دنیای‌اقتصاد : بیت‌کوین در دو هفته گذشته مسیری به شدت نزولی را به ثبت رسانده است و در دو هفته اخیر، بازدهی هفتگی منفی دو رقمی را به ثبت رسانده است. ثبت بازدهی هفتگی منفی ۵/ ۱۲ درصد در هفته‌ای که گذشت، سبب شده است تا پادشاه رمزارزها بدترین هفته خود از ماه مارس ۲۰۲۰ را رقم بزند. بهرغم سقوط قیمتی شدید بیت‌کوین به حوالی قیمت ۳۱ هزار و ۵۰۰ دلاری اما همچنان به‌دلیل جهش‌های قیمتی ابتدای سال ۲۰۲۱، بازدهی ماه ژانویه پرطرفدارترین رمز ارز جهان مثبت است.
سقوط آزاد بیت‌کوین
نگرانی از وجود حباب در بازار بیت‌کوین و همچنین اظهارات جنت یلن در جلسه تایید مجلس سنا مبنی بر نگرانی از استفاده رمزارزها در فعالیت‌های غیرقانونی دو عامل سقوط بیش از ۲۰ درصدی بیت‌کوین از قله قیمتی خود است. از سوی دیگر با اینکه طلا در روز گذشته که آخرین روز معاملاتی در بازار جهانی محسوب می‌شود با کاهش قیمت مواجه شد، اما در مجموع می‌توان گفت که هفته گذشته برای سرمایه‌گذاران طلا هفته خوبی به حساب می‌آمد؛ هفته‌ای که هم عملکرد طلا در آن بهترین عملکرد هفتگی در پنج هفته گذشته به حساب می‌آمد و هم سیگنال‌های مطلوب برای طلا به وفور یافت می‌شد. طلا در هفته‌ای که گذشت با بازدهی حدودا ۲ درصدی بهترین عملکرد خود در بیش از یک ماه گذشته را به ثبت رساند. البته در ساعات انتهایی روز جمعه اونس طلا به زیر ۱۸۵۰ دلار برگشت که بازدهی هفتگی آن را کمی کاهش خواهد داد. سخنان جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و جنت یلن نامزد تصدی وزارت خزانه‌داری مبنی بر لزوم افزایش هزینه‌ها برای حمایت از اقتصاد آمریکا در برابر پاندمی کرونا می‌تواند نویددهنده روزهای خوبی برای سرمایه‌گذاران در این بازار باشد. یکی از مهم‌ترین استدلال‌های تحلیلگران در راستای چشم‌انداز صعودی قیمت طلا ترکیب اقدامات انبساطی و نقدینگی ناشی از آن با گسترش بیشتر ایمن‌سازی جامعه از طریق واکسیناسیون درصد بیشتری از افراد است. در این حالت بازگشت فعالیت‌های اقتصادی به سطح نرمال و حتی فراتر از آن و نقدینگی بالای اقتصاد سبب خواهد شد تورم با سرعت بیشتری افزایش پیدا کند و طلا سوار بر این موج مسیری صعودی را آغاز کند. البته از سوی دیگر کریستین لاگارد رئیس بانک‌مرکزی اروپا روز پنج‌شنبه طی سخنانی اعلام کرد که اگر شرایط اقتصادی همچنان مطلوب پیش برود شاید این نهاد از تمام ظرفیت برنامه‌های حمایتی خود ضدکرونا استفاده نکند؛ صحبت‌هایی که می‌تواند از لحاظ تغییر جهت سیاست بانک‌های مرکزی حائز اهمیت باشد.
اولین سیگنال انقباضی از سوی لاگارد
یکی از دلایل اصلی عقب‌نشینی طلا در روز جمعه بهرغم چشم‌انداز انبساطی در ایالات‌متحده و در دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، تحکیم نرخ بازدهی اوراق ۱۰ ساله بود. نرخ این اوراق با ثبت مقدار ۱/ ۱ درصد توانسته است فعلا جایگاه خود را بالای مرز یک درصدی که هشت ماه پایین‌تر از آن بود، محکم کند. نرخ بازدهی اوراق قرضه ۱۰ ساله آمریکا سه هفته پیش با افزایش ۲۲ درصدی توانست از سقف ۸ ماهه خود عبور کند و پس از یک هفته تعلل مجددا در هفته‌ای که گذشت با افزایش حدودا ۸/ ۱ درصدی مواجه شد. دلیل دیگری که تحلیلگران از آن به‌عنوان مانعی بر سر راه طلا یاد کرده‌اند، سیگنال‌های غیرانبساطی برخی از بانک‌های مرکزی از جمله بانک‌مرکزی اروپا بوده است. کریستین لاگارد رئیس بانک‌مرکزی اروپا روز پنج‌شنبه اعلام کرد که اگر شرایط مالی و اقتصادی این اتحادیه همچنان مطلوب باقی بماند، این احتمال وجود دارد که این نهاد از تمام ظرفیت برنامه خرید اضطراری پاندمی کرونا استفاده نکند. این اولین بار است که در سال اخیر رئیس یکی از بانک‌های مرکزی جهان سیگنالی غیرانبساطی را به بازارها مخابره کرد. سیگنالی که علاوه بر اهمیتی که خودش دارد می‌تواند پیش‌نگری از تغییر جهت سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی در ماه‌های آینده باشد.
۲ نگاه درباره آینده بیت‌کوین
براساس نگاه تحلیلگران بازارهای اقتصادی در جهان، بیت‌کوین و بازار سهام آمریکا دارای بیشترین حباب در بازارهای مالی جهان هستند.
بر اساس گزارش اقتصادنیوز، دو دیدگاه درباره آینده بیت‌کوین در بازار وجود دارد. اواسط آذر برخی تحلیلگران از رشد شدید بیت‌کوین در سال‌های آتی خبر دادند، به‌طوری که حتی بانک سرمایه‌گذاری آمریکایی، جی‌پی مورگان در یکی از یادداشت‌های خود نوشت: طلا در درازمدت درخشش خود را از دست می‌دهد زیرا سرمایه‌گذاران نهادی، بیت‌کوین را بیشتر ترجیح می‌دهند. همچنین این بانک از احتمال رسیدن ارزش بیت‌کوین به ۱۴۶ هزار دلار در بلندمدت خبر داده بود. با این وجود طی روزهای گذشته برخی دیگر از تحلیلگران خلاف‌نظر جی‌پی مورگان را ارائه دادند و معتقدند این بازار دارای بیشترین حباب است و سرمایه‌گذاران درآینده با شوک افت قیمت روبه‌رو خواهند شد.
دیدگاه جدید
براساس گزارش سی‌ان‌بی‌سی، براساس نظرسنجی بانک دویچه که روز سه‌شنبه منتشر شد، سرمایه‌گذاران، بیت‌کوین و بازار سهام ایالات‌متحده را به‌عنوان بزرگ‌ترین حباب بازار در حال‌حاضر معرفی کردند. این نظرسنجی که براساس پاسخ ۶۲۷ متخصص بازار بین ۱۳ تا ۱۵ ژانویه (۲۳ دی تا ۲۵ دی) انجام شده است، نشان داد که اکثریت قریب به اتفاق سرمایه‌گذاران (۸۹ درصد) فکر می‌کنند برخی بازارهای مالی حباب دارند. براساس گزارش‌های منتشر‌شده، بیت‌کوین و سهام فناوری ایالات‌متحده در بالای لیست بازارهای مالی دارای حباب قرار دارند. بیت‌کوین به‌عنوان یک بازار با حباب بیشتر مشاهده می‌شود به‌طوری‌که تحلیلگران به حباب بیت‌کوین از نمره ۱۰، ۱۰ دادند. به گفته دویچه‌بانک، سهام فناوری ایالات‌متحده بزرگ‌ترین حباب بعد از بیت‌کوین را دارد و با میانگین نمره ۹/ ۷ در رده دوم لیست قرار گرفته است.
