شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس کالای ایران با نرخی بالاتر از قیمت صادراتی آن عرضه شد؛ با این وجود ایجاد جریان مستمر صعودی در نرخ ارز در بازار آزاد و نیمایی و احتمال استمرار این روند از سوی فعالان بازار باعث شد متقاضیان از شمش گران عرضه‌شده در بازار فیزیکی بورس کالای ایران استقبال کرده و ۹۰درصد عرضه‌ها مورد معامله قرار گیرد؛ این در حالی بود که ظرف هفته گذشته حدود ۲درصد از نرخ شمش فولاد صادراتی ایران فوب خلیج فارس کاسته شد اما این روند افت نرخ به بازار داخل سرایت نکرد. برخی فعالان بازار این رشد قیمتی در بازار شمش فولاد داخل بی‌توجه به سیگنال جهانی را متاثر از شیوه تعیین قیمت پایه، اجازه خرید برای هر متقاضی غیرتولیدکننده در شرایطی که انتظارات تورمی در کشور سودای صعود دارد و عرضه‌های اعتباری میدانند و معتقدند این عوامل به رونق این بازار منجر شده و خرید شمش با نرخ فعلی برای نوردکار فاقد توجیه اقتصادی است.
درحالیکه در روز دوشنبه ۱۶ آبان بالغ‌بر ۱۸۶هزار تن شمش فولاد با قیمت پایه ۱۲هزار و ۸۵۰ تومان تا ۱۳هزار و ۸۵۰ تومان در بورس کالا عرضه شد که کف قیمت پایه نسبت به کف نرخ پایه در هفته قبل تغییری نداشت، اما سقف بازه قیمت پایه رشدی ۱۰۰تومانی داشت. برای ۱۸۶هزار تن محصول عرضه‌شده در این بازار تقاضایی بالغ بر ۳۳۰هزار تن به ثبت رسید که در نهایت به فروش ۱۶۹هزار تن شمش با میانگین نرخ ۱۳هزار و ۷۸۰ تومان منجر شد. با احتساب مالیات ارزش افزوده و کارمزد ارکان بورس، میانگین نرخ تمام‌شده فروش شمش در این بازار به ۱۵هزار تومان به ازای هر کیلوگرم می‌رسد. با احتساب هزینه تبدیل میلگرد تولیدی با این شمش نرخی برابر ۱۶هزار و ۶۵۰ تومان خواهد داشت. این در حالی است که در شرایط کنونی هر کیلوگرم میلگرد در انبار تجار در بازار آزاد تهران نرخی برابر ۱۶هزار و ۳۰۰ تومان داشته و خبری از متقاضی در این نرخ نیز نیست.
بنابراین خرید شمش با این نرخ در شرایط کنونی فاقد توجیه اقتصادی برای عرضه در بازار داخل و صادرات است. البته بخشی از نوردکاران به صادرات و بازگرداندن نرخ ارز در ماه‌های آینده و با نرخی بالاتر امیدوارند و بنابراین حاضر به خرید شمش گران می‌شوند. البته بورس کالا برای معاملات روز ۱۶ آبان محدودیت در سقف خرید شمش فولاد از سوی متقاضیان وضع کرد. این سقف ثبت سفارش برای واحدهای مختلف تولیدی متفاوت بود. این رویه توانست از رقابت افسارگسیخته قیمتی در این بازار ممانعت کند. از نرخ فولاد صادراتی ایران‌فوب خلیج فارس ظرف هفته گذشته کاسته شد؛ به‌نحوی که به گزارش متال‌بولتن، میانگین نرخ فروش این محصول به ۴۶۸ دلار به ازای هر تن رسید.
به این ترتیب روند افزایش بهای فولاد صادراتی ایران ظرف هفته گذشته متوقف شد و این محصول به مسیر کاهش نرخ بازگشت. میانگین دلاری نرخ فروش شمش فولاد در روز ۱۶ آبان در نرخی حدود ۳۴دلار گران‌تر از بهای صادراتی فوب خلیج فارس قرار گرفت. درحالیکه شمش فولاد در بازار جهانی تحت فشار کاهش نرخ قرار دارد، از نرخ میلگرد صادراتی ترکیه ظرف هفته ابتدایی ماه نوامبر ۵/ ۱درصد کاسته و این محصول با قیمت ۶۵۵دلار به ازای هر تن به فروش رفت. تضعیف بهای میلگرد صادراتی ترکیه می‌تواند بر نرخ میلگرد صادراتی ایران نیز اثرگذار شود.
در یک هفته گذشته شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران حدود ۱۰۰هزار واحد رشد کرد، این در حالی است که تا پیش از این بازار روندی به‌شدت نزولی داشت و شاخص کف‌‌‌‌‌‌های حمایتی پیش‌بینی‌شده توسط کارشناسان را نیز یکی پس از دیگری شکسته بود، اما این هیجان چرا به یکباره وارد بازار شد؟ شتاب‌‌‌‌‌‌زدگی اقتصادی چیزی است که برخی از کارشناسان برای این حالت بازار از آن یاد می‌کنند.
در این میان در ارزندگی بازار شکی وجود ندارد و فعالان و تحلیلگران بازار نیز ماه‌هاست که در مورد ارزندگی بازار صحبت می‌کنند اما رشد یکباره‌‌‌‌‌‌ای که از شنبه هفته‌جاری در بازار مشاهده می‌شود تفاسیر گوناگونی از زبان کارشناسان مختلف دارد، برخی این رشد را در نتیجه یک‌سری از مسائل سیاسی میدانند و عدهای نگرانند بازار مجددا ابزاری برای جمعآوری نقدینگی موجود در بین مردم شود. همزمانی رشد شاخص‌کل بازار با اوج‌گرفتن قیمت دلار، ثبت نام خودرو و مواردی از این دست این فرضیه را تقویت می‌کند اما روی‌هم‌رفته آنچه امروز در بورس شاهد آن هستیم اگرچه شاید جبران بخش کوچکی از ریزش‌‌‌‌‌‌های شدیدی باشد که بازار سهام طی هفته‌های اخیر تجربه کرده اما آنچه از نظر کارشناسان اهمیت بیشتری دارد ماندگاری این رشد است.
سلمان نصیرزاده، کارشناس بازار سهام در این‌خصوص گفت: شاخص‌کل بورس از زمانی‌که محدوده یک‌میلیون و ۳۰۰هزار واحد را از دست داد عمدتا تحت‌تاثیر رویدادهای داخلی و حواشی غیربازاری بود که فضای ترس را بر بازار تحمیل کرد، این موضوع باعث شد بازار با فشار عرضه به شکل غیرمتعارفی و برخلاف متغیرهای بنیادی مواجه شود و در نتیجه بازار سهام بیش از تحلیل‌ها ریزش داشت. وی ادامه داد: از هفته گذشته و با توجه به ارائه بسته ۱۰بندی حمایت از بورس و ورود صندوق‌ها به بازار به‌تدریج فضای معاملاتی تلطیف و این موضوع تجربه اوایل خرداد و اواسط اسفند۱۴۰۰ را برای بازار تکرار کرد، یعنی بازار طی دو هفته اخیر در فضای ترس قرار گرفت و پس از آن با حمایتی که انجام شد افت هیجانی خود را تعدیل کرد، انتظار میرود که شاخص هم با توجه به شرایط ذکر شده فضای هیجانی گذشته را در محدوده یک‌میلیون ۳۵۰هزار واحد تعدیل کند و از این به بعد فاکتورهای معاملاتی بسیار مهم است.
