دنیای‌اقتصاد- محمدامین خدابخش : با وجود افت بیش از ۲۰ درصدی شاخص کل بورس در اولین ماه زمستان، اما آخرین روز کاری این ماه شاهد توقف ریزش قیمت سهام بودیم. به این ترتیب روز گذشته پس از ۵ روز افت متوالی و کاهش حدود ۱۲ درصدی، نماگر سهام اندکی سبز شد. در این ماه، عملکرد شرکت‌ها در فصل پاییز روی سامانه کدال نشست که از رشد فروش و سودآوری بنگاه‌های بورسی حکایت داشت؛ اما چندان مورد توجه فعالان بازار قرار نگرفت. معامله‌گرانی که نگاهشان به تحولات خیابان فردوسی و کاهش نرخ دلار معطوف بود.
توقف ریزش بورس تهران
اولین ماه زمستان در حالی به پایان رسید که با وجود سبز کمرنگ شاخص سهام در آخرین روز کاری، این نماگر در مقیاس ماهانه با افت ۲۰ درصدی مواجه شد. ریزشی که در تاریخ این بازار نظیری برای آن نمی‌توان یافت. در این ماه رکوردی دیگر نیز جابه‌جا شد و بازیگران حقوقی خالص خریدی ۱۳ هزار و ۵۶۱ میلیارد تومانی رقم زدند که برای آن نیز سابقه‌ای در بورس تهران یافت نمی‌شود. این در حالی است که عملکرد شرکت‌ها در فصل پاییز از رشد فروش و سودآوری بنگاه‌های بورسی حکایت داشت؛ اما چندان مورد توجه فعالان بازار قرار نگرفت. معامله‌گرانی که نگاهشان به تحولات خیایان فردوسی معطوف است و با ترس از کاهش نرخ دلار، در سمت فروش سهام حضوری فعال دارند. در پایان معاملات روز سه شنبه بازار سرمایه بعد از چند روز ریزش پی در پی بالاخره شاهد رشد ناچیز شاخص کل بورس تهران بود. رشد ۰۳/ ۰ درصدی این نماگر روز گذشته در حالی رقم خورد که نوسان ۲۰ هزار واحدی آن در طول روز معاملاتی اخیر بیش از آنکه ناشی از افزایش تقاضای حقیقی در بازار سهام باشد به مدد حمایت حقوقیها با خالص خرید بیش از ۶۰۰ میلیارد تومانی محقق شد. به این ترتیب پس از ۵ روز افت متوالی و کاهش حدود ۱۲ درصدی، نماگر سهام اندکی سبز شد. در این روز انتشار خبر استعفای رئیس سازمان بورس در کنار انتقادات مطرح شده از مدیریت بازار سرمایه توجه افراد خارج از بازار سرمایه را به این موضوع جلب کرد و به نوعی نسبت به اعتراضات شکل گرفته نقش حمایتی ایفا کرد.روز گذشته شاخص کل بورس تهران بعد از چند روز ریزش مداوم در پایان به هر ضرب و زوری که بود مثبت شد. رشد ناچیز ۴۰۰ واحدی نماگر اصلی بازار سرمایه و رسیدن آن به سطح یک میلیون و ۱۵۰ هزار و ۷۱۸ واحد یک روز پس از آن اتفاق افتاد که معترضان حاضر در بلوار شهرداری سعادت‌آباد تهران که به منظور اعتراض به سقوط پی در پی قیمت‌ها و تحمل ضرر و زیان در بازار سهام در مقابل ساختمان شرکت بورس جمع شده بودند پرچم این نهاد مالی را به پایین کشیدند و حضور علی صحرایی به‌عنوان مدیرعامل بورس تهران را در میان خود پس زدند. در این روز نماگر اصلی بازار سهام که در ابتدای معاملات به سرعت تا یک میلیون و ۱۳۰ هزار واحدی افت کرده بود کم کم به لطف حقوقی‌های بازار رشد کرد.اگر بخواهیم نگاهی تحلیلی تر به افزایش میزان اعتراضات و شکایت‌های رخ داده در هفته‌های اخیر داشته باشیم، پربیراه نخواهد بود که به رویدادهای رخ داده در دوره زمانی یاد شده اشاره کنیم.پس از آنکه شاخص کل بورس با تحمل یک سقوط ۹۰۰ هزار واحدی در ۲۰ آبان دور تازه‌ای از صعود را آغاز کرد، بسیاری از سرمایه‌گذاران به ویژه سرمایه گذاران خرد که در مدت یاد شده یعنی ۲۰ مرداد تا ۲۰ آبان بخش قابل توجهی از سرمایه خود را از دست داده بودند، به رشد دوباره قیمت‌ها و بازپس‌گیری ضرر و زیان‌های رخ داده دلگرم شدند. این دلگرمی در حالی بیشتر شد که بسیاری تصور می‌کردند به دلیل وعده دولت به رونق بازار سرمایه افت یاد شده موقتی است و با بازگشت عرضه و تقاضا به روال قبل زیان آنها پوشش داده خواهد شد.