دنیای‌اقتصاد : در آخرین روز هفته، دلار سعی کرد بالای مرز ۲۳ هزار تومانی تثبیت شود، ولی افزایش فروش‌ها از اواخر روز موجب شد قیمت به کانال ۲۲هزارتومانی بازگردد. روز پنج‌شنبه، دلار در محدوده ۲۲هزار و ۸۰۰ تومان آرام گرفت که ۵۰ تومان کمتر از روز چهارشنبه بود؛ با افت روز آخر هفته، بازدهی دلار در هفته‌ای که گذشت به منفی ۴/ ۴ درصد رسید. این چهارمین افت متوالی هفتگی اسکناس آمریکایی بود؛ موضوعی که نشان می‌داد، سمت و سوی انتظارات حدود یک ماه است که در بازار ارز تغییر کرده. میزان افت اسکناس آمریکایی در دو هفته اخیر شدت بیشتری پیدا کرد؛ دلار از دو هفته پیش ۶ درصد ارزش خود را از دست داد و هفته گذشته بالای ۴ درصد افت کرد.
4 هفته نزولی در بازار دلار
به گفته فعالان، از زمانی که معامله‌گران بازار ارز، پایان دوران ترامپ را جدی‌تر گرفتند، ورود ارز به بازار افزایش پیدا کرد و میزان خریدها کاهش یافت. تقاضای حواله نیز در هفته جاری کاهش معناداری پیدا کرد، به‌طوری که نرخ دلار در سامانه نیما تا کانال ۲۲ هزار تومانی پایین رفت.
روند نزولی دلار موجب شده سکه امامی نیز در یک ماه اخیر در سرازیری حرکت کند. هفته گذشته نیز فلز گرانبهای داخلی بیش از ۲ درصد ارزش خود را از دست داد و در محدوده ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به کار خود پایان داد. سکه حدودا یک ماه پیش، بالای کانال ۱۲ میلیون تومانی نیز نوسان کرده بود. با این حال، افت دلار این فلز گرانبها را دو کانال عقب برد. البته بهرغم تاثیرگذاری نزول قیمت دلار، فلز گرانبهای داخلی توانست در انتهای هفته گذشته با استفاده از متغیر طلای جهانی در مسیر صعودی قرار بگیرد.
حدود ساعت ۴ بعدازظهر روز پنج‌شنبه، سکه روی عدد ۱۰ میلیون و ۴۲۵ هزار تومان قرار گرفت که ۷۵ هزار تومان بیشتر از روز پنجم هفته بود. رشد قیمت سکه در روز آخر وابسته به افزایش بهای اونس طلا در بازارهای جهانی بود که در مقاطعی به آستانه ۱۸۷۰ دلار رسید. در واقع فلز گرانبهای داخلی با اهرم طلای جهانی توانست در برابر افت قیمت دلار در روز پنج‌شنبه مقاومت کند.
با این حال، رشد روز پنج‌شنبه تاثیر خاصی در روند هفتگی نداشت. سکه پنج‌شنبه دو هفته پیش در محدوده ۱۰ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان قرار گرفت و هفته گذشته حتی پس از ۷ ماه، به کانال ۹ میلیون تومانی نیز سقوط کرد. در بازار دلار نیز هفته گذشته بازار رکوردهای کاهشی را به ثبت رساند. اسکناس آمریکایی برای اولین بار از تیرماه کانال ۲۱ هزار تومانی را تجربه کرد. خبرگزاری بلومبرگ نیز در گزارشی به تقویت ارزش ریال ایران پرداخت.
ماسیج وویتال، بنیان‌گذار و مقام ارشد سرمایه‌گذاری در موسسه «آمتلون کاپیتال» آمستردام گفت: چشم‌انداز آزادسازی میلیاردها دلار از وجوه بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی و کشورهای دیگر و احتمال معافیت از تحریم‌های نفتی ایران، باعث افزایش تقاضا برای ریال ایران شده است. بلومبرگ همچنین در ادامه این گزارش به کاهش سنگین ارزش ریال مقابل دلار از ماه مه ۲۰۱۸ اشاره داشت؛ زمانی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری سابق آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌های سختی را علیه ایران اعمال کرد.
بایدن که در زمان انجام مذاکرات هسته‌ای برای دستیابی به توافق، معاون دولت باراک اوباما رئیس‌جمهوری وقت آمریکا بود، از تمایل برای بازگشت به برجام و برداشتن مجازات‌ها سخن گفته است، مشروط بر اینکه تهران به تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای عمل کند. پیروزی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، احتمال آزادسازی پرداخت‌های نفتی ایران را مطرح کرده که در حساب‌های بانکی فرامرزی بلوکه شده‌اند.
به‌نظر می‌رسد روند بازار ارز طی ماه‌های آتی نیز وابسته به اخبار مربوط به روابط ایران و آمریکا خواهد بود و بازیگران ارزی بیشتر از هر زمانی به مشخص شدن وضعیت دارایی‌های ارزی بلوکه شده ایران دقت خواهند کرد.
دنیای‌اقتصاد : جدای از بحث و جدل درباره ریزش شاخص بورس در هفته گذشته، استعفای رئیس سازمان بورس، ا‌خطارهای نماینده‌های مجلس درباره برخورد با مداخله‌گران در حوزه بورس و البته پیش‌بینی فعالان حوزه بورس بعد از انجام مراسم تحلیف جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده آمریکا، یکی از بحث‌هایی که در آخر هفته گذشته در شبکه اجتماعی توییتر دیده شد و سر از برخی گروه‌های تلگرامی درآورد بحث رابطه بین دلار و بورس بود، «چرا اصلاح جدی دلار و طلا استارت نمی‌خورد؟ روندها جان‌سخت هستند، در خود بورس، بارها خرس‌ها فشار آوردند ولی در نهایت گاوها برنده شدند تا اینکه سرانجام دیگر پولی برای بیشتر باد شدن نبود و سقوط کرد.
همین رفتار درخصوص دلار نیز صادق است، مقاومت می‌کند ولی در نهایت اصلاح پیش روست.» این توییت مهدی رباطی، رئیس هیات‌مدیره کارگزاری بورس بیمه ایران در ۲۱ آبان ماه بود. حالا چرا برگشتیم به تقریبا دو ماه پیش؟ چون موضوع این توییت رباطی، طی هفته‌های گذشته، بارها توسط خودش ادامه داشته است و کاربران زیادی به آن رجوع کرده‌اند. او ۲۵ دی ماه سال‌جاری بار دیگر با بازنشر این توییت نوشت: «امروز دلار نقدی به حدود ۲۳هزار و ۵۰۰ رسید یعنی ۲۸ درصد کاهش از سقف، احتمالا این اصلاح کماکان ادامه‌دار است. حباب خودرو و ملک نیز متناسب با این افت با شتاب بیشتر از کاهش ارز تخلیه خواهد شد. بورس که در رشد پیشتاز بود در افت نیز جلوتر است.» او ۲۹ دی ماه بار دیگر با بازنشر این توییت، در صفحه شخصی خود نوشت: «۱۷ تا ۱۸ هزار تومان هدف این موج اصلاحی دلار است که چندماه قبل روی ۳۲ پیش‌بینی شد. درباره بورس هم حرف زیاد است ولی به دلیل معذوریت جایگاه از بیان عمومی صرف نظر می‌کنم، ولی در شاخص ۱۷۰۰ پیش‌بینی لازم برای مسوولان امر انجام شد.» در نهایت رباطی در آخر هفته گذشته، بار دیگر درباره این موضوع در صفحه شخصی خود نوشت: «به دلیل پیام‌های متعدد سهامداران عزیز و فعالان بازار سرمایه به دو نکته از نکات مورد اشاره در توییت قبل اشاره می‌کنم. در شروع ریزش بازار ۱۵ پیشنهاد به همراه پیش‌بینی شاخص یک میلیونی به مسوولان رده بالای امر ارائه شد که اگر بخشی از آن جدی گرفته می‌شد وضعیت بورس به اینجا نمی‌رسید.»
