختی دسترسی قطعا به‌وجود آمده اما اتفاقات روزهای اخیر تاثیر آنچنانی در روند معاملات نداشته است. در زمان ناآرامیهای سال۱۳۹۸ که بازار شرایط باثباتی داشت، اتفاقات اعتراضی در کشور تاثیر خود را در بازار نشان داد، اما ما در دو سال‌اخیر بازاری به‌شدت منفی داشتیم که تمام این اتفاقات را پیش‌‌‌‌‌‌‌‌خور کرده و قطعی اینترنت تاثیر خاصی در روند معاملات نداشته است.
در حال‌حاضر به‌نظر من بازار وارد حالت رکودی شده و برای خروج از آن منتظر دو اتفاق است. اول انتشار گزارش‌های ۶ماهه است. این گزارش‌ها مخصوصا از سوی شرکت‌های تاثیرگذار و در صنایع موثر و لیدر شاید بتواند به‌عنوان محرکی برای بازار عمل کند. بحث بعدی روند نرخ دلار در هفته پیش‌روست. این دو آیتم می‌توانند برای تغییر جهت بازار در هفته‌جاری تاثیرگذار باشند. در مورد وضعیت بازار نیز باید توجه داشت که در هفته گذشته ما دو روز ابتدایی بسیار بدی داشتیم و در ادامه هفته بازار به ثبات رسید. پیش‌بینی می‌شود بازار در روزهای ابتدایی هفته‌جاری روند هفته گذشته را با فشار بیشتر عرضه ادامه خواهد داد اما به‌طور کلی در روند بازار و شاخص شاهد تغییری نخواهیم بود.
در هفته سوم پاییز، بازار مشتقه هفته متعادلی را پشت‌سر گذاشت. بررسی‌ها نشان میدهد به دلیل اینکه آمار معاملاتی مانند ارزش معاملات، حجم معاملات و غیره در چند‌ماه اخیر رشد خوبی را به‌ثبت رسانده است، با این‌حال مشخص‌کردن این موضوع که آیا رونق بازار مشتقه در هفته گذشته چشمگیر بوده یا خیر، به‌شدت بستگی به بازه انتخاب‌شده برای مقایسه دارد. ارقام اینطور بیان می‌کنند که از اوایل سال۱۴۰۱ تا به امروز آمار‌های معاملاتی نام‌برده به دلیل افزایش استقبال فعالان بازار سرمایه و افزایش اعتماد و دانش آنها نسبت به این بازار درحالتوسعه، با رشد قابل‌توجهی مواجه شده‌اند.
بازار مشتقه در هفته‌ای که گذشت توانست مانند دو هفته پیش از آن در مهر ماه، ارزش معاملات خوبی را به‌نمایش بگذارد. آمارها حکایت از آن دارند که میانگین روزانه ارزش معاملات در هفته سوم مهر نزدیک به ۱۲هزار‌میلیارد تومان بوده است. برای اینکه بتوان سنجش درستی از این آمار داشت ابتدا باید به مقایسه آن با میانگین مهرماه تا به امروز پرداخت. در سه هفته‌ای که از مهر گذشته است، میانگین ارزش معاملات بازار مشتقه برابر با ۱۲هزار و ۷۵۰میلیارد‌تومان بوده که این نشان میدهد در هفته‌گذشته این آمار معاملاتی کاهش ۷درصدی را تجربه کرده است، اما اگر این آمار با ماه قبل و یا ماه‌های قبل مقایسه شود، می‌توان شاهد رشد قابل‌توجهی بود.
