دنیای‌اقتصاد : رشد ۳ درصدی شاخص کل بورس در اولین روز هفته، چگونگی انتخاب رئیس جدید سازمان بورس و نقش دولت در این انتخاب، پیش‌بینی بورس در هفته جاری و بحث‌وجدل درباره چگونگی جلب اعتماد سهامداران خرد به حوزه بورس ازجمله موضوعاتی بود که دیروز در شبکه‌های اجتماعی درباره آن صحبت می‌شد. در ادامه نگاهی داریم به موضوعاتی که دیروز در حوزه بورس و بازار سرمایه بیشتر جلب‌توجه می‌کرد و قابل‌تأمل بود. صحبتهای عباس معمارنژاد، معاون وزیر اقتصاد مبنی بر اینکه فعلا نمی‌خواهیم دارا دوم را عرضه کنیم و تا زمانی که بازار سرمایه به ثبات نرسد، دارا دوم بورسی نخواهد شد و آن را عرضه نمی‌کنیم، یکی از سوژه‌های دیروز در شبکه‌اجتماعی توییتر بود.
افرادی که درباره این موضوع می‌نوشتند این مساله را مطرح می‌کردند که مگر دارا یکم و صندوق پالایش چه گُلی به سر سهامداران زدند که حالا دارا دوم بخواهد بزند. از طرف دیگر برخی از سهامداران و فعالان شبکه‌های اجتماعی هم به این مساله می‌پرداختند که طبق صحبتهای معاون وزیر اقتصاد گویا قرار نیست حال و احوال بورس تا پایان سال روبه‌راه شود. اشاره این دسته به آن بخش از صحبتهای معاون وزیر اقتصاد بود که گفته بود تا زمانی که بازار سرمایه به ثبات نرسد، دارا دوم در بورس عرضه نمی‌شود. این افراد در رابطه با این مساله این موضوع را مطرح می‌کردند که در دی‌ماه سال‌جاری وزیر اقتصاد اعلام کرده بود که دارا دوم تا پایان سال‌جاری بورسی می‌شود اما عده‌ای دیگر این اقدام دولت یعنی عدم‌عرضه دارا دوم در شرایط فعلی را جنگ دولت و مجلس در حوزه بورس معرفی می‌کردند. به اعتقاد آنها از یک طرف نماینده‌های مجلس مدام درباره حمایت از سهامداران و برخورد با متخلفان و استیضاح صحبت می‌کنند و حتی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید مردم آرامش خود را حفظ کنند، شرایط بازار سرمایه در بلندمدت به نفع کشور و مردم خواهد بود. اما از طرف دیگر دولت با اعلام چنین اخباری یا دخالت‌های گاه و بی‌گاه در حوزه بورس باعث می‌شود که به این بازار سرمایه شوک وارد شود. نتیجه‌گیری مطرح‌کننده‌های چنین تئوری‌ای این است که این جدالی بین دولت و مجلس است. حالا که چند وقتی می‌شود اوضاع حوزه بورس بی‌ثبات است، در کانال‌ها و گروه‌های پیام‌رسان تلگرام تبلیغ‌هایی درباره آموزش، تحلیل و سیگنال ارزهای دیجیتال دیده می‌شود؛ کانال‌هایی که با پیام‌ها و نوشته‌های تبلیغاتی در دیگر گروه‌ها درصددند مخاطبان بیشتری به خود جلب کنند و برای جلب مخاطب هم دست به دامن اوضاع آشفته بورس می‌شوند. گاهی حتی در تبلیغات این کانال‌ها دیده می‌شود که به مخاطبانشان این‌طور القا می‌کنند که سرمایه‌شان چندبرابر می‌شود و این بازار سرمایه اوضاع باثباتی نسبت به حوزه بورس ایران دارد. اما در هفتههای گذشته که شاخص کل بورس در حال ریزش بود، تبلیغات منفی علیه دولت و بورس در شبکه‌اجتماعی اینستاگرام بیشتر از هر زمان دیگری به چشم می‌آمد. موضوعی که در روزهای گذشته در این ستون به آن پرداختیم. صفحه‌های خبرگزاری‌ها و رسانه‌های خارجی و حتی فعالان شبکه اجتماعی اینستاگرام که خارج از ایران زندگی می‌کنند به‌طور محسوسی شروع به تولید محتوا درباره اوضاع و احوال سهامداران در ایران کردند. آنها با بازنشر فیلم‌ها و صحبتهای حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم و دیگر مسوولان کشور درباره حمایت از بورس و دیگر وعده‌ها و صحبت‌هایشان در اوایل سال‌جاری، از ریزش شاخص بورس در هفتههای اخیر و سرخ‌پوش شدن بازار سرمایه می‌نویسند.
ل
دنیای‌اقتصاد : دماسنج بازار سهام برای سومین روز متوالی سبز‌پوش شد. در نخستین روز کاری هفته جاری همچنان شاهد تزریق نقدینگی از سوی سرمایه‌گذاران به بازار سهام کشور بودیم به‌طوری که شاخص کل توانست با رشدی معادل ۲/ ۳ درصد، کانال ۲/ ۱ میلیون واحدی را باز پس بگیرد.
هر چند همزمان با استعفای قالیباف‌اصل شاهد کاهش جدال داخلی و فروکش کردن هیجان دخالت سایر دستگاه‌ها در مکانیزم بازار سرمایه کشور هستیم، اما همچنان وزن چنین ریسکی در بازار سهام بالاست و هر لحظه ممکن است اتخاذ دستورالعملی جدید سایر صنایع را دستخوش تغییر کند.
در عین حال برخی از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که رشد کنونی بازار مقطعی بوده و به منزله نفس‌گیری شاخص‌های سهامی در پی افت‌های شدید و طولانی مدت است اما عده‌ای دیگر از فعالان بر این باورند که ورود پول‌های خرد حقیقی به بازار در شرایط فعلی در واقع بهترین گزینه سرمایه‌گذاری در سال ۱۴۰۰ را نشان می‌دهد.