رامین پولادگر
نایب‌رئیس کمیسیون تجارت ایران و عراق
بخش عمده اوراق بدهی منتشر شده در سال‌جاری و همچنین اوراقی که قرار است در سال آتی منتشر شود، در سال‌های بعد از ۱۴۰۱ سررسید می‌شود. تداوم روند انتشار اوراق بدهی، سهم پرداخت بدهی از کل هزینه‌های دولت در بودجه را با سرعت قابل‌توجهی افزایش خواهد داد و گریبان دولت آتی را خواهد گرفت.
رضا غلامی
تحلیلگر اقتصاد
موتور محرک تبعیض در درآمد و فقر، تورم است. افزایش نرخ ارز اولین تحریک‌کننده تورم است به‌ویژه در شرایطی که تولید به‌دلایلی مانند محدودیت واردات مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای، نبود تکنولوژی و مانند آن توانایی واکنش سریع به تغییرات قیمت را ندارد. نرخ ارز را رسما افزایش می‌دهند آن وقت از محل بودجه‌ای که ندارند برای کمک به محرومان برنامه‌ریزی می‌کنند. راهکار: لطفا نرخ ارز را مدیریت کنید. در مرحله اول نوسانات آن را در دامنه مشخصی کنترل، سپس برای کاهش تدریجی آن (تقویت پول ملی) تدبیر کنید.
دنیای‌اقتصاد : برآیند معاملاتی هفته گذشته بورس اوراق بهادار تهران حاکی از ریزش ۷/ ۳ درصدی نماگر اصلی بازار بود. هفته گذشته هر چند به مدد تزریق نقدینگی از سوی حقوقی‌های بازار سهام جو مثبت بازار در پایان هفته شاهد تغییر رفتار عرضه‌کنندگان حقیقی بودیم و در روز پایانی مطابق با آمار تغییر مالکیت، سهامداران خرد بیشترین خالص خرید را به خود اختصاص دادند اما به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران اقتصادی رشد دماسنج اصلی در شیب تند نزول قیمت‌ها به مفهوم تغییر روند کلی بازار نیست، چرا که همچنان سرمایه‌گذاران با ریسک‌های متفاوت از جمله مشخص نبودن آینده سیاست خارجی و چه بسا ریسک‌های بزرگ‌تر اعم از دخالت‌های دستوری سایر نهادها در روند قیمت‌گذاری و حتی سازوکار معاملاتی بازار سهام دست و پنجه نرم می‌کنند.
فارغ از این موضوع در حالی که چند روزی از مراسم تحلیف بایدن رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا بیشتر نمی‌گذرد اما واکنش بازارها به این رویداد در جای خود قابل توجه است. تحرک مثبت در بازارهای جهانی، اوج‌گیری شاخص‌های سهامی در بورس آمریکا و پیش‌بینی افزایش نسبی اکثر کامودیتی‌ها تا پایان سال جاری میلادی همگی پالس‌های مثبتی هستند که به صنایع داخلی کشور ارسال می‌شوند.
با این حال برخی از فعالان معتقدند رشد ۹/ ۲ درصدی شاخص در روز آخرکاری هفته گذشته به دلیل همراهی با بازارهای جهانی نیست و در روزهای آینده بازگشت به مدار منفی با در نظر گرفتن ثبات شرایط فعلی امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
افزایش قیمت طلای جهانی، سرب، مس و سایر محصولات از این قبیل را می‌توان به‌عنوان محرک‌های اصلی در راستای رشد شرکت‌های کامودیتی محور داخلی محسوب کرد، با این حال سایه ریسک اعمال سیاست‌های نسنجیده از سوی برخی دستگاه‌‌های داخلی می‌تواند نقشه راه سهامداران در جهت کسب عایدی مناسب به واسطه سرمایه‌گذاری در بورس را بر آب کند.
مروری بر عملکرد صنایع ۳۹ گانه بورسی در معاملات هفته گذشته نشان می‌دهد که گروه کاشی و سرامیک با ۸/ ۱۲ درصد افت مواجه شد. سایر معادن نیز دیگر گروهی بود که ۸/ ۱۲ درصد ریزش داشت.
در عین حال گروه‌هایی نظیر وسایل ارتباطی و محصولات چرمی به ترتیب با ۸/ ۱۱ و ۱/ ۱۱ درصد کاهش مواجه شدند.
بررسی فهرست ارزش معاملات صنایع بورسی در هفته منتهی به یکم بهمن ماه ۱۳۹۹ نشان می‌دهد که صعنت خودرو در صدر این لیست و با فاصله زیاد از سایر گروه‌ها قرار گرفته است. در ادامه نیز گروه‌هایی از جمله فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، سیمان، گچ و آهک و بانک‌ها به ترتیب بیشترین ارزش معاملات هفتگی را به خود اختصاص دادند.
هر چند هفته گذشته ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار استعفا داد و در نهایت مورد تایید شورای عالی بورس هم قرار گرفت با این حال باید دید که سرانجام طرح بازگشت EPS چه سرانجامی پیدا خواهد کرد.
دنیای‌اقتصاد : بورس تهران برای چهارمین هفته پیاپی با افت نماگر اصلی خود مواجه شد و همزمان شاهد خروج نقدینگی حقیقی از گردونه معاملات سهام بود. معاملات هفته گذشته بازار سهام در دو نیمه کاملا متفاوت سپری شد. در دو روز نخست کاری این بازار، شاخص سهام کاهش ۵/ ۶ درصدی را ثبت کرد و در نیمه دوم با رشد ۹/ ۲ درصدی همراه شد. با این حال در نهایت شاهد عقب‌نشینی ۷/ ۳ درصدی دماسنج تالار شیشه‌ای در ۴ روز کاری هفته گذشته بودیم.
نگاهی به عملکرد بازیگران سهام نیز نشان می‌دهد تنها در روز پایانی هفته بود که سهامداران خرد در سمت خرید سهام حضوری فعال داشتند و در مابقی روزها شاهد ثبت خالص خرید از سوی حقوقی‌ها بودیم. البته نمی‌توان تمامی فعالیت سهامداران عمده را به حمایت از بازار ارتباط داد چرا که قیمت‌ها به محدوده‌های جذابی برای خرید رسیده‌اند و شاهد افت قابل توجه نسبت قیمت به درآمد در بسیاری از سهام و گروه‌ها هستیم. در مجموع طی هفته منتهی به یک بهمن ماه، شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۳ هزار و ۳۶۴ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودیم.
بازگشت ورق در آخرین روز هفته
سهامداران خرد که در اکثر روزهای هفته سهام کالایی خود را نقد کرده بودند، روز چهارشنبه همزمان با رشد ۹/ ۲ درصدی شاخص کل، در گروه‌های مذکور خریدار بودند. به این ترتیب در آخرین روز کاری هفته گذشته نه تنها شاهد تغییر مالکیت ۳۱۶ میلیارد تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودیم بلکه سهام گروه‌های کامودیتی‌محور نیز مورد توجه بورس‌بازان حقیقی واقع شدند. در این میان بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها به ارزش ۵۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در زیرمجموعه‌های گروه محصولات شیمیایی رقم خورد. پس از آن شرکت‌های گروه چندرشته‌ای صنعتی بودند که مورد توجه سهامداران خرد واقع شدند و شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش ۳۷ میلیارد و ۶۷۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. پتروشیمی‌ها و فلزی‌ها نیز در روندی مشابه به ترتیب خالص خریدی به ارزش ۶/ ۲۸ و ۶/ ۲۰ میلیارد تومانی توسط سهامداران حقیقی را ثبت کردند.
