دنیای‌اقتصاد : روز گذشته فرابورس ایران میزبان آیین رونمایی از بازار تامین مالی جمعی و شاخص صکوک بود که با حضور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، رئیس سازمان بورس و مدیرعامل فرابورس برگزار شد. در این جلسه امیر هامونی از اعطای مجوز فعالیت تامین مالی جمعی به چهار شرکت و موافقت با درخواست‌های هفت متقاضی خبر داد. اوراق موجود در بازار بدهی از مزایای ویژه‌ای همچون ریسک نقدشوندگی پایین‌تر، ریسک نکول صفر، نرخ سود موثر بیشتر، ایجاد اثر تورمی به مراتب پایین‌تر نسبت به دیگر بازارها و همچنین مصون بودن از ریسک‌هایی که نظام بانکی را تهدید می‌کند، برخوردار است و حال به گفته مدیرعامل فرابورس ایران شاخص صکوک فرابورس ایران (Sindex) معیاری مناسب برای نمایش بازدهی و ریسک بازار اوراق بدهی در فرابورس ایران است.
دماسنج رصد زمین دوم بورس
اعطای ۴ مجوز برای تامین مالی جمعی
مدیرعامل فرابورس ایران در این برنامه با اشاره به تاریخچه راه‌اندازی تامین مالی جمعی گفت: از سال ۹۴ بیش از ۳۰ جلسه کارگروه تدوین پیش‌نویس دستورالعمل اجرایی تامین مالی جمعی در دفتر مدیرکل کارآفرینی وزارت کار برگزار شد تا در سال ۹۷ از سوی سازمان بورس دستورالعمل آن به تصویب رسید. امیر هامونی ادامه داد: برای اولین‌بار موافقت اصولی به یک شرکت با مسولیت محدود داده شده تا از بستر تامین مالی جمعی اقدام به تامین مالی کند. همچنین به یک پلت‌فرم که در بستر بلا‌ک‌چین است مجوز فعالیت داده شده تا بتواند در این حوزه نقش‌آفرینی کند. درخواست‌های بررسی‌شده برای موافقت اصولی به سکوهای عامل تامین مالی جمعی در سامانه www.cf.ifb.ir تاکنون ۷۲ مورد و تعداد درخواست‌های بررسی‌شده ۲۸ مورد بوده است.
وی اضافه کرد: همچنین به هفت متقاضی تامین مالی جمعی موافقت اصولی داده شده و چهار مجوز فعالیت به شرکت‌های آتنا، کارن، پارس فاندینگ و فاینتک اعطا شده است.
مدیرعامل فرابورس ایران در ادامه به معرفی شاخص صکوک فرابورس ایران (Sindex) پرداخت و با بیان اینکه این شاخص، معیاری برای نمایش بازدهی و ریسک بازار اوراق بدهی در فرابورس ایران است، گفت: شاخص صکوک فرابورس ایران علاوه بر اینکه امکان مقایسه بازارهای مالی مختلف را فراهم می‌کند، با ارائه داده از روند کلی بازار بدهی به تحلیل‌های سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران کمک می‌کند. همچنین ایجاد زیرساخت برای تولید ابزارهای پوشش ریسک در بازار بدهی مانند آتی شاخص و اختیار خرید و فروش شاخص از دیگر مزیت‌های این شاخص است. هامونی یکی از اهداف شاخص صکوک فرابورس ایران را فراهم‌کردن امکان ایجاد صندوق‌های مبتنی بر شاخص، انجام تحقیقات علمی و دانشگاهی، ساده‌کردن تحلیل برای سرمایه‌گذاران خرد جهت تصمیم در مورد سرمایه‌گذاری در بازار بدهی و دقیق‌تر کردن ارزش‌گذاری‌ها به کمک تعیین معیاری برای نرخ بازده بدون ریسک عنوان کرد.
