دنیای‌اقتصاد : بیش از ۴۰ نفر از بهارستان‌نشینان در حالی فراکسیون سهام عدالت را شکل داده‌اند که سرنوشت طرحهای بورسی قبلی که سروصدای زیادی هم برای آن راه انداخته بودند، هنوز مشخص نیست. طرح ساماندهی سهام عدالت در کمیسیون اقتصادی خاک می‌خورد و طرح تشکیل مجمع سهامداران حقیقی در هیات رئیسه! مهدی سعادتی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که ریاست فراکسیون سهام عدالت را برعهده گرفته است می‌گوید از یکسو اشکال در تعدد طرح‌ها و لوایح است و از سوی دیگر ادعا می‌کند مجلس یازدهم تاکنون طرحهای خوبی داشته اما شاید مدیر اجرایی خوب برای اجرای قوانین نبوده است. او همچنین سهامدار کردن همه مردم را یکی از اهداف مهم فراکسیون سهام عدالت می‌داند.
فراکسیون پارلمانی برای «عدالت»
ایده تشکیل فراکسیون سهام عدالت چرا شکل گرفت، با توجه به فلسفه شکلگیری فراکسیون‌ها، چه نیازی به تشکیل این فراکسیون بود؟
ابتدا باید این نکته را یادآور شوم که تشکیل فراکسیون سهام عدالت در مجالس دیگر هم مطرح شده بود اما متاسفانه به آن چندان توجه نشد و تشکیل آن مورد تصویب قرار نگرفت. مسائل مربوط به سهام عدالت یکی از مواردی است که مجلس یازدهم از همان ابتدا به جد پیگیر آن بود چون ما نمایندگان معتقدیم خیلی از مسائل بر زمین مانده و مشکلات از همین جا نشات می‌گیرد. به همین دلیل از یک ماه قبل حدود ۵۰ نفر از نمایندگان تصمیم گرفتند فراکسیون سهام عدالت را شکل دهند. بنابراین امضا جمع شد و خوشبختانه این فراکسیون از هفته پیش شکل گرفت و نهایی شد. دوستان مسوولیت ریاست بر فراکسیون را هم بر عهده من قرار دادند. الان حدود ۵۰ نفر عضو فراکسیون هستند اما بعدا می‌تواند حتی به ۲۰۰ نفر هم ارتقا پیدا کند.
انگیزه تشکیل این فراکسیون هم چند موضوع مهم است. همان‌طور که می‌دانیم حدود ۴۹ میلیون نفراز اقشار آسیب‌پذیر سهام عدالت دارند که متاسفانه در این مدت برخوردهای خوبی با آنان نشده است؛ نه در موضوع شکلگیری مجامع و نه هنگام پرداخت سود. یکی از مهم‌ترین اهداف ما از تشکیل فراکسیون سهام عدالت این است که تعداد سهامداران آن را افزایش دهیم که بر اساس برآوردهای ما ۳۰ میلیون نفر دیگر باید اضافه شوند.
این ۳۰ میلیون نفر چگونه محاسبه شده‌اند؟
اکنون از جمعیت ۸۰ میلیونی کشور حدود ۴۹ میلیون نفر سهام عدالت دارند. یعنی تقریبا هنوز نیمی از جمعیت کشور ما نتوانسته‌اند با سخت‌گیری‌هایی که دولت کرده، سهم بگیرند.
یعنی شما معتقدید همه جمعیت کشور باید سهام عدالت داشته باشند؟
بله.
اما بر اساس تعریفی که برای سهام عدالت شده بود قرار بود این سهام در اختیار دهک‌های پایین جامعه قرار بگیرد.
بخش عمده جمعیت کشور اوضاع اقتصادی خوبی ندارند و همه هم این موضوع را تایید می‌کنند که جمعیت قشر آسیب‌پذیر ما زیاد است. موضوع بعدی که ما را بر آن داشت فراکسیون سهام عدالت را شکل دهیم فرمان رهبر معظم انقلاب بود. ایشان امر کردند که برای ساماندهی وضعیت سهام عدالت باید چند کار انجام شود. یکی از آنها این است که مدیریت سهام عدالت باید از ریل دولت خارج شود و دولت نباید در آن دخالت کند؛ چه در سرمایه‌گذاری و چه در تشکیل مجامع. متاسفانه این مشکل همچنان بر زمین مانده است و دولت در یک حرکت شتابزده قصد داشت برای ۲۰ اسفند انتخابات مجامع را برگزار کند. اما خوشبختانه موانع شناسایی شد و با پیگیری کمیسیون اقتصادی مجلس و فراکسیون سهام عدالت فعلا زمان برگزاری این انتخابات عقب افتاد.
