رابرت کیوساکی (Robert Kiyosaki)، نویسنده معروف کتاب پرفروش «پدر پولدار، پدر بی‌پول»، هشدار داده است که فدرال رزرو و خزانه‌داری در حال تخریب دلار آمریکا هستند. او در توییتی با اشاره به اینکه آنها در حال فرستادن میلیاردها سرمایهگذار ناآگاه دلاری به «جهنم مالی» هستند، توصیه کرده است طلا، نقره و بیت کوین ذخیره کنید. با این حال، کیوساکی اولین بار نیست که در رابطه با آسیب رساندن مقامات مالی آمریکا به اقتصاد و سرمایهگذاران فردی هشدار داده است. او در ماه دسامبر (آذر) نیز هشدار داده بود که فدرال رزرو و رئیس‌جمهور آمریکا در حال ایجاد تورمی ساختگی هستند و سقوط بازارهای مالی و یک رکود احتمالی را پیش‌بینی کرده بود.
تالار سیمان بورس کالای ایران امروز یکشنبه ۱۷ بهمن ماه میزبان عرضه یک میلیون و ۷۷ هزار و ۸۹۴ تن انواع سیمان تیپ یک و دو از سوی ۶۶ شرکت است. عرضه های این هفته سیمانی ها نسبت به هفته قبل از رشد ۲۹ هزار و ۴۰۰ تنی حکایت دارد.
به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) و به نقل از کالاخبر؛ امروز ۹۹۰ هزار و ۳۹۴ تن از این عرضه ها از نوع تیپ ۲، ۵۲ هزار و ۵۰۰ تن از نوع سیمان تیپ۱-۳۲۵، ۳۳ هزار و ۵۰۰ تن از نوع سیمان تیپ ۱-۴۲۵ و ۱۵۰۰ تن از نوع سیمان تیپ ۱-۵۲۵ خواهد بود.
شرکت های سیمانی که شنبه عرضه خواهند داشت به ترتیب بالاترین حجم عرضه شامل شرکت های سیمان تهران، آبیک، هرمزگان، شرق، سپاهان، مازندران، شاهرود، قائن، هگمتان، خزر، صوفیان، ساوه، گروه صنعتی ومعدنی سیمان تجارت مهریز، صنایع سیمان سامان غرب، اصفهان، بجنورد، فارس نو، فیروزکوه،فراز فیروزکوه، اردستان، مجتمع سیمان غرب آسیا، داراب، نیزار قم، خوزستان، کارخانجات سیمان لامرد، عمران انارک، زاوه تربت، صنایع سیمان شهرکرد، ارومیه، منددشتی، صنایع سیمان گیلان سبز و پیوند گلستان هستند.
همچنین شرکت های سیمان ممتازان کرمان، کرمان، نائین، آرتا اردبیل، لار سبزوار، جوین، باقران، دورود، خاش، غرب، آذر آبادگان خوی، دشتستان، صنایع سیمان نهاوند، ایلام، شمال، زنجان، توسعه گستر هلال خاورمیانه (سیمان مارگون)، کیاسر، خاکستری نی ریز، کویر کاشان، زابل، فارس، کارون، ساروج اصفهان، بینالمللی ساروج بوشهر، کاوان بوکان، خمسه، توسعه ماهان کرمان، سپهر قیر و کارزین، استهبان، کردستان، یاسوج، قشم، آباده نیز محصول خود را روی تابلو خواهند برد.
معاملات نزدیک به ۲۸ میلیون تنی در بورس کالا
از ابتدای عرضه مستمر سیمان در بورس کالا که به تاریخ ۹ خرداد ماه بر می گردد درمجموع بیش از ۳۵ میلیون تن سیمان در بورس عرضه و ۲۷ میلیون و ۹۱۰ هزار تن به ارزش ۱۲۸ هزار و ۶۷۶ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفته است. به گواه آمار با عرضه های مستمر و پر حجم شرکت های سیمانی در بورس کالا، شاهد ثبات قیمت این محصول در سراسر کشور هستیم.
عملیات بازارگردانی در واحدهای شرکت برق و انرژی پیوندگستر پارس و شرکت صنایع چوب خزر کاسپین از فردا دوشنبه ۱۸ بهمن ماه آغاز می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، شرکت فرابورس ایران با انتشار اطلاعیه‌ای از بازارگردانی بر نماد معاملاتی «بپیوند۱» با استفاده از روش مبتنی بر حراج، به مدت ۱۲ ماه از تاریخ ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ در بازار اول این شرکت خبر داد.
حداقل حجم معاملات روزانه یک میلیون سهم و حداقل حجم سفارش انباشته نیز ۵۰ هزار سهم اعلام شده است.
همچنین، بازارگردانی بر نماد معاملاتی «چخزر۱» از امروز به مدت ۶ ماه به شیوه مبتنی بر حراج در بازار دوم فرابورس آغاز می‌شود.
حداقل حجم معاملات روزانه ۲۷۰ هزار سهم و حداقل حجم سفارش انباشته نیز ۱۳ هزار و ۵۰۰ سهم اعلام شده است.
جریان معاملات ابزارهای مالی بورس‌کالا در اولین روز هفته جاری از قرمزپوشی یکپارچه نوسان بهای این اوراق حکایت داشت. این بار عقبگرد قیمتی بازارها با برداشته شدن اقدام عملیاتی از سوی دولت بایدن با بازگرداندن برخی از معافیتهای تحریمی که در دولت ترامپ علیه ایران وضع شده بود، رخ داد که به دنبال آن جریان کلی بازار ارز و سایر بازرهای موازی را به افت بیشتر قیمت‌ها ترغیب کرد.
مدتی است غالب انتظارات معاملهگران در بازار ابزارهای مالی بورس‌کالا بر فرضیه ریزش قیمت‌ها تاکید دارد؛ چرا که سیگنال‌‌‌های امیدوارکننده‌‌‌ای از سوی گفت‌وگوهای طرفین مذاکره به گوش رسید؛ اما در حال حاضر برداشتن اولین گام از سوی دولت آمریکا برای تسهیل ادامه روند مذاکرات و رسیدن به نتیجه مشخص، اعتبار این فرضیه را بیش از پیش بالا برد که به ریزش نرخ ارز در بازار آزاد در اولین روز هفته جاری منتهی شد. در گزارش‌‌‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» بارها بر این موضوع تاکید شد که جریان کلی دادوستدهای ابزارهای مالی-کالایی در بورس‌کالا با محوریت پیمان‌‌‌های آتی به عنوان تنها بازار پیش‌نگر، ریزش قیمت‌ها را در صورت به توافق رسیدن مذاکرات پیش‌بینی میکند؛ اما به سیگنال‌‌‌های رسمی‌‌‌تری نیازمند است که محرک لازم برای ریزش بیشتر قیمت‌ها را فراهم کند. بنابراین از یک طرف معاملهگران ابزارهای مالی بورس‌کالا با برگزیدن استراتژی محافظه‌کارانه، سطوح معاملاتی خود را پایین نگه داشته و سعی کردند از ثبت‌سفارش با قیمت‌های هیجانی پرهیز کنند و از طرف دیگر روند کاهشی که بازارها در پیش گرفته بودند، پیش از این اقدام، تنها واکنشی به صحبت‌‌‌های طرفین مذاکرات تلقی شد؛ چرا که هنوز خبری از اقدام عملی نبود. بنابراین لازمه تداوم حرکت در مسیر تنزل نرخ برای ابزارهای مالی-کالایی، برداشتن گام‌‌‌های عملیاتی به شمار می‌رود تا قیمت معاملات اوراق مالی بورس‌کالا با نوسان کاهشی، بیشتر از بهای ابطال خود فاصله بگیرد. به این ترتیب جریان معاملات روز گذشته این بازارها نشان می‌دهد بازگرداندن معافیتهای تحریمی به منظور تسهیل روند مذاکرات برجام اقدامی به شمار می‌رود که اهالی این بازارها برای مدت زیادی در انتظار آن بودند تا با واکنشی به‌نسبت شدیدتر، تاثیر این خبرهای امیدوارکننده را بر معاملات خود منعکس کنند؛ تا جایی که در هر دو بازار مالی و مشتقه بورس‌کالا شاهد نوسان منفی نرخ، آن هم به میزانی شدیدتر از گذشته بودیم. در حال حاضر، تابلوی آتی بورس‌کالا که مبتنی بر دادوستد قراردادهایی با سررسیدهای آینده است، از این روند منفی در بازار حمایت میکند؛ آن هم در شرایطی که در معاملات روز گذشته تمامی نمادهای فعال این بازار به گونهای قرمزپوش شدند که از بین هشت نماد فعال این بازار در پنج سررسید صف فروش برجسته شد و سایر نمادها نیز نسبت به آخرین روز معاملاتی هفته گذشته با تنزل محسوسی در نرخ تسویه خود همراه شدند. این در حالی است که عمده این نوسانات منفی برگرفته از عقبگرد جدی بهای ارز در بازار آزاد و ورود دلار به کانال ۲۶هزار تومانی، آن هم پس از گذشت بیش از پنج‌ماه است که سبب شد عمده نمادهایی که تاریخ تحویل آنها سال آینده است، نسبت‌به سررسیدهای سال‌جاری افت نرخ جدی‌‌‌تری را تجربه کنند.
