اخبار بورس 1401.02.19

معاون شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: وثیقه قرار دادن دارایی سهام افراد برای دریافت وام با همکاری دو بانک ملی و قرض الحسنه مهر ایران عملیاتی می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از خبرگزاری صداوسیما؛ حسنلو گفت: در تلاش هستیم زیر ساخت وثیقه قرار گرفتن همه نمادها یا همه سهام سهامداران را آماده کنیم و به صورت الکترونیکی در اختیار بانک‌ها قرار دهیم تا آن‌ها بتوانند به پشتوانه وثیقه سهام به سهامداران تسهیلات ارائه دهند.

وی افزود: بانک ملی و بانک قرض الحسنه مهر ایران در این زمینه پیشتاز هستند و به زودی با فراهم شدن بسترهای قانونی، این دو بانک ارائه تسهیلات را آغاز خواهند کرد.

حسنلو اضافه کرد: آن چیزی که برای شرکت سپرده‌گذاری مهم است احراز هویت سهامداران است که به صورت کاملاً الکترونیکی انجام خواهد شد و نیازی به مراجعه حضوری نخواهد بود.

معاون شرکت سپرده‌گذاری مرکزی گفت: همه کسانی که می‌خواهند از این تسهیلات استفاده کنند حتماً باید در سامانه سجام ثبت نام کرده باشند.

وی افزود: در جریان اجرای این طرح، مشتری می‌تواند آن سهامی که می‌خواهد وثیقه شود و تعداد آنها را از طریق سامانه انتخاب کند و ما این درخواست را به بانک ارسال می‌کنیم تا بقیه مراحل وثیقه سهام انجام شود.

۵ درصد از سهام شرکت داروسازی دانا روز دوشنبه ۲۶ اردیبهشت ماه به روش ثبت سفارش، عرضه اولیه می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، معاونت نظارت بر بازار شرکت فرابورس ایران با انتشار اطلاعیه‌ای از واگذاری ۵ درصد از سهام شرکت داروسازی دانا با نماد معاملاتی «ددانا» معادل ۱۲۰ میلیون سهم به روش ثبت سفارش در روز دوشنبه، ۲۶ اردیبهشت ماه خبر داد.

براساس این اطلاعیه، ۵ درصد از سهام «ددانا» شامل ۱۲۰ میلیون سهم با قیمت مبنای ۲۵ هزار و ۵۶۴ ریالی هر سهم، دامنه قیمت ۲۳ هزار و ۸ تا ۲۸ هزار و ۱۲۱ ریالی و حداکثر سهمیه ۲۰۰ سهمی به هر سهامدار حقیقی و حقوقی به روش ثبت سفارش در بازار اول معاملات فرابورس عرضه می شود.

مشاور عرضه، شرکت کارگزاری بانک ملی و متعهد خرید، شرکت تامین سرمایه نوین معرفی شده است.

همچنین، صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی توسعه ملی به عنوان بازارگردان معرفی شده است.

شایان ذکر است، شرکت داروسازی دانا یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد اولیه آنتی‌بیوتیک در خاورمیانه بوده و در سال مالی گذشته، فروش ۲ هزار میلیارد تومانی و سود خالص ۸۴۵ میلیارد تومانی را محقق کرده است. فعالیت این مجموعه شامل تولید مواد اولیه دارویی، تولید انواع دارو، تولید ملزومات دارویی و ارائه خدمات تولید کارمزدی می‌شود.

این شرکت این داروسازی پس از طی مراحل پذیرش در سال ۱۳۹۹ با نماد «ددانا» به‌صورت رسمی به‌عنوان دویست و نهمین شرکت در بازار اول فرابورس درج شد.

سرمایه‌گذاری شفا دارو با سهامداری ۵۴ درصدی و همچنین سرمایه‌گذاری دارویی تأمین با سهامداری ۴۳ درصدی، دو سهامدار عمده این مجموعه داروسازی هستند.

یادآور می‌شود؛ شرکت داروسازی دانا پس از شرکت حمل و نقل ترکیبی مواد معدنی گهر ترابر سیرجان با نماد «حگهر۱» و شرکت فروسیلیسیم خمین با نماد معاملاتی «فروسیل۱»، از جمله شرکت‌هایی است که در سال جاری در فرابورس ایران عرضه اولیه می‌شود.

قیمت نفت به دلیل نگرانی‌های اقتصادی جهانی سقوط کرد. این در حالی است که اتحادیه اروپا درباره ممنوعیت نفت روسیه رأی نداده‌اند.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) و به نقل از رویترز، قیمت نفت در معاملات امروز دوشنبه همراه با بازارهای سهام در آسیا کاهش یافت. کاهش قیمت نفت ناشی از ترس از رکود جهانی، می‌تواند تقاضای نفت را کاهش دهد. این در حالی است که سرمایه‌گذاران به مذاکرات اتحادیه اروپا درباره تحریم نفت روسیه که انتظار می‌رود عرضه جهانی را تشدید کند، چشم دوخته‌اند.

