دنیای اقتصاد : صحبت‌های رئیس سازمان بورس مبنی بر اینکه خرید سهام در بازار سرمایه ایران به عنوان یکی از مصادیق برای دریافت اقامت سرمایه‌گذاران خارجی افزوده شد، از آن خبرهایی بود که سوژه کاربران در شبکه‌های اجتماعی شده بود و درباره آن بیشتر طنزپردازی می کردند. البته در کنار پرداختن به این موضوع، بخش دیگر صحبت‌های رئیس سازمان بورس مبنی بر اینکه زیان خریداران صندوق پالایش یکم و دارایکم جبران خواهد شد هم از دیگر موضوعاتی بود که دیروز کاربران توییترفارسی درباره آن صحبت می‌کردند. در ادامه نگاهی داشته‌ایم به موضوع سبزپوش شدن بورس در روز گذشته و سهامداران معترض نسبت به وضعیتی که برای‌شان اتفاق افتاده است. شاید نگاه‌هایی که در ادامه می‌آید کمی انتقادی، توهم توطئه و پر از خشم باشد، اما فضای توییتر فارسی و اینستاگرام این روزها بیشتر از هر زمان دیگری در دایره انتقادهای تندوتیز می‌چرخد.
مشکوک بودن به سبزپوشی بورس
سبزپوش شدن بورس مورد توجه خیلی از کاربران توییتر قرار گرفته بود. یکی از نگاه‌هایی که در همین رابطه وجود داشت و دارد، نگاه دایی جان ناپلئونی بود. این نگاه دیروز روی این مساله دست گذاشته بود که سه روز بعد از صحبت‌های رئیس دولت مبنی بر اینکه اگر سیاسیون در بورس دخالت نکنند، روی آن تاثیر منفی نمی‌گذارند، بورس سبز رنگ شد. همین اتفاق نشان میدهد که همه چیز دست خودشان است. هر وقت که بخواهند رنگ قرمز یا سبز به آن می‌زنند. این نگاه اگرچه خریدار داشت، اما برخی دیگر از کاربران آن را طور دیگری مطرح می‌کردند. این افراد درباره این مساله می‌نوشتند برای اینکه نشان داده شود عدم دخالت سیاسیون در بورس باعث می‌شود بازار راه خودش را بی‌توجه به مسائل سیاسی و بین‌المللی ادامه بدهد، بورس سبز رنگ شده است. اما عده دیگری از کاربران شبکه اجتماعی توییتر سبزپوش شدن بورس را به جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با رئیس و معاونان سازمان بورس ربط می‌دادند. این افراد درباره این موضوع اینطور می‌نوشتند که درست فردای روزی که این مسوولان درباره بورس جلسه داشته‌اند، بورس مثبت می‌شود تا نشان دهند کارهای بزرگ همه از آن ماست. نکته وقتی جالب می‌شد که این افراد به این مساله اشاره می‌کردند که ادامه جلسه کمیسیون اقتصادی، دیروز یعنی همان روزی که بورس سبزپوش شده بود، ادامه داشته است. جلسه‌ای که قرار بوده در آن رئیس مجلس، وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی هم حضور داشته باشند. البته بعد از این جلسه محسن علیزاده، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در توییتر خود درباره این جلسه نوشت: «پیشنهاد‌های بسیار خوبی هم‌اینک در جلسه جمع‌بندی و به تایید رسید. ان‌شاء‌الله پس از تایید در جلسه شورای هماهنگی سران قوا اثرات مثبت آن در بازار مشاهده می‌شود.» همین نوشته عامل دیگری بود که کاربران توییتر فارسی که این روزها پر از خشم و انتقاد نسبت به سیاست‌های اقتصادی و درمانی مسوولان کشور هستند، درباره این موضوع بنویسند بازهم نزدیک انتخابات، قرار است شاخص بورس برای مدتی مثبت شود و بعد باز روز از نو و روزی از نو. عده‌ای دیگر هم درباره این مساله می‌نوشتند که درست در همان روزی که کمیسیون اقتصادی جلسه داشته و حالا که قرار است نتایج این جلسه در جلسه سران قوا مطرح شود، بازار مثبت می‌شود که بگویند خروجی جلسه‌ها چقدر روی فضای حاکم بر بورس به طور ویژه‌ای اثر مثبت دارد.
