اخبار های بورس 1400.11.20

از دید اقتصادی، اگر نرخ بهره بدون ریسک به زیر ۲۰ درصد کاهش یابد، اتفاق خوبی است در غیر این صورت با مشکلات زیادی در جذب منابع در بخش واقعی اقتصاد و تولید مواجه خواهیم شد.

یک اقتصاددان با بیان اینکه بازار سرمایه و بازار پول هر دو رقیب یکدیگر هستند و نرخ بهره تعیین کننده است که پس انداز روانه بانک شود یا در بازار سرمایه مورد استفاده قرار گیرد، به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: در این مدت نرخ بهره در بازار پول به شدت افزایش یافته است. نرخ بهره بانکی از ۱۵ درصد به ۲۲ درصد و نرخ اوراق منتشر شده از سوی دولت که توسط خود یا پیمانکاران در بازار توزیع می شود به ۲۵ درصد رسیده است.

مصطفی صفاری با اشاره به اینکه بازار سرمایه در کشور ما ریسک پذیر است و مسائل مربوط به بودجه هم بر آن تاثیر گذار است، عنوان کرد: سیاست‌های غلط ، بازار سرمایه را به سمت فروش اوراق دولتی برای تامین کسری بودجه سوق می دهد. بنابراین، باید به سمت تدوین برنامه‌های درست و منطقی به منظور رونق و رشد بازار سرمایه حرکت کرد.

وی با بیان اینکه ده فرمانی که در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت تصویب شده در صورت اجرا می‌تواند باعث بهبود بازار شود، اضافه کرد: متاسفانه در بدنه دولت افرادی موافق اجرا شدن این ده بند نیستند اما موضوع افزایش درآمد شرکت‌های بورسی با کاهش نرخ بهره بدون ریسک بعد از خروج بودجه از مجلس، از اهیمت چندانی برای فعالان بازار برخوردار است.

وی افزود: از دید اقتصادی، اگر نرخ بهره بدون ریسک به زیر ۲۰ درصد کاهش یابد، اتفاق خوبی است در غیر این صورت با مشکلات زیادی در جذب منابع در بخش واقعی اقتصاد و تولید مواجه خواهیم شد.

این اقتصاددان در مورد بورس گفت: بورس دماسنج اقتصاد یک کشور است اما در اقتصاد شاخص دیگری هم وجود دارد که بیانگر اوضاع و احوال اقتصاد است. بورس یکی از حساس‌ترین شاخص‌های اقتصادی در تمام دنیا و نشان دهنده تحولات سیاسی و اقتصادی است که در جامعه رخ می‌دهد.

صفاری خاطر نشان کرد: متاسفانه ۸۰ درصد از تحولات بازار سرمایه ناشی از عوامل بیرونی بازار چون تحولات اقتصادی، بودجه، نرخ بهره، تحولات سیاسی، تحولات پس از برجام، نرخ ارز در بودجه و حتی تحولات قضایی است که بر بازار تاثیر گذار هستند و با وجود این عوامل خارجی نمی‌توان انتظار آرامش و پایداری صد در صدی از بازار سرمایه داشت.

از دید اقتصادی، اگر نرخ بهره بدون ریسک به زیر ۲۰ درصد کاهش یابد، اتفاق خوبی است در غیر این صورت با مشکلات زیادی در جذب منابع در بخش واقعی اقتصاد و تولید مواجه خواهیم شد.

یک اقتصاددان با بیان اینکه بازار سرمایه و بازار پول هر دو رقیب یکدیگر هستند و نرخ بهره تعیین کننده است که پس انداز روانه بانک شود یا در بازار سرمایه مورد استفاده قرار گیرد، به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: در این مدت نرخ بهره در بازار پول به شدت افزایش یافته است. نرخ بهره بانکی از ۱۵ درصد به ۲۲ درصد و نرخ اوراق منتشر شده از سوی دولت که توسط خود یا پیمانکاران در بازار توزیع می شود به ۲۵ درصد رسیده است.

مصطفی صفاری با اشاره به اینکه بازار سرمایه در کشور ما ریسک پذیر است و مسائل مربوط به بودجه هم بر آن تاثیر گذار است، عنوان کرد: سیاست‌های غلط ، بازار سرمایه را به سمت فروش اوراق دولتی برای تامین کسری بودجه سوق می دهد. بنابراین، باید به سمت تدوین برنامه‌های درست و منطقی به منظور رونق و رشد بازار سرمایه حرکت کرد.

وی با بیان اینکه ده فرمانی که در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت تصویب شده در صورت اجرا می‌تواند باعث بهبود بازار شود، اضافه کرد: متاسفانه در بدنه دولت افرادی موافق اجرا شدن این ده بند نیستند اما موضوع افزایش درآمد شرکت‌های بورسی با کاهش نرخ بهره بدون ریسک بعد از خروج بودجه از مجلس، از اهیمت چندانی برای فعالان بازار برخوردار است.

وی افزود: از دید اقتصادی، اگر نرخ بهره بدون ریسک به زیر ۲۰ درصد کاهش یابد، اتفاق خوبی است در غیر این صورت با مشکلات زیادی در جذب منابع در بخش واقعی اقتصاد و تولید مواجه خواهیم شد.

این اقتصاددان در مورد بورس گفت: بورس دماسنج اقتصاد یک کشور است اما در اقتصاد شاخص دیگری هم وجود دارد که بیانگر اوضاع و احوال اقتصاد است. بورس یکی از حساس‌ترین شاخص‌های اقتصادی در تمام دنیا و نشان دهنده تحولات سیاسی و اقتصادی است که در جامعه رخ می‌دهد.

صفاری خاطر نشان کرد: متاسفانه ۸۰ درصد از تحولات بازار سرمایه ناشی از عوامل بیرونی بازار چون تحولات اقتصادی، بودجه، نرخ بهره، تحولات سیاسی، تحولات پس از برجام، نرخ ارز در بودجه و حتی تحولات قضایی است که بر بازار تاثیر گذار هستند و با وجود این عوامل خارجی نمی‌توان انتظار آرامش و پایداری صد در صدی از بازار سرمایه داشت.