بازاری که با توجه به اصلاح قیمتی روی داده و گزارش‌های ارائه شده ۹ ماهه شرکت‌ها از لحاظ بنیادی مطلوب ارزیابی می‌شود در حالی یکی از گزینه‌های جذاب سرمایه‌گذاری است که نامشخص‌بودن چشم‌انداز متغییرهای کلان اقتصادی و ناپیداری سیاست‌ها در کنار محدودیت‌های معاملاتی سبب تردید معامله‌گران آن شده است. در پی افزایش بیش از ۳۸ هزار واحدی شاخص کل بورس تهران، خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در چهارم بهمن ماه سال ۱۳۹۹ حاکی از جابه‌جایی ۷۸۳ میلیارد تومانی سهام (از سرمایه‌گذاران حقوقی به حقیقی) بود. در حالی سرمایه‌گذاران خرد بیشترین خالص خرید را در این روز معاملاتی به خود اختصاص دادند که خالص خرید حقوقی‌ها به گروه‌هایی نظیر خودرو و ساخت قطعات و لاستیک و پلاستیک ختم شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که روز شنبه حقیقی‌های بازار در اغلب صنایع متقاضی خرید سهام بودند و بیشترین خرید را در صنایع محصولات شیمیایی، سیمان، فلزات اساسی و… به ثبت رساندند. بر این اساس ارزش معاملات خرد بورس و فرابورس در داد‌و‌ستد‌های روز گذشته به ترتیب به ارقامی از جمله ۶ هزار و ۱۸۲ میلیارد تومان و ۳ هزار و ۹۹۳ میلیارد تومان نیز رسید. از سویی شاخص کل هم‌وزن که از تمام نمادهای معاملاتی به یک میزان اثر می‌پذیرد با ۶۷/ ۱ درصد رشد همراه شد. با اینکه سهم‌های بزرگ امن و برخوردار از شرایط مطلوب بنیادی با توجه به چشم‌انداز صعودی کالاهای اساسی در دنیا مورد تحلیل و بعضا خرید از سوی سرمایه‌گذاران طی چند روز معاملاتی اخیر قرار گرفته‌اند اما نگاهی به بازار ارز نشان می‌دهد که ورود دلار به کانال ۲۳ هزار تومانی(تا لحظه تنظیم این گزارش) می‌تواند در روند حرکتی شرکت‌های صادرات‌محور اثرگذاری مطلوبی داشته باشد و تداوم این مهم سودآوری شرکت‌های کالا محور را دستخوش تغییر کند.
بورس سیاسی
علیرضا تاجبر، کارشناس بازار سرمایه به «دنیای اقتصاد» گفت: بازار سرمایه کشور سیاسی شده و متاسفانه چند متولی پیدا کرده است. در حال حاضر خیلی از دستگاه‌ها ادعای تولی‌گری بازار را دارند در حالی که در قانون، متولی بازار سهام به صراحت مشخص است. اکنون بازار سرمایه چاشنی سیاسی پیدا کرده و این مساله باعث واکنش بیش از حد و ریزش‌های فراتر از انتظار شده است. هر چند بهانه‌هایی از جمله قیمت‌گذاری دستوری در حوزه فولاد هم مطرح بود اما چنین مواردی نباید سبب این حد از ریزش در بازار سهام می‌شد. اکنون نیز برخی دلایل ریزشی بازار مرتفع شده (درگیری‌های افرادی که ادعای متولی‌گری بازار سرمایه را دارند) و به اعتقاد بنده فعلا شاهد ریسک خاصی در بورس نیستیم. با این حال از استعفای ریاست سازمان بورس استنباط می‌شود که موضوع تولی‌گری در بازار سهام برای مدتی رفع شود. وی افزود: بازار سرمایه کشور در ۲ ماه گذشته شاهد حاشیه‌های زیادی بود که منجر به اصلاح عمیق قیمتی و واکنش بیش از حد سرمایه‌گذاران شد. با اینکه اکثر کارشناسان پیش‌بینی چنین رویدادی را نداشتند اما سهام شرکت‌ها بعضا پایین‌تر از کف قیمتی خود قرار گرفت. تاجبر با ارائه دو فرض مثبت شدن بازار سهام ادامه داد: گزارش‌های ۹ ماهه با توجه به شرایط بنیادی صنایع بی‌نظیر بودند و برخی از شرکت‌ها در طول مدت حضور در بورس چنین گزارش‌هایی را ارائه نکرده بودند. از طرفی نگاه سرمایه‌گذاران به پارامترهای بودجه، تورم و سایه رکود در بازارهای موازی برای یک سال آتی در نظر گرفته می‌شود که این موارد در جای خود جذاب‌ترین محل سرمایه‌گذاری را بازار سهام معرفی می‌کنند. این تحلیلگر بازار سهام معتقد است، خدشه‌ای به اعتماد سرمایه‌گذاران وارد شده که به زودی ترمیم نخواهد شد و تا زمانی که اعتماد مردم بازنگردد شاهد روند صعودی با ثبات در بازار سهام نیستیم. اکنون با توجه به اینکه شرکت‌های کوچک در دوره نزول شاخص از رشد قابل توجهی برخوردار بودند توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران، سهام بنیادی، کامودیتی‌محور و به‌طور کلی صنایع بزرگ را برای سرمایه‌گذاری در بورس در نظر بگیرند.