در آغاز معاملات امروز، قیمت هر بشکه نفت برنت با ۲۸ سنت یا ۰.۳ درصد کاهش به ۱۱۲ دلار و ۱۱ سنت در هر بشکه رسید.

نفت خام وست تگزاس اینترمدیت آمریکا با ۴۱ سنت یا ۰.۴ درصد کاهش به ۱۰۹ دلار و ۳۶ سنت در هر بشکه رسید.

به گفته تینا تنگ، تحلیلگر CMC Markets، احساس ریسک گسترده‌تر ناشی از ترس از رکود اقتصادی و قرنطینه‌های چین عوامل اصلی فشار بر قیمت نفت هستند.

بازارهای مالی جهانی همچنین به دلیل نگرانی درباره افزایش نرخ بهره و قرنطینه‌های طولانی مدت COVID-۱۹ در چین که به اقتصاد شماره دو جهان آسیب می‌زند، نگران شده است.

تنگ ادامه می‌دهد: قراردادهای مداوم چین می‌تواند بر قیمت‌های کوتاه‌مدت نفت تأثیر بگذارد. کاهش قیمت توسط عربستان سعودی همچنین بازتاب نگرانی درباره تقاضای جهانی نفت است.

عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت جهان، روز یکشنبه قیمت نفت خام آسیا و اروپا را برای ماه ژوئن کاهش داد.

هفته گذشته، قیمت نفت برنت و وست‌تی‌آی برای دومین هفته متوالی به دلیل نگرانی‌های عرضه پس از پیشنهاد کمیسیون اروپا برای تحریم نفتی روسیه به عنوان بخشی از سخت‌ترین بسته تحریمی خود بر سر درگیری در اوکراین، افزایش یافتند. این پیشنهاد مستلزم رای وحدت روی اعضای اتحادیه اروپا است.

با این حال، واسیلیف، معاون نخست‌وزیر بلغارستان شب گذشته گفت: این کشور تحریم‌های نفتی اتحادیه اروپا علیه روسیه را اگر روسیه از تحریم پیشنهادی عدول نکند، وتو خواهد کرد.

روز یکشنبه، کشورهای گروه ۷ متعهد شدند که واردات نفت روسیه را ممنوع یا به تدریج متوقف کنند و واشنگتن تحریم های جدیدی را علیه مدیران گازپروم بانک و سایر مشاغل اعمال کرد.

فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن، روز یکشنبه گفت که ژاپن، بخشی از G۷ و یکی از پنج واردکننده بزرگ نفت خام جهان، واردات نفت خام روسیه را «اصولاً» ممنوع خواهد کرد.

قیمت نفت و طلا در معاملات امروز

به گزارش سنا از سی ان بی سی، قیمت نفت برنت در معاملات امروز، ‌دوشنبه، در ساعت ۸:۱۸ به وقت تهران، با افزایش ۰.۳۳ درصدی در هر بشکه، ۱۱۲ دلار و ۷۶ سنت معامله شد.

قیمت نفت خام آمریکا (وست تگزاس اینترمدیت) نیز تا لحظه تنظیم گزارش، افزایش ۰.۲۳ درصدی را به ثبت رساند و در هر بشکه، ۱۱۰ دلار معامله شد.

طلا نیز تا لحظه تنظیم این گزارش، کاهش ۰.۳۶ درصدی را تجربه کرد و هر اونس طلا به قیمت یک هزار و ۸۷۵ دلار و ۹۰ سنت معامله شد.

نقره نیز با کاهش ۰.۶۱ درصدی، ۲۲ دلار و ۲۳ سنت معامله شد.

مس با کاهش ۰.۸۷ درصدی مواجه شد و ۴ هزار و ۲۳ دلار قیمت خورد.

داده‌های جدید شرکت کپلر نشان می‌دهد صادرات نفت ایران به چین در ماه آوریل ۳۴درصد نسبت به سه ماه نخست سال جاری میلادی کاهش یافته است. این امر تا حد زیادی تحت تاثیر تخفیف‌های نجومی نفت روسیه است که «دنیای‌اقتصاد» قبلا رخ دادن چنین سناریویی را پیش‌بینی کرده بود. پالایشگران هندی و چینی به نظر می‌‌رسد مایلند تا با صرف‌نظر از ریسک‌ها به خرید نفت ارزان روسی ادامه دهند. بی‌تردید، این مساله کار برای حفظ سهم بازار ایران نزد مشتریان بزرگ آسیایی چون چین و هند را دشوار خواهد کرد.
از زمان آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، تلاش‌های زیادی از سوی ایالات‌متحده آمریکا و متحدان غربی برای اعمال تحریم و فشار بر کرملین صورت پذیرفته است؛ هرچند، این تلاش‌‌‌‌‌‌‌‌ها تاکنون نتوانسته‌‌‌‌‌‌‌‌اند تغییری در برنامه نظامی روسیه ایجاد کنند، اما از زمان اعمال تحریم نفتی روسیه توسط ایالات‌متحده و تحریم‌های گسترده علیه بخش‌های مختلف اقتصاد این کشور توسط اتحادیه اروپا، کار روسیه در بازار نفت برای فروش محموله‌‌‌‌‌‌‌‌های خود با مشکلات زیادی مواجه شده است.

