بورس‌های اوراق بهادار دارای انواع بازارها یا تابلوهای معاملاتی هستند که هدف اصلی آن، تفکیک شرکت‌ها براساس وضعیت سرمایه، وضعیت مالی و ترکیب سهامداری است. در برخی از بورس‌های اوراق بهادار، هریک از بازارها دارای قواعد معاملاتی مختص به خود هستند که از جمله مهم‌ترین قواعد معاملاتی می‌توان به دامنه‌نوسان روزانه اشاره کرد. طبقه‌‌بندی بازارها در اکثر بورس‌های اوراق بهادار بهگونهای است که شرکت‌ها با هر اندازه‌‌ای از جمله شرکت‌های کارآفرین و در حال رشد بتوانند در بازارهای سرمایه فعالیت کرده و زمینه برای توسعه این شرکت‌ها را نیز فراهم کنند. شرکت‌ها برای پذیرش در هر یک از بازارها باید الزامات پذیرش مربوط به آن بازار را رعایت کنند. از جمله مهم‌ترین این الزامات می‌توان به حداقل سرمایه شرکت، حداقل نرخ سهام شناور آزاد، ارزش بازاری سهام شناور آزاد، وضعیت سودآوری، سابقه فعالیت شرکت، نحوه گزارش‌‌دهی و افشای اطلاعات اشاره کرد.
قواعد بازی در بورس‌های جهانی
مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران در گزارشی به همت کامران سلمانی‌قرائی به بررسی طبقه‌‌بندی بازارها و شرایط پذیرش در هر یک از این بازارها در برخی از بورس‌های اوراق بهادار شامل بورس‌های اوراق بهادار وین، استانبول، یورونکست، مالزی و شانگهای پرداخته شده است. علاوه‌بر آن، برخی از قواعد معاملاتی مربوط به هر یک از بازارها در بورس‌های اوراق بهادار فوق‌الذکر مورد بررسی قرار گرفته است.
الزامات کلی پذیرش سهام شرکت‌ها در بورس‌های اوراق بهادار
بورس‌های اوراق بهادار دارای بازارهای مختلفی برای پذیرش سهام شرکت‌ها هستند و شرکت‌ها با توجه به اندازه و اهداف خود و با رعایت الزامات پذیرش بازار مربوطه می‌توانند در این بازارها پذیرفته شوند. تنوع بازارها در بورس‌های اوراق بهادار این امکان را فراهم می‌کند تا شرکت‌ها با هر اندازه‌‌ای بتوانند به بازارهای سرمایه دسترسی داشته و منابع مالی لازم را از طریق این بازار تامین کنند. برخی از بورس‌های اوراق بهادار دارای یک بازار برتر هستند که شرکت‌ها برای پذیرش در آن باید الزامات سختگیرانه‌ای را رعایت کنند. از طرفی دیگر، در بسیاری از بورس‌ها، بازاری برای پذیرش شرکت‌های کوچک و متوسط، کارآفرین و در حال رشد وجود دارد که دارای الزامات پذیرش ساده‌‌تری نسبت به سایر بازارها است و این امکان را به این شرکت‌های نوپا می‌دهد تا بتوانند برای انجام پروژه‌های خود منابع لازم را جذب کنند. از جمله مهم‌ترین الزامات پذیرش که در اکثر بورس‌های اوراق بهادار موردتوجه قرار گرفته است، می‌توان به حداقل سرمایه شرکت، حداقل نرخ سهام شناور آزاد، ارزش بازاری سهام شناور آزاد، سابقه فعالیت شرکت و استانداردهای حسابداری اشاره کرد. این بدان معنی است که در اکثر بورس‌های اوراق بهادار، شرکت‌ها برای پذیرش در بازارها باید دارای سابقه فعالیت بوده و قبل از درخواست پذیرش، حداقل یک دوره زمانی (مثلا یک الی ۳ سال) فعالیت عملیاتی انجام داده باشند. از طرفی شرکت‌های متقاضی پذیرش باید درصدی از سهام منتشره خود را به صورت سهام شناور آزاد در اختیار عموم مردم قرار دهند که در برخی از بورس‌ها این الزام نیز وجود دارد که سهام شناور آزاد باید دارای ارزش بازاری قابل‌قبول بورس نیز باشند. به‌عنوان مثال، شرکت‌هایی که در بازار برتر بورس اوراق بهادار وین پذیرفته می‌شوند باید نرخ سهام شناور آزاد آنها حداقل ۲۵درصد بوده و ارزش بازاری آن باید حداقل ۲۰ میلیون یورو باشد، درصورتیکه نرخ سهام شناور آزاد کمتر از ۲۵درصد باشد، ارزش بازاری سهام شناور آزاد باید حداقل ۴۰میلیون یورو باشد.
از دیگر الزامات پذیرش در برخی از بورس‌های اوراق بهادار، داشتن سابقه سودآوری است به این معنی که شرکت‌ها قبل از پذیرش در بورس باید حداقل برای یک دوره زمانی (مثلا دو سال مالی آخر قبل از پذیرش)، سود خالص ایجاد کرده و سودآور بوده باشند. همچنین شرکت‌های متقاضی پذیرش مطابق با الزامات تعیین‌شده توسط برخی از بورس‌های اوراق بهادار باید دارای تعداد سهامدار کافی باشند؛ به این‌صورت که سهام شرکت باید در اختیار تعداد حداقلی از سهامداران (مثلا ۱۰۰۰ سهامدار) قرار گیرد.
قواعد معاملاتی در بورس‌های اوراق بهادار
مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که برخی از قواعد معاملاتی در بورس‌های اوراق بهادار برحسب نوع بازار یا نوع سهم متفاوت است که از مهم‌ترین این قواعد می‌توان به دامنه‌نوسان و تیک سایز اشاره کرد. به‌عنوان مثال در برخی از بورس‌های اوراق بهادار همچون بورس اوراق بهادار وین، مقادیر دامنه‌نوسان پویا و ایستا برای هر سهم و به‌طور جداگانه توسط بورس تعیین می‌شود و به‌طور پیوسته مورد بازبینی قرار می‌گیرد. در این بورس، مقادیر دامنه‌نوسان براساس اینکه معاملات به‌صورت پیوسته یا حراج تک‌قیمتی انجام شوند، متفاوت است.
در برخی دیگر از بورس‌های اوراق بهادار همچون بورس یورونکست نیز دامنه‌نوسان به‌صورت پویا و ایستا تعریف می‌شود که معیار تعیین آنها، بودن یا نبودن سهام در شاخص اصلی بورس است. در بورس‌هایی از قبیل بورس مالزی، علاوه‌بر بودن یا نبودن سهم در شاخص اصلی، قیمت مبنای سهم نیز در تعیین دامنه‌نوسان پویا و ایستا تاثیرگذار است. در برخی بورس‌ها همچون بورس استانبول و شانگهای نیز دامنه‌نوسان به‌صورت عدد ثابت و براساس نوع بازار تعیین می‌شود و به قیمت سهم، بودن یا نبودن در شاخص و روش معاملاتی بستگی ندارد.