بازار گواهی‌‌‌های کالایی در ساعات ابتدایی بازگشایی هفته جاری متاثر از سیگنال‌‌‌های کاهش تحریم‌ها قرمزپوش شدند. البته برخی محصولات کشاورزی از این قاعده مستثنی بودند. در میان گواهی‌‌‌های کالایی فعال در بازار مالی بورس‌کالای ایران، گواهی‌‌‌های سکه سریعترین واکنش را به سقوط نرخ ارز در بازار داخل به کانال ۲۶هزار تومان نشان دادند و با عقبگرد قیمتی ۳ / ۲درصدی روبه‌رو شدند. البته این عقبگرد قیمتی تنها مربوط به بازار مالی بورس‌کالا نبود و نرخ سکه در بازار فیزیکی نیز در زمان تنظیم این گزارش کاهش ۲ / ۲درصدی نسبت به نرخ بازگشایی داشت. با وجود این، همچنان میانگین نرخ معامله گواهی سکه در نرخی حدود ۲درصد کمتر از ارزش بنیادی (۱ / ۰قیمت معامله در بازار فیزیکی) آن بوده که این موضوع بیانگر انتظار فعالان بازار مالی بورس‌کالا از استمرار روند کاهشی به وجود آمده در این بازار است.
قرمزپوشی بازار گواهی با سیگنال‌‌‌های ارزی
انتشار اخبار مثبت از مذاکرات وین و رفع بخشی از تحریمهای وضع‌شده علیه ایران از سوی ایالات‌متحده آمریکا در ساعات ابتدایی روز شنبه شانزدهم بهمنماه به سیگنال اصلی جهت‌‌‌دهنده به روند معاملات در بازار مالی بورس‌کالای ایران تبدیل شد. این سیگنال در حالی که به عقبگرد نرخ ارز به کانال 26هزار تومانی در بازار آزاد منجر شد، زمینه قرمزپوشی بازار گواهی سپرده کالایی در اغلب نمادها را طی ساعات ابتدایی بازگشایی بازار مهیا کرد. گواهی‌‌‌های سپرده سکه طلا سریعترین واکنش را به انتشار اخبار کاهش تحریم‌ها نشان دادند، به نحوی که در زمان تنظیم این گزارش، بیشترین درصد عقبنشینی قیمتی در گواهی‌‌‌های سکه رخ داد و میانگین نرخ معامله پنج‌گواهی سکه فعال در بازار مالی بورس‌کالای ایران کاهش 63 / 2درصدی داشت. در عین حال، در زمان تنظیم این گزارش، فاصله قیمتی میان میانگین نرخ هر گواهی سکه با ارزش بنیادی آن به 2 / 2درصد افزایش یافت که این موضوع بیانگر انتظار معاملهگران این بازار برای کاهش بیشتر نرخ ارز است. به شکل بنیادی ارزش هر واحد گواهی سکه طلا برابر یک‌صدم ارزش نرخ معامله (میانگین قیمت خرید و فروش روز) سکه در بازار فیزیکی است.؛ با وجود این، معاملهگران این بازار که احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها را با توجه به سیگنال‌‌‌های منفی ارزی می‌دهند، هر گواهی را در نرخی کمتر از ارزش بنیادی آن مورد دادوستد قرار می‌دهند.
برآورد فعالان بازار درست از آب درآمد
معاملات گواهی سپرده سکه در بازار مالی بورس‌کالا ظرف هفته گذشته نیز جریان مثبتی نداشت و میانگین نرخ معامله هر گواهی از اواسط هفته از کانال 120هزار تومان عقبنشینی کرد، به نحوی که هر گواهی سکه (معادل یک‌صدم سکه فیزیکی) با نرخی در محدوده 119هزار تومان مورد دادوستد قرار گرفت. این عقبنشینی نرخ و بازگشت به کانال 119هزار تومانی بیانگر برآورد فعالان این بازار از کاهش قیمت در روزهای بعد بود؛ برآوردی که اتفاقا درست از آب درآمد و گواهی‌‌‌های سکه در ساعات ابتدایی بازگشایی بازارها طی روز شنبه شانزدهم بهمن با عقبنشینی شتابان رشد قیمت روبه‌رو شدند.
معاملهگران گواهی سکه فروشنده شدند
نرخ گواهی سکه در بازار مالی بورس‌کالا ظرف هفته گذشته کاهشی و انتظارات فعالان بازار نیز منفی بود؛ اما از حجم معاملات گواهی سکه ظرف هفته گذشته به‌شدت کاسته شد. این موضوع بیانگر تردید فعالان این بازار از روند حاکم بر بازار بوده که باعث می‌شود فعالان این بازار خرید و فروش‌های خود را تا مشخص شدن رویه بازار به تعویق بیندازند. با این حال، در ساعات ابتدایی بازگشایی بازار در روز ابتدایی هفته جاری برحجم معاملات گواهی سکه افزوده شد و اغلب معاملهگران در موقعیت خروج از بازار قرار گرفتند.
کمرنگ شدن سیگنال جهانی
نوسان نرخ طلا در بازارهای جهانی سیگنال مهم دیگر اثرگذار بر روند معاملات گواهی سکه است. با وجود این، به نظر می‌رسد اثرگذاری این سیگنال بنیادی در میان اخبار احیای برجام کمرنگ شده است؛ هرچند حتی در این شرایط نیز نمیتوان این سیگنال را نادیده گرفت. طلا در بازارهای جهانی ظرف هفته گذشته با رشد قیمت 93 / 0درصدی روبه‌رو شد. نرخ طلا از 1790دلار به ازای هر اونس در روز ابتدایی هفته گذشته تا 1807دلار به ازای هر اونس صعود کرد. تعویق زمان افزایش نرخ بهره در ایالات‌متحده آمریکا حداقل تا ماه مارس به کاهش شاخص دلار آمریکا در هفته گذشته منجر شد و زمینه رشد بهای این دارایی را به وجود آورد. با این حال، انتشار دادههای اشتغال ایالات‌متحده آمریکا در روزهای پایانی هفته احتمال رشد نرخ بهره در ماه مارس را افزایش داد و زمینه بهبود ارزش شاخص دلار آمریکا را فراهم کرد که این موضوع سیگنالی منفی برای طلا در بازارهای جهانی بود. با وجود این، همچنان تورم جهانی بالاست و طلا به عنوان دارایی امن در زمان تورم از این سیگنال مثبت جهت می‌گیرد. به این ترتیب طلا در بازارهای جهانی در بلاتکلیفی میان دو داده مهم تورم بالا و بهبود شاخص دلار آمریکا با افزایش نرخ بهره قرار دارد. در حالی که تورم بالا از نرخ این دارایی حمایت میکند، سیاست‌‌‌های انقباضی و بهبود شاخص دلار آمریکا، تضعیف‌‌‌کننده نرخ آن هستند.
مقاومت طلای سرخ در مقابل سیگنال‌‌‌های منفی
جریان غالب بازار مالی بورس‌کالا ظرف روز گذشته کاهشی بود؛ اما برخی نمادهای گواهی زعفران در مقابل سقوط نرخ مقاومت کردند. از 10نماد گواهی زعفران فعال در این بازار در زمان تنظیم این گزارش سه‌نماد با رشد قیمت نسبت به نرخ بازگشایی روبه‌رو بودند؛ اما از قیمت هفت‌نماد نسبت به نرخ بازگشایی کاشته شده بود. میانگین نرخ تغییر قیمت این 10نماد نیز برابر منفی 38 / 0درصد بود. با این حال، میزان روند منفی حاکم بر بازار گواهی زعفران کمتر از جریان منفی حاکم بر معاملات در بازار آتی بود. به شکل معمول بازار گواهی سپرده باید تعیین‌‌‌کننده جریان بازار آتی باشد؛ اما بهنظر می‌رسد معاملهگران بازار آتی سریع‌تر از معاملهگران این بازار به سیگنال‌‌‌های ارزی حاکم بر بازار واکنش نشان دادهاند، به این ترتیب انتظار می‌رود این مرتبه بازار آتی جریان‌‌‌دهنده به بازار گواهی طلای سرخ باشد.