واکنش‌ها به تامین کسری بودجه دولت از بورس
به اعتقاد برخی از کاربران، جلسه سران قوا این بار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تمام تلاش‌ها در حال انجام شدن است که روسای سه قوه توجه بیشتری به حوزه بورس و وضعیت سهامداران داشته باشند. دیروز نامه انجمن توسعه سرمایه‌گذاری حرفه‌ای در گروه‌ها و کانال‌های پیام‌رسان تلگرام و شبکه اجتماعی توییتر و اینستاگرام دست به دست می‌شد. آن هم آن بخش از این نامه که در آن ادعا شده است ۴۶ میلیون ایرانی ۴۰ درصد سرمایه خود را در بورس از دست داده‌اند. در اینستاگرام خیلی از کاربران با بازنشر فتوتیتر این خبر در استوری صفحه‌های خود بدون هیچ سوال یا نوشته‌ای از کنار آن رد می‌شدند. اما در توییتر خیلی از افراد این سوال را می‌پرسیدند که «این انجمن چیه اصلا؟ مدل بررسی‌اش چی بوده؟ دیتاهاش چیه؟ اصلا با عقل جور در می‌آد؟ با آمار کدهای بورسی جور در می‌آد؟ سهام عدالتی‌ها رو هم محاسبه کرده؟» این انجمن همچنین در بخش دیگری از نامه خود به این مساله اشاره کرده بود که بخشی از مردم به صورت «کاملا کورکورانه راهی بازار‌هایی نظیر رمزارزها شده‌اند که بی‌تردید به خروج نقدینگی از کشور منجر شده یا در بازار ارز و سکه به انتظار سقوط اقتصاد کشور یا در بازار املاک به دنبال گرانی و تورم آینده هستند.» در این بخش هم برخی از کاربران توییتر فارسی به این مساله اشاره می‌کردند که از قبل این روزها را پیش‌بینی می‌کرده‌اند و در این نامه حداقل در این خصوص حرف جدیدی زده نشده و بیشتر تکرار مکررات بوده است. اما در طرف دیگر ماجرا افرادی بودند که انتشار این نامه و مواردی که در آن مطرح شده بود را زنگ خطری برای ماه‌های آینده معرفی می‌کردند. افرادی که اینطور اعتقاد دارند که دامن زدن به این مساله که مردم سرمایه‌های‌شان را در بورس از دست داده‌اند یا دولت از طریق سرمایه مردم کسری بودجه خود را به دست آورده است، بیش از گذشته باعث خشم مردم می‌شود و نباید از کنار انتشار این موضوعات به راحتی گذشت. در میانه همین صحبت‌ها و مسائل دیروز شاهین چراغی، عضو شورای عالی بورس در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «تامین کسری بودجه سنگین دولت از بازار سرمایه، اجبار به خرید اوراق خزانه به بانک‌ها به جای مدیریت منابع بانک‌ها، افزایش نرخ سود بین بانکی از ۸ به ۲۱درصد، قیمت‌گذاری دستوری ارز، فولاد و…، سهولت معاملات رمزارزها با هر نیتی، تنها چند نمونه از دلایل ریزش بازار و هزینه کردن از جیب سهامداران است.» حالا به قدری سهامداران ناراضی و خشمگین هستند که دیگر به اطلاعات و اخباری که چهره‌های اقتصادی یا فعالان حوزه بورس در نوشته‌های‌شان مطرح می‌کنند، مثل گذشته اهمیتی نمی‌دهند. آنها فقط این پرسش‌ها را در قسمت نظرات مطرح می‌کنند که شما به عنوان عضو شورای عالی بورس چه کاری کردید؟ مگر وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی در شورا نبودند؟ نوشدارو بعد از مرگ سهراب؟
دنیای اقتصاد : معاملات بورس اوراق بهادار روز سه‌شنبه به دنبال تداوم خریدهای بزرگان در روز معاملاتی دوشنبه، مطابق با پیش‌بینی‌ها با سبزپوشی نماگرها پایان یافت. با این وجود همچنان ارزش صف‌های فروش رقم قابل توجهی است و تنها افزایش تقاضا در بزرگان محرک رشد نماگرها بود. این در حالی است که در نمادهای کوچک‌تر همچنان شاهد تداوم عرضه‌ها هستیم. ارزش معاملات خرد گرچه دیروز رشد ۴۰درصدی نسبت به روز قبل داشت؛ اما همانطور که بارها به آن اشاره شده تا زمانی که ارزش دادوستدهای خرد با عدد قابل قبول تداوم نیابد و تعادل میان عرضه و تقاضا صف‌نشینی در پی نداشته باشد، این مثبت‌ها موقتی خواهد بود و به منزله تغییر رویه شاخص تلقی نخواهد شد.
در این بین روز گذشته بار دیگر تصمیمات تازه‌ای از سوی سیاست‌گذاران بورسی گرفته شد. دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس اعلام کرد که در راستای حمایت از بازار سرمایه موفق به اخذ ۱۰ مورد مصوبه از هیات دولت شدند که ۳ مورد از آن از دیروز قابلیت اجرایی به خود گرفت. فارغ از میزان اثرگذاری این تصمیمات بر روند بورس به نظر می‌رسد تا زمانی که مشکل اصلی ناکارآیی بازار یعنی محدودیت‌های معاملاتی مرتفع نشود هر سیاست دیگری تنها نقش مُسکن داشته و به در بسته خواهد خورد. برچیده شدن پدیده «صف» با حذف دامنه نوسان اولین اقدام موثر برای درمان بازار بیمار این روزهاست. امری که بسیاری از تحلیلگران و اقتصاددانان بر آن تاکید می‌کنند اما سیاست‌گذاران همچنان بر تداوم آن اصرار دارند.