جریان کلی معاملات ابزار پیش‌نگر بورس‌کالا، یعنی پیمان‌‌‌های آتی با تاثیرپذیری از روند کاهشی بازار ارز، روز گذشته را با کاهش نرخ تسویه دارایی‎های سرمایه‌‌‌ای خود (واحدهای صندوق طلا و نقره) سپری کرد. با افت بهای ارز در بازار آزاد، آن هم تا سطوح چندماه اخیر خود، فرضیه ریزش نرخ در بین اهالی بازار ابزارهای مالی-کالایی بورس کالا تقویت شده است. این در حالی است که داده‌‌‌های پراهمیت معاملاتی این بازار، یعنی حجم و ارزش معاملات در کنار موقعیت‌‌‌های باز تعهدی (خرید و فروش همزمان) تغییر قابل‌توجهی نداشته و همواره استراتژی غالب معامله‎گران این بازار را محافظه‌‌‌کارانه ترسیم می‌کنند.

معامله‌‌‌گران آتی در انتظار ثبات نرخ در بازارها
در جریان معاملات تابلوی آتی بورس‌کالا طی دو هفته متوالی تحرک چندانی را شاهد نبودیم که این امر از انتظار معامله‌‌‌گران برای به ثبات رسیدن تکانه‌‌‌های قیمتی در بازارهای موازی نظیر ارز و طلا خبر می‌دهد. به عبارت دقیق‌‌‌تر با چراغ سبز اخیری که دولت آمریکا در مورد بازگشت معافیت‌‌‌های تحریمی نشان داد، مسیر مذاکرات برجام هموار و بار دیگر امیدهایی برای به نتیجه رسیدن این نشست‌‌‌ها و تعیین تکلیف تحریم‌‌‌ها ایجاد شد. به این ترتیب معامله‌‌‌گران نه‌تنها به استراتژی محافظه‌‌‌کارانه خود ادامه می‌دهند، بلکه سعی دارند تا جای ممکن از ورود هیجانی به این بازار و حتی گرفتن موقعیت‌‌‌های خرید، آن هم با نرخی بسیار بالاتر از بهای دارایی پایه به‌شدت خودداری کنند؛ چرا که احتمال ریزش قیمت‌ها با هموار شدن مسیر مذاکرات بدیهی‌‌‌ به نظر می‌‌‌رسد؛ همان‌طور که پس از اعلام این اقدام، شاهد افت نرخ آزاد ارز و ورود بهای دلار به کانال 26‌هزار تومانی، آن هم از مردادماه سال‌جاری تاکنون بودیم. از آنجا که معامله پیمان‌‌‌های آتی نیز مبتنی بر ذهنیت اهالی این بازار و پیش‌بینی آنها از دورنمای قیمتی دارایی‌‌‌های پایه است، شاهد نوسان منفی نرخ و تکانه‌‌‌های بهای تسویه این پیمان‌‌‌ها در نزدیکی نرخ دارایی پایه آن هستیم؛ آن هم به گونه‌‌‌ای که حتی در سررسیدهای نزدیک‌‌‌تر برخی نمادها زیر قیمت دارایی پایه خود معامله می‌‌‌شوند که اصطلاحا به شرایط بکواردیشن معروف است. البته تداوم فرضیه ریزش نرخ در سال آینده در قیمت سررسیدهای دورتر نیز به چشم می‌‌‌خورد؛ تا جایی که قیمت این سررسیدها چندان بالاتر از بهای دارایی پایه خود نیست.

موشکافی معاملات سه دارایی تابلوی آتی
پرمعامله‌‌‌ترین محصول تابلوی آتی بورس‌کالا یعنی زعفران نگین، روز گذشته با سه سررسید معامله شد که نزدیک‌ترین تاریخ تحویل این محصول19 بهمن‌ماه بود. از این رو شاهد خروج یکی از نمادهای زعفران نگین بودیم که با 24/ 0درصد کاهش بهای تسویه معامله و به میزان بیش از 55درصد از موقعیت‌های باز این نماد از بازار خارج شد.

روز گذشته عموم نمادهای فعال طلای سرخ بازار آتی و گواهی سپرده بورس‌کالا با نوسان مثبت نرخ همراه شدند که البته چندان رشد نرخ برجسته‌‌‌ای به شمار نمی‌رود و در سطوح پایین معامله می‌شود. دیگر نمادهای این محصول یعنی SAFES00(سررسید اسفند 1400) و SAFOR01(سررسید اردیبهشت 1401) به ترتیب با نرخ تسویه 35‌هزار و 630تومان و 39‌هزار و 980تومان معامله شدند که به دلیل خروج نزدیک‌ترین سررسید زعفران نگین از این بازار شاهد مهاجرت نقدینگی به این دو نماد هستیم. از این رو میزان موقعیت‌‌‌های تعهدی خرید و فروش در این دو نماد مجموعا بالغ بر 32درصد افزایش را به ثبت رسانده است.

دو دارایی سرمایه‌‌‌ای بازار آتی یعنی واحدهای صندوق طلا و نقره روز گذشته با تاثیرپذیری از نوسان کاهشی بهای آزاد ارز که به نوعی به کف قیمتی چند ماه اخیر خود رسیده است، عقبگرد نرخ تسویه را تجربه کرده و با نوسان منفی نرخ همراه شدند. این در حالی است که تکانه قیمتی (محدود) افزایشی در بازارهای جهانی برای این دو فلز گرانبها که برآیند آن طی هفته گذشته مثبت ارزیابی می‌شود، اثرگذاری چندانی بر جریان معاملات تنها بازار پیش‌نگر بورس‌کالا ندارد و به نظر می‌رسد منشأ ذهنیت کاهشی این افراد، بهای آزاد ارز به شمار می‌رود که این روزها روند نزولی را در پیش گرفته است.