روند خلاف جهت گواهی برنج
بهرغم جو منفی حاکم بر معاملات گواهی سپرده کالایی در بازار مالی بورس‌کالای ایران بر قیمت گواهی برنج در این بازار افزوده شد، به نحوی که در زمان تنظیم این گزارش نرخ هر گواهی برنج نسبت به نرخ بازگشایی حدود 38 / 0درصد افزایش یافت. مهم‌ترین دلیل این رشد قیمتی خلاف جریان غالب در بازار، رشد قیمت این محصول در بازار فیزیکی ظرف روزهای اخیر بود. با توجه به اینکه حجم معاملات برنج در بازار گواهی به‌مراتب کمتر از حجم آن در بازار فیزیکی است، معاملات در این بخش از روند بازار فیزیکی سیگنال می‌گیرد. به این ترتیب، صعود قیمت برنج در بازار عمده‌‌‌فروشی و خرده‌‌‌فروشی کشور ظرف روزهای اخیر به افزایش ارزش گواهی‌‌‌های برنج در این بازار منجر شد.
بیت‌کوین، دیروز بالاخره توانست از دیوار مهم ۴۰ هزار دلار عبور کند و به بالاترین قیمت خود در دو هفته اخیر برسد. احسان عاشوری در گفت‌وگو با «ایسنا» با بیان اینکه بیت‌کوین، دیروز جمعه ۱۵ بهمن ماه از دیوار مهم ۴۰ هزار دلار عبور کرد، گفت: بیت‌کوین طی ۲۴ ساعت گذشته ۱۰ درصد افزایش قیمت داشته و به قیمت ۴۱ هزار و ۵۰۰ دلار رسیده است. این برای نخستین بار است که بیت‌کوین پس از دوم بهمن ماه امسال، از مرز روانی حیاتی ۴۰ هزار دلار عبور میکند. دیروز پس از آنکه بیت‌کوین توانست سطح حمایتی بین ۳۵ تا ۳۷ هزار دلار را حفظ کند، از منطقه نوسانی هفتگی عبور کرد. وی ادامه داد: با وجود این، هنوز هم قیمت بیت‌کوین از بیشترین مقدارش یعنی ۶۹ هزار دلار، فاصله زیادی دارد. هدف بعدی قیمت بیت‌کوین، بین ۴۲ تا ۴۳ هزار دلار است. از آن طرف، اگر بیت‌کوین دوباره به روند نزولی برگردد، سطوح ۳۳ هزار دلار و در بدترین شرایط، ۲۸ هزار دلار سطوح حمایتی بیت‌کوین هستند.
این کارشناس بازار ارزهای دیجیتال درباره علت این افزایش قیمت بیان کرد: یکی از عوامل مهمی که در این امر دخیل بود، اطمینان تریدرهای بازار رمزارزها از ثبات بازار پس از سقوط قیمت‌ها بود. البته برخی تریدرها احتمال به وجود آمدن شورت اسکوییز را هم عنوان کردهاند. اما در این بین علت احتمالی دیگری هم برای جهش قیمتی بیت‌کوین وجود داشت. رشد قیمت بیت‌کوین دقیقا پس از آن اتفاق افتاد که گزارش اشتغال به کار آمریکا در ماه ژانویه منتشر شد. گزارشی که نشان می‌داد اشتغال آمریکا رشد چشمگیری داشته است. به نظر می‌رسد همزمانی این اتفاق و جهش قیمت بیت‌کوین بی‌ارتباط نباشند و این موضوع به عنوان محرکی برای نوسان بازار عمل کرده است. عاشوری ادامه داد: از طرفی شرکت استخراج بیت‌کوین Marathon Digital Holdings در آمریکای شمالی، روز جمعه گفته است که دارایی‌های رمزارز خود را به ۸۵۹۵ بیت‌کوین افزایش داده است. این موضوع نیز ممکن است بر روند صعودی بیت‌کوین اندکی تاثیر گذاشته باشد. با این جهش قیمت، احساسات بازار از افسردگی به سمت خوش‌بینی تغییر کرده و امروز شاخص ترس و طمع روی عدد ۳۳ قرار گرفته است. جمعه نه فقط برای بیت‌کوین، بلکه برای آلت‌کوین‌ها هم روز خوبی بود.
روز گذشته نرخ دلار پس از ۵ ماه و نیم به کانال ۲۶هزار تومانی برگشت و از هسته سخت معاملاتی ماه‌های اخیر خود عبور کرد. کانال ۲۷هزار تومانی برای معاملات دلار به یک هسته سخت تبدیل شده بود که برای عبور از آن به یک خبر جدی نیاز داشت. به نظر می‌رسد که انتشار خبر بازگشت یک معافیت هستهای ایران و حرکت به سمت فینال مذاکرات هستهای خبری بود که این فشار را ایجاد کرد تا دلار از هسته سخت قیمتی خود عبور کند و درنهایت به میانه کانال ۲۶هزار تومانی برسد.
دلار در روز آغازین هفته جدید، کانال‌شکنی مهم داشت. شاخص بازار ارز پس از 5ماه به کانال 26هزار تومانی بازگشت و از هسته سخت کانال 27هزار تومانی عبور کرد. بررسی‌های میدانی از بازار ارز روز شنبه خبر از کاهش چشمگیر حجم تقاضا برای اسکناس آمریکایی می‌دهد. عمده معاملهگران ارزی بازار تهران نیز در جهت جلوگیری از ضررهای ناشی از این کانال‌شکنی، با هدف تخلیه دارایی‌های دلاری خود به جمع عرضه‌کنندگان پیوستند. اخبار مثبت حول محور مذاکرات احیای برجام را می‌توان مهم‌ترین عامل کانال‌شکنی دلار در روز گذشته دانست. فضای سیاسی رسانه‌های روز شنبه خبر از لغو برخی تحریمهای هستهای ایران می‌دهد. از سوی دیگر نیز دیروز میخائیل اولیانوف، نماینده کشور روسیه در مذاکرات هستهای وین با اشاره به لغو تعدادی از تحریمهای هستهای اذعان کرد که مذاکرات وین وارد مرحله نهایی خود شده است. قیمت دلار در عصر روز شنبه با اختلاف 200تومانی نسبت به نرخ شروع بازار در این روز به رقم 26هزار و 700تومان رسید.
دیروز شنبه 16بهمن ماه بازار آزاد ارز تهران با شوک کاهشی کار خود را آغاز کرد. نرخ شاخص بازار ارز که در سه هفته گذشته بارها تلاش‌هایی در جهت عبور از هسته سخت کانال 27هزار تومانی کرده بود با شروع اولین ساعات کاری روز شنبه نه تنها از مرز حمایت 27هزار و 500تومانی خود عبور کرد، بلکه با 600تومان کاهش قیمت نسبت به نرخ روز پنج‌شنبه 14بهمن ماه در سطح قیمتی 26هزار و 900تومان معامله شد. معاملهگران بازار ارز تهران نیز که در دی ماه سال جاری با تجربه‌ای مشابه دچار ضرر های نسبتا هنگفتی شده بودند، از روند کاهشی دیروز جلوگیری نکرده و با عرضه منابع دلاری خود در بازار سعی در همراهی با روند کاهشی مذکور داشتند. اما مشاهدات به‌عمل‌آمده از هسته مرکزی بازار ارز خبر از عدم وجود خریدار برای سطوح قیمتی کانال 26هزار تومانی می‌دهد. طبق گزارش خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» اندک خریداران موجود در بازار روز شنبه، قیمت‌هایی حوالی کانال 25هزار تومانی را با چاشنی شیطنت برای خرید اسکناس آمریکایی پیشنهاد می‌دادند که خب به تبع فروشندگان حداقل فعلا از پاسخگویی به این پیشنهادها خودداری می‌کردند. برخی از تحلیلگران بازار ارز نیز با بررسی فضای مرکزی بازار بر این باورند که انتظارات جامعه و معاملهگران از آینده نزدیک بازار ارز تهران شدیدا کاهشی است.