اعداد نشان میدهد که میانگین ارزش معاملات این هفته نسبت به میانگین روزانه شهریور‌ماه رشد ۸۰درصدی را به خود دیده که حاکی از رشد تقاضا بوده است. یکی دیگر از آمار‌های مهم معاملاتی حجم معاملات است. آنطور که آمارها بیان می‌کنند میانگین روزانه حجم معاملات در هفته سپری‌شده به بیش از یک‌میلیون و ۲۰۰هزار قرارداد رسیده است. مقایسه این آمار با تاریخچه آن نشان میدهد که افت ۲درصدی را نسبت به میانگین روزانه مهر داشته که با توجه به کاهش ارزش معاملات، این نزول منطقی بوده است، اما همان‌طور که انتظار میرود حجم معاملات نسبت به میانگین روزانه شهریور‌ماه رشد خوبی را به‌ثمر رسانده که معادل ۴۰درصد است. از دیگر آمار‌های معاملاتی توان مالی هر فرد است. این آمار به‌معنای مقدار پولی بوده که هر فرد در معاملات آن روز با آن قرارداد بسته است. بررسی‌ها نشان میدهد که میانگین روزانه توان مالی هر فرد در هفته گذشته برابر با ۲میلیون‌تومان بوده است. مقایسه آمار این هفته با میانگین روزانه سه هفته گذشته نشان میدهد که توان مالی هر فرد افت ۱۱درصدی داشته است. مقایسه این میانگین هفتگی با میانگین روزانه آخرین‌ماه تابستان نشان میدهد که در این آمار معاملاتی رشد ۲۸درصدی روی داده است. در آن‌زمان توان مالی هر فرد به‌طور میانگین به عدد ۵/ ۱میلیون‌تومان رسیده بود که حدود ۲۵درصد با میانگین به‌دست آمده در هفته اخیر فاصله دارد. همچنین تحلیل آمار‌های معاملاتی این هفته نشان میدهد که فعالان بازار معاملات کمتری را نسبت به دو هفته اول مهر داشتهاند. بررسی‌ها حکایت می‌کند که یکی از دلایل این موضوع احتمالا ناشی از این بوده که سرمایهگذاران، بازار سهام را در موقعیت مناسب‌تری دیده و ترجیح می‌دهند پول خود را در سهام شرکت‌ها وارد کنند، اما این نکته حائزاهمیت است که با رونق بازار سهام نباید انتظار رکود برای بازار کوچک‌تری مانند بازار مشتقه را داشته باشیم.
شاخصکل بورس اوراق‌بهادار تهران یک هفته نوسانی را پشت‌سر گذاشت. در این هفته عملکرد شاخص اصلی تالار شیشه‌ای ۴۵/ ۰درصد مثبت شد. آمارها حاکی از آن است که نماگر اصلی پس از گذشت ۷ هفته عملکرد منفی بالاخره در مسیر صعود گام برداشت. به‌رغم رشد نماگرهای بورس تهران در هفته منتهی به ۲۰مهر ماه۱۴۰۱ یک‌هزار و ۳۲میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است.
بر این اساس دومین هفته متوالی خروج پول قوی بیش از هزار میلیارد‌تومان (از اواخر مرداد سال‌جاری تاکنون) در هفته گذشته به ثبت رسید. بررسی‌ها نشان میدهد که برای بیست و پنجمین هفته متوالی بورس اوراق‌بهادار حقوقی شده است؛ در واقع خروج سرمایهگذاران خرد تحت‌تاثیر قانون زائد معاملاتی (دامنه‌نوسان) همچنان فرسایشی پیگیری می‌شود و دست‌کم بخشی از معامله‌گران در شرایط فعلی با تحمل ضرر و زیان حاضر به خروج از بازار سهام می‌شوند. آنطور که به‌نظر میرسد پول حقیقی چندان تمایل خاصی برای ورود به صنایع‌ریالی در هفته گذشته نداشته و غالبا جهت نوسان‌‌‌‌‌‌گیری در صنایع و شرکت‌های مختلف در گردش بوده است. کاهش ۰۲/ ۰درصدی شاخصکل هموزن دیگر معیاری است که می‌تواند بازگشت رکود به جریان معاملات بازار سهام را از نگاهی کلان به تصویر بکشد.
۲ سناریو از منطقه حساس بورسی
به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه، رشد دماسنج بورس تهران را در هفته‌ای که سپری شد می‌توان تحت‌تاثیر ۲ سناریو تعریف کرد. نخست اینکه ارزیابی معامله‌گران از سطح ۳/ ۱میلیون واحدی مبنی‌بر وجود حمایت قوی در این منطقه تکنیکالی بود، بنابراین انعکاس واکنش معامله‌گران نسبت به نزدیک‌شدن شاخصکل به این سطح در بازگشت قیمت سهام شرکت‌ها به مدار صعودی به حالتی کاملا شفاف نمایان است. دیگر اینکه بخشی از فعالان بازار سرمایه بر این‌باورند که به دلیل نزدیک‌شدن به محدوده کانال ۳/ ۱میلیون واحدی به‌طور همزمان صندوق تثبیت، برخی از حقوقیها و سبدگردان‌‌‌‌‌‌ها با تزریق منابع مالی درصدد حمایت از شاخصکل بر‌‌‌‌‌‌‌آمدند، چراکه تداوم مسیر ریزشی و در نهایت شکست منطقه حمایت می‌توانست منجر به تشدید عرضه سهام از سوی سرمایهگذاران شود. افزایش سرعت کاهش قیمت سهام و قرارگرفتن شاخص در شیب تند نزول می‌تواند از دیگر دلایلی مطرح شود که ورود پول مانع از آن شد.
