اخبار بورس 1401.03.23

یک کارشناس بازارسرمایه گفت: تا زمانی که ریسک‌های کلان از سر بازار برداشته نشود، بازار به نرخ دلار و حتی مباحث فاندامنتال و پایه‌ای مانند گزارش‌های دوره‎‌ای شرکت‌ها توجه زیادی نداشته و وضعیت بازار تغییر زیادی نخواهد کرد. خروج پول طی هفته‌های اخیر نیز نمایانگر همین موضوع است.

مجتبی شهبازی کارشناس بازارسرمایه در گفت‌وگو با پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: در حال حاضر با وجود اخبار منفی به خصوص در حوزه بین‌الملل، ریسک‌ها و تنش‌های سیاسی، پیش‌بینی‌های نه چندان مناسبی راجع به وضعیت بین‌المللی وجود دارد که مجموعه این عوامل به ایجاد شرایط جدید بازار منتهی شده است.

این فعال در پاسخ به این پرسش که با وجود افزایش نرخ دلار چرا بازارسرمایه با افت روبه‌رو است، گفت: موضوعاتی از قبیل کمرنگ‌تر شدن موضوع برجام و تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همگی سبب شده‌ تا دید سرمایه‌گذاران در شرایط کنونی نسبت به سرمایه‌گذاری منفی باشد. بازار سرمایه بازاری بسیار ترسو است و می‌توان گفت ماهیت این بازار علاقه‌ای به ریسک ندارد؛ بنابراین با وجود افزایش دلار، این موضوع مورد توجه بازار نبوده و تحت تاثیر ریسک‌های بین‌المللی و بزرگتر قرار گرفته است.

او اضافه کرد: براین اساس تا زمانی که ریسک‌های کلان از سر بازار برداشته نشود، بازار به نرخ دلار و حتی مباحث فاندامنتال و پایه‌ای مانند گزارش‌های میان‌دوره‌ای شرکت‌ها توجه زیادی نداشته و وضعیت بازار تغییر زیادی نخواهد کرد. خروج پول طی هفته های اخیر نیز نمایانگر همین موضوع است.

مدیر معاملات کارگزاری بانک پاسارگاد ادامه داد: البته وضعیت رکودی حتی در برخی موارد به طور شدیدتری در سایر بازارها هم وجود دارد، بازارهای خودرو و مسکن برخی از این موارد هستند. افزایش نرخ دلار و طلا نیز ناشی از شرایط بحرانی کنونی است، موضوعی که در تمام کشورهای با شرایط بحرانی وجود دارد.

شهبازی افزود: به این معنی که وقتی شرایط بحرانی سیاسی و بین المللی شدت پیدا کند اغلب دارایی‌هایی که مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می گیرد طلا و ارزهای خارجی است.

این کارشناس بازار سرمایه در پیش‌بینی بازار بیان کرد: با توجه به شرایط فعلی به نظر می‌رسد تا پایان تابستان با حجم بالای معاملات روبه‌رو نخواهیم بود. از طرفی دیگر با توجه به فصل مجامع با توجه به اخباری که در خصوص برگزاری مجامع شرکت‌های مختلف منتشر شده است، فعلاً اتفاق منفی خاصی در صورت‌های مالی شرکت‌ها با توجه به اخبار سیاسی و بین‌المللی هنوز در صورت‌های مالی شرکت‌ها دیده نشده است.

مجتبی شهبازی تصریح کرد: ولی با توجه به وجود فضای منفی شرایط بازار اصلاح زمانی یا اصلاح شاخصی خواهد داشت تا این که جَو ترس در بازار با انتشار اخبار مثبت و یا مثبت شدن فضای بین‌المللی سیاسی با تغییر روند بازار رو به رو خواهیم بود.

او اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به شرایط بازار سکه و اوراق مبتنی بر طلا و بازار ارزهای خارجی نقدینگی عمدتاً در این دو بازار در حرکت است. این عوامل سبب شده تا پول از بازارهایی مانند مسکن و بورس به سمت این بازارها کوچ کند.

شرکت شرکت بورس انرژی ایران باانتشار اطلاعیه‌ای از پرداخت سود سنواتی (۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷) از طریق سامانه سجام خبر داد بدین تریبب از این پس سود سالانه این شرکت فقط از طریق سامانه سجام پرداخت می‌شود. بنابراین ضروری است سهامداران این شرکت در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت خود را تکمیل کنند.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، شرکت بورس انرژی ایران با انتشار اطلاعیه‌ای در سامانه کدال خبر داد سود سنواتی سهامدارانی که تا تاریخ ۲۷ اردیبهشت ماه سال جاری در سامانه سجام ثبت نام کرده‌اند را از طریق این سامانه پرداخت خواهد کرد.

تا تاریخ یاد شده، ۳ هزار و ۳۶۷ سهامدار شرکت بورس انرژی ایران در سامانه سجام ثبت نام کرده‌اند که مجموع سود آنها مبلغ ۳ میلیارد و ۸۴۰ میلیون و ۱۱۵ هزار ریال اعلام شده است.

همچنین بر اساس این اطلاعیه، سود تمامی سهامداران شرکت بورس انرژی ایران از سال ۱۳۹۷ تنها از طریق سجام پرداخت خواهد شد.

رئیس اداره مطالعات اقتصادی بورس‌کالا از دریافت موافقت اصولی دو صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات برای طی مراحل پذیره‌نویسی و امکان خرید و فروش متری واحدهای تجاری یا مسکونی خبر داد.به گزارش «سنا»، معین محمدی‌‌‌پور گفت: در این ابزار جدید که به‌تازگی در ایران معرفی شده و به مرحله پذیره‌نویسی رسیده است، خریدار می‌تواند به‌صورت متری مالکیت داشته باشد. وی افزود: به‌طور مثال با ۱۰میلیون تومان نمی‌توان ملک خریداری کرد، اما با خرید واحدهای این صندوق می‌توان با گذشت زمان درآمد اجاره‌ای و در کنار آن عایدی سرمایه داشت و افزایش قیمتی که در املاک اتفاق می‌افتد، در این اوراق نیز روی می‌دهد.

