یکی از فاکتورهای مهمی که فعالان بازار بورس به طور حتم با آن مواجه هستند افزایش سرمایه است. افزایش سرمایه از ملزمات یک شرکت است که قصد توسعه فعالیت ها ،افزایش قدرت رقابت و یا بهبود ساختارهای مالی خود را دارد. و این اقدام راهی برای تأمین مالی است. با این هدف سهام جدیدی را در معرض فروش قرار می دهد.
اینکه شرکت ها به چه طریق سرمایه خود را افزایش میدهند و این اقدام چه تأثیری بر قیمت ها خواهد گذاشت، بحثی است که موسسه آرکا در این مقاله به جهت فراگیر کردن آموزش بورس در شیراز بدان پرداخته است.
منظور از افزایش سرمایه شرکت چیست؟
افزایش سرمایه در بازار بورس در کل به معنای افزایش تعداد سهام منتشر شده یک شرکت است. شرکت هایی که در بورس فعالیت دارند تعداد مشخصی برگه سهام (بسته به میزان سرمایه شرکت) عرضه کرده اند که در معاملات بورس بین خریداران و فروشندگان دست به دست میشود.
در مقطعی از زمان شرکت تصمیم میگیرد فعالیت خود را وسعت دهد و یا قدرت رقابت خود را در بین رقبا افزایش دهد. پس به منابع مالی نیاز پیدا میکند، برای اینکه بتواند منابع مالی مورد نیاز را تأمین کند اقدام به انتشارسهام جدید مینماید و با فروش برگه سهام جدید به سهامداران، پول مورد نیاز برای اهداف گسترش فعالیت و تصاحب جایگاه رقابتی را تأمین میکند. این اقدام قطعا بر روی قیمت بی تأثیر نیست.
اینکه تغییرات قیمتی ایجاد شده چه جذابیتی ایجاد خواهد کرد؟ این تغییرات چه نفعی برای سهامداران خواهد داشت و چه کمکی به شرکت میکند؟ بحثی است که در ادامه بدان می پردازیم.
افزایش سرمایه بسته به موقعیت شرکت در نواع مختلفی صورت میپذیرد. با توضیح هر مورد به تفکیک پی میبرید که در بازار بورس چه اتفاقاتی برای قیمت سهم ، تعداد سهام و عرضه و تقاضا خواهد افتاد.
مزیت مهم افزایش سرمایه
به کمک افزایش سرمایه ، شرکت بدون وام و قرض قادر خواهد بود منبع مالی مورد نیاز خود را تأمین کند. بدین طریق دیگر مجبور به پرداخت بهره ناشی از وام نخواهد بود، که خود یک امتیاز مثبت برای صرفه جویی در هزینه هاست. بنابراین بدون اینکه نقدینگی خود را درگیر کند توانسته دامنه فعالیت خود را وسعت دهد.
مراحل افزایش سرمایه شرکت در بورس
شرکت ها برای ثبت افزایش سرمایه در اداره شرکت ها و سازمان بورس، ملزم به طی کردن چند مرحله هستند. برای اینکه بدانید بایدها و الزامات افزایش سرمایه چیست، پله پله آنها را برای شما بیان کرده ایم.
گفتنی است که هر شرکت موظف است هر مرحله از مراحل افزایش سرمایه را از طریق سامانه کدال به نشانی www.codal.ir اطلاع رسانی کند.
گام اول: پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع عمومی فوق العاده
در ابتدای امر، پیشنهاد افزایش سرمایه شرکت از طرف هیئت مدیره شرکت به مجمع عمومی فوق العاده مطرح میشود. اینکه چگونه فعالان بورسی و سهامدارن از این موضوع مطلع شوند کافی است به سامانه www.codal.ir مراجعه نمایند، که عنوان آن “پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع عمومی فوق العاده در خصوص افزایش سرمایه ” میباشد. در این آگهی دلیل ، میزان و محل افزایش سرمایه قابل بررسی است.
توجه داشته باشید که این مرحله افزایش سرمایه هنوز قطعی نیست و در قالب پیشنهاد مطرح است.