روایت آماری
در معاملات بورس از ۳۴۷ نماد معامله شده، ۱۸۶ نماد(۶/ ۵۳ درصد) صف خرید به ارزش ۲۱۶۱ میلیارد تومان و ۵۳ نماد(۲/ ۱۵ درصد) صف فروش به ارزش ۶۹۹ میلیارد تومان تشکیل دادند. قیمت پایانی ۳/ ۷۲درصد از نمادها مثبت و ۴/ ۲۲ درصد از نمادها منفی بودند. در بازار اصلی فرابورس از ۱۳۳ نماد معامله شده، ۷۲ نماد(۱/ ۵۴ درصد) صف خرید به ارزش ۱۸۷ میلیارد تومان و ۱۹ نماد(۲/ ۱۴ درصد) صف فروش به ارزش ۱۸۷ میلیارد تومان داشتند. قیمت پایانی ۷۰ درصد از نمادها مثبت و ۳۰ درصد از نمادها منفی بود. در بازار پایه فرابورس از ۱۱۸ نماد معامله شده، ۴۵ نماد(۱/ ۳۸ درصد) صف خرید به ارزش ۲۴۶ میلیارد تومان و ۴۳ نماد(۴/ ۳۶ درصد) صف فروش به ارزش ۹۲۵ میلیارد تومان تشکیل دادند. قیمت پایانی ۱/ ۴۹ درصد از نمادها مثبت و ۵۰ درصد از نمادها منفی بود.
دنیای‌اقتصاد- محمد‌امین خدابخش : مسیر صعودی بورس تهران در نخستین روز از هفته جاری نیز تداوم یافت. در این روز شاخص کل بورس به میزان ۲/ ۳ درصد رشد کرد تا پس از چهار روز دوری با بازپس‌گیری کانال یک میلیون و ۲۲۰ هزار واحدی، امید به رشد قیمت‌ها در بازار سهام بار دیگر افزایش یابد. در این روز خالص خرید ۷۸۳ میلیارد تومانی خرید سهام توسط فعالان حقیقی این بازار از حقوقی‌ها نشان داد که سرمایه‌گذاران خرد به رغم تقابل دیدگاه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت در بورس، بار دیگر در‌صدد حمایت از این بازار برآمده‌اند.
صعود بورس با اهرم حقیقی‌ها
معاملات نخستین روز هفته با سبزپوشی تمامی شاخص‌های بازار سهام خاتمه یافت. در این روز شاخص بورس تهران که تا میانه هفته قبل سقوطی تقریبا بی‌وقفه را به نمایش گذاشته بود، در روز شنبه به میزان ۳۸ هزار واحد رشد کرد و به سطح یک میلیون و ۲۲۲ هزار واحد رسید. این صعود که میانگین وزنی قیمت‌ها را به میزان ۲/ ۳ درصد افزایش داد سبب شد بار دیگر نماگر اصلی بورس تهران بالاتر از مقاومت روانی یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی قرار گیرد و بر انتظارات فعالان بازار سهام مبنی بر بازیابی بخشی از سرمایه از دست رفته بیفزاید.
با این حال اگرچه این روزها فعالان بازار به راحتی امیدوار می‌شوند، توجه به این نکته نیز امری ضروری است که تقریبا امید سرمایه‌گذاران در سهام طی ماه‌های اخیر به راحتی ناامید شده است. پیگیری تغییرات رخ داده در بازار سهام حکایت از آن دارد که آنچه این روزها در بازار سرمایه اتفاق می‌افتد به رغم ناراحت‌کننده بودن چندان هم غیر‌معمول نیست. اگرچه در ایران وجود معضلاتی نظیر دامنه نوسان و حجم مبنا بر کارآیی بازار صدمه‌ای سنگین وارد کرده اما بررسی تجربیات موجود در بازارهای مطرح سهام در طول تاریخ به خصوص در کشورهایی که سابقه قابل توجهی در معاملات این نوع دارایی دارند نشان می‌دهد نوسان غیر‌معمول این چنین در ادامه روندهای صعودی و نزولی مساله‌ای عجیب یا مختص ایران نیست.
مشکل از جایی شروع می‌شود که عموم مردم به هنگام افزایش قیمت‌ها نه کاری به ناهنجاری‌های تئوریک بازارها دارند و نه آنچنان که باید بر دشواری‌های محتمل به هنگام تغییر جهت بازار توجه می‌کنند. همین مساله سبب شده برای آن بخش از سرمایه‌گذاران خردی که توانایی چندانی برای رویارویی با مخاطرات بازار پر‌ریسکی نظیر بازار سهام را ندارند، وضعیت به هنگام افت قیمت‌ها بغرنج‌تر شود. مشکل اینجاست که همان دلایلی که سبب شد در ۵ ماه نخست سال جاری شاهد صعود بی‌وقفه قیمت‌ها در بورس و فرابورس باشیم حالا به عاملی بدل شده که تداوم روند نزولی را تسهیل می‌کند.
ورود هیجانی و خروج ناگزیر
در ابتدای سال جاری بازار سرمایه در حالی معاملات سهام را آغاز کرد که در طول این مدت تمامی شرایط برای هجوم نقدینگی به بازار سهام فراهم بود. از طرفی هم بورس در روند صعودی دو ساله ذهنیتی مثبت از خود در اذهان عمومی به جا گذاشته بود و کسادی ناشی از شیوع کرونا به تعطیلی کسب و کارها و اشتیاق مردم به درآمد‌زایی از راه‌های غیر‌معمول افزوده بود. در کنار همه اینها آنچه مزید بر علت شد و رونق بازار سهام را حتمی کرد، افت شدید نرخ بهره بین بانکی و سود سپرده‌ها بود که در این شرایط راه خروج منابع از بازار پول به سمت بازار سرمایه را به راحتی فراهم کرد. برآیند این قضیه هم رشد شاخص کل بورس از سطح حدودی ۵۰۰ هزار واحدی تا ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی در میانه معاملات ۱۹ مردادماه سال جاری بود. رشد یاد شده که به افزایش ۴ برابری میانگین قیمت‌ها در بازار سهام منجر شد در حالی اتفاق افتاده بود که در ابتدای سال ۹۷ نماگر یاد شده تنها ۹۶ هزار واحد ارتفاع داشت. همین امر به خوبی نشان می‌دهد که بازار سهام با هر معیاری که بسنجیم پس از دو سال و نیم پیشروی رو به بالا راهی به جز عقب‌نشینی از سطوح فتح شده نداشته است.