به هر روی طبق الگوی تکراری سه‌شنبه‌های سبز، شاخص کل بورس پس از یک هفته سرخ‌پوشی به محدوده مثبت کشانده شد، اما تفاوت این سه‌شنبه با سه‌شنبه‌های قبل در این بود که در دقایق پایانی شاهد افزایش فشار فروش نبودیم که این امر احتمالا شروع سبزی برای شاخص کل در معاملات روز چهارشنبه رقم خواهد زد. بر این اساس این نماگر بورسی با رشد ۳/ ۱ درصدی (۱۵.۶ هزار واحدی) مجددا مرز ۲/ ۱ میلیون واحد را بازپس گرفت و به عدد یک میلیون و ۲۰۲ هزار واحد رسید. بر این اساس رشد دیروز شاخص کل دومین رشد بزرگ سال ۱۴۰۰ را تجربه کرد. این در حالی بود که در این سال تنها ۴ روز معاملاتی این نماگر بورسی رنگ سبز به خود دیده و سایر روزها نظاره‌گر عقبگرد شاخص بودیم.
در این بین سه نماد بزرگ «فولاد»، «فملی» و «فارس» با اثرگذاری در مجموع ۸ هزار واحدی، بیشترین سهم را در رشد شاخص کل داشتند. از طرفی شاخص کل هموزن نیز پس از ۹ روز منفی پایان سبزی داشت، هرچند به واسطه عرضه‌ها در نمادهای کوچک‌تر به رشد ۰۴/ ۰درصدی (۱۶۸ واحدی) بسنده کرد و به ۴۲۷ هزار و ۴۵۰واحد رسید. در فرابورس ایران نیز شاخص کل به لطف بزرگان با افزایش ۳۲ واحدی (۱۸/ ۰ درصدی) همراه شد، هرچند عرضه‌ها در کوچک‌ترها رشد این نماگر فرابورسی را نیز تعدیل کرد. در این بازار نیز سه نماد «آریا»، «هرمز» و «شگویا» بیشترین سهم را در سبزپوش کردن شاخص کل داشتند. در مقابل «کگهر» با اثر ۵۰ واحدی مانع از رشد بیشتر این نماگر فرابورسی شد.
رشد فلزات با محرک بازارهای جهانی
در معاملات روز گذشته سه گروه «فلزات اساسی»، «فرآورده‌های نفتی» و «چند رشته‌ای صنعتی» بهترین عملکرد را در میان سایر گروه‌ها رقم زدند. در این بین شاخص گروه «فلزات اساسی» با رشد ۱۸/ ۴درصدی بیشترین رشد را در میان سایر گروه‌ها داشت. شتاب قیمت‌های فلزات در بازارهای جهانی از جمله عوامل رشد نمادهای این گروه به ویژه «فملی» بود. روز گذشته فلز سرخ بار دیگر در سقف۱۰ ساله در نزدیکی ۱۰ هزار دلار معامله شد. این امر توجهات را به سوی نماد شرکت ملی مس معطوف کرد. این نماد دیروز هم در سقف قیمت معامله شد و صف خرید تشکیل داد. در مقابل سه گروه «فنی و مهندسی» تنها با دو سهم «رتکو و رمپنا»، «استخراج نفت» با تک سهم «حفاری» و گروه «مخابرات» بدترین عملکرد را در میان گروه‌ها داشتند.
تحرکات مثبت حقیقی‌ها
ارزش معاملات خرد بورسی روز سه‌شنبه با افزایش ۴۰ درصدی نسبت به روز معاملاتی دوشنبه همراه شد. بر این اساس در جریان دادوستدهای خرد بورسی ۲۷۴۷ میلیارد تومان و معاملات خرد فرابورسی ۵۶۸ میلیارد تومان میان سهامداران جابه‌جا شد. نماد بورسی «خساپا» و فرابورسی «کرمان» بیشترین میزان دادوستدهای خرد بورس و فرابورس را به خود اختصاص دادند. نکته قابل توجه در معاملات روز گذشته افزایش خریدها از سوی سهامداران خرد بود. این امر گرچه منجر به تغییر مالکیت‌ها به سوی سهامداران خرد نشد اما رقم خالص خرید سهامداران عمده را به عدد ۹۳ میلیارد تومان تعدیل کرد. سهام دو گروه «بانک و سیمان» در صدر خریدهای سهامداران عمده قرار داشت. در مقابل حقیقی‌ها به خرید سهام از گروه «فلزات اساسی» توجه بیشتری نشان دادند. در صورت تداوم رشد در ارزش معاملات خرد و بازگشت اعتماد سهامداران حقیقی به بازار سهام می‌توان به بازگشت بورس به مدار صعودی امیدوار شد که البته در شرایط فعلی این امر کمی دور از ذهن است.
