با افزایش قابل توجه عرضه سیمان در رینگ معاملاتی بورس کالا ظرف دو روز ابتدایی هفته جاری، بخش زیادی از این بازار رنگ آرامش به خود دید، به‌گونه‌ای که حدود ۳۳ درصد حجم معاملات روز شنبه این بازار با نرخ پایه و ۲۲ درصد حجم معاملات با حداکثر رقابت قیمتی ۱۰ درصدی نسبت به نرخ پایه انجام شد.
البته در این میان همچنان برای خرید محصول چند واحد تولیدی خاص متقاضیان زیادی وجود داشت که این موضوع درنهایت باعث شد، میانگین بهای معامله سیمان این واحدها با رشد قابل ملاحظه قیمتی روبهرو شود. رقابت متقاضیان برای خرید سیمان چند واحد تولیدی خاص عمدتا به محل قرارگیری این واحدها مربوط می‌شد. در برخی مناطق کشور میزان تولید سیمان کمتر از میزان تقاضای آن منطقه بود و با توجه به هزینه بالای حمل سیمان، متقاضیان رقابت قیمتی برای خرید محصول را به تهیه محصول از سایر واحدهای تولیدی با فاصله بیشتر ترجیح می‌دهند. بنابراین باید گفت شفافیت معاملات در بورس کالا علاوه بر آنکه به واقعی شدن قیمت‌ها کمک می‌کند، با ارائه آماری شفاف امکان برنامه‌ریزی برای توسعه صنعتی را فراهم می‌کند.
آغاز تعدیل نرخ سیمان
رینگ صنعتی بازار فیزیکی بورس کالای ایران در دو روز ابتدایی هفته جاری محلی برای معامله پررونق سیمان بود. روز شنبه سیزدهم شهریور، این بازار میزبان عرضه بالغ بر یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن انواع سیمان بود. البته عرضه سیمان در هفته جاری تنها به عرضه پررونق روز شنبه مختص نشد و در دومین روز از هفته نیز تولیدکنندگان سیمان کشور، بالغ بر ۲۷۰هزار تن انواع سیمان را در این بازار عرضه کردند.
خریداران سیمان استقبال خوبی از عرضه‌های این محصول در دو روز ابتدایی هفته داشتند. البته میزان تقاضای ثبت‌شده برای محصول کارخانه‌های مختلف متفاوت بود. این تفاوت در میزان تقاضا در وهله اول به نوع محصول عرضه‌شده و در وهله بعدی به محل قرارگیری واحد تولیدکننده مربوط بود. سیمان محصولی حجیم است، بنابراین کرایه حمل آن تاثیر زیادی در قیمت تمام‌شده آن دارد، به همین دلیل اغلب مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند محصول مورد نظر خود را از نزدیک‌ترین تولیدکننده خریداری کنند. خوشبختانه واحدهای تولیدکننده سیمان در کشور گسترده شده‌اند و در اغلب مناطق مشکلی در زمینه تامین این محصول وجود ندارد. با وجود این، شاهد هستیم که در برخی مناطق میزان عرضه منطقه‌ای کمتر از میزان تقاضای همان منطقه بوده و همین موضوع باعث میشود که برای خرید یک محصول از کارخانه‌ای خاص رقابت میان خریداران انجام شود، درحالی که برای محصول کارخانه سیمانی دیگر در نقطه دیگری از کشور مشتری وجود ندارد. بررسی دقیق معاملات سیمان بورس کالا در روز ابتدایی هفته جاری به‌خوبی موید تفاوت تقاضا برای واحدهای مختلف بسته به محل قرارگیری است. روز شنبه سیزدهم شهریور برابر ۱۵۳ کد عرضه انواع سیمان در رینگ صنعتی بورس کالا وجود داشت که از این میزان عرضه برابر ۷۴ مورد محصول با نرخ پایه مورد معامله قرار گرفت. همچنین ۲۰ عرضه با رشد قیمتی کمتر از ۱۰ درصد نسبت به نرخ پایه به فروش محصول منجر شد. خریداران برای عرضه ۱۳ کد محصول رقابت قیمتی ۱۰ تا ۲۰ درصدی داشتند. البته میزان رقابت قیمتی برای محصول ۴۶ عرضه بیش از ۲۰ درصد بود. در نهایت روز شنبه سیزدهم شهریورماه برابر یک میلیون و ۱۹۴ هزار تن انواع سیمان در رینگ صنعتی بازار فیزیکی بورس کالا به فروش رفت. از این میزان محصول معامله‌شده حدود ۴۰۰ هزار تن برابر ۵/ ۳۳ درصد بدون هیچ رقابت قیمتی و با نرخ پایه مورد دادوستد قرار گرفت. همچنین در این روز برابر ۲۶۷ هزار تن انواع سیمان با نرخی کمتر از ۱۰ درصد بیش از قیمت پایه به فروش رفت که این میزان برابر ۳/ ۲۲ درصد از کل حجم معاملات این روز بود. مجموع این آمار بیانگر آن است که تنها ظرف یک روز عرضه گسترده سیمان در رینگ صنعتی بورس کالا از شدت رقابت برای خرید سیمان کاسته شده، به‌گونه‌ای که بالغ بر ۶۰۰ هزارتن انواع سیمان با نرخ پایه که رقمی مناسب برای خریدار است، به بازار عرضه شده است. این موضوع آغازی مناسب برای تعدیل نرخ در بازار سیمان به کمک بورس کالاست.
سیاستگذاری صحیح به کمک شفافیت آماری
مزیت دیگر فروش سیمان در بورس کالا، نمایان کردن نواقص توسعه صنعتی برای این بخش بوده است. این موضوع باعث میشود تا سیاستگذاری برای توسعه بیشتر این صنعت با آماری شفاف انجام شود. درواقع فروش سیمان در رینگ معاملاتی بورس کالا و رقابت برخی متقاضیان برای خرید محصول، بسته به موقعیت جغرافیایی، به‌خوبی نشان داد که کدام یک از مناطق کشور با کمبود واحدهای تولید سیمان روبهرو هستند و اگر قرار باشد از این پس توسعه ظرفیتی در این صنعت به وجود آید، باید این توسعه در کدام مناطق باشد. درواقع می‌توان گفت شفاف شدن آمار خرید و فروش محصولات از طریق فروش در بورس کالا امکان برنامه‌ریزی دقیق و درست صنعتی را برای سیاستگذاران مهیا می‌کند.
قیمت پایه محصولات پتروشیمیایی بورس کالا تحت تاثیر نرخ جهانی خود با ترکیبی از کاهش و افزایش اعلام شد؛ چرا که میانگین خرید و فروش نرخ دلار در سامانه نیما به‌عنوان دیگر اهرم محاسبه قیمت پایه، طی یک هفته گذشته، نسبتا ثابت برآورد شد. بنابراین معادله کشف نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی با یک متغیر، یعنی قیمت‌های جهانی برای هفته جاری از سوی نهاد متولی اعلام شد که در اغلب گریدهای پلیمری، روند آرام صعودی را نشان می‌دهد.
نرخ مبنای دلار در قیمت پایه اعلامی روز گذشته به میزان ۲۲ هزار و ۹۳۶ تومان محاسبه شد که در مقایسه با ۷ شهریورماه منفی ۷ ریال کاهش داشت. این میزان تغییر به‌قدری ناچیز بود که در نهایت نهاد متولی میانگین هفتگی بهای نیمایی دلار در معادله کشف نرخ پایه را ثابت در نظر گرفت. به این ترتیب تنها بازیگر کشف نرخ پایه، نوسان بهای جهانی محصولات پلیمری و شیمیایی بود.
قیمت پایه پتروشیمیایی‌ها با نوسان محدود
صدرنشین پلیمرهای بورس کالا، پلی‌وینیل کلرایدها (PVC) در انواع گریدها بودند که با ۸۱ دلار صعود به ازای هر تن، بیش از ۵/ ۴ درصد رشد در قیمت پایه خود تجربه کردند. دلیل عمده افزایش قیمت جهانی این محصولات را می‌توان در توفان اخیر ایالت لوئیزیانای آمریکا جست‌وجو کرد که تحت تاثیر آن و خسارت‌های به بار آمده بسیاری از کارخانه‌های آمریکا تعطیل شدند. بنابراین نگرانی از کاهش عرضه در روزهای پیش رو و خاموش شدن کارخانه‌ها به دلیل این توفان سهمگین بهای این محصول پلیمری را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است؛ چرا که عرضه آن در ایالات‌متحده با کاهش حدود ۴۰ درصدی مواجه شده و در حال حاضر تولید متوقف شده است. در مجموع، ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ جهانی در بین پلیمرها و شیمیایی‌های بورس کالا خودنمایی می‌کند که البته بخش عمده این محصولات افزایش محدود نرخ داشتهاند. پلیمرها در بازه مثبت ۵تا منفی ۵/ ۲ درصدی تغییر قیمت پایه برای هفته جاری را تجربه کردند. در بین شیمیایی‌ها رشد قیمت ۸۵/ ۴ درصدی برای آروماتیک سنگین لحاظ شد، اما ایزوبوتانول با کاهش ۱۱۹ دلاری به ازای هر تن بیشترین کاهش قیمت پایه به میزان منفی ۲۰/ ۷ درصد را به ثبت رساند. بنابراین پراکندگی نوسان نرخ پایه در بین شیمیایی‌های بورس کالا بیشتر ارزیابی میشود.
افت حجم معاملات با ریزش بهای ارز
عقبگرد بهای ارز در بازار آزاد، اثر کاهشی خود را بر حجم و تقاضای محصولات پتروشیمیایی بورس کالا نیز منعکس کرد، تا جایی که در جریان معاملات این محصولات در تالار فیزیکی بورس کالا طی هفته گذشته شاهد افت محسوس اغلب داده‌های حیاتی معاملاتی بودیم. هنوز هم میزان عرضه به‌ویژه در بازار پلیمرهای بورس کالا سطح افزایشی خود را حفظ کرده، اما دو داده دیگر، یعنی میزان تقاضا و حجم معاملات پلیمرها و محصولات شیمیایی بورس کالا کاهش چشمگیری داشته است. همان‌طور که در گزارش پیشین «دنیای‌اقتصاد» با عنوان «راهبری بهای ارز در بازار پتروشیمیایی‌ها» به بررسی رابطه نوسان بهای ارز در بازار آزاد با معاملات محصولات پتروشیمیایی بورس کالا پرداخته شد، نوسان نرخ ارز و فاصله دو نرخ آزاد و نیمایی دلار اثر مستقیم و مثبتی بر میزان دادوستد پلیمرها و محصولات شیمیایی بورس کالا دارد. در این بین، تقاضای پلیمرها بیشترین تاثیرپذیری را نسبت به افزایش فاصله نرخ ارز در دو بازار نیما و آزاد از خود
نشان داد. همان‌طور که داده‌های ماهانه و هفتگی معاملات در این بازار از ابتدای سال ۹۹ تا پایان مردادماه این مطلب را تایید کرد، در معاملات دو هفته ابتدایی ماه جاری نیز مجددا رابطه مثبت و معناداری میان تکانه‌های ارز و داده‌های حیاتی معاملات به‌وضوح نمایان شد، تا جایی که هفته گذشته پس از رکوردزنی‌های بی‌سابقه در تاریخ بورس کالای ایران برای محصولات پلیمری، با تضعیف بهای ارز از روز یکشنبه، از میزان تقاضای هیجانی در این بازار کاسته شد و به دنبال آن، حجم معاملات نیز تنزل پیدا کرد. دلیل عمده اینکه هنوز هم میزان عرضه این محصولات به‌رغم افت بهای ارز افزایشی است، لغو یک‌هفته‌ای عرضه محصولات در بورس کالا به دنبال تعطیلی هفته پایانی مردادماه است که با شدت گرفتن میزان مبتلایان به سویه کرونای دلتا محدودیت‌ها در داخل کشور افزایش یافت. از این رو شرکت‌های پتروشیمی برای جبران کسری مواد اولیه در بازار، سعی کردند از هفته ابتدایی شهریورماه به‌تدریج این میزان عرضه‌نشده را به بازار تزریق کنند. البته تخصیص سهمیه‌های ماهانه در ابتدای شهریورماه را نمی‌توان نادیده گرفت که کمک بسزایی به خرید حداکثری در بورس کالا به شمار می‌رود. علاوه بر این موارد که می‌تواند اثرگذاری چشمگیری بر ارتقای سطح نیروهای بازار یعنی عرضه و تقاضا داشته باشد، تقاضا تحت تاثیر عامل دیگری قرار گرفت. تداوم صعودی بهای دلار در بازار آزاد در هفته ابتدایی شهریور باز هم ترس از شروع روند افزایشی قیمت‌های پایه را در بین اهالی بازار برجسته کرد، از این رو هیجان خرید با ثبت حجم تقاضای بیش از ۱۴۰ هزار تنی در بازار پلیمرهای بورس کالا در هفته ابتدایی شهریور بسیار خبرساز شد که نیروی محرکه لازم را برای رشد حجم معاملات فراهم کرد. اما با ریزش بیش از یک هزار تومانی بهای دلار طی هفته گذشته این عامل اثرگذار بر معاملات محصولات پلیمری و شیمیایی، سبب نوسان کاهشی در جریان معاملات شد و رکوردزنی‌های هفته ماقبل آن خاتمه یافت.