مشخص شده چه زمانی قرار است این انتخابات برگزار شود؟
بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری تا با آرامش‌خاطر و با ضوابط برگزار شود. قانون می‌گوید مجمع باید با مشارکت مستقیم خود سهامداران شکل گیرد اما اخباری که به دست ما رسید نشان می‌‌داد که عده‌ای قرار بود یک‌شبه به آمار سهامداران اضافه شوند تا کرسی‌های مجامع را کسب کنند. همان‌طور که می‌دانید حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد سرمایه مجموعه شرکت‌های سهام عدالت است که آمار بالایی است. در یک اقدام شبهه‌برانگیز دیگر برخی از این پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های سودآور و مهم از لیست سهام عدالت خارج شده‌اند که حتما مورد نظارت و بازخواست بعد نظارتی مجلس قرار می‌گیرد.
موضوع بعدی ۵ میلیون نفری هستند که حساب شبا باز کردهاند اما هنوز بلاتکلیفند و پول‌های آنها به بهانه اینکه صاحبان این حساب‌ها ناشناخته‌اند، در دست سازمان خصوصی‌سازی است. مساله بعدی نیز بیش از دو میلیون نفر از فوتی‌های سهام عدالت است که برای خود سرمایه‌ای است. بر اساس اخباری که ما به دست آورده‌ایم با سرمایه اینها هلدینگی راه انداختند بدون اینکه از وراث اجازه گرفته باشند و این مساله هم شبهه‌برانگیز است و ما روی این مساله هم حرف داریم. در مجموع فراکسیون سهام عدالت برای احقاق حق طبقه محروم، اجرای فرمان رهبری و اصل ۴۴ قانون اساسی و همچنین بهبود معیشت و اشتغال و تحت پوشش قرار دادن دیگر اقشار شکل گرفته است. انتخابات مجامع هم باید درست و قانونی برگزار شود. جمعیت سهامداران تهرانی حدود ۳ میلیون است که باید با توجه به وضعیت کرونا برای چگونگی مشارکت و برگزاری انتخاب آنها که به‌صورت الکترونیک خواهد بود، فکر اساسی شود. به جز تهران برخی استان‌های دیگر نیز بالای یک میلیون جمعیت سهامدار دارد که همه اینها نشان می‌دهد انتخابات باید به درستی برگزار شود. البته اجرای این مسائل بر عهده فراکسیون نیست و وظیفه ذاتی قوه مجریه است اما چون ما وکیل‌الدوله نیستیم و وکیل ملتیم باید برای حفظ منابع ملی و نظام تلاش کنیم. به همین دلیل این فراکسیون را شکل دادیم تا با برنامه‌ریزی بیشتر و نظارت دقیق‌تر و همچنین تذکر، یادآوری، پیگیری و برخورد در جایی که لازم باشد کارها را پیش ببریم.
در همین مدت کم نیز اقدامات خوبی انجام شده است. البته ناگفته نماند با توجه به گزارش‌هایی که دو تن از نمایندگان مجلس که در شورای‌عالی بورس حضور دارند، به ما دادند بخشی از دولت نیز در جهت اجرا کردن منویات مقام معظم رهبری گام برداشته‌اند و مسیر پیش‌رو مثبت است اما تا رسیدن به اهداف نهایی فاصله داریم. به همین دلیل از مردم می‌خواهیم از واگذاری سهام خود پرهیز کنند. در مقطعی سهام عدالت رشد خوبی داشت اما بعد از مدتی به‌دلیل مسائل و مشکلات به وجود آمده در بورس افت زیادی کرد اما این اتفاق به منزله این نیست که مردم ناامید باشند. ان‌شاءالله در ۱۴۰۰ اقدامات مبارک و خوبی می‌افتد و دولت بعدی با حمایت مجلس در جهت ارتقای جایگاه سهام عدالت گام‌های اساسی برخواهد داشت.
برخلاف خوش‌بینی که شما دارید، سهامداران چندان به این‌گونه اقدامات خوش‌بین نیستند؛ چه طرحهای حمایتی که از طرف سازمان بورس تدوین می‌شود و چه اقدامات مجلس! آنان معتقدند اظهارات نمایندگان از ابتدای آغاز به کار مجلس یازدهم و همچنین طرح‌هایی که در دستورکار قرار دادند بیشتر جنبه سیاسی دارد. از آنجا که شما قصد دارید قوانینی را اصلاح کنید یا برخی قوانین جدید بورسی تدوین کنید چرا فراکسیون شکل دادید؟ چون شکلگیری یک فراکسیون اهداف بلندمدت دارد. تشکیل فراکسیون چه دردی از مردم ضرر دیده در بورس دوا می‌کند؟
درست است در طول تاریخ تشکیل فراکسیون‌ها در ادوار مختلف مجالس چنین فلسفه‌ای داشته اما این مجلس باید با مجالس دیگر فرق داشته باشد. حضرت آقا اسم این مجلس را مجلس انقلابی و قوی‌ترین مجلس گذاشتند. بله ما با دولت اختلاف‌نظر داریم و به سیاست‌های اقتصادی آن معترضیم. در موضوع بورس هم همراه با مردم معترضیم. بله فراکسیون‌ها نقش دراز‌مدت دارند و برای یک روز و یک هفته نیستند. ما بنا را بر این گذاشتیم که آسیب‌های جدی را برطرف کنیم. مردم گرفتاری‌های مختلفی در حوزه سهام عدالت دارند که البته خیلی ازاین آسیب‌ها با مدیریت و وحدت رویه و هم‌افزایی قابل حل است. نمی‌گوییم که مشکل‌ها را به سرعت و ظرف یک ماه حل میکنیم اما قطعا می‌خواهیم پشتیبان مردم باشیم. مجلس عصاره ملت است و عصاره ملت باید به این موارد حساس باشد. مبنای ما بر این است که با آسیب‌شناسی مشکلات و موانعی که بر سر راه سهامداران عزیز وجود دارد به قدر وسع خود حل کنیم. در همین راستا تلاش میکنیم با برقراری ارتباط با سازمان‌های مربوط و فراخوان آنها به مجلس و برگزاری جلسات مداوم آسیب‌ها را شناسایی کنیم. سهام عدالت فقط در بورس نیست و ابعاد مختلفی دارد که در این مجال نمی‌گنجد.