بورس سه‌شنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص کل بورس تهران با رشد ۳/ ۱ درصدی همراه شد، از ۳۳۵ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۵۹ سهم (۶/ ۱۷ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۶۲ سهم (۳/ ۴۸ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۵ نماد (۱ درصد) صف خریدی به ارزش ۷/ ۱۷ میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش سنگین در ۲۴۴ نماد بورسی (۷۳ درصد) به ارزش ۲۶۷۸میلیارد تومان بودیم.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس رشد ۱۸/ ۰ درصدی را ثبت کرد، ۱۲۹ نماد معامله شدند که در این میان قیمت پایانی ۲۱ سهم (۲/ ۱۶درصد) مثبت و ۸۲ سهم (۵/ ۶۳ درصد) منفی بود. در این بازار ۲ نماد «شصدف و غگیلا» (۳/ ۲ درصد) صف خریدی به ارزش ۴/ ۳۰میلیارد تومان تشکیل دادند اما ۹۷ نماد (۷۵ درصد) نیز با صف فروشی به ارزش ۱۲۹۶ میلیارد تومان مواجه شدند. بازار پایه نیز روز گذشته میزبان دادوستد ۱۰۱ نماد بود. در این میان ۱۳ سهم (۱۳ درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد دادوستد ۶۵ سهم (۳/ ۶۴ درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۹ نماد (۹ درصد) صف خریدی به ارزش ۵۰ میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به ۷۸ نماد (۷۷ درصد) با ارزشی بالغ بر ۱۱۱۷ میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
دنیایاقتصاد : بازار سرمایه در حالی سال ۱۴۰۰ را آغاز کرد که همزمان با مشکلات مربوط به دامنه‌نوسان نامتقارن سایه ابهامات سیاسی و اقتصادی بیش از گذشته بر سر این بازار احساس می‌شود. بسیاری از کارشناسان و فعالان این بازار پیش‌بینی روند بازار سهام در سال پیش‌رو را بسته به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری، سرنوشت برجام و … می‌دانند.
ایستگاه پایانی بورس ۱۴۰۰؟
در نظرسنجی «دنیایاقتصاد» که روز گذشته تحت عنوان «مسیریابی بورس ۱۴۰۰» منتشر شد ۳۳/ ۵۸ درصد از کارشناسان روندی صعودی برای بورس ۱۴۰۰ پیش‌بینی کردند. این در حالی است که تنها ۶/ ۳۷ درصد از سهامداران چنین نظری دارند و در عوض ۲/ ۴۷ درصد از آنان بازار سهام در سال۱۴۰۰ را کم‌نوسان می‌بینند. در بخش دیگری از نظرسنجی «دنیایاقتصاد» که درباره عدد شاخص‌کل بورس در پایان سال است اغلب کارشناسان یعنی ۶۷/ ۶۶ درصد از آنان محدوده بین یک‌میلیون و پانصد هزار واحد تا ۲ میلیون واحد را عدد شاخص در پایان سال ۱۴۰۰ برآورد می‌کنند و در این بخش از نظرسنجی هم سهامداران ناامید به‌نظر می‌رسند و اکثریت آنان (۲/ ۴۷) عدد شاخص را چیزی بین یک‌میلیون تا یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار واحد پیش‌بینی می‌کنند.
بر اساس داده‌های نظرسنجی «دنیایاقتصاد» نگاه سهامداران به روند بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ نسبت به کارشناسان منفی‌تر است. شاید بتوان این نگرش منفی سهامداران را اینگونه توجیه کرد که کم‌تجربگی و دید احساسی آنان به بازار موجب ناامیدی‌شان از بورس شده است و آینده چندان مثبتی را برای بازار متصور نیستند در حالی‌که در مقابل کارشناسان با نگاه به فاکتورهای بنیادی از قبیل قیمت‌های جهانی، رفع‌تحریم‌ها، تورم و… شرایط بازار سرمایه را بهتر می‌بینند و بیش از نیمی از آنان روند صعودی را برای بورس۱۴۰۰ پیش‌بینی کرده‌اند و بر این باورند شاخص‌کل بورس در پایان سال به عدد ۲ میلیون واحد نزدیک خواهد شد.
بازار صعودی اما با نوسان زیاد
علیرضا مستقل جزو آن دسته از تحلیلگرانی است که روند بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ را نوسانی رو به مثبت می‌داند و معتقد است عدد شاخص تا پایان سال در کانال یک‌میلیون و ۴۵۰ تا یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحد قرار خواهد گرفت.
او در توضیح پیش‌بینی‌‌اش به «دنیایاقتصاد» می‌گوید: بازار سرمایه امسال نوسانی مثبت خواهد بود؛ بدین معنی که ما امسال مثبت قوی نداریم و همچنین بازار نزولی هم نخواهد بود و کف پایینی هم نخواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه می‌افزاید: کف بازار بین یک میلیون تا یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار واحد و سقف آن هم یک‌میلیون و ۷۰۰ تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد است اما لزوما به این معنا نیست که شاخص سقف یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار واحد را می‌زند ولی کف و سقف بازار این عددها پیش‌بینی می‌شود. ما در یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد حمایت خیلی قوی داریم و در یک میلیون و ۷۰۰ تا یک میلیون و۸۰۰ هزار واحد هم مقاومت خیلی قوی داریم که فکر نمی‌کنم نه این حمایت و نه آن مقاومت به راحتی شکسته شود.
مستقل با تاکید بر اینکه «عملا بازار از یک‌میلیون و ۱۵۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد یا یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد نوسان می‌کند» می‌گوید: در کل بازار را صعودی می‌بینیم در حالی‌که نوسان زیادی خواهد داشت و به هیچ‌وجه روند بازار اکیدا صعودی یا نزولی نخواهد بود.