پس از اینکه شهرداری تهران نسبت به انتخاب بورس‌کالا به‌عنوان بستر شفاف‌‌‌ساز برای تامین نیاز و فروش اموال و املاک مازاد خبر داده بود، اکنون سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی (شستا) هم به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه در راستای پیشبرد برنامه‌‌‌های مربوط به چابک‌سازی، همکاری جدی و مستمر با بورس‌کالا را در دستورکار قرار داده است.
وحید حسن‌پور، با اشاره به این موضوع که شرکت‌های زیرمجموعه شستا علاوه بر فروش محصولات در بورس‌کالا اقدام به خرید از این بازار نیز کرده‌اند، به «کالاخبر» گفت: بسیاری از زیرمجموعه‌های شستا بیشتر خریدهای خود را از بورس‌کالا انجام می‌دهند و چنانچه موقعیتی فراهم شود که محصول‎های موردنیاز سایر واحدهای زیرمجموعه نیز در بورس‌کالا عرضه شود، تمایل این شرکت‌ها به جهت بحث شفافیت و الزام شستا مبنی بر شفافیت خرید و فروش شرکت‌ها، نسبت به خرید از بورس‌کالا زیاد است. وی ضمن ارائه آماری از خرید زیرمجموعه شستا از بورس‌کالا در دوره منتهی به ۲۹اسفند ۱۴۰۰ اظهار کرد: در سالی که گذشت، خریدهای شرکت‌های زیرمجموعه شستا به میزان یک‌میلیون و ۳۳۰‌هزار و ۹۵۸تن انواع کالا و محصول از بورس‌کالا ارزیابی می‌شود که ارزش این معاملات نزدیک به ۱۶‌هزار و ۵۸۸میلیارد تومان بود.

حسن‌پور با تاکید این نکته که شستا در بحث خرید از بورس‌کالا پیشران بوده است، ادامه داد: محصولات خریداری‌شده از سوی این شرکت‌ها شامل وکیوم‌باتوم، لوب‌کات، آمونیاک، سیمان، مس، ورق، سلاپس‌واکس، شمش، پلی‌استایرن، نرمال پارافین، بنزن، پلی‌وینیل کلراید، سود کاستیک، اسید استیک، تیرآهن، سبد میلگرد،‌ تری اتانول آمین و منو اتیلن گلایکول بودند. وی افزود: نکته قابل‌توجه در همکاری و ارتباط شستا با بورس‌کالا، عرضه محصولات از بستر بورس‌کالا بود و مهم‌ترین آنها سیمان بود که برای نخستین بار از سوی شرکت‌های زیرمجموعه شستا صورت گرفت.

وی مهم‌ترین مزیت خرید از بورس‌کالا را که دلیل اصلی تمایل شرکت‌های زیرمجموعه شستا برای آن بوده، شفافیت در معاملات عنوان کرد و گفت: با سازوکارهای بورس‌های کالایی، شفافیت در فرآیند انجام معاملات شکل می‌گیرد و قیمت کشف‌شده برآیندی از عرضه و تقاضاست. استفاده از ابزارهای جدید، روش‌های نوین تامین مالی و گواهی سپرده کالایی از دیگر مزیت‌های معاملات در بورس‌کالاست که شرکت‌ها در بیرون از بازارهای کالایی قادر به دریافت این ابزارها نیستند. حسن‌پور با اشاره به برنامه راه‌اندازی صندوق‌های کالایی در این مجموعه اظهار کرد: عرضه املاک شستا از جمله برنامه‌های جدی در دستورکار در سال‌جاری است. همچنین مشارکت در انتشار اوراق سلف موازی استاندارد با هدف تامین مالی صنایع نیز در صورت لزوم دنبال می‌شود.

روز گذشته علی صالح‌‌آبادی، رئیس بانک مرکزی میزبان صرافان بود. او پس از این جلسه گفت: در جلسه امروز با صرافان مقرر شد تا در زمینه اسکناس، میزان عرضه ارز را بیشتر کنیم و مقررات مربوط به تقاضای بازار در حوزه اسکناس را هم تسهیل کنیم. او همچنین در این جلسه به این نکته اشاره کرد که منابع ارزی بانک مرکزی در وضعیت مناسبی است. علاوه بر آن افزایش قیمت نفت نیز موجب شده است که حجم عرضه ارز در بازار حواله نسبت به گذشته مطلوب‌‌تر شود. بانک مرکزی پس از جلسه مذکور به صرافی‌ها اجازه داد ارز اسکناس صادرکنندگان را با نرخ توافقی خریداری و به متقاضیان ارز بدون محدودیت بفروشند.
وعده ارزی رئیس کل
رشد معامله در بازار حواله
بر اساس گفته‌های صالح‌آبادی، بازار حواله ارزی یکی از مهم‌ترین بازارهای کشور است که حجم قابل توجهی از معاملات را به خود اختصاص می‌‌دهد. او درباره افزایش حجم معاملات در این بازار گفته است: از ابتدای امسال تا ۲۰خرداد ۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار در بازار حواله معامله داشتیم که صادرکنندگان نفتی و غیرنفتی در این بازار عرضه داشتند و تمام‌‌ تقاضاها را پوشش دادند. رئیس کل بانک مرکزی معتقد است که در مدت مشابه سال گذشته این میزان ۶/ ۴میلیارد دلار بوده که تا کنون رشد قابل ملاحظه‌‌ای داشته است. او همچنین گفت: روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰میلیون دلار در بازار حواله معامله می‌‌شود که عرضه بیشتر از تقاضاست.

بانک مرکزی بازارساز
صالح‌آبادی با اشاره به جزئیات مطرح‌شده در جلسه صرافان گفت: در جلسه با صرافان مقرر شد تا در زمینه اسکناس، میزان عرضه ارز را بیشتر کنیم و مقررات مربوط به تقاضای بازار در حوزه اسکناس را هم تسهیل کنیم. در پوشش تقاضای واردات هیچ مشکلی وجود ندارد و هم صادرکنندگان و هم بانک مرکزی و بانک‌‌ها نیز عرضه ارز دارند. بنابراین ما می‌توانیم تقاضاها را به‌صورت کامل پوشش دهیم. به این معناکه صادرکنندگان نسبت به عرضه ارز خود اقدام می‌‌کنند و بانک مرکزی نیز به‌عنوان بازار‌سازوجود دارد. سخنان رئیس بانک مرکزی درباره ذخایر ارزی بانک مرکزی نیز حاوی نکات مثبتی بود. او در این مورد گفت: هیچ موقع در تاریخ بانک مرکزی این میزان از اسکناس را که الان در بانک داریم، نداشتیم. به هر نحوی که بازار تقاضای واقعی داشته باشد، آمادگی پوشش آن را داریم. صالح‌آبادی معتقد است که بانک مرکزی توان پوشش تقاضای اسکناس ارز را دارد.

