بازار سهام طی روزهای اخیر با موج جدیدی از مسائلی روبهرو است که عملکرد بازار را تا حد زیادی تغییر داده است از این رو به‌نظر میرسد دادوستدهای بورسی در مدار جدیدی قرار گرفتهاند. بازار سهام در حال‌حاضر پابه‌‌‌‌‌‌‌پای دلار در مدار نزولی حرکت می‌کند و همگام با آن ریزش دارد. در چنین شرایطی بهرغم اینکه پول‌های راکد بسیاری وجود دارد، سرمایهگذاران تمایلی به خرید سهم در بازار سرمایه ندارند؛ این در حالی است که بسیاری معتقدند نوسان و افت و خیزهای نماگر اصلی بازار سهام در محدوده فعلی طبیعی است؛ چراکه جریان پولی در بازار وجود ندارد و اغلب سرمایهگذاران بازار تماشاچی هستند.
بازار سهام؛ منزلگاه تردیدها
در چنین شرایطی علاوه‌بر ابهامات و مسائل داخلی، متغیرهای جهانی از دیگر مسائلی هستند که معاملات بورسی را می‌توانند تحت‌تاثیر قرار دهند، به‌طوری‌که آمار منتشرشده از متغیرهای اقتصاد چین بازارهای جهانی و بالطبع اقتصاد ایران را از خود متاثر می‌کند. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که چین مشتری اصلی برای تولیدات شرکت‌های ایرانی است و از این‌رو میزان صادرات ایران تا حد زیادی وابسته به اقتصاد چین است و این وابستگی به بزرگ‌ترین خریدار و واردکننده دنیا میتواند در صورت تداوم این وضعیت و منفی‌‌شدن آمار اقتصادی این کشور مهم در عرصه اقتصادی به‌ضرر اقتصاد ایران بهویژه بورس اوراق‌بهادار تهران در شرایط کنونی باشد؛ آن‌هم در شرایطی که چشمانداز اقتصاد آمریکا نیز چندان مناسب نیست. در چنین شرایطی به‌نظر میرسد بازار سرمایه در دام عرضهها قرار گرفته و از این‌رو به‌نظر بسیاری شکی در ارزنده‌بودن آن نیست، اما در حالت کلی با توجه به اینکه ارزندگی بازار در شرایط ریسکی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، اظهارنظر درخصوص ارزنده‌بودن نمی‌تواند چندان امر درستی باشد.
بورس؛ چرایی ریزش دلار؟
حکایت بورس اوراق‌بهادار تهران بورس در این روزها به گونه‌‌‌‌‌‌‌ای است که از طرفی بیخبری از روند مذاکرات معاملات آن را تحت‌تاثیر قرار داده و از طرف دیگر بازار سهام پابه‌‌‌‌‌‌‌پای دلار در مدار نزولی حرکت می‌کند و همگام با آن ریزش دارد. در چنین شرایطی بهرغم اینکه پول‌های راکد بسیاری وجود دارد، سرمایهگذاران تمایلی به خرید سهم در بازار سرمایه ندارند. بر این اساس می‌توان گفت نوسان و افت و خیز نماگر اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای در محدوده فعلی طبیعی است؛ چراکه جریان پولی در بازار وجود ندارد و اغلب سرمایهگذاران بازار صرفا تماشاچی هستند و در شک و تردید به‌سر میبرند. روز گذشته ارزش معاملات خرد در بورس در محدوده ۱۸۲۷میلیارد تومان بود. البته بسیاری از سرمایهگذاران نسبت به نوسانات نرخ ارز حساسیت دوچندان پیدا کردهاند و در چنین وضعیتی که دلار با پایداری در مدار نزولی به کانال ۲۸هزارتومان بازگشت داشته است، با واکنش قوی و البته منفی سهامداران بورسی در نمادهای کالایی همراه شده است، اما این تمام مساله نیست. بازار ارز روز یکشنبه نیز در ادامه افت روزهای اخیر که ناشی از موج امید و خوش‌بینی نسبت به احیای احتمالی برجام بود، با کاهش رو‌به‌روشد، به‌طوری‌که پس از گذشت حدود سه‌ماه دلار بازار آزاد مجددا در کانال ۲۸هزارتومان معامله شد. همه این موارد نشان میدهد در پی ریزش دلار احتمالا سهام دلاری در ادامه چنین روندی همچنان کاهشی باشند و کام سهامداران خود را تلخ کنند، اما در این میان بسیاری از کارشناسان معتقدند حتی در صورت حصول توافق در مذاکرات هستهای هم دلار توان رسیدن به سطح قیمتی پایین‌تر از نرخ دلار نیمایی را ندارد و اگر این اتفاق هم بیفتد صرفا موقتی بوده و بازار سهام را در کوتاه‌‌‌‌‌‌‌مدت تحت‌تاثیر قرار خواهد داد، با این‌حال ترس از سرکوب نرخ ارز در سامانه نیما نیز خود نگرانی مهمی از سوی برخی از فعالان اقتصادی تلقی می‌شود. البته اگر سیاست سرکوب نرخ ارز مجددا در دستور کار دولت قرار نگیرد. در این میان عده دیگری از تحلیلگران نظر متفاوتی دارند. این دسته از تحلیلگران بر این باور هستند که هرچه مذاکرات هستهای بهتر پیش برود یا به‌عبارتی رضایت بیشتری برای ایران به‌دنبال داشته باشد، سیر نزولی دلار و بالطبع نمادهای متاثر از آن در بازار سهام شدیدتر خواهد بود.
حال بد اقتصاد جهانی
در این میان آمار منتشرشده از متغیرهای اقتصادی چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده دنیا بدتر از آن چیزی بود که انتظار میرفت و به‌طوری که پیشتر کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که نرخ رشد تولید صنعتی و خرده‌فروشی در اقتصاد چین به ترتیب ۶/ ۴ و ۵درصد طی ماه ژوئیه افزایش یابد اما با کاهش رشد صنعتی و نرخ بهره در چین بازارهای کالایی تحت‌تاثیر قرار گرفته و با شوک قیمتی مواجه شدند، به‌طوری‌که کاهش رشد اقتصاد چین بازارهای جهانی بهویژه عرضه و تقاضا در بازارهای نفت و فولاد را با شوک مواجه کرده و به‌طور کلی میزان تقاضا در جهان را با چالش‌هایی همراه کرده است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که اقتصاد تحریمی ایران اغلب تولیدات خود از جمله نفت، فولاد و برخی از محصولات پتروشیمی را به چین صادر می‌کند و به‌عبارتی دیگر چین مشتری اصلی برای تولیدات ایران است، بنابراین با درنظر گرفتن چنین شرایطی رکود اقتصاد چین؛ بزرگ‌ترین خریدار و واردکننده دنیا، به ضرر اقتصاد ایران بهویژه بورس اوراق‌بهادار تهران در شرایط کنونی است. از طرفی می‌توان گفت اگرچه رکود اقتصادی چین نمود جدی در بازار سرمایه ایران دارد و گروه‌های فلزات اساسی و تا حدی پتروشیمیها را تحت‌تاثیر قرار داده است اما با درنظر گرفتن دو حالت متفاوت برای فعالیت شرکت‌های تولیدی در ایران می‌توان شرایط کنونی را بهتر درک کرد. در یکی از این حالت‌ها محصولات به بازارهای خارجی و عمدتا آسیایی صادر می‌شود که طبیعتا در این حالت نیز قیمت‌ها تابع قیمت‌های جهانی است. در حالت دوم محصولات تولیدی در داخل ایران به‌فروش میرسد. در این حالت اگرچه بخش مهمی از فروش داخلی است اما باید توجه داشت که بر مبنای قیمت‌های جهانی انجام می‌شود، از این‌رو در هر صورت افت قیمت‌های جهانی میتواند قیمت‌های فروش را تهدید کند.