مشکل اما از جایی شروع شد که با عبور شاخص کل از یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی خوش‌بینی‌ها به تسریع روند صعودی تازه آغاز شده بیشتر شد و در شرایطی که ضعف تقاضا در مقابل عرضه امری موقتی به نظر می‌آمد، این ضعف به ریزش سنگین قیمت‌ها در بازار سرمایه و حتی شکسته شدن کف قبلی در محدوده یک میلیون و ۲۱۱ هزار واحدی انجامید.از آن زمان تاکنون به دلیل غلبه نگاه کوتاه مدت و تقابل با سفته‌بازی نه‌تنها موجی از ناامیدی سرمایه‌گذاران خرد را فرا گرفته بلکه اتکا به این باور غلط که بورس لزوما رشد می‌کند سبب شده تا آنهایی که در هفته‌های اخیر بخش بیشتری از سرمایه خود را در این بازار به خطر انداختند سرخورده شوند.
در گیر و دار شایعات
به نظر می‌رسد اتفاقاتی از این دست بود که سبب شد تا روز گذشته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار یعنی حسن قالیباف‌اصل برای بار دوم استعفا دهد و در متن استعفای خود از گلایه‌هایی سخن بگوید که حکایت از نارضایتی این عضو شورای عالی بورس درخصوص اقدامات انجام شده داشت.تقریبا حوالی ساعت ۱۵ روز سه شنبه بیشتر فعالان بازار سرمایه باور کرده بودند که مقام سازمان بورس از سمت خود کناره‌گیری کرده با این حال تکذیب این کناره‌گیری در بعد از ظهر این روز سبب شد بازار شایعات درخصوص آینده بازار سرمایه داغ‌تر شود. قضیه اما به اینجا ختم نشد. در حالی که افکار عمومی داشت با نرفتن سکاندار فعلی سازمان بورس کنار می‌آمد سیاوش وکیلی مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بورس در گفت‌وگو با یکی از اصحاب رسانه استعفای قالیباف را درست دانست و به انتشار آن در تارنمای سازمان بورس استناد کرد.آنچنان که در متن استعفا نامه ذکر شده است حسن قالیباف اصل برخی از مشکلات خود را بیان کرده که از آن جمله می‌توان به اقدامات سیاسی و ورود غیرحرفه‌ای و بیش از حد اشخاص و مسوولان به مباحث بازار سرمایه و تاثیر آن بر افت قیمت‌ها اشاره کرد.حالا تمامی اینها به کنار، صحبت‌های علی صحرایی درخصوص برگزاری جلسه با مقامات پولی کشور این فرض را هم تقویت کرده که شاید متولیان اقتصاد بخواهند در جهت حمایت از بازار سرمایه به کاهش سود بانکی مبادرت کنند. اگر این فرضیه درست باشد شاید قیمت‌ها در بورس دوباره برای مدتی به مدار صعود بازگردند اما نکته مهم‌تر آن است که تاوان این رشد را کلیت اقتصاد کشور خواهد داد.
به چه قیمتی؟
صحبت از لزوم کاهش نرخ سود‌بانکی در اقتصاد پیش‌تر نیز همزمان با شروع افت قیمت‌ها در مرداد ماه به میان آمده بود. چنین خواسته‌ای اگرچه می‌تواند به رونق بورس و سایر بازارهای موازی منجر شود اما این ایراد را نیز دارد که می‌تواند به افزایش سفته بازی در بازارهای موازی و رشد بیشتر سطح عمومی قیمت‌ها یا همان تورم منتهی شود. چرا که این اقدام حجم سپرده‌های بلند مدت نزد بانک‌ها را کاهش می‌دهد و در نتیجه خروج پول از سیستم بانکی می‌تواند به تقویت سایر بازارها منتهی شود. آن چنان که علی صادقین این مدرس وپژوهشگر اقتصادی به «دنیای اقتصاد» گفته است نرخ سود‌بانکی با توجه به کاهش تورم انتظاری در حال حاضر در همین سطح ۱۸ تا ۱۹درصدی است. وی ادامه داد: در صورت افزایش نرخ سود‌بانکی بازار کسب و کارها دچار رکود می‌شود و سهم سپرده‌های غیردیداری افزایش پیدا می‌کند.