به عبارت دقیق‌‌‌تر، قیمت اونس طلا در بازارهای جهانی روز سه‌‌‌شنبه (در لحظه تنظیم این گزارش) به حدود 1820دلار در هر اونس رسید؛ زیرا نگرانی‌های فزاینده در مورد افزایش فشارهای قیمتی، سرمایه‌گذاران را به خرید دارایی‌هایی همچون طلا به منظور پوشش ریسک ناشی از نوسان نرخ ترغیب کرد. از طرف دیگر کاهش فشار ناشی از بازدهی بالاتر اوراق خزانه‌‌‌داری ایالات‌متحده پس از انتشار گزارش اخیر مبنی بر افزایش مشاغل به این روند کمک بسزایی کرد. داده‌‌‌های منتشرشده در روز جمعه نشان داد که حقوق و دستمزد مشاغل غیرکشاورزی طی ماه ژانویه افزایش یافته و میزان افزایش آن از انتظارات پیشی گرفته که نشان‌دهنده تاثیر محدود سویه اُمیکرون کرونا بر بازار کار ایالات‌متحده است. با نگاهی به آینده، سرمایه‎گذاران منتظر انتشار شاخص قیمت مصرف‌کننده ایالات‌متحده در ژانویه در روز پنج‌شنبه هفته جاری هستند که انتظار می‌رود نسبت به سال گذشته 3/ 7‌درصد افزایش یابد که بزرگ‌ترین افزایش از سال 1982 تاکنون به شمار می‌رود. بر این اساس گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها برای افزایش 50واحدی نرخ بهره فدرال‌رزرو در ماه مارس را تقویت می‌کند.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که نقره در ابتدای ماه فوریه روند افزایشی به خود گرفت و در معاملات جهانی خود به سطح 23دلار در هر اونس نزدیک شد. چشم‌‌‌انداز کوتاه‌‌‌مدت این فلز سفید همچنان نزولی است؛ زیرا سرمایه‌گذاران از چشم‌‌‌انداز سیاست‌‌‌های بانک‌های مرکزی بزرگ سراسر جهان، به‌‌‌ویژه فدرال‌رزرو نگران هستند، در حالی که در شرایط تورمی و تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک در اوکراین می‌‌‌توان با خرید دارایی‌‌‌های امن، از ضررهای بزرگ جلوگیری کرد.واحدهای صندوق طلای بورس‌کالا در تابلوی آتی، با سه سررسید بهمن 1400 و فروردین و خردادماه 1401 معامله می‌‌‌شوند که در هر سه نماد خود نوسان منفی نرخ تسویه را به ثبت رساندند. نزدیک‌‌‌ترین سررسید این دارایی سرمایه‌‌‌ای 20بهمن‌ماه از تابلو خارج می‌شود و روز گذشته با نرخ تسویه 7‌هزار و 910تومان معامله شد؛ قیمتی که پایین‌‌‌تر از نرخ دارایی پایه آن یعنی واحدهای صندوق طلای لوتوس قرار گرفت. در گروه نقره تابلوی آتی بورس‌کالا، نوسان منفی نرخ برای هر دو سررسید فعال این دارایی به ثبت رسید؛ آن هم در شرایطی که هر دو نماد این دارایی سرمایه‌‌‌ای برای تحویل سال آینده در ماه‌‌‌های فروردین و خردادماه معامله می‌شوند.

نوسان محدود داده‌‌‌های پراهمیت در بازار آتی
جریان معاملات پیمان‌‌‌های آتی هفته گذشته از روندی مشابه با هفته قبل ما قبل خودحکایت دارد که به سبب آن داده‌‌‌های حیاتی این بازار با نوسان اندک به ثبت رسیدند. مجموعه موقعیت‌‌‌های باز تعهدی در نمادهای فعال طی هفته گذشته بدون تغییر و در سطح 325‌هزار و 470موقعیت همزمان خرید و فروش باقی ماند که نقدینگی این بازار را به 900میلیارد تومان رساند. این در حالی است که حجم و ارزش معاملات این بازار به میزان اندکی افزایش داشت. یعنی هفته گذشته 106‌هزار و 377قرارداد آتی معامله شد که ارزشی بالغ بر 399میلیارد تومان را به ثبت رساند. به عبارت دقیق‌‌‌تر هفته گذشته مجموعا هشت‌نماد فعال از سه دارایی زعفران نگین، نقره و واحدهای صندوق طلا مورد دادوستد قرار گرفتند که از بین آنها زعفران نگین با 100‌هزار و 751قرارداد بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص داد.

عرضه‌‌‌های شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف هفته جاری همچنان با استقبال خوب متقاضیان روبه‌رو شد، به‌‌‌نحوی که خریداران برای کسب سهم از شمش فولاد عرضه‌شده در این بازار دست به رقابت قیمتی زدند. این در حالی است که انتشار اخبار مثبت از مذاکرات احیای برجام، زمینه کاهش قیمت و رکود در بسیاری از بازارهای کشور را ظرف روزهای اخیر به وجود آورده و در این میان حتی معاملات مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد با توجه به سیگنال‌‌‌های کاهشی نرخ ارز دستخوش این رکود شده است. با این حال، صنایع تکمیلی مصرف‌کننده شمش فولاد با نگرانی نسبت به رشد قیمت شمش در هفته‌‌‌های آینده با توجه به روند افزایشی به وجوده آمده در قیمت‌های جهانی، کمبود و افزایش نرخ آهن‌‌‌اسفنجی در بازار داخل تحت تاثیر افزایش هزینه تولید و برآورد رشد قیمت در میان‌مدت و سال آینده، بر حجم خریدهای خود در هفته جاری افزودند.

رونق در بخش میانی زنجیره فولاد ادامه‌‌‌دار شد
معاملات شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران به روال هفته‌‌‌های اخیر پررونق بود و صنایع تکمیلی فعال در این حوزه از شمش فولاد عرضه‌شده با قیمت پایه 12‌هزار و 680تومان استقبال کردند. گرانی و کمبود آهن‌‌‌اسفنجی، برآورد کاهش عرضه شمش فولاد در هفته‌‌‌های پیش‌‌‌رو با توجه به کمبود آهن‌‌‌اسفنجی و تسهیل صادرات شمش فولاد و احتمال گران شدن قیمت پایه شمش با توجه به سیگنال افزایش قیمت جهانی شمش فولاد، مهم‌ترین دلایل رونق این بازار بود. از 109‌هزار تن شمش فولاد عرضه‌شده در رینگ دیروز شمش فولاد، حدود 104‌هزار تن با میانگین قیمت 12‌هزار و 900تومان مورد معامله قرار گرفتند. استقبال خریداران از شمش فولاد به رقابت قیمتی حدود 2درصدی در این بخش منجر شد.