چگونه میتوان از افزایش سرمایه شرکت ها مطلع شد؟
با مراجعه به سامانه کدال ( www.codal.ir) میتوان مدارک و مستندات افزایش سرمایه را بررسی کرد. زیرا شرکت ها موظف هستند مدارک و مستندات مربوطه را در این سامانه انتشار دهند. و حتی قبل از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده در خصوص افزایش سرمایه ، شرکت ها مکلف هستند چند روز قبل خبر را بر روی سایت کدال آگهی نمایند.
گام دوم: اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی
در این مرحله ، حسابرس و بازرس قانونی پیشنهاد افزایش سرمایه را مورد ارزیابی قرار می دهد و نظر خود را در این مورد بیان کرده و در صورت صلاحدید، افزایش سرمایه را تأیید مینماید. حتی میتواند بخشی از آن را رد کند. نتیجه این تصمیم نیز در سایت کدال منتشر میشود.
گام سوم: ارسال مدارک افزایش سرمایه برای سازمان بورس
شرکت ملزم به ارائه مدارک مربوطه به اداره ثبت شرکت ها و سازمان بورس است، بنابراین تمام مدارک و مستنداتی که در رابطه با افزایش سرمایه است را برای آنها ارسال مینماید.
سازمان بورس با توجه به مدارک ارائه شده ، همه و یا بخشی از افزایش سرمایه را تأیید می نماید.
گام چهارم: صدور مجوز افزایش سرمایه
سازمان بورس پس از اینکه مدارک ارائه شده از طرف شرکت را بررسی و تأیید کرد، مجوز لازم جهت افزایش سرمایه را صادر میکند و شرکت به مدت 60 روز فرصت دارد جهت افزایش سرمایه اقدام کند.
آگهی مربوط به صدور مجوز ، با عنوان ” اطلاعیه صدور مجوز افزایش سرمایه ” بر روی مرجع اطلاع رسانی کدال قابل پیگیری است.
گام پنجم: آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده
شرکت برای اینکه از سهامداران جهت شرکت در مجمع دعوت به عمل آورد، آگهی ای تحت عنوان ” آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده ” در سامانه کدال منتشر میکند. در این آگهی زمان و مکان برگزاری مجمع و تصمیمات آن بیان شده است.
توجه کنید که دو روز قبل از برگزاری مجمع نماد سهم بسته می ش ود. ، و افزایش سرمایه تنها شامل آندسته از افرادی می شود که در روز مجمع سهامدار شرک باشند. اگر فرد حتی یک ثانیه قبل از بسته شدن نماد سهم ، اقدام به فروش سهام خود نموده باشد ، در روز مجمع سهامدار به شمار نمی آید و افزایش سرمایه شامل وی نخواهد شد.
گام ششم: آگهی ثبت افزایش سرمایه
در مجمع عمومی فوق العاده ، تصمیمات لازم در خصوص افزایش سرمایه و قیمت جدید آن اتخاذ میشود. و در مدت معین ( بسته به نوع و میزان افزایش سرمایه ) سهم با قیمت جدید بازگشایی میشود. ( توجه: قیمت جدید به میزان افزایش سرمایه و نوع آن بستگی دارد)
در این مرحله درصد افزایش سرمایه بصورت قطعی ثبت میگردد. عنوان آگهی مربوط به این مرحله که در سامانه کدال منتشر می شود ، ” آگهی ثبت افزایش سرمایه ” است و با این عنوان میتوانید مراتب را پیگیری نمایید.
حال اینکه سهم با چه قیمتی باز میشود و چه تغییری در تعداد سهام سهامداران ایجاد می گردد را در بخش انواع افزایش سرمایه در ادامه همین مقاله شرح می دهیم.