متاسفانه به وعده‌ها و قول‌هایی که به مردم داده شد عمل نشد و خیانت‌ها و برخی عناصر در داخل سوءاستفاده‌هایی کردند. سوءمدیریت و ضعف مدیر وقت بورس هم در شکلگیری این وضعیت موثر بود که در نهایت به استعفای او منجر شد که البته استعفا به تنهایی کافی نیست و بعدا آن را پیگیری میکنیم. بنابراین نگاه مجلس به بورس سیاسی نیست چرا که گناه بزرگی است اگر کسی بخواهد با مشکل مردم سیاسی برخورد کند. به نظر می‌رسد که این مردم صدایشان به جایی نمی‌‌رسد. در موضوع انتخابات مجامع اگر مجلس دیر می‌جنبید شبانه عناصری را در استان‌ها وارد می‌کردند، با اینکه جزو سهامداران نبودند. فراکسیون سهام عدالت حداقل در اولین گام با همفکری و همکاری که با کمیسیون اقتصادی داشت، جلوی این کار را گرفت که این اقدام می‌تواند حرکت رو به جلو و مهمی باشد. ان‌شاءالله گام‌های بعدی را هم برمی‌داریم. البته نمی‌خواهیم امید واهی به مردم بدهیم. مشکلات و موانع بر سر راه وجود دارد که ما با علم به وجود این مشکلات گام برمی‌داریم. شاید حل برخی مشکلات ماهها یا حتی یک یا دو سال طول بکشد اما ما تلاش داریم چه در حوزه قانون‌گذاری و چه نظارت همه آنچه می‌توانیم را انجام دهیم.
همه این مواردی که گفتید تشکیل فراکسیون را توجیه نمی‌کند! برای مثال شما یکی از اهداف شکلگیری این فراکسیون را افزایش تعداد سهامداران عدالت نام بردید، این در حالی است که چند ماه پیش تعدادی از نمایندگان طرح ساماندهی سهام عدالت را تدوین کردند اما با وجود گذشت ماهها هنوز در کمیسیون مانده و تکلیف آن مشخص نیست! به همین دلایل تشکیل فراکسیون سهام عدالت برای سهامداران به‌عنوان اقدامی راهگشا دیده نمی‌شود چرا که می‌گویند اگر مجلس بنا به انجام کاری به نفع سهامداران داشت همین طرحهای قبلی را به قانون تبدیل می‌کردند.
در ادوار گذشته و همچنین در همین مجلس فعلی فراکسیون‌های زیادی شکل گرفته است. شاید شما روی تشکیل فراکسیون سهام عدالت نظر مخالف داشته باشید که قابل احترام است. روند رسیدگی به طرح‌ها و لوایح نیز متاسفانه روند خوبی نیست چون تعداد طرح‌ها و لوایح زیاد است. اکنون بیش از ۳۲۰ طرح در نوبت بررسی قرار دارد. به این منظور باید ساختار مجلس و آیین‌‌نامه‌ها اصلاح شوند تا طرح‌ها و لوایح طولانی‌مدت در نوبت بررسی قرار نگیرند. ادعای ما این است که مجلس یازدهم در این ۹ ماه که از عمرش گذشته کارهای انقلابی و خوبی کرده است اما در کنار طرحهای خوب مدیران اجرایی خوب هم می‌خواهیم که نبود آنها مشکل‌ساز است که حضرت آقا هم در این باره تذکر داده‌اند. شاید نبود نیروهای انقلابی و جهادی و با انگیزه است که اجازه نداده ما طرح‌ها را به منصه ظهور برسانیم! امید است در سال ۱۴۰۰ اتفاق مبارکی بیفتد و دولتی روی کار بیاید که نگاهش به داخل باشد نه خارج و از توانمندی متخصصان داخلی استفاده کند و شاهد ایجاد یک تحول اقتصادی در کشور باشیم.