در شرایطی که زمزمه تحریم نفتی روسیه توسط اتحادیه اروپا هر روز جدی‌‌‌‌‌‌‌‌تر می‌شود، شرکت کپلر می‌گوید که صادرات نفت ایران در‌ماه آوریل نسبت به ۳‌ماهه نخست سال‌جاری، بیش از ۳۴‌درصد کاهش یافته است؛ این در حالی است که نفت با تخفیف ایران گزینه محبوب پالایشگران چینی بود؛ اما اکنون با ظهور تخفیف‌‌‌‌‌‌‌‌های فراتر از ۳۰ دلار و حتی ۴۰ دلار در هر بشکه نفت روسیه، کار ایران برای حفظ سهم بازار خود در چین بسیار دشوار شده است. این در شرایطی است که روس‌‌‌‌‌‌‌‌ها در حال نفوذ به بازار بزرگ هند هستند و در صورت ادامه روند افزایش واردات نفت هند از روسیه، ممکن است سهم ایران از بازار هند حتی با لغو احتمالی تحریم‌ها و بازگشت به بازار جهانی نفت نیز ممکن نباشد. در واقع داده‌‌‌‌‌‌‌‌های کنونی شرکت کپلر را می‌توان مهر تاییدی بر عملی‌شدن پیش‌بینی قبلی «دنیای‌اقتصاد» درباره تهدید سهم بازار ایران توسط روسیه دانست. «دنیای‌اقتصاد» در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۴۰۱ طی گزارشی تحت‌عنوان «معادله روسی پترودلارها» پیش‌بینی کرد که تحریم نفتی مسکو، باعث تهدید سهم ایران در بازار چین و هند به‌عنوان ۲ مشتری اصلی کنونی و بالقوه ایران خواهد شد.

رقابت‌طلبی نفت ارزان روسی
به لطف جنگ در اوکراین که به رشد چشمگیر و رکوردشکنی‌‌‌‌‌‌‌‌های پیاپی بهای طلای‌سیاه منجر شد، دولت‌‌‌‌‌‌‌‌های نفتی خاورمیانه و غول‌‌‌‌‌‌‌‌های نفتی غربی طی ‌ماه‌های اخیر سودهای هنگفتی را به جیب زدند؛ اما در همین دوران جنگ، نفت روسیه بسیار ارزان‌‌‌‌‌‌‌‌تر از سایر گریدهای موجود در بازار معامله می‌شود. قیمت نفت‌خام روسیه به دلیل عدم‌اطمینان در بازار، دور‌شدن مشتریان و ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌های تحریمی به‌شدت کاهش یافته و حالا هر بشکه طلای‌سیاه این کشور با تخفیف‌‌‌‌‌‌‌‌های ۳۰ دلاری و گاه بیشتر در بازار عرضه می‌شود. تا پیش از جنگ اوکراین، روسیه نیمی از تمام محموله‌‌‌‌‌‌‌‌های صادراتی نفت، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی خود را به اروپا و آمریکا صادر می‌‌‌‌‌‌‌‌کرد. آمریکایی که تقریبا روزانه ۶۰۰‌هزار بشکه نفت از روس‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌خرید، آنها را تحریم کرده و اروپایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها هم که مهم‌ترین مشتری صادرات نفت و فرآورده‌های آن از روسیه بودند؛ اکنون در یک قدمی تحریم کامل طلای‌سیاه این کشور قرار دارند، امری که می‌تواند باعث بروز مشکل و بحران‌های کلیدی برای زنجیره تامین جهانی نفت، صنعت نفت و تجارت روسیه و احتمالا افزایش هرچه بیشتر قیمت این کامودیتی شود، از این‌رو روس‌‌‌‌‌‌‌‌ها بدون توجه به تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌ها، سیاست‌های خود در قبال اوکراین و ادامه عملیات نظامی را پی گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌اند و به‌دنبال یافتن بازارهای جایگزین برای نفت‌خام خود هستند. داده‌‌‌‌‌‌‌‌های شرکت اطلاعات کالایی کپلر (Kpler) نشان می‌دهد که تخفیف گسترده نفت‌خام روسیه باعث شده تا این کشور به رقیبی برای نفت ایران در بازار غیر‌رسمی تبدیل شود و در آینده نیز می‌تواند برای فعالیت ایران در بازار رسمی نفت‌خام دردسرساز باشد.