بورس اوراق بهادار وین
بورس اوراق بهادار وین شامل دو بازار تحت‌عنوان بازار رسمی و بازار سوم است که هر یک از شرکت‌ها با رعایت الزامات پذیرش تعریف‌شده در قانون بورس اوراق بهادار اتریش می‌توانند در این بازارها پذیرفته شوند. بازار رسمی بورس اوراق بهادار وین، تحت نظارت و قوانین اتحادیه اروپا است و شرکت‌هایی که در این بازار قرار دارند باید الزامات وضع شده توسط اتحادیه اروپا را رعایت کنند. از طرفی شرکت‌هایی که در بازار سوم بورس اوراق بهادار وین هستند، تحت قوانین و الزامات وضع شده توسط خود بورس اوراق بهادر وین هستند. بازار رسمی بورس اوراق بهادار وین به دو بازار شامل بازار برتر و بازار استاندارد تقسیم می‌شود. همچنین بازار سوم بورس اوراق بهادار وین که به‌عنوان سامانه معاملات چندجانبه عمل می‌کند نیز به سه بازار شامل بازار مستقیم ممتاز، بازار مستقیم و بازار فراگیر تقسیم می‌شود. بورس اوراق بهادار وین برای پذیرش شرکت‌ها در بازارهای خود، برخی الزامات کلی را در نظر می‌گیرد که می‌توان به اندازه شرکت، انواع اوراق بهادار قابل‌معامله، روش معاملاتی و وجود بازارگردان اشاره کرد، فقط شرکت‌های با اندازه بزرگ یا متوسط می‌توانند در بازار برتر و استاندارد بورس اوراق بهادار وین پذیرش شوند و شرکت‌های کوچک و در حال رشد می‌توانند در بازار مستقیم ممتاز و بازار مستقیم بورس اوراق بهادار وین پذیرفته شوند. از طرفی پذیرش سهام شرکت‌ها در بازار برتر و بازار استاندارد منوط به پذیرش در بازار رسمی بورس اوراق بهادار وین تحت‌قوانین اتحادیه اروپا است و شرکت‌هایی که در این بازارها پذیرفته می‌شوند باید الزامات وضع‌شده توسط اتحادیه اروپا با بیشترین الزامات شفافیت اطلاعاتی را رعایت کنند. این در حالی است که پذیرش سهام شرکت‌ها در بازار مستقیم ممتاز و بازار مستقیم منوط به پذیرش در بازار سوم تحت‌قوانین داخلی بورس اوراق بهادار وین است.
بورس اوراق بهادار وین همچنین برای پذیرش سهام شرکت‌ها در هریک از بازارهای خود دارای برخی الزامات پایه‌‌ای شامل پیشینه فعالیت شرکت، حداقل نرخ سهام شناور آزاد، حداقل سرمایه شرکت، نحوه گزارشگری مالی و انتشار امیدنامه است. در بورس اوراق بهادار وین، مقادیر دامنه‌نوسان پویا و ایستا برای هر سهم و به‌طور جداگانه توسط بورس تعیین می‌شود و به‌طور پیوسته و در هر زمانی مورد بازبینی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که مقادیر دقیق دامنه‌نوسان به ازای هر سهم توسط بورس افشا نمی‌شود بلکه بورس یک محدوده را برای دامنه‌نوسان پویا و ایستا به ازای بازار معاملاتی، روش معاملاتی و دامنه قیمتی سهم تعیین می‌کند.
بورس استانبول
بورس استانبول از ۴ بازار اصلی شامل بازار سهام، بازار اوراق بدهی، بازار مشتقه و بازار الماس و فلزات گرانبها تشکیل شده است که هریک دارای چندین بازار فرعی هستند. بازار سهام بورس استانبول دارای هفت بازار فرعی شامل بازار ستارگان، بازار اصلی، بازار SubMarket، بازار تحت‌نظر، پلت‌فرم معاملاتی بازار فرعی یا پلت‌فرم معاملاتی آزاد، بازار محصولات ساختاریافته و صندوق‌های سرمایهگذاری و بازار سهام برای سرمایهگذاران حرفهای هستند.
بازار ستارگان به‌عنوان بازار برتر بورس استانبول شناخته می‌شود و سهام شرکت‌هایی در این بازار معامله می‌شوند که ارزش بازاری سهام شناور آزاد آنها حداقل ۳۰۰ میلیون لیر ترکیه باشد. برای پذیرش در بازارهای ستارگان، اصلی و SubMarket بورس استانبول، شرکت‌ها باید معیارهای مختلفی از جمله حداقل نرخ سهام شناور آزاد، حداقل ارزش بازاری سهام شناور آزاد، الزامات سودآوری و سابقه فعالیت را رعایت کنند. نرخ سهام شناور آزاد شرکت‌های حاضر در بازار ستارگان، اصلی و SubMarket بورس استانبول باید به ترتیب حداقل ۱۵، ۲۰ و ۲۵درصد بوده و ارزش بازاری سهام شناور آزاد آنها در این بازارها به ترتیب ۳۰، ۷۵ و ۴۰ میلیون لیر ترکیه باشد. همچنین شرکت‌های حاضر در بازارهای ستارگان، اصلی و SubMarket بورس استانبول باید دارای سابقه فعالیت عملیاتی و سودآوری باشند به این‌صورت‌که شرکت‌های متقاضی پذیرش در هر یک از این بازارها باید حداقل ۲ سال سابقه فعالیت عملیاتی داشته و مطابق با صورت‌های مالی حسابرسی شده توسط حسابرسان مستقل، طی دو سال آخر مالی دارای سود خالص باشند.
از دیگر شرایط پذیرش در بازارهای ستارگان، اصلی و SubMarket بورس استانبول می‌توان به مواردی همچون اینکه هیچگونه محدودیتی برای استفاده سهامدار از حقوق مربوط به سهام خودش وجود نداشته باشد، هیچگونه محدودیتی در مورد انتقال و گردش سهام مورد معامله در بورس در اساسنامه شرکت وجود نداشته باشد، وضعیت مالی شرکت باید به گونه‌‌ای باشد که شرکت قادر به انجام و ادامه عملیات تجاری خود به روش مناسبی باشد. شرکت نباید طی یکسال گذشته، فعالیت و عملیات تجاری خود را برای بیش از ۳ماه متوقف کرده باشد، در صورتی‌که شرکت متقاضی پذیرش در بازار ستارگان، شرط سودآوری خالص را رعایت نکند، در صورت رعایت برخی دیگر از معیارها همچون داشتن سود عملیاتی در سال آخر طبق صورت‌های مالی حسابرسی‌شده و داشتن سهام شناور آزاد با ارزش بازاری حداقل ۵۰۰میلیون لیر ترکیه، هیات‌مدیره بورس می‌تواند دستور پذیرش در این بازار را بدهد، اشاره کرد.
بازارهای فرعی بازار سهام بورس استانبول دارای برخی قواعد معاملاتی متفاوت و مختص به خود هستند. معاملات در بازارهای ستارگان، اصلی و SubMarket به صورت حراج پیوسته انجام شده و در بازارهای تحت‌نظر و پلت‌فرم معاملاتی آزاد به صورت حراج تک قیمتی (۵ بار در روز) است. یکی از مهم‌ترین قواعد معاملاتی در بورس استانبول، دامنه‌نوسان روزانه است. دامنه‌نوسان در بازارهای بورس استانبول به‌صورت یک‌درصد ثابت تعیین می‌شود که قیمت سهم طی روز نمی‌تواند بیشتر از آن مقدار، نوسان داشته باشد. مطابق با اطلاعات جدول زیر، دامنه‌نوسان روزانه برای بازار ستارگان برابر ۲۰ درصد، بازار اصلی ۱۵درصد و بازارهای SubMarket، تحت‌نظر و پلت‌فرم معاملاتی آزاد برابر ۱۰درصد است. همچنین با توجه به شرایط بازارهای سهام استانبول، فروش استقراضی و معاملات اعتباری فقط در بازارهای ستارگان و اصلی مجاز بوده و درصد اعتبار مجاز برای سرمایهگذاران در بازار ستارگان و اصلی به ترتیب ۹۰ و ۷۵درصد است.
بورس یورونکست
بورس یورونکست، بزرگ‌ترین گروه بورس‌های اوراق بهادار در اروپا به‌شمار می‌رود و یکی از بزرگ‌ترین بورس‌ها در سراسر جهان است. بورس یورونکست در سال ۲۰۰۰ میلادی و با ادغام بورس‌های اوراق بهادار آمستردام، پاریس و بروکسل ایجاد شد و در ادامه بورس‌های اوراق بهادار دوبلین، لیسبون، اسلو و لندن نیز به این گروه بورسی اضافه شدند. اخیرا در آوریل ۲۰۲۱ میلادی، یورونکست بورس میلان ایتالیا را نیز تملک کرده است. در حال‌حاضر انواع ابزارهای مالی شامل سهام، صندوق‌های قابل‌معامله در بورس، وارانت‌ها و گواهی‌ها، اوراق قرضه، اوراق مشتقه و غیره در این بورس معامله می‌شوند. شرکت‌های متقاضی پذیرش در هر یک از بازارهای بورس یورونکست، باید الزامات مربوطه را رعایت کنند.