توان ایجاد تعادل در بازار
صالح‌آبادی معتقد است که با وجود درآمدهای ارزی، بانک مرکزی توان ایجاد تعادل در بازار را دارد. او در این مورد گفت: علاوه بر اینکه بانک مرکزی در سایر حوزه‌ها که مرتبط با بازار ارز است و در این بازار اثرگذار بوده، حضور جدی و فعال دارد و مطمئنا با توجه به وضعیت خوبی که در حوزه درآمدهای ارزی کشور چه به لحاظ حواله و چه اسکناس داریم، می‌توانیم تعادل خوبی را در بازار ایجاد کنیم. البته می‌‌توان گفت که با وجود اشاره به بازار‌سازی بانک مرکزی در بازار اسکناس، بانک مرکزی تنها خریدار ارز دولت نخواهد بود. این به آن معنی است که علاوه بر بانک مرکزی بانک‌‌های دولتی نیز باید بتوانند ارز بفروشند. رئیس کل بانک مرکزی در این مورد گفته است: این موضوع را دنبال می‌‌کنیم که بانک مرکزی تنها خریدار ارز دولت نباشد و بانک‌‌های دولتی هم بتوانند ارز بفروشند و بانک مرکزی هم‌‌ بتواند فروشنده ارز باشد و ریال را از بازار جمع کنیم. او همچنین خاطرنشان کرد: هماهنگی بسیار خوبی بین وزارت صمت، سیاست‌های تجاری و ارزی وجود دارد که باعث شده است بتوانیم تمام تقاضاهای واقعی حواله را در بازار پوشش دهیم که قرار است این اطلاعات هر روز نیز اطلاع‌رسانی شود.

افزایش قیمت طلای سیاه
افزایش بهای نفت از ابتدای دسامبر سال گذشته آغاز شد. افزایش تقاضای سوخت آمریکا، جنگ روسیه و اوکراین و ترس از عرضه محدود نفت در ماه‌های اخیر دست به دست هم داده و موجب افزایش بهای نفت از دسامبر سال گذشته شده است. پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت تا سپتامبر ۲۰۲۲ به سطح ۱۵۰دلار در هر بشکه برسد. رئیس کل بانک مرکزی نیز به افزایش قیمت نفت و تاثیر آن بر عرضه ارز اشاره کرده است. صالح‌آبادی با بیان اینکه صادرکنندگان نفتی، غیرنفتی، پتروشیمی و فرآورده‌ها، در بازار عرضه ارز داشتند و تمام تقاضاهایی را که در بازار بوده‌‌، پوشش داده‌اند درباره میزان صادرات نفتی گفت: خوشبختانه به‌دلیل بالا رفتن قیمت نفت، فرآورده‌ها، پتروشیمی‌‌ها و فولادی‌‌ها در بازارهای جهانی قیمت نیز بالا رفته و صادرات غیرنفتی ما بیشتر شده است. بنابراین حجم صادرات بیشتر شده و این نکته حجم عرضه ارز را در بازار حواله نسبت به گذشته بیشتر و مطلوب‌تر کرده است.

شرایط تخصیص اوراق ارزی
رئیس کل بانک مرکزی علاوه بر میزان عرضه ارز به اوراق ارزی نیز اشاره کرده است. او در این‌باره گفت: در این‌باره پروژه‌هایی انتخاب می‌شوند که درآمد ارزی و بازده قابل قبولی داشته و از توجیه‌پذیری خوبی برخوردار باشند و بتوانند از محل عایدی ارزی خودشان بازپرداخت ارزی اوراق و اصل و فرعش انجام شود. او همچنین افزود: در این‌باره پروژه‌ها در حال بررسی است و مقررات آن هم در حال نهایی شدن است و چند روز آینده ابلاغ می‌شود و همزمان با پروژه جدید که تعریف می‌شود این اوراق منتشر می‌شود. این اوراق را هم مردم با ارز و هم کسانی که حواله دارند می‌توانند خریداری کنند و بازپرداخت آن نیز تضمین شده است که اصل و فرعش به شکل ارز بازپرداخت شود.

احتمال تعدیل سریع قیمت ارز در بازار
پس از سخنان رئیس کل بانک مرکزی درباره عرضه ارز کامران سلطانی‌زاده، عضو شورای عالی کانون صرافان درباره فضای بازار ارز گفت: همواره اعلام کرده‌‌ایم که تنها راه مبارزه و محدود کردن فضای غیررسمی، فعال کردن بازار رسمی است. با توجه به شرایط کشور و تحریم‌‌ها ناخواسته به سمتی رفتیم که شاهد فعالیت بازار غیررسمی هستیم. به همین دلیل درخواست داریم نهادهایی که خارج از بانک مرکزی رصد قوانین و بررسی مسائل را برعهده دارند، در برقراری و اعمال این نکات یک تعاملی با بانک مرکزی داشته باشند که تبعات آن تصمیمات را در کوتاه‌مدت و بلندمدت بررسی کنند؛ چون بانک مرکزی به‌دلیل محدودیت‌‌هایی که دارد باید اقداماتی را در مدت زمان درست و مفید انجام دهد. او همچنین درباره احتمال تعدیل قیمت‌‌ها در بازار گفت: با توجه به صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی و همچنین افزایش اختیارات بانک مرکزی در بازار ارز، مطمئنا طی روزهای آینده شاهد اتفاقات امیدوارکننده در بازار خواهیم بود. استفاده از پتانسیل صرافی‌های سراسر کشور‌‌ با نظارت بانک مرکزی نوید این را خواهد داد که در آینده نزدیک بازار به تعادل قابل توجهی خواهد رسید و دغدغه‌های هموطنان در این موارد به‌شدت کاهش پیدا می‌‌کند. بخشی از این تلاطمات ارزی که در این روزها رخ داده ناشی از هیجانات اخبار خارجی بوده است؛ اما همیشه صعود ناگهانی ارز با حضور بازارساز به‌شدت تعدیل شده است.