عملکرد بازیگران سهام در صنایع بورسی
هر چند در روز پایانی هفته گذشته این حقیقی‌ها بودند که نبض خرید سهام را در دست گرفتند، اما برآیند هفتگی عملکرد بازیگران سهام حکایت از خروج سرمایه‌های خرد از قریب به اتفاق صنایع بورسی داشت. جایی که تنها صنعت استخراج زغال سنگ با تک‌نماد «کطبس» مورد اقبال حقیقی قرار گرفت و خالص خرید یک میلیارد و ۴۸۰ میلیون تومان را ثبت کرد و دیگر گروه‌ها با خروج نقدینگی خرد مواجه شدند. در این راستا بیشترین خالص فروش سهامداران خرد به میزان ۶۳۰ میلیارد تومان در زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی رقم خورد. پس از آن خودرویی‌ها بودند که شاهد انتقال سهامی به ارزش ۴۳۸ میلیارد و ۸۷۰ میلیون تومان از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی معامله‌گران عمده بازار بودند. زیرمجموعه‌های گروه مواد و محصولات دارویی نیز شرایط مشابهی را تجربه کردند و با جابه‌جایی سهامی به ارزش ۳۴۸ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی مواجه شدند.
پتروپالایشی‌ها نیز در این هفته چندان مورد اقبال سهامداران خرد قرار نگرفتند. این در حالی است که طی هفته گذشته شاهد رشد حدود ۲ درصدی بهای نفت در بازار جهانی بودیم. با وجود این، عدم اطمینان‌ها و تردید سهامداران سبب شد تا در هفته منتهی به یک بهمن ماه، گروه محصولات شیمیایی شاهد خروج ۳۰۵ میلیارد تومانی نقدینگی حقیقی باشد. این روند در زیرمجموعه‌های گروه فرآورده‌های نفتی با جابه‌جایی سهامی به ارزش ۳۰۳ میلیارد و ۷۷۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی دنبال شد.
بازیگران فعال بورس در یک هفته
در هفته‌ای که گذشت گروه محصولات دارویی شاهد فعالیت معامله‌گران عمده خود در سمت خرید سهام بود. شرکت سرمایه‌گذاری اعتلا البرز ۷۵۰ هزار سهم گروه دارویی سبحان، ۳۰۰ هزار سهم داروسازی سبحان انکولوژی، ۲۰۵ هزار سهم شرکت
کی بی سی، ۳۰۰ هزار سهم پخش البرز و ۳۵۰ هزار سهم سبحان دارو را به پرتفوی خود افزود. شرکت سرمایه‌گذاری البرز نیز حضوری فعال داشت و خرید یک میلیون و ۲۰۰ هزار سهمی گروه دارویی سبحان، ۲۰۰ هزار سهم داروسازی سبحان انکولوژی و ۲۰۰ هزار سهم پخش البرز را بر عهده گرفت. در این گروه جمع‌آوری ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار سهم گروه دارویی برکت نیز از سوی صندوق سرمایه‌گذاری تدبیرگران فردا انجام شد.
در میان زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی، معاملات شرکت فولاد خوزستان جلب توجه می‌کرد. معاملاتی که در حجم‌های بالا و به‌صورت بلوکی ثبت شد. به این ترتیب شرکت سرمایه‌گذاری سامان مجد که روز دوشنبه ۸۰ میلیون سهم فولاد خوزستان را واگذار کرده بود، روز سه‌شنبه اقدام به خرید ۵۶۵ میلیون و ۹۸۹ هزار سهم شرکت مذکور کرد. روز سه‌شنبه ۳۲۷ میلیون و ۳۵۰ هزار سهم «فخوز» نیز به پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران افزوده شد. یک میلیارد دیگر از سهام فولاد خوزستان نیز توسط صندوق بازنشستگی کشوری خریداری شد. گروه توسعه اقتصادی پایندگان نیز اقدام به خرید ۱۳ میلیارد و ۳۴۲ میلیون سهم فولاد خوزستان کرد. شرکت فولاد مبارکه نیز هفته گذشته ۶ میلیارد و ۱۹۱ میلیون سهم «ومعادن» را خریداری کرد که این دادوستدها نیز به‌صورت بلوکی یا توافقی بود.
در میان بانکی‌ها، ۳ میلیون سهم بانک سینا به پرتفوی شرکت مادر تخصصی مالی و سرمایه‌گذاری سینا افزوده شد. ۹ میلیون سهم بانک ملت نیز توسط صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی بانک سینا جمع‌آوری شد. در «وبملت» همچنین شاهد خرید ۹ میلیون سهمی از سوی گروه مالی ملت بودیم. ۴ میلیون سهم دیگر بانک ملت نیز توسط صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی ملت خریداری شد. در مجموع هفته گذشته همچنین ۱۶۴ میلیون سهم بانک تجارت از سوی صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی تجارت ایران خریداری شد. این روند در بانک پاسارگاد با خرید ۲۵ میلیون سهمی از سوی شرکت بارمان مدیران پارس همراه شد. در بانک پارسیان نیز بیش از ۷۰ میلیون و ۸۰۰ هزار سهم این بانک به پرتفوی گروه مالی پارسیان افزوده شد. صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی پاداش نیز طی هفته گذشته اقدام به جمع‌آوری ۵/ ۱۱ میلیون سهم بانک سامان کرد. در میان زیرمجموعه‌های گروه محصولات شیمیایی، ۳۰۰ هزار سهم پتروشیمی غدیر به پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه نوردنا افزوده شد. ۲۰۰ هزار سهم پتروشیمی غدیر نیز توسط شرکت آسان پرداخت پرشین جمع‌آوری شد. شرکت سرمایه‌گذاری مدبران اقتصاد نیز یک میلیون و ۱۰۰ هزار سهم پتروشیمی شیراز را خریداری کرد. در هفته‌ای که گذشت صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی تدبیرگران فردا در مجموع ۸۰۰ هزار سهم «شبصیر» را به پرتفوی خود افزود.
دنیای‌اقتصاد – شروین شهریاری : قیمت‌های جهانی مطلوب و تضعیف ریال سبب شد تا طلایی‌ترین فصل عملکرد بنگاه‌های بورسی رقم بخورد. با وجود این، ترس سهامداران از آینده و عدم قطعیت‌ها درخصوص نرخ دلار سبب شده است تا شاهد موج خرید قدرتمندی در بازار سهام نباشیم. درحال‌حاضر باید دید آیا افت ۴۳درصدی شاخص کل از اوج و جذاب شدن نسبی قیمت‌ها می‌تواند ترس غیربنیادی را به حاشیه ببرد؟ کارشناسان معتقدند در صورت ثبات نسبی ارز، به تدریج اعتماد به نفس خریداران تقویت و زمینه حمایت بنیادی از سهام فراهم می‌شود.