او با بیان اینکه «روند بازار نوسانی رو به صعود است» می‌افزاید: یعنی اگر کسی سهمی را بخرد و نگه دارد، احتمالا آن سهم چندین‌بار می‌تواند تا قیمت خرید خود برود و روی سود بیفتد حتی اگر گران خریداری شده باشد.
مستقل بازار سرمایه در سال پیش‌رو را پرابهام توصیف می‌کند و توضیح میدهد: از یک‌سو امسال سال انتخابات است و دولت عوض می‌شود، همچنین بحث برجام مطرح است و اثر برجام برای کلیت فعالان بازار مبهم است؛ هرچند به‌جز قیمت دلار اثر خاصی روی پارامترهای کلان ما نخواهد گذاشت. از سوی دیگر قیمت‌های جهانی رشد خیلی خوبی داشته‌اند و حتی احتمال رشد بیشتر هم برای آنها وجود دارد. هرچند ممکن است نگرانی‌هایی از کاهش قیمت جهانی وجود داشته باشد ولی به‌نظر من احتمال بالا رفتن قیمت‌های جهانی یا ثبات در محدوده فعلی هم وجود دارد. بنابراین روند بازار سرمایه امسال را صعودی می‌بینم اما نوسان زیادی را پیش‌رو خواهد داشت.
این کارشناس بازار سرمایه همچنین عدد شاخص تا پایان سال را در محدوده یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحد پیش‌بینی می‌کند و می‌گوید: البته این عدد می‌تواند کمی بالاتر یا پایین‌تر از این محدوده باشد که این مساله بستگی به مذاکرات هسته‌ای و سیاست خارجی ما دارد که چطور پیش برود. همین‌طور بستگی به نرخ دلار که اگر برجام احیا شود و رفع تحریم‌ها صورت گیرد شاید تا اواخر سال دلار محدوده قیمتی ۲۷ تا ۲۸ هزار تومان را تجربه کند. اینها باعث می‌شود عدد شاخص بالاتر هم برود. یا اگر برجام احیا شود و همین‌طور نرخ سود بانکی آخر سال ۱۲ درصد باشد در این صورت می‌توانیم عدد شاخص را تا بالای یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد هم متصور باشیم. علاوه بر اینها قیمت‌های جهانی هم بسیار مهم هستند. اما در کل پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۱۴۰۰ شاخص‌کل بورس در کانال یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحد قرار گیرد.
یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد تا دو میلیون؛ عدد شاخص برای پایان سال
پیمان حدادی اما معتقد است پیش‌بینی عدد شاخص برای پایان سال ۱۴۰۰ به دلیل بی‌ثباتی‌ها کار سخت و نشدنی است. او در گفت‌‌وگو با «دنیایاقتصاد» توضیح میدهد: اینکه شاخص تا پایان سال روی چه کانالی قرار می‌گیرد پیش‌بینی خیلی سخت و نشدنی است چراکه در کشور ما آنقدر عدم ثبات اقتصادی وجود دارد که پیش‌بینی را بسیار سخت می‌کند.
او در همین حال می‌گوید: اما آنچه می‌توان با قطعیت درباره آن سخن گفت این است که شاخص تا پایان سال ۱۴۰۰ عددش از ابتدای سال ۱۴۰۰ بالاتر است؛ یعنی بازدهی مثبت دارد در نتیجه روند می‌تواند صعودی باشد. آن‌هم به این خاطر است که امسال بازدهی مثبت خواهد بود و عدد شاخص پایان سال بیشتر از ابتدای سال خواهد بود. محدوده آن هم می‌تواند بین یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد تا دو میلیون باشد.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه وقتی درباره یک سال صحبت می‌‌کنیم نباید به چند هفته و دو ماه ابتدایی سال محدود شویم و باید کل دوازده ماه را در نظر بگیریم، می‌گوید: ادامه‌دار بودن رشد قیمت‌های جهانی، افزایش قیمت دلار در نیمه دوم سال، نمود پیدا کردن تورم نقطه به نقطه بالای ۵۰ درصد در نیمه دوم سال که علت اصلی آن را می‌توان به آشکار شدن کسری بودجه دولت تعمیم داد و همچنین برجام مهمترین دلایلی هستند که می‌توانند بازار سرمایه را رشد بدهند.
رشد بازار از اواسط تابستان تا پاییز سال ۱۴۰۱
حمیدرضا کاهدی روند بازار سرمایه را تا اواسط تابستان رو به پایین می‌بیند و دلیل آن را هم بحث‌های مربوط به انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم می‌داند. او به «دنیایاقتصاد» می‌گوید: بازار تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری و تغییر دولت کف قیمت را می‌بیند و از آنجا روند مثبتش را شروع می‌کند و شاخص احتمالا تا دو میلیون یا حتی بالاتر از آن هم برود.
این کارشناس بازار سرمایه این روند مثبت و صعودی را تنها محدود به سال ۱۴۰۰ نمی‌داند و بر این باور است که این رشد احتمالا تا پاییز سال بعد هم ادامه پیدا می‌کند. کاهدی با بیان اینکه «موتور اصلی این رشد هم چند عامل خواهد بود» تشریح می‌کند: یکی از این عوامل قیمت‌های جهانی است که قیمت‌های خوبی دارند و برخی از کالاها مانند مس رکورد زده‌اند. عامل مهم بعدی نرخ تورم است که چشم‌انداز خیلی مثبتی را برای بازار رقم خواهد زد، چون تورم دوست بورس است و سود حسابداری شرکت‌ها را رشد میدهد و باعث می‌شود قیمت‌ها شدیدا بالا رود. نرخ ارز هم احتمالا روند رو به پایین خیلی شدیدی نخواهد داشت و احتمال اینکه رو به بالا باشد هم وجود دارد.