درنهایت قیمت اسکناس آمریکایی در پایان ساعات کاری روز شنبه با 900 تومان کاهش نسبت به نرخ روز پنج‌شنبه به سطح قیمتی 26هزار و 600تومان رسید. اما معاملات فردایی، سطوح پایین‌تر را نیز هدف‌گذاری کرده بود.
خبر سیاسی منتشرشده در روز شنبه به نظر عده زیادی از تحلیلگران و کارشناسان بازار ارز، مهم‌ترین عامل تغییر کانال دلار در این روز بود. در بامداد روز شنبه بود که رسانه‌های خارجی خبر لغو برخی از تحریمهای هستهای آمریکا علیه ایران را منتشر کردند. به نظر تحلیلگران سیاسی داخلی و خارجی لغو این سری از تحریم‌ها که موانع مهمی در مقابل راستی‌آزمایی هستهای ایران در جوامع جهانی بودند، می‌تواند خبر از نزدیک شدن بیش از پیش به حصول توافق جدید بین ایران و قدرت‌های جهانی داشته باشد. تحلیلگران بازار ارز تهران نیز با اشاره به نظرات پیشین خود مبنی بر اینکه دلار برای عبور از کانال 27هزار تومانی نیاز به اخبار قطعی‌تری از مذاکرات وین دارد، اذعان کردند که خبر دیروز را می توان در مجموعه اخبار کانال‌شکن برای بازار ارز دانست. سکه امامی نیز در روز کانال‌شکنی دلار با عبور از مرز حمایت 12میلیون تومانی وارد کانال 11میلیون تومان شد. روز شنبه قیمت هر قطعه سکه امامی با 345هزار تومان کاهش نسبت به نرخ روز پنج‌شنبه به رقم 11میلیون و 900هزار تومان رسید.
کامل ابراهیمیان
کارشناس بازار سرمایه
اکنون در حوزه تصمیم‌گیری سرمایهگذاران فعال در بازار سرمایه چند فاکتور موثر وجود دارد. تصمیمات بودجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای دولت سیزدهم در کنار رفت و برگشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در مجلس شورای اسلامی بین کمیسیون‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از جمله کمیسیون تلفیق و دولت روی داد، منجر به اتخاذ تصمیماتی مبهم اعم از ایجاد هزینههایی که محل منابع آن مشخص نیست نیز شد. در عین حال گمانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌زنی درخصوص اینکه احتمالا در آینده نیز منابع تامین نگردد هم وجود خواهد داشت.
از نرخ خوراک پتروشیمیها و نرخ سوخت صنایع به‌عنوان دیگر موضوعی می‌توان نام برد که تحت‌تاثیر یک فرمول معیوب آسیب جدی به روند معاملاتی بازار سهام طی ۲ماه اخیر وارد کرد که همچنان نیز اقدامات لازم در راستای اصلاح و بهبود فرمول صورت نگرفته اما صرفا یکسری سقف‌هایی در این حوزه تعیین‌شده است.
سمت و سوی سیاست خارجه در حوزه برنامه جامع اقدام مشترک و اثرات آن در روند معاملاتی دلار نیز به‌عنوان یکی از پیشران‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مهم در بازار سرمایه مورد پیگیری از سوی معاملهگران قرار دارد که متاسفانه ابهامات زیادی نیز در این‌خصوص قابل‌مشاهده است.
وضعیت بازارهای جهانی دیگر پارامتر قابل‌تاملی خواهد بود که سرمایهگذاران در جریان معاملاتی خود مورد محاسبه قرار می‌دهند. نرخ نفت این روزها از وضعیت مطلوبی برخوردار بوده و نرخ گاز نیز طی ۶ماه اخیر روند صعودی را تجربه کرد که پیامد آن نیز در حاشیه سود شرکت‌های پتروپالایشی نمایان است.
اغلب شرکت‌ها نسبت به سال گذشته سود قابل‌توجهی ساختن و گزارش ۹ ماهه مطلوب‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری را در بازار منتشر کردند، هرچند قطعی برق و گاز در فصل پاییز عملکرد برخی از شرکت‌ها را تحت‌تاثیر قرار داد، با این حال انتظار می‌رود گزارش عملکرد شرکت‌ها در فصل زمستان بهتر از فصل پاییز به معاملهگران ارائه شود. چند‌ماه آینده بورس‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان به پیشواز مجامع و تقسیم سود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌روند. با توجه به نسبتP / E (ttm) بازار که تقریبا این پارامتر به لحاظ رقم در کف حدود یک سال و نیم گذشته قرار گرفته است، بهنظر می‌رسد که شرایط برای خریداران مساعد بوده و می‌توان روند رو به بهبودی را برای بورس تهران و فرابورس ایران ارزیابی کرد.
سرمایهگذار به‌منظور کسب بازدهی موردانتظار اقدام به تزریق منابع مالی خود در بازار سهام میکند. زمانی‌که ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی خارج از کنترل در حوزه سرمایهگذاری همانند اتخاذ تصمیماتی غیر‌قابل باور از سوی سیاستگذار در بودجه که منافع آتی شرکت‌های موجود در بازار سرمایه و سهامداران را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، به بازار تحمیل می‌شود سرمایهگذاران غالبا با مشاهده چنین مواردی دچار ترس میشوند. چنین ترسی به لحاظ روانی مستلزم گذر زمان بوده تا سهامدار بتواند از شرایط ایجادشده مقداری فاصله گرفته تا پس از مدتی به‌طور مجدد اعتماد به بازار بازگردد.
در حقیقت تصمیماتی که خارج از بازار سرمایه و ضد‌شرکت‌های فعال اتخاذ و منجر به شکست دیوار اعتماد شد، طی مرور زمان ترمیم و بازگشت اعتماد را در پی خواهد داشت. این مهم یکی از دلایل اساسی محسوب می‌شود که سرمایهگذاران اکنون در راستای خرید سهام انرژی لازم را ندارند.
تلاطم‌های شدید نرخ بهره و قرارگرفتن در روند کاهشی نیز هر چند عامل موثری در جریان داد و ستدها محسوب می‌شود اما در شرایط فعلی با درنظر‌گرفتن مجامع جذابیت بازار سرمایه بهتر از سپرده و بهره بانکی خواهد بود.
بهنظر می‌رسد در صورتی خریداران تمایل بیشتری به سرمایهگذاری پیدا خواهند کرد که وضعیت بودجه۱۴۰۱ در صحن مجلس شورای‌اسلامی تعیین‌تکلیف شود، حصول توافق در مذاکرات هستهای را داشته باشیم، شرکت‌ها به رونق‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری صادرات امیدوار شوند و هزینههایی که ملزم به پرداخت در راستای دورزدن تحریم بودند حذف‌شود. با رفع تحریم دولت می‌تواند با آسودگی بیشتری تصمیم‌گیری درخصوص تامین‌مالی بودجه داشته باشد، فشار بر انتشار و فروش اوراق در بازار سهام که منجر به افزایش نرخ بهره در اقتصاد کشور می‌شود نیز روند معکوسی به خود خواهد گرفت. در چنین شرایطی می‌توان امید داشت که روند نزولی نرخ بهره نیز تداوم پیدا کند.
در صورت حذف ابهامات می‌توان شاهد رونق کسب بازدهی در بازار سهام بود. با از سرگیری برجام شرکت‌های ریال‌محور همانند خودروسازان، بانک و خدمات‌مالی یقینا مورد استقبال سرمایهگذاران قرار خواهند گرفت و کاهش هزینههای صادراتی شرکت‌های صادرات‌محور نیز در پروسه سودآوری آنها نمایان خواهد شد.
به سرمایهگذاران توصیه می‌شود که بخشی از پرتفوی خود را به شرکت‌های ریالی که از احیای برجام منتفع میشوند، اختصاص دهند. سرمایهگذاران به شرکت‌هایی که تداوم سودآوری دارند و در سال ۱۴۰۰ موفق به ساخت سود مطلوبی در بازار سهام شدند و در سال ۱۴۰۱ نیز با افزایش سودآوری مواجه خواهند شد نیز توجه داشته باشند. گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی نظیر پتروپالایشی، معدنی و فلزی، بانکداری و غذایی نیز می‌تواند مورد‌توجه سهامداران قرار گیرند.