مردمی‌سازی اقتصاد با تامین مالی جمعی
در ادامه این برنامه رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه دانش و نوآوری در بازار سرمایه بسیار مورد توجه بوده و در واقع پیش‌برنده آن است، گفت: برای پیشبرد فعالیت‌هایی که در حوزه علم و فناوری انجام می‌شود که به توسعه اقتصادی نیز منجر می‌شود، نیاز به تامین مالی این فعالیت‌ها داریم. علی دهقان‌‌دهنوی تصریح کرد: بازار سرمایه آمادگی دارد در کنار معاونت علمی و فناوری به تامین مالی فعالیت‌های نوآورانه و دانش‌بنیان کمک کند و در این مسیر از ابزارهای نوآورانه مختلف همچون تامین مالی جمعی استفاده می‌کنیم. به گفته وی تامین مالی جمعی به مردمی‌سازی اقتصاد نیز کمک می‌کند چراکه افراد مختلف با منابع اندک می‌توانند در کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری کنند. این بازار همچنین با توجه به تجمیع سرمایه‌های عمومی به بحث تعاون نیز مرتبط است. رئیس سازمان بورس همچنین تاکید کرد باید از ابزارهای مختلف برای تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط در بازار سرمایه بهره ببریم، چرا که بسیاری از شرکت‌ها امکان عرضه اولیه سهام را ندارند اما می‌توانند از ابزارهایی همچون تامین مالی جمعی کمک بگیرند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه بازارها و ابزارهای نوآورانه را ضروری دانست و گفت: با توجه به ماهیت شفاف بازار سرمایه باید تمامی شرایط و قوانین سرمایه‌گذاری از طریق این بازارها به‌صورت شفاف به عموم مردم اطلاع‌رسانی شود. وی در ادامه درخصوص شاخص صکوک فرابورس ایران به‌عنوان شاخصی برای سنجش اوراق با درآمد ثابت گفت: امروزه تامین مالی از طریق صکوک در بازار سرمایه به حجم و عمق بالایی رسیده و از این رو طراحی شاخص برای دسته‌های مختلف صکوک برای سرمایه‌گذاران، تحلیلگران و محققان بازار سرمایه بسیار کاربردی خواهد بود و از طرفی به شفافیت اطلاعات در بازار بدهی می‌انجامد.
حوزه جسورانه بکر و دست نخورده است
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور نیز که در آیین رونمایی از بازار تامین مالی جمعی و شاخص صکوک فرابورس ایران حضور داشت، عنوان کرد: ما اکوسیستم بزرگ شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ در کشور داریم که مجموعه‌ای از جوانان نخبه و تحصیل‌کرده آنان را هدایت می‌کنند. سورنا ستاری اضافه کرد: این شرکت‌ها به شیوه سنتی و قدیمی و بر پایه دریافت وام از سیستم بانکی امکان تامین مالی ندارند و برای بزرگ‌تر شدن نقش این شرکت‌ها در اقتصاد باید از ظرفیت‌های بازار سرمایه بهره برد. وی ادامه داد: از زمان شاپور محمدی در کسوت ریاست سازمان بورس و با حضور مدیرعامل فرابورس همواره جلسات متنوع و زیادی برگزار کرده‌ایم تا بتوانیم مکانیزم‌های متعدد تامین مالی از طریق بورس را بررسی و راه‌اندازی کنیم. این روزها با سرعت بسیار زیادی این نوآوری‌ها در بستر بازار سرمایه در حال رقم خوردن است.
ستاری در ادامه به ورود صندوق‌های جسورانه در فرابورس اشاره کرد و افزود: تاکنون ۱۳ صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه وارد فرابورس شده‌اند که از میان آنها بزرگ‌ترین صندوق جسورانه به ارزش ۲۴۰ میلیارد تومان آگهی می‌شود. معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه حوزه جسورانه بسیار بکر و دست‌نخورده است و آینده درخشانی پیش روی آن وجود دارد، گفت: سازمان بورس خود پیش‌قدم در زمینه راه‌اندازی ابزارهای نوین تامین مالی برای حوزه نوآوری و دانش‌بنیان است و این مسوولیت ما را در معاونت علمی بیش از پیش افزایش می‌دهد. هم اکنون استارت‌آپ‌هایی در حوزه سرمایه‌گذاری جسورانه فعالند که گاه رشدی حدودا ۱۰ درصدی را به‌طور هفتگی تجربه می‌کنند؛ این رشد در حوزه آی‌تی محسوس‌تر است.
دکتر علیرضا آقائی قهی/ حسابدار رسمی
EPS اطلاعاتی را درخصوص سود هر سهم به مخاطبان صورت‌های مالی عرضه می‌کند. سود هرسهم بر اساس تقسیم سود خالص هر سال بر میانگین موزون تعداد سهام در طی یک‌سال محاسبه می‌شود. تا گذشته‌ای نه چندان دور (تا سال۱۳۹۶) کلیه شرکت‌های بورسی موظف بودند یک ماه قبل از شروع سال مالی اقدام به پیش‌بینی سود هر سهم سال مالی بعد کنند لیکن با اجرایی شدن گزارش‌های تفسیری مدیریت پیش‌بینی دقیق‌تر و زیربنایی‌‌ترEPS در گزارش‌های تفسیری مدیریت جای گرفت ولی به دلیل اینکه مخاطبان گزارش تفسیری مدیریت آشنایی زیادی با کاربرد این گزارش‌ها نداشتند کم‌کم درج اطلاعات ای‌پی‌اس در این گزارش‌ها حذف شد و بعد کاربردی آن درخصوص پیش‌بینی ای‌پی‌اس از بین رفت.