افت ۳۴‌درصدی صادرات نفت ایران
آمارهای شرکت کپلر حاکی از آن است که در سال‌۲۰۲۱، همزمان با روی کار آمدن دولت بایدن و با از سرگیری مجدد مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای، صادرات نفت‌خام ایران نسبت به سال‌۲۰۲۰ حدود دوبرابر شده و تقریبا به ۶۷۰‌هزار بشکه در روز رسیده است. همچنین کپلر درباره میزان صادرات نفت ایران در ۳‌ماهه نخست سال‌جاری میلادی می‌گوید که چینی‌‌‌‌‌‌‌‌ها در این برهه زمانی، ۸۷۰‌هزار بشکه در روز طلای‌سیاه از ایران خریداری کردند که این رقم ۳۰‌درصد بالاتر از میانگین صادرات نفت ایران در کل سال‌۲۰۲۱ بود، ضمن آنکه باید خطای احتمالی و عدم‌امکان رهگیری برخی محموله‌‌‌‌‌‌‌‌ها توسط کپلر را هم در نظر داشت و به همین دلیل، احتمالا صادرات نفت ایران در ۳‌ماهه نخست سال‌جاری حتی بیشتر از ۸۷۰‌هزار بشکه در روز بوده است. برآوردهای اولیه جدید شرکت کپلر که یکی از کارشناسان این شرکت با رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌های اروپایی درمیان گذاشته، نشان می‌دهد که همزمان با تخفیف ۳۰ دلار در هر بشکه نفت‌خام روسیه از ابتدای‌ماه آوریل، صادرات نفت ایران به حدود ۵۷۰‌هزار بشکه در روز سقوط کرده است. هر‌چند که این ارقام در حال‌حاضر برآوردهای اولیه هستند و برآورد نهایی در ‌ماه آینده ارائه خواهد شد، اما باید توجه داشت که این رقم نشان‌دهنده افت ۴/ ۳۴‌درصدی صادرات روزانه نفت ایران به چین است. البته از طرف دیگر، صادرات دریایی نفت روسیه به‌طور همزمان افزایش معناداری داشته و با ثبت میانگین ۹/ ۳‌میلیون بشکه در روز طی‌ماه آوریل، ۲۲‌درصد نسبت به قبل رشد کرده است؛ این در حالی است که آمارهای چین درباره واردات نفت از روسیه، تقریبا بدون هیچ تغییر محسوسی نسبت به ‌ماه قبل باقی‌مانده است.

این افزایش به‌معنای تعمیق نفوذ روس‌‌‌‌‌‌‌‌ها در بازار چین است، زیرا پالایشگران چینی ترجیح می‌دهند تا از تخفیف‌‌‌‌‌‌‌‌های گسترده روسیه بهره‌‌‌‌‌‌‌‌مند شوند. یکی از پالایشگران نفت خصوصی چین در شاندونگ به روزنامه فایننشال‌تایمز تایید کرده که آنها ترجیح می‌دهند ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌های مربوط به خرید از روسیه را بپذیرند و به‌صورت مخفیانه از این کشور نفت ارزان خریداری کنند، از این‌رو به‌نظر می‌رسد که ممکن است بخشی از معاملات نفت‌خام روسیه با مشتریان چینی، مانند آمار مربوط به واردات از ایران، به‌صورت رسمی منتشر نشود و رقم واقعی بالاتر از میزان اعلام‌شده باشد. همچنین باید توجه داشت که با توجه به احتمال افزایش صادرات نفت روسیه به چین، سهم بازار کشورهای تحت تحریمی چون ونزوئلا و ایران به همراه کشورهایی مانند نیجریه که از تامین‌کنندگان عمده و اصلی چین نیستند، در معرض خطر قرار می‌گیرد. بدیهی است که با توجه به همکاری و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌های مشترک بسیار گسترده متحدان عرب چین در زمینه انرژی، نمی‌توان انتظار داشت که سهم کشورهایی چون عربستان‌سعودی، عراق یا امارات در معرض تهدید جدی قرار بگیرد. البته باید یادآور شد که بخشی از تقاضای چین در ‌ماه گذشته به دلیل محدودیت‌های کرونایی این کشور، از دست رفته و کاهش یافته است، به‌همین ‌دلیل شاید در صورت منتظر ماندن تا بهبود تقاضا در این کشور، بتوان تصویری دقیق‌‌‌‌‌‌‌‌تر از موقعیت ایران و روسیه در آینده بازار نفت چین به‌دست آورد.