از جمله الزامات پذیرش در هر یک از این بازارها می‌توان به حداقل سهام شناور آزاد، دوره زمانی انتشار صورت‌های مالی و نحوه گزارشگری مالی اشاره کرد. برای پذیرش سهام شرکت‌ها در بازار Euronext، حداقل سهام شناور آزاد باید ۲۵درصد یا ارزش بازاری سهام شناور آزاد باید حداقل ۵ میلیون یورو باشد.
در بورس یورونکست، دامنه‌نوسان به صورت پویا و ایستا تعریف شده است که برای سهام شامل در شاخص‌های اصلی بورس‌های عضو یورونکست و سایر سهام متفاوت است.مطابق با اطلاعات منتشر‌شده توسط بورس یورونکست، دامنه‌نوسان پویا و ایستا برای سهام شامل در شاخص اصلی بورس‌های آمستردام (AEX)، بروکسل (۲۰ BEL)، پاریس (۴۰ CAC)، دوبلین (۲۰ ISEQ) و لیسبون (۲۰ PSI) به ترتیب ۳ و ۸درصد و برای سایر سهام به ترتیب برابر ۵ و ۱۰درصد است. لازم به ذکر است برای سهامی که معاملات آن به‌صورت پیوسته انجام می‌شود اگر نوسان قیمت سهم بیشتر از حد آستانه مجاز باشد معاملات آن سهم متوقف می‌شود که حداقل مدت زمان توقف معاملات در هر دو حالت دامنه‌نوسان پویا و ایستا ۳ دقیقه است.
بورس مالزی
بورس مالزی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بورس‌های منطقه آسیای‌جنوبی، دارای انواع ابزارهای مالی است که از جمله می‌توان به سهام، اوراق بدهی، ابزارهای مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار معامله)، صندوق‌های قابل‌معامله در بورس، وارانت‌های ساختاریافته و صندوق‌های سرمایهگذاری املاک و مستغلات اشاره کرد.
همچنین بورس مالزی به‌منظور توسعه محصولات بازار سرمایه منطبق با شریعت، بازاری تحت‌عنوان بازار اسلامی راه‌اندازی کرده است و تیمی حرفهای تحت‌نظر بورس مالزی نیز برای ارتقای مالزی به‌عنوان قطب بین‌المللی تامین مالی اسلامی به آن اختصاص داده شده است.
هر شرکتی که به‌دنبال پذیرش در تابلوی اصلی بورس مالزی است باید با رویه‌ها و الزامات کمی تعیین‌شده توسط بورس مالزی و کمیسیون اوراق بهادار مالزی (نهاد ناظر بورس مالزی) مطابقت داشته باشد. یک متقاضی پذیرش که فعالیت اصلی آن انجام پروژه‌های زیرساخت نیست باید یکی از دو آزمون مربوط به سودآوری یا ارزش بازاری را رعایت کند، درصورتیکه فعالیت اصلی متقاضی پذیرش، انجام پروژه‌های زیرساخت باشد، متقاضی باید آزمون مربوط به شرکت پروژه زیرساخت را رعایت کند.
برای پذیرش سهام شرکت‌ها در بازار اصلی بورس مالزی، حداقل سهام شناور آزاد باید ۲۵درصد باشد که در هنگام پذیرش باید ۵۰درصد از سهام شناور آزاد به سرمایهگذاران مالزیایی تخصیص یابد. این در حالی است که حداقل سهام شناور آزاد برای شرکت‌های حاضر در بازار ACE و LEAP به ترتیب برابر ۲۵ و ۱۰درصد است و الزامی در نحوه تخصیص سهام شناور آزاد به سرمایهگذاران وجود ندارد. شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اصلی و ACE بورس مالزی به ترتیب باید حداقل دارای ۱۰۰۰ و ۲۰۰ سهامدار باشند که هر یک حداقل دارای ۱۰۰ سهم است.
تعیین دامنه‌نوسان در بازارهای بورس مالزی به قیمت مبنای آن سهم و بودن یا نبودن سهم در شاخص اصلی بورس مالزی بستگی دارد، درصورتیکه سهام در شاخص FBMKLCL قرار داشته باشد و قیمت سهم حداقل یک رینگیت مالزی باشد، حد پایین قیمت برابر ۱۵درصد و حد بالای قیمت برابر ۳۰درصد است و اگر قیمت سهم کمتر از یک رینگیت مالزی باشد، حد پایین قیمت برابر ۱۵ سنت و حد بالای قیمت برابر ۳۰ سنت است. از طرفی، برای تمام سهامی که در داخل شاخص قرار ندارند و قیمت سهم حداقل یک رینگیت مالزی باشد، حد بالا و پایین قیمت برابر ۳۰درصد است و اگر قیمت سهم کمتر از یک رینگیت مالزی باشد، حد بالا و پایین قیمت برابر ۳۰ سنت است.
بورس اوراق بهادار شانگهای
بورس شانگهای دارای دو بازار اصلی و ستارگان است که در بازار اصلی دو نوع سهام A و B معامله می‌شود. سهام نوع A براساس پول ملی (رن‌مین‌بی) و سهام نوع B به صورت ارزی مثلا دلار آمریکا معامله می‌شوند. بازار اصلی بورس شانگهای، بازاری برای شرکت‌های بزرگ است و شرکت‌های خلاق علمی و فناوری در حال رشد می‌توانند در بازار ستارگان پذیرش شوند.
شرکت‌ها برای پذیرش در هر یک از بازارهای بورس شانگهای باید الزامات پذیرش بازار مربوطه را رعایت کنند که از جمله این الزامات می‌توان به معیار‌هایی از قبیل تداوم کسب‌وکار و شاخص‌های مالی و حسابداری اشاره کرد. شرکت‌های متقاضی پذیرش در بازار اصلی بورس شانگهای نباید در ۳ سال آخر هیچگونه تغییرات نامطلوب عمده‌ای در کسب‌وکار اصلی و مدیران ارشد خود داشته باشند. این در حالی است که مدت زمان مذکور برای شرکت‌های متقاضی پذیرش در بازار ستارگان ۲ سال است.
دامنه‌نوسان در بورس شانگهای براساس نوع بازار تعیین می‌شود؛ به این‌صورت‌که دامنه‌نوسان روزانه برای سهام حاضر در بازار اصلی بورس شانگهای برابر ۱۰درصد و برای سهام حاضر در بازار ستارگان برابر ۲۰درصد است. لازم به ذکر است برای سهام حاضر در بازار اصلی، دامنه‌نوسان روزانه در اولین روز معاملاتی بعد از شرایطی همچون عرضه اولیه عمومی، عرضه ثانویه، پذیرش مجدد بعد از لغو پذیرش، بعد از تعلیق و سایر شرایط مورد‌قبول بورس، اعمال نمی‌شود. برای سهام شرکت‌هایی که در بازار ستارگان عرضه اولیه می‌شوند، دامنه‌نوسان روزانه در ۵ روز اول معاملاتی اعمال نمی‌شود. هنگام خرید سهام در بازار اصلی، هر سفارش باید مضربی از ۱۰۰ سهم باشد. هنگام فروش سهام، در صورتی‌که مقدار باقی‌مانده سهام کمتر از ۱۰۰ سهم باشد باید طی یک سفارش واحد به فروش برسد. بیشترین اندازه هر سفارش در بازار اصلی حداکثر یک میلیون سهم است. حداقل اندازه هر سفارش محدود در بازار ستارگان برای خرید و فروش سهام برابر ۲۰۰ سهم و حداکثر برابر ۱۰۰ هزار سهم است. حداقل اندازه هر سفارش بازار برای خرید و فروش سهام در بازار ستارگان برابر ۲۰۰ سهم و حداکثر برابر ۵۰ هزار سهم است.
در بازار ستارگان بورس شانگهای، درصورتیکه مقدار باقی‌مانده سهام کمتر از ۲۰۰ سهم باشد باید طی یک سفارش واحد به فروش برسد.