دنیای اقتصاد : روز یکشنبه شاخص کل بورس رشد کرد. صعود ۵/ ۰درصدی نماگر بازار سهام در حالی اتفاق افتاد که شاخص هموزن نتوانست با رشد شاخص اصلی همسو شود. اینطور که به‌نظر می‌رسد محرک افزایش نصاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت باعث شده تا فعالان بازار تقارن این تصمیم مسوولان سازمان بورس را با تداوم اوضاع خوب بازارهای جهانی که بر درآمدزایی شرکتها موثر است، به فال نیک بگیرند. بنابراین دور از انتظار نخواهد بود اگر در روزهای آتی نیز شاهد بهبود تقاضا در نمادهای بزرگ باشیم.
دو محرک رشد بورس تهران
بازار سرمایه روز گذشته را با رشد اندک نماگر اصلی این بازار خاتمه داد. در این روز صعود ۵/ ۰ درصدی شاخص کل بورس سبب شد تا پس از چند روز پسروی دماسنج اصلی بازار، شاهد بهبود تقاضا در نمادهای شاخص‌ساز باشیم. بهبودی که به نظر می‌رسد بیش از هر چیز مرهون اقداماتی است که در روزهای اخیر در جهت حمایت از بازار صورت گرفته است. بر این اساس انتظار می‌رود بازار سرمایه هرچند به‌طور موقتی، عملکرد بهتری را نسبت به روزهای گذشته به نمایش بگذارد. در حال حاضر وضعیت بازار سرمایه به گونه‌ای است که افت ارزش معاملات به‌دلیل قفل شدن عرضه در این بازار می‌تواند به راحتی طرف تقاضا را تقویت کند. از این رو دور از انتظار نیست که در روزهای پیش رو شاهد بهبود وضعیت شاخص کل بورس تهران باشیم. مضاف بر اینکه تصویب لایحه ۹/ ۱ تریلیون دلاری حمایتی در اقتصاد آمریکا نیز دیگر عاملی است که می‌تواند اثر روانی مهمی بر عملکرد بازار سرمایه داشته باشد. رکود زمستانی بورس ادامه دارد. بازار سهام که هفته‌های اخیر را زیر فشار تدابیر حفاظتی مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار به سختی تاب می‌آورد، روز گذشته را هم با خروج نقدینگی حقیقی از چرخه معاملات به پایان برد. نقل قولی از میلتون فریدمن هست که می‌گوید «اگر مسوولیت صحرای بزرگ آفریقا را هم به دولت (فدرال) بسپارید ظرف ۵ سال با کمبود شن رو به رو خواهیم شد.» اینطور که به نظر می‌آید این جمله می‌تواند مثال‌های دیگری هم داشته باشد. در اواخر سال گذشته و ابتدای سال جاری دولت که به‌طور سنتی سابقه چندانی برای اعمال نظر درخصوص بورس و فرابورس نداشت، به یکباره وارد معادلات این بازار شد و با حمایت زبانی و روانی از بازار سهام به کلی قاعده بازی در این بخش از اقتصاد کشور را عوض کرد. به دنبال همین اتفاقات در حالی که هنوز ماجرای قیمت‌گذاری‌های پی‌در‌پی و گرانی‌های خارج از قاعده تمام نشده بود، پای دولت به بازار سرمایه باز شد و آدرس غلط دولت برای بدون ریسک جلوه دادن بازار سرمایه بسیاری را به کام زیان سوق داد؛ زیانی که در ابتدا زیر پوستین سود پنهان شده بود و هیچ سرمایه‌گذاری از عاقبت آن خبر نداشت.
از آن زمان تاکنون اشتباهات دولت هر روز مثل گلوله برفی بزرگ و بزرگ‌تر شده تا زنجیره ناتمام سوءتفاهم‌ها نسبت به بازار سهام راهی به جز اتخاذ تصمیمات بیشتر برای متولیان بورس باقی نگذارد. تمامی اینها در حالی است که تصمیم‌سازان بازار سرمایه چه در داخل دولت و سطح کلان و چه در شورای عالی بورس حداقل تا روز گذشته نتوانسته‌اند بین خود به این اجماع برسند که راه‌حل برون‌رفت از همه مشکلات نه بخشنامه و ابلاغیه بیشتر بلکه رها کردن بازار برای تعدیل هرچه سریع‌تر قیمت‌ها در شرایط طبیعی بازار است.