بی‌‌‌اعتنایی معاملات شمش به مذاکرات احیای برجام
ظرف روزهای اخیر گمانه‌‌‌زنی‌‌‌های مثبتی از احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات وین منتشر شد که این گمانه‌‌‌زنی‌‌‌ها، به تعدیل نرخ ارز آزاد و نیمایی انجامید. همواره عقبگرد نرخ ارز در بازار داخل، به رفتار فعالان بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران جهت داده و عموما تعدیل نرخ ارز به کاهش حجم خریدها منجر می‌شود؛ اما این بار این افت نرخ به کاهش محسوس در خرید از بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران، به‌خصوص در بخش فولاد منجر نشد.

بخشی از حفظ رونق در رینگ فولاد بازار فیزیکی بورس کالا، به‌رغم سیگنال‌‌‌های کاهشی نرخ ارز نیمایی و آزاد به روند نوسان قیمت در بازارهای جهانی بازمی‌گردد. بهای فولاد در بازارهای جهانی وارد مسیر رشد نرخ شده که این موضوع سیگنالی خلاف جهت تعدیل نرخ ارز در بازار داخل است و سرعت‌‌‌گیری در مقابل تعدیل قیمت پایه با وجود افت نرخ ارز خواهد بود. این پیش‌‌‌بینی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود متقاضیان محصول از رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران خریدهای خود را به امید کاهش نرخ در هفته‌‌‌های بعد به تعویق نیندازند و به این ترتیب، رونق در بخش فیزیکی بورس‌کالای ایران حفظ شود.

در عین حال، به شکل سنتی همواره هفته‌‌‌های پایانی سال زمان رونق در بازارهای کالایی است. رشد قابل ملاحظه تورم تولیدکننده با توجه به تورم عمومی و افزایش هزینه‌‌‌های جاری باعث می‌شود قیمت اغلب کالاها در سال جدید افزایشی شود. پیش‌بینی رشد قیمت مواد اولیه با شروع سال جدید باعث می‌شود به شکل سنتی بر حجم خرید در هفته‌‌‌های پایانی هر سال افزوده شود و این موضوع رونق بازار فیزیکی بورس‌کالا را در بهمن و اسفند به همراه دارد. افزایش فعالیت ساخت‌‌‌وساز با نزدیک‌شدن به بهار موضوع دیگری است که رونق حجم معاملات را در هفته‌‌‌های پایانی سال به همراه دارد.

بلاتکلیفی نرخ پایه
در معاملات شمش فولاد طی هفته جاری تنها یک نرخ برای عرضه شمش فولاد تعیین شد؛ این در حالی بود که از هفته ابتدایی تیرماه امسال، کف و سقف قیمتی برای عرضه شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌کالا تعیین می‌‌‌شد. ظرف هفته اخیر، فرمول تعیین قیمت پایه عرضه شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران دستخوش چند تغییر شد. پس از اتمام زمان معاملات شمش فولاد طی هفته گذشته در روز دوازدهم بهمن، بورس‌کالای ایران در اطلاعیه‌‌‌ای رسمی اعلام کرد که نرخ پایه شمش فولاد برای عرضه در هفته جاری (روز سه‌‌‌شنبه نوزدهم بهمن‌ماه) بر اساس میانگین نرخ معامله هفته قبل با احتساب بازه صفر تا مثبت 3درصدی تعیین خواهد شد. اما روز دوشنبه هجدهم بهمن، بورس‌کالای ایران در ابلاغیه‌‌‌ای جدید اعلام کرد که قیمت پایه شمش فولاد بر اساس اطلاعیه قبلی اجرایی نمی‌شود؛ چرا که درصورت استفاده از فرمول اعلامی هفته قبل قیمت پایه از 95‌درصد قیمت شمش فولاد صادراتی کشور بیشتر می‌‌‌شد. در ادامه، بورس‌کالای ایران قیمت عرضه شمش فولاد در هفته جاری را 12‌هزار و 680تومان اعلام کرد.

اطلاعیه بورس کالا مبنی بر حذف کرانه منفی 3‌درصد در تعیین نرخ پایه برای عرضه هفته جاری با استدلال بهبود بازارهای صادراتی شمش فولاد و ترغیب فولادسازان به عرضه در بازار داخل انجام شده بود. اما تعدیل نرخ ارز نیمایی در بازار داخل ظرف یک‌هفته اخیر باعث شد به‌رغم افزایش قیمت شمش فولاد صادراتی کشور، از نرخ آن در بازار داخل کاسته شود.

در شرایطی که نرخ ارز نیمایی در بازار داخل به تبع مذاکرات احیای برجام کاهشی شده، اگر بورس‌کالا از رویه پیشنهادی هفته قبل برای تعیین قیمت پایه عرضه شمش فولاد در رینگ هفته جاری استفاده می‌‌‌کرد، نرخ پایه تعیین‌شده برای عرضه شمش فولاد از 95‌درصد قیمت شمش فولاد صادراتی کشور فوب خلیج‌فارس بیشتر می‌‌‌شد. بنابراین بورس کالا هفته جاری تعیین نرخ بر اساس پیشنهاد عملکرد را کنار گذاشت و به سراغ رویه قبلی برای تعیین نرخ پایه شمش فولاد یعنی استفاده از فرمول 95‌درصد قیمت شمش فولاد صادراتی فوب خلیج‌فارس رفت.

قیمت بیلت صادراتی ایران فوب خلیج‌فارس ظرف هفته اخیر رشد 36/ 1درصدی داشت و به 560دلار به ازای هر تن رسید، اما در این بازه زمانی نرخ ارز نیمایی کاهش داشت و این موضوع باعث شد نرخ ارز نیمایی سرعت‌‌‌گیری در مسیر رشد قیمت پایه شمش فولاد باشد.

مشخص نبودن رویه تعیین نرخ پایه شمش فولاد برای عرضه در هفته جاری به معضلی برای صنایع تکمیلی فعال در این بخش تبدیل شده است. این موضوع امکان برنامه‌‌‌ریزی برای خرید مواد اولیه را از صنایع مصرف‌کننده شمش فولاد گرفته است، بنابراین انتظار می‌رود بورس‌کالا این رویه را روشن کند.