نصیرزاده عنوان کرد: اعتماد باید به بازار برگردد تا حمایت‌های ۱۰بندی شامل پایش و رصد فروش بازارگردان‌ها و تزریق ۵هزار میلیارد‌تومان نقدینگی توسط صندوق تثبیت باید خود را نشان دهد. اگر بازار در شرایط فعلی بین محدوده یک‌میلیون و ۳۰۰ تا یک‌میلیون و ۳۵۰هزار واحد به ثبات برسد با توجه به فاکتورهای اصلی یعنی خبرهای خوبی که از بازارهای جهانی رسیده، تقویت حوزه کامودیتیها و افزایش نرخ ارز و کاهش نرخ بهره بازار پالس مثبتی دریافت خواهد کرد و شاخص وارد کانال یک‌میلیون و ۴۰۰هزار واحد خواهد شد.
این کارشناس بازار سهام در ادامه اظهار کرد: با داده‌های فعلی در فضای تعادلی بازار باید در شاخص یک‌میلیون و ۵۰۰هزار‌واحدی باشد و به‌نظر می‌رسد اگر تعادل و اعتماد به بازار برگردد به‌تدریج شاهد این عدد خواهیم بود. در مرحله اول ابتدا تثبیتی را در محدوده یک‌میلیون و ۳۲۰ تا یک‌میلیون و ۳۵۰هزار واحد خواهیم داشت و متغیرهایی که به این موضوع کمک می‌کنند تقویت ارزش معاملات تا کف حداقلی ۴هزار میلیارد‌تومان، عدم‌عرضه‌های آبشاری از سوی حقوقی‌‌‌‌‌‌ها و کاهش نرخ بهره تا محدوده ۲۲درصد است.
متغیرهای مورد نیاز بازار
نصیرزاده افزود: به‌نظر می‌رسد پس از این با توجه به شرایط بازار شاخص را در محدوده یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحد مشاهده کنیم و نقطه چرخش بازار که از هفته گذشته شواهدی مبنی‌بر آن دیده شده رقم خواهد خورد. به‌طور کلی بیشینه و کمینه شاخص بازار با توجه به حواشی و ریسک‌های موجود در محدوده یک‌میلیون و ۲۵۰ تا یک‌میلیون و ۶۰۰هزار واحد می‌تواند در نوسان باشد.
این کارشناس بازار سهام در بخشی از مصاحبه به تجربه‌‌‌‌‌‌های گذشته اشاره و بیان کرد: در بهمن و اسفند۱۴۰۰ و اردیبهشت۱۴۰۱ ما دو متغیر داشتیم که به بازگشت اعتماد به بازار سهام و رسیدن شاخص به کانال یک‌میلیون و ۶۰۰هزار واحد کمک کرد، یک موضوع غیربازاری بود (خوش‌بینی به مسائل سیاسی و برجام) و یک موضوع بنیادی (فصل مجامع و ارزندگی قیمت نسبت به عایدی)، در حال‌حاضر نیز در مقطع زمانی هستیم که متغیرهای بنیادی موردنیاز را برای رشد داریم، یعنی بازار از نظر ارزندگی قیمت نسبت به سودآوری در محدوده جذابی است اما از نظر مسائل غیربازاری یعنی فضای سیاسی متاسفانه این خلل کاملا نسبت به دو دوره نوسانی گذشته احساس می‌شود.
وی گفت: بازار در حال‌حاضر به‌شدت درگیر مسائل سیاسی است و در ادامه نیز انتخابات کنگره، تحریم مجدد ایران در اواخر آبان و ورود به بحث بودجه باعث‌شده دست‌انداز پیشروی بازار باشد، بنابراین احتمال دارد از نیمه دوم هفته‌جاری دیگر نوسان‌های شدید قیمت در بازار مشاهده نکنیم. در این بین باید توجه داشت که مساله‌‌‌‌‌‌ای که در حال‌حاضر برای بازار مهم است ثبات است چون ثبات باعث می‌شود اعتماد به بازار برگردد و هرقدر این ثبات بیشتر شود متغیرهای بنیادی می‌توانند اثر مثبت خود را به بازار تحمیل کنند و برای حرکت بعدی که شاخص را وارد کانال یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحد کنند، آماده شوند.
نصیرزاده درخصوص تاثیرات اتفاقات داخلی بازار بر تداوم وضعیت مثبت، گفت: باید تاکید کرد چیزی که از الان برای بازار مهم است رشد نیست بلکه ثبات است. ثبات کمک می‌کند خیال بازار از مسائل غیربازاری که در آن فقر داریم راحت شود. در این بین فعالیت صندوق‌های حمایتی مثل صندوق توسعه می‌تواند خیلی به بازار کمک کند. این کارشناس بازار سهام ادامه داد: از سوی دیگر فعالیت بازارگردان‌ها بسیار مهم است چون بازار الان به‌شدت به عرضه‌های غیرمتعارف حساس است و ما در مقطع زمانی هستیم که اگر سهامداران حقیقی احساس کنند حقوقی‌‌‌‌‌‌ها می‌خواهند از این فرصت مجددا برای عرضه سهام استفاده کنند برای ورود متزلزل می‌شوند.
سایر موارد مربوط به فضای کلان بازار است که می‌تواند شرایطی فراهم کند که بازار پشتوانه بهتری برای رشد داشته باشد. مقطع زمانی فعلی که می‌تواند چندین هفته هم به طول بینجامد بسیار مقطع مهمی است و با توجه به اینکه به زمان تصویب لایحه بودجه‌نزدیک می‌شویم و این موضوع همیشه محل اعرابی برای فعالان بازار و صنایع بوده، بورس یک‌ماه بسیار مهم را پیشروی خود دارد.
ماه سرنوشت‌‌‌‌‌‌ساز
نصیرزاده تاکید کرد: در این یک‌ماه بسیار مهم است که تشکل‌ها و صنایع به کمک سازمان بورس فضایی فراهم کنند تا مواردی که قرار است در بودجه لحاظ شود به ضرر صنایع تمام نشود، با توجه به اینکه در حال‌حاضر صنایع به دلیل مباحث بازارهای جهانی، تحریم‌ها و… وارد رکود شده‌اند، حداقل از محل بودجه نباید هزینه مازاد و غیرمتعارفی به بازار سهام تحمیل شود و دل‌نگرانی بازار در بحث قیمت‌گذاری دستوری، قیمت خوراک محصولات پتروشیمی و… باید رفع شود.
وی گفت: نکته مهم بعدی بحث نرخ ارز نیمایی است. نرخ ارز نیمایی در حال‌حاضر ۲۴درصد ارزان‌تر از نرخ بازار آزاد است و محصولات فلزی و پتروشیمی با دلار ۲۸هزار‌تومان معامله می‌شوند، اگر راهکاری اندیشیده شود که این فاصله به حداقل میزان ممکن کاهش پیدا کند، می‌تواند به‌راحتی ۱۵۰هزار میلیارد‌تومان درآمد بالقوه نیمه اول سال از شرکتهای صادرکننده و مستقیم متاثر از نرخ نیما کاسته‌شده را جبران و سودی حدود ۳۵هزار میلیارد‌تومان که از بازار گرفته‌شده را بازگرداند. فاصله نرخ نیما تا بازار آزاد هرقدر بیشتر طول بکشد به ضرر بازار است و این گپ هرقدر کمتر باشد می‌تواند به تقویت سودآوری بازار کمک کند و برخی از افت‌‌‌‌‌‌های قیمت‌های جهانی را از این محل پوشش دهد.