معاملات آخرین هفته آبان‌ماه با افت میانگین قیمت سهام پایان یافت و شاخص کل بورس برای چهارمین بار طی دو ماه اخیر ابرکانال ۴/ ۱میلیون واحد را ترک گفت. در این میان خطای تشخیص سبب شده است تا برخی از حامیان دولت با دادن آدرس غلط، ضعف سودسازی برخی صنایع آسیب‌دیده از قیمت‌گذاری دستوری را به پای فروش دلاری صنایع ارزآور بنویسند.
آدرس خطا از آشفتگی بورس
بازار سهام در روز گذشته افت قابل‌توجهی را پشت سر گذاشت و در حالی که انتظار می‌‌‌رفت این بار بتواند در مقابل افزایش عرضه‌‌‌ها مقاومت بهتری را به نمایش بگذارد برای چهارمین بار طی دو ماه اخیر از کانال یک‌میلیون و ۴۰۰هزار واحدی پایینتر رفت. این امر بیش از هر چیز تحت‌تاثیر فضای نااطمینانی تشدید شده در بورس پس از آن روی داده است که اصرار به قیمت‌گذاری دستوری در صنایعی نظیر خودرو، سودسازی شرکت‌های بزرگ بورسی را زیر سوال برده است. در حال حاضر پس از آنکه افزایش قیمت فروش خودروسازان برای خروج از زیان در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار دارد، ترس از حمایت از این صنعت به قیمت دست اندازی به سود صنایعی نظیر پتروشیمی و فولاد با نگاه دستوری افزایش یافته است. این فضا در حالی تقویت می‌شود که مجددا طرفداران سرکوب قیمت‌ها با نادیده گرفتن اصولا اولیه اقتصاد فرض را بر این گذاشته‌اند که می‌توان مبنای ریالی تولید را دلیلی بر فروش ارزان داراییها نسبت به قیمت‌های جهانی دانست.
شیشهای در بغل سنگ
روز گذشته شاخص کل بورس یک بار دیگر حمایت روانی متزلزل یک‌میلیون و ۴۰۰هزار واحدی را از دست داد تا به خوبی نشان دهد که این بازار دیگر با جلسه و وعده و وعید درست نمی‌شود و برای بازگشت رونق به بازار سرمایه رویدادهای ریشه‌ای‌تر و سنجیده‌تری نیاز است. بر این اساس نخستین روز از هفته جاری در حالی آغاز شد که همان ابتدای معاملات شاخص کل به شکلی آهسته و پیوسته کاهش یافت و راه را برای خوش‌بینی به صعود قیمت‌ها در شرایط موجود بست. همین امر سبب شد در خلال این فرآیند نماگر اصلی بازار از محدوده یک‌میلیون و ۴۱۱هزار واحدی عقب‌نشینی کرده و به محدوده یک‌میلیون و ۳۸۳هزار واحدی برسد. این افت ۲۷هزار و ۲۹۲ واحدی موجب شد در نهایت میانگین وزنی قیمت‌ها در این روز عقبگردی ۹۳/ ۱ درصدی را به ثبت برساند که با توجه به معاملات هفته قبل و گفته‌های کارشناسان در باب ارزندگی سهام شرکت‌ها تا حد زیادی دور از انتظار بود. در این روز نماگر هموزن نیز ۸۴/ ۰ درصد افت کرد که حکایت از وضعیت بهتر این نماگر نسبت به دماسنج بازار داشت.
نگاهی به عملکرد بورس در این روز نشان از آن دارد که افت شاخص کل در روز شنبه بیش از هر چیز تحت‌تاثیر نمادهای دلاری روی داده است. در صدر این نمادها سه نماد «فولاد»، «فارس» و «شستا» قرار داشتند که به ترتیب پررنگ‌ترین اثر را در کاهش نماگر اصلی بازار سهام ایفا کردند. اینطور که به نظر می‌رسد بازار سهام در روزهای پیش رو نیز ممکن است تحولاتی نا خوشایند را از خود به نمایش بگذارد. از یک‌سو تحولات رخ داده در چین باعث شده تا رکود بلندمدت بخش مسکن اثری قابل‌توجه بر تقاضای جهانی فولاد بگذارد. از سویی دیگر عدم‌اطمینان در خصوص شرایط پیش روی اقتصاد مانند چند ماه گذشته سرمایهگذاران را از ورود مطمئن به چرخه معاملات بازار سهام باز دارد. با این حال مشکل اینجاست که اظهارنظرهای نابجا می‌تواند حتی در صورت بهبود شرایط اقتصاد و رشد ارزندگی همچنان حال بازار سرمایه را به وخامت بکشاند. چنین امری نه فقط در ایران بلکه در تمامی کشورهای دنیا امری مهم است و سبب شده برنامه‌های سخنرانی مسوولان اقتصاد از قبل مشخص و دارای موضوعی معین باشد؛ چرا که تشنج بازارها می‌تواند در نهایت به کل اقتصاد سرایت کند و با باز کردن بند ریسک‌های انتظاری به التهاب و بحران بینجامد. دقیقا به همین دلیل است که حساسیت بازارها آنها را به شیشهای تبدیل کرده که سیاستگذاران همواره با احتیاط از کنار آن عبور می‌کنند.
در بن بست آزمون و خطا
در ایران اما امر مهم حساسیت بازارها اصلا مورد توجه سیاستگذاران و دولتمردان قرار نمی‌گیرد. این در حالی است که حساسیت بازارها به دلیل سرکوب انتظارات تورمی به سبب خوش‌بینی به مذاکرات احیای برجام تا حدی زیاد است که نه فقط اظهارات مسوولان بلکه جهت‌گیری رسانههای دولتی و اشخاص نزدیک به آنها نیز با حساسیت موردتوجه مردم قرار میگیرند. در شرایطی که بسیاری از بحرانها و مشکلات رخ داده در بازارهایی نظیر سهام، ارز و… طی سالیان اخیر ناشی از جهت‌گیری‌‌‌ها و وعده‌های مسوولان بوده، پشت تریبون‌‌‌های رسمی و غیر‌رسمی اثری از احتیاط و مدارا با بازارها نیست و برخی از اشخاص دخیل در تصمیم‌گیری‌‌‌ها بهگونهای سخن می‌گویند که گویی سرمایهگذاران اساسا فاقد توانایی شنیدن هستند و روی صحبت آنها هم با سایر مردم است. این در حالی است که حتی اگر چنین بود هم در بازاری مانند سهام که به گواه آمار رسمی هم‌اکنون بیش از ۵۰میلیون ذی‌نفع دارد، نادیده گرفتن اکثریت مردم است.
ایران را شاید بتوان یکی از مهم‌ترین قربانیان اقتصاد دستوری در طول یک دهه اخیر دانست. سیاستمداران عموما علاقه دارند اقتصاد خود را در قالب دستور و بخشنامه بر سر بازارها بکوبند و فرض را هم بر این بگذارند که قیمت‌ها را می‌توان با این دستورات کنترل کرد. ولی در مقابل بازارها مانند ظروف مرتبط عمل کرده و در نهایت قیمت‌های نسبی فرصت آربیتراژ را در کل اقتصاد جهانی از بین می‌‌‌برند. بر این اساس قیمت‌گذاری دستوری عموما دست سیاستگذاران را برای سرکوب قیمت‌ها باز گذاشته و آنها را به مدعی‌العموم عدالت اجتماعی و دوست‌داران معیشت مردم بدل می‌کند. این در حالی است که در بیشتر مواقع ذی‌نفعانی که منافع از آنها سلب می‌شود خود مردم هستند که اگر مستقیم صاحب کسب‌و‌کاری نباشند احتمالا مانند ۵۰میلیون سهامدار ایرانی بخشی از پس‌انداز خود را به بورس برده‌اند. از این رو مشخص نیست که چرا اساسا باید تا این حد به قیمت‌گذاری دستوری پافشاری کرد، آن هم در شرایطی که فرضا کارآیی این شیوه در بهترین حالت به ثمر نشستن آن به منزله از این جیب به آن جیب کردن داراییهای مردم است.