در کانال یک میلیون و ۱۰۰
روز گذشته شاخص کل بورس تهران به میزان ۵/ ۰ درصد رشد کرد تا اوج‌گیری ناچیز ۵ هزار و ۸۶۰ واحدی نماگر اصلی بورس و رسیدن آن به سطح یک میلیون و ۱۷۵ هزار واحدی در شرایط کنونی اندکی به امید فعالان بازار سرمایه برای بهبود وضعیت بیفزاید. این در حالی است که در همین مدت خروج پول از بازار سرمایه همچنان ادامه داشت و نسبت خالص خرید حقیقی در بورس به حدود ۶۷۵ میلیارد تومان رسید. چنین ارقامی در شرایطی به ثبت رسیده است که نسبت یاد شده در طول روز ماقبل آن از ۵۵۹ میلیارد تومان فراتر نرفته بود. این طور که به نظر می‌رسد در کشاکش تغییرات شاخص‌ها و نماگرها در بازار سهام که در روزهای رکود کم‌سابقه بورس صورت می‌گیرد، به‌طور غیر مستقیم حمایت از بازار به رشد شاخص کل و عدم جذابیت شاخص کل هموزن منتهی شده است. داستان از این قرار است که افزایش نصاب مجاز سرمایه‌گذاری برای صندوق‌های با درآمد ثابت سبب شده موجی از امیدواری به سمت نمادهای بزرگ بازار سرمایه بیاید. اینطور که به‌نظر می‌رسد مردم فرض را بر این گذاشته‌اند که پول حقوقی‌ها قرار است از این طریق وارد نمادهای بزرگ بازار شود.
روز گذشته ارزش معاملات خرد بازار سهام ۴۱۵۳ میلیارد تومان بود که نسبت به روز شنبه افزایشی بیش از ۱۰۰ درصدی داشته است. اگرچه ثبت این رقم سیگنال معناداری را برای تداوم افزایش ارزش معاملات خرد ارائه نمی‌کند، با این حال می‌توان انتظار داشت که تداوم آن در روزهای پیش رو به نفع بازار سهام تمام شود. البته نباید این نکته را نیز از نظر دور داشت که همچنان بیش از ۷۰ درصد نمادها در بورس و فرابورس صف فروش داشته‌اند و ارزش آنها در حدود ۸/ ۳ هزار میلیارد تومان است و تا زمانی که انباشت عرضه در بیشتر نمادها وجود دارد نمی‌توان امیدی جدی به بهبود پایدار اوضاع در بازار سرمایه داشت.
شوک موقت گفتارها
بررسی عقبه تمامی حمایت‌هایی که تاکنون از بازار سرمایه شده حکایت از آن دارد که هر کدام از این تدابیر به نوبه خود توانسته‌اند مدتی بر بازار و فعالان آن اثر بگذارند. اغلب آنها هم اثری موقتی داشته‌اند. همان طور که در گزارش‌های پیشین به آن اشاره شد به‌نظر می‌آید آخرین برگ از تصمیمات بورسی که نخستین بار توسط سخنگوی شورای عالی بورس اعلام شد از همین جنس باشد. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که کل مبلغ تزریق شده به بازار سهام که مقرر شده در طول هر فصل ۳ درصد تا کف ۱۵ درصدی سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری، از ۱۰ هزار میلیارد تومان فراتر نمی‌رود. با این حال همین مبلغ اندک هم در همین بازار آشفته توانسته کورسوی امیدی را در دل فعالان بازار سرمایه ایجاد کند. به جز این تصمیم گزینه دیگری که تا حدودی توانسته در روزهای اخیر جلب توجه کند، طرح حمایت از سهامداران خرد بازار سرمایه با پرتفوی زیر ۱۰ میلیون تومان است که به گفته مدیر نظارت بر بورس‌های بازار سرمایه حدود ۵/ ۴ میلیون نفر از افرادی را که از ابتدای سال جاری برای اولین بار اقدام به خرید سهام کردهاند، در بر می‌گیرد. این مساله نیز اگر چه در بین عقلای بازار به‌دلیل بدون ریسک کردن معاملات سهام و همچنین تامین منابع آن از وجوه صندوق سرمایه‌گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه مخالفان بسیاری دارد، دست کم می‌تواند به کاهش فروش فروشندگان خرد در بازار سرمایه کمک کند. البته همان طور که گفته شد چنین اقداماتی به تنهایی دلیلی برای فروکش کردن رکود در بازار سرمایه نخواهد بود. با این حال می‌تواند در کوتاه‌مدت و تا پایان سال جاری حداقل چند بار جریان داد و ستدها را به نفع رشد قیمت‌ها در بازار سرمایه بهبود ببخشد.
بازار پررونق کامودیتی‌ها در جهان
اما در بازار کالاهای اساسی همچنان همه چیز به نفع بازار سرمایه است. بورس تهران که بیش از ۶۰ درصد از ارزش خود را مدیون حضور نمادهای کالامحور حاضر در این بازار است، در هفته‌های اخیر آنقدر درگیر حواشی قوانین ابلاغی و عدم اطمینان تزریق شده در پی همین ابلاغیه‌ها بوده که در امتداد ریزش خود کمتر روزی توانسته تاثیر بهبود اوضاع در بازارهای جهانی را در خود نشان دهد. با این حال نباید فراموش کرد این اوضاع خوب هر چقدر هم که خود را در قیمت‌های جاری نشان ندهد تاثیر خود را بر مجامع بسیاری از نمادها خواهد داشت. احتمالا امروز بازار سرمایه در شرایطی معاملات خود را آغاز می‌کند که تاثیر بسته حمایتی ۹/ ۱ تریلیون دلاری تصویب شده در کنگره آمریکا بر بازارهای جهانی مشهود خواهد شد. در ماه‌های اخیر بزرگ شدن ترازنامه فدرال رزرو و حمایت‌های پولی بانک‌های مرکزی اروپایی و آسیایی توانسته تاثیر بسزایی بر بهبود شرایط بازارهای جهانی داشته باشد.