ارزندگی؛ سراب یا واقعیت
زمانی‌که یکایک این عوامل کنار هم قرار می‌گیرد، شرایطی را شکل میدهد که ارزندگی بازار را تحت‌تاثیر داده و در پی آن سهامداران را در شک و تردید قرار میدهد. بازتاب این امر را می‌توان، در برآیند دادوستدهای بورسی طی ماههای اخیر که حاکی از رکود و بیخبری از مسائل مختلف نظیر آنچه که شرح آن رفت، دید. افت شاخصکل به محدوده یک‌میلیون و ۴۲۹هزار واحد در پایان معاملات روز گذشته حکایت از آن دارد که ابهامات گوناگون، روند معاملات بازار سهام را چالشی و سرمایه‌گذاری در این بازار را دشوار کرده است. شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری دو‌قطبی‌‌‌‌‌‌‌های مختلف معاملاتی در بورس تهران شرایطی را رقم زده که بسیاری از فعالان بهرغم تمام مسائلی که بازار سرمایه تحت‌تاثیر آن قرار دارد همچنان بر ارزندگی بازار تاکید دارند و صنایع بورسی را برای سرمایه‌گذاری مناسب میدانند، در مقابل عدهای از کارشناسان در مقطع فعلی بازار سرمایه را فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری نمی‌‌‌‌‌‌‌دانند و ایرادات جدی بر آن وارد می‌کنند. در نگاهی دقیق‌‌‌‌‌‌‌تر می‌توان گفت بازار سهام طی روزهای اخیر در دام افزایش عرضهها قرار گرفته و تحت‌تاثیر اخبار منفی با موج جدیدی از فروش‌ها مواجه شده است. در چنین شرایطی بسیاری از کارشناسان با تاکید بر ارزندگی بازار بر این باور هستند با داشتن ابزار و دانش مالی مناسب و اتخاذ تصمیمی کارآ در مقطع کنونی می‌توان پرتفویی بهینه تنظیم کرد و به مراتب بازدهی بهتری در مقایسه با سایر بازارهای موازی کسب کرد؛ این در حالی است که در مقابل عدهای از کارشناسان عقیده دارند که نقدبودن بهترین تصمیم ممکن در مقطع فعلی است و تا مشخص‌نشدن ابهاماتی نظیر مذاکرات احیای برجام و سیاستهای ارزی نمی‌توان تصمیمی قطعی برای ادامه سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی اتخاذ کرد؛ شرایطی که بازار سهام را به کام عدم‌قطعیت‌ها کشانده است.
بازارسهام دومین روز از آخرین هفته مردادماه را نیز نزولی به پایان برد. در روزهای اخیر علائم حیاتی جدی از سوی متقاضیان سهام در این بازار دیده نشده و این در حالی است که برخی گمانه‌زنی‌ها از ایجاد موج جدید تقاضا در برخی گروه‌ها بهویژه خودرو و بانک به‌دنبال از سر گرفته‌شدن گفت‌‌‌‌‌‌وگوها و رایزنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید برجامی در فضایی حاکی از بیم و امید حکایت می‌کرد، اما بازار سهام در هفتههای گذشته بهرغم برخی انتظارات با افت روزانه شاخص همچنان دست به‌گریبان است، به‌طوری‌که دماسنج بورس عملا با عقبگرد به محدوده ۴۲۹/ ۱میلیون واحدی چیزی برای عرض‌اندام ندارد.
شکست حمایت بازارسهام
در این روز ارزش معاملات خرد بورس به ۱۸۲۷میلیارد‌تومان رسید. ارزش بازار به کمترین سطح از محدوده ۲۵اسفند بازگشت که در نوع خود میتواند ناامیدکننده باشد. فشار فروش از سوی معاملهگران بورس تهران درحالی ادامه دارد که تحلیلگران بازارسرمایه دلایل متعددی را در به‌وجود آمدن این وضعیت عنوان می‌کنند. برخی از تحلیل‌ها افت شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سهام در روزهای گذشته را نشانه تداوم بازگشت قیمت‌ها به مدارنزولی عنوان می‌کنند. انحراف شاخص از مسیر صعودی ابتدای‌سال و قرارگرفتن در دومینوی ریزش قیمت‌ها مجددا بر نگرانی اهالی بازار افزوده است. استمرار این شرایط و بدتر از آن غیر‌قابل پیش‌بینی بودن چشمانداز قیمتی در بازار سهام این نکته را مطرح می‌کند که این وضعیت تا کجا میتواند ادامه داشته باشد و چه عواملی در ایجاد ریسک‌های سیستماتیک بازار دخلیند؟
گروه بیشماری از فعالان اقتصادی با ابراز نگرانی از شرایط فرسایشی ایجاد‌شده در معاملات بورسی بر این باورند که از این روند گروه‌های بسیاری متضرر خواهند شد. نوسانات شدید بورس این روزها نه‌تنها مورد رضایت فعالان بازار سرمایه نیست و منجر به انزوای معاملاتی در گروه‌های مختلف شده است، حتی فعالان اقتصادی سایر بازارهای دارایی را به لاک دفاعی و قبول‌شکست حمایت‌های مهم وادار کرده است، به‌طوری‌که عقبگرد بازار سهام و دلار در روز گذشته میتواند با فرض ثبات شرایط فعلی و عدم‌بروز ریسک جدید نقاط حمایت تکنیکالی پیشرو را نیز متزلزل به تصویر بکشد.
جدال بورس با ریسک‌های متعدد
در روزهای گذشته به‌نظر می‌رسید ورود خودرو به بورسکالا همزمان با افزایش برخی زمزمه‌‌‌‌‌‌ها درخصوص افزایش نرخ بهره در ایالاتمتحده، بتواند طرفداران برخی از نمادها از جمله خودرویی‌ها و علاقه‌مندان به سهام کامودیتی‌محور را وادار به عکس‌العمل کند اما این مهم نیز نتوانست امیدواری‌های جدیدی از افزایش تقاضا در بازارسهام را رقم بزند. افت مجدد قیمت‌ها در بازارسهام براساس نظریات کارشناسان بورسی به عوامل متعددی بازمی‌گردد. در همین رابطه مهدی افنانی، کارشناس بازارسرمایه با بیان اینکه همه عوامل دست به‌دست هم دادهاند تا بازار سهام روی‌خوش خود را به رخ سرمایهگذاران نکشد، اظهار می‌کند: برآیند تحولات داخلی و خارجی موجب‌شده تا سایه متغیرهای اثرگذار بر نحوه فعالیت صنایع بورسی سنگینی کند.
بازار سهام با عدم‌قطعیت در موضوعات مختلف سیاسی و مباحث اقتصاد کلان درگیر شده است. کاهش ارزش معاملات روزانه که از عدم‌قطعیت در حوزه سیاست خارجی کشور به‌خصوص پرونده مذاکرات هستهای کشور نشات می‌گیرد، معاملهگران را وارد فاز فرسایشی توام با رویکردی محتاطانه کرده است. قدر مسلم در چنین فضای غبارآلودی که همه بازارهای دارایی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، انتظار رونق بورس تهران انتظاری نابجا است. قرارگرفتن در یک و بام دو هوای معادلات چند‌مجهولی بازارهای مختلف هر از چند گاهی بی‌اعتمادی مسبوق به‌سابقه سهامداران را مجددا شارژ و شرایط ضعیف بازار را بحرانی می‌کند. این روند تا حدودی سبب‌شده تا بازار حتی در مواجهه با دریافت اخباری مبنی‌‌‌‌‌‌بر پیشرفت مذاکرات هستهای یا دریافت گزارش‌های فراتر از انتظار از عملکرد فصلی شرکت‌ها رغبتی از سوی پول حقیقی مشاهده نکند.