خبرهای وین بر رکود معاملات بازار آزاد مقاطع طویل افزود
برآورد کف‌‌‌نشینی قیمت عرضه مقاطع طویل فولادی در هفته گذشته باعث شد از عرضه میلگرد در معاملات چهارشنبه سیزدهم بهمن استقبال نسبتا خوبی شود. این موضوع سیگنالی در جهت رونق بازار مقاطع طویل فولادی برای هفته جاری بود؛ اما انتشار اخبار مثبت از مذاکرات احیای برجام در ابتدای هفته و تعدیل نرخ ارز باعث شد بر رکود حاکم بر معاملات مقاطع طویل فولادی ظرف هفته جاری افزوده شود. با این حال، این رکود کاهش قیمت مقاطع در بازار را به همراه نداشت؛ چرا که شمش فولاد در ماه‌‌‌های اخیر در محدوده 12‌هزار و 500تومان تا 13‌هزار و 900تومان در رینگ صنعتی بورس‌کالا مورد معامله قرار گرفت. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده شمش فولاد طی هفته‌‌‌های گذشته با نرخی در بازه 13‌هزار و 650تومان تا 15هزار تومان برای نوردکار تمام شده است. در چنین شرایطی میلگرد 15‌هزار و 300تومانی در بازار آزاد رقمی منطقی است و نمی‌‌‌توان انتظار داشت قیمت‌ها به‌سادگی از نرخ‌های فعلی عقب‌‌‌نشینی کنند.

در حالی که در ماه‌های اخیر وضعیت بازار رمزارزها مساعد نبود، اما بیت‌کوین طی روزهای اخیر عملکرد خارق‌العاده‌ای داشته است. نخستین رمزارز بازار موفق شد که در پی فشار خرید به وجود آمده از سد خط روند نزولی خود عبور کند. این عبور پرقدرت به بیت‌کوین اجازه داد تا قیمت خود را به کانال ۴۲ هزار دلار رسانده و برای مدتی در آن استراحت کند. از سوی دیگر، گزارش بازار کار آمریکا که در روز جمعه منتشر شد نشان داد که میزان بیکاری در آمریکا بیش از انتظارها کاهش داشته و با توجه به این موضوع، انتظار می‌رود که رشد اقتصادی در سه‌ماهه اول سال جاری میلادی آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد نبوده و عملکرد به‌مراتب بهتری را از خود به‌جا گذارد.
خروج بیت‌کوین از وضعیت قرمز
این نکته برای طلا چندان جالب نیست و می‌تواند در بازار طلا فشار فروش ایجاد کند، اما هنوز برای چنین قضاوتی زود است، چرا که طلا توانسته با همه فشارها خود را بالای حمایت ۱۸۰۰ دلار نگاه دارد. بیت‌کوین در هفته گذشته با عبور از خط روند نزولی خود توانست به کانال ۴۲ هزار دلار برسد. پس از چند روز نوسان در این کانال، روز گذشته برای عبور از سد بعدی قیمت یعنی ۴۵ هزار و ۵۰۰ دلار اقدام کرد، اما توان قیمتی به گونه‌ای نبود که بتواند از این محدوده عبور کند. در حال حاضر این مقاومت ذکر شده از اصلی‌ترین سدهای قیمتی بیت‌کوین برای عبور است. بررسی داده‌های بازار رمزارزها نشان می‌دهد که هرچند خالص ورودی استیبل‌کوین‌ها به صرافی‌های ارز دیجیتال طی روزهای اخیر مثبت بوده است، ولی حجم بسیار کاهش یافته که نشان از کاهش قدرت خرید در بازار دارد. استیبل‌کوین‌ها رمزارزهایی هستند که ارزش آنها برابر با یک واحد از یک ارز خاص است و در اینجا منظور از استیبل‌کوین‌ها، توکن‌هایی است که ارزشی برابر با یک دلار آمریکا دارند. بررسی داده‌های خالص جریان ورودی بیت‌کوین به صرافی‌ها نیز نشان می‌دهد که حجم ورود و خروج بیت‌کوین در صرافی‌ها کاهش چشمگیر داشته است. این موضوع نشانگر آن است که درحال حاضر در قیمت‌های کنونی نوعی تعادل میان خریداران و فروشندگان وجود دارد. با توجه به نکات گفته شده، چنانچه شاهد افزایش ورود استیبل‌کوین به صرافی‌ها باشیم می‌توان انتظار داشت که با افزایش قدرت خرید در بازار، قیمت بیت‌کوین نیز افزایش یابد. اما هنوز در سطح سیاسی، یک ریسک اساسی برای بازارهای ریسکی مانند بازار رمزارزها وجود دارد. به گفته پنتاگون، روسیه آمادگی ۷۰ درصدی برای حمله به اوکراین دارد. اگرچه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرده است که برنامه‌ای برای حمله به اوکراین ندارد، اما شواهد و قرائن به‌گونه‌ای است که ظاهرا حمله به اوکراین دور از انتظار نیست. به گفته تحلیل‌گران سیاسی، حمله روسیه به اوکراین موجب کشته شدن بیش از ۵۰ هزار شهروند اوکراینی خواهد شد و تبعات جنگ می‌تواند برای اروپا، بحران هجوم پناهندگان اوکراینی را ایجاد کند. این ریسک موجود به‌نظر می‌رسد یکی از اصلی‌ترین عللی است که به طلا کمک کرده تا در کانال ۱۸۰۰ دلار باقی بماند. بهبود شرایط بیکاری و احتمال رشد بیشتر اقتصاد آمریکا و افزایش نرخ‌های بهره در سراسر جهان برای مبارزه با تورم از اصلی‌ترین دلایلی است که می‌تواند فشار فروش سنگینی را در طلا ایجاد کند. اما به‌نظر می‌رسد تا زمانی که بحران جنگ روسیه و اوکراین وجود داشته باشد، طلا خود را در این محدوده حفظ کند.

رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران با بررسی بازار مشتقات به انواع ابزارهای این بازار و تفاوت‌های آن با بازار سهام پرداخت. سپیده رستمی‌نیا‌ به مسائلی چون ماهیت و ویژگی‌های بازار مشتقه و انواع اوراق این بازار پرداخت‌ و گفت: آپشن‌ها یا اختیار معامله جذاب‌ترین ابزار در این بازار است. رستمی‌نیا در این برنامه از راه‌اندازی ابزاری جدید برای کمک به محاسبه ریسک خبر داد و گفت ماشین‌حساب معامله تئوریک به زودی روی وب‌سایت فرابورس قرار خواهد گرفت.
اوراق اختیار چیست؟
رستمی‌نیا در توضیح اینکه اوراق اختیار چیست، گفت: اختیارها انواع اوراقی هستند که اختیار معامله یک دارایی را در آینده به سرمایه‌گذار می‌دهند. او با اشاره به اهرمی بودن ابزار اختیار معامله عنوان کرد: اهرمی بودن یعنی بتوان با پول کمی وارد سرمایه‌گذاری شد، اما با سود یا زیان بیشتری مشارکت در سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر باشد. او به ریسک‌های اوراق اختیار اشاره کرد و افزود: ریسک این اوراق بسته به هر پوزیشنی متفاوت است، اما کمترین ریسک دارنده اختیار خرید این است اگر به سررسید برسد و آپشن را اعمال نکند، سرمایه از بین می‌رود، اما در بازار سهام چنین ریسکی وجود ندارد و می‌توان سهام را نگه‌ داشت.

ویژگی مهم و جذاب آپشن‌ها
رستمی‌نیا دو طرفه بودن را از ویژگی‌های مهم این بازار دانست و گفت: از جذابیت‌های بازار آپشن و بازار مشتقات این است که می‌توان در زمان افت قیمت با انواع ابزارهای این بازار، سود شناسایی کرد و این ویژگی بازار مشتقه را متفاوت از بازار سهام می‌کند. او با اشاره به اینکه در بازار سهام باید یک دارایی فیزیکی در اختیار سرمایه‌گذار باشد تا امکان فروش آنی فراهم شود، تصریح کرد: در بازار نقد نمی‌توانیم دارایی را که نداریم به فروش برسانیم. اما در آپشن، فروش به مفهوم وجود یک دارایی که در اختیار داریم نیست، بلکه قصد داریم وارد یک قرارداد بشویم، به این ترتیب که این قرارداد سررسیدی دارد که باید در زمان مقرر اعمال شود، در این بازار وجه تضمین برای اجرای تعهد در موعد مقرر وجود دارد که این وجه در حساب کارگزاری شارژ می‌شود. رستمی‌نیا «آموزش و فرهنگ‌سازی» را موضوع بسیار مهمی برای توسعه بازار مشتقات دانست و گفت: سرمایه‌گذاران در قدم اول باید با ادبیات این بازار آشنا شوند. او با اشاره به اینکه به دلیل مسائل فقهی امکان تعریف شاخص در بازار ایران وجود ندارد، گفت: اما با توجه به ویژگی‌های صندوق‌های ETF که از مهم‌ترین آنها عدم توقف نماد این صندوق‌ها، تنوع سبدهای صندوق‌های قابل معامله و نقدشوندگی آنها، تصمیم گرفتیم روی ETF‌ها آپشن تعریف کنیم. در همین راستا روی دو ETF کاریس و داریوش آپشن‌ها را باز کردیم و هر دو موفق بوده است. او با اشاره به اینکه طی معاملات روز شنبه ۱۷ بهمن در فرابورس روی تک سهم جدیدی آپشن منتشر شد، ادامه داد: به زودی ابزارهای جدید هم در بازار مشتقه منتشر خواهد شد. همچنین طی مصوبه‌ای تمام بازارگردان‌های سهام در بورس و فرابورس می‌توانند روی سهام اختصاصی خود در آپشن‌های آنها هم فعال شوند که اتفاق خوبی برای عمق‌بخشی به بازار آپشن و افزایش نقدشوندگی بازار است. به این ترتیب بازارگردان‌ها می‌توانند اوراق اختیار فروش تبعی را در سهام اختصاصی خود منتشر کنند.

اثرگذاری بازار مشتقه بر بازار نقدی
رستمی‌نیا در مورد اثرگذاری بازار مشتقات بر بازار نقد با اشاره به پیشینه این بازارها در بازارهای جهانی عنوان کرد: حجم معاملات مشتقات در این بازارها به مراتب چند برابر بازار نقد است. مطالعاتی که در این بازارها انجام شده به جمع‌بندی نهایی نرسیده است که بازار مشتقات روی بازار نقد تاثیر مشخصی داشته باشد. او در ادامه عنوان کرد: باید این نکته را در نظر گرفت که در این بازارها موارد مشخص سررسیدی وجود ندارد و عمق و نقدشوندگی بازار متفاوت است. با این وجود در برخی پیک‌های قیمتی بازار نقد روی بازار مشتقه و در برخی سررسیدها بازار مشتقه پیشرو بوده و روی نقد اثر گذاشته است. رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس در مورد رابطه بین بازار مشتقات و بازار نقد در ایران عنوان کرد: در مورد بازار ایران نتایجی که حاصل شده نشان می‌دهد اگر سررسیدها را در مقاطع خاصی در نظر بگیریم روی بعضی از سهم‌ها ممکن است بازار نقد تحت تاثیر قرار بگیرد. البته با بیشتر شدن عمق و نقدشوندگی بازار مشتقات باید این مطالعات دوباره مرور شود. او در خصوص شیوه‌ اثرپذیری بازارهای نقد و مشتقات در ایران از یکدیگر گفت: ما دو نوع تحویل نقدی و فیزیکی داریم. در تحویل نقدی مطالبه شما به عنوان دارنده اختیار در سررسید، مابه‌‌التفاوت قیمت بازار و قیمت اعمال است. به گفته او در تحویل فیزیکی اما معامله‌گر می‌خواهد اختیار را به صورت فیزیکی استفاده کند. به این ترتیب اگر اختیار خرید سهم را بخرید یا اختیار فروش سهم را بفروشید و در نتیجه تسویه فیزیکی از طرف فروشنده اعلام شود تسویه باید به صورت فیزیکی انجام شود. در این فرآیند اگر تعداد زیادی افراد دارنده موقعیت فروش باشند که باید سهم را بخرند و تحویل بدهند ممکن است در موارد سررسید روی بازار تاثیر بگذارد.

راه‌اندازی ماشین‌حساب معاملات قیمت
رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران در پاسخ به برخی چالش‌های مطرح شده از راه‌اندازی ماشین‌حساب معامله تئوریک خبر داد و گفت: به زودی این ماشین حساب با استفاده از مدل بلک_شوز روی سایت فرابورس قرار خواهد گرفت. همه افرادی که خواهان داشتن قیمت تئوریک اولیه هستند می‌توانند از این ماشین حساب استفاده کنند. او در ادامه عنوان کرد: در این ماشین حساب که توسط ۳ اداره آمار، مشتقات و نرم‌افزار فرابورس تهیه شده است، محاسبه‌ نوسانات ضمنی و سایر حروف یونانی برای محاسبه ریسک هم دیده شده است.