این‌روزها همه از دلار ۳۶هزارتومانی حرف می‌زنند، حتی هواداران بازارسرمایه. در هفته‌های گذشته صعود پر قدرت قیمت دلار؛ آدرنالین زیادی درمیان اهالی بازارهای دارایی ایجاد کرده‌است اما از آنجا که ازهفته دوم آبان‌ماه سهامداران بورسی نیز شاهد اتفاقات عجیب و غریبی در این بازار بودند تا حدودی از فضای رقت انگیز حاکم بر تالارشیشه‌ای کم شد. در روزهای گذشته دلار۳۶هزارتومانی یک پای ثابت اظهارات بورس‌بازان بوده‌است. از سهامداران خرد حقیقی گرفته تا کارشناسان قدیمی این بازار، اما درحالیکه کام سرمایهگذاران ارزی در روزهای گذشته شیرین شده‌است، شاخص‌کل بورس تهران همچنان به یکه‌تازی خود ادامه میدهد.
روز گذشته نیز نماگر اصلی این بازار با رشد بیش از ۴۵هزار‌واحدی و قرارگرفتن در ارتفاع یک‌میلیون و ۳۸۹هزار واحدی توانست به رالی صعودی خود ادامه دهد. آنطور که شواهد نشان میدهد بر عکس هفته‌ها و ماه‌های قبل اوضاع به‌شدت بر وفق‌مراد سرمایهگذاران ۳ بازار دلار، طلا و سهام است، اما از آنجا که سهامداران بورسی در دو سال‌گذشته با رفت و برگشت‌های شدید و دور از انتظار شاخص‌کل این بازار مواجه بوده‌اند، نمی‌توانند نسبت به روند اخیر به‌طور کامل اعتماد کنند. روز گذشته در فضای‌مجازی برخی از کاربران با اشاره به صعودهای اخیر قیمت برخی سهام در مباحث خود به مشکوک‌بودن این روند پرداختند. عدهای درهمین راستا عنوان کردند که چرا در ماه‌های قبل که شاهد پیشروی انتظارات تورمی بودند، بازار سهام نتوانسته بود خود را با این قضیه وفق دهد. از سوی دیگر برخی دیگر نیز به از تب و تاب افتادن موج رفت و آمدهای برجامی اشاره کردند و این موضوع را دلیل مهم رشد بازارهای دارایی می‌دانستند.
بحث در مورد پایداربودن یا عدم‌ثبات سبزپوشی بورس درمیان کاربران به‌قدری داغ است که بعید به‌نظر می‌رسد موارد مذکور به این زودی‌ها فروکش کند. یکی از سوالات پرحاشیه درمیان کاربران بورسی فضای‌مجازی مرتبط با طبیعی‌بودن یا نبودن رشد شاخص طی ۸ روز گذشته است. عدهای از سهامداران به اقدامات سازمان بورس و بسته حمایتی اشاره کردند. در آنسوی این اظهارات برخی از سهامداران با بیان اینکه اقدامات دستوری چاره راه بازارسرمایه نیست، عنوان کردند که شاید حمایت‌ها به‌صورت مقطعی بتواند گره مشکل بورس را باز کند اما قطعا در درازمدت اثرگذار نخواهد بود. دراین میان برخی از تحلیلگران بازار سهام نیز از روند اخیر بورس تحت‌عنوان شگفتی پاییزی بازارهای دارایی تا به این لحظه یاد کردند.
به گفته آنها بازارسهام بی‌برو برگرد متاثر از خیز دلار به ارتفاعات بالاتر توانسته اوج بگیرد، اما درمیان این اظهارنظرها که به دلایل مختلف رشد بازارهای دارایی می‌پرداخت، یک نکته دیگر نیز به چشم می‌خورد. اختلالات ایجادشده در اینترنت بین‌الملل منجر به رکود گسترده در برخی از کسب‌وکارها شده‌است. با توجه به این موضوع این دسته از فعالان اقتصادی برای کسب درآمد و جبران زیان واردشده راهی دو بازار دلار و سهام شده‌اند.
شفافیت در بازارهای مالی همواره اهمیت فراوانی دارد و هر اقدامی که به شفافیت بازارها منجر شود طبیعتا اقدامی مثبت تلقی خواهد شد. توجه به این مؤلفه مهم فضای سرمایهگذاری در بازارها را بهبود می‌‌‌‌‌بخشد؛ این در حالی است که بورس تهران به‌رغم اغلب بازارهای مالی حاضر در دنیا از شفافیت کافی برخوردار نیست و این مساله تبعات بسیاری برای فعالان این بازار داشته است، اما به‌نظر می‌رسد که احتمالا در حال‌حاضر اصلاحاتی جدید در راه است که در صورت به‌کارگیری احتمالا شفافیت در بورس تهران را افزایش خواهد داد.
در همین‌باره ولی‌‌‌‌‌الله جعفری، سرپرست جدید مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس طی روزهای اخیر از برنامه‌های این مدیریت در راستای حفظ و بهبود و همچنین توسعه فعالیت‌های این واحد خبر داد. نکته مهم در این مساله این است که هر چند اغلب کارشناسان بازار اصلاحات یادشده توسط وی را مثبت ارزیابی می‌کنند اما آنها معتقدند که ماهیت چنین تغییراتی به‌نحوی نیست که بتواند بازتابی مستقیم بر معاملات بازار سهام داشته باشد، از این‌رو به علت ابرچالش‌های موجود در بازار سهام، این اصلاحات حتی در صورت به‌کارگیری هم نمی‌توانند در کوتاه‌مدت تاثیر چندانی بر بورس تهران داشته باشند و احتمالا پیامدهای آن در بلندمدت برای فعالان بازار نمایان خواهد شد.
این مساله از آن حیث اهمیت زیادی دارد که بهبود نحوه گزارشگری مالی به‌خصوص از جنبه‌هایی که تاکنون چندان شفاف نبوده نظیر حاکمیت شرکت و بهبود کیفیت گزارش‌های تفسیری مدیریت می‌تواند دسترسی واقعی سرمایهگذاران خرد به اطلاعات را بهبود بخشد و راه را برای افزایش امنیت سرمایهگذاری برای مردم عادی به شرط آنکه سواد مالی خود را ارتقا داده باشند، فراهم کند که خود یک عامل مهم در مسیر افزایش تقارن اطلاعاتی است.
لزوم شفافیت در بازار سهام
شفافیت در بازارهای مالی از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تاثیرگذار در تعیین استراتژی سرمایهگذاری در بازار سهام نیز شفافیت اطلاعات مالی شرکتهای بورسی است؛ این در حالی است که در اغلب کشورهای دنیا دسترسی به اطلاعات مالی شرکت‌ها برای سرمایهگذاران امری بدیهی بوده و افراد به‌راحتی به اطلاعات مالی شرکت‌ها دسترسی دارند تا از این رهگذر برای تعیین استراتژی سرمایهگذاری خود از آن استفاده کنند. در بازار سرمایه ایران نیز طی سال‌های گذشته قدم‌های رو به‌جلویی در این‌خصوص برداشته شده‌است، با این‌وجود بررسی‌ها نشان میدهد که برای بهبود شرایط در حوزه شفافیت همچنان زمینه‌های بسیاری برای برداشتن گام‌های روبه‌جلو وجود دارد. برخی از فعالان بازار سهام بر این باور هستند که در برخی از موارد در بورس تهران روند متفاوتی وجود دارد و در کنار شفاف‌نبودن اطلاعات منتشرشده در برخی موارد شاهد نامتقارن بودن اطلاعات هستیم.
علاوه‌بر این، برخی مدیران از انتشار اطلاعات مالی سر باز می‌زنند و با طفره رفتن از این کار، افشای اطلاعات مالی را به زمان‌های بعدی موکول می‌کنند. این در حالی است که امر شفافیت در تمامی بازارها به‌عنوان یک ماموریت مهم پی گرفته می‌شود و در اغلب بازارهای مالی که شفافیت بر آن حاکم است، اطلاعات اغلب امکان تصمیمگیری منطقی‌تر برای سرمایهگذاران را فراهم می‌کند. در چنین شرایطی که ابهامات بر بورس تهران حاکم است و اغلب سهامداران از نبود شفافیت در تصمیم‌گیری‌های کلان موثر بر بازار سهام گلایه می‌کنند، طبیعتا اصلاح سازوکارهای افشای اطلاعات در داخل آن را می‌توان یک گام رو به جلو ارزیابی کرد.
