اخبار 00/06/07

«بعید است دامنه نوسان به این زودی‌‌‌ها افزایش یابد یا حذف شود.» این را سیدمهدی پارچینی، مدیر نظارت بر بورس‌‌‌های سازمان بورس و اوراق بهادار به فاصله حدود دو ماه بعد از اظهارات رئیس سازمان بورس درباره حذف تدریجی دامنه نوسان می‌‌‌گوید. محمدعلی دهقان دهنوی دوازدهم تیر ماه اعلام کرده بود که ماهانه نیم درصد دامنه نوسان افزایش پیدا می‌کند تا به سمت برداشته شدن کامل آن حرکت کنیم. پارچینی در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» از جزئیات برنامه‌‌‌ای که رئیس سازمان بورس با آن وعده برداشتن دامنه نوسان را داده بود اظهار بی‌‌‌اطلاعی می‌کند اما تاکید دارد که نمی‌توان به این زودی و بدون انجام مقدمات دامنه نوسان را حذف کرد.
سرنوشت نامعلوم صف‏‏‌ساز بورس
او می‌‌‌گوید: ‌‌‌ «برنامه برای افزایش دامنه نوسان وجود دارد اما اجرای این برنامه به شرایط بازار بستگی دارد و بعید است در آینده نزدیک این اتفاق بیفتد.» مدیر نظارت بر بورس‌‌‌های سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به این سوال که سرنوشت اظهارات رئیس سازمان بورس برای افزایش نیم درصدی ماهانه دامنه نوسان چه شد، می‌‌‌گوید: «موضوع افزایش هر ماه نیم درصد را باید از خود رئیس سازمان بورس جویا شوید اما تا جایی که من در جریان هستم فعلا چنین برنامه‌‌‌ای وجود ندارد. با این حال سازمان بورس افزایش دامنه نوسان را در افق بلندمدت دارد و بسته به شرایط بازار این اتفاق می‌‌‌افتد.»

پارچینی در پاسخ به این سوال که برای برداشته شدن دامنه نوسان، بازار باید چه شرایطی داشته باشد نیز می‌‌‌گوید: «ما باید نهادهای مالی خود را توسعه دهیم و از سوی دیگر دانش مالی و میزان مشارکت‌‌‌کنندگان حرفه‌‌‌ای را در بازار افزایش دهیم تا عمق بازار افزایش پیدا کند. همه اینها لازمه حذف دامنه نوسان است.»

به گفته او نمی‌توان بدون فراهم کردن شرایط و مقدمات لازم، ‌‌‌ طبق استانداردهای جهانی عمل کرد.

پارچینی با تاکید بر اینکه «همه اینها باید با هم اتفاق بیفتد تا منافع عموم حفظ شود» درباره علت تاخیر در فراهم کردن شرایط لازم برای برداشتن دامنه نوسان می‌‌‌گوید: «خیلی از شرکت‌هایی که در بازار سرمایه هستند وابسته به نهادهای عمومی‌‌‌اند که بوروکراسی در این نهادها کمی پیچیده‌‌‌تر است و شرایط سخت‌‌‌تری دارند و تطبیق آنها با شرایط بازار مقداری زمان می‌‌‌برد.

مدیر نظارت بر بورس‌‌‌های سازمان بورس و اوراق بهادار می‌‌‌افزاید: «اکنون هم وضعیت اقتصادی و هم اوضاع سیاسی کشور نسبت به گذشته شفاف شده است و از سوی دیگر گزارش‌‌‌هایی که شرکت‌ها می‌دهند موجب توجه سرمایه‌گذاران به بازار سهام شده است و محدودیت دامنه نوسان علت این صعود نیست.»

  دامنه نوسان؛ موضوعی برای همه فصول
دامنه نوسان همیشه از موضوعات مهم مورد بحث فعالان بازار سرمایه، چه در زمان ریزش بازار سهام چه در زمان رشد آن بوده است. اکثریت معامله‌‌‌گران و تحلیلگران بورسی موافق افزایش دامنه نوسان یا حذف آن، مانند بازارهای جهانی هستند. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد در بورس‌‌‌های جهانی حتی اگر دامنه نوسان تعریف شده باشد نیز این دامنه آنقدر وسیع و باز است که به ندرت سهام می‌توانند به سقف یا کف آن محدوده برسند؛ در واقع می‌توان گفت دامنه نوسان عملا وجود ندارد. معدود مخالفان حذف دامنه نوسان در کشور نیز از اساس با این ایده مخالف نیستند و تنها بر سر زمان و چگونگی اجرای آن حرف دارند. مسوولان بورسی نیز همیشه در کلام از برداشته شدن دامنه نوسان حمایت‌‌‌ کرده‌‌‌اند. برای مثال اظهارات دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همواره از موافقت با حذف دامنه نوسان حکایت داشته است.

او در فروردین ماه امسال گفته بود از نظر او بازار خوب بازاری است که یا دامنه نوسان نداشته باشد یا دامنه آن گسترده باشد. او مدتی بعد در گفت‌وگویی که با «ایسنا» داشت از فراهم شدن مقدمات طرح مطالعاتی برای دامنه نوسان خبر داده بود؛ هرچند بعدها جزئیاتی از این طرح گفته نشد اما دهقان‌دهنوی در نیمه اول تیر ماه اعلام کرد که دامنه نوسان ماهانه نیم درصد افزایش می‌‌‌یابد. با این حال این اتفاق تاکنون نیفتاده و هنوز حرف ‌‌‌و حدیث‌‌‌ها بر سر افزایش دامنه نوسان یا حذف کامل آن تمام نشده است.

  شروع دستکاری‌‌‌ها در دامنه نوسان
از اواسط پاییز سال گذشته که تداوم ریزش بازار ترس و بی‌‌‌اعتمادی سهامداران را در پی داشت، منجر شد بسیاری از آنان فروشنده شوند و با ضررهای سنگین در صف فروش بنشینند. با شتاب گرفتن این روند نزولی کم‌‌‌کم زمزمه‌‌‌های کاهش دامنه نوسان بلند شد. ۲۵ بهمن ماه ۹۹ اولین تصمیم برای دامنه نوسان گرفته شد. مسوولان حاضر در بازار سرمایه با هدف کاهش نوسان‌‌‌های ایجاد شده در بازار، کاهش ترس سهامداران از تداوم روند نزولی بازار و ضرر و زیان‌‌‌های آنان دامنه نوسان بورس را از منفی و مثبت۵ به مثبت۶ و منفی۲ تغییر دادند. این تصمیم که از اواخر بهمن ماه در بازار اجرا شد، برای کم شدن شدت نگرانی سهامداران و جلوگیری از ضرر آنان گرفته شده بود اما آن‌طور که پیش‌بینی می‌‌‌شد نه‌‌‌تنها نتوانست از هیجانات سهامداران کم کند بلکه باعث شد سرمایه‌‌‌های آنان برای مدتی قفل شود و نتوانند سهام خود را به پول نقد تبدیل کنند.

عمر این تصمیم سیاستگذاران بورسی مانند اغلب تصمیماتی که در آن دوران برای بازار سرمایه گرفته شد چندان طولی نکشید و سه ماه بعد یعنی در اردیبهشت ماه دامنه نوسان برای بار دوم تغییر کرد و به مثبت۶ و منفی۳ رسید. در نهایت از ۲۵ اردیبهشت ماه امسال با تصمیم شورای‌‌‌عالی بورس دامنه نوسان نامتقارن حذف شد و دامنه نوسان به حالت عادی خود یعنی مثبت و منفی۵ برگشت.