دقیقا به همین دلیل بود که حتی با رشد قیمت ارز، بورس نتوانست به مسیر صعودی خود ادامه دهد و ناگزیر به افت قیمت‌ها شد. در این میان آنچه باعث شده نقدشوندگی بازار در صف‌های فروش به راحتی صفوف خرید تامین نشود، نبود اشتیاق خرید در طرف تقاضا بود که در کنار وجود دو مکانیزم ناکارآمد حجم مبنا و دامنه نوسان روند تازه ایجاد شده را نوسانی می‌کرد. در این میان اگرچه همواره تحلیلگران در شبکه‌های اجتماعی و مصاحبه‌های مطبوعاتی خود بر ارزندگی سهام اصرار داشتند، با این حال هیچ خرید موثری که بتواند بازار را به روند صعودی بلندمدت خود بازگرداند، مشاهده نشده است.
در پیشگاه دو دیدگاه
اما چرا به رغم آنچه پیش‌تر مورد بررسی قرار گرفت، فعالان بازار مانند ماه‌های ابتدایی سال، در مورد آینده بورس و فرابورس نظر یک‌دستی ندارند. نکته اصلی در اینجا نهفته است که در شرایط فعلی نگاه فعالان بازار نسبت به آنچه پیش‌تر وجود داشت کوتاه‌مدتی نیست. بخش زیادی از فعالان بازار سرمایه به خصوص آنها که مخاطرات ماه‌های اخیر را دیده‌اند، با توجه به ریسک بالای تغییر قوانین و مقررات در کنار ابهام در مورد اثرات بودجه نامتوازن در سال آتی در‌صدد حفظ سرمایه خود برآمده‌اند. این بخش از فعالان بازار عمدتا با وجود باور به ارزندگی قیمت در مقطع فعلی عواملی را در نظر می‌گیرند که در حال حاضر اطلاعات چندانی در مورد آنها وجود ندارد. برای مثال مشخص نیست که بودجه دولت در سال آتی چه اثری بر در‌آمد شرکت‌ها خواهد داشت. در حال حاضر این احتمال مطرح است که در سال آینده به دلیل نبود منابع لازم برای تامین مخارج دولت قیمت تمام شده محصولات از طریق تغییر در هزینه‌های مربوط به انرژی، عوارض مالیات افزایش یابد. همچنین وجود ریزش‌های سنگین در قیمت سهام طی ماه‌های اخیر سبب شده بسیاری از افراد به‌رغم ارزندگی سهام ریسک افت ارزش دارایی را قبول نکنند. در مقابل این بخش از فعالان بازار معامله‌گران کوتاه‌مدتی که اغلب ریسک‌پذیر‌تر نیز هستند، ریزش سنگین قیمت‌ها را دلیل موجه برای خرید سهام ارزیابی می‌کنند. دلیل این بخش از فعالان بازار که برخی از آنها نیز در‌صدد جبران زیان رخ داده در ماه‌های اخیر هستند، اولا کاهش زیاد قیمت سهام است که خود احتمال استراحت در جهت عکس روند نزولی را بیشتر می‌کند و دیگر کاهش نسبت قیمت به سود سهام در بسیاری از نمادها است که در بعضی از سهام به زیر ۳ واحد نیز رسیده است.
نبض بازار در دست حقیقی‌ها
عواملی از این دست بود که در روز گذشته توانست کفه ترازوی خالص خرید را به نفع حقیقی‌ها سنگین کند. روز گذشته معاملات بازار سهام در حالی خاتمه یافت که خریداران خرد بازار به میزان ۷۸۳ میلیارد تومان سهام از اشخاص حقوقی خریدند. در این میان بیشترین خالص خرید حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی رخ داد. در این گروه شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۱۰۰ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان از جانب حقوقی به حقیقی بودیم. سیمان، فلزات و کاشی و سرامیک دیگر گروه‌هایی بودند که در لیست خرید سهامداران خرد قرار گرفتند. در آ‌ن‌سوی بازار، خودرویی‌ها که در گزارش ۹ ماهه نیز شاهد افزایش زیان بودند، بیشترین خروج سرمایه حقیقی را به میزان ۲۱ میلیارد تومان را تجربه کردند. در این روز ارزش معاملات در بورس به ۷ هزار و ۱۴۲ میلیارد تومان رسید که از این میان ۶ هزار و ۱۸۲ میلیارد تومان ارزش معاملات خرد بود. در فرابورس نیز ۳ هزار و ۹۹۳ میلیارد تومان از ۴ هزار و ۷۸۲ میلیارد تومانی ارزش معاملات به معاملات خرد اختصاص داشت.
دنیای‌اقتصاد- زینب نورانیان : گزارش عملکرد دوره‌ای شرکت‌های بورسی در فصل پاییز روی سامانه کدال نشست. براساس این گزارش‌ها، گروه‌های کالایی و صادرکننده شرایط مطلوبی را تصویر کردند و طلایی‌ترین فصل عملکرد را به‌دلیل ترکیب ریال ضعیف و قیمت‌های جهانی مطلوب، رقم زدند. خودرویی‌ها اما باز هم گزارش‌های چندان امیدوارکننده‌ای روانه سامانه کدال نکردند.