بورس‌ها در واکنش به آمار فد
انتشار آمار تورم ایالات‌متحده در روز پنج‌شنبه هفته گذشته دیگر رویداد حائزاهمیت برای بازارهای مالی محسوب می‌شود. در پی تشدید سیاست‌های انقباضی از سوی فدرال‌رزرو جهت کنترل تورم به‌تازگی بانک مرکزی آمریکا تورم سالانه را در ماه‌جاری رقمی بالغ بر ۲/ ۸درصد اعلام کرده است، درحالی‌که این معیار در ماه گذشته ۳/ ۸درصد گزارش شده بود. هر‌چند که پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها از بازگشت به رقم ۱/ ۸درصدی حکایت داشت اما کاهش ۱/ ۰درصدی نرخ تورم در ماه‌جاری می‌تواند تا حدودی مانع از تشدید سیاست‌های انقباضی کنترل تورم از سوی فد حداقل در روزهای پیش‌‌‌‌‌‌رو شود. گفتنی است آمار تورم آمریکا برای محصولات بهجز سوخت و مواد غذایی در ماه‌جاری ۶/ ۶درصد ارزیابی می‌شود، این در حالی است که با درنظرگرفتن چنین پارامتری در ماه گذشته این آمار از رقم ۳/ ۶درصدی حکایت داشت. هر‌چند پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌ها برای ماه‌جاری بازگشت به رقم ۵/ ۶درصدی بود اما محاسبات افزایش ۱/ ۰درصدی را در این بخش نشان می‌دهند، با این‌حال انعکاس اخبار مرتبط با تورم ایالات‌متحده در بورس تهران از روز شنبه و سایر بازارهای مالی در دنیا از روز دوشنبه قابل‌رویت خواهد بود. هر چند بازار سهام کشور فارغ از موضوع تورم جهانی با ریسک‌های متعدد دیگری نیز مواجه است اما در شرایط فعلی صنایع مرتبط داخلی می‌توانند تا حدودی نسبت به آمار تورم سالانه آمریکا آسوده‌خیال باشند؛ زیرا بنا بر پیش‌بینی فعالان اقتصادی احتمالا به‌زودی افزایش چشمگیری در نرخ‌های بهره نخواهیم داشت. حال با توجه به این موضوع، بازارهای جهانی می‌توانند در بخش‌هایی با افزایش تقاضا همراه شوند؛ در واقع رشد قیمت کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها با توجه به میزان استقبال معامله‌گران هر چند محدود می‌تواند در هفته پیشروی بازارهای جهانی نمایان شود.
مسیریابی گردش پول
به هر ترتیب با گذر از بازارهای جهانی مشاهده می‌شود که از ۲۹هفته معاملاتی (از ابتدای سال۱۴۰۱ تاکنون) تنها ۳ هفته ورود پول به ثبت رسیده است، در مقابل ۲۶ هفته خروج پول صورت گرفت که ۲۵ هفته متوالی بازار حقوقی بوده است. در هفته‌ای که گذشت، صنایعی از قبیل محصولات شیمیایی با ۹۳میلیارد‌تومان، خودرو و ساخت قطعات با ۹۳میلیارد‌تومان، چند رشته‌‌‌‌‌‌ای صنعتی با ۹۲میلیارد تومان، فرآورده‌های نفتی با ۷۸میلیارد تومان، بانک‌ها ۷۵میلیارد‌تومان و فلزات اساسی با ۵۶میلیارد‌تومان در صدر فهرست خروج پول حقیقی قرارگرفتند. به‌رغم رشد نماگر اصلی بورس آمار تغییر مالکیت از فرار سرمایهگذار خرد (از صنایع دلاری و ریالی) حکایت دارد، در مقابل صنعت لاستیک و پلاستیک در هفته منتهی به ۲۰مهرماه نزدیک به ۵میلیارد تومان ورود پول از سوی سرمایهگذاران خرد را تجربه کرد و در صدر فهرست قرار گرفت. محصولات کاغذی با ۲میلیارد‌تومان دیگر گروهی بود که ورود پول حقیقی را در هفته مذکور تجربه کرد. نمادهای معاملاتی «وخاور» با ۲۵میلیارد‌تومان، «سصفها» با ۱۰میلیارد‌تومان، «غنوش» با ۸میلیارد‌تومان و «وآذر» با ۵میلیارد‌تومان با بیشترین ورود سرمایهگذاران خرد همراه بودند. بیشترین خروج سرمایهگذاران خرد هم به نماد‌‌‌‌‌‌هایی نظیر «شستا» با ۶۳میلیارد‌تومان، «شپنا» با ۴۷میلیارد تومان، «خودرو» با ۳۵میلیارد‌تومان و «وپاسار» با ۳۲میلیارد‌تومان اختصاص پیدا کرد.