  موافقان و مخالفان حذف دامنه نوسان
تصمیم‌گیری‌‌‌ها چندباره سیاستگذاران بورسی برای دامنه نوسان و تغییرات پی‌درپی آن بار دیگر بحث‌‌‌ بر سر لزوم حذف دامنه نوسان یا حداقل افزایش آن را در گعده‌‌‌های بورسی داغ کرد. اکثریت کارشناسان بازار سرمایه تاکید داشتند برای آنکه بازار بتواند هرچه زودتر به روند واقعی خود بازگردد باید اقدام به حذف یا افزایش دامنه نوسان کرد تا مدت اصلاح زمانی شاخص بورس به زمان کوتاه‌‌‌تری تبدیل شود. آنها معتقد بودند دامنه نوسان فرآیند کشف قیمت را مختل و تحلیلگران را خلع‌سلاح می‌کند.  بنابراین باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان و تشکیل صف خرید و فروش باعث تشدید و افزایش هیجان در بازار می‌شود و زمینه انحراف بیشتر معاملات بورس را در بازار فراهم می‌کند. این کارشناسان گرچه معتقد بودند این اقدام ممکن است در ابتدا باعث ایجاد شوک در معاملات بازار شود اما تاکید داشتند که بازار در کوتاه‌‌‌ترین زمان به میزانی که نیاز به اصلاح دارد، نزولی می‌شود و بعد از آن، هیجان از بازار خارج خواهد شد و ضمن ایجاد تعادل در معاملات، شاخص بورس دوباره به مدار صعودی بازمی‌گردد.

در مقابل این نظر کارشناسان که بر برداشته شدن دامنه نوسان اصرار داشتند، تحلیلگرانی نیز بودند که می‌‌‌گفتند بازار سرمایه ایران سال‌هاست با محدودیت دامنه نوسان پیش رفته و به این محدودیت خو گرفته است بنابراین با حذف دامنه نوسان در شرایط فعلی بازار مخالفت می‌‌‌کردند. آنها می‌‌‌گفتند بهتر است که محدوده دامنه نوسان بازتر شود چرا که در صورت حذف دامنه نوسان در شرایط فعلی فشار روحی وارده به فعالان بازار سرمایه زیاد خواهد بود و رفتار غیرعقلایی را تشدید می‌کند. این دسته از کارشناسان بر حذف تدریجی دامنه نوسان تاکید داشتند و از سیاستگذار بورسی نیز می‌‌‌خواستند در این مورد بی‌‌‌گدار به آب نزند.

  وعده رئیس سازمان بورس برای حذف تدریجی دامنه نوسان
همزمان با اینکه بحث حذف دامنه نوسان در رسانه‌‌‌ها و بین فعالان بورسی در فضای رسانه‌‌‌ای و مجازی داغ بود، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ۱۲ تیر ماه گفت‌‌‌وگویی کرد که حاکی از برنامه‌‌‌ریزی جدی سازمان برای برداشته شدن تدریجی دامنه نوسان داشت. دهقان‌دهنوی در این مصاحبه گفته بود: دامنه نوسان به تدریج گسترده و سپس حذف خواهد شد.

او با تاکید بر اینکه «مسیری را تعریف می‌‌‌کنیم که ماهانه نیم درصد دامنه نوسان افزایش یابد» گفته بود دامنه نامتقارن یک تصمیم موقتی بود که به مقتضای شرایط بازار گرفته شد، اما بعد از آن شورای عالی بورس مصوب کرد که بازار کم‌‌‌کم به سمت باز کردن دامنه نوسان حرکت کند.

حالا اما حدود دو ماه از خبری که رئیس سازمان بورس برای حذف تدریجی دامنه نوسان داده بود می‌‌‌گذرد و دیگر نه‌‌‌تنها مسوولان بورسی نیز صحبتی از زمان اجرای این طرح یا چگونگی آن صحبتی به میان نیاورده‌‌‌اند، بلکه حالا سیدمهدی پارچینی، مدیر نظارت بر بورس‌‌‌های سازمان بورس و اوراق بهادار می‌‌‌گوید این طرح در آینده نزدیک اجرا نمی‌شود و اجرای آن را به فراهم شدن زیرساخت‌‌‌هایش گره می‌‌‌زند. اما به نظر می‌رسد برای فراهم شدن این زیرساخت‌‌‌ها نیز گامی برداشته نشده است.

صدور مجوز تاسیس یک شرکت کارگزاری جدید بعد از ۱۲ سال از آن سوژه‌‌‌هایی بود که بعد از چند روز کم‌‌‌رنگ بودن سوژه‌‌‌های بورسی در جمع توییتری بورسی‌ها مورد توجه قرار گرفت. برخی کاربران به این مساله می‌‌‌پرداختند که حالا وقت کار و رقابت است و دیگر فضا، فضای انحصارگرایی نیست.
علی فیروزی، رئیس مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسب و کار در توییتر خود در این رابطه نوشت: «خب خدا را شکر، مصوبه جلسه سی‌ونهم هیات مقررات‌‌‌زدایی با موضوع رفع انحصار از مجوز کارگزاری بورس پس از کلی کش و قوس، عملیاتی شده و اولین مجوز کارگزاری پس از ۱۲ سال توسط هیات‌مدیره سازمان صادر شد.» عده‌‌‌ای از کاربران هم به این موضوع می‌‌‌پرداختند که این قدم یعنی مجوز دادن به بخش خصوصی برای تاسیس یک شرکت کارگزاری در حوزه بورس و اوراق بهادار، می‌تواند شروعی برای فعالیت بیشتر بخش خصوصی در بازار سرمایه باشد. اما در مقابل برخی هم با ترس و تردید به این موضوع نگاه می‌‌‌کردند. نگرانی این افراد بابت آن بود که ممکن است در آینده انحصارگرایان، شروع به سنگ‌‌‌اندازی بر سر راه فعالیت این شرکت که از بخش خصوصی است، بکنند و اجازه ندهند به کار خود ادامه بدهد. برای همین باعث می‌شوند که بخش خصوصی دست و پا شکسته و با ترس و لرز بخواهد در فضای بازار سرمایه یا در کل دیگر فضاهای اقتصادی کشور فعالیت داشته باشد. دلار هم از جمله سوژه‌‌‌های هر روزه فضای توییتر فارسی است؛ سوژه‌‌‌ای که با بالا و پایین رفتن قیمت در بازار، کاربران توییتر فارسی واکنش‌‌‌های متفاوتی در نوشته‌‌‌هایشان به آن نشان می‌دهند. گلایه و انتقاد از گرانی‌‌‌ها هم در ادامه بحث دلار در بین نوشته‌‌‌های کاربران به چشم می‌‌‌آمد و در نهایت نوشته‌‌‌ها وارد فضایی انتقادی نسبت به معیشت و آینده مردم می‌شد.

دیروز، سیامک قاسمی از فعالان حوزه اقتصاد در صفحه توییتر خود نوشت: «قیمت دلار دماسنج اقتصاد ایران است و وقتی در عرض یک ماه ۱۳ درصد افزایش پیدا می‌کند، همه چیز را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، از سفره مردم تا قیمت کالاها و خدمات و دارایی‌ها. ما همچنان منتظر مشاهده مدیریت ارزی دولت جدید هستیم!» نوشته او نه فقط در فضای توییتر فارسی مورد توجه گرفت بلکه در اینستاگرام هم کاربران آن را در استوری‌‌‌های خود بازنشر کردند. خیلی از کاربران عادی اینستاگرام در استوری‌‌‌‌‌‌های خود که آنها را با هشتگ دلار منتشر کرده بودند، درباره مشخص نبودن تکلیف خود و نداشتن چشم‌‌‌اندازی نسبت به آینده می‌‌‌نوشتند. در توییتر اما فضا انتقادی‌‌‌تر بود. وقتی امیرحسین ثابتی از چهره‌‌‌های فضای مجازی در صفحه خود از دیدارهای رئیس دولت سیزدهم دفاع کرد و نوشت که «این کارها حداقل وظیفه یک مسوول است و اگر هم قرار باشد مشکلی حل شود مقدمه‌‌‌اش همین نظارت‌‌‌های میدانی است.»

 در قسمت نظرات نوشته او، کاربران درباره دلار و بالا رفتن قیمت کالاها نوشتند و به دیدارهای ابراهیم رئیسی خرده گرفتند. عباس عبدی هم در صفحه توییتر خود نوشت: «به نظرم دیدار آقای رئیسی با کارکنان بهشت‌‌‌زهرا و سپس سفر کوتاه به خوزستان هر دو خوب بود. هر چند این رفتارها لازمه آغاز سیاست‌‌‌ورزی موثر است ولی مطلقا کافی نیست.