فارغ از این موارد اکنون بازار سرمایه به‌جایی رسیده است که دامنه‌نوسان باید مقداری افزایش پیدا کند. پیشنهادی که کانون کارگزاران درخصوص افزایش دامنه‌نوسان تا سقف ۱۵درصدی با یکسری مکانیزم‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که در نامه خود به سازمان بورس و ارواق بهادار اعلام کرد، به اعتقاد بنده برای مرحله اول از بازگشایی تدریجی این پارامتر می‌تواند مورد بررسی و اعمال قرار بگیرد.
به نظر می‌رسد که برای شروع می‌توان در اولویت نخست ۵۰ شرکت بزرگ را در این مرحله وارد کرد. هر اندازه که دامنه‌نوسان در بازار سرمایه بزرگ شود یقینا فضای تحلیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیری در بازار سهام بیشتر و رفتارهای هیجانی کمتر خواهد شد. از طرفی در چنین شرایطی سهام شرکت‌ها دیگر بر مبنای صف‌خرید یا صف‌فروش مورد ارزیابی قرار نخواهند گرفت.
وزیر امور اقتصادی و دارایی در پایان جلسه روز گذشته شورای‌عالی بورس و اوراق‌بهادار از پرداخت سود سال ۱۳۹۹ کلیه دارندگان سهام عدالت به مبلغ حدودا ۵۵۰هزار تومان تا پیش از پایان امسال خبر داد. سید‌احسان خاندوزی طی سخنانی در جمع خبرنگاران در خاتمه جلسه شورای‌عالی بورس و اوراق‌بهادار، دستور این شورا را مختص به موضوع سهام عدالت و جمعیت حدود ۵۰ میلیون نفری سهامداران مستقیم و غیرمستقیم آن عنوان و مهم‌ترین مصوبه آن را مربوط به پرداخت سود سهام عدالت سال۱۳۹۹ به سهامداران اعلام کرد.
وزیر اقتصاد گفت: با وجود بر‌گزاری مجامع عمده شرکت‌های عضو سهام عدالت در نیمه اول سال۱۴۰۰، تاکنون سود دارندگان مستقیم و غیرمستقیم سهام آنها تاکنون پرداخت نشده بود که در این جلسه مقرر شد، با تعامل میان شرکت‌های سرمایهگذاری استانی و کانون‌های شرکت‌های سرمایهگذاری سهام عدالت، به‌سرعت و تا قبل از پایان اسفند‌ماه امسال، سود سهام عدالت سال۱۳۹۹ افراد پرداخت شود.
وی افزود: برآورد دبیرخانه شورای‌عالی بورس و اوراق بهادر این است که حدود ۵۵۰ هزار تومان به ازای هرکدام از دریافت‌کنندگان سود سهام عدالت پرداخت خواهد شد که طبیعتا برای سهامدارانی که مبلغ یک‌میلیون تومان سهام خود را در موقع مقرر تکمیل کرده بودند، این رقم تقریبا به دوبرابر افزایش می‌یابد.
خاندوزی یکی دیگر از مصوبات جلسه روز گذشته شورای‌عالی بورس و اوراق‌بهادار را مساله نمایندگی شرکت‌های سهام عدالت در شرکت‌های اقتصادی اعلام کرد و گفت: در این جلسه مقرر شد، نمایندگی سهام عدالت در شرکت‌هایی مثل پالایش و پخش تهران، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، شرکت ملی فولاد ایران، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس و بسیاری از دیگر شرکت‌ها که بخشی از سهام آنها در قالب سهام عدالت اختصاص یافته است؛ با مشارکت خود کانون شرکت‌های سرمایهگذاری سهام عدالت انتخاب شود.
وزیر اقتصاد تصریح کرد: تا پیش از این، یکی از ایرادات اساسی این بود که عملا نقش‌آفرینی مردم و خود کانون شرکت‌های سرمایهگذاری سهام عدالت در مدیریت شرکت‌های عضو این گروه، نادیده گرفته شده بود و مدیریت آنها عملا از طرف وزارتخانه‌های دولتی دنبال می‌شد.
وی گفت: در این جلسه یک قدم اساسی برداشته و مقرر شد، حتما در کارگروه، نظر کانون شرکت‌های سرمایهگذاری سهام عدالت نیز لحاظ شود و امیدواریم از تاریخ سی و یکم تیر‌ماه سال۱۴۰۰ به بعد، اختیارات مدیریتی شرکت‌های سهام عدالت نیز به شکل خیلی کامل‌تری، به مردم واگذار شود تا واقعا به سمت یک اقتصاد با مشارکت ظرفیت‌های مردمی حرکت کنیم.
حسن رضایی‌پور
کارشناس بازارسرمایه
یکی از موضوعات مهمی که روند بازار سرمایه را از ابتدای سال تحت‌تاثیر قرار داده ابهامات به‌وجود آمده در چند مساله مختلف است. موضوعاتی که در ظاهر شاید تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند اما در عمل به‌هم مرتبطند. بعد از روی کارآمدن دولت سیزدهم مباحث مربوط به احیای برجام و از سر گرفته‌شدن مذاکرات هستهای توسط بازیگران آن به اوج خود رسید. این موضوع با توجه به اینکه بر اقتصاد کشور سایه گسترانده برای فعالان اقتصادی همه بازارها از اهمیت بسزایی برخوردار است، از این‌رو هرگاه در این زمینه اخبار مثبت یا حتی منفی مخابره می‌شود، بازارهای سرمایهگذاری نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند.
در حالی این روزها اخبار و حواشی پیرامون لغو برخی تحریمهای ایران از سوی آمریکا برای بازگشت به برجام، قوت گرفته که سرنوشت تمام بازارهای سرمایهگذاری در راستای تغییرات احتمالی این وادی گره خورده است. بازار سرمایه نیز که از اواسط تابستان با فراز و فرود بسیاری تحت‌تاثیر عوامل اثرگذار خارجی همراه بوده هم‌اکنون با علامت سوال بزرگی مواجه است. این که دستیابی به توافق هستهای و لغو تحریم‌ها، بورس تهران را به چه سمت و سویی هدایت میکند، سرمایهگذاران را به‌سوی رفتارهای هیجانی سوق می‌دهد. تقریبا این واکنش‌ها در هر دور مذاکرات رسمی ایران و غرب، از سوی سرمایهگذاران مشاهده شده است. درچنین شرایطی داد و ستدهای بورسی نیز با هیجان دنبال میشوند. در ماه‌های گذشته انتشار اخبارمثبت از روند مذاکرات و احتمال قوت‌گرفتن توافقات بینالمللی معمولا با چند آیتم همراه بوده است. تزریق منابع به بازارهای مالی، سقوط قیمت دلار، کاهش انتظارات تورمی و تعمیق رکود در بازارها که می‌تواند بورس را نیز در اولین گام به کام خود بکشد، اما به راستی این احتمالات تا چه میزان می‌توانند با واقعیت موجود تطابق داشته باشند؟ بازگشت به برجام همواره جزو دغدغه‌های اصلی سرمایهگذاران محسوب می‌شود با این تفاوت که میان اثرگذاری آن بر روند معاملات، دیدگاه مشترکی وجود ندارد. با اینکه بعد از احیای برجام، نوسانات احتمالی را در نرخ ارز شاهد خواهیم بود اما این مهم صرفا نمی‌تواند بورس تهران به حاشیه براند. در دورههای قبل نیز تجربه نشان داده بازارسرمایه در مواجهه با چنین وضعیت سیاسی به سودسازی ادامه می‌دهد، اما قدر مسلم نحوه سودسازی برای شرکت‌های مختلف در دورههای زمانی متفاوت انجام خواهد شد. بررسی وضعیت بازارسرمایه در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد همه صنایع بورسی چه به‌صورت مستقیم و چه به‌صورت غیرمستقیم از اثرات احیای مذاکرات هستهای تاثیر می‌پذیرند اما میزان تاثیرپذیری شرکت‌ها با یکدیگر متفاوت است. این موضوع به درستی نشان می‌دهد که چرا بازار در مقابل اخبار برجامی واکنش‌های آنی از خود به نمایش می‌گذارد. درصورت تحقق توافقات احتمالی در مذاکرات هستهای بازار سهام نیز دو واکنش مختلف نشان خواهد داد. در اولین گام که می‌تواند در کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد بهنظر می‌رسد بازارسرمایه با اندکی عقبنشینی در کوتاه‌مدت در مدار رکودی فعلی درجا بزند، اما با توجه به اینکه در صورت رفع تحریم‌ها به مرور شاهد کاهش نرخ ارز، کاهش میزان تورم، بهبود وضعیت تجارت خارجی کشور، بهبود وضعیت اشتغال و تولید خواهیم بود، بورس تهران می‌تواند در بلندمدت خیز جدی برای صعود بردارد.