ترس غیربنیادی در بورس تهران
بازار سهام هفته گذشته بعد از دو روز افت سهمگین، پایان بهتری داشت و نشانه‌هایی از تعادل و کاهش عرضه‌های هیجانی را در دو روز اخیر معاملاتی به نمایش گذاشت اما در مجموع هفته کاهش ۷/ ۳ درصدی را ثبت کرد و برای چهارمین هفته متوالی با عقب‌نشینی قیمت‌ها مواجه شد. در این میان، گزارش‌های فصلی شرکت‌ها به‌ویژه در گروه‌های کالایی و صادرکننده شرایط مطلوبی را تصویر کردند و طلایی‌ترین فصل عملکرد را به دلیل ترکیب ریال ضعیف و قیمت‌های جهانی مطلوب رقم زدند. با این حال، آنچه بیش از همه سرمایه‌گذاران را بهرغم کارنامه خوب فصل پاییز شرکت‌ها مردد کرده، چشم‌انداز دو متغیر مهم تاثیر‌گذار بر سودآوری بنگاه‌ها شامل نرخ‌های جهانی و قیمت ارز است؛ عدم‌اطمینانی که در هفته اخیر با شتاب‌گیری روند افت ارز تا حد زیادی پررنگ شد. با این حال، افت ۴۳ درصدی شاخص‌کل از اوج و جذاب شدن نسبی قیمت‌ها این احتمال را تقویت می‌کند که در صورت تثبیت ریال در سطوح کنونی، به تدریج اعتمادبه‌نفس خریداران تقویت و زمینه حمایت بنیادی از بازار سهام به شکل طبیعی فراهم شود.
در جست‌وجوی کف ارز
رفتار اخیر قیمت دلار در بازار آزاد یکی از عوامل شتاب‌گیری کاهش نرخ سهام در دو هفته گذشته بوده که درخصوص دلایل این کاهش ناگهانی نظرات مختلفی مطرح شده است. برخی آن را به اظهارات رئیس‌جمهور و پیش‌بینی دلار ۱۵هزار تومانی مرتبط دانستند و گروهی دیگر آن را به پایان کار رسمی ترامپ و تهدیدهای مرتبط با حضور او در کاخ سفید نسبت دادند. با این حال، آنچه از عوامل روانی موثرتر است، چشم‌انداز عرضه و تقاضای واقعی ارز در ماه‌های پیش‌رو است. به نظر می‌رسد فعالان بازارها در این زمینه به استقبال سناریویی رفته‌اند که در جریان آن، دولت جدید ایالات متحده آمریکا به برجام برمی‌گردد و متعاقب آن، دستورهای اجرایی تعلیق تحریم‌های مرتبط با فروش نفت و بقیه معافیت‌های تحریمی برجامی برقرار می‌شود. باید توجه داشت، بر اساس مطالعه روندهای تاریخی، فعالان بازارها پیش از اتفاق واقعی، رفتار خود را با مفروضات آتی تنظیم می‌کنند و در نتیجه قیمت‌ها خیلی زودتر از خود رویدادها با نتایج اتفاقات بنیادی منطبق می‌شود. از این رو، در شرایط کنونی نیز این احتمال وجود دارد که عامل انتظارات باز هم جلوتر از وقایع حرکت کرده باشد و بر این اساس، کف نرخ‌های ارز زودتر از تحولات برجامی رویت شود. در همین حال، مقاومت نرخ دلار در سامانه نیما در محدوده ۲۳ هزار تومانی گویای آن است که در عرصه زور آزمایی عرضه و تقاضای واردکنندگان و صادر‌کنندگان قیمت کشف شده از ثبات بیشتری برخوردار است. توجه به این عامل از آن رو حائزاهمیت است که شرکت‌های بورسی در عملیات تبدیل ارز بیشتر به نرخ‌های سامانه مزبور متکی هستند که تا حدی از افت هیجانی در امان مانده است.
زمینه تکرار خطا در سیاست‌گذاری پولی؟
بر پایه مطالعات تجربی، در بین همه عوامل موثر بر روند قیمت دارایی‌های ریسک‌پذیر از جمله سهام، سیاست پولی به‌طور عام و نرخ بهره به‌طور مشخص، مهم‌ترین فاکتور اثر‌گذار بر رفتار بازارها ست. این تیغ دولبه بسته به میزان استفاده صحیح بانک مرکزی از این ابزار می‌تواند باعث رونق بازارها یا ایجاد حباب از یک‌سو و کنترل یا جهش تورم در سطح کلان اقتصاد شود. نکته مهم این است که نرخ بهره در بین متغیرهای پولی یک معلول (نه علت) است به این معنا که رقم آن، محصول رفتار بانک مرکزی در زمینه خلق پایه پولی (به روش های مختلف) است. به عبارت دیگر، چاپ پول یا انقباض پولی هستند که نرخ‌های بهره را در اقتصاد تعیین می‌کنند و بدون ابزار تسهیل پولی نمی‌توان نرخ بهره را در اقتصاد به سمت هدف حرکت داد. شرایط ایران هم از این قاعده مستثنی نیست به این معنا که نرخ سود اوراق بدهی و سپرده‌ها هم تاثیر اجتناب‌ناپذیر بر بازارهای دارایی دارد و هم در مهار یا تشدید تورم عمومی موثر است. وقایع سال‌جاری اتفاقا به نحوی نامناسب یکی از نمونه‌های جالب نحوه تاثیرگذاری سیاست پولی بر دو حوزه فوق (دارایی‌ها و تورم) را نشان می‌دهد. در همین راستا، تصمیمات اخذ شده در زمینه کاهش سپرده قانونی بانک‌ها و اخذ تنخواه دولت از بانک مرکزی (به‌عنوان یکی از روش‌های افزایش پایه پولی) موجب شد تا سود بین بانکی و به‌تبع آن سود سپرده‌ها به‌عنوان معلول، کاهش پرشتابی را تجربه کند تا جایی‌که نرخ‌ها در بازار بین بانکی به سطح اعجاب‌برانگیز ۸درصد برسد. همزمان با کاهش نرخ‌های سود، نرخ رشد نقدینگی هم به دلیل افزایش پایه پولی و ضریب فزاینده نقدینگی رو به افزایش گذاشت. پیامد این نوع سیاست‌گذاری آن هم در فضایی که روند درآمدهای نفتی کاهنده و انتظارات تورمی فزاینده بود منجر به رفتارهای بی‌پروا در بازارهای دارایی از جمله بورس و تشکیل حباب قیمتی از یک سو و جهش تورم ماهانه به سطوح ناپایدار و هشدار‌آمیز ۶ تا ۷ درصدی در ماه از سوی دیگر شد. در این فضا، شتاب رشد حجم پول به‌عنوان بخش داغ و تورم‌زای نقدینگی به دلیل عدم‌جذابیت سود سپرده‌های مدت‌دار تشدید شد و اقتصاد کشور را در مرحله‌ای خطیر و دشوار به لحاظ امکان حفظ ثبات شرایط قرار داد. اما از ابتدای تابستان، بانک مرکزی با درک تهدید موجود مسیر را به تدریج تغییر داد. از یک سو، منبع تامین کسری بودجه دولت به جای پایه پولی به سمت بازار بدهی سوق یافت و از سوی دیگر، ضرایب سپرده قانونی در فصل پاییز به سطح قبل از کرونا بازگشت. در حال حاضر نرخ سود سپرده‌ها و بین بانکی به نحو پایداری در محدوده ۲۰ تا ۲۲ درصد قرار گرفته که حاصل عرضه و تقاضای مقادیر مشخص پایه پولی در ازای خرید و فروش و وثیقه‌گذاری اوراق بدهی دولت با طرفیت بانک مرکزی است. در شرایطی که هنوز تورم ماهانه در محدوده ۲ درصد در حال تحقق است و چشم‌انداز تورم دوازده ماه آتی کمتر از نرخ سود مورد اشاره نیست و درخصوص بازگشت درآمدهای نفتی نیز اطمینان کافی ایجاد نشده، هر گونه کاهش سود بین بانکی و سپرده‌ها از محل افزایش پایه پولی (چاپ پول) خطر بازگشت التهاب قیمت کالای مصرفی از یک سو و حباب‌سازی در بازارهای دارایی را به همراه دارد؛ سیاستی که شاید در کوتاه‌مدت برای صاحبان دارایی جذاب به نظر برسد اما از زاویه پیامدهای آن برای اقتصاد کشور آن هم پس از یک دوره از بی‌ثباتی قابل ملاحظه تورمی می‌تواند واجد مخاطرات مهمی باشد.