 این اقدامات گامی برای اعتمادزایی است. با دستاوردهای ملموس و عینی باید تکمیل شود و الا نتیجه‌‌‌ای نخواهد داشت.» در ادامه این موضوع حتی بحث‌‌‌هایی در توییتر فارسی آغاز شد که در آنها از ابراهیم رئیسی خواسته شد که در کنار سفرها و بازدید‌‌‌هایش روی قیمت دلار و کالاهای اساسی هم نظارتی داشته باشد. به مرور و در طول روز هشتگ رئیسی جزو هشتگ‌‌‌های ترند در فضای توییتر فارسی شد و مدافعان و منتقدان دولت سیزدهم با استفاده از آن نظراتشان را در توییتر با یکدیگر به اشتراک می‌‌‌گذاشتند. تا ساعت ۱۶ دیروز بیش از ۴۵۰۰ نفر با استفاده از این هشتگ در حال نوشتن مطالبی در توییتر بودند.

 همچنین با ورود قیمت دلار به کانال ۲۸ هزار تومان هم، هشتگ دلار جزو هشتگ‌‌‌های پراستفاده در توییتر شد و با این هشتگ هم تا ساعت ۱۶ دیروز، نزدیک به ۳ هزار نفر در حال استفاده از آن در نوشته‌‌‌هایشان بودند. اما بعد از وقفه‌‌‌ای چند روزه که به نظر می‌‌‌رسید کاربران توییتر فارسی، طرح صیانت که آن را طرح محدودیت اینترنت می‌‌‌خوانند را فراموش کرده‌‌‌اند بار دیگر درباره آن صحبت شد. در همین رابطه یکی از فعالان حوزه مجازی در صفحه توییتر خود نوشت: «مطمئنا طراحان، تصویب‌‌‌کنندگان و به طور کلی صیانت‌‌‌گرایان می‌‌‌گویند ما نمی‌‌‌خواهیم با طرح صیانت کسب‌‌‌ و کارهای داخلی را محدود کنیم – واقعا هم نیت‌شان این نیست – اما به دلیل زاویه نگاه غلط، تصوری از تبعات طرح و ابعاد بلایی که بر سر زیست‌‌‌بوم اینترنت ایران خواهند آورد، ندارند.» در ادامه این توییت برخی از کاربران خلاف نظر این کاربر را داشتند و کاربری هم نوشت که هدف طراحان طرح صیانت حذف متخصصان و فضا دادن به متعهدان است تا فقط آنها در فضای مجازی حضور داشته باشند. در ادامه همین موضوع برخی از کاربران توییترفارسی با بازنشر یک پست که مربوط به بخشی از لایو گفت‌‌‌وگوی زوبین نعمتی، فعال حوزه استارت‌آپ و آرش سروری، مدرس کامپیوتر بود به صحبت‌‌‌های مطرح شده بین این دو اشاره می‌‌‌کردند. در بخشی از صحبت‌‌‌های این دو نفر که مورد توجه کاربران قرار گرفته بود، صحبت از طرح صیانت می‌شود و نعمتی در میانه صحبت‌‌‌هایش بغض می‌کند.

صحبت‌‌‌هایی که در آن حرف از ماندن در ایران و نرفتن بود. کاربری که این پست را برای بار اول منتشر کرده بود نوشته بود «خیلی درد دارد برای ماندن در وطن هم اشک بریزی.» که همین موضوع باعث شد این پست بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. کار به جایی رسید که حتی علی خسروانی، از فروشندگان خودرو با بازنشر این فیلم از لایو این دو فعال حوزه مجازی نوشت: «این یک نمونه کوچک است که ما دیدیم و قلبمون درد گرفت. متاسفانه بسیاری از این اشک‌ها و ناله‌ها رو نمی‌بینیم. فشار‌ها و فریادهای توی خلوت افرادی که دغدغه کار و ایده‌شون رو دارن هیچ‌وقت دیده نمی‌شود.» در کنار پرداختن کاربران به مساله طرح صیانت، مساله بغض و رفتن از ایران، تبدیل به یکی دیگر از سوژه‌‌‌های کاربران توییتر فارسی شده بود. کاربرانی که در این رابطه می‌‌‌نوشتند از ماندن، رفتن و دغدغه‌‌‌هایشان می‌‌‌نوشتند که بحث قابل‌توجهی در فضای توییتر فارسی در این رابطه شکل گرفته بود.

مجتبی شهبازی
کارشناس بازار سهام
پس از مشکلات فراوانی که روش خرید گروهی در عرضه‌های اولیه مخصوصا از جهت‌ایجاد رانت ‌ایجاد کرد، روش ثبت‌سفارش در بازار اولیه اجرا شد. در‌این روش یک عرضه‌‌کننده با تعداد مشخصی از سهم و انبوه بسیار زیادی از خریداران وجود دارد و سهمیه‌بندی برای خریداران تعیین می‌شود،‌این در حالی است که اکثر فعالان بازار مایل به‌خرید سهم جدید هستند. از سوی دیگر در زمان عرضه اولیه نیروی عرضه و تقاضا در روز اول به‌درستی عمل نمی‌کند‌، زیرا تعداد خریداران و فروشندگان باید یکسان بوده و شفافیت و برابری کامل اطلاعات بین آنها باشد. معمولا پس از اجرای طرح ثبت‌سفارش در عرضه‌های اولیه که همیشه با استقبال مردم هم مواجه می‌شود، هیچ‌گونه تحلیلی از وضعیت شرکت عرضه‌شده نمی‌شد و صرفا به‌دلیل عرضه اولیه بودن با تقاضای زیادی مواجه می‌شد. در واقع‌این امر منجر به‌این می‌شد که بعضا ناشرین هیچ انگیزه‌ای برای افزایش شفافیت و سودآوری مجموعه خود نداشته باشند و ناشر شفاف و غیرشفاف به‌یک شکل با استقبال مواجه می‌شوند. همین نکات را باید در کنار قفل‌شدن هسته معاملاتی در روزهایی که حجم معاملات بازار زیاد بود، بگذاریم.
مشکل دیگری که ‌این نحوه عرضه اولیه داشت در کنار محسنات آن ‌این بود که اشخاص حقیقی تا حدودی مطمئن هستند که در ازای مبلغ سرمایه‌ خود سود مشخصی دریافت خواهند کرد؛ بدون ‌اینکه نیازی به‌یادگیری تحلیل‌های خاص تکنیکال یا فاندامنتال داشته باشند و ‌این برای بازاری که به‌دنبال فرهنگ‌سازی کسب دانش مرتبط با سرمایه‌گذاری است، یک آفت بزرگ به‌حساب می‌آید. عرضه اولیه به‌روش ثبت‌سفارش همان‌طور که طی‌ این چند سال نشان داد در سهم‌های کوچک منجر به‌اختلال در روان‌سازی سهم بوده است‌ به‌طوری‌که بعضا چندین برابر پتانسیل سهام عرضه شده در بازار ثانویه رشد پیدا می‌کنند.‌ این خود موجب دورشدن مکانیزم بازار از کشف قیمت صحیح سهام می‌شود.  البته همان‌طور که انتظار می‌رود بازار سرمایه در کشور نسبت به‌سایر بازارهای بزرگ دنیا بسیار جوان است. در راستای بهبود عملکرد مکانیزم بازار سازمان بورس اقدام به‌اجرای روش جدیدی به‌نام ترکیبی کرده است که قطعا هم امتیازات بهتری دارد و نیز مشکلات روش ثبت‌سفارش را ندارد. به‌نظر می‌آید با اجرای ‌این روش قطعا اکثر مشکلات ذکر شده در عرضه‌های اولیه رفع خواهد شد و بازار سرمایه و ناشرین و سرمایه‌گذاران از فواید ‌این روش منتفع خواهند شد. یکی از مشکلات چشمگیر که در روش ثبت‌سفارش وجود داشت، ‌این بود که هیچ ناشری انگیزه آن را نداشت که قیمت منطقی برای عرضه‌اولیه خود تعیین کند چون در صورت شکست عرضه و عدم‌استقبال می‌توانست از فرصت مجدد عرضه بهره ببرد که با روش جدید ‌این‌فرصت غیرمنطقی از میان رفته و ناشر را مجبور می‌کند در تعیین قیمت عرضه نهایت انصاف را داشته باشد. نکته مهمی‌که در‌این میان لازم به‌ذکر است پاشنه آشیل اصلی بازار سرمایه عدم‌وجود فرهنگ استفاده از ابزار‌های بازار از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌جای سرمایه‌گذاری مستقیم مردم در بازار است. اگر بخواهیم جایگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک را تقویت کنیم و‌ این رکن بسیار مهم بازار را در میان مردم جا‌بیندازیم، قطعا روش ترکیبی می‌تواند به‌بهبود جایگاه سرمایه‌گذاری غیر‌مستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک کمک کند.