نفت از صعود قیمتی بازماند
هفته گذشته، بهای هر بشکه نفت‌خام برنت روند آرام صعودی از خود نشان داد و تا نزدیکی کانال ۷۴ دلاری پیش رفت، اما دوام چندانی نداشت و در معاملات پایان هفته کاهش محدودی را تجربه کرد. بهای نفت هفته گذشته تحت تاثیر دو عامل نشست اوپک‌پلاس و وقوع «توفان آیدا» و خسارت ناشی از آن در تولیدات خلیج مکزیک ایالات‌متحده قرار داشت. سران اوپک‌پلاس بر افزایش عرضه پافشاری و پیش‌بینی کردند تقاضا افزایشی خواهد بود.
در نهایت طبق تصمیم این نهاد ۴۰۰ هزار بشکه در ماه تا پایان ماه دسامبر به میزان عرضه از سوی سران اوپک‌پلاس افزوده خواهد شد. همچنین تضعیف شاخص دلار آمریکا پس از گزارش ناامیدکننده مربوط به حقوق و دستمزد مزید بر علت شد تا بهای نفت نیروی لازم برای ادامه روند صعودی خود را نداشته باشد. در پایان معاملات روز ۳ سپتامبر، هر بشکه نفت برنت با بهای ۷۲ دلار و ۴۵ سنت دادوستد شد که افت ۷۹/ ۰درصد روزانه را به ثبت رساند. تغییرات هفتگی بهای نفت‌خام به میزان ۳۴/ ۰درصد منفی است. نفتا به‌عنوان یکی از مشتقات نفتی همسو با بهای نفت، آن هم با وقفه‌ای کوتاهمدت نوسان می‌کند، اما در هفته گذشته به میزان ۵۸/ ۱دلار افزایش نرخ داشت و در معاملات پایان هفته گذشته با نرخ ۶۵۵ دلار دادوستد شد. برآیند نوسان روزانه، هفتگی و ماهانه این خوراک ارزشمند برای شرکت‌های پتروشیمی در بازه مثبت قرار گرفته که البته بسیار محدود ارزیابی میشود.
عقبگرد ۱۳ درصدی حجم معاملات پلیمرها
هفته گذشته به میزان ۱۰۷ هزار و ۸۹۴ تن انواع محصولات پلیمری در تالار فیزیکی بورس کالای ایران عرضه شد که نسبت به هفته ماقبل آن به نسبت ثابت ماند. دلیل عمده حفظ این میزان عرضه در بورس کالا، موکول شدن عرضه هفته پایانی مردادماه به شهریور بود که به دلیل تعطیلی چندروزه کشور بر اثر شیوع ویروس کرونا، امکان معامله وجود نداشت. از این رو طی دو هفته ابتدایی شهریور شاهد صعود حجم عرضه محصولات پلیمری به بالای ۱۰۷ هزار تن بودیم که به نوعی نشان‌دهنده عرضه جبرانی هفته پایانی مرداد در بازار است. این امر سبب شده است تا رقابت برای خرید محصولات پتروشیمیایی بورس کالا به میزان محدودی کاهش یابد؛ چرا که یکی از دلایل فروکش‌کردن التهاب، افزایش عرضه بوده که انگیزه‌ای برای خرید با قیمتی بالاتر از نرخ پایه برای متقاضیان وجود ندارد. البته هنوز هم نگرانی‌هایی مبنی بر نوسانات مکرر نرخ ارز و اثر آن بر قیمت‌های پایه در بین اهالی بازار وجود دارد که باعث میشود به‌منظور ریسک ناشی از رشد قیمت‌ها در آینده محتاط عمل کنند. بنابراین به‌رغم اینکه هنوز در میان پلیمرهای بورس کالا، رقابت ۳۱ درصدی پلی‌اتیلن ترفتالات بطری دیده میشود، اما در عموم گریدهای پلیمرها متوسط رقابت قیمتی چندان زیاد نبود. در برابر این میزان عرضه، تقاضای ۱۱۶ هزار و ۷۳۲ تنی شکل گرفت که نسبت به هفته ماقبل آن افت نزدیک به ۲۰ درصدی داشت.
تضعیف بهای ارز و عقبگرد بیش از یک‌هزار تومانی نرخ دلار بازار آزاد طی هفته گذشته مهمترین دلیل افت تقاضا به شمار می‌رود که در نهایت زمینه‌ساز کاهش حجم معاملات شد، به‌طوری که در هفته گذشته ۸۲ هزار و ۲۲۹ تن انواع محصولات پلیمری در بورس کالای ایران مورد معامله قرار گرفت که ۷۶ درصد عرضه‌های هفته گذشته بود. بنابراین با وجود ثبات عرضه در سطوح افزایشی خود، حجم معاملات بازار پلیمرهای بورس کالا از مسیر افت تقاضا کاهش یافت.
دادوستد محصولات شیمیایی نیز تحت تاثیر نوسان کاهشی بهای ارز،تنزل یافت، به‌طوری که حجم معاملات این بازار طی هفته گذشته با افت بیش از ۲۰ درصدی به میزان ۳۲ هزار و ۵۳۸ تن رسید؛ رقمی نزدیک به متوسط حجم دادوستد هفتگی این بازار در سال ۱۴۰۰ که نشان‌دهنده توقف صعود معاملات این بازار است. هم حجم عرضه و هم میزان تقاضا در این بازار کاهش یافت، اما به نظر می‌رسد افت ۲۴ درصدی میزان تقاضا دلیل عمده افت حجم معاملات در بین شیمیایی‌های بورس کالا است، چرا که تنها ۶۷ درصد از میزان عرضه هفته گذشته مورد دادوستد قرار گرفته است. در هفته گذشته به میزان ۳۵ هزار و ۱۸۹ تن تقاضا در برابر ۴۸ هزار و ۴۷۲ تن عرضه محصولات شیمیایی بورس کالا شکل گرفت که هر دوی این داده‌های مهم معاملاتی نسبت به هفته ابتدایی شهریورماه به‌ترتیب افت ۲۴ و ۱۴ درصدی داشتند.
دو مقام بازار جهانی نفت در یادداشتی بر لزوم متنوع‌سازی اقتصادهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پیش از کاهش تقاضا برای نفت تاکید کردند. علی علاوی، وزیر دارایی عراق و فاتح بیرول، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی معتقدند کشورهای نفتی منطقه باید هرچه سریع‌تر از سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک حرکت کنند تا از تبعات این وابستگی در آینده جلوگیری شود.
زنگ خطر برای اقتصادهای نفتی
محمد سعید نادری: مساله گذار انرژی از سوخت‌های فسیلی و آلاینده به‌سوی منابع انرژی پاک‌تر و انرژی‌های تجدیدپذیر، یکی از چالش برانگیزترین زمینه‌های سیاسی و اقتصادی حال‌حاضر جهان است. گرمایش زمین و خطراتی که در نتیجه تغییرات اقلیمی زیست بشری را تهدید می‌کند، در سال‌های اخیر به‌یکی از مباحث روز جهان تبدیل شده و برای کشورهایی که از نظر منابع سوخت فسیلی چندان غنی نیستند، دارای جذابیت بیشتری است. هر چند کشورهای تولیدکننده نفت‌خام، به‌ویژه اعضای خاورمیانه‌ای اوپک از طرح چنین مباحثی چندان راضی نیستند. حالا اما علی علاوی، وزیر دارایی عراق که کشورش از اعضای بنیان‌گذار اوپک است، با همکاری فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) یادداشتی منتشر کردهاند که در آن از تولیدکنندگان نفت‌خام خواسته شده که هرچه سریع‌تر از سوخت‌های فسیلی فاصله بگیرند و به‌سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کنند.
علاوی در این یادداشت مشترک با بیرول که در روزنامه گاردین منتشر شده، به‌کشورهای منطقه هشدار داده تا پیش از کاهش درآمدهای نفتی به‌سمت متنوع‌سازی اقتصاد خود و کاهش اتکا به‌سوخت‌های فسیلی گام بردارند. وزیر دارایی عراق میگوید که کشورهای منطقه در صورت امتناع از انجام چنین اقداماتی، در آینده با مشکلات عدیده‌ای مانند بیکاری، افزایش فقر و ناآرامی‌های گسترده مواجه خواهند شد. این سخنان علاوی در شرایطی مطرح شده که کشورهای عضو اوپک، مانند بسیاری دیگر از تولیدکنندگان کوچک‌تر نفت‌خام دارای اقتصادهایی وابسته به‌درآمد نفت و گاز هستند و به‌هیچ‌عنوان خواهان فرآیند گذار انرژی نیستند.
هر‌چند که به‌نظر می‌رسد گذار انرژی از سوخت‌های فسیلی به‌انرژی‌های پاک کاملا اجتناب‌ناپذیر است، اما کشورهایی نظیر عربستان‌سعودی دست به‌اقدامات فراوانی برای توقف این فرآیند زده‌اند و واقعیات موجود را در این زمینه انکار کردهاند. البته وضعیت همه کشورهای منطقه این‌گونه نیست و کشورهایی نظیر امارات‌متحده‌عربی و عمان برنامه‌های جاه‌طلبانه‌ای در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به‌درآمد نفتی را به‌اجرا درآورده‌اند.
فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی نیز در این یادداشت مشترک عنوان کرده که تغییرات در مدل اقتصادی کشورهای وابسته به نفت و گاز، بیش از هر زمان دیگری اجتناب ناپذیر است. او همچنین با اشاره به‌مشکلات عدیده‌ای که در نتیجه شیوع بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ در اقتصادهای وابسته به‌نفت و گاز به‌وجود آمد، به این کشورها هشدار داده که باید از این رخداد درس بگیرند و به‌سمت متنوع‌سازی اقتصادهای خود و افزایش انعطاف‌پذیری آنها حرکت کنند.
هشدار به اقتصادهای نفتی
علی علاوی، وزیر دارایی عراق به‌عنوان عضوی از کابینه یکی از بنیانگذاران اوپک با انتشار یادداشتی در گاردین، فراخوان بی‌سابقه‌ای درباره حرکت به‌سوی انرژی‌های تجدیدپذیر داده است. او در یادداشتی که مشترکا با فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی به‌رشته تحریر درآورده، از تولیدکنندگان نفت‌خام خواسته تا از وابستگی به‌سوخت‌های فسیلی فاصله بگیرند و به‌سمت انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کنند.
علاوی که معاون نخست‌وزیر عراق نیز است، در این یادداشت از تولیدکنندگان نفت خواست تا دست به‌بازسازی و تجدید حیات اقتصادی با تمرکز بر سیاست‌ها و فناوری‌های سازگار با محیط‌زیست بزنند. او میگوید که دنبال‌کردن این سیاست‌ها باید شامل حرکت به‌سوی استفاده از انرژی خورشیدی باشد که باعث کاهش وابستگی کشورها به‌صادرات سوخت‌های فسیلی نیز خواهد شد.
علاوی و بیرول در این مقاله عنوان کردهاند که جهان برای داشتن شانس محدود‌کردن اثرات مخرب تغییرات اقلیمی، باید به‌طور اساسی شیوه تولید و مصرف خود را تغییر داده و زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی کمتری بسوزاند. آنها همچنین می‌گویند: «اگر درآمدهای نفتی قبل از متنوع سازی اقتصاد کشورهای تولیدکننده شروع به‌کاهش کند، معیشت بسیاری از مردم از بین می‌رود و نرخ فقر در این کشورها افزایش خواهد یافت.»
این یادداشت هفته گذشته و پیش از نشست وزرای اوپک در روز چهارشنبه منتشر شد. اوپکی‌ها در ماههای اخیر در کنار متحدانشان مشغول مذاکره و جدل بر سر محدودیت‌های تولید و قیمت نفت‌خام بوده‌اند. گفتنی است که نشست اواخر هفته گذشته اوپک‌پلاس، به‌رغم شرایط نابسامان در برخی بازارها با افزایش تولید بیشتر نفت‌خام موافقت کرد.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا هم‌ماه گذشته از اوپک خواست که تولید نفت خود را افزایش دهند تا از افزایش بهای طلای‌سیاه جلوگیری شود و به‌بهبود اقتصاد ایالات‌متحده کمک کند. درخواستی که جنجال‌های زیادی به‌پا کرد و در نهایت نیز از سوی اوپکی‌ها رد شد.
در بخش دیگری از یادداشت علاوی و بیرول گفته شده که نوسانات کنونی بهای نفت در نتیجه پاندمی کرونا، تنها نقطه آغازی برای مشکلات تولیدکنندگان نفت‌خام است. بحران اقلیمی نه‌تنها مستلزم دورشدن از نفت است، بلکه خاورمیانه و شمال آفریقا را هم به‌شدت تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. این منطقه هم‌اکنون نیز به‌دلیل افزایش دما، با مشکلات جدی روبهرو شده است.
نقشه راه جهانی آژانس بین‌المللی انرژی برای دستیابی به‌انتشار کربن صفر تا ۲۰۵۰ نشان می‌دهد که تقاضای جهانی نفت، از بیش از ۹۰میلیون بشکه در روز به‌کمتر از ۲۵ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۵۰ کاهش خواهد یافت. این کاهش برای کشورهای تولیدکننده نفت‌خام می‌تواند بسیار خطرناک باشد و بیش از ۸۵ درصد درآمدهای نفتی آنان را از بین ببرد.