تهدید روسی در بازار هند
از طرف دیگر روسیه در سال‌۲۰۲۱ به‌صورت میانگین تنها ۳۰‌هزار بشکه در روز نفت به هند صادر می‌‌‌‌‌‌‌‌کرد، اما این رقم با رشد خیره کننده ۲۰ برابری در ‌ماه آوریل به ۷۰۰‌هزار بشکه در روز رسیده است. گفتنی است که هند در دوران اجرای برجام، دومین مشتری بزرگ نفت ایران بود و از آخرین کشورهایی بود که خرید نفت خود از ایران را متوقف کرد. حالا که پنجره احیای توافق هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای کماکان باز است، نفوذ بیشتر روسیه در بازار هند می‌تواند دومین بازار اصلی نفت ایران را هم در معرض تهدید قرار دهد. پالایشگران هندی از زمان رسیدن بهای نفت به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه، دست به خرید شاخص نفتی اورال روسیه زده‌‌‌‌‌‌‌‌اند که گاهی تخفیف‌‌‌‌‌‌‌‌های آن به ۳۵ دلار در هر بشکه هم می‌رسد. علاوه‌بر این، هندی‌‌‌‌‌‌‌‌ها علاقه‌مندند تا در راستای اهداف ژئوپلیتیک خود، روابط با روسیه را تقویت کنند و با خرید انرژی از این کشور، فرصت گسترده‌‌‌‌‌‌‌‌تری برای خرید تسلیحات نظامی از روسیه را به‌دست آورند. نگاهی به رویکرد پالایشگران هندی و چینی نشان می‌دهد که پیش‌بینی «دنیای‌اقتصاد» درباره آینده نفت روسیه که در گزارشی تحت‌عنوان «سناریو نفت مفت روسی» در روز ۱۷ اردیبهشت منتشر شد، تنها پس از چند روز با رونمایی شواهدی تازه و روشن، تایید شده است. با این وضعیت، به‌نظر می‌رسد که ایران در هر ۲ سناریو لغو یا عدم‌لغو تحریم‌ها با مشکلاتی برای حفظ سهم بازار خود و گسترش آن روبه‌‌‌‌‌‌‌‌رو خواهد شد و در این مسیر احتمالا در بازار چین و هند باید بر سر سهم بازار خود با روسیه‌‌‌‌‌‌‌‌ای بجنگد که پس از ازدست دادن احتمالی بازار اروپا، مجبور است که سهم خود را در بازارهای عمده آسیایی افزایش دهد. موفقیت مسکو در اجرای چنین رویکردی، علاوه‌بر جذابیت‌‌‌‌‌‌‌‌های تجاری و ژئوپلیتیک، مستلزم تغییر توازن قوا و سهم کشورها در بازار نفت مشتریان بزرگی چون چین و هند است.

شاخص ارزی از ادامه حرکت افزایشی خود بازماند. پس از افزایش قیمت ۵۰۰ تومانی دلار در روز ابتدایی هفته دیروز نرخ این ارز با حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ تومان کاهش در اوایل کانال ۲۸هزار تومانی مستقر شد. به گزارش «دنیای اقتصاد» از هسته مرکزی بازار ارز تهران تعداد معامله‌گران ارزی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. کمبود عرضه دلار به شکل اسکناس توسط صرافی‌ها در کنار نا اطمینانی نسبت به آینده نرخ ارز را می‌توان از عوامل مهم این عدم حضور معامله‌گران در بازار دانست. قیمت هر برگ اسکناس دلار آزاد در معاملات روز گذشته بازار ارز با ۲۰۰ تومان کاهش قیمت نسبت به نرخ روز شنبه به سطح قیمتی ۲۸ هزار و ۳۵۰ تومان رسید. قرار است انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا سه‌شنبه به تهران بیاید، تا بتواند گره مذاکرات هسته‌ای حل شود. این موضوع مورد توجه معامله‌گران است و شاید علت دست نگه داشتن از معامله، انتشار این خبر باشد.

دیروز شنبه ۱۸ اردیبهشت اسکناس دلار در بازار ارز تهران روند کاهشی جدیدی را تجربه کرد. در حالی که در روز شنبه دلار با افزایش قیمت قابل توجه ۵۰۰ تومانی به رقم ۲۸ هزار و ۵۵۰ تومان رسیده بود. دیروز نرخ این ارز در مسیر کاهشی قرار گرفت. در معاملات ابتدایی روز گذشته قیمت هر برگ اسکناس دلار با حدود ۵۰ تومان کاهش نسبت به نرخ روز شنبه در محدوده ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان معامله شد. اما پس از گذشت چند ساعت نرخ دلار با کاهش قیمت مجدد به رقم ۲۸ هزار و ۴۰۰ تومان رسید. این پایان نوسانات شاخص ارزی در روز گذشته نبود. در ساعات بعدازظهر یکشنبه اسکناس آمریکایی به سطوح قیمتی پایین‌تر از نرخ مذکور نیز سرک کشید و در نهایت نرخ این ارز در بازار روز گذشته در قیمت ۲۸ هزار و ۳۵۰ تومان به فعالیت خود پایان داد.

کاهش قابل توجه حضور معامله‌گران در بازار
طبق مشاهدات به عمل آمده توسط خبرنگار «دنیای اقتصاد» از‌بازار ارز تهران، معامله‌گران کمتری نسبت به هفته‌های قبل در بازار حضور داشته و فعالیت می‌کنند. به عقیده برخی فعالان ارزی این کاهش تعداد معامله‌گران می‌تواند در راستای نا‌اطمینانی از آینده نرخ ارز باشد. از دیگر دلایل کم شدن حضور این افراد در بازار نیز می‌توان به کاهش میزان عرضه اسکناس دلار توسط صرافی‌ها اشاره کرد. در تابستان و پاییز سال گذشته و با ایجاد اختلاف نرخ قابل توجه میان ارز در سامانه نیما و بازار آزاد، عده‌ای از افراد با در دست داشتن گذرنامه اقدام به خرید دلار نیمایی و فروش آن به معامله‌گران آزاد کردند. در زمستان ۱۴۰۰ بانک مرکزی با وضع قوانین سختگیرانه‌تر درصدد مقابله با این افراد بر آمد. به صورتی که جهت دریافت سهمیه ارز نیمایی علاوه بر گذرنامه معتبر، همراه داشتن برگه رزرو بلیت پرواز خارجی نیز الزامی شد.