در اولین روز هفته، بازار دلار دو نیمه متفاوت را تجربه کرد. در نیمه اول، اوضاع به کام افزایشی‌های بازار بود و قدرت‌نمایی خریداران موجب شد اسکناس آمریکایی حتی تا محدوده ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان پیشروی کند. با این حال، از اواخر روز، فروشندگان دست بالاتر را به دست آوردند و توانستند قیمت اسکناس آمریکایی را تا ساعت ۴ بعدازظهر تا محدوده ۲۸ هزار و ۱۰۰ تومان پایین ببرند. با اینکه قیمت بعدازظهر همچنان ۲۲۰ تومان بیشتر از روز پنج‌شنبه بود، ولی افت انتهای وقت اسکناس آمریکایی، تردید خریداران برای ورود به بازار در روز جاری را بالاتر خواهد برد.
تغییر بازی دلار در نیمه دوم 
برخی فعالان باور دارند شک خریداران برای ورود به بازار ممکن است روند دلار در روز جاری را تحت تاثیر قرار دهد و حتی زمینه‌ساز بازگشت قیمت این ارز به کانال ۲۷ هزار تومانی شود. در روزی که دلار توانست تا ساعت ۴ بعدازظهر کانال ۲۸ هزار تومانی را حفظ کند، سکه امامی نیز به بالای مرز ۱۲ میلیون تومانی رفت و با ۲۴۰ هزار تومان رشد در محدوده ۱۲ میلیون و ۲۴۰ هزار تومان قرار گرفت.

   دلایل رشد دلار در نیمه اول
دلار در ابتدای روز شنبه به سرعت به بالای مرز ۲۸ هزار تومانی رفت. تا ساعت ۳ بعدازظهر روز شنبه اسکناس آمریکایی حتی رشد تا محدوده ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومانی را تجربه کرد. به گفته فعالان، مرزشکنی دلار در روز شنبه ناشی از افزایش خریدهای احتیاطی معامله‌گران بود. دسته‌ای از معامله‌گران اطمینان نداشتند که در دولت جدید، مساله تحریم‌ها به زودی حل شود و نگران بودند که در صورت ادامه تعویق مذاکرات هسته‌ای، درآمدهای ارزی کشور کاهش پیدا کند.

در کنار این، عده‌ای از معامله‌گران عنوان می‌کردند که در روز شنبه سطح تقاضای حواله‌ای بالا بود و این عامل انتظارات صعودی را در بازار داخلی تقویت کرد. حواله درهم روز شنبه تا آستانه محدوده ۷ هزار و ۷۰۰ تومانی پیشروی داشت. به گفته فعالان، بازار در روز پنج‌شنبه با سیگنال‌های رئیس‌جمهور و معاون اول درباره گشایش‌های ارزی در مسیر نزولی قرار گرفت، ولی در ابتدای روز شنبه چنین احساسی کمتر در بازار وجود داشت که قرار است به زودی در معاملات ارزی گشایشی حاصل شود.

به گفته فعالان، تا زمانی که قیمت دلار بالای مرز ۲۸ هزار تومانی باقی بماند، حتی احتمال صعود به نقطه ۲۹ هزار تومانی نیز وجود خواهد داشت. ولی خریداران همچنان جانب احتیاط را رعایت می‌کنند و آماده‌اند که در صورت افزایش عرضه ارز، به سرعت در موقعیت فروش قرار بگیرند. همین اتفاق هم در بعدازظهر روز شنبه افتاد و با افزایش سطح عرضه، فروشندگان بیشتری وارد بازار شدند.

   عوامل نزول دلار در وقت دوم
به گفته تحلیل‌گران فنی زمانی که قیمت دلار به بالای محدوده ۲۸ هزار و ۲۰۰ تومانی نفوذ کرد، برخی از نوسان‌گیران اقدام به فروش کردند و سعی داشتند که از خریدهای قبلی خود کسب سود کنند. در واقع یکی از دلایل افت دلار در وقت دوم روز، سودگیری نوسان‌گیران بود. دلیل دوم به هراس معامله‌گران باز‌می‌گشت. برخی معامله‌گران تصور می‌کردند که در هفته جاری و با توجه به آغاز کار دولت جدید، احتمال عرضه بیشتر ارز وجود دارد، در نتیجه بهتر است در خرید و فروش‌های خود سرعت بیشتری را اعمال کنند. همچنین برخی از بازیگران باتجربه بازار عنوان می‌کردند که به احتمال زیاد در هفته جاری رئیس کل جدید بانک مرکزی معرفی خواهد شد. از نگاه آنها مساله یاد شده نیز از لحاظ روانی می‌تواند بازار را در مسیر نزول قرار دهد. با تمام این اوصاف، در صورتی که دلار بالای ۲۸ هزار و ۲۰۰ تومان تثبیت شود، خریداران بیشتری به بازار وارد خواهند شد. در مقابل، در صورتی که اسکناس آمریکای به زیر محدوده ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومانی برود، موج فروش‌ها چنان سریع خواهد بود که شاید ارزهای بالا خرید روی دست‌شان بماند.

بازارساز برای مدیریت قیمت دلار نیاز دارد که حواله درهم به زیر سطح ۷ هزار و ۶۰۰ تومانی بازگردد. در نتیجه چنین احتمالی وجود دارد که در روزهای آتی سطح عرضه ارز در بخش حواله‌ای رشد پیدا کند. در صورتی که درهم به پیشروی خود ادامه دهد و به بالای محدوده ۷ هزار و ۷۰۰ تومان نفوذ کند، سرعت رشد قیمت دلار در بازار داخلی بیشتر خواهد شد.

واکنش بازارها به صحبت‌های پاول در نشست سران بانک‌های مرکزی، جکسون هول مثبت بود. پاول اعلام کرد در صورتی که اقتصاد بتواند همچنان این روند اشتغال‌زایی را که در ماه جولای ثبت شد، ادامه دهد می‌توان به تدریج منتظر کاهش سرعت خرید دارایی‌ها بود. اما به‌طور کلی هیچ‌یک از مدیران فدرال، زمان مشخصی برای این برنامه‌ مشخص نکرده‌اند. بعد از اظهارات رئیس فدرال رزرو در رابطه با شرایط اجرای برنامه کاهش خرید دارایی‌ها و افزایش نرخ‌های بهره بازار‌های جهانی از جمله طلا صعودی شدند. طلای جهانی در ساعات پایانی معاملات در آخرین روز هفته، توانست با صعودی ۳۵ دلاری، نزدیک کانال هزار و ۸۲۰ دلاری معامله شود.
نردبان فدرال‌رزرو برای صعود طلا
   پاول باز هم دست به عصا صحبت کرد
روز جمعه نشست جکسون هول که اجتماع مجازی بانک‌های مرکزی دنیا در کانزاس‌سیتی آمریکاست، برگزار شد. سرمایه‌گذاران بازارهای جهانی منتظر اظهارات جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، درباره سیاست‌های اقتصادی پیش‌رو بودند. پاول در نشست روز جمعه اظهار کرد که بانک مرکزی احتمالا تا پایان سال جاری برخی از سیاست‌های پولی انقباضی خود را تعدیل می‌کند. این سیاست‌ را سیاست «پول آسان» می‌نامند و برای عملی شدن آن معمولا از ابزار تغییر نرخ بهره استفاده می‌شود؛ اما پاول بیان کرد که همچنان افزایش نرخ بهره را در دوردست می‌بیند. پاول در سخنرانی خود اعلام کرد که اقتصاد به میزان قابل قبولی ترمیم شده است و دیگر نیازی به حمایت‌های سیاسی ندارد. این به آن معناست که فدرال رزرو احتمالا کاهش ماهانه میزان خرید اوراق قرضه را قبل از پایان سال آغاز خواهد کرد.