حتی ثبات نرخ بهره و پایان‌یافتن حواشی مربوط با آن بحث نیز نتوانسته عایدی چندانی برای بازار به ارمغان بیاورد. به گفته این کارشناس، بازار سهام نخستین روز هفته را با شوک خبر تخلفات گسترده در راستای انتشار تحقیق و تفحص از شرکت فولادمبارکه آغاز کرد. انتشار برخی اخبار کارشناسی‌نشده و قطعی درخصوص تخلفات یک شرکت بزرگ منجر به ریزش قیمت‌ها در دو روز معاملاتی اخیر شد. این مهم در حالی بازار را متوجه غضب سهامداران کرده است که برخی تحلیل‌ها از آتش‌بس اصلاح قیمتی طی هفته گذشته در بازارسهام خبر می‌داد. در چنین شرایطی نمی‌توان از سهامداران رفتاری غیر از رفتار انجام‌شده را انتظارداشت.
او با برشمردن نقش عوامل متعدد در وضعیت کنونی بازارسرمایه عنوان می‌کند: رفتار دوگانه دولت و بانک مرکزی نسبت به میزان کاهش نرخ دلار یکی از عوامل مبهمی است که به تغییر آرایش معاملاتی بازیگران بورسی دامن زده است. کارشناسان اقتصادی برای نرخ دلار اعداد و ارقامی در محدوده ۲۵ تا ۲۷هزارتوامان متصورند اما از آنجا که متولیان اقتصادی کشور نسبت به سرنوشت قیمت دلار واکنش یکسانی نشان ندادند، ترس از ورود به بازار سهام درمیان سرمایهگذاران ادامه دارد. این‌گونه رفتارهای ضدونقیض از سوی بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت همگام با عدم‌اجماع‌نظر از سوی مسوولان مذکور، متذکر این نکته است که بازارهای دارایی با چه میزان ابهام درگیرند.
رفتار دوگانه سیاستگذار
«روند نامشخص در قیمت‌گذاری بلوک خودرویی نیز از سوی وزارت صمت بر ابهامات این صنعت افزوده است.» او با بیان این مطلب تاکید می‌کند: افزایش شایعات در این‌خصوص بار روانی منفی در جریان دادوستدهای بورسی ایجاد می‌کند. در همین راستا به‌نظر میرسد سازمان بورس با جلوگیری از انتشار اخبار ضدونقیض این بخش میتواند تا حدود زیادی به این بازی خاتمه دهد تا اطمینان سلب‌شده از بازار مجددا برگردد. یکی دیگر از موضوعات مهمی که اثرات منفی بر روند بازار ایجاد کرده به رفتار «بازارگردان‌ها» بازمی‌گردد. هم‌اکنون صندوق‌های بازارگردانی به یکی از بزرگ‌ترین عرضه‌کننده‌های بازار تبدیل شدهاند. بازارسرمایه تحت‌تاثیر کارکرد غیرشفاف صندوق‌ها همچنان رمقی برای خیز به ارتفاعات بالاتر را ندارد. مهدی افنانی با اشاره به وضعیت متغیرهای اثرگذار خارجی بر وضعیت بورس تهران، خاطرنشان می‌کند: از سوی دیگر آینده بازارهای جهانی نیز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. پیش‌بینی‌ها از پیشروی رکود در چین بهویژه بازار مسکن این کشور موید این موضوع است که واردات برخی کالاها از جمله فولاد از سوی چین با کاهش چشمگیری نسبت به سال‌های گذشته مواجه شده است.
برخی از کارشناسان اقتصادی نیز نسبت به تداوم وضعیت مذکور و اثرگذاری آن بر برخی از صنایع و شرکت‌های فعال در بورس هشدار می‌دهند، به‌طوری‌که این رخداد نامطلوب میتواند در ماههای آینده صنایع فولاد، سنگ‌‌‌‌‌‌آهن و شرکت‌های مرتبط با این بخش را با مخاطرات بسیاری همراه کند. فرو‌رفتن در فاز رکودی کاهش قیمت کامودیتی‌ها را رقم خواهد زد که این اتفاق بر صنایع داخلی مرتبط اثرگذار است، اما در بازار داخلی نیز نشانه‌هایی از ورود به مدار رکودی قابل‌رویت است. این مساله نیز به نوبه خود بازارهای سرمایه‌گذاری به‌خصوص بازار سهام را تحت‌تاثیر قرار میدهد. در عین حال وضعیت بازارسهام در پاییز و زمستان میتواند متفاوت‌تر از وضعیت کنونی باشد. اگر تغییراتی در سیاستگذاری‌های فدرال‌رزرو و بانک مرکزی چین نسبت به نرخ بهره ایجاد نشود، امکان خروج نسبی از رکود وجود دارد.
احسان رضاپور‌نیکرو/ کارشناس بازار سرمایه
در بررسی چرایی تملیک واحدهای صنعتی توسط بانک‌ها و ریشه‌‌‌‌‌‌یابی مسائلی که زمینه تملیک واحدهای صنعتی را فراهم کرده، با مسائل و چالش‌های گوناگونی مواجه می‌شویم که هریک به نوبه خود و با فراوانی‌‌‌‌‌‌های مختلف تداوم فعالیت بنگاه‌های تولیدی را با مخاطراتی مواجه ساخته‌اند. این مساله خود را به شکل بهره‌‌‌‌‌‌وری پایین بنگاه تولیدی، تولید بسیار کمتر از ظرفیت واقعی یا بروز بحران‌های مختلف در تداوم فعالیت بنگاه‌ها نشان میدهد. موضوعی که به روشنی با بازدید از شهرک‌‌‌‌‌‌های صنعتی کشورمان قابل‌درک است.
ضرورت توجه به کارآیی تخصیص منابع سرمایه‌‌‌‌‌‌ای
در حال‌حاضر حجم گسترده‌‌‌‌‌‌ای از بنگاه‌های تولیدی غیر یا نیمه‌مولد و تعطیل است که از وجود اشکالات اساسی در موضوعات، روابط و ضوابط حاکم بر فضای تولید کشور حکایت دارد. در عارضه‌‌‌‌‌‌یابی وضع موجود به ضعف فاکتورهای گوناگونی در تمامی سطوح از سیاستگذاری‌‌‌‌‌‌ها و قانون‌گذاری‌‌‌‌‌‌ها گرفته تا رویه‌‌‌‌‌‌های اجرایی و نظارتی مواجه می‌شویم که تشریح هریک در تحلیل صحیح موضوعات و پیشنهاد راهکارهای اصلاحی میتواند اثربخش باشد. از آنجا‌که رویکرد دولت سیزدهم، مولدسازی و احیای واحدهای صنعتی و همچنین بهبود فضای تامین‌مالی صنایع و اخذ تسهیلات جدید توسط آنها عنوان شده، سعی شده بخشی از خطاها و مسائلی که در ایجاد این بحران‌‌‌‌‌‌ها و ناکارآیی تخصیص منابع بانک‌ها نقش داشته است، اجمالا مرور شود.
این اتفاق ممکن است منجر به این مساله شود که با اصلاح حتی جزئی و احتمالی در برخی فرآیندها، بتوانیم شاهد ریل‌‌‌‌‌‌گذاری صحیح و تقویت انضباط لازم باشیم تا مانع از توقف فعالیت و تعطیلی واحدهای صنعتی در کشورمان و بروز بحران در آنها شویم. از سرفصل‌‌‌‌‌‌هایی که تداوم فعالیت یک واحد صنعتی و تولیدی را در کشور با مشکل مواجه می‌کند، می‌توان به مواردی که در ادامه می‌‌‌‌‌‌آید، اشاره کرد:
تخمین اشتباه هزینه‌‌‌‌‌‌های اجرا و تکمیل پروژه تا زمان بهره‌‌‌‌‌‌برداری ناشی از نوسانات اقتصادی و تورم عمومی حاکم بر فضای اقتصادی کشور.