در انتظار باز شدن مشت بایدن
هرچه ساکن قبلی کاخ سفید پرحرف و جنجالی بود، متصدی جدید این پست، سیاست‌مداری کهنه‌کار و در ابرازنظر، خوددار است. یکی از جلوه‌های بارز این رویکرد در زمینه موضع‌گیری در حوزه سیاست خارجی به چشم می‌خورد. بر این اساس، جو بایدن در حدود سه ماه اخیر، پس از انتخاب به‌عنوان رئیس‌جمهور، کمتر از همه در مورد نحوه تعامل با سایر کشورها در خارج صحبت کرده و اظهارنظرهای وی عمدتا به تاکید بر مشورت با متحدان و مطالعه شرایط قبل از تصمیم‌گیری متمرکز بوده است. حال، با انتقال رسمی قدرت در ایالات متحده این انتظار وجود دارد که بایدن درخصوص طیف وسیعی از موضوعات سیاست خارجی مواضع خود را شفاف کند. از این منظر، فعالان بورس تهران نیز در روزهای آتی گوش به زنگ خواهند بود تا رویکرد عملی رئیس‌جمهور آمریکا درخصوص موضوع احیای برجام و دیپلماسی با ایران شفاف شود؛ رویکردی که به دلیل نتایج غیر‌قابل انکار آن در زمینه دسترسی به ذخایر خارجی و فروش نفت نقش مهمی در تعیین رفتار ارز و چشم‌انداز سودآوری شرکت‌های بزرگ بازار سهام ایران خواهد داشت.
زهرا مسافر : اقتصاد ایران در ۶ دهه گذشته بهرغم فرازوفرودها از یک‌چیز بی‌بهره بوده است: ابرکارخانه‌ها. در حقیقت توسعه در کشورها رخ نمی‌دهد مگر آنکه چند شرکت بسیار بزرگ به‌عنوان موتور محرکه رشد سایر بخش‌ها شکل بگیرد و موجب بالندگی صنعت و درنتیجه بهبود اشتغال و رشد تولید ناخالص ملی شود.
فولاد مبارکه 18 میلیون تنی تا 2 سال دیگر
کره جنوبی تقریبا نیمی از رشد خود را مدیون ابرکمپانی‌هایی نظیر سامسونگ است. شرکتی که از گوشی‌های تلفن همراه تا موتور و کشتی تولید می‌کند. در آمریکا از نیمه اول قرن گذشته شرکت‌هایی نظیر فورد، لاکهید، بوئینگ و جنرال‌الکتریک، اقتصاد این کشور را به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تبدیل کردند؛ اما در ایران متاسفانه برخی سختگیری‌ها، نگاه‌های بدبینانه و اخذ کمک‌های بی‌مورد دولت‌ها، مانع رشد شرکت‌های بزرگ و تبدیل آنها به ابرشرکت شده است. فولاد مبارکه یکی از شرکت‌های بسیار بزرگ کشور است که پتانسیل تبدیل شدن به ابرشرکت را دارد. اگرچه مانند اکثر شرکت‌های ایرانی دارای نقاط ضعفی است (بخش بزرگی از این نقاط ضعف به مجموعه‌های بیرون از شرکت بازمی‌گردد؛ آنچه فضای کسب‌وکار می‌نامیم) اما درمجموع سه دهه است که بدون توقف به سمت پیشرفت می‌رود. مجموعه کوچک تولیدکننده فولاد در اواسط دهه ۶۰ اکنون بدل به غولی شده که با احتساب مواد اولیه ورودی و محصول خروجی، به‌اندازه چند بندر بزرگ تنها جابه‌جایی مواد و محصول دارد.
مدیریت چنین مجموعه‌ای البته کار آسانی نیست. آنچه مشکل‌ساز به نظر می‌رسد فشارهای پنهان و پیدا بر این مجموعه عظیم برای اهداف کوتاه‌مدت اقتصادی و سیاسی احتمالی جریان‌ها یا نهادها، دولت یا سایر موارد است. مواردی که می‌تواند با شعارها یا حتی نیت خیر آغاز شود، اما به مسیری دیگر برود.
12 طرح توسعه با گردش مالی 20 هزار میلیارد تومانی
اکنون فولاد مبارکه ۱۲ طرح را در دستور کار خود قرار داده است، طرح‌هایی نظیر طرح «نورد گرم ۲ فولاد مبارکه»، افزایش ۵/ ۱ تا ۲ میلیون تنی تولید تختال و پلیت میل در فولاد هرمزگان، طرح‌های توسعه‌ای در فولاد سفیددشت، اردکان و ورق خودرو کاشان، طرح‌هایی که با اجرای آنها ۲۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی به وجود خواهد آمد و باعث رونق توسعه و اشتغال می‌شود.
یکی از طرح‌هایی که وابستگی‌های صنعتی کشور را به‌شدت کاهش می‌دهد نورد گرم ۲ است. مهم است که بدانیم در حال حاضر صدها هزار تن از محصولات نورد گرم در ایران تولید نمی‌شود و با تکمیل شدن و به راه افتادن کامل خط تولید آن، می‌توان به واردات این حجم و ارزبری فراوان آن خاتمه داد و مهم‌تر از آن گامی بلند در جهت استقلال اقتصادی و بی‌نیازی از آن‌سوی مرزها برداشت. صنایع نفت و گاز، لوله‌سازی، خودروسازی و کشتی‌سازی را می‌توان از مهم‌ترین صنایعی دانست که با تکمیل این پروژه با بی‌نیازی از واردات می‌توانند جان دوباره‌ای بگیرند. همچنین جلوگیری از خام‌‌فروشی و تکمیل زنجیره تولید فولاد را می‌توان از دیگر ویژگی‌های این پروژه دانست.
بزرگ‌ترین تولیدکننده آهن‌اسفنجی در جهان
این شرکت توانسته با تولید بیش از ۱۱ میلیون تن در سال بزرگ‌ترین تولیدکننده آهن اسفنجی در جهان شود. همچنین سهم ۲۰ درصدی در تولید ورق‌های فولادی تخت منطقه منا (شمال آفریقا و خاورمیانه) را به دست آورد.
سهم یک‌درصدی فولاد در تولید ناخالص داخلی و سهم پنج‌درصدی در تولید ناخالص داخلی بخش صنعت به‌خوبی گویای اهمیت و جایگاه فولاد در اقتصاد ایران است.
امروز ارزش بازار این شرکت به بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و ۲/ ۷ میلیون تن محصول در داخل این شرکت تولید می‌شود و گروه فولاد مبارکه شامل فولاد هرمزگان و فولاد سبا درمجموع حدود ۲/ ۱۰ میلیون تن فولاد خام تولید می‌کنند و حدود هزار کارخانه در کشور به این شرکت کالا ارائه و حدود سه هزار کارخانه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از محصولات تولیدی این مجتمع استفاده می‌کنند.
کارنامه اشتغال‌زایی این شرکت هم درخشان است و امروز برای حدود ۳۵۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده است.
سند راه فولاد مبارکه
در این مسیر البته پروژه‌هایی تعریف شده است که نشان از نوع نگاهی دارد که فولاد‌مبارکه اول برای اعتلای صنعت فولاد کشور و دوم برای کارگران، سهامداران و مدیران ترسیم کرده است تا درنهایت این گام‌های هدفمند، ظرفیت فولاد مبارکه را به ۳/ ۱۰میلیون تن فولاد خام برساند و آن را به بزرگ‌ترین تولیدکننده ورق‌های فولادی تخت در خاورمیانه و شمال آفریقا با سهم بیش از ۵۰درصد در میان شرکت‌های بزرگ فولادسازی کشور و سهم ۲۰ درصدی در منطقه منا تبدیل کند.