ریچارد کلاریدا، نایب رئیس فدرال رزرو در همان روز موافقت خود را با اظهارات پاول اعلام کرد و انتظار دارد امسال تا زمانی که به روندی نسبتا ثابت برای اشتغال‌زایی نرسند، برنامه کاهش خرید دارایی‌ها را کلید نخواهند زد. هیچ یک از مقامات نیز تاریخ مشخصی را برای آن اعلام نکردند. در آخرین گزارش اشتغالی که وزارت کار ایالات متحده منتشر کرد، نرخ بیکاری به ۴/ ۵ درصد رسیده بود و در ماه جولای ۹۴۳ هزار شغل اضافه شده بود که هر دو فراتر از پیش‌بینی‌ها بودند. فدرال رزرو به دنبال این است که بتواند تا مدتی این روند اشتغال‌زایی را حفظ کند تا بتواند با خیال راحت‌تر به برنامه کاهش خرید دارایی‌ها بپردازد. کلاریدا در مصاحبه با CNBC در همین راستا گفت: «من فکر می‌کنم که اگر این امر محقق شود، کاهش سرعت خرید در اوایل امسال محقق خواهد شد.» پاول همچنین در بخشی از صحبت‌های خود در رابطه با تورم احتمالی پیش‌رو و گذرا بودن آن صحبت کرد. او در این رابطه گفت که برخی از عوامل تورم‌زا در حال کاهش هستند، اگرچه چندین رئیس فدرال منطقه‌ای در روزهای اخیر اعلام کرده‌ا‌ند که فشارهای پایداری را در مناطق خود مشاهده می‌کنند. اما پاول با نگران‌کننده خواندن تورم در این سطوح گفت که این نگرانی می‌تواند با فعالیت برخی از فاکتورها برطرف شود و این می‌تواند قرائت فعلی تورمی را موقتی و زودگذر کند. اما نگرانی‌هایی که از سویه‌های جدید ویروس کرونا وجود دارد می‌تواند تورم را پایدارتر و بهبود اقتصادی را دور کند.

  بازگشت طلا به کانال هزار و ۸۲۰ دلاری
پس از آنکه جروم پاول، هنگام صحبت درباره برنامه کاهش سرعت خرید دارایی‌ها، محتاط‌تر از سایر مقامات فدرال رزرو بود و اظهار کرد که بانک مرکزی می‌تواند امسال ۱۲۰ میلیارد دلار خرید اوراق قرضه ماهانه خود را کاهش دهد، اونس جهانی با افزایش فوری روبه‌رو شد. فلز زرد در حالی که در روز جمعه در کف روزانه هزار و ۷۸۵ دلاری معامله می‌شد، با رسیدن اخبار نشست جکسون هول، با ۲ درصد رشد و ۳۵ دلار افزایش، به هزار و ۸۱۷ دلار به ازای هر اونس رسید. این بالاترین قیمت این فلز گرانبها در سه هفته‌ گذشته به حساب می‌آید. شاخص نرخ دلار و بازده اوراق خزانه‌داری نیز که به‌طور عکس بر روند طلا تاثیرگذار هستند، در روز جمعه هر دو کاهشی شدند. دلار که در اوایل روز جمعه ۱/ ۹۳ واحد ارزش‌گذاری شد، هفته خود را با ۴۲/ ۰ درصد کاهش و با ۶/ ۹۲ واحد به پایان برد.  سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران نیز روند هفته‌ آینده‌ طلا را صعودی می‌بینند. در نظرسنجی سایت کیتکو برای پیش‌بینی روند قیمتی هفته‌ آینده طلا، از میان ۱۶ تحلیل‌گر حرفه‌ای وال‌استریت، ۵۶ درصد روند آتی طلا را در هفته بعد صعودی می‌دیدند. ۵۰ درصد از تحلیل‌گران غیرحرفه‌ای و شخصی نیز همین پیش‌بینی را برای طلا داشتند.

بازار نفت به‌رغم تمامی چالش‌های دشواری که در برابر خود می‌بیند، هفته گذشته را با ثبت تعدادی رکورد جدید و باب‌میل تولیدکنندگان به‌پایان رساند. بهای نفت‌خام برنت و وست‌تگزاس اینترمدییت هر کدام رکورد یک‌ساله‌ای در زمینه رشد هفتگی را برای خود به‌ثبت رساندند و با آمدن توفان ویرانگر آیدا، ممکن است قیمت نفت در روزهای آتی سطوح بالاتری را هم تجربه کند.
بلندترین گام نفت در یک سال گذشته
بلومبرگ می‌گوید در‌ چنین شرایطی و با دریافت سیگنال‌های مثبتی از سوی مصرف‌کنندگان بزرگی چون چین، آمریکا و هند در بخش تقاضا، انتظار می‌رود اوپک‌پلاسی‌ها به‌برنامه خود برای افزایش تولید دست نزنند. هر چند اوپک‌پلاس در بخش عرضه همواره فشارهایی را متحمل شده، اما به‌نظر می‌رسد که بهبود مجدد قیمت نفت دست این تولیدکنندگان برای اجرای ادامه برنامه افزایش عرضه خود را باز‌گذاشته است. همچنین یک استراتژیست نفتی در یک برنامه تلویزیونی سی‌ان‌بی‌سی عنوان کرد که؛ الگوی صلیب طلایی در چارت قیمتی نفت‌خام شکل گرفته‌ که امری کم‌سابقه است و می‌تواند سیگنالی صعودی باشد و تا ۵۰ درصد افزایش قیمت را به‌دنبال داشته باشد.

  پایبندی اوپک‌پلاس به‌برنامه مصوب
به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، همزمان با بازیابی بهای نفت از ریزشی که در‌ماه جاری میلادی تجربه کرد، پیش‌بینی می‌شود اعضای ائتلاف اوپک‌پلاس در نشست هفته جاری، به ‌برنامه‌ریزی برای احیای سطح تولید خود ادامه دهند. مطابق نظرسنجی که بلومبرگ با شرکت تحلیلگران و تاجران انجام داده، این ائتلاف نفتی به‌رهبری عربستان‌سعودی و روسیه به‌دنبال آن است که به‌تدریج حجم عظیمی از تولید متوقف شده نفت‌خام در دوران پاندمی کرونا را به‌بازار بازگرداند. آنها همچنین معتقدند که این کشورها احتمالا در نشست ابتدای سپتامبر، افزایش تولید ماهانه بعدی را تصویب خواهند کرد. بلومبرگ می‌گوید که چند نماینده اوپک‌پلاس هم به‌طور محرمانه پیش‌بینی مشابهی درباره تصمیم‌گیری اوپک‌پلاس مطرح کرده‌اند. بازارهای نفت در اوایل‌ماه جاری میلادی (آگوست) دچار تزلزل شدند، زیرا شیوع مجدد بیماری کووید-۱۹ تقاضا در چین و ایالات‌متحده را بار دیگر در معرض تهدید قرار داد. البته قیمت نفت پس از آنکه مصرف سوخت در برابر این موج جدید کرونا خود را مقاوم نشان داد، تا حد زیادی بهبود یافته و به‌سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش فضای بیشتری داده است.

اد مورس، سرپرست بخش تحقیقات کالایی در سیتی‌گروپ‌(Citigroup) معتقد است که عدم‌اطمینان‌ها درباره اقتصاد جهان و بازیابی رشد چین تا حد زیادی بر طرف شده است و در ادامه می‌گوید: «شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد افت قیمت نفت موقتی و تا حدی دچار زیاده‌روی بود و اگر روند بهبود ادامه یابد، احتمالا اوپک‌پلاس به‌برنامه خود پایبند خواهد بود.» گفتنی است که کارتل نفتی اوپک‌پلاس تاکنون حدود ۴۵ درصد از محدودیت عرضه و حجم تولید بی‌سابقه‌ای که در بهار سال گذشته متوقف کرده بود را احیا کرده است. بر اساس طرحی که توسط شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان، وزیر انرژی عربستان‌سعودی ارائه شد، اعضای این ائتلاف نفتی تا اواخر سال ۲۰۲۲ ماهانه ۴۰۰ هزار بشکه در روز را به‌تولید خود اضافه خواهند کرد.