در هفته‌ای که گذشت نرخ شاخص ارزی در سطوح قیمتی کانال ۳۲هزار تومانی به نوسان پرداخت. این در حالی است که برخلاف دیگر کریدورهای پیشین این ارز، نوسانات دلار تنها در یک نیمه از این کانال صورت نگرفت و تمام پله‌های قیمتی کانال۳۲ محل عبور و مرور هفتگی دلار بود.
درحالی‌که روزهای ابتدایی هفته سطوح قیمتی انتهای کریدور مذکور در اختیار اسکناس آمریکایی بود در روزهای میانی هفته قیمت این ارز دچار افت قیمت شد و در پله‌های دوم و سوم کانال32 معامله شد. اما در روزهای پایانی هفته مجددا با انتشار برخی اخبار نگران‌کننده نسبت به آینده نشست‌های هسته‌ای برجام از سوی طرفین غربی نرخ دلار صعودی شد. به عقیده برخی از فعالان این بازار امکان معامله شاخص ارزی در کانال قیمتی 33هزار تومانی در هفته پیش رو افزایش یافته است. در این میان افرادی نیز هستند که با توجه به افزایش سیاست‌های تقویتی بانک مرکزی در هفته‌های اخیر، ماندگاری نرخ دلار در کانال 32هزار تومانی را محتمل‌تر می‌دانند. در نهایت قیمت هر برگ اسکناس آمریکایی در واپسین معاملات نقدی روز پنج‌شنبه 21مهر ماه با حدود 140تومان افزایش نسبت به نرخ روز پیشین به رقم 32هزار و 800تومان رسید.
فعالان بازار ارز تهران در هفته گذشته شاهد نوسان نرخ دلار غیر رسمی در سطوح قیمتی ابتدایی تا انتهایی کانال 32هزار تومانی بودند. در روز نخست این هفته هر برگ از این اسکناس آمریکایی با نوسان افزایشی اندک 80تومانی نسبت به نرخ روزهای پایانی هفته دوم مهر ماه در رقم 32هزار و 700تومان فعالیت خود را آغاز کرد. در دومین روز کاری هفته روند قیمت این ارز تغییر فاز داد و با حدود 200تومان کاهش نسبت به نرخ شنبه در سطوح قیمتی میانه کانال 32هزار تومانی معامله شد. روند کاهشی نرخ دلار در هفته گذشته تا رقم 32هزار و 270تومان در روز دوشنبه ادامه یافت؛ اما پس از آن روند شاخص ارزی مجددا افزایشی شد. به عقیده تحلیلگران سیاسی-اقتصادی بازار تهران سیگنال‌های برجامی طرف آمریکایی تاثیر غیر قابل اغماضی بر افزایشی شدن روند دلار آزاد داشته است. در روزهای گذشته جان کربی از مقامات آمریکایی کاخ سفید در اظهارات خود از فاصله میان ایران و آمریکا بر سر توافق برجام سخن گفت.
در نهایت قیمت هر برگ اسکناس آمریکایی در روز های پایانی هفته گذشته به رقم 32 هزار و 800 تومان رسید. این در حالی بود که ارقام ارائه‌شده در معاملات فردایی این ارز در روزهای پنج‌شنبه و جمعه حوالی مرز دو کانال قیمتی 32 و 33هزار تومانی مطرح می‌شد. با افزایشی شدن نرخ دلار آزاد در معاملات بازار ارز تهران قیمت سکه طلا نیز دچار نوسانات افزایشی شد. در همین راستا قیمت هر قطعه سکه طلا ضرب امامی در معاملات روزهای پایانی هفته گذشته با حدود 110هزار تومان افزایش نسبت به نرخ‌های پیشین خود به رقم 15میلیون و 40هزار تومان رسید.
گزارش اداره آمار آمریکا نشان میدهد تورم هسته (تورم بدون احتساب مواد غذایی و انرژی) با ثبت نرخ ۶/ ۶درصدی به بالاترین حد خود در ۴۰سال اخیر رسیده است. اما تورم با میزان ۲/ ۸درصد نسبت به ماه گذشته کاهش یافته است. به نظر می رسد که فدرال‌رزرو برای مهار تورم هسته در ماه های آتی به سیاست‌های انقباضی خود ادامه خواهد داد.