در همان سال‌ها نیز بسیاری از تحلیلگران اقدام به ارائه راهکارهایی درخصوص پیشبرد همزمان این دو گزارش کردند، ولی بی‌توجهی سازمان به ارائه همزمان و جداگانه این دو گزارش موجب شد در سال حاضر نیاز به این گزارش ضروری شود. حال در نبود این گزارش‌ها و ناآشنایی مخاطبان جدید گزارش‌های پیش‌بینی ای‌پی‌اس لازم است مخاطبان جدید با این گزارش آشنا شوند و در صورت باقی ماندن در بازار طی سال آتی باید با الفاظ جدیدتر نظیر تعدیل ای‌پی‌اس نیز آشنا شوند. حال به این نقطه از زمان می‌رسیم که با انتشار محتاطانه گزارش‌های پیش‌بینی ای‌پی‌اس شرکت‌ها بازار به کدام سمت‌و‌سو خواهد رفت. با بررسی نمونه‌ای از گزارش‌ها که در سایت کدال قرار گرفته است بهتر می‌شود با این پدیده آشنا شد. گزارش‌ها در سنوات قبل دارای اطلاعاتی درخصوص مبانی برآوردها و اطلاعات کامل‌تری بود که در حال حاضر به این دلیل که هنوز حسابرسی نشده‌اند فاقد محتوای اطلاعاتی دقیق‌تر و جامع‌تر هستند، شاید موجب گمراهی سهامداران بالفعل و حتی بالقوه شوند. برخی از این گزارش‌ها با فرض نرخ تورم‌منفی و نرخ پایین دلار پیش‌بینی شده‌اند که نشان از امید مثبت به آینده است. خوشا آن روز که این فرض‌ها محقق شود و دلارهای پایین‌تر از نرخ‌های انتظاری معامله شود. یکی از پدیده‌هایی که با این انتظارات خوش‌بینانه دلاری و بدبینانه سودآوری مطرح است تعدیل ای‌پی‌اس است. منظور از تعدیل ای‌پی‌اس در گزارش‌ها به این مفهوم است که شرکت در پیش‌بینی‌ها موفق نبوده و با سپری شدن بخشی از سال انتظار محقق شدن سود بیشتر یا کمتری را خواهد داشت که این خود نشان از بی‌ثباتی بازار ارز خواهد بود به عبارتی انتظارات با واقعیت‌ها به دور از یکدیگر بوده‌اند. به هر حال بهتر است پیش‌بینی‌ها در یک بازار بی‌ثبات و ناکارآ براساس شرایط فعلی صورت پذیرد نه براساس خوش‌بینی‌های بی‌دلیل که موجب متضرر شدن سهامداران بالفعل و بالقوه که بر اساس این اطلاعات تصمیم‌گیری می‌کنند نشود. نهاد ناظر باید نسبت به اطلاعات مخابره شده واکنش نشان دهد و زیربنای منطقی یا غیر منطقی بودن این اطلاعات را ارزیابی کند.
دنیای اقتصاد : بورس تهران که طی چهار روز متوالی گذشته پرقدرت در مسیر صعودی می‌تاخت و رشد بیش از ۱۱درصدی را ثبت کرده بود، دیروز شاهد موجی از شناسایی سود و توقف در مسیر صعودی بود. کاهش نرخ دلار نیز مزید بر علت شد تا سرمایه‌ای هزارمیلیارد تومانی در صفوف فروشی که حالا محدودیت افت ۲ درصدی دارند، قفل شود. آیا ترمز صعود بورس کشیده شده است؟
بازار سرمایه روز گذشته با ضعف تقاضا در معاملات سهام مواجه شد و در مواجهه با افزایش حجم صفوف فروش بار دیگر شاهد خروج نقدینگی ۳۶۸ میلیارد تومانی بود. در این روز افت قیمت دلار و فعال شدن موجی از شناسایی سود از سوی سهامدارانی که عمدتا دیدی کوتاه‌مدت برای سرمایه‌گذاری در پیش گرفته‌اند به تغییر مسیر قیمت‌ها انجامید. ضمن آنکه ترس از گرفتار شدن در تله دامنه نوسان منفی ۲ درصدی بر فشار فروش‌ها افزود و بازگشت مجدد بازار به روند صعودی را در هاله‌ای از ابهام قرار داد. آیا ترمز صعود بورس کشیده شده است؟ این سوالی است که بیشتر فعالان بازار سرمایه در پایان معاملات روز گذشته از خود پرسیدند. دلیل این پرسش چیزی نبود جز مشاهده یک الگوی آشنا که در ماه‌های اخیر به کرات در معاملات بورس تکرار شده و تقریبا هر بار که روی داده سهامداران خرد را هم از بازار فراری داده است. این رویداد چیزی نیست جز ضعف جدی شاخص کل بورس در افزایش قیمت‌ها که پس از روزهای با افزایش سنگین قیمت اتفاق می‌افتد. بر این اساس روز یکشنبه نماگر اصلی بورس تهران در حالی رشد ناچیز ۱۷/ ۰ درصدی را به ثبت رساند که در روز گذشته افزایش قابل توجه میانگین قیمت‌ها در بورس به میزان ۹/ ۳ درصد بسیاری را غافلگیر و آنها را برای روند صعودی قدرتمند آماده کرده بود. در این روز افزایش دماسنج بازار سرمایه در حالی کمی بیشتر از ۲هزار واحد بود که در معاملات روز نخست هفته بیش از ۴۷ هزار واحد رشد کرده بود. این مساله باعث شده مجددا رشد قیمت سهام و در واقع بازگشت بازار به یک روند صعودی در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. اگرچه تاکید این گزارش بر این احتمال نیست که لزوما با بهبود وضعیت در روزهای گذشته و افزایش قابل توجه خالص خرید حقیقی در بازار سهام رونقی دوباره در انتظار بورس و فرابورس خواهد بود، با این حال توجه به این نکته ضروری است که در روزهای پیش رو بهبود معاملات نسبت به گذشته نیز امری دور از انتظار نیست. به هر روی نباید از این نکته نیز غافل شد که تغییر دامنه نوسان از متقارن ۵ درصدی به نامتقارن مثبت ۶ و منفی ۲ نکته‌ای است که در روزهای گذشته می‌تواند پیش فرض‌های قبلی در بازار را در حدودی دستخوش تغییر کند.
تله‌ای برای تمام فصول
در گزارش‌های پیشین نیز بارها به این موضوع اشاره شده است که محدودیت نوسان چه موانعی در مسیرتخصیص به موقع قیمت‌ها در خود بازار ایجاد می‌کند و با فرسایشی کردن صف‌های خرید و فروش در عمل به بیش واکنشی در معاملات سهام منجر می‌شود. با این حال این طور که به نظر می‌آید، به رغم افزایش امیدواری به بهبود وضعیت بازار سهام با افزایش دامنه نوسان مثبت به ۶ درصد این احتمال نیز وجود دارد که کاهش امکان افت قیمت حتی با وجود آمادگی بنیادی شرکت‌ها برای صعود بازار را با ریسک نقدشوندگی مواجه کند. حقیقت امر این است که با اعمال دامنه نوسان منفی ۲ درصدی آنچه که بر خطر بروز هیجان فروش در شرایط فعلی می‌افزاید، ترس از افتادن قیمت‌ها در سراشیبی ۲ درصدی فروش است که بدون شک هر فشار خریدی را با فرسایش مواجه می‌کند. همین مساله می‌تواند بازارگردان‌ها را مجاب کند تا سهام تحت حمایت خود را بفروشند؛ چرا که دادن سهام به صف‌های خرید باعث می‌شود اولا در هنگام افت قیمت‌ها آمادگی بیشتری برای مقابله با فشار فروش داشته باشند و هم در شرایط فعلی اگر برآیند عرضه و تقاضا به افت قیمت منجر شد خود سهام کمتری داشته باشند. در این روز همین کف مجاز ۲ درصدی سبب سنگین شدن صفوف خروج از بازار شد. به این ترتیب در حالی که از مجموع ۳۴۵ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۳/ ۳۱درصد نمادها مثبت و ۴/ ۶۳درصد نمادها منفی بود، شاهد تشکیل صف خرید در ۳۴ نماد (معادل ۱۰ درصد) به ارزش ۲۱۱ میلیارد تومان و صف فروش سنگین در ۱۷۳ نماد (۵۰ درصد) به ارزش ۱۰۶۷ میلیارد تومانی بودیم.