بلومبرگ می‌گوید؛ از میان ۲۲ تحلیلگر، تریدر و پالایشگری که در نظرسنجی شرکت کردند، ۱۷نفر از آنها انتظار ندارند که در جلسه روز چهارشنبه تغییری در برنامه اوپک‌پلاس ایجاد شود و افزایش سطح تولید‌ماه اکتبر طبق برنامه اجرا خواهد شد.

  فشار در بخش عرضه و خوش‌بینی به‌تقاضا
نظارت دقیق و رفتار محتاطانه اوپک‌پلاس در بازار نفت، قیمت‌ها را تا حدی بالا نگه داشته که از احیای صنعت نفت جهانی حمایت کند و از سوی دیگر نیز تا حد زیادی از نوعی جهش قیمت که بهبود اقتصاد جهان را در معرض تهدید قرار دهد نیز اجتناب کرده است. اما به‌رغم تمامی این مسائل اوپک و متحدانش کماکان از هرسو با فشارهای روزافزون مواجه هستند.

در اوایل‌ماه جاری، برنامه‌های اوپک‌پلاس برای افزایش عرضه تا حدی زیادی زیر سوال رفت، چرا‌که قیمت شاخص‌های بین‌المللی ‌نفت‌خام حدود ۱۱ دلار در هر بشکه‌ – تقریبا معادل ۱۵درصد- در ۳ هفته نخست‌ماه آگوست به‌دلیل اعمال مجدد محدودیت‌ها و شهروندان در چین سقوط کرد. آژانس بین‌المللی انرژی هم چشم‌انداز تقاضای خود برای بقیه سال را کاهش و نسبت به‌ایجاد مازاد عرضه در سال ۲۰۲۲ هشدار داد.

در کمال تعجب بسیاری از ناظران، این تنها فشاری نبود که بر اوپک وارد شد؛ چرا‌که کاخ‌سفید هم به‌شکلی علنی از این ائتلاف خواست که تولید نفت را هر‌چه سریع‌تر احیا کنند تا این امر منجر به‌مهار قیمت رو به‌افزایش بنزین در آمریکا شود. با این حال چندین کشور عضو اوپک‌پلاس گفته‌اند که درخواست مستقیمی در این‌باره دریافت نکرده‌اند و بسیاری از تحلیلگران هم اعتقاد دارند که پیام  جو بایدن بیشتر برای مصرف داخلی بوده و مخاطبان آمریکایی را هدف قرار داده است.اوپک‌پلاس در سال‌جاری، چندین‌بار ناظران را به‌اشتباه ‌انداخته و بر خلاف پیش‌بینی‌های آنان دست به‌عمل زده است. اما نشست آتی این گروه، تاکنون مسیری کم پیچ و خم‌تر از گردهمایی قبلی داشته و به‌اعضای اوپک‌پلاس این فرصت را می‌دهد که روند کنونی خود را حفظ کنند. اوپک‌پلاس در حال‌حاضر با چشم‌انداز بازگشت قریب‌الوقوع عرضه نفت ایران به‌بازار جهانی روبه‌رو نیست، چرا‌که مذاکرات برای احیای برجام و لغو تحریم‌های آمریکا متوقف شده است. البته به‌نظر می‌رسد تقاضای نفت‌خام به‌اندازه‌ای قوی باشد که بتواند بدون دردسر بشکه‌های اضافه ایران را هم جذب کند. همچنین به‌نظر می‌رسد ترافیک برای بار دیگر در خیابان‌ها در حال احیا شدن است، چرا‌که این کشور واردکننده نفت تقریبا توانسته موارد جدید کووید را کنترل کند. در آمریکا هم مصرف بنزین همزمان با تعطیلات تابستانی در حال افزایش است. با پایان ماه‌ها قرنطینه و افزایش سفرهای مردم به‌نقاط توریستی، در هند نیز پروازها در حال بهبود است. هلیما کرافت، تحلیلگر آربی‌سی‌کپیتال هم با اشاره به‌بهبود قیمت نفت در روزهای اخیر می‌گوید که به‌نظر می‌رسد تا زمانی‌که چین موج جدید شیوع کووید را تحت‌کنترل داشته باشد، اوپک‌پلاسی‌ها برنامه کنونی خود را ادامه می‌دهند و به‌توانایی و تمایل خود برای تعدیل سطح تولید در صورت نیاز تاکید خواهند کرد.

 ثبت بهترین عملکرد هفتگی یک ساله نفت
همزمان با آغاز تعطیلی شرکت‌های انرژی آمریکایی واقع در خلیج مکزیک در آستانه توفان بزرگی که انتظار می‌رود در روزهای آتی آغاز شود، قیمت نفت در روز جمعه ۲ درصد دیگر رشد کرد و بزرگ‌ترین افزایش هفتگی خود در یک سال گذشته را به‌ثبت رساند. در روز جمعه قیمت هر بشکه نفت برنت با ۶۳/ ۱دلار افزایش به۷۰/ ۷۲ دلار در هر بشکه رسید که حاکی از افزایش ۳/ ۲ درصدی قیمت این کامودیتی بود. شاخص نفتی وست‌تگزاس اینترمدییت نیز با ۲ درصد افزایش نسبت به‌قیمت بسته شده روز پنج‌شنبه کار خود را به‌پایان رساند و با‌۳۲/ ۱ دلار رشد قیمت هر بشکه ۷۴/ ۶۸ دلار در بازار معامله شد. این ارقام بالاترین قیمت بسته شده برای نفت برنت از روز ۲ آگوست (۱۱ مرداد) و برای شاخص نفتی وست‌تگزاس اینترمدییت از روز ۱۲ آگوست (۲۱ مرداد) تاکنون را نشان می‌دهند. ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت اواندا (OANDA) به‌رویترز گفته است: «معامله‌گران بخش انرژی با در نظر گرفتن اختلال تولید در خلیج مکزیک، انتظار دارند که قیمت نفت بیش از این افزایش پیدا کند، در نتیجه چنین شرایطی و همزمان با تاثیرات سویه دلتا بیماری کووید بر تقاضای نفت، ممکن است اوپک‌پلاس در برابر افزایش تولید بیشتر مقاومت کند.»

بر اساس گزارش دفتر اجرایی ایمنی و محیط‌زیست (BSEE)، تولیدکنندگان روز جمعه ۵۹ درصد از تولید نفت خلیج مکزیک را متوقف کردند. میدان‌های نفتی دریایی مهم ایالات‌متحده، در انتظار توفان آیدا (Ida) دست به‌این اقدام زده‌اند. شرکت‌های نفت و گاز در آمریکا، پیش از اینکه توفان آیدا، ایالت لوئیزیانا را در نوردد، تلاش کردند تا سکوهای دریایی را تخلیه کنند. چاه‌های دریایی خلیج مکزیک ۱۷‌درصد از نفت‌خام تولیدی آمریکا را به‌خود اختصاص می‌دهند، در حالی‌که بیشتر  از ۴۵درصد کل ظرفیت پالایشی این کشور هم در امتداد ساحلی همین خلیج قرار دارد.

باب یاوگر، مدیر بخش انرژی شرکت میزوهو بر این باور است که از نظر تاریخی، بهای نفت‌خام با نزدیک شدن توفان‌ها افزایش می‌یابد، حتی به‌رغم آنکه پالایشگاه‌ها در زمان تعطیلی ناشی از توفان نیازی به‌نفت‌خام ندارند.شرکت خدمات انرژی بیکرهیوز هم اعلام کرده که دکل‌های نفتی آمریکا در این هفته با افزایشی ۵ عددی به‌۴۱۰ مورد رسید که بالاترین میزان از آوریل ۲۰۲۰ به‌این‌سو است. گفتنی است که تعداد دکل‌های حفاری برای نخستین‌بار از جولای ۲۰۱۷ بدین‌سو توانسته برای ۱۲‌ماه پیاپی افزایش پیدا کند. همچنین تضعیف دلار در برابر دیگر ارزها پس از سخنرانی جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو درباره موقت بودن اوج‌گیری تورم و عدم‌وجود عجله برای تشدید سیاست‌های پولی، منجر به‌ارزان‌تر شدن نفت برای دارندگان سایر ارزها شد.