کاهدی یادآور می‌شود: صنایعی هم که به این واسطه رشد می‌کنند صنایع فلزی و پتروشیمی خواهند بود.
همچنین شرکت‌های صادرکننده اگر معضل تحریم‌ها مرتفع شود ۲۰ درصدی که بابت بیمه و انتقال پول و هزینه‌های اضافی مثل حمل‌ونقل در شرایط تحریمی از آنها گرفته می‌شد، آزاد می‌شود و به عبارتی آن ۲۰ درصد فروششان هم آزاد می‌شود که عدد جذابی است و یک رشد سودی از این محل خواهند داشت.
او همچنین درباره عدد شاخص در پایان سال ۱۴۰۰ هم می‌گوید: به نظر می‌آید شاخص‌کل بورس بتواند تا پایان سال ۲ میلیون را هم بزند که همانطور که گفتم این روند مثبت احتمالا تا پاییز سال بعد ادامه پیدا کند.
دنیایاقتصاد : درحالی‌که روز سه‌شنبه بازار سهام به‌واسطه بهبود اوضاع در بازار جهانی و خوشبینی به عواقب حذف احتمالی هند، روز نسبتا پررونقی را سپری کرد که در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت از ۱۰ تصمیم مهم برای بهبود وضعیت بازار سرمایه رونمایی شد. بررسی این تصمیمات نشان میدهد به‌رغم موارد متعددی که برای احیای بورس در آن پیش‌بینی شده، همچنان جای «حذف دامنه نوسان» به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع به تعادل رسیدن بازار سهام خالی است و جایی در بسته نداشته است.
غایب بزرگ بسته بورسی
محمد امین خدابخش: بازار سهام روز گذشته شاهد ثبت سومین سه شنبه سبزپوش در سال‌جاری بود. در این روز خوشبینی به بهبود اوضاع بازار در سهام شاخص ساز و تسری آن به سایر نمادها سبب شد تا نقش بازارهای جهانی هم از جانب افزایش قیمت‌ها و تقاضای قدرتمند در این بازار و هم تشدید شرایط به واسطه شیوع نوع جدید کرونا در هند بار دیگر پس از مدت‌ها در بازار سرمایه تقویت شود. در این روز آنچه توجه بسیاری را به خود جلب کرد، طرح ۳+۷ مسوولان بورسی برای حمایت از بازار سرمایه بود که بنا بر شواهد به دست آمده نه سه مورد قابل حصول آن در کوتاه‌مدت می‌تواند کمک چندانی به اقتصاد کشور کند و نه ۷ موردی که در ادامه این طرح به تصویب هیات وزیران رسیده است. گفتنی است ۷ ماده پایانی این طرح هم‌اکنون نیازمند تصویب شورای هماهنگی سران قوا است.تمامی اینها در حالی روی داده که تاکنون هیچ اقدام موثری برای رهایی از دامنه‌نوسان نامتقارن به عنوان مهمترین مانع بر سر راه نقدشوندگی بازار انجام نشده است. آیا بالاخره روزهای خوش بازار سرمایه فرا‌می‌رسد؟ این سوالی است که در روزهای اخیر بسیاری از خود پرسیده‌اند. با این حال در روز گذشته امید به بهبود اوضاع و به واقعیت تبدیل شدن این خواسته تا حد زیادی تقویت شد. در این روز شاخص کل بورس بالاخره پس از چند روز قرمزپوشی، با قدرت به محدوده مثبت تابلو پا گذاشت و ضمن بازپس‌گیری کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی برای بار پنجم از ثبت زیان بیشتر بازماند. بر این اساس می‌توان گفت، در حالی که ابتدای هفته با ناامیدی نسبت به آینده بازار و احتمال افت بیشتر قیمت‌ها آغاز شد به نظر می‌آید که هفته جاری در حالی خاتمه خواهد یافت که فضای کلی بازار نسبت به گذشته آمادگی بیشتری برای بازگشت به سطوح از دست رفته قیمتی در هفته‌های اخیر دارد. معاملات روز سه شنبه در شرایطی خاتمه یافت که نماگر اصلی بورس پس از چهار روز متوالی کاهش، افزایش ۳/ ۱ درصدی را به ثبت رساند و با حدود ۱۵ هزار واحد رشد به سطح یک میلیون و ۲۰۲ هزار واحدی رسید. با این حال شاید نکته مهم‌تر مثبت شدن شاخص هموزن پس از ۹ روز کاری بود که نشان از بهبود اوضاع در نمادهای کوچک بازار سرمایه دارد. همانطور که در گزارش‌های قبلی نیز مورد توجه قرار گرفته است، شاخص کل هموزن میانگینی از قیمت تمامی نمادهای مورد معامله در بورس تهران است که بدون در نظر گرفتن نسبت آنها از کل حجم سهام موجود در بازار سرمایه محاسبه می‌شود.