علاوی و بیرول با اشاره به‌خطرات حادی که در پس این امر نشسته، عنوان کردند: «در منطقه‌ای که دارای یکی از سریع‌ترین نرخ رشدهای جمعیت در جهان و یکی از جوان‌ترین ترکیب‌های جمعیتی است؛ مشکلات اقتصادی و افزایش بیکاری، خطر ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی گسترده‌تر را ایجاد می‌کند.»
آنها همچنین پیشنهاد کردهاند که راهکار مقابله با خطرات بی‌ثباتی بهای نفت‌خام، سرمایه‌گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر و به‌ویژه انرژی خورشیدی است و نوشته‌اند: «بخش انرژی در این منطقه می‌تواند با استفاده از پتانسیل‌های وسیع موجود، نقشی کلیدی در تولید و تامین انرژی پاک ایفا کند.»
رویکرد تولیدکنندگان نفت به‌گذار انرژی
عراق یکی از بنیانگذاران کارتل نفتی اوپک است که شامل بسیاری از بزرگترین تولیدکنندگان جهان از جمله عربستان‌سعودی، کویت، امارات‌متحده عربی، ونزوئلا، نیجریه، ایران و چندین کشور نفت خیز آفریقایی میشود. گروه اوپک‌پلاس هم شامل اعضای اوپک به‌همراه روسیه و برخی تولیدکنندگان کوچک‌تر نفتی است. بیشتر این کشورها تاکنون با درخواستها برای اقدام در مورد تغییرات اقلیمی، سرسختانه مخالفت کردهاند و حتی برخی از آن دست به‌انتشار اطلاعات ضدعلمی درباره تغییرات اقلیمی زده‌اند. یکی از شاخص‌ترین مثال‌ها در این زمینه، عملکرد عربستان‌سعودی بوده است که بارها در مذاکرات سازمان‌ملل متحد درباره اقدام علیه تغییرات اقلیمی، سنگ‌اندازی و مانع‌تراشی کرده است.
آژانس بین‌المللی انرژی در‌ماه مه هشدار داد که برای حفظ گرمایش جهان در سطح ۵/ ۱ درجه بالاتر از سطوح پیش از انقلاب صنعتی، باید محدودیت‌هایی که در توافق پاریس به‌امضای همه اعضای اوپک رسیده نیز اجرا شوند. از همین‌رو این نهاد اعلام کرد که از امسال باید تمامی عملیات‌های اکتشاف نفت‌خام در جهان متوقف شوند. هر چند این هشدار آژانس بین‌المللی انرژی، به‌نظر می‌رسد اهمیت چندانی برای تولیدکنندگان نفت‌خام نداشته است. پس از نشست اوپک در‌ماه ژوئن، خبرنگاران از شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان درباره این گزارش آژانس بین‌المللی انرژی و مساله توقف عملیات اکتشافی سوالاتی پرسیدند و او با تمسخر پاسخ داد: «من باید دیدگاه خودم را درباره اینکه معتقدم این بحثها ادامه فیلم لالا لند است، بیان کنم؟ چرا باید آن را جدی بگیرم؟» گفتنی است که در گذشته، وزیران سعودی لفاظی‌های فراوانی درباره اقدامات اقلیمی انجام می‌دادند و به‌عنوان مثال می‌گفتند که عربستان در آینده می‌تواند از انرژی خورشیدی استفاده کند، اما هیچ‌کدام از آنها به‌طور جدی سیاستی برای دست کشیدن از صادرات نفت‌خام و کاهش آن پیشنهاد نکردند.
البته تمام ماجرا به‌عربستان ختم نمی‌شود و برخی از تولیدکنندگان بزرگ نفت در منطقه مواضعی کاملا متفاوت اتخاذ کردهاند. عمان که دیگر عضو اوپک نیست، به‌دنبال هیدروژن به‌عنوان سوخت احتمالی کم‌کربن خود در آینده است. امارات‌متحده عربی که اخیرا در اوپک تنش‌های چشمگیری با عربستان داشته هم برنامه وسیعی برای سایر منابع انرژی دارد. آنها در حال‌حاضر مشغول کار بر روی هیدروژن و سایر منابع انرژی‌های تجدیدپذیر هستند و اخیرا نیز یک نیروگاه هسته‌ای جدید با هدف تامین برق را هم افتتاح کردهاند. مصر، مراکش و اردن هم از دیگر کشورهای منطقه هستند که برنامه‌های قابل‌توجهی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر دارند.
بیرول: تغییرات در مدل اقتصادی اجتناب‌ناپذیر است
فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی که خود از اقتصاددانان برجسته انرژی در جهان است، درباره لزوم گذار کشورهای منطقه به‌سوی منابع انرژی جدید به گاردین گفت: «اکنون تغییرات اساسی در مدل اقتصادی کشورهای دارای منابع طبیعی غنی، بیش از هر زمان دیگری در تاریخ اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد. کشورهای منطقه هم تلاش‌هایی را در زمینه گذار انرژی انجام داده‌اند. ابتکارات امیدوارکننده‌ای در میان تولیدکنندگان نفت وجود دارد، اما رسیدن به‌اهدافی مانند انتشار کربن صفر، نیازمند اقداماتی بسیار جدی‌تر و همکاری بین‌المللی بسیار گسترده‌تری است. این امر در مورد بسیاری از کشورهای دیگر جهان هم صادق است.» بیرول همچنین تاکید می‌کند که آژانس بین‌المللی انرژی، سال‌هاست که به‌کشورهای وابسته به‌درآمدهای نفتی و گازی هشدار داده است. وی میگوید که این کشورها باید به‌سرعت اتکای اقتصاد خود به‌سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند تا بتوانند با فرآیند انتقال و گذار جهان به‌انرژی‌های پاک همگام شوند.
او در پایان نیز با اشاره به‌تجربه تازه‌ای که تولیدکنندگان از بحران کاهش تقاضا در بازار نفت به‌دست آورده‌اند، میگوید: «تاثیر بیماری کووید بر بازار نفت در سال گذشته، تصویری گذرا از اقتصادهای منطقه در دورانی که تقاضا به‌شکلی ساختاری برای نفت و گاز ضعیف‌تر باشد را به‌ما ارائه کرد. کشورهایی که اقدامات جدی برای تنوع بخشی به‌اقتصاد و افزایش انعطاف‌پذیری خود انجام نمیدهند در آینده با چنین شرایطی روبهرو خواهند بود.»
احکام قانونی پیشنهادی مرتبط با ساماندهی وضعیت رمزارزها در کارگروه اقتصاد دیجیتال کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بررسی میشود. کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه (۱۴، ۱۵ و ۱۶ شهریور ماه) تشکیل جلسه می‌دهد.
بر اساس این گزارش، انتخاب نمایندگان داوطلب واجد شرایط برای عضویت در هیات مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌و‌کار، در اجرای تبصره (۳) ماده (۵۷) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، عضویت در کمیسیون‌های مشترک طرح‌های الزام به انتشار اطلاعات و شفافیت، عضویت در کمیسیون مشترک طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی به همراه رای‌گیری تقاضای اعمال ماده (۲۳۴) آیین‌نامه داخلی مجلس درباره؛ مغایرت‌های قانونی در اجرای قانون چک ب) اجرای ماده (۱۱) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، رای‌گیری نهایی درباره تقاضای تحقیق و تفحص از شرکت شستا از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ و ادامه بررسی طرح مالیات بر عایدی سرمایه دستور کار روز یکشنبه کمیسیون اقتصادی مجلس است.
همچنین کارگروه بازار سرمایه جهت بررسی طرح اصلاح موادی از قانون اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و کارگروه اقتصاد دیجیتال جهت بررسی احکام قانونی پیشنهادی مرتبط با ساماندهی وضعیت رمز ارزها در کشور روز دوشنبه هفته جاری تشکیل جلسه می‌دهند.
با تصویب لایحه زیرساخت هزار میلیارد دلاری در مجلس سنای آمریکا، چشم‌انداز استخراج رمزارزها تار شد. این لایحه که در مرحله اول در ماه جولای در سنا تصویب شد، در نظر دارد با سرمایه‌گذاری عظیم، برخی زیرساخت‌های آمریکا را بهبود ببخشد. اما این برای استخراج‌کنندگان خبر خوشی نیست. در این لایحه ماینرها نیز به عنوان کارگزاران فعال در حوزه ارزهای دیجیتال شناخته میشوند و ملزم به پرداخت‌های مالیاتی و همچنین تسلیم اطلاعات کاربران خواهند شد. این می‌تواند بر تمرکز شبکه بیفزاید و اتفاقات جدیدی را در بازار رقم بزند.
داستان استخراج چینی، در آمریکا بازخوانی میشود؟
بزرگترین لایحه بهسازی زیرساخت‌ها در آمریکا که قانون «سرمایه‌گذاری زیربنایی و مشاغل» نام دارد، در ماه جولای به تصویب مجلس سنا رسید و آماده ارائه به مجلس نمایندگان برای تصویب نهایی است. این طرح بزرگترین طرح زیرساختی در زمینه بهسازی جاده‌ها، پل‌ها، فرودگاه‌ها و… به حساب میآید. طرحی هزار میلیارد دلاری که می‌تواند نقش موثری در بهبود تاریخی و رونق بلندمدت اقتصاد آمریکا داشته باشد. منابع مالی پیشنهادی برای این طرح بسیار گسترده هستند. اما سناتورهای پیشنهاددهنده این طرح در نظر دارند تا بخشی از منابع مورد نیاز این لایحه را از طریق مالیات‌ستانی از فعالان و کارگزاران حوزه ارزهای دیجیتال تامین کنند. اخیرا دولت‌ها در حال افزایش بررسی‌های نظارتی در حوزه بلاک‌چین و ارزهای دیجیتال هستند. فعالیت‌های اقتصادی که از بلاک‌چین پشتیبانی می‌کنند، به نگرانی قابل توجهی برای سیاستگذاران تبدیل شده است. ممنوعیت استخراج ارزهای دیجیتال در چین و گروه کاری ویژه بایدن در بازارهای مالی که توسط جنت یلن، وزیر خزانه‌داری ایالات‌متحده تشکیل شده است، بازتاب این نگرانی‌هاست. حال دولت بایدن در تلاش است با کنترل بیشتر بر این بازار، هم بتواند این نگرانی را برطرف کند و هم بخشی از منابع مالی مورد نیاز این قانون را از همین طریق تامین کند. با ارائه تعریف جدید «کارگزار» دیجیتالی، افراد حقیقی و حقوقی که این قانون شامل آنها میشود موظف به تسلیم داده‌های مخاطبان و مشتریان خود میشوند و همچنین باید مالیاتی را در ازای تراکنش‌های خود به دولت آمریکا بپردازند. در لایحه زیرساخت پیشنهادی، تعریف یک کارگزار به طور صریح این‌گونه بیان شده است: «هر شخصی که مسوول ارائه منظم هرگونه انتقال دارایی‌های دیجیتالی به نمایندگی از شخص دیگر است.» براساس این تعریف، استخراج‌کنندگان رمزارزها نیز به عنوان کارگزار در این حوزه شناسایی خواهند شد. هدف از این کار، افزایش منابع مالیاتی دولت و همچنین افزایش توانایی آن برای زیر ذره‌بین قرار دادن معاملات رمزارزها است. استخراج‌کنندگان رمزارزها به طور مرتب تراکنش‌هایی که دارایی‌های دیجیتالی را منتقل می‌کنند، به نمایندگی از دارندگان رمزارزها تایید می‌کنند. این فرآیند موجب میشود ماینرها نیز در تعریف کارگزار بگنجند و همین امر بسیاری از فعالان این حوزه را با نگرانی‌های شدیدی روبهرو کرده است. البته فعالان نیز بیکار نبودند و اعتراضات خود را به سناتورها رساندند. در پی این اعتراضات، سه اصلاحیه برای این تعریف کارگزار ارائه شد که تا حدی توانست فعالان را قانع کند. اما تا زمان برگزاری مجلس نمایندگان آمریکا برای این رای‌گیری این قانون، نمی‌توان نظری قطعی داشت.
پیامدهای لایحه برای فعالان بازار
استخراج‌کنندگان، حداقل آنهایی که در ایالات متحده واقع شده‌اند، مشمول الزامات قابل‌توجهی برای گزارش به سازمان خدمات درآمد داخلی میشوند. رعایت چنین الزاماتی برای ماینرها هزینه زیادی را در برخواهد داشت. استخراج‌کنندگان باید صرف نظر از میزان قدرت استخراج و قبل از استخراج یک بلوک، این هزینه‌ها را متحمل شوند. یعنی قبل از کسب درآمد باید مالیات را به دولت بپردازند. این می‌تواند باعث سخت شدن راه‌های ورودی به این حوزه شود و احتمالا تمرکز بیشتر در این حوزه را به همراه خواهد داشت. همچنین این لایحه لزوم دریافت اطلاعات شناسایی مخاطبان کارگزاران را به همراه دارد. در مجموع، این سیاست به احتمال زیاد باعث افزایش تمرکز در استخراج ارزهای دیجیتال در ایالات متحده میشود؛ نتیجه آن نیز افزایش هزینههای استخراج و کاهش مقدار کلی استخراج خواهد بود. این در حالی است که فناوری بلاک‌چین با سودای تماما غیرمتمرکز بودن رشد کرد.