فصل طلایی بنگاه‌های بورسی
هرچند در هفتههای گذشته سهامداران شاهد افت سنگین شاخص‌بورس و قیمت سهام و شکسته‌شدن حمایت‌های این نماگر بودند اما کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه معتقدند با توجه به وضعیت گزارش‌های ۹ماهه منتشرشده در صنایع مختلف و افزایش سودآوری شرکت‌ها به‌ویژه کالایی‌ها، پشتوانه‌های بنیادی سهام در حال تقویت است و در صورت ثبات نسبی دلار و کاهش ترس غیربنیادی بورس‌بازان شاهد بازگشت قیمت و نماگرهای سهام به سطوح تعادلی خواهیم بود. به گفته این کارشناسان، گزارش‌ها حاکی از افزایش روند سودآوری قابل‌توجه گروه فلزات اساسی، صنایع پتروشیمی، بانکی و همچنین گروه‌های غذایی و دارویی است. در این بین اما گروه خودرویی گزارش‌های چندان امیدوارکننده‌ای نداشته‌اند به‌طوری‌که در این گروه، ایران‌خودرو که لیدر گروه و حتی از لیدرهای کل بازار است، در گزارش ۹ماهه ۳۸۰ ریال زیان بابت هر سهم گزارش کرده که ۶۳ ریال آن مربوط به پاییز بوده است. همچنین دیگر غول خودروساز، سایپا نیز در ۹ ماه امسال ۱۹۷ریال زیان بابت هر سهم داشته است. در این گروه خپارس نیز ۵۴۹ ریال زیان در ۹ ماه اعلام کرده است.
سودهای پایدار یا ناپایدار
حسن برادران، کارشناس بازار سرمایه در تحلیل وضعیت بازار سرمایه بعد از گزارش ۹ماهه شرکت‌ها گفت: روزهای پایانی دی ماه مطابق با روال هر ساله شاهد ترافیک گزارش‌های فصل پاییز و همچنین گزارش ۹ماهه عملکرد شرکت‌های بازار سرمایه بودیم که مانند گزارش‌های فصول قبل در اکثر صنایع گزارش‌های بسیار خوب و حتی فراتر از انتظار بازار روانه کدال شد. البته در تحلیل این گزارش‌ها می‌توان دلایل متفاوتی ارائه کرد و پرسش مهم این است؛ آیا این روند سودآوری تکرارپذیر و پایدار است یا این افزایش به دلایلی خارج از روند عملیاتی حاصل شده است؟
او با طرح این سوال افزود: در جواب می‌توان گفت بخش عمده افزایش سود اعلام‌شده در بیشتر شرکت‌های بازار سرمایه در نتیجه عملیات اصلی شرکت‌ها به‌دست آمده است و می‌توان انتظار داشت برای دوره‌های آتی نیز قابل‌اتکا باشد اما بخشی از سود در برخی صنایع به دلایلی خارج از روند فعالیت و عملیات اصلی ایجاد شده است. مانند بخشی از سود شرکت‌های صادرات‌محور که از تفاوت نرخ تسعیر ارز نسبت به سال گذشته به‌دست آمده است که در صورت ثبات در نرخ ارز این بخش از سود برای فصول بعد قابل‌تکرار نخواهد بود.
برادران یادآور شد: همچنین بخش دیگری از سود برخی شرکت‌ها به‌خصوص در شرکت‌های سرمایه‌گذاری ناشی از فروش دارایی‌ها بوده است که به دلیل تفاوت فاحش در بهای تمام‌شده این‌گونه دارایی‌ها با قیمت‌فروش شاهد افزایش سود بعضا چندبرابری در گزارش‌های منتشرشده این‌گونه شرکت‌ها بودیم. همچنین بخش قابل‌توجهی از سود در گزارش برخی شرکت‌ها به دلیل افزایش نرخ فروش محصولات بوده است، بنابراین در تحلیل گزارش‌های منتشرشده باید توجه داشت که این افزایش سود از چه محلی به‌دست آمده است. بهترین عملکرد مربوط به شرکت‌هایی است که حاشیه سود ناخالص آنها افزایش خوبی داشته یا شرکت‌هایی که روند فروش رو‌به‌رشد قابل‌توجه داشته‌اند.
ناکامی خودرویی‌ها
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه «اگر خواسته باشیم نگاهی گذرا به وضعیت گزارش‌های منتشرشده در صنایع مختلف داشته باشیم، در اکثر گروه‌های بزرگ بازار شاهد افزایش خوب و سودآوری بوده و شاید تنها در گروه خودرویی گزارش‌های چندان امیدوارکننده را شاهد نبوده‌ایم»، گفت: در این گروه ایران‌خودرو که لیدر گروه و حتی از لیدرهای کل بازار است در گزارش ۹ماهه ۳۸۰ ریال زیان بابت هر سهم گزارش کرده که ۶۳ ریال آن مربوط به پاییز بوده است. همچنین دیگر غول خودروساز سایپا نیز در ۹ماه امسال ۱۹۷ ریال زیان بابت هر سهم داشته است. در این گروه خپارس نیز ۵۴۹ریال زیان در ۹ ماه اعلام کرده است. او توضیح داد: به‌نظر می‌رسد مشکل خودروسازان که با وجود بازار انحصاری همچنان زیان‌ده هستند هزینه‌های بسیار زیاد عملیاتی و حتی غیرعملیاتی است. البته چاره‌کار از نظر مدیران این صنعت مجوز افزایش نرخ است که شورای رقابت در جلسه دی‌ماه با افزایش قیمت برخی محصولات خودرویی به‌طور مشروط موافقت کرد. مصوبه‌ای که اجرای آن فعلا تا اردیبهشت به‌تاخیر افتاده است.