بنابراین هرگاه شاخص هموزن مثبت شود می‌توان به بهبود اوضاع در تعداد بیشتری از نمادهای بازار سرمایه به خصوص بورس امیدوار بود. به هر روی عجیب هم نیست، اگر انتظار داشته باشیم که پس از یک دوره طولانی از رکود در نمادهای کوچک بازار بالاخره این نمادها نیز شاهد افزایش تقاضا باشند. البته آنچه که در ادامه به آن خواهیم پرداخت نیز جزو مسائلی است که ممکن است منجر به این سبزپوشی اندک در نماد مورد بحث شده باشد.
رونق دستوری؛ بازخوانی یک رویا
طرح ده بندی رونمایی شده از سوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بیش از آن که در برگیرنده مواردی دندانگیر برای بهبود تقاضا در بازار سرمایه باشد، حکایت از آن دارد که هم کادر مستقر در ساختمان ملاصدرا و هم تیم اقتصادی دولت حسن روحانی در جستجوی درمانی برای شرایط کنونی هستند. در شرایطی که قانون بحث‌برانگیز اختصاص یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تاکنون بارها مورد انتقاد فعالان بازار سرمایه قرار گرفته است، با این حال اصرار فعالان بازار سرمایه به اختصاص مبلغ یاد شده و اعلام آن از سوی شخص رئیس سازمان بورس در قالب یکی از بندهای طرح ده ماده‌ای حمایت از بورس حکایت از آن دارد که در حال‌حاضر زور لابی بورس‌بازان بر خرد و منطق می‌چربد. حال باید صبر کرد و دید آیا رویای فعالان بازار سرمایه برای خروج از سهام زیان‌ده به قیمت کوچک‌تر شدن سفره‌های مردم عملی می‌شود یا خیر. با این حال از این یک بند بگذریم سایر بندها نکات جالب و عجیبی دربرخواهند داشت. روز گذشته در قالب همین طرح اعلام شد که سرمایه‌گذاران خارجی بازار سرمایه می‌توانند تا ۵ سال در ایران اقامت داشته باشند؛ بد نیست این سوال را از مسوولان بپرسیم که چطور می‌توان در بازار سهام کشوری سرمایه‌گذاری کرد که در خارج از مرزهای آن امکان استفاده از خدمات برخط سایت‌های اصلی بازار و شرکت‌های کارگزاری وجود ندارد. از طرفی دیگر حتی اگر این شرایط هم وجود داشت با توجه به قطع بودن رابطه بانکی ایران با دیگر کشورها، چطور این داوطلبان احتمالی می‌توانستند به‌راحتی دارایی خود را به این بازار وارد یا از آن خارج کنند. در جای دیگری از این طرح چند مورد امتیاز مالیاتی برای شرکت‌ها طرح شده که از آن جمله می‌توان به وارد شدن ۸۰ درصد درآمد ناشی از مالیات نقل و انتقال سهام در سال ۱۴۰۰ در حساب صندوق تثبیت و ذکر این مساله که شرکت‌هایی که نسبت به خرید سهام خودشان اقدام می‌کنند تا ۵۰ درصد مبلغی که صرف خرید سهام کردند به عنوان امهال مالیاتی یک ساله منظور شود و این مورد که شرکت‌ها می‌توانند تا یک‌سال مالیاتشان را به تعویق بیندازند و از این منابع از سهامشان حمایت کنند، اشاره کرد. در اینجا توجه به این نکته ضروری است که چگونه می‌شود یک کشور با کسری بودجه شدید جاری که حتی قبل از شروع سال فعالان اقتصادی و صاحب‌نظران آن نسبت به مشکلات عدیده بودجه و محقق‌نشدن مالیات در آن هشدار داده‌اند، به یکباره یکی از امن‌ترین منابع درآمدی خود را برای حفظ بازار کنار بگذارد که در هر صورت باید قیمت‌ها در آن متناسب با واقعیت تعدیل شوند. مضاف بر همه اینها در این طرح به صندوق تثبیت و توسعه بازار اجازه انتشار ۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی با تضمین دولت داده شده که مشخص نیست با توجه به زیان هنگفت ۴۱۶۳ میلیارد تومانی صندوق در دوره ۶ ماه سال مالی جاری آن به چه دلیل باید بار مالی به این سنگینی و در این ابعاد به آن تحمیل شود. تمامی اینها در حالی است که تا کنون راه‌حل عملی نه در این طرح و نه طرح‌های قبلی سازمان بورس برای برون رفت از شرایط کنونی که محصول اعمال دامنه نوسان نامتقارن است ارائه نشده و مشخص نیست متولی بازار سرمایه در چه زمانی می‌خواهد از این تصمیم غلط خود بازگردد.