گزارش اداره آمار ایالات متحده در روزهای اخیر از روند کاهشی تورم در ماه سپتامبر حکایت دارد. بر این اساس باید گفت که تورم در ماه مذکور با سطح 2/ 8درصد نسبت به ماه اوت با تورم 3/ 8درصدی، روند کاهشی به خود گرفته است. همچنین این موضوع نشان میدهد داده‌های تورمی در ماه سپتامبر از پیش‌بینی 1/ 8 درصدی تحلیلگران نیز فراتر رفت. به‌رغم روند کاهشی تورم کل در ماه اخیر باید گفت که تورم هسته همچنان به روند صعودی خود ادامه داده است. اما سوال این است چه عواملی سبب شده تا تورم بدون احتساب انرژی و مواد خوراکی در ماه سپتامبر روند صعودی به خود بگیرد؟ در پاسخ به این سوال باید به افزایش هزینه آموزش، پوشاک و مسکن در ماه اخیر اشاره کرد.
اثر تورمی
کاهش هزینه‌های مواد خوراکی و انرژی بار دیگر در ماه سپتامبر سبب شد تا تورم برای سومین ماه متوالی روند کاهشی به خود بگیرد. بر این اساس باید گفت که هزینه‌های انرژی نسبت به ماه گذشته با افت حدود 19درصدی مواجه شده است. بنابراین هزینه بنزین از 6/ 25درصد در ماه اوت به 2/ 18درصد، هزینه نفت از 8/ 68درصد به 1/ 58درصد و هزینه برق نیز از 8/ 15درصد به 5/ 15درصدی در ماه اخیر رسید. در این میان باید به عامل مهم دیگری که در کاهش تورم کل در ماه سپتامبر اثرگذار بوده است، اشاره کرد. هزینه مواد خوراکی با کاهش 2/ 0واحددرصدی خود، از 4/ 11درصد در ماه اوت به 2/ 11درصد در ماه اخیر رسید.
عوامل مذکور سبب شد تا تورم کل در ماه سپتامبر با افت 1/ 0واحد درصدی مواجه شود. به‌رغم این موضوع، تورم هسته در این ماه به‌دلیل افزایش هزینه آموزش، پوشاک و مسکن، افزایش یافت. بر این اساس تورم هسته به 6/ 6درصد رسید و با افزایش بی‌سابقه خود به بالاترین سطح از سال 1982 رسید. به دنبال این موضوع باید گفت که با افزایش تاریخی تورم هسته در 4دهه اخیر، بیشترین فشار را خانوارها متحمل می‌شوند. علاوه بر این امر، با کاهش تورم کل و افزایش تورم بدون احتساب انرژی و مواد خوراکی، بازارهای جهانی نیز به این موضوع واکنش نشان دادند.
نوسانات بازارهای جهانی
به دنبال کاهش 1/ 0واحد درصدی تورم در سپتامبر2022، بازارهای جهانی از جمله طلا، بیت‌کوین و شاخص دلار روزهای پر نوسانی را تجربه خواهند کرد؛ زیرا فدرال‌رزرو برای مهار تورم به‌ویژه تورم هسته که بالاترین سطح خود را در 40سال اخیر به ثبت رسانده است، نرخ بهره را بیش از پیش افزایش خواهد داد. بر این اساس شاخص دلار همزمان با کاهش تورم به زیر 113واحد تنزل پیدا کرد. اما پس از ساعاتی با بازگشت به جایگاه سابق خود سبب شد تا طلا به میانه کانال 1600دلار برسد. همچنین بیت کوین نیز در لحظه انتشار داده‌های تورمی به زیر 19هزار دلار سقوط کرد. اما باید گفت که شیب نزولی بازار بیت‌کوین ادامه‌دار نبود؛ زیرا با افت شاخص دلار و طلا سرمایهگذاران به سمت بازار بیت کوین هجوم آورده و سبب رشد این بازار پس از گزارش تورم شده‌اند. این موضوع سبب شد تا بیت‌کوین به کانال قیمتی سابق خود بازگردد.
گزارش اداره آمار آمریکا نشان میدهد تورم هسته (تورم بدون احتساب مواد غذایی و انرژی) با ثبت نرخ ۶/ ۶درصدی به بالاترین حد خود در ۴۰سال اخیر رسیده است. اما تورم با میزان ۲/ ۸درصد نسبت به ماه گذشته کاهش یافته است. به نظر می رسد که فدرال‌رزرو برای مهار تورم هسته در ماه های آتی به سیاست‌های انقباضی خود ادامه خواهد داد.
گزارش اداره آمار ایالات متحده در روزهای اخیر از روند کاهشی تورم در ماه سپتامبر حکایت دارد. بر این اساس باید گفت که تورم در ماه مذکور با سطح 2/ 8درصد نسبت به ماه اوت با تورم 3/ 8درصدی، روند کاهشی به خود گرفته است. همچنین این موضوع نشان میدهد داده‌های تورمی در ماه سپتامبر از پیش‌بینی 1/ 8 درصدی تحلیلگران نیز فراتر رفت. به‌رغم روند کاهشی تورم کل در ماه اخیر باید گفت که تورم هسته همچنان به روند صعودی خود ادامه داده است. اما سوال این است چه عواملی سبب شده تا تورم بدون احتساب انرژی و مواد خوراکی در ماه سپتامبر روند صعودی به خود بگیرد؟ در پاسخ به این سوال باید به افزایش هزینه آموزش، پوشاک و مسکن در ماه اخیر اشاره کرد.