علی‏‏‏‏‏‏‌رضا تاجبر
کارشناس بازار سرمایه
تهدید‌‌‌‌‌‌‌های متعدد تحمیلی بر بازار سرمایه باعث ایجاد بی‌اعتمادی در سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران شد و اقدامی هم در راستای افزایش جذابیت بازار سهام همگام با جلب‌اعتماد سهامداران از سوی هیچکدام از ارکان اقتصادی کشور مشاهده نمی‌شود. مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای تقریبا به بن‌‌‌‌‌‌‌بست رسیده، بنابراین ریسک سیاسی را در کشور بالا برده است. در این زمینه متاسفانه اظهارات دیپلمات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و سیاستگذاران امیدوارکننده نیست که این مهم می‌تواند وضعیت مذاکرات برجامی را پیچیده‌‌‌‌‌‌‌تر کند. این ریسک سیستماتیک در کلیت بازار حاکم است.
در صنایع مختلف تصمیم‌‌‌‌‌‌‌های غیرکارشناسی یا حداقل عدم‌حمایت از صنایع به‌وضوح قابل‌مشاهده است. در برهه‌‌‌‌‌‌‌ای موضوع عوارض صادراتی مطرح بود که پس از ۲‌ماه حذف شد و این شائبه را به‌وجود آورد که هر لحظه ممکن است ضد‌بازار سرمایه تصمیم جدیدی اتخاذ شود. در هفته‌‌‌‌‌‌‌های اخیر موضوعاتی پیرامون افزایش نرخ بهره وجود داشت که در روند آتی بازار سرمایه اثر‌‌‌‌‌‌‌گذار است. قطع برق صنایع در فصل تابستان نیز یقینا صنایع مهم بورسی را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. موضوعات دیگری اعم از عدم‌تعیین و تکلیف فروش بلوکی خودرویی‌‌‌‌‌‌‌ها و افزایش قیمت در صنعت شوینده که به‌رغم افزایش هزینه‌‌‌‌‌‌‌های مواداولیه و پرسنلی اجازه افزایش نرخ ندارد نیز مطرح است. علاوه بر سایه افکندن ریسک سیاسی و تهدید آن در کلیت بازار، در تک‌تک صنایع نیز متاسفانه ریسک‌‌‌‌‌‌‌های متعدد و ابهامات زیادی وجود دارد، با این‌حال می‌شد با تمام ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها شاهد بازاری مثبت بود؛ چراکه قیمت‌ها در کف هستند و با توجه به افزایش نرخ دلار همچنان انتظار سودآوری حتی در صورت قطع برق و افزایش نرخ خوراک بسیاری از شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ وجود دارد. منتها در شرایطی که دولت حمایتی اصولی و نه پولی از بورس به‌عمل نمی‌‌‌‌‌‌‌آورد و تصمیمات این نهاد اغلب برخلاف منافع بخش مولد اقتصاد کشور و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران است، نه‌تنها پول ترغیب به ورود به این بخش نخواهد شد، بلکه دارایی‌های غیرمولد همانند مسکن، طلا و ارز مأمن جدید خواهند بود. به‌طور معمول شاخص‌‌‌‌‌‌‌ بورس با نفت یک همبستگی داشته است، اکنون هم چنین وضعیتی وجود دارد اما افزایش نرخ نفت باید به‌طور مستقیم روی افزایش نرخ فروش محصولات پالایشی اثر‌‌‌‌‌‌‌گذار باشد. زمانی که شرکت‌های پالایشگاهی اقدام به انتشار گزارش‌‌‌‌‌‌‌های محتاطانه می‌کنند و چنین افزایشی در صورت‌های مالی آنها برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران قابل‌رویت نیست، شائبه‌‌‌‌‌‌‌ای ایجاد می‌شود مبنی‌بر اینکه ممکن است شرکت پالایش و پخش که نماینده دولت است از سود شرکت‌های پالایشی برای خود تامین‌مالی جداگانه‌‌‌‌‌‌‌ای ایجاد کند. این مهم از نگاه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذار به سایر صنایع نیز بسط پیدا می‌کند. همان‌طور که اشاره شد ابهامات در هر صنعتی وجود دارد و اکنون نیز در صنعت پالایشگاهی با وجود افزایش شدید نرخ نفت اما عایدی برای سهامداران ایجاد نشده و اصطلاحا به جیب سهامدار نرفته، ممکن است با توجه به گزارش‌‌‌‌‌‌‌هایی که منتشرشده عایدی به نفع شرکت پالایش و پخش تمام شود و به عبارتی مستقیما وارد جیب این نهاد شود، بنابراین باید به سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذار حق داد که جانب احتیاط را پیشه کند و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاری خود را به حداقل برساند. نرخ دلار در بازار آزاد سقف‌های جدیدی را شکست و توانست رکوردی را به ثبت برساند اما همچنان با نرخ دلار نیمایی فاصله ۳۰‌درصدی دارد. شرکت‌های صادرکننده که اتفاقا بیشترین چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز افزایش سودآوری را تحت‌تاثیر تعدیلات اسکناس آمریکایی و قیمت‌های جهانی خواهند داشت اما باید دلار خود را با نرخ نیمایی تبدیل کنند. زمانی که نرخ نیما با تغییرات قابل‌ملاحظه‌‌‌‌‌‌‌ای همراه نشده است، انتظار افزایش قیمت سهام را نباید داشت. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران در بورس با یک شاخص غیرحقیقی مواجه هستند که در جای خود به تشدید بی‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران منتهی می‌شود. سهامدار در یک‌ماه اخیر شاهد افت ۲۰تا ۲۵‌درصدی پرتفوی خود بوده است و در همین بازه زمانی شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران چنین رقمی را نشان نمی‌دهد. اتفاقاتی از این قبیل منجر به بی‌اعتمادی شده است. متاسفانه تصمیم‌گیران اقتصادی یا با مکانیزم بورس آشنایی ندارند، یا اعتقاد و اعتمادی به بازار سهام ندارند. به ‌نظر می‌رسد با مخابره چند خبر خوشایند، نقدینگی به‌طور مجدد وارد بازار سهام شود. در بازار ارز اکنون دلار نیمایی به نرخ ۴۲۰۰‌تومانی گذشته تبدیل شده است. دلار شرکتی که سهامدار اقدام به سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاری در آن کرده است می‌تواند با نرخ آزاد به فروش برسد اما ۳۰‌درصد پایین‌تر به‌فروش می‌رسد و عده‌‌‌‌‌‌‌ای از این رانت منتفع می‌شوند.