در دومین روز هفته، فضای بازار ارز آرام بود و معامله‌گران واکنش معناداری نسبت به صحبتهای رئیس‌جمهور نداشتند. روز یکشنبه، دلار در روزی کم‌نوسان، ۱۱۰ تومان رشد را به ثبت رساند و به بهای ۲۷ هزار و ۱۶۰ تومان رسید. به گفته بیشتر فعالان، رشد دلار در روز یکشنبه معنادار نبود و در چارچوب دامنه حرکتی بود که بازار از دوشنبه هفته گذشته در آن نوسان می‌کرد.
یکشنبه آرام در بازار دلار
اسکناس آمریکایی از دوشنبه هفته گذشته نه توان عبور از محدوده ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومانی را از خود نشان داده است و نه فروشندگان توانسته‌اند که قیمت این ارز را به زیر محدوده ۲۶ هزار و ۸۰۰ تومان ببرند. برخی فعالان انتظار داشتند که در واکنش به صحبتهای تلویزیونی رئیس‌جمهور در شنبه شب، قیمت دلار در روز یکشنبه دچار نوسان زیادی شود.
افزایشی‌ها تاکید میکردند که در صحبتهای رئیس‌جمهور خبری مبنی بر شروع قریب‌الوقوع مذاکرات هسته‌ای نبود، در نتیجه تصور میکردند که دلار در روز یکشنبه به راحتی در کانال ۲۷ هزار تومانی پیشروی کند. در مقابل کاهشی‌ها عنوان میکردند که در صحبتهای رئیسی مقاومتی در برابر مذاکره هسته‌ای وجود نداشت و حتی چنین برداشتی را مطرح میکردند که رئیس‌جمهور تمایل به حل عملی مناقشات هسته‌ای داشت. رئیسی شنبه شب در بخشی از صحبتهای خود عنوان کرد که «ما به دنبال مذاکره نتیجه‌محور هستیم».
به نظر می‌رسد ناهمخوانی برداشت‌های معامله‌گران از صحبتهای رئیسی موجب شد که بازار در روز شنبه نتواند تصمیم قطعی برای رشد یا کاهش قیمت بگیرد.
عوامل رشد دلار در روز دوم
برخی از فعالان عنوان میکردند که خبرهای جدید از افغانستان در رشد قیمت دلار اثر داشت. معامله‌گران در کانال‌های اطلاع‌رسانی خود عنوان میکردند که طالبان خروج دلار از افغانستان را ممنوع کرده است و همین عامل از لحاظ روانی بازار داخلی را تحت تاثیر قرار داد. البته برخی از فعالان عنوان میکردند که این خبر مربوط به گذشته بوده و تنها نوسان‌گیران با استفاده از آن سعی کردند که بازار روز یکشنبه را افزایشی کنند.
شماری از فعالان نیز افزایش تقاضای حواله‌ای را در رشد روز یکشنبه قیمت دلار موثر دانستند. در دومین روز هفته نرخ حواله درهم به بالای مرز ۷ هزار و ۴۰۰ تومانی رفت و این عامل موجب شد انتظارات افزایشی در بازار داخلی رشد پیدا کند. روز شنبه نرخ حواله درهم به زیر محدوده ۷ هزار و ۴۰۰ تومان رفته بود و همین موضوع کمی میزان فروش‌ها در بازار را افزایش داده بود. نرخ حواله درهم و دلار در سال‌های اخیر همواره هم‌جهت حرکت کردهاند و به‌ویژه درهم به عنوان یک متغیر انتظاری مهم در بازار دلار داخلی عمل کرده است. برخی از فعالان نیز عنوان میکردند که دلار در روز شنبه به دلیل احتیاط در آستانه صحبتهای ریاست‌جمهوری در مسیر نزولی قرار گرفت. از نگاه آنها بازار در روز یکشنبه از این احتیاط عبور کرد و با افزایش خریدهای دلاری، قیمت اسکناس آمریکایی به نزدیکی محدوده ۲۷ هزار و ۲۰۰ تومان رسید.
رشد سکه با دو اهرم
افزایش قیمت دلار موجب شد سطح فعالیت معامله‌گران بازار سکه نیز در روز یکشنبه بیشتر شود. در دومین روز هفته، فلز گران‌بهای داخلی ۱۰۵ هزار تومان رشد را به ثبت رساند و به بهای ۱۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید. برخی از معامله‌گران نیز دلیل رشد قیمت سکه را به خوش‌بینی معامله‌گران درباره روند طلا در آغاز بازارهای جهانی هفته جاری نسبت دادند. ۱۵ تحلیلگر وال‌استریت این هفته در نظرسنجی طلای سایت کیتکو نیوز شرکت کردند و در میان شرکت‌کنندگان، ۱۰ یا ۶۷ درصد افزایش قیمت طلا را پیش‌بینی کردند. این نظرسنجی و انتظارات افزایشی برای طلا، تمایل به خرید سکه در بازار را بیشتر کرده بود. در صورتی که در روز جاری طلا رشد خاصی را تجربه نکند، امکان دارد که قیمت سکه در مسیر اصلاح قرار بگیرد. البته تحلیل‌گران فنی باور دارند در صورتی که فلز گران‌بهای داخلی از محدوده ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان عبور کند، خریداران بیشتری وارد بازار خواهند شد.
فردین آقابزرگی/ کارشناس بازار سرمایه
بازار سهام به‌درستی و یا به‌طور ناصحیح حساسیت بیش از اندازه‌‌ای به‌نوسانات نرخ ارز دارد. سیاستگذاران اقتصادی طی چند هفته اخیر با توجه به‌حساسیت‌هایی که رئیس دولت درباره جلوگیری از روند افزایشی نرخ دلار و نرخ تورم دارد، اقداماتی را انجام دادند. واکنش بازار هم در پی گمانه‌زنی برای میزان موفقیت یا میزان تاثیرگذاری این‌گونه اظهارات در بازار ارز قابل‌توجه است. از طرفی همزمان شدن با مذاکراتی که در سطح عالی برای نخستین‌بار طی ۲۰ الی ۲۵ سال اخیر با هیات‌های عالی‌رتبه سیاسی از عربستان برگزار میشود، همگی در کنار هم گمانه‌‌ای را پررنگ کرد که نرخ ارز بنا به‌میل و اراده دولت رو به‌نزول خواهد بود. طی ۴ماه ابتدایی سال‌جاری بازدهی شاخص‌کل صفر بود و تنها در مردادماه حدود ۱۶ درصد بازدهی کسب شد. این روند صعودی در همان مقطعی رخ داد که به‌طور واضح قیمت دلار از کانال ۲۳ هزار تومان به‌سمت ۲۶هزار تومان حرکت کرد. همسو با این نوسان، بازار سهام هم به‌میزان ۱۶درصد بازدهی از آن سهامداران خود کرد.
در شهریورماه، حساسیت سیاستگذاران نسبت به‌جلوگیری از تکرار وقایع مشابه سال ۱۳۹۹، نیاز به‌نقدینگی حقوقی‌ها، بازارسازان یا فعالان بازار توام با عرضه‌های زیاد مبتنی بر نوسان منفی نرخ ارز همگی باعث تشدید گمانه‌ها مبنی بر اثرگذاری کاهش قیمت ارز در سود و زیان شرکت‌ها و وضعیت عملکرد آنها شد. با توجه به‌اینکه رشد نسبی به‌طور متوسط در شرکت‌های بنیادی و اثرگذار در روند شاخص‌کل طی ۴ الی ۵ماه ابتدایی سال وجود داشت، در‌‌این بین شرکت‌هایی که با صف‌فروش مواجه بودند به‌مرور زمان با کاهش تعداد و حجم ارزش صف‌های فروش همراه شدند.
رفتار سینوسی دماسنج بازار سهام طی چند وقت اخیر معاملاتی به اراده سیاستگذاران بالادستی برمی‌گردد چراکه پیش از ورود به مرحله حاد، بازار با افزایش عرضه‌ها و رشد معاملات اوراق نسبت به‌روند یک الی ۲ماه اخیر به‌طور صحیح در حال کنترل است. پیشگیری از وقایع سال گذشته نیز دغدغه‌‌ای است که اکنون در دستور کار مسوولان قرار دارد. با توجه به‌اغلب گمانه‌هایی که خلاصه آن در نرخ ارز قابل‌مشاهده بوده، به‌نظر می‌رسد که بازار ارز هم تا حدودی در حال کنترل است چراکه با ورود دلار به‌کانال ۲۸ هزار تومان، با تاکید رئیس دولت و دستور وزیر اقتصاد، بنا بر این شد که اصلاح قیمت (یا به‌صورت عرضه ارز در بازار یا به‌سایر روش‌ها همانند نظارتی و…) صورت پذیرد. از آنجا که به‌نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۰ بازدهی شارپی نداشته باشیم، اغلب فعالان بازار نسبت به افزایش‌ها قیمت‌ها، حساسیت بالایی نشان می‌دهند به‌طوری‌که بلافاصله با افزایش قیمت سهام سرمایه‌گذاران شروع به‌عرضه میکردند. اما این روند را نمی‌توان به روزهای آینده و زمان باقی‌مانده تا پایان‌ماه شهریور تعمیم داد؛ مگر اینکه تحت‌تاثیر اتفاق خاصی شاهد تغییراتی در‌‌این‌خصوص باشیم. براین اساس شیب بازار یقینا صعودی خواهد بود اما بسیار ملایم. به این معنی که حداکثر بازدهی شاخص‌کل بورس تهران از ابتدا تا انتهای سال ۱۴۰۰ در یک حالت خوشبینانه ۴۰ تا ۵۰ درصد بیشتر نخواهد شد. فارغ از این موارد به‌اعتقاد بنده بزرگترین و موثرترین سیاستی که دولت یا سیاستگذاران اقتصادی می‌توانند پیش بگیرند تا بتوانند به‌نحوی شایسته از منافع سهامداران در بلندمدت صیانت کنند، در حقیقت کوچک‌سازی دولت با تمکین به‌اصل ۴۴ قانون اساسی، کاهش تصدی‌گری و عرضه سهام تحت‌مدیریت دولت به‌منظور تامین نقدینگی و پوشش کسری بودجه (بهاین معنی که همزمان کسری بودجه از طریق فروش دارایی مازاد تامین شود) و دیگر اینکه افزایش سهام شناور آزاد از طرق مختلف با وضع قوانین و مقررات و سختگیری در ارتباط با تمکین ناشران پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس برای اجرای این سیاست. حمایت و توسعه نهادهای مالی که در زمینه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مشغول کار هستند باید به‌صورت یک استراتژی بلندمدت در نظر گرفته شود، بنابراین درگاه اتصال آحاد مردم به‌بازار سرمایه باید از طریق نهادهای مالی فعال در این حوزه همانند سبدگردانها و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری که می‌توانند بازار را به‌نقطه ثبات هدایت کند، صورت بگیرد. رویکرد بلندمدت و تغییر در مقررات باید به‌نحوی باشد که سیاستگذاران اقتصادی در سازمان‌ها و نهاد‌هایی که متولی بازار پول و سرمایه هستند (همانند بانک مرکزی، شورای‌عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار) با دید مستقل اداره شوند. درباره سهام عدالت هم به‌هر حال عرضه آن در هر حالتی که در نظر بگیریم، به نظر می‌رسد سرمایه‌های موجود در اقتصاد کشور و بازار سرمایه را (چه به‌صورت بلوکی و چه به‌صورت عرضه روی میز) به‌سمت خود جذب کند، از این‌رو بجاست زمانی که بازار با تقاضای زیادی همراه است به‌مرور زمان اقدام به‌مدیریت برای آزادسازی فروش سهام عدالت کنند. به‌نظر می‌رسد یک فضای بازار‌سازی و بازارگردانی ساده و ابتدایی در چنین زمان‌هایی می‌تواند کاملا موضوع سهام عدالت را مدیریت کند مشروط بر اینکه مکانیزم بازارگردانی به‌نحو شایسته‌ای انجام پذیرد.
موافقت رئیس دولت سیزدهم با اختصاص سهام عدالت برای جاماندگان، افزایش قیمت محصولات لبنی و اعتراض کاربران نسبت به گرانی‌‌‌های لحظه‌‌‌ای، صحبتهای وزیر صمت مبنی بر اینکه کل محصول سیمان برای عرضه صحیح و جلوگیری از افزایش کاذب قیمت باید به بورس بیاید و… از جمله موضوعاتی بود که در جمع اقتصادی‌‌‌ها و بورسی‌‌‌ها در شبکه اجتماعی توییتر مورد توجه قرار گرفت.اما با حضور وزرای دولت سیزدهم در توییتر و ایجاد صفحه‌‌‌های شخصی برای خودشان، مطالبه‌‌‌گری، ارائه پیشنهاد و انتقاد با مخاطب قرار دادن وزرای دولت ابراهیم رئیسی توسط فعالان حوزه اقتصاد، سیاسی، بورس و رسانه‌‌‌ای بیشتر شده است.
در این میان دو نکته حائز اهمیت است: اول اینکه در فضای کلی توییتر فارسی، کاربران زیادی به مخاطب قرار دادن وزرای دولت سیزدهم در توییتر اهمیتی نمیدهند و از کنار آنها رد میشوند یا انتقادی هم مطرح می‌کنند اما وزرا در نهایت کار خودشان را انجام می‌دهند. آنها همچنین به این موضوع می‌‌‌پردازند که توییتر با وجود اینکه فیلتر است و دسترسی به آن برای عموم سخت اما وزرای دولت در این شبکه اجتماعی حضور دارند و هیچ صحبتی هم در مخالفت با طرح صیانت نمی‌‌‌کنند. در نهایت هم می‌‌‌نویسند وزرا از این ابزار برای ایجاد چهره‌‌‌ای مردمی و بین‌المللی استفاده می‌کنند.