موافقان کاهش نرخ سود بانکی در حالی این استدلال را برای حمایت از بازار سرمایه مطرح می‌کنند که تاکنون نتوانسته‌اند پاسخ دقیقی در مورد پایان رونق حاصل شده از این طریق در بازارهایی نظیر بازار سرمایه ارائه کنند. مشخص نیست که در صورت کاهش نرخ بهره رسیدن سطح قیمت‌ها در بازارهایی نظیر سهام به تعادلی متناسب با کاهش صورت گرفته چه پیامدی در پی خواهد داشت. آیا پس از آنکه قیمت سهام باردیگر با سود بانکی کاهش یافته همخوانی پیدا کرد این افراد مایل به نزول بیشتر نرخ سود بانکی خواهند بود؟ عواملی از این دست نشان می‌دهد که استدلال یاد شده ممکن است آن‌طور که در ابتدا به نظر می‌آید از قوت کافی برای قرار دادن قیمت‌ها در مسیر درست آن برخوردار نباشد. به نظر می‌رسد که دوستداران تغییر یاد شده بیش از آنکه منافع ملی را در منافع فردی ترجیح دهند بیشتر به دنبال کسب سود کوتاه‌مدتی از بازار سهام هستند.
در پیشگاه اعداد
همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد تا پایان معاملات روز گذشته بخش قابل توجهی از مبادلات سهام با افزایش مالکیت شرکت‌های حقوقی همراه شد. در این روز سرمایه گذاران خرد یا همان حقیقی‌ها در مجموع ۶۳۰ میلیارد تومان از سهام خود را به حقوقیها واگذار کردند. همین امر سبب شد تا ارزش معاملات خرد به دلیل خرید بخش زیادی از سهام قرار گرفته در صف‌های فروش به محدوده ۹ هزار و۸۱۳میلیارد تومان افزایش یابد، این در حالی است که در پایان معاملات روز دوشنبه ارزش معاملات خرد بورس از ۳ هزار و ۳۱۵ میلیارد تومان فراتر نرفته بود. به نظر می‌رسد دلیل تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی در بورس تهران و قرار گرفتن آن در محدوده ۶۳۰ میلیارد تومان نیز به دلیل خوش‌بینی به حمایت از بازار در سطح کنونی باشد. روز گذشته آمار معاملات و تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی حکایت از آن داشت که حقیقی‌ها نسبت به روز دوشنبه ۳۶۰ میلیارد تومان کمتر سهام خود را به حقوقی‌های بازار واگذار کرده‌اند.
دنیای اقتصاد – پروانه کُبره : به نظر می‌رسد پرونده ارز ۴۲۰۰ تومانی بعد از نزدیک به ۳ سال قرار است مختومه اعلام شود. سیاستی که از ابتدا با حواشی بسیاری همراه بود و همواره موجی از انتقادات مصرف‌کننده وتولید‌کننده را به دنبال داشت. درحالی بودجه ۱۴۰۰ در مجلس مورد بررسی قرار گرفته که بهارستان‌نشینان درمورد حذف این آیتم با احتیاط بیشتری گام برمی‌دارند حتی رئیس‌جمهور هفته گذشته اعلام کرد «درباره حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دولت و مجلس از موضع یکسانی برخوردارند و اختلاف‌نظری ندارند. اختلاف آنها بر سر زمان و شیوه اجراست. دولت موافق حذف تدریجی است و چنانچه گفته شد تاکنون برخی از کالاها به مرور زمان از فهرست خارج شده‌اند.»