خوش‌بینی مضاعف در برآورد هزینه و زمان‌بندی پیشرفت و تکمیل پروژه.
دانش ناکافی بانیان پروژه‌‌‌‌‌‌ها و تسهیلات‌‌‌‌‌‌گیرندگان در رابطه با مدیریت منابع مالی و مدیریت و کنترل پروژه.
سوءاستفاده از وام‌های کم‌‌‌‌‌‌بهره و حمایتی و اجرای پروژه‌‌‌‌‌‌هایی که عمدتا برای دریافت تسهیلات تعریف، مهندسی و طراحی شدهاند و فاقد پشتوانه‌‌‌‌‌‌های اقتصادی و فنی لازم هستند.
مهندسی ناصحیح خطوط تولید و ماشین‌‌‌‌‌‌آلات که به شکل تامین تجهیزات ناهمگن و فاقد یکپارچگی لازم خودنمایی می‌کند.
عدم‌نظارت صحیح بر حسن‌مصرف تسهیلات اعطایی بهدلیل عدم‌کفایت ظرفیت‌های فنی و تخصصی نظارتی در بانک‌ها.
بررسی سطحی طرح‌ها و نداشتن رویه‌‌‌‌‌‌های راستی‌‌‌‌‌‌آزمایی کافی و اطمینان‌بخش برای ایجاد صیانت از منابع تخصیص داده شده.
تحلیل و تخمین اشتباه در ارزیابی بازار، طراحی محصول و میزان فروش و ساختار تامین‌مالی و بروز مشکل در فعالیت سودآور بنگاه تولیدی که در نهایت به شکل کسری منابع و سرمایه‌درگردش نمود پیدا می‌کند.
درنظر نگرفتن نقش و تغییر سیاستهای دولت در موضوع قیمت‌گذاری مواداولیه و نرخ فروش محصولات، حامل‌‌‌‌‌‌های انرژی، تعرفه‌‌‌‌‌‌ها، آزادسازی‌‌‌‌‌‌ها و قیمت‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌های دستوری.
عدم‌امکان تامین وثایق جدید برای تامین‌مالی مصارف تکمیلی و سرمایه‌درگردش بنگاه.
ناکارآیی ساختار منابع انسانی و به‌کارگیری نیروهای غیرمتخصص در کلیه سطوح مدیریت استراتژیک سازمان تا خطوط تولیدی و تحمیل هزینه‌‌‌‌‌‌های مضاعف به بنگاه.
بروز مشکل در دسترسی به مواداولیه و تامین منابع لازم برای ایفای تعهدات یا تغییرات بااهمیت در نرخ‌ها یا زمان دسترسی.
عدم‌رعایت مسائل و موازین قانونی در حوزه منابع انسانی و ساختارهای مالی و اداری شرکت که مشکلات و حواشی مختلفی را برای بنگاه رقم می‌زند.
شاخصکل بورس اوراق‌بهادار تهران معاملات روز گذشته را صعودی شروع کرد و در نیم‌ساعت نخست دادوستد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها توانست بیش از ۵۶۰ واحد افزایش را به ثبت برساند اما در ادامه چربش قدرت عرضه‌‌‌‌‌‌کنندگان نسبت به متقاضیان خرید سهام، فضای معاملاتی را با تغییراتی مواجه کرد به‌طوری که ۶۲/ ۰درصد از ارتفاع دماسنج بورس کاسته شد.
همسو با شاخصکل بازار، شاخصکل هم‌‌‌‌‌‌وزن هم شروع مثبتی در دادوستدهای روز گذشته داشت و توانست یک ساعت نخست معاملات را در مدار صعودی سپری کند اما در ادامه موج ریزشی اغلب شرکت‌ها را فراگرفت و این نماگر هم مجبور به عقبنشینی ۲۲/ ۰درصدی شد. از رویداد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حائزاهمیت روز گذشته عقبگرد ۷۲/ ۱درصدی نرخ اسکناس آمریکایی و بازگشت به سطح ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی بود. سکه نیز با تغییر کانال مواجه شد و با افت ۳درصدی در سطح ۱۲میلیون و ۷۰۰هزارتومانی تا قبل از ظهر آرام گرفت؛ اما در نیمه دوم بازار، سکه در مدار صعود قرار گرفت. به نظر میرسد سرمایهگذاران فعال در حوزه بورس، دلار و سکه در شرایط فعلی با توجه به ابهامات موجود در فضای اقتصادی و سیاسی کشور شناسایی سود را در دستور کار معاملاتی خود قرار دادهاند، هر چند درخصوص سکه رفتار هیجانی از سوی سرمایهگذاران بیشتر قابل‌مشاهده است. خروج پول حقیقی‌ها نیز در روز یکشنبه تداوم پیدا کرد؛ به‌طوری‌که ۲۲۷میلیارد‌تومان دیگر هم از گردونه معاملات خارج شد. به این ترتیب ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) نیز نسبت به‌روز گذشته با افت همراه شد و در نهایت رقم ۱۸۲۷میلیارد‌تومانی را به خود اختصاص داد.
در گروه خودرو که به‌تازگی انحصار قیمت‌گذاری با ورود به بخش شفاف اقتصاد (بورس‌کالای ایران) در برخی از محصولات آن شکست اما شرایط کمی متفاوت پیگیری می‌شود. در اینکه حصول توافق میتواند تاثیر بسزایی در بهبود عملکرد صنعت خودرو داشته باشد، شکی نیست و معاملهگران نیز به‌خوبی بر چنین امری واقف هستند، اما موضوع اینجاست که بهرغم واکنش سایر خودرو‌‌‌‌‌‌هایی که محصولات آنها هنوز وارد بورسکالا نشده است، در معاملات بازار آزاد با کاهش قیمت این محصولات مواجه شدیم اما در دادوستدهای این صنعت خبری از افزایش قیمت تحت‌تاثیر سیگنال برجام و بورسکالا نیست. همین امر نشان از آن دارد که ورود خودروها به بورسکالا میتواند حتی برای شرکت‌های دیگر و محصولاتی که هنوز بورسی نشده‌اند، خبری مسرت‌بخش باشد. به باور کارشناسان بازار سرمایه سرمایهگذاران صنعت خودرو طی چند روز متوالی با کسب بازدهی به مراتب بیش از انتظارات تا حدودی تاثیر رویداد‌‌‌‌‌‌هایی نظیر حصول توافق در حوزه سیاست خارجی و عرضه سایر محصولات خودرویی در تالار نقره‌‌‌‌‌‌ای را پیش‌‌‌‌‌‌خور کردهاند، بنابراین با توجه به سایه سنگین بیخبری در فضای معاهده بزرگ، حال سرمایهگذاران تصمیم به استراحت مقطعی در پروسه معاملات گرفتهاند. به هر روی وضعیت بازارهای جهانی مساعد نیست و آمار اقتصادی چین نیز مطلوب ارزیابی نمی‌شود. آن‌طور که به‌نظر میرسد محصولاتی نظیر سنگ آهن، فولاد، مس و… تحت‌تاثیر کاهش تقاضای چین احتمالا با تعدیلات منفی در روند آتی خود همراه شوند.