انواع روش های افزایش سرمایه چیست؟
- افزایش سرمایه از محل سود انباشته درقالب سهام جایزه
- افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده در قالب حق تقدم
- افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها
- افزایش سرمایه از محل صرف سهام
افزایش سرمایه از محل سود انباشته در قالب سهام جایزه
قبل از توضیح این نوع از افزایش سرمایه اجازه دهید بپردازیم به اینکه سود انباشته چیست؟
سود انباشته در وقع همان سودهای پرداخت نشده شرکت در طی سالهای قبل است که اگر به میزان قابل قبولی برسد ، شرکت ها میتوانند از محل این سودهای انباشته ، افزایش سرمایه خود را تأمین مالی کنند. به عبارتی ، شرکت ها با توجه به سودآوری که در طول دوره مالی دارند، در پایان دوره مالی خود میزانی از سود حاصله را با عنوان “سود نقدی” به سهامداران پرداخت میکنند و بخشی را نیز انباشته میکنند. بنابراین ، مثلا اگر در سال 1400 شرکت x به میزان 90 میلیون تومان سود خالص کسب کرده باشد و 60 میلیون آن را بین سهامداران تقسیم کند، مبلغ 30 میلیون از سود را به سود انباشته شرکت اضافه میکند. بنابراین :
سود نقدی پرداختی به سهامداران _ سود خالص = سود انباشته
حال این سود طی یک یا چندین سال انباشته می شود و شرکت می تواند از این سودهای انباشته بدون نیاز به سرمایه جدید ، افزایش سرمایه دهد.
تغییرات قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته
_زماینکه خبر افزایش سرمایه منتشر میشود ، سهامداران برای اینکه از مزایای افزایش سرمایه و سود نقدی آن بهره مند شوند ، اقدام به خرید سهام شرکت مینمایند ، با این اتفاق قیمت سهم قبل از بسته شدن نماد سهم جهت برگزاری مجمع رشد میکند.
_از سویی بعد از بازگشایی نماد سهم ، قیمت آن به نسبت افزایش سرمایه کاهش یافته و قیمت جدید برای سرمایه گذاران جذاب می شود . بنابراین اقدام به خرید سهم مینمایند که منجر به رشد قیمت سهم خواهد شد.
در افزایش سرمایه از محل سود انباشته دارایی سهامداران چه تغییری خواهدکرد؟
در این نوع افزایش سرمایه دارایی سهامدار در واقع هیچ تغییری نمی کند. چراکه در افزایش سرمایه از آورده نقدی قیمت سهم کاهش پیدا کرده و به همان نسبت سهام جدید بین سهامداران تقسیم می شود. پس در مجموع سرمایه و دارایی سهامداران و مالکیت آنها در شرکت ثابت میماند.
سهام جدیدی که به سهامدار تعلق میگیرد سهام جایزه نام دارد.
قیمت سهم و تعداد سهام جدید در افزایش سرمایه از محل سود انباشته چگونه محاسبه میشود؟
برای محاسبه قیمت سهم و تعداد سهام جدید در افزایش سرمایه از محل سود انباشته به فرمول زیر توجه کنید:
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
مواردی پیش می آید که شرکت سرمایه اندوخته ( مانند سود انباشته ) جهت توسعه فعالیت های خود ندارد که به پشتوانه آن افزایش سرمایه دهد. بنابراین از طریق افزایش سرمایه از محل آورده نقدی منابع مالی جدید جذب شرکت میکند. بدین صورت که منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق سهامدران شرکت تأمین میکند.
سوال اساسی اینجاست که شرکت چگونه از طریق سهامداران میتواند به تامین منابع مالی بپردازد؟
اساس این نوع از افزایش سرمایه بر مبنای حق تقدم است. بدین صورت که با این نوع افزایش سرمایه ، شرکت تعدادی برگه سهام جدید با نام ” حق تقدم سهام ” عرضه می کند ، با این محدودیت که سهامداران فعلی شرکت در خرید سهام جدید ( حق تقدم ) اولویت دارند. بعد از مجمع افزایش سرمایه که گواهی هر حق قابل خرید و فروش شد، سه راه پیش روی سهامدار قرار میگیرد تا در این خصوص تصمیم گیری کند:
راه اول : پرداخت مبلغ اسمی سهام و استفاده از حق تقدم
در مدت زمان مشخص ( معمولا دو ماه ) که سهام حق تقدم باز است سهامدار میتواند مبلغ اسمی سهام حق تقدم ( که معمولا 100 تومان است ) را پرداخت کند ، به این مبلغ قیمت اسمی سهم گفته می شود.