از سوی دیگر، اکنون فولاد مبارکه تنها شرکت فولادی است که زنجیره کامل تولید فولاد از معدن سنگ‌آهن تا نورد گرم و سرد را در اختیار داشته و برای توسعه آن تمام تلاش خود را طی سال‌های گذشته به کار بسته است. نکته حائز اهمیت آن است که این زنجیره، تولید بخش‌های مختلف را به‌گونه‌ای متوازن رقم زده و هم‌اکنون ظرفیت تولید گندله‌سازی به ۵/ ۱۲ میلیون تن، احیای مستقیم ۱۲ میلیون تن، فولادسازی ۳/ ۱۰ میلیون تن، ریخته‌گری ۳/ ۱۰ میلیون تن، نورد گرم ۵/ ۶ میلیون تن و نورد سرد ۲ میلیون تن است؛ ضمن اینکه میزان رشد تولید گندله در فولاد مبارکه و سنگان در سال ۹۹ به 7 میلیون تن رسیده که نسبت به سال ۹۸ از رشد ۱۸درصدی برخوردار بوده است.
از سوی دیگر در بخش آهن‌اسفنجی نیز فولاد مبارکه توانسته به تولید 7 میلیون و ۸۰۰ هزار تنی دست یابد که رشد ۱۳ درصدی را نشان می‌دهد؛ همچنین تولید تختال نیز در فولاد مبارکه و هرمزگان با رشد 7درصدی به حدود 7هزار تن رسیده است.
این شرکت که در سال 70 با ظرفیت اسمی ۴/ ۲ میلیون تن محصولات فولادی تخت به‌صورت کلاف ورق گرم و سرد نورد شده شکل گرفت، قرار است ظرفیت خود را در سال ۱۴۰۴ به ۲۵ میلیون تن برساند که از طریق مشارکت و احداث واحدهای فولادسازی محقق خواهد شد؛ اما پیش از آن نیز روند رو به رشد پلکانی طراحی شده که بر اساس آن، در سال ۱۳۹۹ معادل ۱/ ۱۱ میلیون تن، در سال ۱۴۰۱ معادل ۱۵ میلیون تن و در سال ۱۴۰۲ معادل ۱۸ میلیون تن تولید و ظرفیت آن افزایش می‌یابد.
توسعه صنعت فولاد کشور
کشور ما تا مدتی قبل واردکننده فولاد محسوب می‌شد، چراکه میزان تولید کفاف نیاز و مصرف این فلز استراتژیک را در کشور نمی‌داد. به‌طوری‌که در سال ۹۰ میزان تولید فولاد کشور حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیون تن و میزان مصرف نیز ۲۱ میلیون تن بود؛ بنابراین نیاز به واردات وجود داشت و این اتفاق کشور ما را در زمره بزرگ‌ترین واردکنندگان فولاد دنیا قرار داد، اما از آن سال به بعد که طرح‌های توسعه‌ای در صنعت فولاد یکی پس از دیگری به بهره‌برداری و تولید رسیدند، ورق برگشت و علاوه بر اینکه ظرفیت تولید فولاد کشور از ۱۰ میلیون تن به ۳۰ میلیون تن رسید، به دلیل مازاد تولید بر مصرف، ایران به صادرکننده این محصول تبدیل شد. هرچند از میزان مصرف فولاد کشور طی سال‌های اخیر به دلیل رکود کاسته شده است، اما توسعه صنعت فولاد کشور موجب شد تا ضمن برطرف کردن بخش عمده نیاز کشور، محصولات فولاد ایران به اقصی نقاط دنیا صادر شوند.
بر این اساس، در کشور میزان تولید فولاد خام از ۳۷۰ هزار تن در سال ۵۷ به بیش از ۳۰میلیون تن در سال ۹۸ رسید که بیش از ۸۱۰۰ درصد رشد را تجربه کرد و ایران به بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد در منطقه خاورمیانه و منا تبدیل شد که باعث شد رتبه دهم در میان کشورهای فولادساز جهان به دست آید که افتخاری بسیار بزرگ محسوب می‌شود. از ۳۰ میلیون تن فولاد خام تولیدشده در سال ۹۸ بیش از ۳۰ درصد به گروه فولاد مبارکه تعلق دارد که نقش موثری در ارتقای رتبه‌بندی کشور داشته است.
کاهش چشمگیر واردات محصولات فولادی تخت به کشور به خاطر افزایش ظرفیت و تولید فولاد مبارکه صورت گرفت به‌گونه‌ای که واردات ۷/ ۳ میلیون تنی در سال ۱۳۹۴ به ۵۰۸ هزار تن در سال ۱۳۹۸ کاهش یافت.
کاهش صادرات به دلیل تامین حداکثری بازار داخل
فولاد مبارکه اصفهان برای کنترل و آرامش بازار سعی می‌کند کالا را به مشتری و مصرف‌کننده برساند؛ به‌طوری‌که بنا بر تاکید مسوولان وزارتخانه برای تامین حداکثری بازار داخل، امسال شاهد کاهش ۳۲ درصدی صادرات بودیم. اگرچه کاهش صادرات در بلندمدت برای سازمان مشکلات خاص خود را به همراه دارد و انتظار می‌رود تامین نیاز بازار داخل در عین صادرات مورد توجه قرار گیرد.
بومی‌سازی بیش از 100 هزار قطعه
به قوانین و مقررات دست‌وپاگیر گمرکی می‌توان به‌عنوان یکی دیگر از چالش‌های صنعت فولاد در شرایط کنونی کشور اشاره کرد، زیرا هم‌اکنون این موانع در حوزه تامین قطعات و تجهیزات یدکی وارداتی پیش پای تولیدکنندگان قرار گرفته است. یکی از این سیاست‌های فولاد مبارکه ادامه بومی‌سازی ساخت قطعات یدکی، ماشین‌آلات، تجهیزات و… از طریق کارگاه‌ها و کارخانه‌های موجود و همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان است که باعث تولید بیش از ۱۰۰ هزار قطعه تجهیز و مواد اساسی در داخل کشور از ابتدای سال ۸۱ تاکنون شده است. این فرآیند شامل بومی‌سازی موفق قطعات و تجهیزات پیچیده، استراتژیک و حساس موردنیاز خطوط تولید از قبیل مندریل نورد گرم، کمپرسور فرآیند احیا، کوره‌های باکس آنیلینگ و فن فرآیند گندله‌سازی بوده است. شرکت فولاد مبارکه همچنین اقدام به توانمندسازی تولیدکنندگان موجود از طریق انعقاد قراردادهای یک تا سه‌ساله و تامین مالی قراردادهای مذکور از محل افزایش سقف پیش‌پرداخت‌ها کرده است.
حرکت ضدتحریمی
مجتمع فولاد مبارکه و اخیرا سکاندار آن در سال ۹۹ در فهرست تحریمی ایالات‌متحده قرار گرفته و این بار، وزارت خزانه‌داری آمریکا آن را تحریم کرده است و این در حالی است که باوجود این تحریم‌ها که بی‌تردید می‌تواند مانعی جدی در روند فعالیت این مجتمع تولیدی مهم کشور باشد، فولاد مبارکه نه‌تنها از فعالیت‌های خود نکاست بلکه همچنان سودآوری نیز دارد.
فولاد مبارکه اصفهان با ۲۰۹ هزار میلیارد ریال سرمایه در زمره سه شرکت بزرگ بورس تهران قرارگرفته و با سهم بیش از ۴۵درصدی از تولید فولاد کشور، نقشی محوری در توسعه صنعتی، اقتصادی و اجتماعی کشور ایفا می‌کند. در حال حاضر و در شرایطی که شدیدترین تحریم‌ها بر اقتصاد ایران سایه افکنده، جهش تولید به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین استراتژی‌های مقاومتی پیش‌روی اقتصاد و صنعتگران کشور قرارگرفته است.