در همین خصوص چندی پیش ولی‌‌‌‌‌الله جعفری، سرپرست جدید مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس از برنامه‌های سازمان متبوعش در راستای حفظ و بهبود و همچنین توسعه فعالیت‌های این واحد خبر داد. بر اساس گفته‌های جعفری به‌نظر می‌رسد در بخش نظارت بر ناشران برنامه‌های این مدیریت در دو محور اساسی حفظ و بهبود وضعیت موجود و توسعه مدیریت در دستور کار قرار گرفته‌است. ولی‌‌‌‌‌الله جعفری، با اشاره به گزارش‌های منتشرشده در سامانه کدال بورس از اتفاقی جدید خبر داد و گفت: «ثبات رویه در گزارشهایی که در کدال منتشر می‌شوند به‌منظور آماده‌کردن اطلاعات لازم برای ذی نفعان، نخستین برنامه است. برای نمونه، در این برنامه مقرر شده‌است تا گزارش ماهانه همه صنایع با فرمت یکسان ارائه شود تا سهامداران یک صنعت بتوانند ضمن بررسی شرکتهای آن صنعت، آنها را با شرکتهای دیگر در همان صنعت مقایسه کنند.»
او با بیان اینکه گزارش تفسیری مدیریت از زمانی‌که انتشار آن لازم‌الاجرا شد با استانداردهای مدنظر فاصله داشته، اذعان کرد: «هدف این است تا گزارش‌های تفسیری مدیریت به نقطه‌‌‌‌‌ای برسد تا مورد‌استفاده سهامداران قرار بگیرد و در مدل تصمیمگیری آنها بازتاب یابد.» در این میان اغلب کارشناسان بر این باور هستند که درمیان تمامی اصلاحات یادشده توسط سرپرست مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس مقررات مربوط به شرکتهای سرمایهگذاری استانی و بازگشایی هرچه زودتر نمادهای معاملاتی آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه شرکتهای سرمایهگذاری استانی نیز یکی از نهاد‌های مالی فعال در بورس هستند که هدف آنها مدیریت سهام عدالت است، ضمن اینکه سهام عدالت هم از نظر تنوع و هم از نظر تعداد اغلب سهام موجود در بورس تهران را شامل می‌شود و سهامداران بسیاری نیز دارد، بنابراین با درنظرگرفتن این موارد می‌توان گفت اگر اصلاحی در این زمینه صورت بگیرد، بسیار فراگیر خواهد بود و در مقایسه با اصلاحات دیگر احتمالا تاثیرگذارتر است.
جعفری اصلاح مقررات مربوط به شرکتهای سرمایهگذاری استانی و بازگشایی هرچه زودتر نمادهای معاملاتی آنها را از مسائل مهم برنامه ششم برشمرد و گفت: «توسعه سامانه‌هایی که برای بر‌گزاری مجامع الکترونیک موردنیاز است، برنامه دیگر این مدیریت به‌‌‌‌‌شمار میرود. در همین راستا، با توجه به فرصتی که تا فصل مجامع در اختیار داریم باید شرکت‌ها را ترغیب کنیم تا مجامع را به‌صورت الکترونیک برگزار کنند. لازمه این امر، توسعه و ایجاد سامانه‌‌‌‌‌‌های قابل‌اتکا است و لازم است نخست سامانه‌‌‌‌‌‌های موجود تجهیز شوند تا بر‌گزاری مجامع به شکل الکترونیک آماده شود.» اینطور که به‌نظر می‌رسد اگر اصلاحات یادشده در دستور کار بورس تهران قرار بگیرد، احتمالا پیامدهای آن در بلندمدت برای فعالان بازار نمایان خواهد شد.
تبعات انگیزه‌های دلاری در بورس
شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران در معاملات روز دوشنبه بیش از ۴۵هزار و ۷۳ واحد افزایش پیدا کرد و در محدوده یک‌میلیون و ۳۸۹هزار‌واحدی به معاملات خود پایان داد و در سطح ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ قرار گرفت؛ این در حالی است که رشد ۳۵/ ۳درصدی نماگر اصلی بازار سهام در روز گذشته، دومین رشد بیش از سه‌درصد روزانه شاخص از ابتدای آبان ۱۴۰۱ و تنها رشد بیش از سه‌درصد در سال‌جاری بود. شاخص‌کل هم‌‌‌‌‌وزن نیز در این روز بر مدار صعودی باقی‌ماند، به‌گونه‌ای‌که ورود جریان نقدینگی منجر به رشد ۴۹/ ۳درصدی این پارامتر بورسی شد. آنطور که به‌نظر می‌رسد صعود بازار سهام طی چند روز اخیر بسیاری از سرمایهگذاران را برای خرید سهام جدید تشویق کرده‌است. در سومین روز کاری هفته‌جاری ۴۴۴میلیارد‌تومان سرمایه سهامداران خرد وارد بازار سهام شد.
خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در ۱۶ آبان‌ماه نشان میدهد که گروه «زراعت» با بیش از ۱۷میلیارد‌تومان، «انبوه‌سازی» با ۳/ ۴میلیارد‌تومان، «خرده‌فروشی» نیز با حدود ۷/ ۲میلیارد‌تومان خروج پول حقیقی مواجه بودند. در نقطه مقابل بیشترین ورود پول مربوط به صنعت «فرآورده‌های نفتی» با بیش از ۱۲۶میلیارد تومان بود. تنها صنعتی که توانست با فاصله زیاد در صدر فهرست جذب پول حقیقی جای گیرد، پس از آن گروه «بانک» با بیش از ۳/ ۷۸میلیارد‌تومان جذب سرمایه، بیشترین ورود پول حقیقی را به‌ثبت رساند. روز گذشته‌نماد معاملاتی «شتران» با ۶/ ۴۵میلیارد‌تومان جذب پول حقیقی توانست در رتبه نخست ورود پول از سوی سرمایهگذاران خرد قرار بگیرد. در ادامه بیشترین خروج پول سهامدار خرد به‌نماد معاملاتی «زپارس» با ۲/ ۱۶میلیارد‌تومان خروج نقدینگی اختصاص یافت. ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) در نهایت رقم سه‌هزار و ۵۱۷میلیارد‌تومان را به خود اختصاص داد که به لحاظ آماری بیشترین مقدار ارزش معاملات از ۸ خرداد سال‌جاری در این روز معاملاتی به‌ثبت رسید.
مهدی رضایتی / کارشناس بازارسرمایههمان‌طور که همزمان با چرخش جو روانی منفی حاکم بر دادوستدهای بورسی تا حدودی بازارسهام طی روزهای گذشته روند متفاوتی را نسبت به هفته‌های مایوس‌کننده قبل از آن درپیش گرفته‌است، به دلیل عدم‌اطمینان بیش از حد سرمایهگذاران به ادامه سیاستگذاری‌های اقتصادی و غیراقتصادی، امکان برگشت ورق معاملات و خروج مجدد سهامداران وجود دارد. رفتار غیرقابل پیش‌بینی بازارسهام طی سال‌های گذشته نشان میدهد بازارمذکور تا چه میزان متاثر از متغیرهای داخلی و خارجی می‌تواند در شرف مسیر حرکتی قرار گیرد.