  تشکیل الگوی صلیب طلایی
مت مالی، استراتژیست نفتی شرکت میلر تاباک (Miller Tabak) می‌گوید که قیمت طلای‌سیاه می‌تواند در حال شکل دهی به‌یک رالی صعودی بزرگ باشد. او در گفت‌وگو با برنامه تریدینگ‌نیشن در شبکه سی‌ان‌بی‌سی عنوان کرد که با وجود اینکه بخش انرژی در ماه‌های اخیر کم‌تحرک‌تر شده، اما نمودار قیمت نفت‌خام وست‌تگزاس اینترمدییت یک سیگنال عجیب را به‌بازار مخابره می‌کند. این استراتژیست ارشد بازار می‌گوید: «نفت‌خام در چارت هفتگی خود چیزی را مشاهده کرده که به‌آن صلیب طلایی گفته می‌شود.» صلیب‌طلایی زمانی رخ می‌دهد که میانگین متحرک کوتاه‌مدت دارایی از میانگین متحرک بلندمدت آن دارایی عبور می‌کند و به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان یک سیگنال صعودی در نظر گرفته می‌شود. مالی همچنین به‌سبقه تاریخی شکل‌گیری چنین الگوی در بازار نفت‌خام اشاره کرده و اظهار داشته است: «این الگو از ابتدای این قرن تاکنون تنها ۳ بار رخ داده است و هر یک از این سه‌بار با افزایش شدید قیمت نفت ۲۰ تا ۵۰ درصدی همراه شده است.»

شرکت های تولید کننده زغال سنگ برای طرح های توسعه ای خود زمینه را برای افزایش سرمایه مورد نیاز فراهم کرده اند.

یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه کشور چین بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده زغال سنگ دنیا به شمار می آید، به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، گفت: کشور چین با ۴۶ درصد، اندونزی ۱۱ درصد، هند ۱۰ درصد، امریکا ۹ درصد، استرالیا ۶ درصد و سایر کشورها نیز در مجموع ۱۸ درصد تولید زغال سنگ دنیا را به خود اختصاص داده اند.

حسن حسین نیا با اشاره به مصرف کنندگان عمده زغال سنگ در دنیا افزود: کشور چین ۵۰ درصد، آلمان ۳ درصد، هند ۱۱ درصد، آمریکا ۸ درصد، روسیه ۳ درصد و سایر کشورها ۲۵ درصد از جمله مصرف کنندگان عمده زغال سنگ دنیا به شمار می روند.

او با اعلام اینکه ایران از نظر میزان تولید و مصرف زغال سنگ جایگاه سی ام دنیا را به خود اختصاص داده است، اظهار کرد: به دلیل وجود منابع سرشار نفت و گاز در کشور، سرمایه گذاری قابل توجهی در تولید برق و انرژی از طریق زغال سنگ انجام نشده و با توجه به اینکه بیش از ۷۰ درصد فولاد تولیدی دنیا از طریق مکانیزم کوره های بلند انجام می شود، این میزان در کشور ایران تنها ۲۶ درصد است.

حسین نیا در تکمیل مطالب فوق بیان داشت: استفاده زغال سنگ در صنایع مختلف موجب رشد قابل ملاحظه تقاضای این محصول در سال های اخیر شده اما با وجود ذخایر موجود در کشور، میزان تولید زغال سنگ و میزان تولید فولاد از طریق کوره های بلند در کشور ، نسبت به دیگر کشورها، بسیار پایین است.

او با بیان اینکه ذخایر قطعی زغال سنگ در ایران تقریبا ۱.۷ میلیارد تن بوده و این در حالی است که ذخایر زمین شناسی، میزان ۱۱ تا ۱۴ میلیارد تن را برآورد می کند، گفت: شرکت های اصلی تولید زغال سنگ در سه منطقه طبس، البرز(شرقی، مرکزی و غرب) و کرمان مستقر و بیش از ۷۶ درصد ذخایر کشور در پهنه زغالی طبس قرار گرفته است.

این کارشناس بازار در ادامه با اشاره به مکانیزم استخراج از معدن زغال سنگ تا ترکیب با آهن و تبدیل شدن به چدن گفت: تقریبا ۱.۸ تن زغال سنگی که استخراج می شود، پس از زغال شویی و فراوری ، به ۹ دهم تن یا (۵۰ درصد بازدهی) کنستانتره تبدیل می شود به طوری که از ۴ شرکت موجود در بازار سرمایه، شرکت کطبس فعالیت استخراج زغال سنگ خام را انجام داده و سه شرکت (کزغال، کپرور و کشرق) نیز زغال شویی و تبدیل آن به کنستانتره را بر عهده دارند.

به گفته این کارشناس بازار سرمایه؛ به طور تقریبی ۳۵ درصد تولید زغال سنگ خام کشور توسط شرکت کطبس انجام و بزرگترین تامین کننده زغال سنگ برای شرکت کپرور محسوب می شود.

حسین نیا ادامه داد: محصول کنستانتره یا زغال سنگ پس از خروج از کارخانه ها به چهار کارخانه ذوب آهن اصفهان، فولاد زرند کرمان ، کک سازی کرمان و در نهایت کک سازی طبس انتقال وپس از ترکیب با آهن, تبدیل به چدن می شود.

او با بیان اینکه تغییرات آب و هوایی، افزایش و یا کاهش نرخ ارز، قیمت گاز و مناسبات سیاسی بین چین و استرالیا فاکتورهای مهم و تاثیر گذار برای قیمت زغال سنگ محسوب می شود، گفت: استرالیا بزرگترین صادرکننده زغال سنگ در جهان به شمار می رود اما همزمان با شیوع ویروس کرونا در جهان، قیمت زغال سنگ به شدت کاهش یافته و با توجه به تنش سیاسی موجود بین استرالیا و چین، واردات زغال سنگ و زغال کک شو در کشور چین ممنوع و به دنبال آن قیمت زغال سنگ افزایش یافت.

حسین نیا میزان مصرف گاز و تغییرات اقلیمی را در قیمت زغال سنگ بسیار مهمی تلقی کرد و بیان داشت: در هند به دلیل کرونا و کاهش فعالیت های اقتصادی، واردات زغال سنگ کاهش و پس از عبور از شرایط سخت کرونایی و افزایش فعالیت های اقتصادی، دوباره واردات زغال سنگ افزایش یافت.

او یادآور شد؛ با وجود تولید زغال سنگ در کشور اما برای تامین آن نیازمند واردات هستیم و شرکت های تولید زغال سنگ نیز برای طرح های توسعه ای خود زمینه را برای افزایش سرمایه مورد نیاز فراهم کرده اند.

حسین نیا افزود: با توجه به طرح های توسعه و برنامه های انجام شده در صنایع پایین دستی مانند کوره بلند و کارخانه های فرآوری، بازار نسبتا خوبی برای زغال سنگ در سال های آتی انتظار می رود.

معاون نظارت بر نهادهای مالی بورس، از دریافت ۳۰ تقاضا برای تاسیس کارگزاری و شرایط دریافت مجوز خبر داد.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، محمد حسن ابراهیمی سرو علیا در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صداو سیما، گفت: ۱۲ سال از صدور آخرین مجوز کارگزاری می‌گذرد و در این مدت مجوز جدیدی صادر نشده است.

وی اضافه کرد: براساس افزایش رقابت و ایده‌های نوآورانه، هیئت مدیره بورس تصمیم گرفت تا مجوز تاسیس کارگزاری صادر کند.

ابراهیمی سروعلیا گفت: تاکنون ۳۰ درخواست تاسیس مجوز کارگزاری به سازمان بورس ارسال شده که با ۴ شرکت مصاحبه انجام شد و از این تعداد یک کارگزاری مجوز تاسیس دریافت کرد.