وضعیت خوب فلزی‌ها و پتروشیمی‌ها
برادران با بیان اینکه «در گروه فلزات اساسی تقریبا تمام شرکت‌ها گزارش‌های حاکی از افزایش روند سودآوری قابل‌توجه داشته‌اند»، گفت: البته گزارش‌های مقداری فروش با روند سودآوری تطابق ندارد که نشان‌دهنده این است؛ بخش مهمی از سود به دلیل افزایش مبلغ فروش به‌دست آمده است. در این گروه فولاد‌مبارکه در ۹ماه ۹۹۱ ریال سود ساخته که ۹۱درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل است. فخوز نیز که امسال افزایش سرمایه ۱۶۲ درصدی داشته در ۹ ماه بابت هر سهم ۱۴۴۳ ریال سود داشته که ۱۹۵درصد بیشتر از سال قبل است. همچنین فملی که امسال با افزایش قابل‌توجه قیمت‌جهانی مس روند خوبی داشته برای ۹ماه ۸۶۹ ریال سود داشته که ۱۰۲درصد بیشتر از سال پیش بوده است. در این گروه نمادهای هرمز و کاوه و فولاژ گزارش‌های بسیار مناسبی داشته‌اند که حاکی از تداوم روند افزایش سود آینده آنها است. او همچنین درباره وضعیت پتروشیمی‌ها توضیح داد: پتروشیمی‌ها نیز از جمله صنایع بزرگ بازار بودند که گزارش‌های مناسبی ارائه کردند. در این گروه زاگرس برای ۹ماه ۲۱۸۳ ریال سود ساخته که ۸۵درصد بیشتر از سال قبل بوده است. پتروشیمی غدیر ۵۴۰۱ریال سود داشته که ۳۸۵ درصد افزایش نشان می‌دهد، پتروشیمی‌شیراز ۴۶۷۵ ریال ۹ماه سود ساخته که ۱۴۶درصد افزایش داشته، همچنین در سایر نمادها مارون ۹۲ درصد، پتروشیمی اصفهان ۱۹۸درصد، پتروشیمی کرمانشاه ۸۶ درصد، نوری ۱۰۳ درصد و جم ۱۲۶ درصد افزایش سود نسبت به ۹ ماه سال پیش داشته‌اند که نشان‌دهنده وضعیت مناسب شرکت‌های این صنعت است که با توجه به قیمت کنونی مناسب به‌نظر می‌رسند. او با بیان اینکه «شرکت‌های گروه سرمایه‌گذاری اغلب به دلیل فروش بخشی از سهام یا دارایی‌ها سودهای بسیار زیادی را در ۹ ماه امسال کسب کرده‌اند» افزود: در این گروه وخارزم که وضعیت بسیار مناسبی دارد در ۶ ماه ۱۱۹۲ ریال سود ساخته که افزایش قابل توجه ۹۰۲ درصدی داشته است. وسپهر نیز سود ۱۱۱۹ ریالی داشته که ۱۴۷۳ درصد افزایش داشته. سایر نمادها نیز وسبحان ۱۰۰ درصد وتوسم ۲۱۱ درصد وگستر ۷۷۸ درصد افزایش سود نسبت به مدت مشابه داشته‌اند. این کارشناس بازار سرمایه همچنین یادآور شد: در گروه سازنده دستگاه‌های برقی بترانس که به تازگی افزایش سرمایه ۸۸۷ درصدی از تجدید ارزیابی و سود انباشته داشته است در ۹ ماه امسال ۶۷ درصد افزایش سود نسبت به سال پیش داشته است. بترانس با توجه به روند افزایش خط تولید که در پیش دارد می‌تواند سودآوری مناسبی در فصول آینده داشته باشد. در این گروه نمادهای بموتو و بسویچ و بشهاب نیز گزارش‌های خوبی داشته‌اند.
سود خوب بانکی‌ها، گروه‌های دارویی و غذایی
برادران در تحلیل وضعیت گروه بانکی نیز گفت: در گروه بانکی بانک ملت ۳۳۲ درصد و پاسار۳۳۲ درصد وگردش ۴۷۳ درصد و بانک تجارت ۵۸۸ درصد نسبت به مدت ۹ ماه سال قبل افزایش سود داشته‌اند. بانک دی که خبر افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی را در پیش دارد در ۹ ماهه سود خوب ۴۶۶۸ ریال داشته که ۵۷۷۱ درصد افزایش نسبت به سال پیش نشان می‌دهد.
او اضافه کرد: در گروه‌های دارویی و غذایی که همچنان به دنبال مجوز افزایش نرخ هستند شاهد گزارش‌های خوبی بودیم. داروسازی لقمان ۵۷ درصد، داوه ۲۹ درصد، دشیمی ۲۳۵ درصد، دابور ۵۲ درصد، دکپسول ۱۵۴ درصد، دتماد ۲۸۲ درصد، اسوه ۵۸ درصد، دسانکو ۳۱۰ درصد، دتولید ۱۱۱ درصد در گزارش ۹ ماه امسال نسبت به سال قبل افزایش سود داشته‌اند. در این گروه برکت که با ساخت واکسن کرونا خبرساز شده است بر خلاف سایر نمادها در ۹ ماهه امسال زیان ۳۴ ریالی داشته است. در گروه غذایی نیز غبهنوش ۲۷۱ درصد، مینو ۲۸۰ درصد، غپاک ۲۸۱ درصد افزایش سود ۹ ماهه داشته‌اند. این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: در سایر گروه‌های بازار نیز شاهد گزارش‌های خوب همراه با افزایش روند سودآوری بودیم. بنابراین هر چند وضعیت شاخص و قیمت نمادهای بورسی در چند ماه گذشته منفی بوده است اما با توجه به این گزارش‌ها به نظر می‌رسد بازار به تدریج و در بلند مدت به سمت شرکت‌هایی که از وضعیت بنیادی مناسب و روند افزایش سودسازی آتی برخوردار هستند، متمایل خواهد شد.
جذابیت سود فلزات اساسی و پتروشیمی
مجتبی معتمدنیا، دیگر کارشناس بازار سرمایه نیز در تحلیل وضعیت سودآوری شرکت‌ها گفت: به دلیل رشد قیمت جهانی فلزات اساسی و نفت در سه ماه اخیر متاثر از اعلام رسمی کشف واکسن کرونا و همچنین افزایش تقاضا در این حوزه و همچنین حفظ قیمت دلار نیمایی با توجه به گزارش‌های تولید فروش برای فعالان بازار قابل پیش‌بینی بود که گزارش‌ها و روند سودسازی ۹ ماهه شرکت‌ها در مسیر رشد قرار داشته باشد. به گفته او با نگاه کلی به روند گزارش‌های گروه‌های مختلف می‌توان به روشنی دریافت که بر اساس شرایط موجود وضعیت سودآوری گروه فلزات اساسی (فولاد و مس) و پتروشیمی با توجه به متغیرهای کنونی قیمت‌های موجود را کاملا توجیه‌پذیر و بعضا جذاب کرده است. معتمدنیا همچنین گفت: اگر بخواهیم گروه‌های کوچک‌تر را نیز مورد بررسی قرار دهیم تا حدودی گروه سیمان، کاشی و سرامیک، زراعت و لاستیک گزارش‌های قابل قبولی ارائه کرده‌اند. در برخی نمادها این وضعیت روند پررنگ‌تری به خود گرفته است.