این وضعیت درحالیکه متغیرهای اثرگذار از کمترین ثبات برخوردار هستند بازار سهام را بیش از مواقع دیگر در معرض خطر خالی‌شدن پول قرار میدهد. برای رسیدن به تصویر مذکور صرفا کافی است چند مولفه مهم و کلیدی را در جهت خط‌دهی به سمت و سوی بازارسهام مورد واکاوای قرار دهیم. آنطور که رفتار بازیگران بورسی نشان‌داده سیگنال‌های ارزی در هفته‌های گذشته سرمایهگذاران را به‌شدت تسلیم خود کرده‌است. برآوردها از روند اسکناس آمریکایی حاکی از آن است که نبض کند برجام، پیشروی انتظارات تورمی ناشی از بی‌ثباتی‌های حاکم بر فضای اقتصادی کشور و تبدیل سپرده‌‌‌‌‌‌‌های بلندمدت به سپرده‌‌‌‌‌‌‌های جاری در کنار پول‌های خارج‌شده از بورس وزنه سنگینی برای تداوم این روند به حساب می‌آیند. محرک‌های افزایش نرخ دلار در حالی کام سرمایهگذاران ارزی را شیرین کرده‌است که تداوم انتشار گزارش تورم بالای آمریکا و افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌‌‌‌‌‌‌رزرو به‌نظر می‌رسد شاخص‌های دلار و سود اوراق بهره خزانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داری آمریکا را همچنان با چشم‌انداز افزایشی روبهرو کند.
با توجه به این مهم که تصمیمات نرخ بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای فدرال‌‌‌‌‌‌‌رزرو آمریکا به‌طور معمول در کانون توجه سرمایهگذاران بین‌المللی قرار دارد؛ وضعیت فوق تا حدود زیادی جهت بورس تهران را با شبهاتی مواجه خواهد کرد، از این‌رو عبور از شرایط مبهم مزبور درحالیکه اظهارت اخیر جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بر افق تاریک مذاکرات وین تاکید می‌کند، کار سختی به‌نظر می‌رسد. افزون بر این بررسی رفتار معامله‌گران بازار سهام حاکی از آن است که احتمال ماندن آنها در بازار یادشده منوط به ایجاد شرایط جدیدی است. آغاز رکود فراگیر در بخش معاملات سهام (از ابتدای تابستان تا هفته نخست آبان‌ماه) گرچه به منزله ارزنده نبودن قیمت سهام در تالارشیشه‌ای نیست اما روند مذکور موجب‌شده تا در کنار این مهم، برخی سیاستگذاری‌های مبهم داخلی نیز تبعات منفی بر عملکرد میزان تقاضای موثر سهام برجای بگذارد. این شرایط می‌تواند حول چند محور باشد.
از کاهش نااطمینانی‌ها و تردیدهای به‌وجود آمده در معاملات گرفته تا تغییر برخی از دستورالعمل‌ها. اخیرا نیز سرپرست مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس از اعمال برخی تغییرات در انتشار گزارشهایی که در کدال منتشر می‌شود خبر داده است. به‌عنوان نمونه در برنامه جدید مقرر‌شده تا گزارش ماهانه همه صنایع با فرمت یکسان ارائه شود تا سهامداران بتوانند ضمن بررسی شرکتهای آن صنعت، آنها را با شرکتهای دیگر در همان صنعت مقایسه کنند. به نظر می‌رسد برخی اقدامات در این‌خصوص در درازمدت بتواند برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که سابقه فعالیت حرفه‌ای در این بازار را ندارند تا حدودی جذابیت ایجاد کند.
همان‌طور که در سطور پیشین به تنگناهای بازارسهام در روزها و هفته‌های آتی اشاره شد، انجام این دست از اقدامات می‌تواند با افزایش اطلاعات سهامداران در راستای تصمیم‌گیری‌های آنها رابطه مثبتی برقرار کند. در واقع هرچه دسترسی سهامداران به اطلاعات شرکت‌ها و صنایع مختلف با سهولت بیشتر انجام شود، سرمایهگذاران می‌توانند از طریق اطلاعات به‌دست آمده معاملات خود را کنترل کنند و دست از رفتار هیجانی بردارند، ضمن اینکه سازوکار بازار سهام باید به گونه‌ای باشد که در عین‌حال که شرکت‌ها می‌توانند با انتشار اطلاعات خود عرض‌اندام کنند، سهامداران نیز بتوانند به مطالبات قانونی خود را دست‌یابند. علاوه‌بر این موضوع شواهد نیز نشان میدهد برخی از سرمایهگذاران حتی نسبت به‌کارآیی سامانه سجام بی‌اطلاع هستند و نمی‌دانند که قرار است چه تغییراتی در نحوه پرداخت سود سهامداران و سودهای رسوب‌شده از طریق این سامانه اتفاق بیفتد. گرچه انجام این اصلاحات در شرایط تعادلی بازار می‌تواند بر جنبه‌های مثبت سرمایهگذاری بورسی بیفزاید، اما نکته‌ای که نباید در این راستا فراموش کرد آن است که آیا بازار سهام در قبال این تغییرات می‌تواند واکنش مثبتی از خود نشان دهد؟
بازارسرمایه معمولا با متقاضیان جدیدی روبهرو است که به‌روز کردن دستورالعمل‌های معاملاتی، اصلاح و بازنگری در قوانین می‌تواند جذابیت‌های این بازار را ارتقا دهد. به‌عنوان مثال بارها سهامداران نسبت به زمان توقف نمادها گلایه‌مند بودند. این مهم اگر با اصلاح همراه شود، قدر مسلم بخشی از ابهامات ایجادشده در این زمینه را کاهش خواهد داد یا برخی اصلاحات و تعیین‌تکلیف پیرامون مقررات مربوط به شرکتهای استانی (که بخش عمده‌ای از سهامداران عدالت را دربر می‌گیرد) می‌تواند منجر به شفاف‌سازی و پایان‌دادن به ابهامات این بخش شود. موارد ذکر شده مسلما در مقطعی که بازار با چالش‌های کمتری دست‌به‌گریبان باشد، اثربخشی بیشتری به‌دنبال خواهد داشت. هم‌اکنون بازارسهام متاثر از مولفه‌های اقتصادی و غیراقتصادی با نوسان‌های شدید همراه است. به همین منظور با انجام برخی اصلاحات عنوان‌شده نباید انتظار تغییری شگرف در تدابیر معاملاتی سهامداران را داشته باشیم.
تغییر و اصلاح برخی قوانین به‌طور ذاتی باید در دستور کار سازمان بورس قرار گیرد اما انجام این موارد به منزله عبور از بحران فعلی بورس نخواهد بود. رفتار احتیاطی میان معامله‌گران بازارسهام که در ماه‌های گذشته رو به‌فزونی گذاشته است، در شرایطی که اغلب سهام در بورس تهران با نوسان دست‌به‌گریبان است، همچنان می‌تواند به واسطه بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی نسبت به آینده معاملات در این بازار اوج بگیرد، از این‌رو متولیان بورسی با عنایت به وضعیت مذکور باید به‌دنبال راهکارهای اساسی برای کنترل اوضاع باشند.
مهدی رضایتی / کارشناس بازارسرمایههمان‌طور که همزمان با چرخش جو روانی منفی حاکم بر دادوستدهای بورسی تا حدودی بازارسهام طی روزهای گذشته روند متفاوتی را نسبت به هفته‌های مایوس‌کننده قبل از آن درپیش گرفته‌است، به دلیل عدم‌اطمینان بیش از حد سرمایهگذاران به ادامه سیاستگذاری‌های اقتصادی و غیراقتصادی، امکان برگشت ورق معاملات و خروج مجدد سهامداران وجود دارد. رفتار غیرقابل پیش‌بینی بازارسهام طی سال‌های گذشته نشان میدهد بازارمذکور تا چه میزان متاثر از متغیرهای داخلی و خارجی می‌تواند در شرف مسیر حرکتی قرار گیرد.