اینکه تا چه حد ممکن است تاثیر مستقیم حمایت یاد شده را در بورس تهران ببینیم مساله روشنی نیست با این حال می‌توان امید داشت که در دو هفته پیش رو مجموع شوک‌های وارد شده به بورس و فرابورس مثبت عمل کند.
.
بیش از ۷ ماه از ثبت تقاضا براى خرید بخشى از باقیمانده سهام دولت در بورس در قالب صندوق‌های قابل معامله (ETF) مى‌گذرد. بررسى‌ها حکایت از بازده ۶۷درصدی ارزش خالص دارایی‌های دارایکم و افزایش NAV این صندوق به ۳میلیون و ۳۳۲هزار تومان دارد. ارزش هر واحد دارایکم در بورس تهران به ۲میلیون و ۸۱۶هزار تومان رسیده است.
دنیای‌اقتصاد : شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران روز یکشنبه برای دومین بار طی دو هفته اخیر مثبت شد. در حالی دیروز شاهد آب شدن نسبی یخ طرف تقاضا در بازار سهام بودیم که همچنان سهامداران خرد دست از فروش برنداشتند. در حالی دماسنج بازار روز گذشته با افزایش ۵۸۶۰ واحدی همراه شد که شاخص کل هموزن افتی معادل ۹۲ واحد را به ثبت رساند. هر چند به مدد غالبا رشد بزرگان بورس شاخص‌کل توانست کمی تغییر فاز را تجربه کند اما در عین حال همچنان اصرار بر عرضه از سوی معامله‌گران حقیقی بازار سهام دیده می‌شود. در عین حال تصویب بسته محرک مالی ۱۹۰۰ میلیارد دلاری در مجلس آمریکا می‌تواند عمده دلیل رشد دیروز صادرات محور‌ها در بازار سهام محسوب شود.
در واقع این رویداد می‌تواند چشم‌انداز کالاهای اساسی در جهان را مثبت‌تر از گذشته کند و بدین ترتیب شرایط برای افزایش قیمتی صنایع و شرکت‌های وابسته داخلی نیز نسبت به گذشته به مراتب بیشتر خواهد شد. با اینکه شاهد تغییری در رویه جریان قانون‌گذاری بازار سرمایه نیستیم و در همچنان بر همان پاشنه غیر‌کارشناسانه تصمیم‌گیران بورسی (تعیین محدودیت بیشتر در دامنه نوسان) می‌چرخد اما نماد معاملاتی برخی از شرکتها مثبت شده‌اند. به طور معمول در چنین شرایطی ایجاد جذابیت قیمتی منجر به تزریق نقدینگی از سوی معامله‌گران به شرکت‌های غالبا ارزنده می‌شود، اما بررسی روند دادوستد‌ها و نگاهی بر آمار تغییر مالکیت صنایع بورسی در ۱۷ اسفند ماه حکایت از آن دارد که سطح ارزندگی قیمت فقط برای سرمایه‌گذاران حقوقی بازار حائز اهمیت بوده است و سایر فعالان واکنش خاصی به این رویداد نشان نداده‌اند.
چشم‌انداز مبهم ۱۴۰۰
با اینکه ۷ روز کاری تا پایان سال جاری بیشتر زمان باقی نمانده است و متولی بورس هم تصمیمی بر عقبگرد از سیاست غیر‌کارشناسی خود ندارد احتمالا روند فرسایشی بازار تا آخرین روز معاملاتی تداوم پیدا کند. در حال حاضر سیاستی که تهدید بزرگی برای سرمایه سهامداران محسوب می‌شود و در بورس‌های بزرگ دنیا مرسوم نیست همین ابتکار عمل و نوآوری تصمیم‌گیران در ایجاد قوانین روزمره است. با این وجود عزمی بر تعیین و حداقل ابلاغ سیاست‌های جدید از نخستین روز کاری معاملاتی در سال ۱۴۰۰ وجود ندارد و اکنون رفتار مدیران بورسی به شکلی است که تداعی‌کننده تداوم قانون‌گذاری خلق‌الساعه در سال آتی برای سرمایه‌گذاران خواهد بود.