علاوه بر این، تحریم‌ها باعث شد این شرکت تعداد بسیاری از قطعات موردنیاز را توسط مهندسان ایرانی بومی‌سازی کند و صرفه‌جویی صدها میلیون دلاری را به ارمغان بیاورد. در حال حاضر باوجود تحریم‌ها، محصولات فولاد مبارکه با بالاترین استانداردهای جهانی قابلیت صادرات به ۴۰ کشور جهان را دارد. این در حالی است که در طول بیش از ربع قرن از عمر این مجتمع 8 میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشته است.
این مجتمع، با تعریف برنامه‌ای جدید که ابرپروژه نورد گرم ۲ نامیده می‌شود، حرکت تقابلی خود با برنامه‌های تحریمی ایالات‌متحده آمریکا را آغاز کرد؛ برنامه‌ای که می‌تواند تمامی محدودیت‌های موجود در بازار فولاد کشور و نیاز نوردکاران را به‌کلی برطرف کند. از یاد نبریم فولاد مبارکه تلاشی است برای خروج ایران از اقتصاد تک‌محصولی. صنایع معدنی ازجمله فولاد می‌تواند جایگزین مناسبی برای فروش نفت خام باشد و کشور را از صادرات تک‌محصولی به سمت صادرات چندرشته‌ای و فعالیت صنعتی در زنجیره فولاد پیش ببرد و درآمدی معادل درآمد نفت با ایجاد ارزش‌افزوده بالاتر ایجاد کند.
رفع خلاء‌های قانونی، حمایت از بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته شده در بازار سرمایه و ارائه راهکار مناسب برای کاهش جذابیت بازارهای موازی به عنوان سه ضلع اصلی و از جمله اقدامات مورد نیاز برای رونق، توسعه بازار سرمایه و جلب اعتماد سرمایه‌گذاران به این بازار است.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، جعفر قادری، نماینده مجلس شورای اسلامی ضمن بیان مطلب فوق به عصرمالی گفت: بازار سرمایه، بازاری کارآمد و راه حل مشکلات اقتصادی است، بنابراین باید از این بازار حمایت شود.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس معتقد است نباید شرایط به گونه‌ای باشد که افراد تازه وارد به بازار سرمایه، بورس زده شوند، بلکه باید با ایجاد تمهیدات و شرایط لازم، تمایل سرمایه گذاری در بازار سرمایه را افزایش داد.
وی با بیان اینکه بازارهایی مانند مسکن، ارز، سکه و خودرو بازارهای سرمایه‌ای نیستند، ادامه داد: باید شرایطی فراهم شود که این بازارها تنها جنبه تأمین نیاز کالاهای مصرفی پیدا کنند. تنها در این صورت است که نقدینگی سرگردان، به سمت بازار سرمایه به عنوان بازاری واقعی برای سرمایه گذاری و به حرکت درآوردن چرخه تولید، حرکت می‌کند. در عین حال، ورود به بازار سرمایه، بهترین، سریع‌ترین و کم هزینه‌ترین راه جذب سرمایه و هدایت منابع مالی به سوی شرکت‌هاست.
نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه باید شرایط به گونه‌ای باشد که بازارهای موازی جذابیت خود را از دست بدهند و صرفه اقتصادی نداشته باشند، ابراز داشت: در برخی موارد شاهدیم که رانت موجب شده تا دلالی و واسطه گری در این بازارها، سودهای غیرمتعارفی را نصیب گروه‌های خاص کند.
راهکارهایی برای رونق بازار سرمایه
قادری در خصوص دیگر راهکارهای رونق و حمایت از بازار سرمایه گفت: باید اطلاعات به‌درستی در اختیار مردم قرار گرفته و درعین‌حال تا زمانی که سرمایه‌گذاران اطلاعات کافی و اشراف و تسلط لازم را در این بازار ندارند، باید آنها را تشویق کرد تا از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری کنند.
وی تصریح کرد: سرمایه‌گذاران برای محافظت از سرمایه‌هایشان بهتر است تا اطلاعات و دانش خود را در این بازار افزایش داده و در غیر این صورت از افراد متخصص همچون بازارگردان‌ها و مشاوران سرمایه‌گذاری مورد اعتماد کمک بگیرند و به‌صورت مستقیم وارد بازار نشوند.
این نماینده مجلس همچنین بر ضرورت رفع موانع فعالیت بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته شده در بورس تأکید کرده و گفت: باید موانع قانونی و اجرایی از بین رفته و درعین‌حال معافیت‌های مالیاتی، تسهیلات، امکانات و حمایت لازم را برای این واحدها فراهم کنیم.
نماینده مجلس شورای اسلامی گفت: به عقیده بنده دولت نباید در فعالیت بازار سرمایه دخالتی داشته باشد و حضورش در راستای حمایت از این بازار باشد، زیرا بازار سرمایه بهترین بازاری است که سرمایه‌های خرد را جمع آوری و منابع را به سمت تولید هدایت می‌کند.
وی بیان کرد: ما راهی جز حمایت از بورس نداریم، باید پشتوانه بازار باشیم تا شادابی و چابکی به این بازار برگردد و چنین ظرفیتی را در کشور از دست ندهیم.
وی در پاسخ به این سؤال که راهکار مجلس برای حمایت از بازار چیست گفت: دولت باید با تنظیم قوانین و مقررات و لوایح قانونی، خلاء‌های قانونی را برطرف کند. در این مسیر مجلس نیز با مشورت فعالان بازار سرمایه و متخصصان این حوزه، سعی خواهد کرد خلاء‌های قانونی را برطرف کرده و بازار سرمایه را به سمتی سوق بدهد که بتواند انتظارات جامعه را برآورده کند.
معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: شیوه‌نامه مصوب ستاد اقتصادی دولت در راستای جهش تولید ابلاغ شد که یکی از اصول این شیوه‌نامه عرضه تمام محصولات فولادی اعم از انواع شمش و ورق در بورس کالا است.
به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) و به نقل از ایرنا، مهدی صادقی نیارکی روز چهارشنبه در حاشیه بازدید اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس از چند واحد تولیدی، اظهار داشت: جلسات مستمری در حال برگزاری است تا شرکت‌های بخش فولاد کشور مواد اولیه را در بورس عرضه کنند؛ همچنین واقعی‌سازی تقاضا و سهمیه‌ها در حوزه ورق نیز به موازات انجام شده است.
معاون امور صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: با عرضه کافی محصولات فولادی مطابق شیوه‌نامه در بورس کالا و به همرسانی تقاضا و عرضه، بازار این بخش ساماندهی می‌شود که البته میزان تولید و کف عرضه در بورس باید مشخص شود.
به گفته صادقی نیارکی در حوزه شمش فولادی مازاد تولید وجود دارد که بستر صادرات و ارزآوری در این بخش فراهم خواهد شد.
اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی جهت بازدید از واحدهای صنعتی به استان مرکزی سفر کردند که در جریان این سفر از کارخانه تولید لوله و پروفیل و لوازم خانگی در شهرستان ساوه بازدید صورت گرفت.
تالار فرآورده های نفتی و پتروشیمی بورس کالای ایران روز شنبه ۴ بهمن ماه میزبان عرضه ۳۷ هزار و ۷۱۶ تن مواد پلیمری، مواد شیمیایی، لوب کات، گوگرد و وکیوم باتوم است.
به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) و به نقل از «کالاخبر»؛ امروز همچنین، ۱۶ هزار و ۸۰۰ تن قیر در تالار صادراتی بورس کالای ایران عرضه می شود.
شایان ذکر است، بازار فرعی بورس کالای ایران نیز عرضه ۴۰۰ تن دوده صنعتی را تجربه می کند.
بدون دیدگاه