این وضعیت درحالیکه متغیرهای اثرگذار از کمترین ثبات برخوردار هستند بازار سهام را بیش از مواقع دیگر در معرض خطر خالی‌شدن پول قرار میدهد. برای رسیدن به تصویر مذکور صرفا کافی است چند مولفه مهم و کلیدی را در جهت خط‌دهی به سمت و سوی بازارسهام مورد واکاوای قرار دهیم. آنطور که رفتار بازیگران بورسی نشان‌داده سیگنال‌های ارزی در هفته‌های گذشته سرمایهگذاران را به‌شدت تسلیم خود کرده‌است. برآوردها از روند اسکناس آمریکایی حاکی از آن است که نبض کند برجام، پیشروی انتظارات تورمی ناشی از بی‌ثباتی‌های حاکم بر فضای اقتصادی کشور و تبدیل سپرده‌‌‌‌‌‌‌های بلندمدت به سپرده‌‌‌‌‌‌‌های جاری در کنار پول‌های خارج‌شده از بورس وزنه سنگینی برای تداوم این روند به حساب می‌آیند. محرک‌های افزایش نرخ دلار در حالی کام سرمایهگذاران ارزی را شیرین کرده‌است که تداوم انتشار گزارش تورم بالای آمریکا و افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌‌‌‌‌‌‌رزرو به‌نظر می‌رسد شاخص‌های دلار و سود اوراق بهره خزانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داری آمریکا را همچنان با چشم‌انداز افزایشی روبهرو کند.
با توجه به این مهم که تصمیمات نرخ بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای فدرال‌‌‌‌‌‌‌رزرو آمریکا به‌طور معمول در کانون توجه سرمایهگذاران بین‌المللی قرار دارد؛ وضعیت فوق تا حدود زیادی جهت بورس تهران را با شبهاتی مواجه خواهد کرد، از این‌رو عبور از شرایط مبهم مزبور درحالیکه اظهارت اخیر جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز بر افق تاریک مذاکرات وین تاکید می‌کند، کار سختی به‌نظر می‌رسد. افزون بر این بررسی رفتار معامله‌گران بازار سهام حاکی از آن است که احتمال ماندن آنها در بازار یادشده منوط به ایجاد شرایط جدیدی است. آغاز رکود فراگیر در بخش معاملات سهام (از ابتدای تابستان تا هفته نخست آبان‌ماه) گرچه به منزله ارزنده نبودن قیمت سهام در تالارشیشه‌ای نیست اما روند مذکور موجب‌شده تا در کنار این مهم، برخی سیاستگذاری‌های مبهم داخلی نیز تبعات منفی بر عملکرد میزان تقاضای موثر سهام برجای بگذارد. این شرایط می‌تواند حول چند محور باشد.
از کاهش نااطمینانی‌ها و تردیدهای به‌وجود آمده در معاملات گرفته تا تغییر برخی از دستورالعمل‌ها. اخیرا نیز سرپرست مدیریت نظارت بر ناشران سازمان بورس از اعمال برخی تغییرات در انتشار گزارشهایی که در کدال منتشر می‌شود خبر داده است. به‌عنوان نمونه در برنامه جدید مقرر‌شده تا گزارش ماهانه همه صنایع با فرمت یکسان ارائه شود تا سهامداران بتوانند ضمن بررسی شرکتهای آن صنعت، آنها را با شرکتهای دیگر در همان صنعت مقایسه کنند. به نظر می‌رسد برخی اقدامات در این‌خصوص در درازمدت بتواند برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که سابقه فعالیت حرفه‌ای در این بازار را ندارند تا حدودی جذابیت ایجاد کند.
همان‌طور که در سطور پیشین به تنگناهای بازارسهام در روزها و هفته‌های آتی اشاره شد، انجام این دست از اقدامات می‌تواند با افزایش اطلاعات سهامداران در راستای تصمیم‌گیری‌های آنها رابطه مثبتی برقرار کند. در واقع هرچه دسترسی سهامداران به اطلاعات شرکت‌ها و صنایع مختلف با سهولت بیشتر انجام شود، سرمایهگذاران می‌توانند از طریق اطلاعات به‌دست آمده معاملات خود را کنترل کنند و دست از رفتار هیجانی بردارند، ضمن اینکه سازوکار بازار سهام باید به گونه‌ای باشد که در عین‌حال که شرکت‌ها می‌توانند با انتشار اطلاعات خود عرض‌اندام کنند، سهامداران نیز بتوانند به مطالبات قانونی خود را دست‌یابند. علاوه‌بر این موضوع شواهد نیز نشان میدهد برخی از سرمایهگذاران حتی نسبت به‌کارآیی سامانه سجام بی‌اطلاع هستند و نمی‌دانند که قرار است چه تغییراتی در نحوه پرداخت سود سهامداران و سودهای رسوب‌شده از طریق این سامانه اتفاق بیفتد. گرچه انجام این اصلاحات در شرایط تعادلی بازار می‌تواند بر جنبه‌های مثبت سرمایهگذاری بورسی بیفزاید، اما نکته‌ای که نباید در این راستا فراموش کرد آن است که آیا بازار سهام در قبال این تغییرات می‌تواند واکنش مثبتی از خود نشان دهد؟
بازارسرمایه معمولا با متقاضیان جدیدی روبهرو است که به‌روز کردن دستورالعمل‌های معاملاتی، اصلاح و بازنگری در قوانین می‌تواند جذابیت‌های این بازار را ارتقا دهد. به‌عنوان مثال بارها سهامداران نسبت به زمان توقف نمادها گلایه‌مند بودند. این مهم اگر با اصلاح همراه شود، قدر مسلم بخشی از ابهامات ایجادشده در این زمینه را کاهش خواهد داد یا برخی اصلاحات و تعیین‌تکلیف پیرامون مقررات مربوط به شرکتهای استانی (که بخش عمده‌ای از سهامداران عدالت را دربر می‌گیرد) می‌تواند منجر به شفاف‌سازی و پایان‌دادن به ابهامات این بخش شود. موارد ذکر شده مسلما در مقطعی که بازار با چالش‌های کمتری دست‌به‌گریبان باشد، اثربخشی بیشتری به‌دنبال خواهد داشت. هم‌اکنون بازارسهام متاثر از مولفه‌های اقتصادی و غیراقتصادی با نوسان‌های شدید همراه است. به همین منظور با انجام برخی اصلاحات عنوان‌شده نباید انتظار تغییری شگرف در تدابیر معاملاتی سهامداران را داشته باشیم.
تغییر و اصلاح برخی قوانین به‌طور ذاتی باید در دستور کار سازمان بورس قرار گیرد اما انجام این موارد به منزله عبور از بحران فعلی بورس نخواهد بود. رفتار احتیاطی میان معامله‌گران بازارسهام که در ماه‌های گذشته رو به‌فزونی گذاشته است، در شرایطی که اغلب سهام در بورس تهران با نوسان دست‌به‌گریبان است، همچنان می‌تواند به واسطه بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی نسبت به آینده معاملات در این بازار اوج بگیرد، از این‌رو متولیان بورسی با عنایت به وضعیت مذکور باید به‌دنبال راهکارهای اساسی برای کنترل اوضاع باشند.