بازار کساد نوسان‌گیران ارزی، صفوف خرید دلار توافقی و تلاش معاملهگران افزایشی در جهت جبران گپ قیمتی روزهای پیشین را می‌توان به عنوان ۳ سکانس از بازار ارز در روز گذشته نام برد. مشاهدات خبرنگار «دنیای اقتصاد» از فضای بازار ارز روز یکشنبه حاکی از آن است که عمده نوسان‌گیران اسکناس‌های خارجی روزهای تعطیل خود را سپری کرده و در اثر کمبود خریدار، معامله قابل توجهی صورت نمی‌دهند. از سوی دیگر روز گذشته با حضور نرخ دلار توافقی در سطوح قیمتی کانال ۲۷ هزار تومانی صفوف پر جمعیتی از متقاضیان این ارز مقابل صرافی‌های مجاز شکل گرفت. در معاملات فردایی بازار ارز نیز تلاش‌هایی جهت جلوگیری از کاهش نرخ مجدد دلار توسط فعالان افزایشی مشاهده شد که در نهایت این تلاش‌ها منجر به افزایش قیمت شاخص ارزی تا پله‌های میانی کانال ۲۸ هزار تومانی شد. قیمت هر قطعه سکه طلا نیز در معاملات عصر روز گذشته با گریز از کانال ۱۲ میلیون تومانی به رقم ۱۳ میلیون و ۱۳۰ هزار تومان رسید.
3
دیروز یکشنبه 30 مرداد ماه دلار در معاملات غیر‌رسمی بازار ارز تهران با اختلاف قیمت قابل توجه 800 تومانی نسبت به نرخ روز پیشین فعالیت خود را در رقم 28 هزار و 200 تومان آغاز کرد. این در حالی بود که از همان ابتدای روز نرخ این ارز در معاملات بازار هرات کانال 28 هزار تومانی را از دست داده و در محدوده قیمتی 27 هزار و 700 تا 27 هزار و 900 تومان معامله می‌شد. با نزدیک شدن به معاملات ظهر روز گذشته روند ارقام ارائه شده در معاملات فردایی دلار تهران تغییر فاز داد و به سمت افزایش قیمت حرکت کرد. به عقیده بسیاری از تحلیلگران ارزی روند افزایشی عصر روز یکشنبه دلار ناشی از واکنش منطقی بازار به کاهش قیمت هیجانی روزهای پیشین بوده و اصطلاحا بازار در حال اصلاح نرخ خود است. از سوی دیگر مشاهدات به عمل آمده از حوالی میدان فردوسی و گذر منوچهری در روز یکشنبه حاکی از آن بود که عمده نوسان‌گیران بازار دلار به دلیل کمبود میزان متقاضی و همچنین افزایش سطح نا‌اطمینانی نسبت به رفتار بازار، اقدام به انجام معامله نمی‌کردند. این در حالی است که در همین روز و در بخش‌های دیگری از این محله صفوف پرجمعیتی از خریداران ارزهای توافقی مقابل صرافی‌های مورد تایید بانک مرکزی تشکیل شده بود. با کاهش قیمت ارز در معاملات غیر‌رسمی نرخ‌های توافقی فروش دلار نیز دچار کاهش قیمت شده و در سطوح قیمتی کانال 27 هزار تومانی نوسان کرد. در نهایت قیمت هر برگ اسکناس دلار آزاد در بازار عصر روز یکشنبه با حدود 500 تومان کاهش نسبت به نرخ روز ابتدایی هفته در رقم 28 هزار و 500 تومان ثبت شد. از جمله دیگر اخبار قابل توجه بازار ارز در روز گذشته می‌توان به کاهش قابل توجه قیمت دلار صرافی ملی نسبت به نرخ‌های پیشین اشاره کرد. قیمت هر دلار صرافی ملی روز گذشته با حدود هزار و 370 تومان کاهش نسبت به نرخ روز شنبه به رقم 26 هزار و 669 تومان رسید. به عقیده بسیاری از فعالان ارزی تحرکات کاهشی این نهاد بازار‌ساز حاوی سیگنال‌هایی از حصول توافق در روزهای پیشرو است. همچنین این افراد بر این باورند که با کاهش نرخ دلار صرافی ملی و تغییر کانال معاملات توافقی، بانک مرکزی در حال تلاش برای کاهش کنترل شده نرخ آزاد ارز است. با ریزش صبحگاهی نرخ دلار در معاملات غیر‌رسمی بازار تهران، سکه طلا نیز فعالیت خود را در سطوح قیمتی نیمه دوم کانال 12 میلیون تومانی آغاز کرد. اما پس از تغییر فاز روند دلار در معاملات فردایی قیمت این فلز گران‌بها نیز افزایشی شد و به سرعت به سمت سطوح قیمتی کانال 13 میلیون تومانی حرکت کرد. در نهایت قیمت هر قطعه سکه طلا ضرب امامی در معاملات عصر روز یکشنبه با حدود 30 هزار تومان افزایش نسبت به نرخ روز شنبه به رقم 13 میلیون و 130 هزار تومان رسید.
بیت‌کوین روز گذشته را با کانال قیمتی ۲۱هزار دلار آغاز کرد. از جمله دلایلی که برای چندمین بار بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار داده، عملکرد بانک مرکزی آمریکا در بهبود شرایط تورمی است. در بازارهای جهانی بازار طلا و دلار خلاف جهت یکدیگر عمل می‌کنند. در ماه اخیر با کاهش تورم آمریکا و افزایش احتمالی نرخ بهره توسط فدرال رزرو، ریزش بسیار زیادی در بازار طلا رخ داد و نشان داد که طلا توان مقابله با نرخ بهره آمریکا ندارد و تا زمان اعلام قطعی سیاستهای پولی توسط رئیس فدرال رزرو در گرد‌همایی جکسون هول، به روند نزولی خود ادامه میدهد. همچنین بیت‌کوین و اتریوم نیز با سقوط مواجه شدند و همچنان در رکود به سر میبرند. در این گزارش روند معاملاتی بازارها در یک ماه اخیر بررسی شده است.
شاخص دلار
نوسانات دلار در یک ماه اخیر تحت تاثیر عملکرد فدرال رزرو بوده است. افزایش نرخ بهره در ماه ژوئن سبب شد دلار به بالاترین سطح خود در 40 سال اخیر برسد؛ اما ترس سرمایهگذاران از رکود، سبب نزولی شدن شاخص دلار تا اواسط ماه ژوئیه شد که رونق بازارهای طلا و رمزارز را به دنبال داشت. در ماه اخیر سیاستهای انقباضی فدرال رزرو در جلوگیری از شتاب تورم نتیجه بخش بود و تورم از 1/ 9 درصد به 5/ 8 درصد رسید. کاهش تورم و به دنبال آن کاهش احتمال وقوع رکود در این کشور و همچنین اعلام فدرال رزرو مبنی بر افزایش دوباره نرخ بهره در ماه اوت سبب شد دلار بار دیگر به جایگاه سابق خود بازگردد و به بازارهای طلا و ریسکی فشار زیادی وارد آورد. هم اکنون شاخص دلار آخرین ساعات معاملاتی خود را با کانال 108 واحدی به پایان رساند.