نخستین روز از معاملات هفته جاری بورس تهران حاکی از واکنش جالب‌توجه سرمایهگذاران به تغییر متغیرهای مهم اقتصادی بود. کاهش ریسک انتظاری که بهنظر می‌آمد بتواند در این روز تاثیری قابل‌توجه و منفی بر معاملات سهام بگذارد در مواجهه با متغیرهایی نظیر قیمت نفت و اثرات مثبت توافق احتمالی بر سر احیای برجام رنگ باخت. همین امر سبب شد تا در وزن‌کشی عرضه و تقاضا در روزی که گذشت شاهد رشد قیمت در برخی از نمادهای شاخص‌ساز باشیم. با این حال این تمام دلیل عدم‌افت شاخص در روز معاملاتی قبل نبود. دادههای آماری استخراج‌شده از عملکرد بورس تهران در روزهای اخیر نشان می‌دهد که بهرغم بهبود اوضاع برای افزایش تقاضا در بازار آنچه که هم‌اکنون توانسته از ریزش شاخص بورس در روز گذشته و روزهای قبل از آن جلوگیری کند، خرید حقوقی‌ها در بازار سهام است که هم راه را برای خروج سرمایه‌های محتاط بازار که عمدتا حقیقی‌ها هستند فراهم کرده و هم تغییر مالکیت در بازار را به سمت حقوقی‌ها متمایل کرده است.
سه ضلع بی‌اعتنایی بورس به دلار
در روز شنبه سرمایهگذاران خرد بازار سهام ۲۹۷میلیارد تومان دیگر از دارایی‌های خود در بورس تهران را به سرمایهگذاران نهادی این بازار فروختند. هم‌اکنون بررسی ارزش معاملات خرد در بازار یادشده حکایت از آن دارد که از مجموع ۳۷۷۴میلیارد تومان اوراق‌بهادار معامله‌شده تنها ۱۸۹۰میلیارد تومان آن به معاملات خرد اختصاص داشته که رغم پایینی را نسبت به رکورد ۱۱ هزار و ۵۰۰میلیارد تومانی سال‌جاری شامل می‌شود.
پشت پای بورس به افت دلار آزاد
بازار سهام در روز شنبه شاهد رشد ۲۵ / ۰درصدی میانگین وزنی قیمت‌ها بود. در این روز پیشروی بیش از ۳هزار واحدی قیمت‌ها سبب شد تا مهم‌ترین نمایشگر بازار سهام به سطح یک‌میلیون و ۳۰۴ هزار واحدی برسد. رشد ناچیز این شاخص در حالی روی می‌دهد که شاخص هم‌وزن به‌عنوان مهم‌ترین نمایشگر وضعیت نمادهای کوچک بازار در این روز افتی ۰۹ / ۰درصدی داشت.
اینطور که بهنظر می‌رسد با نزدیکترشدن به احیای توافق اتمی موسوم به برجام در روزهای پایانی هفته گذشته بازار سهام همچنان بر رویکرد هفته‌های اخیر خود ثابت‌قدم مانده و بنابر سنت قبلی خود در مواجهه با افزایش و کاهش قیمت دلار تمایل چندانی به واکنش نشان‌دادن ندارد.
روز گذشته در حالی شاخص بورس با افزایش ناچیز ۲۵ / ۰درصدی به‌کار خود پایان داد که در این روز به سبب انتشار خبر بازگرداندن معافیتهای تحریمی برنامه هستهای ایران، در بازار ارز شاهد کاهش قیمت دلار به کانال ۲۶هزار تومان بودیم. سقوط قیمت دلار به میانه کانال ۲۶ هزار تومانی در این روز طی شرایطی رخ داد که کمتر از یک هفته قبل قیمت این ارز معتبر در بازار تهران در محدوده ۲۸ هزار تومان قرار گرفته بود.
هم‌اکنون رصد قیمت دلار در بازار یادشده و مقایسه آن با بهای ارز نیمایی حکایت از آن دارد که واکنش بازار سهام نسبت به نوسان‌های رخ‌داده در بازار آزاد ارز نسبت به گذشته کاهش به مراتب بیشتری داشته است. این کاهش در حالی رخ می‌دهد که در بسیاری از روزهای سال‌جاری تغییرات قیمت دلار و اختلاف بالای آن با قیمت سامانه نیما مورد‌توجه بازار قرار نمی‌گرفت و فعالان این بازار با دلگرمی بر احتمال افزایش رسیدن قیمت دلار نیمایی و بازار آزاد بیشتر تحرکات خود را با نرخ برابری ریال به دلار با مکان‌هایی نظیر سبزه‌میدان تطبیق می‌دادند.
با این حال بررسی رخدادهای چند‌ماه اخیر در این بازار و تفاوت آن با سامانه نیما حکایت از آن دارد که در حال‌حاضر فعالان بازار سهام دیگر تصورات قبلی خود را کنار گذاشته‌اند و در شرایطی که میانگین هفته‌ای نرخ دلار در سامانه نیما از ۲۴ هزار تومان تجاوز نمی‌کند، سعی بر آن دارند تا تحلیل‌های خود را بیش از خوش‌بینی بر مبنای واقعیت‌ها استوار کنند. همین امر سبب شد تا در خلال معاملات روز شنبه خبر معافیت از برخی تحریمهای هستهای آمریکا که در بازار آزاد ارز و به دلیل کاهش ریسکهای انتظاری در اقتصاد ایران خودنمایی کرد، در بازار سهام از ناحیه تغییرات قیمت ارز مورد‌توجه قرار نگیرد.
با این حال خبر یادشده برای بورس اهمیت بسیاری داشت. اینطور که بهنظر می‌رسد عدم‌رشد دستوری قیمت‌ها در سامانه نیما این‌بار به نفع بازار سرمایه تمام‌شده و تا زمانی که بهای دلار در بالای نرخ ۲۴هزار تومانی باقی بماند نیازی به ترس دلاری در بورس و فرابورس نیست.
در پناه نفت
بنابر آنچه گفته شد می‌توان رشد هر چند ناچیز میانگین وزنی قیمت‌ها در بورس را اندکی عجیب و غریب دانست. بازار سهام که در طول سال‌های گذشته بیشتر رشد خود را مدیون تورم و عدم‌پایداری مقدار پایه پولی بوده است، به‌طور طبیعی و بر مبنای پیش‌فرض‌های سنتی احتمالا باید بهبود وضعیت مذاکرات و نزدیک‌شدن به توافقی دیگر را همان‌طور که پیشتر فکر می‌شد گواهی بر افزایش عرضه‌ها و در نتیجه کاهش شاخص‌کل بورس و فرابورس تلقی کند.
با این حال همان‌طور که معاملات روز شنبه نشان داد فعلا خبری از چنین ترسی نیست. نگاهی به دادوستدهای روز گذشته بازار سهام نشان می‌دهد که اقتصاد ایران پشت میز مذاکرات مسیر دیگری را پیشروی خود ترسیم میکند و شاید دیگر نتوان به مانند گذشته انتظار رشد تورمی بورس را داشت، با این حال همچنان هستند عواملی که می‌توانند قیمت‌ها را در بازار سهام افزایش دهند و از افت شدید قیمت‌ها در آن جلوگیری کنند.
یکی از این عوامل روند صعودی پر قدرت قیمت نفت در بازارهای جهانی است که در روزهای گذشته سبب شده تا بسیاری حتی با وجود رسیدن قیمت هر بشکه نفت‌برنت دریای شمال به بیش از ۹۱دلار همچنان مسیر طلای‌سیاه را افزایشی بدانند. در واپسین روز هفته گذشته کمبود عرضه سوخت نسبت به تقاضای آن در بازارهای جهانی سبب شد تا عواملی نظیر سرمای زمستانی در آمریکای‌شمالی بر عرضه این محصول استراتژیک اثر جدی بگذارد و قیمت هر بشکه نفت وست‌تگزاس را به بالای ۹۰ دلار و نفت‌برنت را به بیش از ۹۱دلار برساند. همین امر بر روی تابلوهای معاملاتی بورس تهران بازتابی جدی به‌دنبال داشت به‌طوری که نمادهای پالایشی در این روز در کنار نمادهای بانکی بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص‌کل داشتند. چنین تحلیلی از آن جهت در بورس نمایان‌شده که به‌جز آثار روانی مثبت، اثر افزایشی سود شرکت‌های پالایشی اثر عمده دارد و در کنار آن می‌تواند انتظارات را برای افزایش قیمت محصولات پتروشیمی نیز صعودی کند. این امر سبب شد تا در طول معاملات روز شنبه همزمان با نمادهای پالایشی نمادهای فعال در محصولات پتروشیمی نیز با افزایش تقاضا همراه شوند.