پس از این مدت 2 ماهه، سهم حق تقدم بسته می شود و پس از اینکه شرکت مراحل افزایش سرمایه را طی کرد، حق تقدم باز شده و به سهام نماد اصلی تبدیل میشود.
راه دوم: فروش حق تقدم
پس از مجمع افزایش سرمایه ، نماد حق تقدم چند روز بعد از باز شدن نماد اصلی باز خواهد شد، به سهامدار دو ماه فرصت داده میشود تا حق تقدم خود را به فروش برساند.
راه سوم: بدون عکس العمل و اقدام
یک راه دیگر هم در مورد حق تقدم پیش روی سهامدار قرار میگیرد اینکه هیچ کاری انجام ندهد. ممکن است سهامدار به دلایلی در دو ماه مقرر شده هیچ گونه اقدامی راجع به حق تقدم نداشته باشد ( مثلا فراموش کرده باشد و یا اینکه از تخصیص حق تقدم مطلع نباشد، یا از قوانین حق تقدم بی اطلاع باشد و نداند چه تصمیمی باید میگرفت) . در این صورت پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه و باز شدن نماد ، شرکت خود اقدام به فروش حق تقدم کرده ( قیمت را عرضه و تقاضای بازار تعیین میکند ) و پس از کسر کارمزد ، مبلغ حاصل از فروش را به حساب سهامدار واریز مینماید.
فرمول محاسبه تغییرات قیمت سهم و تعداد سهام بعد از افزایش سرمایه از آورده نقدی :
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص حق تقدم توصیه می شود مقاله ی حق تقدم خرید سهام چیست و چه زمانی به سهامدار تعلق میگیرد را مطالعه کنید.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی های ثابت
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها به این شکل است که داراییهای ثابت مجددا ارزیابی شده و ارزش بازاری آنها به روز میشود. این داراییها شامل ساختمان ، زمین ، تجیزات ، ماشین آلات و … است که مشهود هستند.
روال بدین صورت است که شرکت داراییهایی را که سالها پیش خریداری کرده است ، مجددا با قیمت روز ارزیابی میکند و در صورت افزایش چشمگیر ارزش و قیمت ، از محل آن داراییها اقدام به افزایش سرمایه مینماید.
باید توجه داشت که برخی داراییها از جمله ماشین آلات مشمول هزینه استهلاک میشوند که باید در ارزیابی لحاظ گردد.
فرض کنید شرکت x زمینی به ارزش 20 میلیون تومان را 15 سال پیش خریداری کرده است. ارزش امروز این دارایی 500 میلیون تومان است که شامل هزینه استهلاک هم نیست. بنابراین شرکت چنینی افزایش ارزشی را در صورت های مالی خود وارد کرده و اقدام به افزایش سرمایه مینماید.
فرمول محاسبه قیمت سهم در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی داراییها:
افزایش سرمایه از محل صرف سهام
در افزایش سرمایه از محل صرف سهام ، شرکت اقدام به انتشار سهام جدید مینماید اما بر خلاف روش افزایش سرمایه از آورده نقدی ، فقط سهامداران جدید حق خرید سهام جدید را خواهند داشت. و قیمتی که شرکت سهام جدید را به فروش می رساند از ارزش اسمی آن بیشتر است.
اجازه دهید با مثالی قضیه را روشن کنیم ؛ فرض کنید ارزش اسمی هر برگه سهم شرکت x ، 100 تومان است و شرکت قصد افزایش سرمایه از محل صرف سهام را دارد. با این هدف تعداد 30000 برگه سهم جدید را به سهامداران جدید در بازار عرضه میکند. قیمت عرضه بیش از ارزش اسمی و به مبلغ 140 تومان است ، با این حساب ارزش 30000 سهم جدید منتشر شده 4،200،000 تومان خواهد بود که 1،200،000تومان آن ( 1،200،000= 40*30000 ) میشود افزایش سرمایه از محل صرف سهام.
روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام در ایران مرسوم نمیباشد.
بدون دیدگاه