اکنون با کاهش حجم عرضه ارز توسط صرافی‌ها و تداوم قوانین مذکور از تعداد این نوع از معامله‌گران کاسته شده و بازار فضای خلوت‌تری نسبت به قبل را تجربه می‌کند. از دیگر موارد قابل توجه در هسته مرکزی بازار تهران می‌توان به افزایش تعداد فروشندگان اشاره کرد. در حالی که روز شنبه با ورود تقاضا‌های متاخر بعد از تعطیلات، خریداران بخش عمده بازار را تشکیل می‌دادند. دیروز اما تقاضای آنچنانی در معاملات خرد مشاهده نمی‌شد و اکثر افراد حاضر در بازار نقش فروشنده را ایفا می‌کردند. با کاهش نسبی قیمت دلار آزاد در بازار روز گذشته قیمت هر قطعه سکه امامی نیز ۵۰ هزار تومان کاهش یافت. این فلز با ارزش که در روز ابتدایی هفته به رقم ۱۳ میلیون و ۳۷۰ هزار تومان رسیده بود، دیروز در محدوده قیمتی ۱۳ میلیون و ۲۹۰ تا ۱۳ میلیون و ۳۵۰ هزار تومانی به نوسان پرداخت. در نهایت قیمت هر قطعه سکه امامی دیروز به رقم ۱۳ میلیون و ۳۲۰ هزار تومان رسید.

بعد از رکودی ۶۰۰روزه در تالار شیشه‌ای، حالا ۱۰۰روز است که بورس مسیری صعودی را طی می‌کند. در این مدت نماگر اصلی تالار شیشه‌ای توانسته است حدود ۲۹درصد از کف ثبت‌شده در ۵بهمن‌۱۴۰۰ اوج بگیرد و تنها ۴/ ۱درصد تا سقف تجربه‌شده در سال۱۴۰۰ فاصله دارد. افزایش جذابیت بازار با رسیدن قیمت‌ سهام به سطوح پایین‌تر از ارزش ذاتی و در کنار آن خودنمایی محرک‌هایی همچون رشد قیمت جهانی کامودیتی‌ها، حذف دلار ترجیحی، گام‌های اولیه سیاستگذار برای اصلاح برخی ساختارهای معیوب و جدیدتر از همه بازگشت مجدد انتظارات تورمی از مهم‌ترین عواملی هستند که این روند صعودی را پشتیبانی می‌کنند. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد در همین بازه ۱۰۰روزه، نسبت قیمت به درآمد بازار ۴/ ۱درصد افزایش یافته است و میانگین روزانه ارزش معاملات نیز نسبت به روزهای کم‌فروغ بازار، از رونق گرفتن معاملات حکایت می‌کند. با این حال تنور بورس هنوز آن‌چنان که باید داغ نشده است و سهامداران حقیقی برای سپردن سرمایه‌های خرد به این بازار همچنان مردد هستند.

100 روز از آغاز رالی صعودی اخیر در بورس تهران می‌گذرد و در این مدت نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای توانسته حدود 29‌درصد از کف ثبت‌شده در 5بهمن‌‌‌‌‌‌‌ماه فاصله بگیرد. رسیدن قیمت‌‌‌‌‌‌‌ سهام به سطوح پایین‌تر از ارزش ذاتی و در کنار آن خودنمایی محرک‌هایی همچون رشد قیمت جهانی کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌ها و جدیدتر از همه شدت گرفتن مجدد انتظارات تورمی از مهم‌ترین دلایلی است که این روند صعودی را پشتیبانی می‌کند. حالا شاخص‌کل سهام تنها 4/ 1‌درصد از سقف تجربه شده در سال 1400 فاصله دارد و آنگونه که خبرگان بازار می‌گویند ممکن است نزدیک‌شدن به این محدوده تا حدودی به هراس سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران بینجامد. آیا شاخص‌کل به‌راحتی این مرحله را نیز پشت‌سر می‌‌‌‌‌‌‌گذارد یا همانند دو موج صعودی شکل گرفته در 5/ 1 سال گذشته، موقتی خواهد بود؟ این گزارش قصد پاسخ‌دادن به این سوالات را ندارد و تنها درصدد مرور آمار و ارقام ثبت‌شده در این برش زمانی 100 روزه است.