به‌جای اینکه این پول وارد جیب سهامدار شود به افرادی که از رانت برخوردارند اختصاص داده می‌شود. این رفتار یقینا باعث بی‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی می‌شود. این فاصله نرخ‌ها یادآور تجربه ۴ سال‌اخیر (در باب ارز ترجیحی) است. تکرار تجربه، متاسفانه از تجربیات درخصوص چند‌نرخی بودن ارز درس نگرفتیم. در حال‌حاضر درخصوص نرخ ارز، یا باید بانک مرکزی نرخ بازار آزاد را بشکند یا تسلیم شده و نرخ نیما را افزایش دهد. فاصله بین دو نرخ صرفا یک رانتی است که از بازار سرمایه کسب شده و به عده‌‌‌‌‌‌‌ای خاص تخصیص داده می‌شود، در واقع این مهم شبیه همان اتفاقی است که قیمت‌گذاری دستوری در خودرو ایجاد کرده است. به‌تازگی آمار تورم ایالات‌متحده آمریکا نیز منتشر شد. افت بازار‌‌‌‌‌‌‌های جهانی در صورتی در بورس ایران تاثیر‌‌‌‌‌‌‌گذار است که این مهم منجر به افت قیمت کالاهای اساسی همانند فلزات، محصولات غذایی و… شود. جنگ بین روسیه و اوکراین در جریان است، بنابراین به‌نظر نمی‌رسد افت محسوسی در قیمت‌های جهانی اعم از فلزات، ‌‌‌‌‌‌‌پتروشیمی و محصولات غذایی رخ دهد. حتی اگر افتی هم پیش‌بینی شود، مگر صنایع مذکور در یک سال‌گذشته که قیمت‌های جهانی تقریبا دوبرابر شدند متناسب با این مهم افزایش سودی را تجربه کردند؟ سهامداران گروه روی که قیمت آن از تنی از ۲‌هزار دلار به ۳۸۰۰ دلار رسید، ‌مگر چنین افزایشی را در صورت‌های مالی مشاهده کردند‌ که اکنون کاهش قیمت‌های جهانی بتواند اثرات محسوسی در روند صنایع داخلی ایجاد کند؟ متاسفانه صرفا شاهد افزایش قیمت‌های جهانی و کالاهای اساسی در تابلوی بورس‌های خارجی بودیم و چندان این افزایش را در بورس کشور مشاهده نکرده‌‌‌‌‌‌‌ایم. در حال‌حاضر هم اغلب سهام در کف قیمتی سال‌های گذشته قرار دارند. به دلیل اینکه افزایشی تجربه نشده، بنابراین نگرانی درخصوص کاهش قیمت‌های جهانی بی‌مورد است. نکته اینجاست که شرکت‌های داخلی اکنون اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند اما چرا با نرخ‌های جهانی اوره و روی کشور به فروش نمی‌‌‌‌‌‌‌رود؟ چه اتفاتی در حال افتادن است؟ از جیب سهامدار به جیب چه کسی می‌‌‌‌‌‌‌رود؟ این مهم ابهامی بزرگ برای سهامداران صنایع مختلف است. دقیقا با تورم و افزایش نرخ دلار قیمت سهام باید افزایش پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کرد، منتها زمانی سهام افزایشی می‌شود که اعتماد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذار جلب‌شده و وجوه نقد جدیدی وارد بازار شود. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذار مشاهده می‌کند طی چند ‌‌‌‌‌‌‌سال اخیر در هر بحران سیاسی در صورتی‌که پول خود را وارد دلار، سکه خودرو یا سایر دارایی‌های غیرمولد می‌‌‌‌‌‌‌کرد با وجود اینکه به ضرر اقتصاد ملی است اما از سود منتفع می‌شد. در نقطه مقابل افرادی که در بازار سهام سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاری کردند نیز با زیان مواجه بودند، بنابراین صرفا پتانسیل‌‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه، کف قیمتی که نام برده می‌شود و افزایش سود‌‌‌‌‌‌‌هایی که پیش‌بینی می‌‌شود فقط بر روی کاغذ است. تا زمانی که اعتماد سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذار خرد جلب نشود و اتفاقات تلخ گذشته نیز فراموش نشود و شاهد ورود نقدینگی به بازار نباشیم، پتانسیل‌‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه بالفعل نمی‌شود. موضع‌‌‌‌‌‌‌گیری ارکان اقتصادی از وزارت صمت تا وزارت اقتصاد اغلب برخلاف منافع بازار سرمایه است. متاسفانه تصمیم‌گیران اقتصادی با مکانیزم بازار سرمایه آشنایی ندارند. از سویی متولیان بازار سرمایه نیز توان مذاکره مستقیم با تصمیم‌گیران کلان را ندارند. آخرین مورد آن هم در بورس‌کالای ایران و عدم‌ورود خودرو به این بازار مشاهده شد. این اتفاق مشابه یک ضربه تاریخی به شاکله بورس‌کالا بود. با یک نامه شبانه همه‌‌‌‌‌‌‌چیز لغو شد. توان حمایت از سهامدار در برابر تصمیم‌گیران کلان اقتصادی متاسفانه وجود ندارد.

بورس تهران که پس از ورود موقت به ابرکانال ۶/ ۱ میلیون واحد در روزهای پایانی اردیبهشت‌‌‌‌‌‌‌ماه، روندی نزولی را درپیش گرفته‌‌‌‌‌‌‌ بود، روز گذشته روی خوش به سهامداران نشان داد.
روی خوش بورس به انتظارات
دماسنج اصلی تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای روز یکشنبه بیشترین رشد‌درصدی از ۲۷ اردیبهشت‌‌‌‌‌‌‌ماه را تجربه کرد و با افزایش ارتفاع ۹۳/ ۰‌درصد تا محدوده یک‌میلیون و ۵۳۲ هزار واحد پیشروی کرد. جهش نرخ دلار به کانال ۳۳هزار تومانی در بازار غیررسمی را شاید بتوان اصلی‌‌‌‌‌‌‌ترین دلیل رشد روز گذشته قیمت سهام دانست؛ عاملی که حالا توانسته دلار نیمایی را وادار به واکنش کرده و سکه بورسی را نیز در سقفی جدید راهی صف خرید کند. دلار را می‌توان مهم‌ترین نماگر برای سنجش انتظارات تورمی در اقتصاد ایران دانست و در شرایط فعلی به‌نظر می‌رسد مشاهده این سیگنال مهم در بازارهای موازی، خیال بورس‌‌‌‌‌‌‌بازان را نیز کمی راحت کرده تا حداقل فعلا دست از ماشه فروش بردارند. روز گذشته خالص خروج سهامداران خرد به ۴۵ میلیارد تومان محدود شد که کمترین میزان طی ۱۰ روز کاری گذشته بود.