رد پای سیاست‌گذار
دیروز خالص خرید حقیقی‌ها به ۵ گروه خلاصه شد که در صدر آن دو گروه مواد دارویی و فرآورده‌های نفتی درخشیدند. در نقطه مقابل نیز حقوقی‌ها رو به خرید کانه فلزی، بانک‌ها، فلزات اساسی،خرده‌فروشی و مواردی از این قبیل آوردند. بدین ترتیب در جریان بازار روز یکشنبه شاهد تغییر مالکیت ۶۷۵ میلیارد تومانی از پرتفوی سهامداران خرد به سبد سرمایه‌گذاری حقوقی‌ها بودیم. از طرفی بررسی روند حرکتی صندوق پالایشی یکم نشان می‌دهد که ارزش این صندوق سرمایه‌گذاری با اینکه در معاملات روز یکشنبه با افزایش همراه شد اما همچنان در ارقامی کمتر از محدوده خرید قرار گرفته است. بر این اساس روند فرسایشی بازار در حالی تداوم پیدا کرده است که فرازو نشیب‌های اینچنینی تاثیری در کلیت فضای معاملاتی بازار نخواهد داشت، هر چند در چنین شرایطی فضا برای نوسان‌گیری عده‌ای عمدتا برخوردار از نقدینگی بالا فراهم می‌شود اما اکثریت سرمایه‌گذاران همانند چند وقت اخیر سبز شدن شاخص را فرصتی برای فروش تلقی می‌کنند. پاسخ به چرایی سر زدن این قبیل رفتارها از سوی سرمایه‌گذاران خرد نیز در رد پای سیاست‌گذار بورس به وضوح قابل مشاهده است.
روایت آماری
در معاملات بورس از ۳۴۷ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۴/ ۱۶ درصد نمادها مثبت و ۶۴ درصد نمادها منفی بود. ۱۲ نماد (۵/ ۳ درصد) صف خرید به ارزش ۶۴ میلیارد تومان و ۲۴۲ نماد (۷۰ درصد) صف فروش به ارزش ۲۷۱۴ میلیارد تومان تشکیل دادند.
محتوای آکارئون
دنیای‌اقتصاد : ارائه کد بورس کالا به خودروسازان و قطعه‌سازان، آزادسازی بخشی از منابع ایران در کره جنوبی، عراق و عمان، اعلام برخورد با سیگنال فروش‌های بازار سرمایه از سوی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و… از جمله موضوعاتی بود که دیروز توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی در حوزه بورس را به خود جلب کرده بود.
توصیه به دوری از ادبیات سیاسی در بورس
صحبت‌های محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم افتتاح رسمی معاملات آتی نقره و حراج باز در بورس کالای ایران، دیروز مورد توجه کاربران شبکه اجتماعی توییتر قرار گرفت. دو بخش از صحبت‌ها بیشتر از دیگر اظهارنظرهایش مورد توجه قرار گرفته بود. بخش اول از این قرار بود که دهقان دهنوی بیان کرده بود «۶۲ میلیون سهامدار در بازارسرمایه حضور دارند که چشم امیدشان به این بازار است.» او در صحبت‌هایش به مقامات سیاسی کشور اشاره کرده و گفته بود که «مقامات سیاسی هم نمی‌توانند به این بازار بی‌توجه باشند، با این حال توصیه می‌کنم که در این بازار از ادبیات سیاسی دوری کنیم و با واژگان علمی و تخصصی در این بازار به ارائه نظرات بپردازیم، زیرا این بازار مسیر و جایگاهی اختصاصی دارد و گاهی صحبت‌هایی هرچند از سر دلسوزی ممکن است به اعتماد مردم آسیب وارد کند.» بخش دیگر صحبت‌های رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در رابطه با حوزه رمزارزها بود. به اعتقاد او، سرمایه‌گذاری در رمز ارزها ضمن اینکه که اقدامی غیرقانونی است و ممکن است به از دست دادن سرمایه مردم منجر شود و سرمایه‌گذاری‌ای مبهم است، همچنین به خروج سرمایه از کشور و ضرر به اقتصاد منجر می‌شود. بخش اول صحبت‌های محمدعلی دهقان دهنوی، بیشتر مورد توجه فعالان سیاسی و اقتصادی قرار گرفته بود. این افراد که در گذشته در رابطه با شعارهای انتخاباتی سال ۱۴۰۰ مطالبی را در صفحه‌های شخصی خود در توییتر یا کانال‌هایشان در پیام‌رسان تلگرام نوشته بودند، دیروز درباره این مساله می‌نوشتند که پای تحلیل‌هایشان به سازمان بورس هم باز شده است. این افراد در گذشته در رابطه با این موضوع نوشته بودند که انتخابات ۱۴۰۰ بیشتر از اینکه رنگ و بوی سیاسی داشته باشد، رنگ و بوی بورس و مسائل اقتصادی را همراه خود دارد. اشاره این افراد به صحبت‌های رئیس سازمان بورس