سه موج صعودی در رکودی فرسایشی
روند صعودی قیمت سهام که از اوایل بهمن سال گذشته آغاز شده بود، در سال‌جاری ادامه یافت تا در میانه فروردین‌‌‌‌‌‌‌ماه سال‌جاری، این نماگر از کف اخیر خود بیش از ۲۱درصد فاصله بگیرد و بر اساس تعریف‌‌‌‌‌‌‌های مرسوم در بازارهای مالی وارد فاز صعودی یا گاوی شود. این سومین‌‌‌‌‌‌‌بار از آغاز رکود ۶۰۰روزه در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای بود که معامله‌‌‌‌‌‌‌گران شاهد تغییر فاز و موجی افزایشی بودند. در موج اول صعود که استارت آن از اوایل آبان 99 خورد، شاخص‌کل سهام 26‌درصد افزایش ارتفاع داد و توانست خود را تا محدوده یک‌میلیون و 527‌هزار واحد بالا بکشد اما از ادامه راه واماند و تا محدوده یک‌میلیون و 150‌هزار واحد عقب‌نشینی کرد. موج دوم صعود اما در سال گذشته تجربه شد، پس از آن که شاخص‌کل بورس تهران در اوایل خردادماه 1400 تا کف یک‌میلیون و 95‌هزار واحد نزول کرده بود، شاهد تغییر مسیر این نماگر و رسیدن به قله آن سال یعنی یک‌میلیون و 575‌هزار واحد در اوایل شهریورماه آن سال بودیم که از رشد حدود 44‌درصدی حکایت می‌‌‌‌‌‌‌کرد، اما این موج صعودی نیز دوام نیاورد و بار دیگر شاخص‌کل مجبور به عقب‌‌‌‌‌‌‌نشینی شد. در جدیدترین رالی صعودی شاخص‌کل که از اوایل بهمن‌‌‌‌‌‌‌سال گذشته آغاز شد، تا به اینجای کار شاخص‌کل حدود 29‌درصد صعود کرده و تنها 4/ 1درصد تا سقف تجربه‌شده در موج‌های صعودی اخیر فاصله دارد.

مروری بر محرک‌های موج سوم
آنگونه که بررسی‌‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد صعود قیمت جهانی کالاهای اساسی که به موجب تهاجم روسیه به اوکراین رقم خورد، یکی از مهم‌ترین محرک‌های آخرین رالی صعودی بازار سهام بود. بر اساس شاخص کالایی بلومبرگ که سبد متنوعی از مواد خام را پوشش می‌دهد، متوسط قیمت کالاها به دلار در دو سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذشته بیش از دوبرابر شده و در بازه زمانی یکساله نیز از رشدی 48‌‌‌‌‌‌‌درصدی حکایت می‌کند و در سال نو میلادی و پس از اصابت ترکش‌‌‌‌‌‌‌های جنگ رخ داده در شرق اروپا، این شاخص رشد بیش از 31‌درصدی را تجربه کرده است. در این میان بورس تهران که با توجه به حضور شرکت‌های بزرگ معدنی، فلزی، پتروشیمی و پالایشی، در عمل بورسی کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌محور به‌شمار می‌‌‌‌‌‌‌رود، ارتباط مستقیم و مهمی با روند قیمت مواد خام در سطح جهانی دارد. به این ترتیب تا به اینجای کار روند صعودی تجربه شده در نرخ کالاهای اساسی در بازار جهانی توانسته با تقویت انتظار از افزایش سودآوری شرکت‌های کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور بازار سهام، نماگرهای بورسی را نیز صعودی کند. در کنار این عامل مهم، کاهش جدی قیمت سهام در یک و نیم سال گذشته و تعدیل نسبت قیمت به درآمد به کانال 5واحد خود محرکی بود تا شاهد افزایش جذابیت سهام سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری باشیم. جذابیتی که تنها مختص گروه‌های کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور نبود و

سهام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ کوچک بورس تهران را نیز دربرگرفت. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد در این برش زمانی، شاخص‌کل هم‌‌‌‌‌‌‌وزن که به‌عنوان نماینده سهام با ارزش بازار پایین شناخته می‌شود، با افزایش بیش از 35‌درصدی همراه شده که از سبقت کوچک‌ترهای بورسی حکایت می‌کند.

در چنین شرایطی بود که اقدامات مثبت سیاستگذار در سال‌جاری همچون نمایش نامحدود عمق مظنه برای معامله‌‌‌‌‌‌‌گران و افزایش متقارن دامنه‌نوسان به 6‌درصد به سهامداران این سیگنال را ارسال کرد که اصلاح ساختاری بورس در تیررس قرار دارد و می‌توان به افزایش کارآیی این بازار امیدوار بود، ضمن آنکه رکود فرسایشی طولانی‌‌‌‌‌‌‌مدت سهام و نصف‌شدن سرمایه بسیاری از سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران در این مدت سبب شده تا