ریزش بازار طلا
با کاهش ارزش دلار از ابتدای ماه ژوئیه تا اواسط ماه اوت در آمریکا بازار طلا قدرت گرفت و توانست به سقف 1800 دلاری دست پیدا کند. اما روند صعودی دلار که تحت تاثیر افزایش احتمالی نرخ بهره در ماه اوت است، سبب شد تا طلا در یک ماه اخیر با نوسانات زیادی همراه باشد و هفته گذشته روند نزولی دنبالهداری را طی کند. طلا در ابتدای ماه جدید وارد کانال 1720 دلار شد. این فلز گران‌بها در میان نگرانی سرمایهگذاران از رکود در آمریکا و کاهش شاخص دلار در ابتدای ماه اوت به 1784 دلار رسید و در میانه این ماه از 1800 دلار عبور کرد. اما پس از انتشار گزارش تورم ایالاتمتحده و همچنین اعلام رئیس فدرال رزرو مبنی بر عدم توقف افزایش نرخ بهره در ماههای آتی، طلا از 16 اوت روند نزولی به خود گرفت. فلز زرد در ابتدای این روز به کانال 1780 دلار رسید و در 17 ماه اوت 1774 دلار را ثبت کرد؛ به همین ترتیب طلا در روزهای اخیر روند نزولی خود را ادامه داد و در آخرین ساعات معاملاتی با قیمت 1747 دلار در بازار معامله می‌شد. تحلیلگران روند قیمتی این فلز گران‌بها را در روزهای آتی 1725 دلار پیش‌بینی کردهاند.
وضعیت قرمز رمزارزها
مشابه روند معاملاتی طلا در بازارهای ریسکی نیز مشاهده می‌شود. بیت‌کوین که در ابتدای ماه اخیر کار خود را با ورود به کانال 22 هزار دلار آغاز کرده بود، در 15 اوت کانال قیمتی 25 هزار دلار را فتح کرد. اتریوم نیز به قله معاملاتی در ماههای اخیر رسید و قیمت 2011 دلار را ثبت کرد. اما پس از آن تحت همان عواملی که در بازار طلا توضیح داده شد، بیت‌کوین و اتریوم روند نزولی به خود گرفتند و در آخرین ساعات معاملاتی خود به ترتیب با افت 5/ 14 درصد و 5/ 19 درصد روبهرو شدند. تا لحظه نگارش این گزارش بیت‌کوین با قیمت 21 هزار و 385 دلار و اتریوم با قیمت 1621 دلار در حال معامله است.
قیمت پایه محصولات پتروشیمی برای عرضه در بورس‌کالای ایران ظرف هفته منتهی به روز یکشنبه ۳۰مرداد کاهش داشت و انتظار میرفت افت قیمت به رونق معاملات رینگ پتروشیمی منجر شود؛ اما این برآورد متاثر از تعدیل انتظارات تورمی در کشور با احتمال حصول نتیجه در مذاکرات احیای برجام منتفی شد. به این ترتیب، عقبگرد نرخ ارز در بازار داخل باعث شد تا متقاضیان مواد اولیه پتروشیمی جانب احتیاط را رعایت کنند و خریدهای خود را تا مشخص‌شدن نتیجه مذاکرات به تعویق بیندازند. در این شرایط، بهای محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی همچنان در مسیر افت قدم برمی‌دارد و این موضوع از افت بهای پایه اغلب محصولات پتروشیمی برای عرضه در روزهای پیشرو حمایت کرده است.
تبلور انتظارات منفی میان متقاضیان پتروشیمی
رونق از رینگ معاملات پتروشیمی بورس‌کالای ایران رخت بست؛ به نحوی که حجم محصولات پلیمری و شیمیایی معامله‌شده در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف دوهفته پایانی مردادماه به کمتر از میانگین حجم فروش هفتگی این محصولات در سال گذشته رسید. کاهش حجم معاملات در حالی رخ داد که عرضهها ظرف یک‌هفته اخیر پابرجا بودند و قیمت‌های پایه عرضه محصولات نیز متاثر از عقبگرد بهای جهانی کاهشی شده بود. با وجود این، افت نرخ قیمت‌های پایه نتوانست به رونق رینگ پتروشیمی بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در هفته پایانی مردادماه منجر شود.
افت حجم فروش محصولات پتروشیمی از بازار فیزیکی بورس کالای ایران در شرایطی که قیمت‌های پایه نیز در هفتههای اخیر روندی کاهشی داشتند، بیانگر بروز انتظارات تورمی منفی میان فعالان این بازار، یعنی تولیدکنندگان محصولات نهایی است. درواقع فعالان صنایع تکمیلی بخش پتروشیمی با پیش‌بینی کاهش بیشتر قیمت متاثر از افت نرخ ارز با امیدواری به حصول نتیجه در مذاکرات احیای برجام، در خریدهای خود احتیاط کردند که این موضوع به کاهش حجم معاملات این بخش ظرف هفته اخیر منجر شد.البته ایجاد ذهنیت حصول نتیجه در مذاکرات احیای برجام تا این زمان، تاثیر محدودی بر نرخ ارز نیمایی به‌‌‌عنوان یکی از پارامترهای تعیین‌‌‌کننده قیمت پایه محصولات پتروشیمیایی داشت؛ اما امیدواری نسبت به بازگشت به شرایط برجام باعث شد تا بهای ارز آزاد ظرف یک‌هفته اخیر حدود 2هزار تومان کاهش داشته باشد. این عقبگرد قیمتی در نرخ ارز آزاد به رفتار متقاضیان در بازارهای مالی و کالایی کشور جهت داد.
در حالی که نرخ ارز نیمایی تعیین‌‌‌کننده قیمت پایه است، نرخ ارز آزاد به رفتار متقاضیان جهت میدهد. حجم معاملات رینگ پتروشیمی در هفته منتهی به روز یکشنبه 23مرداد کمتر از هفته منتهی به 30مرداد بود که این کاهش حجم به دلیل تعطیلی روزهای 16 و 17مرداد و عدم‌اعلام قیمت پایه جدید بود. تعطیلی روزهای یکشنبه و دوشنبه (16 و 17 مرداد) باعث شد تا قیمت پایه برای عرضه در هفته منتهی به 23مرداد نرخ پایه هفته قبل بماند، این در حالی بود که در این بازه زمانی قیمت‌های جهانی کاهش داشت. این موضوع باعث شد تا برخی متقاضیان، خریدهای خود را به امید افت بیشتر قیمت پایه به تعویق بیندازند. پیش‌بینی کاهش قیمت پایه ظرف یک‌هفته اخیر محقق شد؛ اما افت نرخ آزاد ارز مانع از آن شد که افت قیمت پایه به رونق معاملات ظرف یک‌هفته اخیر منجر شود.
سیگنال جهانی؛ حامی کاهش قیمت
قیمت پایه اغلب محصولات پلیمری و شیمیایی برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف هفتههای اخیر روند کاهشی داشته و این روند برای بسیاری از محصولات این زیرگروه در هفته پیشرو حفظ شده است. عقبگرد نرخ صادراتی این محصولات فوب خلیج‌فارس متاثر از افول قیمت‌ها در بازارهای جهانی مهم‌ترین دلیل افت قیمت پایه ظرف هفتههای اخیر است. در حالی که بهای گاز طبیعی متاثر از بحران انرژی در اروپا در اغلب بازارهای جهانی رو به افزایش گذاشته است، از نرخ نفت و نفتا کاسته می‌شود، به این ترتیب هزینه تولید محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی با دو سیگنال متعارض کاهش و افزایش نرخ مواجه است. با وجود این، واهمه از بروز رکود در اقتصاد جهانی با ایجاد ذهنیت کاهش تقاضا باعث شده است تا بهای اغلب محصولات پلیمری و شیمیایی در بازارهای جهانی با محوریت بازار جنوب‌شرقی آسیا کاهشی باشد. درواقع اثرگذاری سیکنال کاهش تقاضا در این بازار به مراتب جدی‌‌‌تر از اثرگذاری سیگنال هزینه تولید بوده و به این ترتیب، قیمت‌ها همچنان در مسیر کاهش نرخ نوسان دارند.