باد مساعد از سمت «نیما»
بورسی‌‌‌‌‌‌‌ها همیشه نیم‌‌‌‌‌‌‌نگاهی نیز به نوسان قیمت‌ها در بازار ارز تهران داشتند. دلیل رصد همیشگی این بازار اما ارزش بالای شرکت‌های صادرات‌محور در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای است؛ جایی‌که حدود ۷۰‌درصد از ارزش کل بازار سهام در اختیار سهامی است که فعالیت آنها ارتباطی مستقیم با دلار دارد. شرکت‌هایی بزرگ و شاخص‌‌‌‌‌‌‌ساز که می‌توانند با کوچک‌ترین نوسانی، مسیر شاخص‌‌‌‌‌‌‌های بورسی را تغییر داده و فضای معاملات سهام را نیز با خود همسو کنند، از این‌رو بورس و دلار همیشه رابطه‌‌‌‌‌‌‌ای مستقیم با یکدیگر داشته‌‌‌‌‌‌‌اند. با این حال باید توجه داشت این رشد یا افت نرخ دلار در بازار غیررسمی نیست که می‌تواند سود شرکت‌های صادرات‌‌‌‌‌‌‌محور را دستخوش تغییر کند. اوایل سال ۹۷ که با هدف هدایت محصولات وارداتی به سمت مجاری رسمی، اطمینان از تخصیص مناسب و عادلانه ارز بر اساس اولویت تقاضا، جلوگیری از قاچاق و خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کشور و شفافیت کامل فرآیند عرضه و تقاضا، سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی موسوم به «نیما» پا به عرصه وجود گذاشت، صادرکنندگان و واردکنندگان کالاهای غیراساسی، ملزم شدند مبادلات ارزی خود را وارد این سامانه کنند. با حذف دلار ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی، تولیدکنندگان کالاهای اساسی نیز به جمع فعالان این بازار پیوستند. حالا با افزایش سطح تحلیلی بازار به واسطه حدود دو سال سخت اما آموزنده، بورسی‌‌‌‌‌‌‌ها به این واقعیت مهم پی برده‌‌‌‌‌‌‌اند که مبنای تغییر سود شرکت‌های وابسته به ارز، نه دلاری غیراسمی بلکه تغییرات رخ داده در سامانه نیما است. بیراه نیست اگر بگوییم به همین دلیل بود که طی هفته‌‌‌‌‌‌‌های اخیر با وجود رشد نرخ اسکناس آمریکایی در بازار ارز تهران اما بورس وقعی ننهاد و حتی فعالان این بازار شاهد کاهش قیمت سهامی بودند که به‌تازگی تمایل نسبی برای نزدیک‌شدن به تعادل نشان داده بودند؛ چراکه دلار نیمایی میلی به صعود نشان نمی‌داد. روز گذشته اما دلار نیمایی نیز خودی نشان داد و به ۲۵هزار تومان نزدیک شد تا سهامداران با آسودگی خیال بیشتری به نظاره‌‌‌‌‌‌‌ بنشینند و دست از ماشه فروش سهام موجود در پرتفوی خود بردارند.

پالس افزایشی از رقبا
نرخ دلار در بازار غیررسمی همان‌طور که اشاره شد نمی‌‌‌‌‌‌‌تواند تاثیری در افزایش یا کاهش سودسازی شرکت‌های بورسی داشته باشد اما از مسیر دیگری می‌تواند بورسی‌‌‌‌‌‌‌ها را وادار به خرید و فروش کند. دلار را می‌توان مهم‌ترین نماگر برای سنجش انتظارات تورمی در اقتصاد ایران دانست. پس از فضای انتظاری ماه‌‌‌‌‌‌‌های گذشته برای تعیین‌تکلیف مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌ای حالا چند روزی است که سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران به حصول نتیجه دلخواه در مذاکرات احیای برجام امیدی ندارند و با تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران، آب پاکی روی دست سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاران ریخته شده که قرار نیست شرایط اقتصادی و سیاسی کشور از این کانال بهبود یابد. موضوعی که طی روزهای اخیر مسیر صعود دلار به قله‌‌‌‌‌‌‌های جدید را هموار کرده است. حتی سکه بورسی نیز روز گذشته با ثبت یک رکود تاریخی در قیمت ۱۶ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان به صف خرید رسید تا نشانه‌‌‌‌‌‌‌ای از نگرانی‌‌‌‌‌‌‌های صاحبان‌سرمایه باشد. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذارانی که پیش‌‌‌‌‌‌‌تر نیز در مواجهه با نگرانی‌‌‌‌‌‌‌های مشابه، به دنبال راه گریزی برای ممانعت از کاهش ارزش ریالی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌های خود برآمده و در این مسیر، عموما رشد تورمی در تمامی بازارهای دارایی‌‌‌‌‌‌‌محور بودند. بورس نیز هیچ‌گاه مستثنی نشد و همسو با دیگر بازارها، راه صعود را برگزید. در شرایط فعلی به‌نظر می‌رسد سهامداران به این نتیجه رسیده‌‌‌‌‌‌‌اند حالا که قرار نیست بورس از کانال احیای برجام موفق به یک رشد واقعی و مولد شود، حداقل می‌توان از فرصت به‌وجود آمده برای کسب بازدهی‌‌‌‌‌‌‌های اسمی بهره جست. حافظه تاریخی سهامداران نیز می‌تواند به‌راحتی تب خرید سهام در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای را افزایش دهد. البته هنوز زود است تا معاملات بازار سهام را هیجانی تلقی کرد چراکه سهامداران خرد به‌عنوان پارامتر اصلی نشان‌دهنده احساسات، فعلا در حال تطبیق شرایط با واقعیت‌‌‌‌‌‌‌های موجود و تصمیم‌گیری بعد از کسب اطمینان هستند و ارزش معاملات خرد سهام نیز هنوز سیگنالی در خصوص خروج بورس از رکود ارسال نکرده است، اما همین که روز یکشنبه خالص خروج این دسته از معامله‌‌‌‌‌‌‌گران کاهش پیدا کرد، سیگنال امیدوارکننده‌‌‌‌‌‌‌ای برای سوارشدن بورس بر قطار انتظارات بود.

تکرار حباب ۹۹؟
آیا حالا که انتظارات تورمی اوج گرفته، رشدهای اعجاب‌‌‌‌‌‌‌انگیز و البته شیرین سال ۹۹ تکرار می‌شود؟ پاسخ‌دادن به این سوال هنوز زود است اما آنچه مشخص است، رشدهای نجومی تجربه‌شده در اواخر سال ۹۸ و نیمه نخست ۹۹ در بورس تهران، تنها به دلیل اوج‌گرفتن انتظارات تورمی نبود. حوادث چندگانه رخ داده در اواخر سال ۹۸ یعنی افزایش نرخ بنزین، قرار گرفتن ایران در لیست‌سیاه FATF، شیوع کرونا و محدودشدن درآمدهای ارزی با تشدید فشار حداکثری تحریم‌‌‌‌‌‌‌ها، عواملی بودند که در آن سال به تقویت انتظارات تورمی منجر شدند و تحت چنین شرایطی بود که سوء‌مدیریت در کنترل نرخ بهره بین بانکی، زمینه را برای هجوم سرمایه‌‌‌‌‌‌‌های سرگردان به تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای فراهم کرد. ضمن آنکه یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث جهش بازارها به‌ویژه سهام در یک سال اخیر شد، شتاب‌گرفتن موتور نقدینگی بود. آمار منتشرشده در فروردین‌‌‌‌‌‌‌ماه اما نشان می‌دهد که حجم نقدینگی کل نه‌‌‌‌‌‌‌تنها افزایش نداشته بلکه ۲/ ۰‌‌‌‌‌‌‌درصد کاهش یافته است. مطالعه آمار تسهیلات‌‌‌‌‌‌‌دهی بانک‌های بورسی هم گویای توقف رشد اعتبار و خلق نقدینگی از این محل طی دو ‌‌‌‌‌‌‌ماه نخست سال ‌‌‌‌‌‌‌جاری بوده که ناشی از اجرای سیاست انضباط رشد ترازنامه بانک‌ها توسط نهاد ناظر است. از منظر سیاست‌های مالی نیز بنا بر اذعان سازمان برنامه و بودجه و وزارت نفت، به دلیل بهبود درآمد صادرات دولت، اتکا بر منابع بانک مرکزی و حتی استفاده از تنخواه قانونی بودجه قطع‌‌‌‌‌‌‌شده که رویداد مثبتی به‌‌‌‌‌‌‌شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود. در عین حال، شایعاتی در خصوص افزایش نرخ سود هدف بانک مرکزی در بازار بین‌‌‌‌‌‌‌بانکی شنیده می‌شود که در صورت اجرا، با توجه به فضای تورمی موجود و نرخ سود واقعی منفی، گامی در جهت مهار تورم در فضای ملتهب ارزی به‌‌‌‌‌‌‌شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود. تلفیق این موارد اما می‌تواند مانعی برای هجوم نقدینگی به بازار سهام همانند سال ۹۹ باشد، از این‌رو غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد که شاهد تکرار رشد حبابی سال ۹۹ در سال‌جاری باشیم. سناریویی که در صورت وقوع نیز باید آن را به فال‌نیک گرفت چراکه هر‌چه در دو سال رکودی اخیر بر سر سرمایه‌‌‌‌‌‌‌های بورسی آمد، ماحصل همان حباب شکل‌گرفته در آن سال بود.