او افزود: در کنار این گروه‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌های چند رشته‌ای که نمادهای فوق وزن بیشتری را در سبد آنان شامل می‌شود نیز طبیعتا با نگاه پررنگ‌تر سهامداران مواجه خواهند شد. یکی از اتفاقات مثبت اخیر شفاف‌سازی چند هلدینگ به تبعیت از شستا درباره برنامه افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی شرکت‌های زیرمجموعه بوده است که می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند کلی گروه بگذارد. در کنار این موارد شاید گزارش‌های گروه بانکی تا حدودی سهامداران و فعالان بازار را از روند پیش‌رو ناامید کرد. هرچند انتخابات آمریکا و کاهش نرخ دلار حداقل در بعد روانی می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند این گروه و همچنین گروه خودروسازی و قطعات که سهامداران به گزارش‌های آنها عادت کرده‌اند، بگذارد. این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: شاید به روشنی برای اکثر فعالان بازار این امر مسلم باشد که ابهام و نگرانی بازار در فصل اخیر ارتباطی به روند سودسازی کنونی شرکت‌ها نداشته و انتظار منفی درخصوص روند سودآوری سه ماه آخر امسال و همچنین سال ۱۴۰۰ که نشات گرفته از تصمیمات دولت و مجلس درباره قیمت‌گذاری، محدودیت صادرات و وضعیت بودجه و همچنین انتظار اصلاح قیمت دلار در بازار بوده، موجب تشدید این موضوع شده است. معتمدنیا افزود: اگر احتمال افت قیمت‌های جهانی در اواخر فوریه و اواخر ماه مارس را به عوامل فوق اضافه کنیم شاید گزارش‌های فروش خوب سه ماهه ۹۹ حداقل تا یک سال به‌عنوان سقف شرکت‌ها در نظر گرفته شود و طبیعتا با توجه به اینکه بازار به آینده سهم قیمت می‌دهد اصلاح این مدت بازار را تا حدودی توجیه‌پذیر کند. او با بیان اینکه «تا زمانی که در مولفه‌های تاثیرگذار بازار تغییری رخ ندهد یا قیمت دلار به ثبات نسبی نرسد برای کلیت بازار نمی‌توان انتظار رشد قابل توجهی داشت» گفت: شاید تنها نکته مثبت که باعث شده است بازار همچنان در وضعیت ناامید قرار داشته باشد وضعیت رقبای بازار اعم از دلار، طلا، مسکن و خودرو باشد که نسبت به بازار دچار حباب قیمتی هستند، طبیعتا برای نقدینگی جدید بازار سرمایه و سپرده بانکی را جذاب‌تر کرده‌اند.
بهبود سوددهی شرکت‌ها
همایون دارابی نیز درباره وضعیت شرکت‌های بورسی در فصل پاییز و مقایسه آن با فصل تابستان گفت: آشکارا وضعیت شرکت‌های بورسی به چند دلیل قطعا بهتر شده است چرا که هم نتیجه انتخابات آمریکا به بهبود وضعیت بازارهای جهانی کمک کرد و هم نرخ دلار نیمایی به نرخ بازار آزاد نزدیک شد. در همین حال اما رکود در بازار داخلی همچنان سبب شده است بازار همچنان بحث صادرات به جلو ببرد و در بازار داخلی همچنان شرکت‌ها با رکود نسبی همراه هستند. این کارشناس بازار سرمایه افزود: آمارها نشان می‌دهد میزان فروش شرکت‌های بورسی در فصل پاییز به ۲۵۱هزار میلیارد تومان بالغ شد که نسبت به ۱۹۳هزار میلیارد تومان فصل تابستان ۵/ ۳۰درصد بیشتر بود. همین رشد را در مورد سود عملیاتی و سود خالص هم می‌بینیم که نرخ رشد سود عملیاتی شرکت‌ها در فصل پاییز به تابستان ۷۹/ ۳۴درصد و سود خالص ۷۹/ ۳۱درصد بوده است. این ارقام البته در فصل تابستان به بهار امسال بیشتر بود. در فصل تابستان به فصل بهار میزان فروش ۹۷/ ۴۸درصد، سود عملیاتی ۵/ ۸۶درصد و سود خالص ۶/ ۹۵درصد رشد را نشان می‌دهد.
دارابی با بیان اینکه «در همین حال بهترین رشدها در بازار را گروه‌های وابسته به بازار جهانی رخ داده است» گفت: به‌عنوان نمونه گروه آهن و فولاد متشکل از ۱۶نماد در فصل پاییز نسبت به فصل تابستان هم در فروش و هم در سود محقق شده به ترتیب ۴۱و ۴۰درصد بهتر عمل کردند. در گروه تولید کود اوره از زیر مجموعه‌های پتروشیمی هم ما شاهد رشد فروش به میزان ۷۴درصد و رشد سود خالص به میزان ۲۴درصد بودیم. این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: فلزات غیر آهنی نیز در این مدت ۲۰درصد در سود بالاتر رفتند در همین حال برخی از گروه‌ها نیز هر چند بیشتر فروختند نظیر گروه خودرویی که ۴۰درصد بیشتر فروش کرد اما به سود نرسیده ولی زیان آنها در این فصل ۵۶درصد کمتر شد. او گفت: در این میان گروه حفاری با افت ۵۰درصدی فروش کارنامه خوبی به جای نگذاشت و گروه سیمانی نیز حتی با رشد ۱۰درصدی فروش با افت ۹درصدی سود خالص همراه شد.در گروه ساختمانی نیز هرچند فروش در فصل پاییز با ۳۲درصد رشد فروش مواجه شد اما در سود خالص راه به جای نبرده و ۷۰درصد سود این گروه نسبت به فصل تابستان افت کرده است.