نکته دیگر هم نوشته‌‌‌های نماینده‌‌‌های مجلس شورای اسلامی در توییتر برای وزرای دولت سیزدهم است. درست است که آنها در توییت‌‌‌‌هایشان از پیگیری‌ها و اقداماتشان می‌‌‌نویسند و مخاطبان توییتر را در جریان عملکرد خود قرار می‌دهند اما واکنش‌‌‌ها به این حضور و نوشته‌‌‌های نماینده‌‌‌های مجلس خیلی مثبت نیست. از یک طرف طرح صیانت از اینترنت که کاربران آن را آغازی برای محدودیت‌های شدیدتر بر اینترنت می‌‌‌خوانند و از طرف دیگر انتقاد نسبت به اینکه نماینده‌‌‌های مجلس فقط به نوشتن یک توییت اکتفا می‌کنند و در عمل کاری از پیش نمی‌رود، جزو سرفصل‌‌‌های انتقادها و نوشته‌‌‌های کاربران توییتر فارسی در این زمینه است. با این حال دیروز، سیدمحسن دهنوی، نماینده مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در توییتر با مخاطب قرار دادن احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت سیزدهم نوشت: «در بودجه۱۴۰۰، منابعی را برای ایجاد و توسعه اشتغال، تولید و کارآفرینی پیش‌بینی کرده بودیم. در نامه‌‌‌ای به احسان خاندوزی، گزارش عملکرد شش‌‌‌ماهه وزارت اقتصاد مبنی بر ثبت و نگهداری حساب منابع و مصارف و تحقق اهداف این تبصره را درخواست کردم. باید در ماههای آتی، کاستی‌‌‌ها سریعا جبران شود.»
خاندوزی هم در صفحه خود با انتشار عکس‌‌‌هایی از دیدار با استادان اقتصاد دانشگاه و وزرای اقتصاد دولت‌‌‌های قبلی، نوشته بود: «لازمه راهبری موفق اقتصاد، بهره‌‌‌گیری توامان از اندیشه و تجربه است تا شکست‌ها تکرار نشوند و موفقیتها تداوم یابد.» توییت او مورد توجه کاربران فعال در حوزه اقتصاد و بورس قرار گرفت و بیش از ۲ هزار بار پسندیده و بالای ۱۰۰ کاربر آن را بازنشر کردند. یکی از افرادی که توییت وزیر اقتصاد دولت سیزدهم را بازنشر کرده و درباره آن مطلبی نوشته بود، پیمان مولوی، فعال حوزه اقتصاد بود. وی در توییتر خود نوشته بود: «کار خوبی است و حتما مفید اما به شرط ارائه دیدگاه‌های جدید! اندیشمندی میگوید مشکلات امروز ما نتیجه راه‌حل‌های دیروز است، نمی‌‌‌خواهم بدبین باشم اما وضعیت اقتصاد امروز خروجی دولت‌‌‌های قبلی است.»
در قسمت نظرات نوشته خاندوزی اما نظرات و نوشته‌‌‌ها به شدت متفاوت و بعضا انتقادی بود. از درخواست برای سر و سامان دادن به بازار اجاره مسکن تا بهبود شاخص بورس و درخواست برای رسیدگی به وام‌‌‌های بانک‌ها و کاهش قیمت دلار. در بین این درخواستها برخی از کاربران هم سراغ محور اصلی نوشته وزیر اقتصاد دولت سیزدهم می‌‌‌رفتند یا می‌‌‌نوشتند که این اقدامات مثبت و ارزشمند است اما باید در عمل دید که چه اتفاقی در فضای اقتصادی کشور میافتد یا با نگاه بدبینانه‌‌‌ای درباره ظاهر اقدامات دولتمردان می‌‌‌نوشتند و به این موضوع می‌‌‌رسیدند که چشم و گوش مردم از این جلسه‌‌‌ها پر و البته خسته است و انتظار دارند که اقدامات و عمل دولت را در معاش و حساب‌‌‌های بانکی‌‌‌شان ببینند.
نکته دیگری هم که کم و بیش در قسمت نظرات به آن پرداخته شد، شنیدن نظرات مخالف دولت بود. برخی از کاربران از خاندوزی می‌‌‌خواستند که پای صحبتهای مخالفان هم بنشیند تا کشور و مردم هرچه زودتر از شرایطی که آن را بحرانی می‌‌‌خوانند عبور کند. اما هدف اصلی انتقادها و کنایه‌‌‌ها به وزیر اقتصاد کابینه سیزدهم، بخشی از نوشته او بود که در آن بیان کرده بود: «و موفقیتها تداوم یابد.»
کاربران این سوال را مطرح میکردند که این موفقیتها دقیقا چه مواردی بوده که در طول سال‌های گذشته هیچ تاثیری در زندگی و کسب و کار مردم نداشته است؟ آنها با ذکر مثال‌‌‌هایی درباره تغییر سبک زندگی، افزایش قیمت‌ها، تورم لحظه‌‌‌ای و افسارگسیخته به این مساله می‌‌‌پرداختند که چرا وزیر اقتصاد مثالی واقعی درباره موفقیت‌‌‌های اقتصادی مطرح نکرده است که در زندگی روزمره مردم یا افزایش امید به زندگی تاثیرگذار بوده باشد. در حال و هوای مخاطب قرار دادن وزرا و نوشتن درخواستهای کاربران برای آنها، مهرشاد احمدیان، مدیرعامل شرکت مهر فولاد در توییتر خود نوشت: «لطفا تصمیمات اقتصادى خود را منوط به این دولت و آن دولت نکنید. اینجا ایران است، با مدل اقتصادى تورم‌زا. یک اصل مبتنى بر تجربه میگوید: در ایران اگر امروز توان خرید کالایى را دارید، آن را به فردا موکول نکنید. فردا یا آن کالا گران‌تر میشود یا بخشى از پول شما خرج میشود.»
در بین فعالان حوزه بورس هم توییتی که مورد توجه قرار گرفت، توییت همایون دارابی، فعال حوزه بورس بود که با انتشار عکسی از جلسه سبدگردانها و رئیس سازمان بورس نوشت: «جلسه میزکاری سبدگردانها و ریاست سازمان بورس دکتر دهقان دهنوی، مملو از امیدواری و اطمینان‌بخشی برای توسعه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بود. حضور دکتر سروعلیا عضو هیات‌مدیره و تمامی مدیران مسوول از جمله دکتر فدایی فرصت طرح مشکلات و تلاش برای یافتن راه‌حل را پدید آورد.»
همچنین توییت حسین سلاح‌‌‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران مبنی بر اینکه «رویکرد مسوولانه و واقع‌‌‌بینانه آقای دهقان نسبت به مساله رشد شاخص بورس بسیار امیدوارکننده و تحسین‌برانگیز است. حیثیتی کردن شاخص برای مقررات‌‌‌گذار و ناظر بورس سرآغاز انحرافات خطرناک در سیاستگذاری است.» از جمله توییت‌‌‌هایی بود که در میان جمع بورسی‌‌‌ها در توییتر مورد توجه قرار گرفت و البته مخالفان و موافقانی داشت. این توییت باعث شد که در فضای بورسی‌‌‌ها در توییتر بحثها و نظراتی درباره عملکرد رئیس سازمان بورس قبل از دولت سیزدهم و بعد از روی کارآمدن دولت سیزدهم ایجاد شود.
هر هفته و هر روز که نه، هر لحظه، اتفاقات سیاسی و اقتصادی متعددی در کشور رخ می‌دهد. در کنار این اخبار و تحولات که مدام توسط مردم دنبال میشوند، گفته میشود تحولات منطقه نیز بر اقتصاد و سیاست کشور اثرگذار خواهد بود. این موضوع‌‌‌ها از چشم مخاطبان، سرمایه‌گذاران و به‌خصوص بورسی‌‌‌ها دور نمی‌‌‌ماند. ترس و لرز و حرکت‌های دست‌وپا شکسته برخی از سهامداران خرد که همچنان دوست دارند در بازار سرمایه فعال باشند، به وضوح دیده میشود.
هواشناسی بورس در نیمه‌دوم شهریور
با این حال یکی از سوال‌‌‌های اصلی آنها در شروع هر هفته این است که این هفته بورس به چه سمت و سویی می‌رود؟ چه تحولاتی در آن رخ می‌دهد و مشتاقانه دوست دارند که نظرات، تحلیل‌‌‌ها و پیش‌بینی‌‌‌های کارشناسان حوزه بورس را در خصوص روزهای آتی بخوانند و بشنوند. در ادامه چند کارشناس فعال در حوزه بورس، پیش‌بینی خود را از شرایط بورس در هفته جاری با «دنیای‌اقتصاد» در میان گذاشته‌‌‌اند و البته هر کدام هم توصیه‌‌‌هایی برای سهامداران خرد در هفته جاری داشتهاند. نگاه اکثر این کارشناسان به بازار در هفته جاری نگاهی مثبت و متعادل است و البته در این میان از اثراتی که قیمت ارز در بورس دارد، چشم‌پوشی نمی‌‌‌کنند. آنها همچنین به سهامداران خرد صبوری در سرمایه‌گذاری و داشتن نگاه بلندمدت و خرید و فروش سهم‌‌‌ها را بدون در نظر گرفتن هیجان‌‌‌های بازار و اخبار روز، توصیه می‌کنند.
به امید بازاری متعادل اما کم‌حجم
شایان کرمی، کارشناس بازار سهام: همان‌طور که در گذشته بارها مطرح شده، نرخ ارز کاملا روی روند بازار تاثیرگذار است. دلار تا سطح 28 هزار تومان توانست رشد کند اما در نهایت از ادامه رشد باز ماند. صحبتهای آقای رئیسی، رئیس‌جمهور نشان داد که دولت فعلا تمایلی ندارد که دلار وارد کانال‌های بالاتر بشود. در روزی که آقای رئیسی صحبت کرد، شاخص بورس با افت همراه بود و عمده سهم‌‌‌ها عرضه شد اما در نهایت دلار هم افت معناداری نکرده است. به نظرم حالت توقفی برای همه به وجود آمده است. باید ببینیم چه چیزهایی روی نرخ ارز اثرگذار است. موضوعی که وجود دارد اینکه تا سه ماه آینده مذاکراتی قرار نیست صورت بگیرد و از طرف دیگر موضوع افغانستان و حضور طالبان در این کشور و مساله ارزآوری از سمت هرات هم وجود دارد که ممکن است این گزینه را از دست بدهیم. همچنین وارد نیمه دوم سال می‌‌‌شویم و کسری بودجه دولت هم وجود دارد که در نهایت هزینههای دولت را به مراتب بیشتر می‌کند. با توجه به شرایط سیاسی که در آن هستیم تقاضای مصرفی ارز را هم داریم و باید ببینیم چه اتفاقی میافتد. اگر دلار بالای 28 هزار تومان برود، فکر میکنم بازار سرمایه بار دیگر رشد خواهد کرد. اما بازار متعادل و کم‌حجمی را تا آخر هفته پیش‌بینی میکنم. توصیه‌‌‌ای هم که به سهامداران خرد دارم صبوری است که بهترین توصیه برای آنهاست تا اگر بازار منفی خورد بتوانند سهم‌‌‌های خوب و بنیادی را که پتانسیل رشد دارد در قیمت‌های بهتری بخرند.
سهامداران دور از هیجان خرید و فروش کنند
الناز افشار، کارشناس بازار سهام: با توجه به چشم‌انداز بلندمدت دلار که صعودی است، به نظر هر اصلاحی از بازار فرصت خرید و موقعیت مناسبی برای اصلاح پرتفو است. هفته گذشته که در شاخص اصلاح داشتیم قدرت بالای خریدار در اصلاح قیمت‌ها مشهود بود و حجم‌های خوبی معامله می‌شد که نشان‌دهنده ادامه مسیر صعودی بازار است. با توجه به نگاه متفاوت دولت و نظام به بازار سرمایه و تسهیل فرآیند عرضه و پذیرش شرکت‌ها، عمق بازار بیشتر میشود و دولت به این باور رسیده که درست‌ترین راه تامین مالی با توجه به شرایط اقتصادی از راه بازار سرمایه است که کمترین تورم را در پی دارد و نقدینگی به سمت تولید سوق پیدا می‌کند. برای نمونه درج نماد «آسیا تک» بعد از وقفه چند ساله عرضه و پذیرش دو باشگاه پرسپولیس و استقلال و دستور ویژه دولت به تسهیل فرآیند عرضه و پذیرش شرکت‌های آی‌تی و دانش‌بنیان گواه این موضوع است. هر اصلاحی در بازار فرصت خرید به حساب میآید و موقعیت مناسبی است که سرمایه‌گذاران بتوانند پرتفوی خودشان را اصلاح و سهم‌‌‌های بنیادی و پرپتانسیل را شناسایی کنند و سهمهایی که آور ولیو (بالاتر از ارزش) هستند را با سهمهایی که با ارزش ذاتی خودشان فاصله زیادی دارند جا‌به‌جا کنند. سهامداران خرد بهتر است دور از هیجان‌‌‌ها خرید و فروش کنند و تا بازار یک اصلاح داشت سهم‌‌‌های خودشان را نفروشند و در نهایت اینکه بنابر حقیقت سرمایه‌گذاری کنند.