بیم‌های کنونی
در روزها و ماه‌‌‌های اخیر برخی از رسانههای نزدیک به دولت، به ارزان نبودن کالاها اعتراض و این مهم را مطرح می‌کنند که وقتی یک کالا در ایران تولید می‌شود، نباید قیمت آن با دلار محاسبه شود. این در حالی است که بیشتر کالاهای اینچنینی در واقع برای کشور ارزآوری دارند و حمله به درآمد آنها در واقع حمله به منافع ملی کشور است. همچنین کوبیدن بر طبل چنین تصور واهی نه تنها منابع ارزی را محدود، بلکه تولیدکنندگان را نسبت به عرضه محصول در داخل بی‌انگیزه خواهد کرد. همین امر سبب می‌شود عرضه در بازار داخلی کم و تقاضای سفتهبازی افزایش پیدا کند. امری که در سال‌های قبل هم آثار آن را دیدیم و به وضوح مشاهده شد که رانت حاصل از آن تا چه حد مردم را از دسترسی به کالاهای اساسی با مشکل مواجه می‌کند. در روزهای اخیر توییتی با این مضمون مجددا در شبکه‌های اجتماعی موردانتقاد فعالان اقتصادی قرار گرفت. در این توییت ریشه گرانی خودرو ناشی از سودهای چند ده‌‌‌هزارمیلیاردی صنایع فولاد و پتروشیمی دانسته شده بود. چنین امری مانند آن است که از معلم بخواهیم برای حمایت از تنبل‌ترین شاگرد کلاس از نمره دادن به سایر دانش‌‌‌آموزانی که کار خود را به بهترین شکل انجام دادهاند، خودداری کند. در همین توییت نیز دوباره ادعای تکراری فعالیت ریالی و درآمد دلاری تکرار و نویسنده خواهان توقف قیمت‌گذاری دلاری کالاها شده بود. این در حالی است که چنین صحبتی با تمامی مسلمات علم اقتصاد در تناقض است و همان طور که گفته شد به سرکوب صنایع و کمبود کالاها منتهی خواهد شد. ضمن اینکه تمامی ذی‌نفعان این صنایع از جامعه بزرگ سهامداران یعنی همان مردم عادی و دارندگان سهام عدالت هستند. آیا این دست از افراد از زیان انباشته هنگفت سه خودروساز بزرگ اطلاع ندارند یا فکر می‌کنند که می‌توان فشار بر تولیدکننده را تا اولین لایه یعنی تامین مواد اولیه ادامه داد؟
دلایل واژگونی بورس
همان طور که گفته شد در روز گذشته بسیاری از نمادهای دلاری با افت قیمت مواجه شدند. بورس تهران که هنوز با تغییرات عجولانه قیمت‌گذاری صنعت خودرو و عواقب آن دست به گریبان بود، در روز گذشته تحت‌تاثیر کاهش تقاضای جهانی محصولاتی نظیر فولاد قرار گرفت و احتیاط بازارها را در خصوص رکود احتمالی در اقتصاد آمریکا و چین بازتاب داد. به نظر می‌رسد که به موازات این اتفاق افزایش پافشاری در برخی از جناح‌ها به سرکوب قیمت‌ها آن هم در وضعیتی که آینده برجام مبهم اما مذاکرات در جریان است، سرمایهگذاران را به احتیاط بیشتری واداشته و سبب شده در نخستین روز هفته درجه احتیاط و ریسک‌گریزی را در تصمیمات خود افزایش دهند.
تمامی اینها در حالی رخ می‌دهد که همین دو هفته قبل رئیس سازمان بورس و وزیر اقتصاد هر کدام در برنامه‌های جداگانه‌ای به حمایت از بازار پرداخته بودند و ضمن تشریح راه‌های مناسب برای حمایت از بازار سهام وعده تغییر در این بازار را داده بودند؛ وعده‌ای که به وضح جواب نداده است. چنین مساله‌ای که اتفاقا در طول ماه‌‌‌های اخیر و در زمان ریاست دو رئیس قبل سازمان نیز بارها تکرار شده، هر مخاطبی را به این نتیجه می‌رساند که شاید بهتر است مسوولان کاری نکنند و بگذارند که بازار واقعا در مواجهه با تمامی متغیرها راه خود را پیدا کند. درست است که این رویکرد بازارها را تقویت نمی‌کند اما از ارائه قول‌وقرارهای نشدنی جلوگیری می‌کند و در نهایت باعث می‌شود اعتماد اجتماعی دولت و حاکمیت اقتصادی کشور با خدشه مواجه نشود.
اقتصاد، آلودگی هوا و بحران آب دو سوژه‌‌ای بودند که دیروز کاربران توییتر فارسی با هر گرایش و نگاهی در نوشته‌هایشان به آن پرداختند. این موضوع‌‌ها دیروز تا ساعت ۱۴ فضای کلی توییتر را به خود اختصاص داده بود و نوشته‌های زیادی از کاربران داخل کشور، در رابطه با این مسائل بود.
در سوژه مسائل اقتصادی که کاربران به آن می‌‌پرداختند، یکی از موضوعات دلار ۴۲۰۰تومانی بود که چند وقتی می‌شود دغدغه خیلی از کاربران توییتر شده است و توجه‌ها را به خود جلب کرده است. دیروز عباس عبدی، در صفحه توییتر خود با بازنشر سرمقاله روزنامه «دنیای‌اقتصاد» آن را دقیق خواند و نوشت: «بدون تردید ارز ۴۲۰۰ به لحاظ منطق اقتصادی به‌کلی نادرست است، ولی چرا ابتدا تصویب شد و سپس ادامه یافت و الان جلوی حذف آن مقاومت می‌شود ناشی از یک امر و مانع سیاسی است که بدون عبور و حل این مانع مشکل مزبور حل نمی‌شود.» اما هر زمان که طرفداران دولتهای یازدهم و دوازدهم در توییتر یا اینستاگرام خود درباره حذف برخی از سیاست‌ها می‌‌نویسند، کاربرانی به آنها خورده میگیرند که در زمانی که این سیاست‌ها در حال اجرا در کشور بود، کجا بودند و آیا نمی‌‌توانستند در همان زمان از این سیاست‌ها انتقاد کنند. پرسش‌‌های کاربران منتقد در این رابطه تمامی ندارد و این سوءظن را برای آنها ایجاد می‌کند که در هر دوره‌‌ای افرادی برای منافع شخصی خود و یا زیر سوال بردن اقدامات دولتی که روی کار آمده است اما مدنظر آنها نبوده، چنین انتقاد‌هایی را مطرح می‌کنند. یکی دیگر از موضوعاتی که کاربران توییتر درباره ارز ۴۲۰۰ به آن می‌‌پردازند و منتقد نگاه کارشناسان و فعالان اقتصادی و سیاسی در این رابطه هستند، این است که معتقدند با حذف این ارز، قیمت کالاهای مصرفی مردم به‌شدت افزایش پیدا می‌کند و کمر آنها بیش از پیش زیر بار گرانی‌‌ها خم خواهد شد. برای مثال دیروز یکی از کاربران توییتر برای عباس عبدی در قسمت نظرات نوشت: «برای برخی کالاها شاید مشکلی نباشد: مثل قند و شکر، ولی طبق برآورد ۵۰درصد قیمت تمامشده مرغ نهاده است و با ارز آزاد قیمت مرغ بیش از ۷۰هزار تومان می‌شود. هزینه دارو برای خانواده‌ها و برای بیمه‌ها کمرشکن خواهد بود. … بسته اقتصادی کامل موردنیاز است نه بحث کلی سود و زیان…» و کاربر دیگری هم نوشت: «این سیاست بسیار خوب است ولی نه در شرایط کنونی که مردم دارند زیر فشار له می‌شوند.» موضوع دیگر در سوژه بحث‌های اقتصادی کاربران توییتر فارسی، مساله تحریم‌ها است. حالا کاربران مدتی است که با استفاده از هشتگ تحریم نعمت نیست، درباره ضرر و زیان‌‌های تحریم و آسیبی که به کشور و مردم وارد می‌شوند می‌‌نویسند. آنها با ذکر مثال و آوردن دلیل در حوزه‌های مختلف با استفاده از این هشتگ، خواستار رفع تحریم‌ها می‌شوند و البته از دولتمردان کشور هم این انتظار را دارند که برای هرچه زودتر انجام دادن مذاکرات اقدامی بکنند. دیروز مصطفی کواکبیان، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی بعد از مدتها در توییتر خود نوشت: «جناب آقای رئیسی بارها گفتهاند معیشت مردم را با تحریم‌ها گره نمی‌‌زنیم! شکی نیست راه‌حل اساسی افزایش قدرت خرید مردم همان تقویت ارزش پول ملی است که آن هم بدون رفع‌‌تحریم‌‌ها امکان‌پذیر نیست. پس اقتصاد ما با موضوع مذاکرات وین گره خورده که پیش مذاکره با ١+٤ بدون حضور آمریکا بی‌نتیجه است.»