سرنوشت سهام بدون دلار 4200
دولت به این نتیجه رسیده که بار ارز یارانه‌ای ۴۲۰۰ تومانی را از دوش خود بردارد. در چندسال اخیر نیز بارها بر ضرورت حذف این ارز هم توسط خود دولت و هم از سوی کارشناسان اقتصادی تاکید شده اما باید دید مجلس چه تصمیمی برای ارز یارانه‌ای می‌گیرد. از سوی دیگر برخی صنایع بورسی ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کنند که ممکن است با حذف آن روند بازار این صنایع با فراز و فرودهایی مواجه شود این در حالی است که اهالی بازار سهام معتقدند با حذف ارز یارانه‌ای پس لرزه‌ای در انتظار شرکت‌های بورسی نخواهد بود. حذف این آیتم و جایگزین شدن ارز ترجیحی که تاکنون جزئیات نهایی آن منتشر نشده قطعا می‌تواند بر قیمت کالاهای اساسی که مشمول دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی هستند تاثیر بگذارد، اما با توجه به اینکه از سال گذشته و به مرور ارز ۴۲۰۰ تومانی برخی کالاها حذف شده بازار خود را با این شرایط وفق داده و شاهد تغییرات بنیادی نخواهیم بود. از نظر بنیادی شرکت‌هایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کنند بعد از حذف این ارز با وضعیت بهتری رو به رو می‌شوند. به‌طور کلی حذف این ارز با افزایش نرخ فروش شرکت‌ها متقارن می‌شود و برای خود شرکت‌ها نیز مثبت است از این رو اتفاقات مثبتی در انتظار سهامداران و منابع دولت خواهد بود.
بازی ۳ سر برد
«با توجه به اینکه در سال جاری شرکت‌های بورسی که از دلار ۴۲۰۰ تومانی بهره می‌بردند بیشتر از ۵ درصد نیستند حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی تاثیر چندانی بر عملکرد این شرکت‌ها نخواهد داشت.» این را محمد گرجی‌آرا تحلیلگر بازار سهام به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید و عنوان می‌کند: به نظر می‌رسد با تغییر وتحولات احتمالی که قرار است در مورد دلار ۴۲۰۰ تومانی اتفاق بیفتد بساط رانت‌خواری واسطه‌ها برچیده شود. در بودجه ذکر شده که ارز ترجیحی جایگزین ارز ۴۲۰۰ تومانی خواهد شد، اما در مورد عدد و رقم دقیق آن صحبتی به میان نیامده است. وی با بیان اینکه در تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی که تا پیش از این اختصاص داده می‌شد چند موضوع مهم وجود دارد،اظهار می‌کند: نکته مهمی که نباید از آن به راحتی عبور کنیم این است که مصارف ارزی همه کالاها از طریق ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین نمی‌شد. به‌عنوان مثال در حوزه روغن،بخش مربوط به بسته بندی ارز مورد نیاز خود را با قیمت آزاد تامین می‌کرد در این بخش تنها بخش روغن خام مجوز دریافت این ارز را داشت که حدود ۶۰درصد بهای تمام شده این شرکت‌ها از طریق ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین می‌شد.
گرجی آرا ضمن اشاره به میزان تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به گروه‌های دارویی بیان می‌کند: در مورد میزان تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به گروه‌های دارویی حرف وحدیث زیاد است.گروه‌های مکمل دارویی تقریبا از ارز ۴۲۰۰ تومانی بی‌نصیب بودند اما
آنتی‌بیوتیک‌سازها و شرکت‌هایی که داروهای خاصی همچون انسولین و قلب می‌سازند به‌طور متوسط بین ۳۰ تا ۴۰ درصد بهای تمام شده سبد آنها از طریق دلار ۴۲۰۰ تومانی تامین می‌شد. گروه لاستیک‌سازها نیز وضعیت متفاوتی را تجربه کردند. این دسته بخشی از مواد اولیه مورد نیازشان را با این ارز تامین می‌کردند به طوری که حدود ۶۰درصد بهای تمام شده لاستیک سازها با از ارز دولتی تامین شده است. وی می‌گوید: گروه دیگری از شرکت‌های بورسی که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کردند گروه دامداری و دامپروری هستند. گروهی که در عمل برای تامین خوراک دام ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت نکردند و بخش عمده‌ای از بهای تمام شده این گروه با ارز آزاد تامین شد. این کارشناس در ادامه با مطلوب خواندن حذف ارز۴۲۰۰ تومانی و تاثیر آن بر صنایع بورسی تاکید می‌کند: از نظر بنیادی شرکت‌هایی که ارز ۴۲۰۰ دریافت می‌کنند بعد از حذف این ارز با وضعیت بهتری رو‌به‌رو می‌شوند. به‌طور کلی حذف این ارز با افزایش نرخ فروش شرکت‌های مذکور متقارن می‌شود و برای خود شرکت‌ها نیزمثبت است از این رو اتفاقات مثبتی هم برای سهامداران و هم برای منابع دولت رخ خواهد داد. از طرفی با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از کالاهای اساسی با ارز آزاد به دست مصرف‌کننده می‌رسد و اختلاف قیمت ناشی از ارز آزاد و دولتی به جیب دلالان می‌رود، شاهد بازی سه سر برد خواهیم بود. البته این اتفاق منوط به نحوه قیمت‌گذاری ارز ترجیحی است که دولت از آن در بودجه نام برده است. گرجی آرا با اشاره به پیامد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بر عملکرد صنایع بورسی خاطر‌نشان می‌کند: وقتی ارز ۴۲۰۰ تومانی شکر گروه‌های شیرینی و شکلات حذف شد وضعیت این صنایع با افزایش نرخ بهای تمام شده وارد فاز جدیدی از رونق شد. درست است که دولت در ابتدا ارز ۴۲۰۰ تومانی به این بخش تخصیص داده بود، اما از طرفی قیمت‌گذاری تعزیراتی را در دستور کار قرار داده بود.اتفاقی که برای شرکت‌های روغن ساز افتاد به گونه‌ای که حاشیه سود این بخش را به حداقل رساند.