بازار با نشاط با افتهای جزئی
کوروش شمس، کارشناس بازار سهام: طبیعتا بازار روی یکسری سهمهایی که رشد کرده بازدهی‌اش را داده و جذابیت‌های زیادی برای گروهی از سرمایه‌گذاران با دید کوتاهمدت نداشته است. گزارش‌ها هم نشان‌دهنده وضعیت خوب بنیادی همان دسته از شرکت‌ها است. در این بین شانس شرکت‌هایی که گزارشهای خوبی در 5 ماه گذشته در بازار از خودشان مخابره کردهاند و بازدهی مناسبی را در همین دو سه ماه اخیر رقم نزده‌‌‌اند، برای اینکه مورد اقبال بازار قرار بگیرند می‌تواند بیشتر باشد. برخی شرکت‌ها با اخبار مختلفی مواجهند که از آن جمله می‌توان به افزایش نرخ ارز، تغییر تابلو، انعقاد قراردادهایی که در حال بسته شدن است و… اشاره کرد که این دست اخبار و تحولات هم می‌تواند در مورد توجه قرار گرفتن نمادها از سمت سرمایه‌گذاران اثرگذار باشد. نگرانی و ارزش بالای معاملات در روزهای اخیر و عمدتا در ارقام بالای 10هزار میلیارد تومان در حال تثبیت است و گزارشهای خوبی هم داشتهاند که مجموع این عوامل باعث میشود نگرانی بابت نزول پرشتاب بازار نداشته باشیم. در این هفته همچنین احتمالا افتهای جزیی در گروه‌های دیگر داشته و البته شاهد افزایش تقاضا در آنها باشیم. این موضوع می‌تواند به وجود نشاط در بازار و تداوم جذابیت بازار کمک کند. چون سرمایه‌گذاران فعال در حوزه بورس فرصت خرید و فروش دارند و یک گروه رشد و نزول دارند و نشاط در فضای معاملات حفظ میشود که در نتیجه فعالان بازار با رویکردهای مختلف و سلایق مختلف می‌توانند در بازار فعالیت داشته باشند. توصیه‌‌‌ای هم که به سهامداران خرد دارم این است که به شدت در انتخاب سهم‌‌‌ها سختگیر باشند. به نظر می‌رسد که ورود و خروج پلکانی در این ایام بتواند فرصت‌های فروش در قیمت‌های بهتر و خرید در قیمت‌های مناسب‌تر را به آنها بدهد. اگر سهم جذابی در پرتفوی خود دارند و از وضعیت بنیادی خوبی برخوردار بوده اما مدت‌هاست که بازدهی قیمتی خوبی به آنها نداده، حتما تحولات و تحرکات پیرامون آن سهم را قبل از خروج از بازار یا فروش آن سهم با دقت بررسی کنند؛ چرا که شاید به واسطه استعدادی که آن سهم دارد بتواند در هفته‌ها و ماههای آینده بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
رالی صعودی و جهش قیمتی در برخی نمادهای کوچک
الناز جمالی، کارشناس بازار سهام: با توجه به بازگشت بازار سهام و افزایش تقاضایی که در دو ماه اخیر شاهد بودیم، شاخص کل پس از حرکت قدرتمندی که داشت، موفق به شکست مقاومت روانی 5/ 1میلیون واحدی شد و با برخورد به مقاومت 6/ 1میلیون واحدی وارد اصلاح کوتاهمدت شد و این اصلاح در قالب پولبک به مقاومت 5/ 1میلیون واحد به پایان رسید.
هفته گذشته به نظر بازار به دنبال اصلاح و زمان کوتاهی برای استراحت است که با بازگشت ناکام «شبندر» به مدار معاملات و اصلاح هزار تومانی دلار در معاملات روز یکشنبه هفته قبل، این اتفاق رقم خورد و اصلاح تند و تیزی را در نماگر بورس تهران نظاره‌گر بودیم اما با توجه به انتظارات تورمی حاکم شده در کشور که این روزها به حداکثر رسیده می‌توان انتظار داشت تقاضا در بازار سهام هم صعودی باشد و می‌توان گفت بازار سهام به نظر خیلی زودتر از انتظار به سقف قبل خود خواهد رسید. ورود ۷۶۰ میلیارد تومان پول به بازار روز چهارشنبه همچنین نشان داد بازیگران اصلی بازار به روند صعودی بازار بسیار امیدوارند و در این شرایط خریدار خواهند بود و قصد خالی کردن بازار را ندارند. همچنین برای این هفته نیز شاهد روندی مثبت خواهیم بود اما با توجه به جامانده بودن نمادهای کوچک انتظار می‌رود رالی صعودی و جهش قیمتی قابل‌توجهی را در برخی نمادهای کوچک شاهد باشیم. به سهامداران خرد برای پیش‌بینی این روزهای بازار در روزهای آتی نیز توصیه میشود که ارزش معاملات و قیمت ارز را توسط معامله‌گران رصد و تحلیل کنند و با توجه به اعتمادی که این روزها به بازار سهام بازگشته و رکود حاصل شده در بازارهای موازی می‌توان گفت برای جبران زیان‌های دیده شده، جایی بهتر از بازار سهام وجود ندارد.
شاخص‌کل بورس تهران پس از شروع پرقدرت سومین هفته شهریورماه، روز گذشته تن به‌اصلاحی کم مقدار داد و ۲۵/ ۰درصد عقب نشست. فضای کلی بازار اما در این روز منفی نبود و سبقت گروه‌های کوچک ریالی از بزرگان کامودیتی‌محور سبب شد تا هم شاخص‌کل هم‌وزن صعودی شود و هم خبری از خروج سهامداران خرد از گردونه معاملات سهام نباشد. به‌نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران بهاین نتیجه رسیده‌اند که حالا دیگر نوبت صنایع با ارزش بازار پایین‌تر است که در مسیر صعود قرار گیرند. گروه‌هایی که در رالی اخیر بورس به‌اصطلاح جامانده‌اند و حالا با نگاه امیدوارانه به‌احتمال حذف قیمت‌گذاری دستوری و احیای برجام مورد توجه بورس‌بازان واقع شده‌اند.
ریزش شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران و ثبت چند رکورد منفی در کارنامه کاری بورس 1400 در میانه‌‌های هفته معاملاتی گذشته روی داد. هر چند پیامد این رویداد به‌قیمت از دست رفتن سطح روانی 5/ 1میلیون واحدی نماگر اصلی بازار سهام تمام شد اما در ادامه شاخص‌کل توانست طی روزهای چهارشنبه گذشته و روز شنبه نخستین روز کاری هفته‌جاری، نه تنها این رقم را پس بگیرد بلکه تا سطح یک میلیون و 541هزار واحدی نیز پیشروی کند تا به‌نوعی با این اتفاق سرمایه‌گذاران فعال در بازار سهام کشور شاهد بازگشت رونق به‌جریان داد و ستدها شوند. روز گذشته هر چند در 30 دقیقه ابتدایی شروع بازار شاهد از دست رفتن 10 هزار واحد از مجموع رقم نماگر اصلی بودیم اما همزمان با تزریق جریان نقد به‌بازار برآیند کلی داد و ستدها تغییر پیدا کرد و شاخص‌کل با فاصله گرفتن از کف روزانه خود به‌افت 25/ 0درصدی بسنده کرد و در سطح یک‌میلیون و 537 هزار واحد آرام گرفت. طی معاملات این روز در حالی‌که بزرگان و کوچک‌تر‌های بازار همگام با یکدیگر در مسیر صعود گام بر‌می‌داشتند طولی نکشید که در جریان معاملاتی روز یکشنبه (14شهریورماه) به‌طور مجدد ورق بازار برگشت؛ به‌طوری که مسیر این دو از یکدیگر جدا شد و شاهد سبقت کوچک‌تر‌‌ها از بزرگان دلاری در این روز معاملاتی بودیم. این مهم در حالی رقم خورده که طی چند روز گذشته ثباتی نسبی در نرخ دلار مشاهده میشود و با توجه به‌تعطیلات بازار جهانی، قیمت کامودیتی‌ها نیز بدون تغییر بوده و خبر اثرگذاری نیز در این‌خصوص به‌بازار مخابره نشده است. با این حال دیروز شرکت‌های کوچک و متوسط بازار بودند که در رشد قیمت سهام نسبت به‌سایرین پیشی گرفتند. این اقبال اما تنها منجر به‌رشد قیمت سهام با ارزش پایین نشد بلکه ارزش معاملات (نسبت به‌ارزش بازار صنعت) و خالص خرید حقیقی‌ها نیز در این گروه‌ها نسبت به‌بزرگان بازار برتری داشت.
پیشروی سهامداران خرد
با اینکه دیروز نماگر اصلی بازار سهام قرمز‌پوش شد اما سبزپوشی شاخص‌هم وزن اثر خود را نمایان کرد تا دادوستدهای روز یکشنبه شباهت‌هایی با 2روز ماقبل معاملاتی خود داشته باشد. مهمترین آن نیز در حوزه تغییر مالکیت بازار پیداست. بر این اساس در مجموع می‌توان گفت طی 3 روز معاملاتی اخیر در بازار سهام کشور خالص تغییر مالکیت به‌سمت سهامداران خرد میل پیدا کرده است، به‌طوری که در روز گذشته نیز شاهد خالص خرید 79 میلیارد تومانی از سوی حقیقی‌‌های بازار بودیم. بررسی‌ها از این مهم حکایت دارد که این قشر از سرمایه‌گذاران با بی‌توجهی به‌ثبات نرخ دلار و پتانسیل‌های قوی بنیادی در سهام کامودیتی‌محور، روی به‌خرید سهام شرکت‌های داخلی آورده‌اند به‌طوری که در این روز گروه‌هایی نظیر فنی و مهندسی، قند و شکر، خودرو و ساخت قطعات و مواردی از این قبیل مورد استقبال سهامداران واقعی قرار گرفتند. در عین حال برخی از حقوقی‌های بازار نیز به‌شناسایی سود و برخی دیگر به‌جمع‌آوری سهام دلاری و غالبا کامودیتی‌محور اعم از فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و… پرداختند. برآیند جابه‌جایی سهام در بورس تهران با اینکه خروج از گردونه معاملاتی در دستور کار برخی از سرمایه‌گذاران (به بهانه‌‌های متفاوت اعم از شناسایی سود یا ترس از عدم‌تداوم مسیر رو به‌رشد بازار) قرار گرفت، اما در کنار تمامی این عوامل ارزش معاملات خرد سهام را به6893 میلیارد تومان رساند که البته کاهش حدود 5درصدی نسبت به‌روز شنبه را نشان می‌داد. با این حال حفظ این متغیر مهم بورسی در چنین سطوحی می‌تواند همچنان سیگنال ارزندگی بازار سهام را به‌معامله‌گران بعضا ریسک‌گریز مخابره کند.
نوبت مهجور مانده‌ها
آنچه معاملات روز یکشنبه نشان داد چرخش نگاه‌ها به‌سمت گروه‌های کوچک و عمدتا ریالی بازار بود. به‌نظر می‌رسد برخی از معامله‌گران بهاین نتیجه رسیده‌اند که اکنون نوبت رشد جامانده‌ها است. صنایعی که طی چند هفته صعودی بازار به‌نحوی که باید مورد‌توجه قرار نگرفتند و تا حدودی مهجور باقی ماندند. رفتارشناسی معامله‌گران در روند معاملاتی بازار دیروز نیز حاکی از این بود که عده‌ای از بورس‌بازان معتقدند که اکنون نوبت به‌سرمایه‌گذاری در سهامی فرا رسیده است که طی چند وقت اخیر از بازار به‌نوعی عقب مانده‌اند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد در رالی اخیر (از 3 خرداد تا 14شهریور) شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران 40 درصد رشد کرده اما در همین بازه زمانی شاخص هم‌وزن که از تمامی نمادهای معاملاتی به‌یک‌اندازه تاثیر می‌پذیرد، به‌افزایش حدود 22درصدی اکتفا کرده است، بنابراین طبیعی است که بازار با ارزیابی چنین مفروضاتی بهاین نتیجه برسد که اکنون زمان صعود سهام شرکت‌های کوچک‌تر فرا رسیده است تا به‌نوعی به‌یک تعادل نسبی از لحاظ قیمت سهام و ارزش بازاری این قبیل از شرکت‌ها برسیم.