بانک و برجام
اما از نمادهای گروه پالایشی که بگذریم یکی دیگر از گروه‌های سبزپوش روز شنبه در بازار سهام نمادهای بانکی بودند. بانکی‌ها که در سال‌های اخیر به سبب افزایش میزان تحریم‌ها و همگام‌نبودن با تحولات بانکداری بینالمللی دسترسی چندانی به زیرساخت‌های بانکداری جهانی و ارتباطات موردنیاز خود نداشتند با اعلام معافیت در برخی از تحریم‌ها که به واسطه انجام مذاکرات اتمی ایران با دیگر اعضای برجام در روز شنبه اعلام شد، با افزایش تقاضا همراه شدند و در نمادهایی نظیر «وتجارت» برای مدتی هر چند ناچیز به محدوده صف خرید نیز رسیدند.
در حال‌حاضر بسیاری از تحلیلگران انتظار دارند که با بازشدن فضای تحریم‌ها اقتصاد ایران بتواند بمانند سال‌های قبل از تحریم دست‌کم بخشی از نیاز‌های خود را از طریق بانکداری بینالمللی برآورده سازد و ضمن بهبود شرایط به سمت کاهش هزینههای معامله برای تجار و بازرگانان ایرانی و صنایع مختلف گام بردارد.
اما یک عامل مهم دیگر که توانست بر سبزپوشی بانکی‌ها طی روز اخیر اثر جدی داشته باشد افزایش امیدواری نسبت به آزادسازی منابع ارزی برخی از بانک‌هاست که ریسک عدم‌تسعیر دارایی‌های آنها را کاهش می‌دهد و از این‌رو احتمال مجدد کاهش نرخ مجاز تسعیر ارز به مانند آنچه که در سال‌های قبل برای آنها رخ داد را به حداقل می‌رساند.
و همچنان حمایت
به غیر از عواملی که پیشتر مطرح شد یک عامل سوم و بسیار مهم در خلال معاملات روز شنبه وجود داشت که توانست از ریزش شاخص و هم‌جهتی نماگر اصلی بازار با شاخص هم‌وزن جلوگیری کند. در این روز خرید مداوم حقوقی‌ها سبب شد تا عرضه از تقاضا در بسیاری از نمادهای مهم نظیر فلزات اساسی محصولات شیمیایی و فرآورده‌های نفتی همچنین خودرو و ساخت قطعات پیشی نگیرد و از این ناحیه شاهد کاهش قیمت بیشتر نمادهای یادشده نباشیم. دقیقا عواملی نظیر این بود که توانست روز گذشته خالص تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی را به محدوده ۲۹۷میلیارد تومان برساند و حتی در بسیاری از نمادها از شکل‌گیری صف‌فروش جلوگیری کند. بسیاری از تحلیلگران بازار سهام طی روزهای گذشته بر این باور هستند که اگر در طول این مدت خرید حقوقی‌ها در بازار وجود نداشت احتمالا شاخص نه‌تنها محدوده یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی را مجددا به‌دست نمی‌آورد بلکه احتمالا در سطوح پایین‌تر از محدوده یک‌میلیون و ۲۰۰هزار واحد قرار می‌گرفت.
به هر حال در روزی که شاخص‌کل بورس تهران با رشد ۲۵ / ۰درصدی همراه شد، از ۳۴۳نماد معامله‌شده، قیمت پایانی ۱۳۳ سهم (۳۹ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۹۶ سهم (۵۷درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۲۲ نماد (۶ درصد) صف خریدی به ارزش ۴۴میلیارد تومان تشکیل دادند، اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف‌فروش در ۳۲ نماد بورسی (۹ درصد) به ارزش ۶۷میلیارد تومان بودیم.
بررسی اعداد و ارقام به ثبت رسیده در طول این روز نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد همچنان به حدی نیست که بتوان به بازگشت روند صعودی در بازار سهام امیدوار بود. معاملات روز شنبه در حالی خاتمه یافت ارزش معاملات خرد از ۱۸۹۰میلیارد تومان فراتر نرفت، از این‌رو به گفته بسیاری از کارشناسان نمیتوان با توجه به وضعیت فعلی ارزش پایین داد و ستدها و تداوم آن در هفته‌ها و‌ماه‌های اخیر همچنان به بازگشت بازار سهام به دوره رونق امید چندانی داشت. تمامی اینها در حالی مطرح می‌شود که حمایت از شاخص یا رشد برخی از صنایع در روزهای آینده را می‌توان از چارچوبی متفاوت و در قالب متغیرهای بنیادی در برخی از صنایع شاهد بود.
اواسط بهمنماه سال ۴۶ بود که فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به طور رسمی آغاز شد. حالا ۵۴ سال از آن روز می‌گذرد. بورس تهران ۵۴ ساله شده اما کارشناسان و تحلیلگران می‌گویند هنوز به بلوغ نرسیده و راهی طولانی برای رشد و توسعه در پیش دارد. اما بازار سهام ایران در چه سنی بالغ می‌شود؟ چه نیازهایی دارد؟ کارشناسان می‌گویند عدم ارتباط با بورس‌های بینالمللی، وجود محدودیت‌های معاملاتی و نابازارسازهایی همچون دامنه نوسان و حجم مبنا، دخالت‌های دولتی، قیمت‌گذاری دستوری، جعبه ابزار ناقص، بازار بدهی کمعمق، بازار اولیه توسعه نیافته و همچنین تاثیرپذیری زیاد از ریسکهای سیستماتیک تنها بخشی از نقاط ضعفی است که مانع از بلوغ این بازار میانسال شده است. از این رو تا زمانی که این کاستی‌ها مرتفع نشود و دولت دست از دخالت در مکانیزم بازار برندارد، بازار سهام کشور در هر سنی که باشد، بالغ نخواهد شد. به عبارتی شرط رسیدن این میانسال ۵۴ ساله به بلوغ، حرکت از «نابازار» فعلی به سمت یک «بازار» کارآ است.
زمان بلوغ بورس 54 ساله
عکس: مریم کامیاب / خبرگزاری مهر
اواسط بهمنماه سال۴۶ بود که فعالیت بورس اوراق‌بهادار تهران با انجام چند معادله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به‌شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی آغاز شد. حالا ۵۴سال از آن روز می‌گذرد. بورس تهران ۵۴ساله شده اما کارشناسان و تحلیلگران می‌گویند هنوز مراحل زیادی برای رشد پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌رو دارد و نمیتوان گفت به بلوغ رسیده است.
عدم‌ارتباط با بورس‌های بینالمللی، محدودیت‌های معاملاتی همچون دامنه‌نوسان و حجم مبنا، دخالت‌های دولتی در مکانیزم بازار، جعبه ابزار ناقص، بازار بدهی کمعمق، بازار اولیه توسعه‌نیافته و همچنین تاثیرپذیری زیاد از ریسکهای سیستماتیک نقاط ضعفی است که هنوز بورس‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و بهنظر می‌رسد تا زمانی که محقق نشود نمیتوان از توسعه و بلوغ در این بازار میانسال سخن گفت.
بازار هنوز مراحل رشد زیادی پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌رو دارد
سعید اسلامی بیدگلی: اینکه بازار سرمایه ما بیش از نیم‌قرن است که فعالیت میکند، اولا اتفاق خوبی است. البته همه این ۵۰ سال دورههای توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای نبوده است. پس از انقلاب فعالیت بازار تا سال‌ها متوقف بود و طی برخی از این سال‌ها هم که فعالیت داشته، فعالیتش محدود بوده است، یعنی بازار مختصری بوده و سهمی هم در تامین‌مالی بنگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نداشته است، بنابراین نمیتوان گفت که در همه این سال‌ها دورههای رشد را سپری کرده است.
اساسا کشوری که ۵۰ سال بازار سرمایه فعال و رو به توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای داشته، اکنون باید در دوران بلوغ خود باشد و همه ابزارها باید در آن وجود داشته باشد اما واقعیت این است که بازار سرمایه ایران بخش بزرگی از ۵۴ سال را فعال نبوده و چالش‌های خود را داشته است، بنابراین هنوز مراحل رشد زیادی پیشروی خود دارد. (منظور از مراحل رشد نیز رشد رشد زیرساختی و زیرساختاری است)، بنابراین بازار هنوز جای توسعه بسیار زیادی دارد.