اثر تورمی
کاهش هزینه‌های مواد خوراکی و انرژی بار دیگر در ماه سپتامبر سبب شد تا تورم برای سومین ماه متوالی روند کاهشی به خود بگیرد. بر این اساس باید گفت که هزینه‌های انرژی نسبت به ماه گذشته با افت حدود 19درصدی مواجه شده است. بنابراین هزینه بنزین از 6/ 25درصد در ماه اوت به 2/ 18درصد، هزینه نفت از 8/ 68درصد به 1/ 58درصد و هزینه برق نیز از 8/ 15درصد به 5/ 15درصدی در ماه اخیر رسید. در این میان باید به عامل مهم دیگری که در کاهش تورم کل در ماه سپتامبر اثرگذار بوده است، اشاره کرد. هزینه مواد خوراکی با کاهش 2/ 0واحددرصدی خود، از 4/ 11درصد در ماه اوت به 2/ 11درصد در ماه اخیر رسید.
عوامل مذکور سبب شد تا تورم کل در ماه سپتامبر با افت 1/ 0واحد درصدی مواجه شود. به‌رغم این موضوع، تورم هسته در این ماه به‌دلیل افزایش هزینه آموزش، پوشاک و مسکن، افزایش یافت. بر این اساس تورم هسته به 6/ 6درصد رسید و با افزایش بی‌سابقه خود به بالاترین سطح از سال 1982 رسید. به دنبال این موضوع باید گفت که با افزایش تاریخی تورم هسته در 4دهه اخیر، بیشترین فشار را خانوارها متحمل می‌شوند. علاوه بر این امر، با کاهش تورم کل و افزایش تورم بدون احتساب انرژی و مواد خوراکی، بازارهای جهانی نیز به این موضوع واکنش نشان دادند.
نوسانات بازارهای جهانی
دولت‌های آسیایی در ماه سپتامبر ۵۰میلیارد دلار از ذخایر دلاری خود را برای حمایت از پول ملی‌شان فروخته‌‌اند. به گزارش بلومبرگ، دولت‌های آسیایی حدود ۵۰میلیارد دلار از ذخایر ارز خارجی خود در ماه گذشته میلادی برای دفاع از ارزهایشان در برابر افزایش ارزش دلار هزینه کرده‌‌اند که بالاترین رقم از مارس۲۰۲۰ را نشان میدهد. طبق گزارش شرکت اطلاعات اکسانته که متخصص ردیابی جریان جهانی سرمایه است، کشورهای درحالتوسعه آسیا بهجز چین حدود ۳۰میلیارد دلار تنها در ماه سپتامبر فروش دلار داشتهاند. این رقم با اضافه کردن ژاپن به ۵۰میلیارد دلار میرسد.
فروش دلار در این منطقه در ۹ماه ابتدایی سال جاری میلادی با احتساب ژاپن به حدود ۸۹میلیارد دلار میرسد. این دوره فعال‌‌ترین دوره هزینه‌‌کرد ارز خارجی از ۲۰۰۸ تا حالاست. این شرکت بررسی‌‌های خود را بر اساس اطلاعات بانک‌‌های مرکزی و سایر مقامات دولتی به‌دست می‌‌آورد و آن را با تغییرات نرخ ارز خارجی تطبیق میدهد. شاخص ارزش دلار در برابر سایر ارزهای مهم دنیا در بحبوحه افزایش شدید نرخ بهره بانک‌‌های مرکزی از دهه ۱۹۸۰، به بالاترین رقم رسیده است. بالا رفتن ارزش دلار ارزش سایر ارزهای دنیا در سبد سرمایهگذاری بانک‌‌های مرکزی را کاهش داده است. ارزش ین به پایین‌‌ترین رقم طی ۳۰سال گذشته رسیده و مقامات ژاپن را به فکر اتخاذ یک اقدام جدی انداخته است. دولت‌های آسیایی در گذشته اغلب برای کنترل بی‌‌ثباتی و تضعیف ارزش ارزها، در بازارهای ارز خارجی مداخله میکردند. اما فروش دلار در ماه گذشته میلادی به بالاترین رقم از آغاز همه‌‌گیری کرونا در مارس۲۰۲۰ افتاده است. ذخایر ارز خارجی در سراسر دنیا کاهش یافته‌‌اند. ذخایر جهانی بیش‌‌از یک‌تریلیون دلار معادل ۹/ ۸درصد در سال جاری میلادی کاهش‌‌یافته و به کمتر از ۱۲تریلیون دلار رسیده‌‌اند؛ یعنی بیشترین کاهش از ۲۰۰۳ تا حالا.