سه‌شنبه‌های خندان
نگاهی به آمار معاملات به ثبت رسیده در هفته‌های اخیر حکایت از آن دارد که از میان چهار روزی که در آنها شاخص کل بورس عملکردی مثبت را به ثبت رسانده، به طور اتفاقی سه روز آن سه شنبه بوده است. اینکه چرا در بیشتر سه‌شنبه‌ها در هفته‌های اخیر بازار با افزایش قیمت رو‌به‌رو شده مشخص نیست اما می‌توان آن را به خوشبینی بازار به تصمیماتی که عموما در روزهای دوشنبه از سوی مسوولان سازمان گرفته می‌شود، ربط داد. طی هفته‌های اخیر خبر انتشار ۲۴ هزار میلیارد تومانی اوراق برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری از جمله عواملی بود که توانست به امید سرمایه‌گذاران خرد برای بهبود بازار بیفزاید. با این حال به دلیل محسوس نبودن اثر آن بر بازار در روزهای بعدی این رشد پایدار نماند. سه‌شنبه هفته قبل نیز اگرچه رشد شاخص محدود به افزایش قیمت در چند نماد بود با این حال همین امر سبب شد تا شاهد ثبت دومین سه‌شنبه مثبت بازار در سال جاری باشیم. با این حال به نظر می‌آید که سبزپوشی سه‌شنبه اخیر رنگ و بوی دیگری داشته است و بر اساس آنچه که محمد علی دهقان دهنوی به رسانه‌ها گفته این سازمان طرحی آماده کرده که به موجب آن در ۱۰ بند می‌توان از بازار سرمایه حمایت کرد. این طرح که در رسانه‌ها به ۷+۳ معروف شده، دارای سه بند با قابلیت اجرای فوری و ۷ طرح است که اجرای آنها منوط به تایید شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا است. اینطور که به نظر می‌آید در شرایط فعلی که رکود بازار سرمایه در طول چند ماه اخیر تا این حد طولانی شده زمینه نیز برای خوشبینی بیش از حد به گفته‌های مسوولان فراهم است، چراکه بررسی دقیق‌تر وضعیت نشان از کارساز نبودن برخی از این مصوبات دارد.
دست پر بازار جهانی
اما بگذارید قبل از اینکه به مفاد این اقدام حمایتی بپردازیم، به یک نکته دیگر نیز توجه کنیم. در حال حاضر وضعیت بازار سرمایه به‌گونه‌ای است که پس از مدت‌ها بالاخره به تاثیر مثبت رشد قیمت‌های جهانی بر بهای سهام رضایت داده است. در ماه‌های اخیر مسائلی نظیر ابهام در آینده بازار سرمایه، تنش ایجاد شده به واسطه تغییرات متعدد قوانین و کاهش شدید نقدشوندگی، موجب شد تا بازار سرمایه نتواند در عمل اهمیت چندانی به رونق بازارهای جهانی بدهد. همین امر باعث شد تا نه فقط در نمادهای با فروش داخلی، بلکه در نمادهای دارای فروش دلاری نیز رشد قیمت چندانی را در مدت یاد شده شاهد نباشیم. با این حال به نظر می‌رسد که در طول هفته‌های اخیر رشد قابل توجه قیمت محصولاتی نظیر مس، فولاد و سایر کامودیتی‌ها توانسته از دیوار بدبینی فعالان بازار سرمایه نیز عبور کند. در حال حاضر اگرچه بازار داخلی ارز به دلیل نامشخص بودن سیاست‌ها و مذاکرات برجامی در روندی تقریبا خنثی به سر می‌برد و همین رویکرد توانسته در بازار سرمایه نیز اثر بگذارد، اما در مواجهه با طولانی شدن ریزش قیمت‌ها و انتظارات برآمده از شیوع نمونه جهش‌یافته کرونا در هند، سرمایه‌گذاران بدبین بازارهای مالی نیز در شرایط فعلی به لزوم افزایش قیمت‌ها متقاعد شده‌اند. اینطور که به نظر می‌آید حداقل برای کوتاه‌مدت در روزهای پیش روی حاصل وزن‌کشی انتظاراتی با واقعیات موجود در بازار سرمایه به سنگین‌تر شدن کفه ترازو به سمت واقعیات منتهی شود. از این رو بعید نخواهد بود که در روزهای آتی نیز شاهد رشد قیمت در بازار سرمایه باشیم. روز گذشته ارزش معاملات خرد بورس تهران به حدود ۲۷۵۴ میلیارد تومان رسید که در مقایسه با ارقام به ثبت رسیده در روزهای قبل رشد قابل‌توجهی را نشان میدهد.
ثبت این رقم در کنار خالص خرید حقوقی ۹۳ میلیارد تومانی در روز اخیر حکایت از آن دارد که بنا بر گفته‌های پیشین شرایط برای وقوع یک رونق کوتاه‌مدت در بازار سرمایه مهیا است، چراکه وضعیت کنونی و بی‌خبری حاصل از قرارگرفتن کشور در فضای پیشا انتخاباتی در کنار تداوم مذاکرات برای طرف‌های ماندگار در قرارداد هسته‌ای که تازگی به موازات دیپلماسی چراغ خاموش با عربستان سعودی دنبال می‌شود، زمینه را برای اثرگذاری مولفه‌های بنیادی بیش از گذشته فراهم کرده است. البته باید صبر کرد و دید که فضای عدم‌اطمینان کنونی در نهایت عقربه‌های ریسک و بازده به کدام‌سو می‌چرخند.
بدون دیدگاه