امید به‌رفع گره قیمت‌گذاری
فارغ از این موارد هر چند مدت کوتاهی است که دولت سیزدهم با تشکیل کابینه تازه‌نفس شروع به‌کار کرده است اما مشاهده می‌کنیم که در همین ابتدای شروع فعالیت بنا به‌دستور رئیس دولت در حالی که فنر قیمت ارز در حال رها شدن بود و از سطح 28 هزار تومان هم‌اندکی فراتر رفت، اما به‌طور مجدد سیاست‌‌های کنترلی مانع از تداوم این رویداد شد. با اینکه بازار سهام هم همزمان به‌استقبال چنین اتفاقی (پرش دلار) رفت اما ورود دولت به‌بازار ارز تا حدودی مانع از جهش قیمتی این اسکناس آمریکایی شد. در حال‌حاضر بورس‌بازان تحرکات پاستور را زیر نظر دارند چراکه فراموش نکرده‌اند، بازار سرمایه از اولویت‌های نخست کاری دولت رئیسی، پیش از روی کار آمدن بود. ضمن آنکه قیمت‌گذاری دستوری به‌عنوان یکی از مهمترین دغدغه‌های بزرگ فعالان و بنگا‌ه‌های اقتصادی در بازار سرمایه این روزهای مورد انتقاد سیاستگذاران و مجریان اقتصادی قرار گرفته است. هر چند زمزمه‌های حذف این سیاست غلط که اتفاقا هر روز هم در تالار شیشه‌ای بیشتر به‌گوش می‌رسد تا بدین لحظه به‌قانون بدل نشده است اما ورود تیم اقتصادی و در راس امور رئیس دولت بهاین موضوع می‌تواند ریسک معاملاتی بورس‌بازان را در همین ابتدای شروع فعالیت کاهش دهد و در جای خود بخش از نقدینگی کشور را به‌سمت تولید و اشتغال که اتفاق مورد توجه همین دولت هم قرار دارد، سوق دهد. با یک حساب سر انگشتی مشاهده میشود که با احتساب سهامداران سهام عدالت در کشور، مجموع سرمایه‌گذاران در بخش مولد اقتصادی رقمی بالغ بر 49 تا 50 میلیون نفر را به‌خود اختصاص می‌دهد، بنابراین با گذر از چنین موانعی که اتفاقا داخلی و خودساخته هستند و تجربه نشان داده است که حاصل دست‌درازی در قیمت‌گذاری‌‌‌‌ها چیز جز ایجاد رانت نخواهد بود، می‌تواند به‌ایجاد آرامش حداقلی در تالار بورس منجر شود.
در انتظار احیای برجام
از این موضوعات که بگذریم به‌موضوع سیاست خارجی می‌رسیم. رییس دولت در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی با مردم به‌صراحت اعلام کرد که ایران ابایی از مذاکره ندارد اما در عین حال از موضع قدرت وارد چنین جریانی خواهد شد. هر چند از سوی طرف مقابل هم پالس‌هایی درباره ابراز تمایل در راستای ادامه مذاکرات دریافت میشود اما در عمل تنها اظهارات هستند که مخابره میشوند و نه چیز دیگری. با اینکه رئیس دولت درباره برنامه جامع اقدام‌مشترک اعلام کرده که روزنه‌‌های امیدوارکننده‌ای پیشروی مذاکرات متصور است اما باید نظاره کرد که احیای برجام طی ماههای آتی به‌ثمر می‌رسد یا خیر. طی روزهای اخیر نیز خبرهایی درباره احتمال بازگشت دو شرکت سامسونگ و ال‌جی به‌ایران شنیده میشود که البته حسین تنهایی، رئیس اتاق ایران و کره‌جنوبی در گفت‌وگو با قدس‌آنلاین آن را تکذیب کرد اما به‌هر روی همین شایعات از امید به‌احیای برجام خبر می‌دهند. بورس‌بازان فعال در صنایع داخلی نیز بیش از سایرین به‌بازگشایی گره برجامی دل بسته‌اند چراکه رفع تحریم‌ها عمدتا برای صنایع داخلی خوشحال‌کننده خواهد بود. چون هم تامین مواد اولیه که غالبا وارداتی است به‌نوعی تسهیل خواهد شد و اینکه احتمالا کاهش قیمت دلار می‌تواند وضعیت اقتصادی را تا حدودی بهبود بخشد. تورم نیز به‌واسطه چنین اتفاقی رو به‌نزول خواهد گذاشت.
بورس یکشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص‌کل بورس تهران با افت 25/ 0درصدی همراه شد، از 331 نماد معامله شده، قیمت پایانی 195 سهم (59درصد) مثبت بود و در مقابل 132 سهم (40 درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار 78نماد (24درصد) صف خریدی به‌ارزش 648میلیارد تومان تشکیل دادند اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش در 5 نماد بورسی (5/ 1درصد) به‌ارزش 4/ 31میلیارد تومان بودیم. در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افت 2/ 0درصدی را ثبت کرد، 138نماد معامله شدند که در این میان قیمت 92 سهم (67درصد) مثبت و 75 سهم (54 درصد) منفی بود. در این بازار 42 نماد (30 درصد) صف خریدی به‌ارزش 440 میلیارد تومان تشکیل دادند اما 2 نماد (5/ 1درصد) نیز با صف فروشی به‌ارزش 77میلیارد تومان مواجه شدند. بازار پایه نیز دیروز میزبان دادوستد 138 نماد بود. در این میان 78 سهم (56 درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد 57سهم (41 درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز 50 نماد (36درصد) صف خریدی به‌ارزش 160میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به22نماد (16درصد) با ارزشی بالغ بر 365 میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
بازماندن بهای ارز از ادامه صعود به نرخ‌های بالاتر، معادلات بسیاری از اهالی بازار را تا حد زیادی کاهشی کرده است؛ آن‌هم در شرایطی که روز گذشته نوسان مثبت نرخ در معاملات ابزارهای مالی بورس کالا خودنمایی کرد، اما روند متعادل و باثباتی بر دادوستد آنها حاکم نشده است و حرکت رفت و برگشتی قیمت در بین ابزارهای مالی بورس کالا دیده میشود.
بازار آتی، گواهی سپرده و صندوق‌های کالایی بورس کالا با ترکیبی از افزایش و کاهش قیمت پایانی طی معاملات روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش همراه شدند که دلیل عمده آن را می‌توان درجا زدن بهای ارز در بازار آزاد دانست که روز گذشته نوسان چندانی نداشت و اسکناس آمریکایی در محدوده ۲۷ هزار تومانی درجا زد. شاید محافظه‌کارانه خواندن رفتار معامله‌گران بازار ابزارهای مالی بورس کالا چندان غیرمنطقی نباشد؛ چرا که هنوز سیگنالی رسمی که بتواند محرک جدی برای افزایش یا کاهش قیمت در این بازارها باشد، به گوش نمی‌رسد و به ثبات رسیدن قیمت‌ها هنوز هم در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
روند معاملات نشان می‌دهد که ابزارهای طلایی بورس کالا با قیمت‌های بنیادین خود فاصله زیادی ندارند و در محدوده نرخ ابطال خود معامله میشوند. متهم اصلی این شرایط، نوسانات مکرر قیمت در بازارهای موازی نظیر بازار ارز بوده که با تزریق نااطمینانی بیشتر، جریان معاملات را با ترس از تغییر شدید قیمت‌ها همسو کرده است، درحالی که به نفع بازار نیست؛ چرا که توسعه و تعمیق بازار سرمایه نیازمند ثبات بیشتر در شاخص‌های کلان اقتصادی است تا افراد به‌راحتی بتوانند به آنها اعتماد کرده و نقدینگی خود را به سمت ابزارهای مالی هدایت کنند.
نوری تیر و مرداد خوبی را در فروش داشت .
فروش سهم در خرداد به به عدد 37999 میلیارد ریالی رسید و تیر با پرشی بزرگ 61228 میلیارد ریال فروش داشت و و مرداد هم این فروش را حفظ کرد و 63096 میلیارد ریال فروش داشت .
فروش سهم جمعا در 5 ماهه 254262 میلیارد ریال شد و مدت مشابه 112181 میلیاردریال بود .
دلر مسیر صعودی در فروش دارد و تیر و مرداد خوبی داشت .
سهم در فروردین فروش 963 میلیارد ریالی داشت و در اردیبهشت ماه 1030میلیارد ریال و خرداد 1200 میلیارد ریال فروش داشته است .
در تیر این عدد 2240 میلیارد ریال و مرداد 3403 میلیارد ریال رسید و رشد چشم گیری در مرداد داشته است . مجموع فروش 5 ماهه به 8839 میلیارد ریال رسید در حالی که در مدت مشابه 4204 میلبارد ریال بوده است .
شسپا در 3 ماهه گذشته خوب بود .
فروش سهم در خرداد به 11028 میلیارد ریال رسید و تیر 9942 میلیارد ریال بود و مرداد 11916 میلیارد ریال شد .
در نرخ هم در تیر ۲۱۹,۳۸۴,۶۳۱ و نرخ روغن پایه خرداد ۲۰۹,۶۶۱,۹۳۶ ریال و مرداد ۲۲۳,۰۴۲,۰۵۱ ریال بود .
فروش سهم در 5 ماهه به 49862 میلیارد ریال رسید در حالی که مدت مشابه این عدد 18631 میلیارد ریال بود .
مجتمع صنایع لاستیک یزد روز گذشته با انتشار اطلاعیهای روی سامانه کدال اعلام کرد پیرو شایعه منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر آزادشدن صادرات بخشی از محصولات شرکت‌های تولیدی تایر به استحضار می‌رساند به استناد نامه شماره 5823 / 1400 مورخ 14/ 06/ 1400 انجمن صنفی صنعت تایر و پیرو تصمیمات ستاد تنظیم بازار و موافقت شورای عالی صادرات شرکت‌های تولیدکننده تایر مجاز شدند بخشی از محصولات تولیدی خود شامل 30درصد از گروه تایرهای کشاورزی و راهسازی و صنعتی و 10درصد از گروه تایرهای رادیال سواری را صادر کنند. شرکت مجتمع صنایع لاستیک یزد تولیدکننده تایرهای گروه سواری در سنوات قبل تایرهای گروه مذکور را به کشورهای رومانی، قزاقستان، عراق، افغانستان، پاکستان و سوریه صادر کرده است. بنابراین به استناد مجوز مذکور شرکت برنامه صادراتی خود را تدوین و جهت تحقق صادرات، پیگیر انجام مذاکرات لازم خواهد بود.
شرکت های غذایی مینو شرق، کاشی پارس، شیمیایی رنگین، گروه توسعه مالی مهر آیندگان و باما به ترتیب مجوز افزایش سرمایه 50، 1218، 113، 200 و 27 درصدی را از سازمان بورس گرفتند و آماده برگزاری مجمع فوق العاده شدند.
براین اساس، “غمینو” سرمایه فعلی را از 100 به 150 میلیارد تومان می رساند. تامین مالی این شرکت فرابورسی از محل سود انباشته و صرف اصلاح ساختار مالی می شود.
سرمایه فعلی “کپارس” هم از 12.4 به 163.5 میلیارد تومان می رسد. تامین مالی این شرکت بورسی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و برای اصلاح ساختار مالی صرف می شود.
همچنین “شرنگی” سرمایه فعلی را از 4.7 به 10 میلیارد تومان می رساند. تامین مالی این شرکت حاضر در تابلو زرد بازار پایه از محل سود انباشته برای اجرای طرح و توسعه اعمال می شود.
سرمایه فعلی “ومهان” هم از هزار به 3 هزار میلیارد تومان می رسد. تامین مالی این شرکت فرابورسی از محل سود انباشته و به منظور جبران بخشی از مخارج سرمایه‌گذاری صورت گرفته صرف می شود.
در این میان، “کاما” هم سرمایه فعلی را از هزار به 1.2 هزار میلیارد تومان می رساند. تامین مالی این شرکت بورسی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها و برای اصلاح ساختار مالی اعمال می شود.
ویلی وو، تحلیلگر معروف بیت کوین امروز در توییتی که به گفته خودش نتیجه یک برآورد محافظه کارانه است، اعلام کرد که بهای بیت کوین دست کم باید ۵۵,۰۰۰ دلار باشد. این در حالی است که بیت کوین هنوز نتوانسته سطح قیمتی ۵۰,۰۰۰ دلار را به عنوان سطح حمایتی خود تثبیت کند، اما همزمان داده‌های درون زنجیره‌ای مدتی است که قوی‌تر شدن بیت کوین را نشان می‌دهند. ویلی وو نیز بر اساس داده‌های به دست آمده از مدل ارزیابی شوک عرضه (Supply Shock Valuation Model)، معتقد است که محافظه کارانه‌ترین برآورد از بهای بیت کوین ۵۵,۰۰۰ دلار است.
توسعه و تسهیل دسترسی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از اقدامات انجام شده در خصوص توسعه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است.
مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت و گو با پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا)، با بیان مطلب بالا، گفت: «در همین راستا، سازمان بورس و اوراق بهادار دسترسی‌های آنلاین و آف لاین را برای استفاده آسان‌تر سرمایه‌گذاران بازارسرمایه گسترش داده است.»
امکان صدور و ابطال صندوق‌ها در شعب بانک‌ها
میثم فدایی گفت: «در خصوص دسترسی‌های آنلاین، دستورالعمل سرمایه‌گذاری آنلاین تصویب شد که از این طریق، امکان صدور و ابطال صندوق‌ها بر روی اپلیکیشن‌های مختلف و استارتآپ‌های بزرگ کشور، فراهم شده است؛ همچنین امکان صدور و ابطال صندوق‌ها در شعب بانک‌ها آزاد شده است.»
وی تصریح کرد: «علاوه بر موارد بالا و در جهت توسعه سرمایه گذاری غیرمستقیم، ابزارهای سرمایه‌گذاری متنوعی طراحی شده‌اند؛ صندوق‌های املاک و مستغلات و نیز صندوق‌های اهرمی برخی از این ابزارهای جدیدی هستند که به تازگی در بازارسرمایه معرفی شده‌اند.»
فدایی با اشاره به مقررات‌زدایی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعلی گفت: «سازمان بورس و اوراق بهادار برخی از قوانین دست و پاگیر را کاهش داده و سعی کرده است تاحد امکان به افزایش کارایی صندوق‌ها کمک کند.»