بازار گواهی سپرده در هفته سوم مهر شاهد دست به دست شدن نزدیک به ۱۲ میلیون و ۲۲۲ هزار ورقه بهادار مبتنی بر کالا به ارزش بیش از ۳۶۹ میلیارد تومان بود. سکه از لحاظ ارزش و سیمان از لحاظ حجم، برتر از سایر دارایی‌ها، در مقام نخست ایستاد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از کالاخبر، در بازار گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران در هفته‌ای که گذشت، ۱۲ میلیون و ۲۲۱ هزار و ۹۸۴ ورقه بهادار مبتنی بر کالا به ارزش بیش از ۳۶۹ میلیارد تومان دست به دست شد. ارزش معاملات هفته منتهی به ۱۵ مهر، بیش از ۳۹۲ میلیارد تومان برای ۱۳ میلیون و ۷۱۱ هزار و ۴۷ ورقه بهادار مبتنی بر کالا بود.
در جریان معاملات هفته گذشته در بازار مالی بورس کالا، یک میلیون و ۶۲۷ هزار و ۱۰۰ اوراق گواهی سپرده سکه طلا در حالی دست به دست شد که این دارایی پایه ارزش بیش از ۲۴۳ میلیارد تومان را ثبت کرد.
اوراق مبتنی بر طلا با کسب سهم ۶۶ درصدی در ارزش معاملات، جایگاه نخست و با سهم ۱۳ درصدی در حجم معاملات، رتبه سوم بازار را پس از سیمان و زعفران از آن خود کرد.
سیمان با ثبت معامله ۸ میلیون و ۱۲۴ هزار گواهی سپرده، رتبه نخست را از نظر حجم از آن خود کرد و ارزش معاملات این دارایی بیش از ۶ میلیارد و ۱۹۵ میلیون تومان شد. سهم این دارایی از حجم کل معاملات ۶۷ درصد بود و از لحاظ حجم در جایگاه نخست ایستاد.
در هفته منتهی به ۲۲ مهر، یک میلیون و ۹۴۷ هزار و ۲۶۳ گواهی سپرده زعفران نیز به ارزش نزدیک ۶۷ میلیارد و ۹۷۵ میلیون تومان دست به دست شد که این دارایی پایه، رتبه دوم در حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. سهم زعفران از حجم کل معاملات ۱۶ درصد و از ارزش کل معاملات ۱۸ درصد برآورد شد.
ارزش معاملات ۵۲۳ هزار و ۲۷۴ گواهی سپرده شیشه نیز به رقم ۵۱ میلیارد تومان رسید و این دارایی توانست مقام سوم را از لحاظ ارزش بعد از سکه و زعفران از آن خود کند. این دارایی پایه، سهم ۱۴ درصدی را از لحاظ ارزش کل معاملات از آن خود کرد.
معامله ۳۳۰ گواهی سپرده زیره و ۱۷ پسته ارزشی معادل ۴۰ میلیون تومانی را رقم زده است.
بورس انرژی ایران هفته سوم مهرماه ۱۴۰۱ را با ۱۵ هزار و ۹۰۶ میلیارد و ۲۸۱ میلیون و ۴۴۹ هزار و ۵۶۰ ریال ارزش معاملات به پایان رساند و بیش از ۱۵ هزار و ۷۴ میلیارد و ۳۵۰ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۷۵۰ ریال از این معاملات برای دادوستد ۹۶ هزار و ۳۰۹ تن فرآورده هیدروکربوری در تابلوی بازار فیزیکی این بورس انجام شد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از بورس انرژی ایران، در هفته گذشته ۸۲ میلیون و ۳۷هزار و ۹۶۰کیلووات‌ساعت برق به ارزش ۶۰ میلیارد و ۵۳۹ میلیون و ۸۲۳ هزار و ۴۰۰ریال در تابلوی برق بورس انرژی ایران خرید و فروش شد.
۲۷هزار و ۹۴۵ورق سلف موازی استاندارد با سررسید یک سال و بیشتر به ارزش ۵۳۸ میلیارد و ۴۶۵میلیون و ۷۴۷هزار و ۴۱۰ریال و ۲۴ قرارداد آتی به ارزش ۳ میلیارد و ۴۲۶میلیون و ۵۸۰ هزار ریال نیز معامله شدند.