بورس یکشنبه از دریچه آمار
بد نیست نگاهی نیز به وضعیت معاملات تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌ای در روزی که سپری شد بیندازیم. در روزی که شاخص‌کل بورس تهران با افزایش ۹۳/ ۰درصدی همراه شد، از ۳۲۷ نماد معامله‌شده، قیمت پایانی ۱۷۰سهم (۵۲ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۳۹سهم (۴۳ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۲۵نماد (۸ درصد) صف خریدی به ارزش ۶۹ میلیارد تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری صف فروش در دو نماد بورسی (یک‌درصد) به ارزش ۲میلیارد تومان بودیم. خالص فروش حقیقی‌‌‌‌‌‌‌ها در این بازار روز یکشنبه به ۴۵ میلیارد تومان محدود شد که از کاهش ۸۸‌درصدی نسبت به شنبه حکایت می‌‌‌‌‌‌‌کرد. در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس رشد ۴/ ۰‌درصدی را ثبت کرد، ۱۴۶ نماد معامله شدند که در این میان قیمت ۶۶ سهم (۴۵ درصد) مثبت و قیمت ۷۱ سهم (۴۹ درصد) منفی بود. در این بازار ۱۰ نماد (۷ درصد) صف خریدی به ارزش ۳۳ میلیارد تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌‌‌‌‌گیری صف فروش در ۴ نماد فرابورسی (۳ درصد) به ارزش ۵ میلیارد تومان بودیم. در فرابورس ایران روز گذشته حقیقی‌‌‌‌‌‌‌ها خالص خرید بیش از ۶۳ میلیارد تومانی را رقم زدند. بازار پایه نیز روز یکشنبه میزبان دادوستد ۱۴۷ نماد بود. در این بازار ۵۵ سهم (۳۷ درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد ۷۷ سهم (۵۲ درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۳۱ نماد (۲۱ درصد) صف خریدی به ارزش ۱۴۰ میلیارد تومان تشکیل دادند و صف فروش در این بازار به ۵۱ نماد (۳۵‌درصد) با ارزشی بالغ بر ۱۱۷ میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.

«امروز هم همه ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به مانند روز قبل، هفته قبل و سال‌قبل هستند.‌» این نوشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای بود که پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی با کنایه خبر فوری در اینستاگرام خود منتشر کرد، اما در این شرایط پر ریسک، مساله برجام، تورم جهانی، احتمال رکود اقتصاد جهانی، جنگ روسیه و اوکراین و مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای عظیم از عوامل داخلی و خارجی اگر شرایط بازار سرمایه را بخواهیم از بالا نگاه کنیم به چه شکل است؟ آیا همچنان بازار جذابی برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری است یا خیر؟ کارشناسان اظهارنظرهای متفاوتی دارند.
اما و اگرهای سرمایه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‌گذاری در بورس
برخی می‌گویند که در شرایط فعلی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری توجیه چندانی ندارد. عده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای با تاکید معتقدند که در شرایط فعلی بورس بهترین محل برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری است. برخی قیمت‌گذاری دستوری، دخالت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و بخشنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متعدد را عامل عدم‌امنیت سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در ایران معرفی می‌کنند. گروه زیادی دل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگران برجام و قطعنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید هستند و به چشم تهدیدی برای بازار سرمایه و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران به آن نگاه می‌کنند، اما اکثر آنها در کلافگی و بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حوصلگی نسبت به نوسانات اقتصادی و تاثیر آن در بازار سرمایه اشتراک‌نظر دارند. این موضوع را در عدم‌تمایل آنها برای اظهارنظر و بی‌حوصلگی در مرور عوامل تاثیرگذار در بازار و خستگی در روند تکرار بایدها و نبایدها می‌شود دید.

انگار که افسانه سیزیف شده است. همان که محکوم شد تا تخته‌سنگی را به دوش گرفته و تا قله یک کوه حمل کند، اما همین که به قله می‌رسید، سنگ به پایین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌غلتید و سیزیف باید دوباره این کار را انجام می‌داد، اما نتیجه آن کار این بود که پیروزی او در آگاهی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش است. حرفی که کارشناسان و فعالان بازار سرمایه هم به آن اشاره می‌کنند. آنها هرقدر هم که خسته و کلافه باشند اما معتقدند که سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران در این شرایط باید با آگاهی و دوری از هیجان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری کنند تا دیگر اتفاقات سال‌های گذشته پیش‌نیاید و البته معتقدند که ترس و لرزهای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در بورس دیگر فقط مختص به سهامداران حقیقی نیست.