لکه ترس بر شیشه شفاف بورس
مساله اما به اینجا محدود نمی‌شود. فعالان بازار سرمایه اعم از حقیقی و حقوقی همواره بر مبنای ذهنیتی تصمیم می‌گیرند که بر اساس تجربیات گذشته شکل گرفته است. دقیقا به همین دلیل است که در ابتدای سال ۹۷ به رغم افزایش سریع قیمت ارز فعالان بازار سهام با در نظر گرفتن رکورد ۴ ساله رغبت چندانی به بورس نشان ندادند و تنها پس از آنکه در تابستان با افزایش تقاضای موثر مواجه شدند، شانس بیشتری برای تجریه قیمت‌ها در نظر گرفتند. این رویه در سال‌های بعد از آن با اتکا بر ذهنیت بازار صعودی تداوم یافت و به همه گیری خرید سهام در بورس منتهی شد. با این حال در ماه‌های اخیر رویه مجددا عوض شده است. افت ۴۵ درصدی شاخص کل در ۶ ماه تقریبا هر کسی را قانع کرده که با خیال راحت خود را در معرض ریسک افت قیمت در بورس قرار ندهد. همین امر است که حد سود سرمایه گذاران در روزهای اخیر را به ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش داده و هرکس که بتواند چنین نوسانی از بازار بگیرد چندان زحمت سهامداری به خود نمی‌دهد. این ادعا عینا روی نمودار شاخص بورس هم دیده می‌شود. در روزهای گذشته شاهد آن بودیم که بازار تقریبا هر چند روز یک‌بار عملکرد نزولی به ثبت می‌رساند و بعد از چند روز نزول قیمت‌ها جای خود را به صعود می‌دهد.
وزن دلار در بورس
برای توضیح ضعف تقاضا در بازار سهام طی روز یکشنبه عامل دیگری نیز وجود دارد. بازار سرمایه که کمرنگ شدن امکان توافق میان ایران و آمریکا را هم از طریق اخبار و هم قیمت ارز در بازار آزاد رصد می‌کند در روزهای گذشته به دلیل افزایش انتظارات تورمی بار دیگر با احتمال رشد مواجه است. از این رو دور از انتظار نیست که در روزهای پیش رو نوسان قیمت در بورس به شکل مثبت یا منفی تحت تاثیر قیمت دلار قرار بگیرد. روز گذشته بهای دلار آمریکا در حالی در بازار آزاد به محدوده ۲۵ هزار و ۸۰۰ تومان افت کرد که در پایان معاملات روز شنبه هر دلار آمریکا قیمت ۲۶ هزار و ۲۰۰ تومانی را به ثبت رساند. همین امر باعث شده بود در آغازین روز هفته، بورس نیز از شانس بالایی برای رشد تقاضا و به‌تبع آن صعود شاخص‌ها برخوردار باشد.
حقیقی‌ها خارج شدند
بازیگران حقیقی که روز شنبه بیشترین خالص خرید از ۲۰ مهرماه را ثبت کرده بودند، روز یکشنبه میدان را خالی کردند و مجددا فروشنده شدند، به طوری که خالص فروش ۳۶۸ میلیارد تومانی را رقم زدند. نمادهای خودرویی در این روز بیشتر مورد توجه سهامداران حقوقی بودند و حدود ۸۸ میلیارد تومان خالص خرید سهامداران عمده در این گروه رقم خورد. در مقابل حقیقی‌ها خالص خرید ۱۵۴ میلیارد تومانی در گروه فرآورده‌های نفتی را رقم زدند.
دنیای‌اقتصاد- طیبه مرادی : قیمت پایه محصولات پتروشیمیایی با رشد قیمت‌های جهانی و افزایش ۹۸/ ۰درصدی قیمت مبنای نیمایی ارز سبزپوش شد. در شرایطی که داده‌های اثرگذار معاملاتی در بورس‌کالا در نقطه اوج خود به‌سر می‌برند و روندی افزایشی به خود گرفته‌اند می‌توان جرقه‌های افزایشی در قیمت پایه را عاملی برای دعوت هرچه بیشتر تقاضا به این بازار دانست. البته با احتساب این موضوع که در هفته پایانی ماه به‌سر می‌بریم و احتمال اینکه متقاضیان بخش‌اعظم سهمیه‌های خود را در هفته‌های اخیر خریداری کرده باشند، وجود دارد. همچنین ورود تقاضای سنتی که به این بازار وارد می‌شود را نمی‌توان نادیده گرفت.
حجم معاملات محصولات پلیمری در بورس‌کالا در هفته گذشته به اوج یک‌ساله خود رسید. این داده بسیار مهم و برجسته در حالی هفته گذشته از مرز ۸۷ هزار تنی عبور کرد که رشد ۲۸ درصدی را نسبت به متوسط نیمه ابتدایی سال‌جاری به‌ثبت رساند. ۶ ماهه ابتدایی سال ۹۹ دوران رونق بازار پلیمرها به‌شمار می‌رفت که دستیابی به آماری فراتر از متوسط این دوران خبر خوشایندی برای اهالی این بازار است. در حال‌حاضر حجم معاملات مواد اولیه پلیمری در دادوستدهای هفتگی رکورد سالانه خود را به ثبت رسانده که رهگیری آن از مسیر رشد چشمگیر حجم تقاضا و عبور میزان عرضه‌های هفتگی پلیمرها از مرز ۹۰ هزار تن می‌تواند ریشه این رکوردشکنی را آشکار کند.