از این جهت بود که به گفته او امروز در حوزه بورس ۶۲ میلیون نفر سهامدار وجود دارد که سرمایه‌‌هایشان درگیر این حوزه است و اگر کاندیدایی شعار بهبود اوضاع بورس را بدهد یا در سازوکار این بازار سرمایه به نحوی دخالت کند که منجر به رشد شاخص و جبران ضرر سهامداران شود، قطعا سبد رای پر و پیمانی در انتخابات خواهد داشت. اما در این میان هستند افرادی که نسبت به این نگاه معترض‌اند. به اعتقاد این افراد از آنجا که در سال جاری اعتماد مردم به دولت خدشه‌دار شده است، جمع‌آوری رای حتی به قیمت بهبود اوضاع بورس و سرمایه‌های درگیر مردم در این حوزه، کاری سخت است. بخش دوم صحبت‌های رئیس سازمان بورس درباره رمزارزها اما بیشتر مورد توجه فعالان حوزه بورس و سرمایه‌گذاران در حوزه رمزارزها قرار گرفته بود. افرادی که در حوزه رمزارزها فعالیت می‌کنند، به این صحبت‌ها خرده گرفته بودند و با انتقاد از چنین اظهارنظرهایی درباره این مساله در صفحه‌های خود می‌نوشتند که در ایران هر پدیده جدیدی با قوه قهریه مواجه می‌شود. به اعتقاد این افراد دیگر دوره بازار انحصاری گذشته است و باید به مردم حق انتخاب برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مورد نظرشان را داد. برخی از فعالان حوزه بورس هم درباره این مساله می‌نوشتند که بهتر است سازمان بورس یا نماینده‌های مجلس به جای اینکه روی بازار رمز ارزها و نحوه برخورد با آن تمرکز کنند، فکری به حال بهبود حوزه بورس کنند تا کوچ سهامداران به حوزه رمزارزها کمتر از گذشته شود، نه اینکه با قوه قهریه به جنگ یک بازار سرمایه بروند.
وظیفه نهاد تنظیم‌گر شاخص‌سازی نیست
بازهم دامنه نوسان نامتقارن یکی از موضوعات بحث دیروز در گعده فعالان حوزه بورس بود. دیروز مهدی رباطی، مدیرعامل کارگزاری بورس بیمه ایران در صفحه شخصی خود در توییتر این بحث را آغاز کرد. او نوشت: «زمانی که مجموعه تصمیمات جدید از جمله دامنه نوسان نامتقارن اتخاذ شد به‌طور شفاف از آن انتقاد کردم و صریحا گفتم که این قبیل تصمیمات لطمه به اصول اولیه کارکردی بازار سرمایه آن هم بعد از ۷۰درصد ریزش بورس است. البته این انتقادات بی‌هزینه نبود ولی اعتبار کارشناسی و دفاع از چیزی که آن را درست می‌دانم همواره اصل تخطی‌ناپذیر رفتاری و مدیریتی‌ام بوده است.» رباطی در ادامه نوشته خود که آن را به‌صورت رشته توییت منتشر کرده بود نوشت: «در کمال تعجب البته در همین مدت عده‌ای از این تصمیمات یا سفارشی یا بر اساس برداشت غلط خود دفاع کردند که البته امروز شاهدیم بازار به چه وضعیتی دچار شده است. یگانه وظیفه رگولاتور استاندارد کردن زیر ساخت‌های بازار است. هیچ‌کس از نهاد تنظیم‌گر انتظار شاخص‌سازی ندارد و نخواهد داشت. هر چند البته این قبیل تصمیمات از نظر شاخص‌سازی هم شکست خورده هستند.» بعد از انتشار این توییت، برخی از سهامداران خرد در قسمت نظرات برای مدیرعامل کارگزاری بورس بیمه ایران، در رابطه با این مساله به‌صورت کلی نوشتند که انگار عادت کرده‌ایم به خوردن نوشدارو بعد از مرگ. به اعتقاد این دسته از افراد این روزها همه اعم از فعالان حوزه بورس یا سهامداران نظاره‌گر نزول بورس هستند و همه فقط به نوشتن یک توییت انتقادی بسنده می‌کنند. مطرح‌کننده‌های این مساله از این موضوع گلایه داشتند که خیلی از افراد فعال در بازار سرمایه و به خصوص حوزه بورس بعد از هر اتفاقی که نتیجه مثبتی برای سهامداران و بازار در پی ندارد، در صفحه‌های خود دست پیش می‌گیرند و می‌گویند که ما از قبل گفتیم بازار اینطور می‌شود. برخی از افراد هم درباره این مساله می‌نوشتند که چشم انتظار آن روزی نشسته‌اند که مسوولان کشور متوجه این مساله بشوند که آنها مسوول خط دادن به روند بازار نیستند و نباید در آن دخالت کنند بلکه وظیفه اصلی آنها تهیه زیرساخت‌های لازم، ارائه ابزارهای جدید و تدارک یک محیط امن و آرام برای سرمایه‌گذاران است.
بدون دیدگاه