در میان این باید‌‌ها و نباید‌هایی که سیاسیون و اقتصادی‌‌ها درباره لزوم رفع تحریم‌ها می‌‌نویسند. کاربران عادی توییتر که تخصص کاری‌‌شان در حوزه‌های دیگر است، درباره برخورد روزمره خود با تحریم‌ها می‌‌نویسند. برخوردی که به گفته آنها از زمانی که برای خرید از خانه بیرون میروند آن را لحظه به لحظه حس می‌کنند. اتفاقی که معتقدند مانند یک چرخه عمل می‌کند و به تمام ابعاد زندگی آنها و اقتصاد کشور نفوذ کرده است. این کاربران هرچند کم و بیش از هشتگ تحریم نعمت نیست استفاده می‌کنند اما در نوشته‌های خود بدون استفاده از هشتگی، درباره تغییر سبک زندگی خود، آسیب‌دیدن روح و روانشان، عدم‌داشتن چشمانداز به آینده، گرانی‌‌ها، بی‌‌ارزش شدن پول ملی و مسائلی از این دست می‌‌نویسند.
در سوژه دیگر که مربوط به بحران آب و تجمع مردم اصفهان در زایندهرود در اعتراض به بی‌‌آبی در این استان است، کاربران زیادی به این موضوع توجه کردند. هرچند که تجمع اصفهانی‌‌ها نتوانست برای ساعات زیادی جزو هشتگ‌‌های ترند در شبکه‌‌اجتماعی توییتر قرار بگیرد اما با این حال کاربران زیادی درباره این تجمع و نگاه صداوسیما و مسوولان به آن نوشتند. نوشتن درباره بحران بی‌‌آبی و تجمع مردم اصفهان اما تنها مختص به فعالان شبکه‌های اجتماعی و سیاستمداران و فعالان مدنی و محیط‌زیست نشد و اقتصادی‌‌ها هم وارد این موضوع شدند. آنها اما از جنبه دید خود به موضوع بحران آب و اتفاقی که در اصفهان و در کل کشور در حال رخ دادن است، پرداختند. دیروز سعید درخشانی، فعال حوزه اقتصاد در توییتر خود در این رابطه نوشت: «آب جز موضوعات مهمی است که معنای حقیقی کمیابی منابع را مشخص می‌کند، اینجا دیگر به چاه نفت و گاز یا چاپخانه بانک مرکزی متصل نیستیم که بر مشکلات سرپوش بگذارد، سیاست‌های «از این ستون به آن ستون فرج است» مشکل آب را تشدید می‌کند و کشور نیازمند برنامه‌ریزی توسعه‌ای جامع است.» همانطور که گفتیم بحران آب و اتفاقی که در اصفهان در حال وقوع است فقط توجه فعالان مدنی و محیط‌زیست را به خود جلب نکرده است. دیروز محمد فاضلی، پژوهشگر و استاد دانشگاه هم در توییتر خود با هشتگ مساله بدخیم، نوشت: «تعدیل مساله آب زایندهرود اول از تعریف مساله شروع می‌شود. گمان نکنید مساله تعریف شده است. دوم، دقیق، شفاف و عمومی‌کردن دادههای منابع و مصارف آب سطحی و زیرزمینی در کل حوضه؛ اجماع‌سازی بر سر تعریف مساله و سپس سازگاری با کم آبی. پیچیدگی و اثر زمان را هم لحاظ کنید.» سوژه دیگر هم که دیروز در توییتر توجه خیلی‌‌ها را به خود جلب کرده بود، آلودگی هوا بود که کاربران توییتر با انتشار عکس و فیلم از وضعیت تهران و کرج از آن یاد می‌کردند. مرگ تدریجی، زندگی با طعم دود و اشاره به این موضوع که تمام بحرانها به یک‌باره سراغ مردم ایران آمده است؛ از جمله کلیدواژه‌‌هایی بود که توییتری‌‌ها در نوشته‌هایشان به آن می‌‌پرداختند. آنها همچنین نیم‌‌نگاهی هم به اقدامات نکرده دولت و شهرداری داشتند و درخواست می‌کردند که حداقل دستوری به آلودگی هوا داده شود تا سایه آن از سر تهران و کرج کم شود. در کنار این موضوع، برخی از کاربران هم به لزوم خوردن حداقل سه لیوان شیر در هوای آلوده اشاره می‌کردند و اینطور می‌نوشتند که در این شرایط اقتصادی خیلی‌‌ها همین شیر را هم نمی‌‌توانند بخورند و البته اشاره می‌کردند که دیگر خبری از تبلیغ خوردن شیر که در سال‌های پیش و در هوای آلوده از رادیو پخش میشد، نیست. نکته قابل‌توجه این است که این روزها اکثر مسائل و موضوعات روز، توسط کاربران توییتر به موضوعات اقتصادی گره می‌خورد.
حسن رضایی‌پور/ کارشناس بازار سرمایه
بازار سرمایه در آبان‌ماه یکی از غیرقابل پیش‌بینی‌ترین روزهای خود را پشت‌سر گذاشت. خوش‌بینی سرمایهگذاران بورسی که از هفتههای قبل اندکی بیشتر شده بود دیری نپایید و سرانجام روزگذشته شاخصکل بورس بیش از ۲۷هزار واحد ریخت تا در برابر چشمان بهت‌زده سهامداران، شاخص یک‌بار دیگر وارد کانال یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار واحد شود. این در حالی است که بازار سهام درآخرین روز معاملاتی هفته گذشته وضعیت بهتری را به خود دیده بود. از هفته گذشته و همزمان با شدت‌گرفتن اجرای تصمیمات یک‌شبه و بدون‌کارشناسی، احتمال خروج بازار از شرایط تعادلی بیش از هر زمان دیگری قوت گرفته بود؛ به‌طوری که به‌نظر می‌رسد در روزهای آینده نیز وضعیت معاملات به همین صورت خواهد بود. گرچه در به‌وجود آمدن این شرایط ناخوشایند چند متغیر اثرگذار نقش کلیدی ایفا می‌کنند اما آنچه مسلم است آنکه حرکت بازار بر مدار منفی طولانی‌مدت نخواهد بود و در صورت چند اتفاق مثبت، بازار دوباره به مدار تعادلی بازمی‌گردد.
همانطور که مشاهده کردیم بازارسرمایه از مهرماه وارد مدار نوسانی شد به‌طوری که در بیشتر روزهای معاملاتی شاهد خروج پول حقیقی و سرخپوشی نمادهای کوچک و بزرگ بودیم اما چه عاملی باعث شد تا شاخص در اواسط آبان‌ماه مجددا خیز بردارد؟ تجربه نشان داده بورس تهران بارها تحت‌تاثیر حمایت‌های کلامی سیاستگذاران تغییر مسیر داده است. طی هفتههای اخیر نیز همزمان با اوج‌گیری اخبار مرتبط با حذف قیمت‌گذاری دستوری شاهد تکانه‌های بی‌شماری در این‌خصوص بودیم. در این میان با وجود آنکه مجلس و کارشناسان اقتصادی بارها قیمت‌گذاری دستوری صنایع را روندی آسیب‌زا به بازار عنوان کردهاند اما سیاستگذاران اقتصادی حاضر نیستند در این مورد تصمیم قاطعی اتخاذ کنند.