شرایط فعلی و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در کدام بازار؟
نبود گزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دیگر در شرایط فعلی، از جمله موضوعاتی است که وقتی صحبت از شرایط سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در بورس می‌شود، کارشناسان اقتصادی و بورسی به آن اشاره می‌کنند. به اعتقاد آنها ظرفیت بازارهای سکه و طلا محدود است و ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی را در پی دارد. بازار ارز هم محدودیت‌های خاص خود را دارد و در شرایط فعلی مخصوصا همراه با ریسک و نوسان است. در نهایت با فرض بر اینکه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذار، سرمایه زیادی هم برای خرید ملک و زمین ندارد، این گزینه هم کنار گذاشته می‌شود. تنها گزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند، بورس است. بهروز شهدایی چنین نظری دارد. او با بیان اینکه سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران با محدودترین ابزار در حال فعالیت هستند، به این مساله اشاره می‌کند که اگر شخصی در بورس سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری کرده است، بهتر است همچنان در این بازار سرمایه دوام بیاورد و فکر خروج نداشته باشد. نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که او به آن اشاره می‌کند همان محدودیت انتخاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری با سرمایه کم و عدم‌ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیری است. پیمان مولوی اما نگاه متفاوتی به حرکت بازارها در شرایط فعلی دارد. او با اعلام اینکه نسبت به سال‌گذشته بازار سرمایه و دلار حدود ۳۰‌درصد رشد داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند و طلا و مسکن هم حدودا ۲۰ تا ۲۵‌درصد رشد داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، این موضوع را نشان‌دهنده این مساله می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داند که مانند اردیبهشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه ۱۳۹۸ بازده بازارهای موازی نسبت به سال‌۱۳۹۷ صد‌درصد و نزدیک به یکدیگر بودند.

درمیان دومینوی خبرها و اتفاقات، پیمان مولوی از این موضوع صحبت می‌کند که بازارها در حال آماده‌شدن هستند تا نسبت به یکدیگر حرکت متفاوتی را انجام بدهند. او با اشاره به سال‌۹۸ و ۹۹ درباره این مساله در صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایش با «دنیای‌اقتصاد» صحبت می‌کند که در آن زمان حرکت بازار سرمایه که به اعتقادش با دستکاری همراه بود، نرخ بهره بین‌بانکی از ۲۰‌درصد در فروردین‌ماه به ۸‌درصد در خردادماه رسید ‌که این موضوع چراغ‌سبز رفتن پول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به سمت بازار سرمایه بود. چراغ‌سبزی که به گفته او باعث شد مردم هم سوار آن موج شوند و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را وارد بورس کنند، اما در شرایط فعلی به گفته مولوی، این موضوعات دیگر مطرح نیست و بعید است که بازار سرمایه حرکت عجیب و غریبی داشته باشد. او در توضیح صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایش می‌گوید که «در شرایط فعلی دلار خیلی هیجانی است. دلار و رسیدن آن به عدد ۳۳‌هزار ‌تومان روی بازار مسکن حرکت ایجاد کرده و ترانه خط‌کف قیمتی دلاری مسکن را به‌صدا درآورده است. در این شرایط دلارها به فروش می‌رسد و بازار املاک سریع‌تر حرکت می‌کند.‌»

او به ‌دست به‌دست شدن بازارها اشاره می‌کند که به یکدیگر مرتبط هستند و منکر این مساله نمی‌شود که حتی در شرایط فعلی دلار و طلا هم طرفداران خاص خود را دارند، اما می‌گوید که حداقل رشد بورس به اندازه تورم خواهد بود و «در پتروشیمی، فولاد و سهم‌های دیگر که در آنها مزیت نسبی داریم به لحاظ ارزش ذاتی خود پایین‌تر از چیزی که هستند، نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آیند.‌» البته خیلی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هم هستند که در صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایشان به این موضوع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پردازند که شرایط بورس، بدتر از این چیزی که امروز است، نمی‌شود. الناز جمالی، کارشناس حوزه بورس در صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایش با «دنیای‌اقتصاد» معتقد است که حتی در شرایط امروز و با وجود تمام مجموع عواملی که روی اقتصاد کشورمان تاثیرگذار است، «بورس پتانسیل رشد و سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری دارد اما اینکه این پتانسیل کی به شکوفایی برسد به این موضوع بستگی دارد که قانون‌گذار منابع مالی جدید پیدا کند.‌» منابعی که به اعتقاد او می‌تواند در صادرات نفت، پتروشیمی، مواد معدنی و عقد قرارداد با شرکت‌های بزرگ برای سرمایه‌گذاری در ایران باشد. او به موضوع تحریم‌ها و مساله برجام اشاره می‌کند و می‌گوید که با طولانی‌شدن روند احیای برجام و اخبار بین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللی بعید نیست که در آینده با ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و واکنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های منفی در بازار روبه‌رو شویم، اما با وجود مساله برجام و احتمال ارسال پرونده ایران به شورای‌حکام و زمزمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خروج ایران از ان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تی، پیدا‌کردن منابع جدید مالی امکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر است؟

ترس و لرز دیگر مختص به حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیست
ریسک پابرجاست. این صحبت پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی در گفت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» و در پاسخ به شرایط سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری در ایران است. مولوی درباره زمزمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خروج ایران از ان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تی که از سوی برخی از مسوولان کشور مطرح‌شده و تاثیر آن در بازار سرمایه می‌گوید که با این اقدام احتمال بازگشت تحریم‌های بین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌المللی و جدید و همچنین صدور قطعنامه‌ها بیشتر می‌شود که در نتیجه درآمدهای کشور نه‌تنها کم می‌شود، بلکه منابع جدید مالی هم در دسترس قرار نمی‌گیرد. او با اعلام این موضوع که «از سال‌۹۰ و ۹۱ هر سال‌ به‌طور متوسط ۱۰میلیارد دلار از ایران سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ خارج شده است و با این اقدامات و اتفاقات، با میلیاردها دلار دیگر هم تقاضا برای خروج سرمایه از کشور روبه‌رو خواهیم شد.‌» او با نگاهی به آینده درباره تاثیر چنین موضوعاتی روی حوزه بورس با زنگ‌خطر خواندن این اقدامات و موضوعات، می‌گوید که در چنین شرایطی دیگر کسی سهام نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خرد و همه در تلاش هستند که سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود را از بازار خارج کنند که در نتیجه بازار با افت شدیدی روبه‌رو خواهد شد، اما آیا شرایط امروز بازار با توجه به این موضوعات پیش‌بینی‌پذیر و طبق پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها جلو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود؟

کارشناسان و فعالان اقتصادی و بورسی، مثل گذشته صرفا نگاهشان به حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و حرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیست. حالا حقوقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هم در کانون توجه هستند. دو گروهی که حالا به اعتقاد اکثر کارشناسان با ترس و لرز در حال فعالیت در بازار هستند و دیگر ترس و لرزها صرفا از آن حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیست. پیمان مولوی، کارشناس اقتصادی در رابطه با این موضوع توضیح می‌دهد که تمام ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، خبرها و اتفاقات دیگر صرفا برای حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیست و در چنین شرایطی حقوقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هم دست به‌عصا شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. او در توضیح صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایش می‌گوید که حتی پیش‌بینی‌پذیری سرمایه‌گذاران حرفه‌ای خدشه‌دار شده است، چه برسد به افراد دیگر. موضوعی که از شرایط حاکم بر اقتصاد کشور تاثیرگرفته که این رویه را ایجاد کرده است.