همچنین در این هفته ۴ هزار و ۶۵۰ورق گواهی ظرفیت به ارزش ۲۲۹میلیارد و ۳۲۵میلیون ریال فروخته شد.
عرضه‌های شنبه بورس انرژی ایران
بورس انرژی ایران شنبه ۲۳مهرماه ۱۴۰۱ میزبان عرضه آیزوریسایکل پالایش نفت بندرعباس، آیزوریسایکل، آیزوفید و حلال ۴۰۲ پالایش نفت تبریز، بنزول خام ذوب آهن اصفهان و میعانات گازی مجتمع گاز پارس جنوبی است. همچنین فول رنج نفتا و نفتای سبک شرکت نفت ستاره خلیج فارس در رینگ بین الملل عرضه می‌شوند.
مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس اعلام کرده است که چند تقاضای اولیه تامین مالی جدید دریافت شده که تلاش می‌شود در مدت زمان کوتاه، تعیین تکلیف شوند.
انتشار اوراق اختیار فروش تبعی بر روی سهام ۱۵ شرکت بزرگ بازار از سه‌شنبه هفته گذشته آغاز شد، تا اطمینان خاطری برای سهامداران این شرکت‌ها به منظور رسیدن به آسودگی خاطری از بابت کاهش قیمت سهام باشد؛ در همین زمینه امیر مهدی صبایی مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس در گفتوگو با پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا) می‌گوید که بررسی مدارک و اخذ مجوز انتشار اوراق تبعی در کوتاهترین زمان ممکن انجام می‌شود.
وی اظهار داشت: در خصوص ارائه درخواست‌ها برای انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، پس از تکمیل مدارک از سوی ناشر در کوتاهترین زمان ممکن بررسی‌ها انجام می‌شود و در صورت حائز شرایط بودن، مجوز لازم برای انتشار اوراق به منظور تامین مالی و خرید حمایتی سهام با اتکا به منابع حاصله صادر می شود.
صبایی با بیان اینکه به طور مثال هم اکنون مجوزی برای یک متقاضی به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان صادر شده است، گفت: در راستای تسهیل شرایط برای انتشار اوراق، برای متقاضیان با رتبه اعتباری بالا امکان انتشار اوراق با سررسید بیش از یکسال فراهم می‌شود.
وی افزود: چند تقاضای اولیه تامین مالی دیگر نیز دریافت شده که تلاش می‌شود در مدت زمان کوتاه، تعیین تکلیف شوند.
براساس این گزارش، شنبه هفته گذشته نشستی با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیران هلدینگ‌های بزرگ بازار سرمایه برگزار شد که از موضوع های مهمی که در این نشست به جمع بندی رسید، حمایت هلدینگ‌ها از سهام زیر مجموعه خود در قالب انتشار اوراق اختیار تبعی بود.
در همین راستا با هدف تامین مالی از روز سه‌شنبه هفته جاری ۱۹ مهر ماه، عرضه اوراق اختیار فروش تبعی روی سهام شرکت‌های ایران خودرو، سایپا، پالایش نفت بندرعباس، پتروشیمی پارس، مخابرات ایران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تهران، سرمایهگذاری تامین اجتماعی، ملی صنایع مس، فولاد مبارکه، بانک تجارت، بانک ملت، بانک صادرات، بانک پارسیان و ارتباطات سیار ایران را آغاز شد.
با کاهش زمان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سودآوری شرکت‌ها به سبب راه‌اندازی طرح‌های توسعه‌ای افزایش خواهد یافت.
کوروش آسایش، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با خبرنگار سنا در رابطه با پیامدهای کاهش زمان افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل آورده نقدی، اظهار کرد: با کاهش زمان افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی، افزون بر تسهیل تامین مالی شرکت‌های بورسی، شاهد توسعه طرح‌های تولیدی و افزایش سودآوری شرکت‌ها خواهیم بود.
آسایش بیان کرد: هر چه زمان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی کاهش یابد سرعت نقدشوندگی سهم‌ها افزایش می‌یابد و سهامدار در استفاده از حق تقدم‌ها نیز ترغیب خواهد شد. همچنین تمایل شرکت‌ها برای تزریق نقدینگی به بازارسهام روند بهتری را طی خواهند کرد.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان گفت: هرچه افزایش سرمایه از محل آورده نقدی در فاصله زمانی کمتری طی شود فاصله قیمتی سهام و قیمت حق‌تقدم نزدیک به هم معامله خواهند شد.
دانش سرمایه ارکا برای همراهان خود اخبار های بازار سرمایه را به صورت رایگان ارائه میدهد. مطالب بیشتر
بدون دیدگاه