خیز تقاضا در بازار پلیمرها
جریان کلی معاملات محصولات پتروشیمیایی در بورس‌کالا برای سه هفته متوالی روند افزایشی به خود گرفته آن‌هم به شکلی که ارقام توام با رونق متوسط نیمه ابتدایی سال‌جاری را به سرعت پشت‌سر گذاشته و در هفته گذشته رکورد‌شکنی‌های بی‌سابقه‌ای را در سال‌جاری برای حجم معاملات محصولات پلیمری به ثبت رسانده است. اینکه بارقه‌های رونق در این بازار به این شکل طی هفته گذشته خودنمایی کرده است، دلایل گوناگونی دارد که برآیند همه آنها سبب تزریق تقاضای افزایشی به این بازار شده است. تقاضایی که برای مدت ۱۵ هفته متوالی حتی به حجم ۱۰۰ هزار تنی نزدیک هم نشد و ترجیح عموم متقاضیان این بازار موکول‌کردن خرید بود، چه واسطه‌گران که با اقدام‌های مکرر نهاد متولی برای مدتی به حاشیه رانده شده و چه تقاضای واقعی تولیدکنندگان که برای پوشش ریسک ناشی از افت نرخ درخواست‌های خرید خود را به‌تعویق انداختند. اما طی سه هفته گذشته تغییر فازی جدی در این بازار آغاز شد که ریشه آن را می‌توان در نوسان‌های کاهشی بهای ارز نیمایی دانست چراکه قیمت مبنای دلار به گونه‌ای بر معادله کشف نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی منعکس می‌شد که عموم گریدهای پلیمری و شیمیایی افت نرخ را پس از مدت‌ها تجربه می‌کردند. متقاضیان که به‌خوبی از رخدادهای موثر بر این بازار آگاه هستند یا تلاش می‌کنند در جریان سیگنال‌های داخلی و خارجی گوناگون قرار بگیرند، به تدریج و طی سه هفته متوالی حجم تقاضای خود را به این بازار وارد کرده و نهایتا در هفته گذشته میزان تقاضا برای مواد‌اولیه پلیمری به میزانی بسیار چشمگیر و بی‌سابقه در سال‌جاری رسید که می‌توان آن را دومین رکوردشکنی تقاضا در سال‌جاری به‌شمار آورد. حجم تقاضا برای محصولات پلیمری، متوسط نیمه ابتدایی سال‌جاری را که برای چندین ماه متوالی دستیابی به آن به آرزویی دست‌نیافتنی تبدیل شده بود با اختلاف بیش از ۳۲ هزار تنی و رشد ۳۰ درصدی پشت‌سر گذاشت. اعلام این خبر برای بازاری که مدت زیادی از شرایط رکود تقاضا رنج می‌برد بسیار راهگشا است و روزنه‌های امید را برای این بازار طی ماه پایانی سال جاری ترسیم می‌کند.
دو اهرم اصلی تعیین قیمت پایه
البته تحرکات موجود در بازار جهانی نفت‌خام و همچنین بهای نفتا را که در اوج خود نوسان می‌کنند نمی‌توان نادیده گرفت چراکه احتمال موج جدید رشد قیمت‌ها آن هم با اهرم قیمت‌های جهانی بسیار محتمل ارزیابی می‌شود. بهای هر بشکه نفت خام برنت در بازارهای جهانی در روزهای گذشته مرز ۶۲ دلار را رد کرد. این قیمت برای نفت‌خام که در ابتدای سال جاری در قیمتی زیر ۲۰ دلار به ازای هر بشکه نوسان می‌کرد رشدی بی‌سابقه را نشان می‌دهد که تنها در یک هفته به میزان ۵۸/ ۵ درصد افزایش قیمت را به خود دیده است.
نفتا نیز به‌عنوان مهم‌ترین و اصلی‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمی در قیمت ۵۳۹ دلاری قرار گرفته است که حکایت از مخابره سیگنال افزایشی به بازار جهانی محصولات پتروشیمی از سمت خوراک به‌شمار می‌رود. گرچه تاثیر رشد بهای نهاده بر قیمت محصول نهایی با وقفه پدیدار می‌شود اما به‌نظر می‌رسد ثبات بهای نفتا برای مدتی چند هفته‌ای در نرخی بالای ۵۰۰ دلار می‌تواند گواه خوبی برای کوتاه شدن این وقفه باشد.