وضعیت معاملات محصولات کشاورزی در هفته گذشته در بورس کالا از رونق مطلوبی برخوردار شده و با توجه به تکانه‌های نسبی موجود، البته نوسان نرخ پراکنده‌ای نیز به ثبت رسید. با توجه به نوسان بهای ارز اما بازار آتی در روز گذشته وارد یک فاز کاهشی شده بود و تا لحظه تنظیم این گزارش، روند نزولی قیمت‌ها را شاهد بودیم.
در جریان معاملات هفته گذشته در بازار مشتقه بورس کالای ایران تعداد ۱۳۷ هزار و ۴۶۴ قرارداد آتی بر پایه چهار دارایی پسته، زعفران نگین، زعفران پوشال و زیره سبز منعقد شد. به گزارش کالاخبر طی هفته‌ای که گذشت تعداد ۱۳۶۶ قرارداد آتی پسته در دو سررسید بهمن امسال و فروردین سال آینده در حالی منعقد شد که ارزش ۱۸۸ میلیارد ریالی را در پی داشت. در جریان معاملات این هفته، تعداد ۱۳۵ هزار و ۸۹۸ قرارداد آتی زعفران نگین در سه سررسید اسفند ۱۳۹۹ و اردیبهشت و تیر ماه ۱۴۰۰ منعقد شد و ارزش بیش از ۱۹۴۰ میلیارد ریالی برای آن ثبت شد. ۱۸۴ قرارداد آتی زعفران پوشال در دو سررسید اسفند ماه امسال و اردیبهشت ماه سال پیش رو منعقد شد و ارزش حدود ۷/ ۱ میلیارد ریالی برای این دارایی پایه رقم خورد. انعقاد تعداد ۱۶ قرارداد آتی زیره سبز نیز در دو سررسید بهمن سال‌جاری و خرداد سال آینده ارزش ۸۱۵ میلیون ریالی برای آن ثبت شد.
دادوستد بیش از ۲ میلیون گواهی سپرده کالایی در بورس کالا
در جریان معاملات هفته گذشته در بازار مالی بورس کالای ایران ۲میلیون و ۵۹هزار و ۹۱۵ گواهی سپرده کالایی به ارزشی بیش از ۱۲۶۶میلیارد و ۵۲۹میلیون ریال دادوستد شد.
به گزارش کالاخبر، براساس آمارهای موجود از معاملات هفته گذشته، تعداد یک میلیون و ۱۳۹ هزار گواهی سپرده سکه طلا معامله شد تا طلای زرد بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داد و ارزشی بیش از ۱۱۵۰ میلیارد ریال را به ثبت رساند. ۱۷۰۰ گواهی سپرده زعفران پوشال نیز به ارزشی نزدیک به ۱۴۲میلیون ریال مورد دادوستد قرار گرفت. معامله‌گران تعداد ۴۶۸ گواهی سپرده پسته فندقی و بادامی به ارزشی نزدیک به ۶۰۰میلیون ریال معامله کردند. دادوستد تعداد هزار و ۲۱۸ گواهی سپرده رطب مضافتی دو انبار پذیرفته شده بورسی، ارزشی حدود ۲۶۲ میلیون ریال را رقم زد. ۶۷۷ گواهی سپرده زیره سبز نیز معامله شد و ارزش ۳۲۷ میلیون ریالی برای آن به ثبت رسید. در جریان معاملات هفته‌ای که گذشت تعداد ۴۹۸ گواهی سپرده کشمش سبز قلمی نیز خرید و فروش شد که ارزش ۲۴۱ میلیون ریال برای آن رقم خورد.
در هفته منتهی به ۳ بهمن ماه، ۴۲۴هزارتن انواع کالا به ارزش بیش از ۵۵هزار میلیارد ریال در بورس کالای ایران مورد دادوستد قرار گرفت. از نکات قابل توجه معاملات در هفته مذکور می‌توان به رشد ۳۴درصدی حجم معاملات نسبت به هفته قبل در تالار محصولات صنعتی و معدنی اشاره کرد.
به گزارش «کالاخبر»، طی هفته اخیر و در تالار محصولات صنعتی و معدنی ۱۸۹ هزار و ۹۴۹ تن انواع کالا به ارزش ۳۱ هزار و ۳۷۶ میلیارد ریال معامله شد.
در این تالار ۱۸۷هزار و ۴۰۹تن فولاد، ۷۰۰ تن مس، یک هزار و ۷۲۰ تن آلومینیوم و ۱۲۰ تن کنسانتره مولیبدن، از سوی مشتریان خریداری شد.
همچنین در هفته معاملاتی مذکور در دو بخش داخلی و صادراتی تالار فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، ۲۳۲هزار و ۹۵۱ تن انواع کالا به ارزش ۲۳هزار و ۴۰۴میلیارد ریال به فروش رسید.
در این تالار ۶۸هزار و ۵۰۰ تن وکیوم باتوم، ۷۰ هزار و ۴۰۴ تن قیر، ۳۰ هزار و ۹۳۶ تن مواد پلیمری، ۲۴هزار و ۵۴۸ تن مواد شیمیایی، ۳۴هزار تن لوب‌کات، ۲هزار و ۲۶۶ تن روغن پایه، یک‌هزار و ۳۰۰ تن سلاپس واکس، ۵۰ تن آرگون و یک‌هزار و ۱۰۰ تن گوگرد معامله شد.
بر اساس این گزارش تالار محصولات کشاورزی بورس کالای ایران نیز میزبان دادوستد ۸ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم زعفران صادراتی بود.
همچنین یک هزار و ۷۱۴ تن کالا هم در بازار فرعی بورس کالای ایران معامله شد.
بدون دیدگاه