تغییر مسیر کوتاه‌مدت برخی صنایع
سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات مواد اولیه وکالاهای اساسی ازسال ۹۷ اتخاذ شد و با وجود مخالفت کارشناسان اقتصادی تاکنون ادامه داشته است در واقع این طرح برای در امان ماندن کالاهای اساسی، مواد غذایی و دارو از افزایش نرخ دلار مصوب شد، اما در عمل توفیق چندانی نداشت به‌طوری که بارها فعالان اقتصادی در این سال‌ها نسبت به سوءاستفاده،ایجاد رانت و حتی گسترش دلال‌بازی به دنبال دریافت دلار ۴۲۰۰ تومانی هشدار دادند و با بالا گرفتن این بحث این موضوع مطرح می‌شود که سرنوشت صنایع بورسی که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کردند چگونه خواهد شد در همین رابطه حسن برادران‌هاشمی، کارشناس بازار سرمایه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: هم اکنون زمزمه حذف ارز یارانه‌ای در بودجه‌های سالانه به گوش می‌رسد و با نزدیک شدن به بررسی و تصویب لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ احتمال حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای سال آینده قوت بیشتری گرفته است که در صورت عملی شدن حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی وضعیت برخی صنایع از جمله صنعت دارو و مواد غذایی به ویژه روغن‌های خوراکی همچنین صنعت کشاورزی، دامپروری و نیز گروه قندی تغییر خواهد کرد. وی اظهار می‌کند: در واقع صنایع فوق بیشتر برای تامین مواد اولیه از ارز ۴۲۰۰ استفاده می‌کنند که در صورت حذف آن مجبور به استفاده از ارز نیمایی یا ارز آزاد خواهند شد، همین موضوع موجب افزایش بهای تمام شده تولیدات این گروه از صنایع خواهد شد که نتیجه آن می‌تواند با مجوز افزایش نرخ فروش محصولات آنها همراه شود، بر همین اساس در صورت مصوب شدن حذف ارز یارانه‌ای با توجه به افزایش قیمت فروش محصولات سهام شرکت‌هایی مانند صنایع دارویی، غذایی،کشاورزی، دامی و قندی اهالی بازار بورس نسبت به خرید سهام این شرکت‌ها اقبال بیشتری نشان خواهند داد. البته باید توجه داشت هر گونه تغییری در افزایش قیمت محصولات صنایع فوق در کوتاه‌مدت بر صورت‌های مالی آنها اثر چندانی نخواهد داشت همچنین شرکت‌های صنایع فوق از نظر میزان اثرپذیری از آن نیز متفاوت هستند.
این کارشناس با بیان اینکه در صورت اجرایی شدن حذف ارز یارانه‌ای در کوتاه‌مدت جو روانی مثبتی در گروه‌های ذکر شده ایجاد می‌شود، تاکید می‌کند: از طرف دیگر باید در نظر گرفت صنایع مرتبط با ارز ۴۲۰۰ تومانی اکثرا از گروه‌های کوچک بورس هستند بنابراین مصوبه فوق بر کلیت بازار سهام تاثیر چندانی نخواهد داشت و اثرات آن محدود به گروه‌های خاص آن هم در مدتی کوتاه پیش‌بینی می‌شود.