تنها ۴۰روز تا پایان سال ۱۴۰۰ باقی مانده است و همزمان با نوسان ناپایدار دماسنج بورس حول محور ۳/ ۱میلیون واحد، خروج سرمایه‌های خرد از گردونه معاملات سهام ادامه دارد. کارشناسان انتظار دارند بورس در این مدت باقی‌مانده چندان متفاوت با آنچه گذشت نباشد؛ اما معتقدند مشخص شدن سرنوشت مذاکرات هسته‌ای می‌تواند بورس‌بازان را تا حدودی از سردرگمی کنونی برهاند تا شاید با تصمیمات قاطع‌تری دادوستد کنند.
هواشناسی بورس در چله پایانی سال
ناهنجاری سیاستگذاری در بازارهای مختلف، بورس‌بازان را هم بی‌نصیب نگذاشته است. رد پای تدابیر سیاستگذار به قدری در مسیری که بازارسهام پیموده پررنگ است که وضعیت مخاطره‌انگیز کنونی این بازار پرحاشیه را می‌توان زیر سایه آن به وضوح مشاهده کرد. گرچه حداقل در ۲ سال گذشته چه در زمان اوج بازار و چه در زمان افول آن پارامترهای شوک‌‌‌‌‌‌‌‌‌آور از جمله دخالت درمکانیزم بازار، اجرای دستورالعمل‌های۲۴ ساعته در قیمت‌گذاری برخی صنایع و حمایت‌‌‌های پولی توانست به عنوان مُسَکن‌های مقطعی چندروزی از بحران به وجود آمده بکاهد اما در نهایت به عنوان اهرمی بازدارنده بورس تهران را با تراژدی فراموش نشدنی همراه کرد.

نوسان چندباره حول ابرکانال ۳/ ۱‌میلیون واحد به‌رغم برخی تلاش‌‌‌ها سیگنال ضد و نقیضی به سرمایه‌گذاران بورسی مخابره می‌کند. در این میان به گفته تحلیلگران، سرمایه‌گذاران به دلیل حمایت‌ حقوقی‌ها از بازار، ابهامات موجود در نهایی شدن مباحث مربوط به لایحه بودجه و پرونده باز توافقات هسته‌ای قادر به فعالیت در فضای شفاف‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری نیستند. به همین دلیل است که در روزهای اخیر شاهد رکوردزنی خروج منابع از تالارهای شیشه‌های بودیم. با این حال مشخص شدن سرنوشت مذاکرات هسته‌‌‌ای می‌تواند بورس‌‌‌بازان را تا حدودی از سردرگمی و تردید کنونی برهاند تا شاید با قدرت تعقل بیشتری برای چینش پرتفو و همچنین ورود سرمایه‌‌‌های جدید به بورس بیندیشند.

دست و پنجه نرم کردن بورس با ابهامات
محمدشکری، کارشناس بازار سرمایه: شاخص کل بازار سرمایه روزگذشته با بیش از۶هزار واحد افزایش، در جایگاه یک ‌‌‌میلیون و ۲۸۱‌هزار واحدی قرار گرفت. این در حالی است که از ابتدای هفته، بازار در مدار نزولی قرار گرفته بود. این وضعیت در حالی است که سرمایه‌گذاران همچنان در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند. در به وجود آمدن این بلاتکیفی چندعامل مهم اثرگذار دخیل هستند. همان‌طور که می‌دانیم نتایج مذاکرات هسته‌ای و احتمال توافقات بین‌المللی بر همه بازارهای سرمایه‌گذاری سایه افکنده، ازاین‌رو بازار سرمایه نیز درکنار بازارهای موازی محتاطانه دنبال می‌شود. احتمال عقب‌نشینی بیشتر قیمت دلار از کانال ۲۶ هزارتومان این شائبه را به وجود آورده که با محتمل شدن این رخداد در بازار ارز، وضعیت قیمت سهام با تغییرات جدی مواجه شود. برهمین اساس افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در تالارهای شیشه‌ای به بیشترین حد ممکن رسیده است. سهامدارانی که در داخل بازار هستند با علم به این موضوع، راه خروج را درپیش گرفته‌اند. در این میان سرمایه‌گذارانی که از بازارهای رقیب رانده شده‌اند انگیزه‌ای برای واردکردن سرمایه خود به بورس ندارند. در چنین شرایطی که پرونده بازارسهام در سال‌جاری ۴۰ روز دیگر بسته می‌شود کفه خروج سرمایه می‌تواند تحت‌تاثیر عوامل مختلف، سنگین‌تر از کفه ورود باشد. خروج پول در ماه‌های اخیر بر تداوم این روند صحه می‌گذارد. با توجه به رشد قیمت کامودیتی‌ها، برخی صنایع مرتبط با این گروه با بازدهی مثبت ماهانه، شرایط نسبتا متعادلی را به رخ سهامداران کشیدند. صنایع کامودیتی‌محور و گروه‌های صادراتی عملکرد نسبتا مناسبی را به نمایش گذاشتند. اما برآوردها نشان می‌دهد این وضعیت برای همه گروه‌ها یکسان نبوده، به طوری که برخی صنایع از جمله خودرو و بانک به دلیل انتشار اخبار حاشیه‌ای مرتبط با مسائل مذاکرات هسته‌ای و قرارگرفتن دلار در مدار نزولی، نوسانات شدیدی را پشت سرگذاشتند. بازار سرمایه در ماه‌های اخیر با موج خروج منابع مواجه بود. از آنجا که این مهم تحت‌تاثیرعواملی در خارج از بازار ( که همچنان در گردنه بلاتکلیفی حیرانند) به وقوع پیوسته احتمالا ادامه‌دار خواهد بود. نکته بسیار مهمی که نباید از کنار آن به راحتی عبور کرد بحث حمایت‌های مصنوعی از بازار است. این سبک از حمایت‌ها بارها ازسوی فعالان و متخصصان بورسی به متولیان امر هشدار داده شده اما سیاستگذار بدون توجه به عواقب حمایت‌های دستوری، بازار را به چالش بیشتری کشانده است. کنترل بازار به دست حقوقی‌ها معمولا یکی از حربه‌هایی است که سیاستگذار برای کنترل بحران بازارسهام دست به دامن آن شده؛ این در حالی است که این سبک از حمایت‌ها هرگزنتوانسته ناجی بازارشود. تداوم روند کنترل دستوری بازار در هفته‌های آینده نیز می‌تواند دردسرساز شود. در شرایطی که بازار با عدم‌شفافیت دست به گریبان است، اصراربه اجرای برخی سیاستگذاری‌ها از جمله قدرت‌نمایی حقوقی‌ها در ورای معاملات نه‌تنها نمی‌تواند به جذب سرمایه منتهی شود بلکه حتی بر خروج بیشتر منابع نیزدر هفته‌های بعد سرعت می‌بخشد.