بررسی‌های میدانی به‌عمل آمده از هسته مرکزی بازار ارز تهران در روز گذشته حاکی از آن است که تعداد قابل توجهی از متقاضیان خرید اسکناس‌های خارجی در صفوف طولانی مقابل صرافی‌های مجاز خرید و فروش ارز توافقی حضور دارند. به گفته برخی از فعالان این بازار فروشنده در بازار کم شده و عموم معامله‌گران با هدف کسب سود اقدام به جمعآوری ارز می‌کنند. البته شکاف قیمتی ایجاد شده میان ارقام توافقی و نرخ بازار آزاد نیز مزید بر علت شده و صف خریداران را شلوغ‌تر کرده است. در حالی که نرخ شاخص ارزی در معاملات روز گذشته با حدود ۷ پله افزایش نسبت به نرخ روز یکشنبه در کانال قیمتی ۳۶ هزار تومانی معامله می‌شد هر برگ از این اسکناس در معاملات توافقی در بازه قیمتی ۳۳ هزار و ۹۰۰ تا ۳۴ هزار و ۳۰۰ تومان به فروش می‌رسید که این شکاف در هر هزار دلار سودی حدودا ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی برای سودجویان به همراه داشت. روز گذشته نرخ سکه طلا نیز دچار نوسانات افزایشی شد. هر قطعه از این فلز گران‌بها در معاملات روز گذشته با حدود ۱۲۰ هزار تومان افزایش نسبت به نرخ روز قبل در نیمه کانال ۱۶ میلیون تومانی قرار گرفت.
دیروز دوشنبه 16 آبان ماه روند نرخ شاخص ارزی در معاملات غیر‌رسمی بازار تهران افزایشی بود. هر برگ از این اسکناس آمریکایی نخستین معاملات صبح روز گذشته خود را با حدود 180 تومان افزایش نسبت به نرخ روز یکشنبه در رقم 36 هزار و 100 تومان آغاز کرد. در ادامه معاملات روز گذشته نمودار نرخ شاخص ارزی شیب تند‌تری به خود گرفت به‌صورتی که هر برگ دلار غیر‌رسمی در معاملات ظهر روز گذشته در بازه قیمتی 36 هزار و 250 تا 36 هزار و 400 تومان معامله شد. در نهایت نیز ارز مذکور با حدود 730 تومان افزایش نسبت به نرخ روز یکشنبه در رقم 36 هزار و 650 تومان به فعالیت خود پایان بخشید. گزارش‌های به عمل آمده از هسته مرکزی بازار تهران حاکی از آن است که تعداد متقاضیان خرید ارز به نسبت هفته‌های پیشین افزایش چشمگیری داشته است.
عدهای از کارشناسان انتظارات تورمی ناشی از ناآرامی‌های اخیر را دلیل مناسبی برای افزایش تمایل افراد به خرید ارز میدانند. در سوی دیگر به عقیده برخی دیگر از این کارشناسان شکاف قیمتی ایجاد شده میان ارقام رسمی و غیر‌رسمی بازار عامل اصلی حضور خریداران در صف دلار است. بر اساس محاسبات به‌عمل آمده هر شخص با خرید هزار دلار ارز در معاملات توافقی با قیمت تقریبی 34 هزار و 200 تومان و فروش آن در نرخ آزاد 36 هزار و 600 تومانی معادل 2 میلیون و 400 هزار تومان سود کسب می‌کند. که این امر توانسته مجددا پای برخی سودجویان را به معاملات ارزی باز کند. با افزایش 730 تومانی نرخ دلار غیر‌رسمی در معاملات روز دوشنبه قیمت سکه طلا نیز دچار تحرکات افزایشی شد و با حدود 120 هزار تومان افزایش نسبت به نرخ روز یکشنبه به رقم 16 میلیون و 470 هزار تومان رسید.
اتفاقات اخیر بازارهای آمریکا و تشدید رکود در این منطقه سبب شد بازارهای جهانی از جمله شاخص دلار، بازارهای ریسکی و بازار طلا روند معاملاتی روز گذشته را در محدوده منفی آغاز کنند. بر این اساس شاخص دلار با افت ۶/ ۰ درصدی روبهرو شد و در ساعت ۱۴ به وقت تهران رقم ۴۱/ ۱۱۰ واحد را ثبت کرد. برخی از تحلیلگران انتظار داشتند با افت شاخص دلار در روزهای اخیر، بیت‌کوین به عنوان مهم‌ترین ارز دیجیتال و همچنین بازار طلا تقویت شوند، اما آمارها حاکی از آن است که با اقدام فدرال رزرو در افزایش نرخ بهره و همچنین گزارش مشاغل کار آمریکا مبنی بر کاهش موقعیت‌های شغلی جدید و افزایش نرخ بیکاری، رکود در بازارهای آمریکا افزایش یافته که این موضوع به تمام بخش‌های بازارهای جهانی سرایت کرده و سبب افت بازارهای مذکور شده است. تحولات بازارهای جهانی نشان میدهد که شاخص دلار، بازارهای ریسکی و همچنین طلا با بازگشایی بازارها در روز گذشته در وضعیت قرمز قرار گرفتند. شاخص ارز آمریکایی روز گذشته را با افت ۶/ ۰ واحد درصدی آغاز کرد و در ساعت ۱۴ به وقت تهران با ۴۱/ ۱۱۰ واحد در بازار به ثبت رسید.
گزارش‌ها حاکی از آن است که شیب نزولی دلار جهانی به بازار رمزارزها و طلا نیز سرایت کرده است و بر این اساس بازارهای نام برده شده را در مسیر نزولی قرار داده است. به دنبال این موضوع بیت‌کوین و اتریوم از جمله مهم‌ترین ارزهای دیجیتال به ترتیب با افت 4/ 2 درصد و 3/ 3 درصد مواجه شدند. با افت 4/ 2 درصدی بیت‌کوین، این رمزارز از کانال 21 هزار دلاری به کانال 20 هزار دلاری تنزل پیدا کرد و در ساعت مذکور با قیمت 20 هزار و 755 دلار در بازار معامله شد. در این میان اتریوم نیز با افت 3/ 3 درصدی خود حمایت کانال 1600 دلاری را بار دیگر از دست داد و قیمت 1577 دلار در بازار به ثبت رساند. علاوه بر بازارهای مذکور، فلز زرد نیز که در ساعات پایانی بازارها به کانال 1700 دلاری نزدیک شده بود، با شروع هفته معاملاتی جدید با افت حدود یک درصدی مواجه شد و به قیمت 1666 دلار رسید. در این بحبوحه کارشناسان انتظار داشتند که با افت شاخص دلار، بیت‌کوین و طلا روند صعودی در پیش خواهند گرفت، اما رکود بیشتر در ایالات متحده مانع رشد بازارهای جهانی در روز اخیر شد.
بررسی عوامل رکود در هفته گذشته
با توجه به عوامل مذکور در افت بازارهای جهانی، 2 عامل اصلی در به وجود آمدن رکود در مناطق آمریکا در هفته گذشته بررسی شد. نخستین عامل مهم در تشدید رکود، تداوم سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو است؛ در روز چهارشنبه، 2 نوامبر، این نهاد نرخ بهره سیاستی را 75/ 0 واحد درصد افزایش داد و به 4 درصد رساند. علاوه بر این، انتشار گزارش جدید مشاغل کار آمریکا در روز جمعه 4 نوامبر که از افزایش نرخ بیکاری به 7/ 3 درصد و همچنین کاهش موقعیت‌های شغلی به 261 هزار موقعیت شغلی حکایت داشت، دو عامل مهم در افزایش رکود در هفته گذشته به شمار می‌روند.
انتشار شایعه‌هایی مبنی بر اینکه سیاستگذاران در چین قصد کاهش محدودیت‌های کرونایی را دارند سبب شده بازار فلز مس نیز افزایشی شود. امیدواری نسبت به کاهش محدودیت‌ها و افزایش فعالیت کارخانجات موجب شد تقاضا برای کامودیتیها از جمله فلز سرخ افزایش پیدا کند. همچنین انتشار داده‌های کار وزارت آمریکا نشان میدهد وضعیت اشتغال در ماه اکتبر کمی بهبود یافته است؛ اما سیاستگذاران فدرال رزرو اعلام کرده‌اند همچنان قصد افزایش نرخ بهره را داشته اما ممکن است میزان افزایش آن را کمی کاهش دهند.