وی با بیان اینکه در بازار سرمایه, ۱۰۸ کارگزاری فعال وجود دارد تصریح کرد: در گذشته با توجه به دلایلی، چون عدم گسترش بازار سرمایه، مجوز تاسیس صادر نمی‌شد، اما اکنون با توجه به اینکه کارگزاری‌ها مانند سایر فعالیت‌های اقتصادی نیاز به رقابت دارند، تصمیم بر آن شد تا انحصار شکسته و مجوز صادر شود.

معاون نظارت بر نهادهای مالی بورس ادامه داد: دستور العملی درخصوص نحوه صدور مجوز و مدارک مورد نیاز برای عموم مردم تهیه شده است که این دستورالعمل در ۲ محور اساسی، سابقه‌ی فعالیت و تحصیلات مرتبط تهیه شده است.

وی گفت: متقاضیان دریافت مجوز تاسیس کارگزاری، با مطالعه دستورالعمل ها، در صورت دارا بودن شرایط، می‌توانند مدارک را به سازمان بورس ارسال کنند.

ابراهیمی سروعلیا با بیان اینکه یکی از رکن‌های اساسی برای صدور مجوز، ارائه طرح تجاری مناسب است افزود: هدف ما افزایش تعداد کارگزاری‌ها نیست بلکه می‌خواهیم کارگزاری‌ها در بحث آموزش و فرهنگسازی به ما کمک کنند و با راه اندازی شعب بیشتر در مناطق کمتر توسعه یافته، مردم را با کارگزاری‌ها بیشتر آشنا کنند تا برای ورود بازار سرمایه ترغیب شوند.

باطل شدن مجوز نهادهای مالی در صورت فعال نبودن

وی با بیان اینکه در گذشته یکی از دلایل عدم صدور مجوز، بحث نظارت بود تاکید کرد: همه نهادهای مالی اگر فعالیت نداشته باشند و شرایط را تسهیل نکنند، مجوز آن‌ها باطل می‌شود.

معاون نظارت بر نهادهای مالی بورس افزود: پس از دریافت مجوز، بر روند فعالیت شرکت ها، نظارت و در صورت تخلف، مجوز باطل می‌شود همانطور که مجوز یک شرکت سبد گردانی باطل شد.

ابراهیمی سروعلیا اضافه کرد: حداقل سرمایه برای تاسیس کارگزاری, ۱۰۰ میلیارد تومان است و انتظار داریم کارگزاری‌ها براساس سرمایه، خدمات خود را گسترش دهند و سودی که نصیبشان می‌شود از این صنعت خارج نشود.

وی گفت: فعلا هیچ گونه محدودیتی برای صدور مجوز به کارگزاری‌ها وجود ندارد و هر نهاد مالی از جمله سبدگردان‌ها و کارگزاری‌ها می‌توانند برای صدور مجوز به سازمان بورس مراجعه کنند.

معاون نظارت بر نهادهای مالی بورس درباره زمان دریافت مجوز تاسیس کارگزاری افزود: در بحث صدور مجوز مانند سبدگردان اگر مدارک کامل باشد طی ۲ ماه به در خواست شرکت پاسخ می‌دهیم.

اعمال دستورالعمل جدید بازارگردانی منجر به بهبود وضعیت نقدشوندگی بازار به خصوص در سهام شرکت های کوچک تر خواهد شد که برخی از آنها حتی تا پنج ماه قفل و در صف فروش بودند. 

مدیر تحلیل و سرمایه گذاری شرکت سبدگردان داریوش به مزایای دستورالعمل جدید بازارگردانی اشاره کرد و در گفت و گو با پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، گفت: طی روزهای گذشته مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس صحبت هایی در خصوص تغییر روش انجام عرضه های اولیه و نیز بازارگردانی شرکت ها مطرح کرد که اجرای آنها می تواند در تغییر روند معاملات بازار تاثیرگذار باشد.

رسول جاویدی، افزود: براساس دستورالعمل جدید، قرار گرفتن مجوز فعالیت بازارگردانی در اختیار بورس ها براساس رتبه بندی نقدشوندگی سهام شرکت ها صورت می گیرد که در نوع خود تصمیم مثبت و اثرگذاری بر بازار است.

او با بیان اینکه در این زمینه نخستین سوال مدنظر این است که با توجه به وجود تفاوت در ماهیت هر صنعت، طبقات نقدشوندگی به چه صورت انجام می شود، اظهار کرد : در ابتدا باید دید طبقه بندی نقدشوندگی شرکت ها بر چه اساسی انجام می شود و در نهایت برای انتخاب تعداد بازارگردان ها برای سهم مدنظر و براساس کوچکی و بزرگی آن ها تعیین تکلیف شود.

جاویدی ادامه داد: پیش از این یکی از موارد مشکل ساز در فعالیت بازارگردانی این بود که به دنبال افزایش سرمایه های انجام شده در بازار، تغییری در تعهدات بازارگردان حاصل نمی شد اما در دستورالعمل جدید این مساله رفع شده است و این تغییر در نوع خود مثبت خواهد بود.

مدیر تحلیل و سرمایه گذاری شرکت سبدگردان داریوش به دیگر تغییر اعمال شده در دستورالعمل بازارگردانی شرکت ها اشاره کرد و افزود: رتبه بندی بازارگردان ها از دیگر مسایل مطرح شده در دستورالعمل جدید بازارگردانی است، بیشتر فعالان حاضر در بازار از ارزیابی بازارگردان ها استقبال می کنند زیرا از این طریق می توان اقدام به انتخاب بازارگردان های برتر کرد.

او اظهار کرد: از بورس انتظار می رود تا تعداد بیشتری شرکت و نیز شرکت های برتر را در اختیار بازارگردان هایی قرار دهند که از سابقه ای مثبت برخوردارند اما باید به این نکته توجه کرد که برخی صندوق های بازارگردانی به تازگی تاسیس شده اند و نیازمند زمان هستند تا فعالیت آنها به روال عادی برسد.

جاویدی خاطرنشان کرد: در دستورالعمل جدید به ارتباط مستقیم رتبه بندی بازارگردانی با کارمزد دریافتی آنها اشاره شده است؛ بنابراین کارکردهای تشویقی که برای بازارگردان ها در نظر گرفته شده است از جمله موارد مثبتی هستند که صندوق ها را به سمت فعالیت بیشتر در زمینه بازارگردانی سوق می دهند.

مدیر تحلیل و سرمایه گذاری شرکت سبدگردان داریوش خاطرنشان کرد: در زمان افت بازار شاهد بودیم سهم هایی که در برخی از روزهای معاملاتی حجم مبنا را پر نمی کردند و وارد گره معاملاتی می شدند بازارگردان آنها بنابر دلایلی غیر فعال بود و اقدامی برای بهبود فعالیت آنها صورت نمی گرفت، در حالی که این مشکل هم در تصمیم گیری جدید سازمان بورس برای فعالیت بازارگردان ها با تغییر همراه شده است.

او با اشاره به اینکه مشکلات مالی بازگردان ها از عمده ترین مشکلاتی است که بازارگردان ها همیشه با آن روبرو بودند، گفت: انتظار می رود این مشکل در دستورالعمل جدید مورد بررسی قرار گیرد تا بازارگردان ها بتوانند با فراغ بال بیشتری اقدام به عملیات بازارگردانی سهام شرکت مدنظر خود کنند.

جاویدی ادامه داد: این اتفاق منجر به بهبود وضعیت نقدشوندگی بازار به خصوص در سهام شرکت های کوچکتر که برخی از آنها حتی تا پنج ماه در صف فروش قفل بودند، خواهد شد.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: اگر این نماد ها دارای بازارگردانی بودند پس به چه دلیل در زمان قرار گرفتن این سهام در صف فروش فعال نبودند؛ بنابراین باید اخطارهایی از طرف سازمان بورس به آن داده شود و بهتر است به دلیل عدم ایفای تعهدات خود به بخش نظارت سازمان بورس پاسخگو باشند. همچنین بهتر است تعداد بازارگردان ها در سهم های مختلف به منظور نقدشوندگی بیشتر، زیاد شود تا دیگر کمتر شاهد قفل شدن سهام در صفوف خرید یا فروش باشیم و بازار بیشتر در حالت تعادل باشد.