تداوم روند فرسایشی
شایان کرمی، کارشناس بازار سرمایه: واقعیت این است که بازار سرمایه بیشتر از بازارهای رقیب با عدم‌اعتماد سرمایه‌گذاران مواجه است. تصمیمات ضد و نقیضی که در یک سال و نیم گذشته برای این بازار اتخاذ شده بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران را رقم زده است. بازگشت اعتماد صاحبان پول به بورس در حال حاضر کار سختی است که به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نباشد. قرارگرفتن دراین سیکل احتمالا نتایج مثبتی تا پایان سال دربر نخواهد داشت و بازار به صورت نوسانی به روند خود ادامه خواهد داد. در حال حاضر هیچ محرک مثبتی که منجر به خیز جدی صعود بازار شود وجود ندارد. روند ملایم افت قیمت ارز در حالی آغاز شده که از سوی دیگر، کامودیتی‌ها نیز شرایط پر ریسکی را پشت سر می‌گذارند. افزایش میزان نرخ تورم آمریکا و اثرگذاری آن بر نرخ کامودیتی‌ها نشان می‌دهد که نمی‌توان به رشد قیمت این گروه‌ها دلخوش کرد. موضوع قیمت نفت نیز از جمله موضوعات مهم و اثرگذار بر بازارهای سرمایه‌گذاری از جمله بورس است. به همین دلیل به نظر می‌رسد باید منتظر ماند تا ببینیم نفت می‌تواند قله ۱۰۰ دلاری و بیشتر از آن را فتح کند یا نه. شواهد نشان می‌دهد کاهش عرضه نفت توسط روسیه به دلیل اختلافات پیش آمده با کشورهای اروپایی و ناکامی اوپک در افزایش سقف تولید نفت، نقش مهمی در سرنوشت قیمت طلای سیاه و صنایع زیرمجموعه آن بازی می‌کند. این موارد باعث افزایش قیمت نفت خواهد شد. افزایشی که می‌تواند تغییرات جدی در قیمت صنایع بورسی مرتبط با این حوزه به وجود آورد. اما این همه ماجرای بازار سرمایه نیست. فعالان بورسی می‌دانند تا وقتی ابهامات در مسائل بین‌المللی کشور و موضوعات مربوط به احیای برجام مرتفع نشود، خبری از بازگشت پول به بازار نخواهد بود. بازار سرمایه در هفته‌های آینده اگر بتواند با اخبارمثبت بین‌المللی روبه‌رو شود و دو طرف ایرانی و آمریکایی به توافقات اصلی دست یابند احتمالا با توجه به سقوط قیمت ارز به کانال‌های پایین‌تر، با تغییرات قیمتی سهام مواجه خواهد شد. با درنظر گرفتن احتمال افزایش قیمت نفت، صنایع پالایشی شاید وضعیت بهتری را تجربه کنند اما تجربه ثابت کرده معمولا شرکت‌های بورسی نسبت به نوسانات قیمت دلار واکنش بیشتری نشان می‌دهند تا سایر عوامل اثرگذار، از این رو با توجه به اینکه بازار خالی از هرگونه محرک جدی برای خیز به سمت صعود است، به نظر می‌رسد روند رکودی و فرسایشی بازار ادامه می‌یابد.

تشدید فشار از سوی قوانین مزاحم
حمیدمیرمعینی، کارشناس بازار سرمایه: وضعیت بازار سرمایه چنگی به دل نمی‌زند. قیمت دلار به عنوان اصلی‌ترین محرک بازار برای رشد قیمت سهام در حال نوسان منفی است. این مهم در کنار خروج ادامه‌دار منابع از بازار، سیگنال مثبتی برای سرمایه‌گذاران به همراه ندارد، از این رو می‌تواند در صورت تداوم، بازار سرمایه را به رکودی عمیق فرو ببرد. کمتر از یک ماه و نیم تا پایان سال باقی مانده اما سهامداران در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند. بخش عمده‌ای از سهامداران خرد از بازار خارج شده‌اند و آن دسته از سهامدارانی که در بازار مانده‌اند نیز انگیزه‌ای برای انجام معاملات بیشتر ندارند. در حالی بورس‌بازان در مسیری ناامید‌کننده گام برمی‌دارند که این وضعیت در ماه‌های قبل می‌توانست تا حدی کنترل و از عمق فاجعه بکاهد. اجرای برخی قوانین مزاحم در بازار از جمله محدودیت‌های دامنه نوسان در صورت حذف، پویایی بیشتری به دادوستدها می‌بخشد و جلوی فرار سرمایه‌گذاران را سد می‌کند. با این حال متولیان بورسی در همین راستا با آزمون و خطاهای تکراری راه سرمایه‌گذاران را سخت کردند. عدم‌اعتماد به سیاستگذاری‌های انجام شده از سوی سرمایه‌گذاران به اوج خود رسیده و پناه بر سهامداری را به امری غیرممکن تبدیل کرده است. وضعیت قیمت ارز نیز تا حدی مشخص است. ریزش اسکناس آمریکایی توانسته سهامداران بی‌شماری را راهی درهای خروج کند. گزارش‌های دی ماه برخی شرکت‌ها نیز در مقایسه با ماه قبل از آن، ازعملکرد ضعیف‌تری حکایت می‌کند. مجموع این عوامل چشم‌انداز روشنی از معاملات هفته‌های آتی ترسیم نمی‌کند.