این موضوع را باید در کنار تکانه‌های اخیر بهای آزاد ارز در نظر گرفت که چندی است در قیمت‌های افزایشی نوسان می‌کند و اهالی بازار به‌خوبی می‌دانند که بهای نیمایی ارز با تغییر از میانگین ماهانه به میانگین هفتگی، همان‌طور که نوسانات کاهشی را با وقفه کوتاه منعکس می‌کند، تاثیر رشد بهای آزاد ارز را نیز به همین سرعت نشان می‌دهد. بنابراین هیچ بعید نیست که در روزهای آینده باز‌هم شاهد رشد قیمت‌های پایه از محل دو اهرم اثرگذار بر معادله کشف نرخ باشیم که هر دو هم‌جهت باهم سیگنالی افزایشی را مخابره می‌کنند؛ اگرچه در مورد بهای ارز نمی‌توان با صراحت سخن گفت. البته این فرضیه را در حالی می‌توان محتمل دانست که بهای ارز و قیمت‌های جهانی در نرخ‌های افزایشی خود ادامه مسیر دهند وگرنه تنها نوسانی کوتاه‌مدت بوده که با گذر زمان مجددا فروکش کرده و به نرخ‌های پیشین باز‌می‌گردد.
شرح دادوستدهای هفته گذشته زیر ذره‌بین
عوامل اثرگذار در دادوستدهای بازار محصولات پتروشیمیایی همگی دست به دست هم داده و نیرو محرکه لازم برای فاصله گرفتن از رکود تقاضا را فراهم کرده است. برآیند اثرگذاری این عوامل سبب شد که حجم تقاضا دومین رکورد بالای خود را در کارنامه سال‌جاری معاملات بورس‌کالا به ثبت رسانده و بستر لازم برای صعود حجم معاملات را فراهم سازد. هفته گذشته حجم تقاضای جذاب ۱۳۷ هزار و ۸۸۸ تنی وارد بازار پلیمرها شد که توانست جو کلی این بازار را به سمت و سوی رونقی بی‌سابقه بکشاند. همچنین ۹۰ هزار و ۹۳۷ تن از انواع مواد اولیه پلیمری در بورس کالا عرضه شد که رشد ۲۴/ ۴ درصدی را به خود دید. در نهایت تقابل عرضه و تقاضا سبب شد که حجم معاملات مواد اولیه پلیمری در بورس‌کالا به رقم ۸۷ هزار و ۳۴ تن برسد که نسبت به هفته ماقبل رشد ۹ درصدی را داشته است. این درحالی است که طی هفته گذشته میزان دادوستد پلیمرها بیشترین مقدار از هفته منتهی به ۹ اسفندماه سال ۹۸ تاکنون را به خود دیده است. درصد معامله حجم عرضه نیز رقمی بسیار جذاب است چراکه در معاملات هفته گذشته نزدیک به ۹۶ درصد از این عرضه‌های افزایشی مورد معامله قرار گرفته است. محصولات شیمیایی در بورس‌کالا نیز هفته گذشته را درحالی سپری کردند که داده‌های اثرگذار آنها با رونقی قابل‌توجه همراه شد، به‌طوری که حجم معاملات انواع مواد اولیه طی هفته گذشته به رقم ۳۶ هزار و ۲۳۲ تن رسید که در کانالی بالاتر از متوسط ۶ ماهه ابتدایی سال‌جاری به سر می‌برد. این میزان حجم معاملات نسبت به هفته ماقبل حکایت از رشد ۸۱/ ۴ درصدی دارد. هفته گذشته به میزان ۴۱ هزار و ۱۲۲ تن مواد اولیه شیمیایی در رینگ فیزیکی بورس‌کالا عرضه شد که تقاضای ۴۹ هزار و ۵۳۰ تنی را به دنبال داشت. این میزان از تقاضا که بیشترین مقدار از هفته منتهی به ۵ تیرماه تاکنون است، افزایش ۷۷/ ۱۶درصدی را نسبت به هفته ماقبل تجربه کرد.
دنیای‌اقتصاد : دیروز خبری از صف‌های خرید آن چنانی نبود اما با این حال شاخص بورس سبزپوش بود، هرچند که این سبزپوشی همراه با نوسان بود. یکی از موضوعاتی که همچنان کاربران شبکه اجتماعی توییتر درباره آن اظهارنظر می‌کنند، دامنه نوسان است. افراد زیادی در دو روز گذشته در صفحه‌های شخصی خود درباره تاثیر تغییر دامنه نوسان روی شاخص کل و سبزپوش شدن بورس نوشتند. یکی از این افراد نوید قدوسی بود. او در توییت‌های جداگانه‌ای درباره این موضوع مطالبی نوشت. این فعال بازار سرمایه در یکی از توییت‌های خود نوشت: «دامنه نوسان نامتقارن به نوعی توزیع ریسک بین بازارگردان و سایر سهامداران را به ضرر اولی و به نفع دومی بر هم زده است.