بهای نفتا ظرف بازه زمانی یک‌هفته‌‌‌ای کاهش 5/ 0درصدی و ظرف بازه زمانی یک‌ماهه افت 6/ 13درصدی را در معاملات آتی بورس آمریکا ثبت کرد. نفتا سوخت مایع مصرفی در تولید بسیاری از محصولات پتروشیمی است، بنابراین نوسان قیمتی آن به بازار پتروشیمیها سیگنال میدهد. هر تن نفتا در معاملات آتی بورس آمریکا با نرخ 664دلار به ازای هر تن معامله شد؛ این رقم حدود 50درصد کمتر از رکورد قیمتی ثبت‌شده برای این محصول ظرف اوایل ماه مارس امسال بود. افت بهای نفت در بازارهای جهانی، احتمال بروز رکود در اقتصاد جهانی با انتشار داده‌‌‌های منفی تولیدات صنعتی چین برای ماه ژوئیه و تاکید فدرال‌رزرو بر اجرای سیاست انقباضی با وجود کاهش تورم در ماه ژوئیه، مهم‌ترین دلایل افت قیمتی نفتا به‌‌‌عنوان خوراک مایع پتروشیمیها بودند. در این شرایط بهای گاز طبیعی به‌‌‌عنوان خوراک گاز مصرفی در واحدهای پتروشیمی افزایش داشت.
بحران انرژی در اروپا زمینه‌‌‌ساز افزایش نرخ گاز طبیعی در سایر بازارهای جهانی شد و ظرف روز جمعه، نوزدهم اوت به 450پنس به ازای هر واحد حرارتی رسید که این رقم بیشترین بهای فروش آن پس از روزهای ابتدایی ماه مارس امسال بود. اختلال بیشتر در عرضه و رشد تقاضا عامل اوج‌‌‌گیری مجدد قیمتی در این بازار است. اروپا امسال با خشکسالی و گرمای بی‌‌‌سابقه هوا روبه‌روست. این موضوع از سویی عرضه انرژی را با اختلال روبهرو کرده و از سوی دیگر تقاضا برای انرژی را افزایش داده است. در عین حال، گازپروم روسیه جریانان انتقال گاز به اروپا از طریق خط لوله نورداستریم را کاهش داد و با اشاره به مشکلات توربین‌‌‌ها، روزانه 33میلیون مترمکعب گاز به اروپا صادر کرد؛، رقمی که تقریبا 20درصد ظرفیت معمول آن بود. این موضوع خریداران اروپایی را مجبور به یافتن جایگزین‌‌‌های دیگر و در نهایت از رشد قیمتی در این بازار حمایت کرد. رشد بهای گاز طبیعی تنها مختص اروپا نبود. بهای هر واحد گاز طبیعی در معاملات آتی بورس آمریکا نیز ظرف یک‌ماه اخیر رشد 17درصدی داشت و به 2/ 9دلار رسید که این رقم نیز در محدوده سقف قیمتی آن بود. رشد بهای گاز طبیعی باعث افزایش هزینه تمام‌شده تولید محصولات پتروشیمی شده است که در تولید آن از گاز استفاده می‌شود و این موضوع سیگنالی در جهت رشد قیمتی این محصولات است؛ اما چشمانداز منفی تقاضا مانع از آن شده که این رشد هزینه، بر بهای محصولات بیفزاید.
احتمال توافق ایران و غرب، بیش از هر زمان دیگری شدت گرفته؛ عاملی که موجب ریزش بهای آزاد ارز در روزهای اخیر شده است. اما با وجود کاهش نرخ ارز، خرید کاتد مس از بورسکالا کاهش یافته است. باوجود رونق معاملات از ابتدای سال‌جاری، روز گذشته تقاضا برای این فلز بیش از هر زمان دیگری به عرضه نزدیک شد. برخی فعالان، علت عدم‌استقبال از کاتد مس را هم‌‌‌نوایی بهای نیمایی و آزاد ارز در روزهای گذشته میدانند؛ چرا که با وجود کاهش اختلاف قیمت، برخی خریداران انگیزه‌‌‌ای برای معامله ندارند.
همچنین این احتمال وجود دارد که برخی تجار به امید کاهش قیمت‌ها پس از احیای توافق از خرید منصرف شده و تقاضای خود را به بعد از قطعی‌شدن اخبار توافق موکول کردهاند. در بازارهای جهانی نیز با وجود افزایش احتمالی نرخ بهره در غرب و بیم از رکود، بازار فلز سرخ افزایشی شده است، به‌طوری که بهای این فلز در بورس فلزات لندن بالاخره وارد کانال 8هزار دلاری به‌ازای هر تن شد؛ سطحی که از ژوئیه گذشته مشاهده نشده بود. سردرگمی تجار از نتیجه مذاکرات برجام موجب کاهش تقاضای کاتد مس شد. روز گذشته، تالار اصلی بورسکالا همچون روال سابق میزبان عرضه 4هزار تن کاتد مس به قیمت پایه حدود 210هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود؛ اما خریداران با کاهش استقبال نسبت به هفتههای گذشته، تقاضایی به میزان 5هزار و 620تن را به ثبت رساندند که نسبت به هفته گذشته کاهش 11درصدی داشت. همچنین با افت تقاضا، رقابت قیمتی محسوسی در معاملات روز گذشته رخ نداد و میانگین قیمت معامله با حدود 11هزارتومان افزایش به 221هزارتومان به ازای هر کیلوگرم رسید.
کاهش معاملات با ریزش نرخ ارز
از ابتدای سال‌جاری به‌‌‌جز هفتههای پایانی فروردین‌ماه، تقاضا برای فلز مس نسبت به عرضه برتری محسوسی داشته است. برخی فعالان بازار، دلیل افزایش محبوبیت مس در سال‌جاری را اختلاف قابل‌توجه بهای نیمایی و آزاد ارز می‌‌‌دانستند. حال اما به‌نظر میرسد با کاهش بهای آزاد ارز بهدلیل افزایش خوش‌بینی نسبت به نتیجه مذاکرات، تمایل خریداران به کاتد مس کاهش یافته است. ماه گذشته بهای نیمایی ارز با شیب صعودی اما کُند از کانال 25هزار تومانی به محدوده 26هزار تومانی رسید. با توجه به اینکه بهای آزاد ارز نیز در کانال 32هزارتومانی قرار داشت، اختلاف حدود 6هزار تومانی دو ارز، عدهای را ترغیب به خرید مس از بورسکالا کرده است. در صورتی که بررسی‌ها نشان میدهد، افزایش تقاضا در ماههای گذشته به افزایش تولید در کشور منجر نشده است. با ریزش نرخ آزاد ارز در معاملات بازار به کانال 28هزار تومانی، تقاضا برای مس طی روز گذشته کاهش یافت و به‌نظر میرسد کاهش اختلاف بین دو ارز موجب شد تا بعضی از خریداران از رقابت خارج شوند. افزایش فروش دلار در بازار بهدلیل ترس از کاهش ارزش آن، از عوامل ریزش بهای آزاد ارز است.
امید به توافق؛ عامل تردید بازار
باوجود افزایش خوش‌بینی نسبت به انجام توافق بین ایران و غرب بیش از هر زمان دیگری، احتمال کاهش تقاضای بعضی از تجار بهدلیل امید به کاهش قیمت‌ها نیز وجود دارد. به‌نظر میرسد بعضی از خریداران ترجیح دادهاند در هفته جاری خرید نکنند تا اخبار کامل‌تری از نتایج مذاکرات منتشر شود. البته انتظارات بازار به‌‌‌گونه‌‌‌ای شکل گرفته است که برخی شانس احیای توافق را بیشتر از شکست آن میدانند، به همین دلیل معاملهگران ترجیح می‌دهند خرید خود را به امید کاهش قیمت‌ها به تعویق بیندازند؛ چرا که این افراد معتقدند، باوجود خبر انعقاد توافق بین طرفین، ریزش دوباره بهای آزاد ارز بسیار محتمل است. حال باید دید نتیجه مذاکرات چه می‌شود.