رشد ۳۳ درصدی مجوزهای سبدگردانی
مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، توسعه مجوزهای سرمایه‌گذاری را از دیگر اقدامات انجام شده در راستای توسعه سرمایه‌گذاری غیر مستقیم عنوان کرد و افزود: «طی ۷ ماهه اخیر مجوزهای متعددی به خصوص به شرکت‌های سبدگردان اعطا شده، به طوری که این مدت با بیش از ۳۳ درصد رشد در تعداد سبد گردان‌ها همراه بوده‌ایم.»
افزایش ۵۰ درصدی صندوق‌های بازارگردانی
وی افزود: «همچنین طی ۷ ماه گذشته، با بیش از ۲۶ درصد افزایش در حجم صندوق‌ها رو به رو بوده‌ایم؛ به طوری که حجم صندوق‌های سرمایه‌گذاری از ۴۰۱ هزار میلیارد تومان به ۵۰۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. صندوق‌های اختصاصی بازارگردانی نیز از ۶۶ هزار میلیارد تومان به ۹۳ هزار میلیارد تومان رسیده‌اند که رشدی حدود ۵۰ درصد را شاهد بوده‌اند. صندوق‌های کالایی نیز در این مدت به رقم ۲ هزار و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده‌اند که عدد قابل توجهی محسوب میشود.»
عملکرد محوری کارمزد مدیران صندوق
فدایی در پاسخ به این پرسش که برای حفظ و نگهداری این ارزش و کم نشدن آن چه برنامه‌ای دارید، گفت: «در این خصوص دسترسی مردم به صندوق‌ها را روز به روز افزایش می‌دهیم تا صندوق‌ها بتوانند منابع بیشتری جذب کنند؛ علاوه بر این، عملکرد محوری کارمزد مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری در دست انجام است. براین اساس، مدیرصندوق‌هایی که عملکرد بهتری نسبت به شاخص داشته باشند، می‌توانند کارمزد دریافت کنند. این موضوع سبب ایجاد انگیزه بیشتر صندوق ها در جهت تلاش برای سوددهی بهتر است.»
وی خبر داد: «عملیاتی شدن این روش نیازمند ایجاد نرم افزار مربوطه است که قرار است تا حدود دو هفته آینده عملیاتی شود.»
الزامی شدن ثبت نام درسجام برای سهامداران حقیقی و حقوقی به صورت تدریجی، همراه با زمان بندی، در گروه های مختلف سنی و با هماهنگی شرکت های کارگزاری صورت خواهد گرفت.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه و به نقل از سمات، مدیرعامل شرکت سپرده گذاری مرکزی افزود: در پی راه اندازی سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام)، بیش از ۳۹ میلیون نفر از فعالان بازار سرمایه در این سامانه ثبت نام کرده اند. این سامانه با هدف ایجاد زیرساختی برای ارائه خدمات نوین به سهامداران به ویژه مشاهده دارایی‌ها به صورت متمرکز، توزیع سود و برگزاری مجامع الکترونیکی راه اندازی شده است و افراد را از شناسایی های مشتری به صورت مکرر در کارگزاری ها و دیگر نهادهای مالی بی نیاز می کند.
حسین فهیمی ادامه داد: بنابراین درخواست ما از فعالان حقیقی بازار سرمایه این است که به صورت داوطلبانه و در کوتاه‌ترین زمان ممکن در سامانه سجام ثبت نام کنند تا بتوانیم خدمات کارآمدی به آنها ارائه دهیم.
وی درخصوص اجباری شدن ثبت نام و احراز هویت سهامداران حقیقی در سامانه سجام تاکید کرد: با توجه به درخواست تعداد زیادی از شرکت های کارگزاری و تماس های مکرر سهامداران با مرکز تخصصی ارتباط با بازار سرمایه، فرایند الزامی شدن ثبت نام در این سامانه به صورت تدریجی و با تعیین مهلت کافی برای ثبت نام و احراز هویت خواهد بود تا نگرانی معامله کنندگان حقیقی در این زمینه برطرف شود.
مدیر عامل سمات درباره وضعیت هموطنان ایرانی مقیم خارج از کشور که در بازار سرمایه کشورمان سرمایه گذاری کردند، گفت: تا زمانی که مکانیزم قابل اتکایی برای احراز هویت الکترونیکی آنها مهیا نشده باشد، ثبت نام در سامانه سجام برای آنها الزامی نخواهد بود.
مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران با صدور اطلاعیهای زمان انجام فرآیند تحویل قراردادهای اختیار معامله سکه طلا سررسید شهریور ماه ۱۴۰۰ را اعلام کرد.
به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) و به نقل از کالاخبر؛ براساس این اطلاعیه فرآیند تحویل در روز سه شنبه ۳۰ شهریور ماه جاری انجام خواهد شد.
در این اطلاعیه آمده است: فرآیند تحویل از طریق گواهی سپرده سکه طلا با نمادهای سکه تمام بهار تحویل یک روزه صادرات (سکه۰۰۱۲پ۰۴)، سکه تمام بهار تحویلی یک روزه رفاه (سکه۰۰۱۲پ۰۱)، سکه تمام بهار تحویلی یک روزه سامان (سکه۰۱۱۲پ۰۳)، سکه تمام بهار تحویلی یک روزه ملت (سکه۰۰۱۱پ۰۲) و سکه تمام بهار تحویلی یک روزه آینده (سکه۰۱۱۱پ۰۵) امکان پذیر خواهد بود و درخواستهای اعمال ارائه شده خریداران و ایفای تعهدات فروشندگان در نمادهای در زیان، وارد فرآیند تحویل نخواهند شد.
همچنین مرجع قیمت نقدی سکه طلا در آخرین روز معاملاتی جهت تسویه نقدی و محاسبه جرائم نکول، میانگین موزون قیمت پایانی معاملات گواهی سپرده نمادهای مذکور در آخرین روز معاملاتی قرارداد اختیار معامله است.
یادآور میشود، هر ۱۰۰ گواهی سپرده کالایی در کد سهامداری شامل یک سکه است.
کل محصول سیمان برای عرضه صحیح و جلوگیری از افزایش کاذب قیمت باید به بورس بیاید، مصالح فروشان بزرگ نیز باید در بورس خرید کنند و در سامانه افق، فاکتور بزنند.
به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) و به نقل از شاتا؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان مطلب بالا، افزود: واحدهای سازمانی، دفاتر تخصصی و سازمان‌های صمت استانی باید فرایندگرا باشند و تمام موضوعات و امورات کاری مرتبط با حوزه تخصصی خود را درون تشکیلات خود انجام دهند و دفاتر تخصصی در ستاد وزارتخانه به صورت رشته فعالیت کارها را دنبال کنند. مصرف‌کنندگان سیمان شامل واحدهای تولیدی با مواد اولیه مربوط به این محصول، پروژه‌های بزرگ و خرده فروشی ها هستند که در اولویت اول باید خرده‌فروشان برای خرید وارد بورس کالا شوند.
تدوین برنامه‌های مرتبط با افزایش صادرات
رضا فاطمی امین با اعلام اینکه هدف گذاری ۵ میلیارد دلار افزایش صادراتی این هفته سهمیه بندی و به استان ها ابلاغ خواهد شد، گفت: هچنین موضوع آمایش سرزمینی را نیز دنبال می‌کنیم و تا پایان سال برای ۴۵۰ شهرستان نقشه راه، اهداف و اقدامات لازم تدوین خواهد شد.
وزیر صمت با یادآوری اینکه مطالعات و اسناد بالادستی عمدتاً بر لجستیک، آمار و جمعیت با رویکرد سرزمینی تمرکز داشته است، تأکید کرد: در آمایش سرزمینی ویژه وزارت صنعت، معدن تجارت می‌خواهیم نگاشت یا نسخه عملیاتی برای هر شهرستان داشته باشیم که مطالعات در این راستا با ایجاد دبیرخانه مرتبط، زمان بندی لازم و منطقه بندی ویژه آغاز می شود.
اجرای برنامه‌های مرتبط با رشته فعالیت‌ها در دفاتر تخصصی
فاطمی امین همچنین اجرای برنامه‌های مرتبط با رشته فعالیت‌ها در حوزه های دفاتر تخصصی را جزء اولویت ها دانست که در این زمینه مطالعات زیادی انجام شده است و گفت: اعدادی که در حوزه‌های مرتبط با تولید، صادرات، اشتغال و سرمایه گذاری و غیره باید تحقق یابد و پروژه‌هایی که باید انجام شود در هر حوزه باید مشخص شود و تا ۳ ماه دیگر برنامه تدوین و تفکیک شود.
وی در خصوص موضوعات مرتبط با تنظیم بازار نیز گفت: سامانه جامع تجارت باید تمام کالاهای مهم را حداکثر تا آخر پاییز مورد پوشش قرار دهد. در حوزه سیمان نیز کل محصول سیمان برای عرضه صحیح و جلوگیری از افزایش قیمت باید به بورس بیاید، مصالح فروشان بزرگ نیز باید در بورس خرید کنند و در سامانه افق، فاکتور بزنند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت مصرف‌کنندگان سیمان را شامل واحدهای تولیدی با مواد اولیه مربوط به این محصول، پروژه‌های بزرگ و خرده فروشی‌ها دانست و ادامه داد: در اولویت اول باید خرده‌فروشان برای خرید وارد بورس کالا شوند.
تمرکز بر نظام توزیع برای تنظیم بازار در گام اول
فاطمی امین در ادامه سخنان خود در خصوص تنظیم بازار اضافه کرد: در وهله اول روی توزیع باید متمرکز شویم که سامانه جامع تجارت در این جهت یک گام اساسی است.
وی در ادامه، گفت: همچنین فشار نقدینگی بر خرده‌فروشی با اصلاح نظام توزیع کاهش می‌یابد، نقدینگی از عوامل بروز تورم است و تا زمانی که کنترل نشود باید روی اصلاح نظام توزیع متمرکز شویم، البته این موضوع باید همگام با اصلاح مولفه‌های اقتصاد کلان باشد.
ضرورت تعامل و هم‌افزایی بین بخشی برای حل مشکلات مردم
فاطمی امین در ادامه، بیان کرد: مردم ما را در قالب یک دولت می‌بینند و این دولت باید هماهنگ باشد، نباید تقصیرهای احتمالی را گردن دیگر نهادها انداخت، اما باید درون خودمان مرزها را مشخص کنیم. تعامل و هم‌افزایی بین بخشی ضرورت دارد و همه باید در این مسیر گام بردارند.
مشکلات واحدهای صنعتی احصاء خواهد شد
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برنامه‌های رفع موانع و پشتیبانی از تولید، بیان کرد: باید خدماتی که مشتریانش کسب و کارها هستند شکل بگیرد و کسب و کارها از آن استفاده کنند و ما فقط تنظیم کننده باشیم و تا دو ماه آینده این خدمات را شکل بدهیم.
وزیر صمت همچنین گفت: به موازات اجرای برنامه های کوتاه مدت در ۶ ماهه دوم سال به تفکیک، مشکلات واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و تجاری را احصاء و مشخص می‌کنیم.
فاطمی امین ادامه داد: استان ها روی واحدهای تعطیل و نیمه تعطیل پایش سریع انجام دهند، واحدهای تعطیل و راکد استان های سراسر کشور با محوریت اشتغال بیشتر باید در دستور احیاء و بازگشت به عرصه تولید قرار بگیرند.
یادآور میشود؛ در نشست آغاز اجرای برنامه‌های کوتاه مدت مرتبط با تنظیم بازار، صادرات، رفع موانع و پشتیبانی از تولید که با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، معاونان وزارتخانه و مدیران ستادی برگزار شد، روسای سازمان‌های صمت استانی بصورت ویدیوکنفرانسی به بیان مهمترین نقطه نظرات خود پرداختند.
بر اساس اطلاعیه منتشر شده از سوی شرکت بورس، روز چهارشنبه ۲۲۵ میلیون سهم (معادل ۱۵ درصد) از سهام شرکت دارویی، آرایشی و بهداشتی آریان کیمیا تک با نماد «کیمیا تک» در بورس عرضه خواهد شد.
این شرکت به عنوان پانصد و هشتاد و دومین شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و در گروه «مواد شیمیایی» عرضه میشود.
از ۲۲۵ میلیون سهم، تعداد ۱۸۰ میلیون سهم به عموم و بقیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری عرضه خواهد شد.
در این عرضه اولیه هر کد بورسی می‌تواند حداکثر ۱۰۰ سهم در بازه قیمتی ۲۰۹۱ تا ۲۳۰۰ تومان ثبت سفارش انجام دهد که معادل حداکثر ۲۳۰ هزار تومان خواهد بود.
بر اساس اطلاعیه فرابورس، روز چهارشنبه چهار میلیارد سهم از سهام شرکت فولاد سیرجان با نماد «فجهان» در بورس عرضه خواهد شد.
هر کد بورسی می‌تواند حداکثر ۸۰۰۰ سهم در بازه قیمتی ۴۵۰ تا ۵۵۰ تومانی ثبت سفارش انجام دهد که معادل چهار میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خواهد بود.
نکته جالب در خصوص این عرضه اولیه که بزرگترین عرضه اولیه امسال خواهد بود، این است که اگر چه ثبت سفارش روز چهارشنبه انجام میشود؛ اما تخصیص سهام روز شنبه ۲۰ شهریورماه انجام خواهد شد.
بدون دیدگاه