رونق بازار مس
افزایش شایعاتی مبنی بر کم‌رنگ شدن سیاست کروناصفر در چین سبب شد در روزهای اخیر بازار اغلب کامودیتیها مثبت شود. در این میان فلز مس نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. جمعه گذشته، بهای مس در بورس فلزات لندن نسبت به روز معاملاتی پیشین، ۳۹۵ دلار افزایش یافت و به ۷هزار و ۹۰۵ دلار به ازای هر تن رسید. همچنین نسبت به هفته قبل نیز ۲/ ۳ واحد رشد قیمتی را تجربه کرد. رشد قیمت مس در جمعه همچنان ادامه داشت و در لحظات پایانی ساعت کاری این بورس به ۸هزار و ۱۰۹ دلار به ازای هر تن رسید. این سطح قیمتی از ۲ ماه گذشته تاکنون دیده نشده است. این رشد قیمتی در پی واکنش مثبت بازار به سخنان مقامات چینی در رابطه با تغییر سیاست‌های کروناصفر رخ داده است.
چین تنها کشوری است که همچنان اقدامات سختگیرانه برای مهار کرونا را به کار می‌برد. سیاست کروناصفر در این کشور شامل تعطیلی‌های گسترده، قرنطینه و تست‌های مکرر در روز می‌شود. صنعت و کارخانجات نیز ضربه شدیدی از این سیاست‌ها خورده و تقاضا برای کالا‌های مختلف با کاهش شدیدی مواجه شده، چرا که تصمیم مقامات برای کنترل کرونا ضربه شدیدی به تولید در این کشور وارد کرده است. درحالیکه مطالعات متعددی نشان میدهد تعطیلی‌های گسترده تاثیر بسیار کمی بر کنترل گسترش کووید-۱۹ داشته است.
حال به نظر می‌رسد این کشور نیز در حال گمانه‌زنی برای کاهش محدودیت‌هاست. یک مقام سابق سازمان کنترل بیماری‌ها در چین جمعه گذشته اعلام کرد چین به‌زودی تغییرات بنیادی در رابطه با سیاست کروناصفر اعمال خواهد کرد. البته این مقام از دادن جزئیات بیشتر خودداری کرد. به عقیده تحلیلگران اگر سیاست‌های سختگیرانه کاهش پیدا کند، این می‌تواند عاملی برای رشد اقتصاد چین و افزایش تقاضا برای کامودیتی‌های مختلف باشد.
تولید فلز سرخ کاهش یافت
بررسی آمارهای کارخانجات فرآوری فلزاتراوری نشان میدهد تولید واحدهای ذوب مس در جهان طی ماه اکتبر به‌دلیل واهمه از رکود، کمبود تقاضای موثر و تعطیلی کارخانجات برای تعمیرات کاهش یافته است. واحدهای ذوب در تمام نواحی به‌جز آمریکای شمالی دچار کاهش فعالیت شده‌اند. به عقیده گای ولف، رئیس انالیتیکز، کاهش گردش مالی نتیجه طبیعی بازارهای نزولی است. همان‌طور که تولید کمتر به‌دلیل کمبود در زنجیره تامین در بازار فیزیکی است. ارث وان، شرکتی تخصصی در حوزه جمعآوری داده، اعلام کرد شاخص پراکندگی مس، معیاری برای فعالیت کارخانه‌های ذوب، از ۴۹ واحد در ماه سپتامبر به حدود ۴۷ واحد در ماه اکتبر کاهش پیدا کرده است.
شاخص پراکندگی در چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده مس تصفیه‌شده در جهان، نیز برای پنجمین ماه متوالی کاهشی اعلام شد و به ۳/ ۴۴ واحد افت کرد. در گزارش این شرکت آمده است به نظر می‌رسد در چین، تنگنای عرضه قراضه بر نرخ بهره‌برداری کارخانجات و واحدهای ذوب تاثیر می‌‌گذارد. طبق اعلام دولت شیلی، تولید کل مس در این کشور، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مس در جهان، نیز طی ماه سپتامبر با ۲۷/ ۴درصد کاهش به ۴۲۸هزار و ۳۰۰ تن رسید. تولید شرکت دولتی کادلکو در شیلی در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته نیز حدود ۸درصد کاهش داشته است.
اثر بهای انرژی بر بهای آلومینیوم
ظرف روز چهارم نوامبر بهای معاملات آتی آلومینیوم در بورس فلزات آمریکا به ۲هزار و ۳۵۵دلار به ازای هر تن رسید و نسبت به هفته گذشته حدود ۱۰۰دلار افزایش داشته است. البته بهای این فلز نسبت به رکورد قیمتی خود در ماه مارس گذشته حدود ۵۰درصد کاهش داشته است. نگرانی‌ها از رکود اقتصادی و کاهش تولید دلیل اصلی این کاهش قیمت است. آلکوآ، بزرگ‌ترین تولیدکننده آلومینیوم در آمریکا، به‌تازگی به سرمایهگذاران هشدار داده بهای بالای انرژی و هزینه بالای مواد خام و ریزش قیمتی آلومینیوم سبب شده حاشیه سود کاهش پیدا کند. سنتوری آلومینیوم، دومین تولیدکننده بزرگ، نیز اعلام کرد در ژوئن گذشته یکی از کارخانجات خود در آمریکا را تعطیل کرده است. البته عرضه آلومینیوم در جهان ممکن است به مخاطره بیفتد، چراکه بورس فلزات لندن به‌تازگی اعلام کرده آلومینیوم روسیه را با محدودیت‌هایی پذیرش می‌کند.
افزایش نرخهای بهره همچنان ادامه دارد
افزایش همه‌گیر قیمت‌ها به‌همراه وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین از ابتدای سال میلادی جاری موجب شد دولت‌ها نیز با سیاست انقباضی پولی به این امر واکنش نشان دهند. درست است افزایش نرخ بهره موجب جلوگیری از رشد قیمت‌ها می‌شود اما از طرفی موجب کند شدن رشد اقتصاد و کاهش تقاضا نیز می‌شود. اتفاقی که در ماه‌های گذشته نیز رخ داد. حال آمارهای بیکاری منتشرشده از سمت وزارت کار ایالات متحده نشان میدهد میزان رشد اشتغال در اکتبر گذشته بیشتر از حد انتظار افزایش پیدا کرده است؛ اما خبرها حاکی از این است که سیاستمداران همچنان به تداوم سیاست‌های انقباضی خود ادامه می‌دهند. طبق این آمار نرخ بیکاری به میزان ۷/ ۳درصد رسیده است که این موضوع به فدرال رزرو اجازه میدهد با سرعت کمتری نرخهای بهره را افزایش دهد.
وزارت کار در گزارش اشتغال خود اعلام کرد ایالات متحده در ماه گذشته ۲۶۱هزار شغل ایجاد کرده که بسیار بالاتر از افزایش به میزان ۲۰۰هزار شغلی بود که اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند. همچنین بانک مرکزی ایالات متحده، چهارشنبه گذشته نرخ بهره را برای چهارمین ماه متوالی به میران ۷۵صدم واحد دیگر افزایش داد. سیاستگذاران این بانک با وجود داده‌های مثبت وزارت کار و همچنین نشانه‌های کوچک از اینکه پیشرفت در کاهش تورم وجود داشته است، امیدوارند در نشست‌های بعدی بتوانند نرخ بهره را به میزان کمتری افزایش دهند.
دانش سرمایه ارکا برای همراهان خود اخبار های بازار سرمایه را به صورت رایگان ارائه میدهد. مطالب بیشتر
بدون دیدگاه