بنابراین جای تعجب نیست که عرضه سنگین حقوقی در بازار امروز کار بازارگردان‌ها باشد تا از خودشان محافظت کنند.» او همچنین در توییت دیگری نوشت: «دامنه نوسان نامتقارن طیف موافق و مخالف داشت، ولی فکر نمی‌کنم کسی طرفدار بازه یک ماهه برای ادامه آن باشد.» هاشم آردم نیز از جمله تحلیلگرانی بود که دیروز در صفحه شخصی خود و بعد از تعطیلی بازار در این رابطه نوشت: «بعضی از دوستان معتقد هستند که هنوز برای قضاوت درباره دامنه نوسان نامتقارن زود است. نظرشان محترم، اما واقعا متوجه نمی‌شوم چرا درک این موضوع، اینقدر سخت است. بدیهی نیست که هر قاعده‌ای برای تنبیه فروشنده‌ها بذاریم، به‌طور غیرمستقیم خریدارهای بالقوه را هم از بازار بیرون کرده‌ایم؟» سعید درخشانی از دیگر فعالان بازار سرمایه هم در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «دامنه نوسان چه ارتباطی به ارزش یک دارایی دارد؟ مثلا اگر برای مسکن می‌شد دامنه نوسان تعیین کرد آیا می‌توانست باعث تغییر در ارزش آن ملک بشود؟ اینها همه حالات روانی سرمایه گذاران است که وقتی سیاست گذار هم به آن خیلی وزن می‌دهد عملا دامنه نوسان ملاک ارزش‌گذاری می‌شود، نه وضعیت خود شرکت.» از جمله نکاتی که محوریت نوشته گعده فعالان بورسی در توییتر درباره دامنه نوسان بود از این قرار بود که بورس در سال جاری مدام با آزمون و خطا اداره شده است و وضعیت امروز که گریبان‌گیر سهامداران قدیمی و جدید شده، همین سیاست آزمون و خطا بوده است. افراد زیادی در صفحه‌های خود یا در قسمت نظرات نوشته‌های افرادی که درباره دامنه نوسان اظهارنظر کرده بودند، درباره این موضوع می‌نوشتند که سیاست آزمون و خطا نه تنها در تمام حوزه‌های اقتصادی کشور در طول سال‌های گذشته وجود داشته است، بلکه در سال جاری و با توجه دولت به حوزه بورس، در این حوزه هم این سیاست رخنه کرده و حالا نه فقط بلای سرمایه سهامداران قدیمی و فعال حوزه بورس شده است، بلکه در حال سکته دادن سهامداران خرد هم هست. مساله‌ای که این افراد درباره آن می‌نوشتند از این قرار بود که در نظر گرفتن چنین سیاست‌هایی باعث شده است سهامداران با ترس و لرز در این بازار سرمایه حضور داشته باشند و نتیجه آن را هم می‌شود در صف‌های خرید کم رونق این روزهای بورس دید. حتی بودند افرادی که درباره این موضوع نوشته بودند نتیجه این سیاست‌ها خروج سرمایه‌های سهامداران عادی و بی‌تجربه از بورس که بازاری داخلی است و ورود آن به حوزه سرمایه‌گذاری در رمزارزها است. از دیگر موضوعات قابل توجه در توییتر سکوت چند روزه نماینده‌های مجلس درباره بورس بود. آنها که عادت کرده بودند هر چند روز یک بار درباره بورس و وضعیت آن در صفحه‌های خود بنویسند، چند روزی بود که مطلبی در این رابطه ننوشته بودند تا اینکه دیروز احمد نادری، رئیس فراکسیون مقابله با آسیب‌های اجتماعی مجلس در صفحه شخصی خود نوشت: «قرار بود سه‌شنبه سوال آقای حاجی دلیگانی ازوزیر اقتصاد درباره بورس در صحن مطرح شود. از هیات رئیسه مجلس با معاون وزیر تماس گرفته شده. گفته: من و وزیر نخواهیم آمد. دوستانی که جلوی شروع روند استیضاح وزیر راگرفته‌اند، کلاه را بالاتر بگذارند. وزیر ناکارآمد برای مجلس شاخ و شانه می‌کشد.»
بدون دیدگاه