افزایش بهای جهانی مس
باوجود تقویت احتمال افزایش نرخ بهره بانک‌های مرکزی در غرب، بهای مس همچنان در کانال افزایشی قرار دارد. قیمت این فلز سرخ که از اواسط ماه میلادی گذشته در مسیر صعودی قرار گرفته بود، جمعه گذشته در بورس فلزات لندن به 8هزار و 50دلار به ازای هر تن رسید. به‌نظر میرسد با وجود احتمال تداوم رکود در غرب، خوش‌بینی به افزایش تقاضای چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مواد خام در دنیا، باعث افزایشی‌شدن بازار فلز سرخ شده است.
انتظار می‌رود چین، در روزهای آتی نرخ بهره خود را به امید تحریک رشد اقتصادی دوباره کاهش دهد. البته افزایش شدید دمای هوا در شرق آسیا و محدودیت مصرف برق برای کارخانهها از سمت مقامات محلی در چین به منظور جلوگیری از افزایش فشار به شبکه برق در هفته گذشته موجب کاهش مصرف کارخانجات در این ناحیه شده است. در حالی که انتشار داده‌‌‌های تورمی آلمان و ژاپن طی جمعه گذشته احتمال افزایش نرخ بهره توسط فدرال‌رزرو و به تبع آن، بانک‌های مرکزی در اروپا را افزایش میدهد، بسیاری از تحلیلگران باور دارند که رکود در اروپا و ایالاتمتحده تشدید خواهد شد و رشد کند اقتصادی در انتظار این نواحی است.
بحران برق ناشی از موج گرما در جنوب غربی چین در حال گسترش است و کارخانهها را تعطیل می‌کند و روزبه‌روز بدتر می‌شود. آخرین خبر از چین این است که شهرداری چونگکینگ به کارخانهها، از جمله کارخانه‌‌‌های متعلق به ژاپن، دستور داده است تا تولید خود را تا ۲۴ اوت متوقف کنند تا با افزایش تقاضا به دلیل گرمای شدید، انرژی خود را حفظ کنند.
به گزارش «کالاخبر» به نقل از فولاد ایران، بوریس کان، معاون رئیس‌جمهور و مدیر ارشد اعتباری مودیز، خاطرنشان کرد که موج گرما اتکای چین به تولید زغال‌سنگ را تقویت می‌کند. در چونگکینگ، بهویژه در منطقه لیانگ‌‌‌جیانگ، تقاضای برق افزایش یافته است؛ زیرا گرمای شدید به افزایش استفاده از تهویه منجر شده است. چونگکینگ دارای تمرکز بالایی از کارخانه‌‌‌های تولید خودرو و رایانه است و تعطیلی آنها برای صرفه‌‌‌جویی در مصرف برق میتواند بر زنجیره‌‌‌های تامین جهانی تاثیر بگذارد. بحران برق و تعطیلی کارخانهها، چشمانداز اقتصادی بدتری را به لطف سیاستهای مقابله با کووید صفر و بخش املاک برای چین ترسیم می‌کند و به نظر میرسد رکود چین در حال عمیق‌‌‌تر شدن است.
رشد تقاضای هند و افزایش قیمت زغال‌سنگ استرالیا
قیمت زغال‌سنگ صادراتی استرالیا صعودی است که با توجه به افزایش تقاضا در آسیا بهویژه هند مورد انتظار بازار بود. معاملاتی با قیمت ۲۴۹ تا ۲۶۵دلار در هر تن فوب استرالیا شنیده شد، در حالی که یک‌هفته قبل قیمت حداکثر ۲۳۴دلار بود. به گزارش «کالاخبر» به نقل از فولاد ایران، متوسط قیمت متال‌اکسپرت نیز برای زغال‌سنگ کک‌شو استرالیا با ۳۱دلار رشد به ۲۶۵دلار در هر تن فوب رسیده و بازار منتظر تداوم رشد قیمت‌هاست. در سپتامبر با اتمام فصل بارش‌های موسمی تقاضای هند بیشتر می‌شود؛ از این رو بازار به رشد قیمت‌ها خوش‌بین است.
از ابتدای فروردین امسال تا هفته منتهی به ۲۸مرداد، در مجموع ۲۷میلیون و ۶۷۱هزار و ۶۰۷تن سیمان در بورسکالا عرضه شد که با تقاضای ۲۷میلیون و ۳۷۱هزار و ۴۰۳تنی روبهرو شد و ۲۲میلیون و ۱۵۴هزار و ۸۷۱تن آن به ارزش بیش از ۱۴هزار و ۱۰۱میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفت.
به گزارش «کالاخبر»، براساس آمار اعلام‌شده از سوی بورس کالا، از ابتدای عرضه مستمر سیمان در بورسکالا (از ۹ خرداد سال گذشته) تا پایان سال ۱۴۰۰، در مجموع ۳۴میلیون و ۸۶۴هزار تن سیمان به ارزش بیش از ۹/ ۱۶هزار میلیارد تومان در بورسکالا مورد معامله قرار گرفت. بر اساس جدیدترین نامه مدیریت بازرسی و امور اعضای بورس کالای ایران از ۱۵ مرداد میزان پیش‌دریافت خرید سیمان تا اطلاع ثانوی ۵۰درصد است. از ابتدای سال‌جاری تا هفته منتهی به ۲۸ مرداد، در مجموع ۲۸۶میلیون و ۳۶۷هزار گواهی سپرده سیمان معادل ۲۸۶هزار و ۳۶۷ تن سیمان دست به دست شد و ارزش بیش از ۲۰۳ میلیارد و ۳۰۸ میلیون تومانی را رقم زد. در سال گذشته نیز شاهد راه‌اندازی گواهی سپرده سیمان در تاریخ ۹ آبان ۱۴۰۰ بودیم. در مجموع ۱۵۵میلیون و ۷۷۶هزار ورق بهادار مبتنی بر کالا معادل ۱۵۵هزار و ۷۷۶ تن سیمان به ارزش ۹۰میلیارد و ۲۸۷ میلیون تومان مورد دادوستد قرار گرفته بود. بر اساس نامه احمد رحیمی، مدیر عملیات عرضه بورس کالای ایران از روز یکشنبه ۳۰مرداد ۱۴۰۱ فرمول محاسبه قیمت پایه سیمان تغییر کرده است و برمبنای مشارکت با در نظر گرفتن بازه مثبت تا منفی ۳درصد تعیین می‌شود.
بازار ارزهای دیجیتال در این هفته روند روبه‌رشد نسبی خود را برای بار دیگر از دست داد، زیرا بازارهای مالی در سراسر جهان بهدلیل ترس‌های مداوم مرتبط با اقتصاد کلان، شاهد عقبنشینی و افت بودند. در روز جمعه ۲۱۰ میلیون دلار از موقعیت‌های خرید بیت کوین لیکوئید شدند و در نتیجه بازار ارزهای دیجیتال به‌شدت سقوط کرد. حالا در پایان هفته معاملاتی، بیت کوین و اتریوم هرکدام به‌ترتیب حدود ۱۱.۵ درصد و ۱۶ درصد افت هفتگی داشته‌اند.
این در حالی است که هم‌اکنون بیت کوین با ۲ درصد افزایش روزانه در محدود ۲۱ هزار و ۵۰۰ دلاری معامله می‌شود و اتر نیز با ۳.۳ درصد افزایش نسبت به ۲۴ گذشته در محدوده قیمتی ۱۶۲۰ دلاری به فروش میرسد.
دانش سرمایه ارکا برای همراهان خود اخبار های بازار سرمایه را به صورت رایگان ارائه میدهد. مطالب بیشتر
بدون دیدگاه