نقص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه بیش از گذشته مورد‌‌‌‌‌‌‌توجه فعالان بازار قرار گیرد و حالا نه‌‌‌‌‌‌‌تنها در بدنه کارشناسی، بلکه سهامداران خرد این بازار نیز به این واقعیت پی برده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که بورس نیازمند اصلاحات ساختاری و رفع محدودیت‌هایی است که در هر برش زمانی به گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را در معرض ریسک قرار می‌دهد و تا زمانی که تجدیدنظری در این‌‌‌‌‌‌‌خصوص نشود، حتی دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های صعودی نیز چندان خوشایند نخواهند بود، چراکه سهامداران به این واقعیت پی برده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند افزایش قیمت‌هایی که عموما به حبابی‌‌‌‌‌‌‌شدن و چربی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرفتن بدنه بازار سهام منجر می‌شود، نزولی فرسایشی و طاقت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فرسا را به‌‌‌‌‌‌‌دنبال خواهد داشت که گریزی از آن نیست، از این‌رو شاهد ایجاد مطالبه‌‌‌‌‌‌‌ای عمومی در بازار برای برای اصلاح ساختارها هستیم که نکته‌‌‌‌‌‌‌ای مثبت برای جذب سرمایه‌‌‌‌‌‌‌های سرگردان است.

و اما دلار 4200‌تومانی که ماجراهای زیادی برای سیاستگذاران ایجاد کرده است، حالا به خداحافظی بسیار نزدیک شده است. سهامداران حالا چشم امید دارند که در سال‌جاری، این دغدغه مهم مرتفع شود تا زمینه برای رشد سودآوری شرکت‌های بورسی نیز فراهم شود. شاید یکی از دلایل افزایش متقاضیان خرید سهام گروه‌های مرتبط نیز به این موضوع برگردد و در صورت خداحافظی اقتصاد ایران با دلار ترجیحی، چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز روشنی را می‌توان برای بورس و شرکت‌های ریالی متصور بود.

و اما از همه این محرک‌‌‌‌‌‌‌ها که بگذریم، حالا شدت‌گرفتن مجدد انتظارات تورمی نیز جمع بورسی‌‌‌‌‌‌‌ها را گرم کرده است و باید دید آیا همانند سال 99 مجددا شاهد سرازیر شدن موج سرمایه‌‌‌‌‌‌‌های سرگردان به بازار سهام برای در امان ماندن از گزند تورم خواهیم بود یا این‌بار به واسطه افزایش فشار بر گرده خانوارها شرایط متفاوت است. البته باید توجه داشت که با وجود سردشدن تنور اخبار برجامی، اما هنوز امید می‌رود به‌زودی شاهد احیای این معاهده نقض‌شده از سوی آمریکا باشیم. در صورت احیای برجام هر چند خبری از شدت‌‌‌‌‌‌‌گیری انتظارات تورمی نخواهد بود اما ثبات اقتصادی، پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌پذیرشدن اقتصاد، کاهش هزینه و دردسرهای مبادله کالا و خدمات برای شرکت‌های صادرات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور، افزایش درآمد شرکت‌های ریالی به سبب بهبود وضعیت معیشتی خانوارها و از همه مهم‌تر برچیده‌‌‌‌‌‌‌شدن بساط اقتصاد دستوری با کاهش فشارهای تحریمی بر دولت‌ها خود محرکی قدرتمند برای بورس تهران خواهد بود. موضوعی که می‌تواند سودی چندگانه برای بنگاه‌های بورسی؛ چه داخلی و چه صادراتی داشته باشد.

رالی 100 روزه بورس از دریچه آمار
همان‌طور که اشاره شد در 100 روز اخیر که شاخص‌کل سهام وارد موج جدید صعودی شده است، شاخص‌کل حدود 29‌درصد (نرخ بهره مرکب روزانه بر اساس روزهای کاری بورس معادل 4/ 0 درصد) و نماگر هم‌‌‌‌‌‌‌وزن 35‌درصد افزایش ارتفاع داده است.

در این میان P/ E کل بازار سهام از 3/ 7 به 7/ 8 واحد رسیده که از رشد 4/ 1واحدی حکایت می‌کند. خالص خرید حقیقی‌‌‌‌‌‌‌ها اما هر چند هنوز در بازه زمانی 100 روزه مثبت نشده است اما میانگین روزانه این متغیر از 287 میلیارد‌تومان در روزهای رکودی بورس به 86 میلیارد‌تومان در رالی صعودی اخیر، کاهش یافته است، اما ارزش معاملات خرد سهام متغیر مهم دیگری است که همواره مورد‌توجه کارشناسان و تحلیلگران بورسی است. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد میانگین روزانه این متغیر در برش زمانی مورد بررسی یعنی از 6 بهمن‌‌‌‌‌‌‌ 1400 تا روز گذشته، از4‌هزار میلیارد‌تومان فراتر رفته و در روزهای اخیر نیز به حدود 7‌هزار میلیارد‌تومان رسیده است؛ این در حالی است که در برخی روزهای رکودی سال گذشته ارزش دادوستدها حتی به کمتر از‌ هزار میلیارد‌تومان نیز رسیده بود و فضایی نیمه‌تعطیل را بر بازار سهام حاکم کرده بود.