این در حالی است که بر همگان روشن است که حذف قیمت‌گذاری دستوری، تاثیرات مثبتی بر بورس خواهد داشت. حذف قیمت‌گذاری به‌عنوان مهم‌ترین تصمیم برای بهبود وضعیت بازار تلقی می‌شود که با حذف دستوری آن می‌توان اثر مثبت آن را در معاملات بورس دید و روزهای سبزتری در این بازار رقم بخورد، اما با اینکه بارها بر حذف این نوع قیمت‌گذاری توسط تیم اقتصادی دولت نیز تاکید شده است، ریسک انجام آن و در نهایت تن ندادن به این مهم، بلاتکلیفی و سردرگمی سرمایهگذاران را به‌دنبال داشته است.
در حال‌حاضر عدم‌ثبات در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی دولت، ضربه مهلکی بر معاملات بورسی وارد کرده است، درحالی‌که معاملات بورسی رنگ جدیدی از رونق را به خود دیده بود، در پی بی‌ثباتی‌های اقتصادی شاهد نگرانی سهامداران و خروج نقدینگی از این بازارهستیم.
دو اتفاق در هفته گذشته وضعیت بازار سرمایه را از چرخه طبیعی خارج کرد. اظهارات ضد و نقیض در مورد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و مخالفت مجلس با فوریت بررسی آن و در نهایت قیمت‌گذاری دستوری در صنعت خودرو.
همین دوعامل کافی بود تا سهامداران به‌صورت هیجانی وارد صفوف فروش شوند تا روند نزولی عرضه و تقاضا شکل بگیرد. درچنین فضای روانی ایجاد شده در حوزه بازار سهام قطعا هیجان‌‌های منفی می‌تواند روزهای معاملاتی آینده را با مخاطره مواجه کند.
حامد مددی
کارشناس بازار سرمایه
اخبار مرتبط با قطعی گاز در صنایع مختلف یکی از عوامل تاثیرگذار در روند معاملات سهام محسوب می‌شود. هرچند این مهم باعث افزایش عرضه در گروه‌‌‌های غالبا شاخص‌‌‌ساز شد اما در مجموع با توجه به اینکه P/ E فعلی بازار به سمت ارقامی چون ۶ مرتبه میل پیدا می‌کند، به نظر می‌رسد که بازار سهام در محدوده‌‌‌های اینچنینی که در واقع از حمایت مهمی هم برخوردار بوده بتواند رشد پیدا کند. به‌نظر می‌رسد، اکنون به یک افزایش معقول و عبور از سطوح مقاومتی آتی نزدیک شده‌‌‌ایم. با این حال مهم‌ترین عامل اثرگذار در شرایط فعلی به موضوع ناپایداری در وضع قوانین موجود بازمی‌گردد و مصوباتی مانند قیمت‌گذاری‌‌‌ها، نرخ گاز، خوراک و مواردی از این قبیل در جریان دادوستد‌‌‌ها مشاهده می‌شود.
حرکت شاخص‌‌‌ها نشان از قرار نگرفتن بازار در یک روند صعودی دارند، بنابراین نوسانات موجود طبیعی ارزیابی می‌شود. در این خصوص می‌توان اذعان داشت تا زمانی که روند نزولی بتواند تبدیل به روندی صعودی شود نوسانات اینچنینی در جریان معاملات دیده خواهد شد.
با توجه به اینکه شاخصکل بورس اوراق بهادار تهران نسبت به ۶ ماه گذشته سطوح بالاتری را تجربه کرده است بنابراین جای نگرانی نیست، چراکه لمس سطوح بالاتر نوید آمادگی بازار برای استارت روند صعودی قوی‌‌‌تری را به جامعه سهامداران می‌دهد. این احتمال وجود دارد که از یک تا دو هفته آتی چنین روند صعودی در بازار شکل بگیرد.
از طرفی بر اساس پتانسیل‌‌‌های بنیادی (با توجه به گزارش عملکرد مطلوب شرکت‌ها) و به لحاظ تکنیکالی (شکست روند کوتاهمدت تکنیکال و احتمال پول‌‌‌بک) تغییر روند احتمالی را دور از ذهن نخواهد کرد. این رویداد می‌تواند محدوده قیمتی فعلی را برای خریداران جذاب کند. هرچند فشار فروش در بازار وجود دارد اما معاملهگران حقوقی در خرید سهام عرضه شده غالبا خوب ظاهر شدهاند. تجربه نشان داده است در برهه‌‌‌هایی که این قشر از سهامداران بدون سیاست دستوری اقدام به خرید می‌کنند، این رفتار نشان از ارزندگی بازار خواهد داشت. می‌توان نتیجه گرفت که کلیت بازار سهام به لحاظ بنیادی، تکنیکال و رفتار سهامداران عمده شرایط فعلی را به سرمایهگذاران، مساعد مخابره می‌کند و به نظر می‌رسد که با وجود خریدار در محدوده‌‌‌های فعلی، شکل‌‌‌گرفتن روند صعودی دور از انتظار نیست.
شاید در بازه زمانی حدودا ۶ ماه گذشته استراتژی کوتاهمدت و نوسان‌گیری پاسخگوی نیاز معاملهگران بود اما اکنون P/ E بازار به حدی کاهش پیدا کرده که سهام اغلب شرکت‌ها در کف‌‌‌های قوی قیمتی قرار دارند. در شرایط تورم ۴۰درصدی، تداوم رشد نقدینگی و چاپ پول و اضافه شدن هر روزه به پایه پولی، صحبت از ثبات و نگهداری دستوری نرخ‌ها می‌شود. این سیاست برای کوتاهمدت کما اینکه در گذشته هم تجربه شد شاید برای بازار به عنوان مُسکن ایفای نقش کند اما سیاستگذار در نهایت ناچار به آزادسازی قیمت‌ها و سپردن نرخ‌ها به بازار آزاد است.
اگر سیاست‌های دستوری در راستای کنترل تورم اتخاذ می‌شود، به وضوح مشخص است که به هیچ عنوان تورمی به این صورت قابل کنترل نیست چراکه قیمت‌ها در همه بخشهای مختلف در حال افزایش هستند.
به اعتقاد من استراتژی میان‌مدت سرمایهگذاری با دید ۶ ماه تا دو سال در بازار سهام برای بسیاری از نمادهای معاملاتی جذاب ارزیابی می‌شود چراکه دلار هم تقریبا نشان داده است که در کف قیمتی خود قرار دارد و پایینتر از ارقام فعلی برای آن متقاضیان زیاد و قوی وجود دارد. نرخ کالا و خدمات در بازار با دلاری به مراتب بیش از حد فعلی دیده شده است و احتمالا تا پایان سال محدوده سقف قبلی در دسترس خواهد بود. این موضوع در کنار روند فرسایشی مذاکرات می‌تواند در ارقام پایینتر هم خریدار جدی برای دلار ایجاد کند. فارغ از این موارد، عواملی همچون قطعی گاز و برق موقتی خواهد بود و اینطور نیست که یکسال به طول انجامد. این در حالی است که هر سال با چنین چالشی در بازار سرمایه مواجه هستیم. با این حال اثر‌‌‌گذاری کوتاهمدت در جریان دادوستد‌‌‌ها می‌تواند پیامد این موضوع در بازار سهام باشد. قیمت‌های جهانی، نرخ دلار و P/ E فعلی سهام نشان از ارزندگی قیمت‌های فعلی دارند.
معاملات آخرین هفته آبان ماه با افت میانگین قیمت سهام پایان یافت. به این ترتیب روز شنبه شاخص کل بورس تهران با عقب‌‌‌گرد ۹۳/ ۱درصدی برای چهارمین بار در دو ماه اخیر ماندن در ابرکانال ۴/ ۱میلیون واحد را تاب نیاورد. نماگر هموزن نیز روز شنبه با افت ۸۳/ ۰درصدی مواجه شد تا به‌رغم نشان دادن وضعیت بهتر گروه‌‌‌های ریالی، از افت یکپارچه بازار حکایت کند.