سود ریالی شرکت‌ها
مازیار فتحی یکی دیگر از کارشناسان بازار سهام در همین رابطه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در سرفصل بهای تمام‌شده شرکت‌های مشمول، شاهد افزایش قیمت ناگهانی خواهیم بود. صنایع دارویی، صنایع غذایی و زیرگروه صنایع غذایی همچنان از ارز یارانه‌ای استفاده می‌کنند. با حذف این ارز دولت مجوز افزایش نرخ فروش را صادر می‌کند و از نظر ریالی و نه درصدی درآمد این شرکت‌ها افزایش پیدا می‌کند. وی اظهار می‌کند: اما اینکه از نظر درصدی و اینکه حاشه سود شرکت‌ها رشد کنند یا نه بستگی به نحوه فعالیت شرکت و مجوز دولت در مورد افزایش نرخ آنها دارد اما اگر دولت به دنبال سرکوب قیمت‌ها باشد صنایع مذکور از نظر درصدی با ضرر و زیان مواجه می‌شوند، این در حالی است که از نظر ریالی ممکن است افزایش درآمد را تجربه کنند. اما با توجه به نرخ تورم و کم‌ارزش شدن پول ملی افزایش ریالی شرکت‌ها ارزش چندانی نخواهد داشت. این تحلیلگر بورس در پاسخ به اینکه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به نفع سهامدار است یا نه تاکید می‌کند: این موضوع به میزان مجوز افزایش نرخی که دولت صادر می‌کند بستگی دارد. اگر دولت در این مورد عادلانه مجوز بدهد شرایط تا حدودی به نفع سهامدار تغییر می‌کند اما با توجه به پایان عمر دولت یازدهم پیش‌بینی می‌شود دولت سیاست سرکوب قیمت‌ها را در دستور کار قرار نمی‌دهد اما اینکه این روند تداوم داشته باشد به نرخ تورم سال آینده و سیاست‌گذاری دولت بستگی دارد.
دنیای اقتصاد : معامله‌گران بورس تهران روز سه‌شنبه در نیم‌ساعت ابتدایی شروع معاملات شاهد افت ۲۰ هزار و ۳۰۰ واحدی نماگر اصلی بازار سهام بودند به‌طوری که شاخص‌کل تا سطح یک‌میلیون و ۱۲۹ هزار واحدی نیز عقب‌نشینی کرد اما در ادامه بدون مخابره هیچ‌گونه اخبار مثبتی به بازار، جریان معاملاتی تغییر کرد به‌گونه‌ای که دماسنج اصلی علاوه بر جبران ریزش، توانست ۰۳/ ۰درصد نیز افزایش پیدا کند.
در سومین روز کاری هفته جاری مدتی پس از اتمام معاملات در خروجی رسانه‌‌ها خبری مبنی بر استعفای ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفت. حسن قالیباف‌اصل که روز گذشته به جلسه‌ای با ریاست رئیس مجلس شورای اسلامی فرا‌خوانده شد، پس از خروج از بهارستان به یک‌باره تصمیم به کناره‌گیری از سمت خود گرفت. هر‌چند تا لحظه تنظیم این گزارش فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد دستوری درخصوص تایید یا عدم‌موافقت با این موضوع صادر نکرده است اما استعفای مجدد قالیباف به دلایلی همچون عدم‌حمایت دولت از سرمایه‌گذاران و صنایع بورسی مطرح می‌شود.
به هر روی برگزاری نشست اضطراری در مجلس با محوریت بازار سرمایه هر‌چند در ابتدا تکاپوی بهارستان‌نشینان را در راستای حمایت از بازار سهام نشان می‌دهد اما نباید فراموش کرد که تصمیمات خلق‌الساعه این نهاد و بعضا سیاست سکوت درخصوص دخالت و دست‌درازی دولتمردان در روند قیمت‌گذاری صنایع نیز از جمله عواملی هستند که منجر به ضرر و زیان سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه کشور شده است. در جریان معاملات دیروز به‌‌رغم اینکه دلار همانند چند وقت اخیر بین کانالهای ۲۱ و ۲۲ هزار تومانی نوسان کرد اما شاهد بازگشت بزرگان بازار به مدار صعودی بودیم. هر‌چند روز سه‌شنبه حقیقی‌های بازار همچنان به حضور در صف‌فروش تمایل داشتند و بعضا سهام ارزنده خود را در قیمت‌هایی پایین عرضه کردند اما در نقطه مقابل حقوقیها غالبا با جمع‌آوری سهام شرکت‌های بزرگ مانع از تداوم ریزش چند وقت اخیر شاخص‌کل شدند.
بدین ترتیب در داد و ستدهای آخرین روز کاری دی‌ماه شاهد تغییر مالکیت از سرمایه‌گذاران حقیقی به حقوقی بودیم به‌طوری که خالص خرید حقوقی‌های بازار به‌رقم ۶۳۰ میلیارد تومان رسید. عمده خرید حقوقی‌های بازار نیز به گروه‌های نظیر خودرو و ساخت قطعات، فلزات اساسی، مواد دارویی، محصولات شیمیایی، انبوه‌سازی و… ختم شد. حقیقی‌ها نیز به خرید فرآورده‌های نفتی، چند رشته‌ای صنعتی و سیمان روی آوردند. در این میان ارزش معاملات خرد بورس تهران نیز در داد و ستدهای دیروز به رقم ۹ هزارو ۸۱۳ میلیارد تومان رسید.