هنوز سهم معاملات سایر ابزارهای مالی در ایران بسیار پایین است و می‌توان گفت هنوز بازار مشتقه فعالی در بازار ما وجود ندارد. نهادهای مالی ما هم بسیار توسعه‌نیافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. البته به دلیل نوسانات و مشکلاتی که در ساختار اقتصاد کلان کشور وجود دارد طبیعتا امکان توسعه برخی از این نهادها و ابزارها وجود ندارد. تا مشکلات اقتصاد کلان کشور حل نشود هم نمیتوان چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبتی برای راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اندازی برخی از ابزارهای مالی تصور کرد. با این حال این مدت، زمان مناسبی برای تدوین قوانین، مقررات و ارتقای سواد مالی و اقتصادی عموم جامعه، افزایش ضریب نفوذ بازار و افزایش سهم تامین‌مالی از طریق انتشار اوراق بوده است. بهنظر می‌رسد مسیری که باید بازار طی ۴سال آینده طی کند، این است که بازار بدهی را برای شرکت‌ها توسعه دهد، همچنین بازارهای اولیه توسعه پیدا کنند، بازارهایی همانند بازار سرمایهگذاران حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ارتقا پیدا کنند و همچنین زیرساخت‌های معاملاتی افزایش پیدا کند.
توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌نیافتگی بورس به دلیل عدم‌ارتباط بینالمللی
نوید قدوسی: بازار سرمایه ایران در این ۵۴ سالی که از تاسیسش می‌گذرد حدود ۱۲سال متوقف بوده است، بنابراین از یک‌سو سابقه خیلی طولانی ندارد و از سوی دیگر بازاری است که محدودیت‌های زیادی دارد؛ محدودیت‌هایی که از دو جنس هستند؛ یکی محدودیت‌های مربوط به قوانین و مقررات و دیگری محدودیت‌های ناشی از تسلط دولت در فضای فعالیت‌های اقتصادی کشور. این محدودیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از توسعه بازار سرمایه آنطور که شایسته و بایسته است جلوگیری کرده است.
یکسری از محدودیت‌هایی که شاید بتوان آنها را در کنار محدودیت‌های معاملاتی و مقرراتی قرار داد، این است که ابزارهای مدرن مالی فرصت توسعه در بازار نداشتند. همین مساله باعث شده که بورس ایران، بازار محدودی باشد. این چیزی که ما اکنون به‌عنوان بازار داریم، بازاری است که عملا تنها معاملات اسپات (نقدی) در آن انجام می‌شود. در ۴سال گذشته که فقط معاملات بورس تهران به این شکل بوده است. البته ابزارهایی توسعه پیدا کردهاند ولی آنطور که شاید و باید این توسعه اتفاق نیفتاده است.
همچنین در بازار سرمایه ما ابزارهای مشتقه به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد، مثل سایر بازارهای دنیا توسعه پیدا نکرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. بورس ایران یک بورس کاملا محلی است؛ یعنی ما یک شرکت خارجی در بورس نداریم و هیچ‌کدام از شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه ما در بورس‌های خارجی عرضه نشده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. این موضوع باعث شده که ما عملا یک بازار محدود و محلی داشته باشیم که هیچ ارتباطی با بازارهای بینالمللی ندارد. این عدم‌ارتباط باعث می‌شود که تحولاتی که در بورس‌های بینالمللی وجود دارد، در بازار ما دیده نشود و ما از آن فضا فاصله بگیریم و از بازارهای جهانی دور بمانیم، در واقع می‌توان گفت که عدم‌ارتباط با بورس‌های بینالمللی عاملی است که باعث شده توسعه بازار آنطور که شایسته اقتصاد کشور است، اتفاق نیفتد.
در بحث مالکیت دولتی هم فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنم اتفاقی فراتر از بازار سرمایه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد، یعنی حتی اگر بخش واقعی اقتصاد کشور را در نظر بگیریم، تسلط دولت و قدرت بیش از حد دولت را در عرصه اقتصاد کشور می‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینیم که باعث شده تهدید‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی برای بخش واقعی اقتصاد ایجاد شود. همین تهدید‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با یک واسطه به سهام شرکت‌هایی که در بورس عرضه شدهاند هم سرایت کرده است. این اتفاق واقعیت ناخوشایندی است و می‌توان ابراز امیدواری کرد که فضای اقتصادی کشور بازتر شود و به سمت اقتصاد آزاد حرکت کنیم. اگر این اتفاق بیفتد حتما بازار سرمایه می‌تواند توسعه بیشتر و ضریب نفوذ بالاتری در جامعه داشته باشد.
نقطه ضعف بازار، تاثیرپذیری از ریسکهای سیستماتیک است
علی اسلامی: بیش از نیم قرن از فعالیت بازار سرمایه ایران می‌گذرد و از این منظر بازار سرمایه ایران یکی از قدیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین بازار سرمایه آسیا را به خود اختصاص داده است. طبیعتا انتظار می‌رود با توجه به قدمتی که بازار دارد بلوغ لازم را هم به‌دست آورده باشد. اکنون از بسیاری از جهات بازار ما در مقایسه با بورس‌های کشورهای همسایه نسبتا بالغ است و البته در برخی از زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هم نیازمند تلاش بیشتر است. یکی از نکات مهم بازار سرمایه ایران تعداد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و تنوع صنایع بورسی است. اکنون تنوع ابزارهای نوین مالی نظیر صندوق‌های سرمایهگذاری، بنگاه‌های بدهی، ابزارهای مبتنی بر سرمایه نوین نظیر صندوق‌های پروژه و صندوق‌های سرمایهگذاری خصوصی در بازار شکل گرفته است. از این منظر بازار سرمایه ما نقش پیشرویی را در بورس‌های خاورمیانه به خودش اختصاص داده است.
بازار سرمایه ما در حوزه آلترناتیوها مثل صندوق‌های سرمایهگذاری عملکرد مطلوبی داشته و ابزارهای بسیاری زیادی طراحی شده ولی متاسفانه در حوزه نهادسازی بازار ابزار مشتقه نتوانستیم موفقیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خوبی داشته باشیم. علاوه‌بر این بهنظر می‌رسد یکی از نقاط ضعف جدی بازار تاثیرپذیری بسیار زیاد آن از ریسکهای سیستماتیک است که دو علت اصلی دارد. یکی از آنها این است که ما هنوز نتوانسته‌ایم عمق لازم را در بازار ایجاد کنیم. برخی از ابزارها را هم نتوانستیم تا جایی‌که شایسته است توسعه دهیم؛ نظیر نقش فعال بازارگردان‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها. همچنین با وجود اینکه برای برخی از ابزارها مجوزهای لازم را در کمیته فقهی گرفتیم، نظیر فروش استقراضی اما نتوانستیم آنها را راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اندازی کنیم. اینها باعث شده که دچار محدودیت‌هایی باشیم؛ محدودیت‌هایی نظیر حجم مبنا و دامنه‌نوسان. چنین محدودیت‌هایی بخش زیادی از کارآیی بازار سرمایه را کم کرده است. اگر این اقدامات را بتوان در سال‌های آینده انجام داد شاید بازار سرمایه کارآتری داشته باشیم.
علاوه بر این باید تلاش کرد که زیرساخت‌های بازار سرمایه را به گونهای فراهم کنیم که شرایط افزایش سهم بازار سرمایه از پس‌‌‌‌‌‌‌‌‌اندازهای مردمی را داشته باشد. این مهم نیازمند پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌نیازهایی است که باید فراهم شود؛ از جمله فرهنگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی درست، افزایش سواد مالی، به‌ویژه افزایش سواد مالی در مدیران و تصمیم‌گیران و قانون‌گذاران. متاسفانه اکنون برخی از مقررات و قوانین یا زائد هستند یا مانع توسعه بازارند. این اتفاق ثابت میکند افرادی که بعضا در برخی از تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها مشارکت دارند سواد مالی لازم را ندارند، بنابراین یکی از مهم‌ترین اقدامات افزایش سواد مالی است که منجر به توسعه بهتر بازار سرمایه می‌شود.
دانش سرمایه ارکا برای همراهان خود اخبار های بازار سرمایه را به صورت همه روزه ارائه می دهد.
منبع: سازمان بورس
بدون دیدگاه