هر‌چند آمار و ارقام از بازگشت شاخص‌‌ها به مدار مثبت حکایت دارد اما تداوم این روند طی روزهای آتی برای فعالان بازار سرمایه همچنان در ابهام است چراکه تجربه نشان داده است در شرایط نزولی بازار، سرمایه‌گذاران گاهی شاهد چنین اتفاقاتی هستند به‌طوری که در برخی از روزهای معاملاتی هیجان خرید منجر به واکنش مثبت شاخص‌های سهامی می‌شود و در ادامه روزهای معاملاتی همزمان با فروکش‌کردن جو روانی، بازار در مسیر کاهشی خود قرار می‌گیرد.
آخرین بررسی‌ها از بازارهای جهانی نشان می‌دهد که به‌طور کلی کامودیتی‌ها در سال‌جاری میلادی عمدتا با افزایش قیمت همراه خواهند شد، در همین راستا با توجه به وزن بالای کالاهای اساسی در بورس ایران، در صورت عدم‌دخالت دولت و مجلس در فرآیند قیمت‌گذاری و دخالت در مکانیزم بازار، سرمایه‌گذاران می‌توانند با دید بلندمدت عایدی مناسبی را از بازار سهام کسب کنند.
دنیای‌اقتصاد : دیروز هشتگ «بورس» ترند توییتر فارسی شد و بیش از ۸ هزار نفر با استفاده از این هشتگ درباره شرایط بازار سرمایه در صفحه‌های خود نوشتند. سهامداران باز هم روبه‌روی سازمان بورس تجمع کردند و این بار شعارهای تند و تیزتری سر دادند. هنگام ظهر و بعد از تعطیلی بازار، خبری در شبکه‌های اجتماعی و بعد سایت‌های خبری منتشر شد که تمام نوشته‌ها و تحلیل‌های گعده فعالان حوزه بورس در شبکه‌های اجتماعی به آن سمت سوق پیدا کرد؛ رئیس سازمان بورس استعفای خود را تقدیم وزیر اقتصاد کرد.
دقایقی بعد از این خبر تصویر نامه استعفای حسن قالیباف‌اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به وزیر اقتصاد و رئیس شورای عالی بورس در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. ذکر چند نکته در متن نامه قالیباف‌اصل توجه فعالان حوزه بورس را به خود جلب کرد: «به دلیل فراهم نشدن شرایط اعلامی جهت حمایت از صنایع، بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران… در سخت‌ترین شرایط که مردم دعوت عمومی به بازار سرمایه شده بودند… به واسطه اقدامات سیاسی و ورود غیرحرفه‌ای و بیش از حد اشخاص و مسوولان به مباحث بازار سرمایه و بروز افت و خیز شدید شاخص کل بورس تهران…» افرادی که روی این مساله دست گذاشته بودند درباره این موضوع می‌نوشتند که نکاتی که قالیباف‌اصل به آنها اشاره کرده است، مصداق‌هایی از دخالت دستوری در حوزه بورس است. آنها به این مساله می‌پرداختند که وقتی از دخالت‌های دستوری می‌نوشتند و درباره آن تذکر می‌دادند، این روزها را پیش‌بینی می‌کردند که وضعیت بورس آشفته‌حال شود. دیروز بهارستان‌نشینان هم جلسه علنی داشتند. جلسه‌ای که در آن اکثر نماینده‌های مجلس در نطق‌های میان دستور خود درباره بورس و وضعیت سرمایه‌های مردم صحبت کردند. اکثر آنها در صحبت‌هایشان از دولت انتقاد می‌کردند یا خواستار این موضوع می‌شدند تا افرادی که مردم را به بورس دعوت کردند پاسخگوی اعمال خود باشند.
از توییت‌های پربازدید و پرواکنش دیروز، نوشته المیرا شریفی، مجری صدا و سیما بود که در توییتر حضور فعالی دارد. او این بار در صفحه شخصی خود درباره بورس نوشت و باعث شد که توجه فعالان حوزه بورس و سهامداران را به خود جلب کند. شریفی در توییتی نوشت: «هنوز هم نوسانات بورس را ناشی از رفتار هیجانی می‌دانید؟ ممکن است بفرمایید تا چه حد نوسان حساب می‌شود؟! از کجا به بعد می‌شود سوختن سرمایه سهامدار؟» توییت او تا لحظه تنظیم این گزارش بیش از ۲۰۰ بار بازنشر شد و بالای ۴ هزار نفر آن را پسندیدند. کاربران زیادی در قسمت نظرات این توییت از سیاست‌های اقتصادی دولت دوازدهم انتقاد کرده یا اتفاق‌هایی که برایشان در این حوزه افتاده بود را شرح داده بودند. عده‌ای هم صرفا به ناسزا گفتن و انتقاد بسنده کرده بودند. اما توییت این مجری صداوسیما سر از گروه‌ها و کانالهای پیام‌رسان تلگرام هم درآورد. در این فضا، خیلی از افراد درباره این موضوع می‌نوشتند که اوضاع بورس به جایی رسیده که صدای مجری صداوسیما را هم درآورده است و درباره سوختن سرمایه سهامداران می‌نویسد. یکی دیگر از توییت‌هایی که مورد توجه قرار گرفت، نوشته علی صحرایی، مدیرعامل بورس تهران بود. او که دیروز با محافظت نیروهای انتظامی در بین تجمع مردم معترض نسبت به وضعیت بورس حاضر شد، در توییتر خود نوشت: «افت کنونی شاخص بورس مبنای بنیادی ندارد و اصلاح وضع موجود نیازمند تسریع نهادهای مسوول برای تصمیم‌گیری در مورد طرح‌های ارائه شده توسط کارشناسان بازار سرمایه است. از سوی دیگر هماهنگی بانک مرکزی و سیاست‌های پولی با سازمان بورس برای حفظ ثبات بازار سرمایه ضروری است.» نوشته او مورد انتقاد سهامداران و فعالان حوزه بورس و اقتصاد قرار گرفت. برخی از افراد نوشته او را سیگنالی در جهت کاهش نرخ بهره معرفی کردند و خیلی‌های دیگر جز انتقاد چیزی ننوشتند.
دنیای‌اقتصاد : یازدهمین سکاندار سازمان بورس و اوراق بهادار روز سه‌شنبه نامه استعفای خود را تقدیم فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد کرد. در حالی حسن قالیباف‌اصل پس از ۹ ماه حضور در پست ریاست سازمان بورس تصمیم به کناره‌گیری از این سمت گرفت که موافقت یا عدم تایید نهایی این درخواست بر عهده شورای عالی بورس خواهد بود.
قالیباف اصل در درخواست استعفای خود نوشت:
جناب آقای دکتر دژپسند
وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی و رئیس شورای عالی بورس و اوراق بهادار
با سلام و عرض احترام
پیرو نامه شماره ۱۲۸۲/ ۳۱۲م مورخ ۱۰/ ۰۸/ ۱۳۹۹ خطاب به ریاست محترم جمهور و درخواست استعفای اینجانب به تاریخ ۰۴/ ۰۹/ ۱۳۹۹ به دلیل فراهم نشدن شرایط اعلامی جهت حمایت از صنایع، بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران بدین‌وسیله استعفای خود را از عضویت در هیات‌مدیره و ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار مجددا اعلام می‌نمایم استدعا دارد در اجرای ماده ۱۱ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران دستور اقدام صادر فرمایید.
لازم به ذکر است که بنده در سخت‌ترین شرایط که مردم دعوت عمومی به بازار سرمایه شده بودند، آزادسازی سهام عدالت و فروش صندوق‌های سهام دولتی (ETFها) در بورس در حال انجام بود این وظیفه خطیر را به عهده گرفتم و در طول چند ماه خدمت در دشوارترین شرایط به دنبال توسعه بازار، تامین مالی، ابزارها و نهادهای مالی بودم که در کمترین زمان بزرگ‌ترین کارها در بازار سرمایه انجام گردید ولی متاسفانه به‌واسطه اقدامات سیاسی و ورود غیرحرفه‌ای و بیش از حد اشخاص و مسوولان به مباحث بازار سرمایه و بروز افت و خیز شدید شاخص کل بورس تهران، هیچ وقت دیده نشد.از درگاه خداوند منان برای حضرت عالی و تمامی مدیران جمهوری اسلامی ایران که برای عاقبت به خیری کشور عزیزمان ایران تلاش می‌کنند آرزوی توفیق روزافزون دارم.
با تقدیم احترام مجدد
حسن قالیباف اصل
بدون دیدگاه