پایان هفته منفی بازارهای جهانی در کنار ثبات دلار در محدوده ۲۸۲۰۰ تومانی و البته از همه مهم‌تر ترس سرمایهگذاران از وضعیت آتی بازار از مهم‌ترین دلایلی است که باعث وضعیت رکودی بورس شده است. جایی که ارزش معاملات خرد سهام در محدوده‌‌‌ای نازل در نوسان است.
خروج حقیقی‌‌‌ها شدت گرفت
در چنین شرایطی روز گذشته شاهد جابهجایی سهامی به ارزش ۳۰۹میلیارد و ۵۰۵میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بودیم. در این روز سهامداران خرد تنها ۷ صنعت را در لیست خرید خود قرار دادند و در مقابل شاهد خروج سرمایه این دسته از بورس‌‌‌بازان از ۳۱ گروه بودیم. در صدر لیست خروج حقیقی‌‌‌ها گروه فلزات اساسی با خالص فروش ۶۹میلیارد و ۱۸۲میلیون تومانی قرار داشت و پس از آن نوبت به گروه فرآورده‌‌‌های نفتی رسید که با جابهجایی سهام ۴۴میلیارد و ۴۰۸میلیون تومانی از سبد سهام حقیقی‌‌‌ها به پرتفوی معاملهگران عمده بورس تهران مواجه شود.
پتروشیمی‌‌‌ها نیز خروج ۳۸میلیارد و ۴۹۷میلیون تومانی سرمایه‌‌‌های خرد را تجربه کردند. گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری، شرکت‌های چندرشته‌‌‌ای صنعتی، کانه‌‌‌های فلزی و خودرو و ساخت قطعات از دیگر صنایعی بودند که در اولویت سهامداران حقیقی برای خروج قرار گرفتند. در مقابل انبوه‌‌‌سازان با خالص خرید ۵۵میلیارد و ۹۹۲میلیون تومانی حقیقی‌‌‌ها همراه شدند و سپس نوبت به دستگاه‌های برقی و محصولات غذایی رسید.
به نظر می‌رسد در تداوم ابهامات در خصوص آینده بازار، سرمایه‌‌‌ها ترجیح دادهاند اخبار و وقایعی که تاثیری کوتاهمدت بر روند شرکت‌ها دارد را دنبال کرده و از این رو به معامله در برخی تک سهم‌‌‌ها متمایل شدهاند.
رکود بورس در فضایی انتظاری
در این روز ارزش دادوستد سهام بورسی ۳۱۲۰میلیارد تومان برآورد شد که هر چند نسبت به آخرین روز کاری هفته گذشته افزایش نشان می‌‌‌داد اما همچنان در سطوح نازلی قرار داشته و از رکود معاملاتی در تالار شیشهای حکایت می‌کند.
در میان صنایع فعال بورسی، روز شنبه ۸ گروه با رشد میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود همراه شدند که همگی در زمره صنایع ریالی و با ارزش بازار پایین قرار می‌‌‌گرفتند که به نظر می‌رسد شاهد فعال شدن جریان سفتهبازی و معاملات کوتاه‌‌‌مدتی هستند.
شورای مشورتی بورسیها
در میان خبرهای اثرگذار بر روند معاملات تالار شیشهای خبر رسید عصر چهارشنبه (۲۴ آبان) جلسه شورای مشورتی سازمان بورس و اوراق بهادار با حضور رؤسای فعلی و سابق سازمان، اعضای هیات‌مدیره و برخی از صاحبنظران بازار سرمایه همچون مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، محمدعلی دهقان دهنوی، حسن قالیباف اصل، شاپور محمدی، محمد فطانت، حسین عبده تبریزی، روسای سابق این سازمان، اعضای هیات‌مدیره سازمان بورس از جمله فرج‌زاده، خدابخش، ناصرپور و مسعودی فر و آقای نوری بروجردی معاون اقتصادی دادستان کل کشور و آقای راعی و آقای مساحی مشاور و دستیار ویژه رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و خانم صفاریان سرپرست مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی و محمدحسین قوام، عضو و دبیر شورای مشورتی سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد و در آن به بررسی تاسیس شرکت‌های تامین سرمایه پرداخته شد و حاضرین در جلسه راهکارها و نظراتی من‌باب ارتقای کارآیی شرکت‌های تامین سرمایه، ارائه کردند.
بورس شنبه از دریچه آمار
به هر روی در روزی که شاخص کل بورس تهران با افت ۹۳/ ۱درصدی مواجه شد، از ۳۳۶ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۸۴ سهم (۲۵درصد) مثبت بود و در مقابل ۲۴۳ سهم (۷۲درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۲۸ نماد (۸درصد) صف خریدی به ارزش ۱۳۱میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل‌‌‌گیری صف فروش در ۴۱ نماد بورسی (۱۲درصد) به ارزش ۲۲۰میلیارد تومان بودیم.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افت ۲۶/ ۱درصدی را ثبت کرد، ۱۳۹ نماد معامله شدند که در این میان قیمت ۴۵ سهم (۳۲درصد) مثبت و ۹۳ سهم (۶۷درصد) منفی بود. در این بازار ۱۴ نماد (۱۰درصد) صف خریدی به ارزش ۳۹میلیارد تومان تشکیل دادند و در مقابل شاهد شکل‌‌‌گیری صف فروش در ۱۳ نماد بورسی (۹درصد) به ارزش ۲۴میلیارد تومان بودیم.
بازار پایه نیز روز گذشته میزبان دادوستد ۱۲۸ نماد بود. در این میان ۳۷ سهم (۲۹درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد ۸۲ سهم (۶۴درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۲۸ نماد (۲۲درصد) صف خریدی به ارزش ۱۳۹میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به ۵۶ نماد (۴۴درصد) با ارزشی بالغ بر ۲۰۹میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
سیاستگذاران فدرال رزرو علنا در حال بحث هستند که آیا برای مقابله با تورم فزاینده، هرچه سریع‌تر برنامه حمایتی ایالات‌متحده از اقتصاد را لغو کنند یا خیر. یکی از تاثیرگذارترین مقامات بانک مرکزی روز جمعه اعلام کرد که این ایده در جلسه بعدی فدرال رزرو روی میز خواهد بود. در ابتدای ماه جاری میلادی یعنی ابتدای ماه نوامبر فدرال رزرو برنامه زمانی دقیق خود را برای کاهش بسته‌های حمایتی اعلام کرد. این برنامه با اطمینان از بازگشت اقتصاد به اشتغال کامل و کنترل تورم مطرح شد. اما دادههای اقتصادی ماه اکتبر، برخی از سیاستگذاران را به شک انداخت.
دعوای سیاستی مهار تورم
واکنش فدرال برای کنترل تورم چه خواهد بود؟
درست در ابتدای نوامبر بود که فدرال رزرو اعلام کرد اقتصاد آن‌قدر قوی است که شروع به کاهش خرید ماهانه ۱۲۰ میلیارد دلاری داراییها و اوراق کند. برنامه‌ای که در اوایل شیوع کووید-۱۹ برای کاهش هزینه‌های استقراض و تقویت روند بهبودی شروع به کار کرد. این طرح خرید اوراق قرضه را تا اواسط سال ۲۰۲۲ متوقف می‌کند. از آن زمان، اقتصاد سرعت بیشتری به دست آورده است و گزارش‌ها نشان می‌دهند که بیش از نیم میلیون شغل در ماه اکتبر اضافه شده است، فروش خرده‌فروشی افزایش یافته و تورم مصرف‌کننده بیشترین افزایش سالانه خود را در ۳۱ سال اخیر داشته است. ریچارد کلاریدا، نایب رئیس فدرال رزرو، گفت: من از نزدیک داده‌هایی که از هم‌اکنون تا نشست دسامبر به دست می‌آید را بررسی خواهم کرد و ممکن است در آن جلسه بحث در مورد افزایش سرعت تعدیل ترازنامه معقول باشد. کلاریدا در کنفرانس سیاست اقتصادی آسیا ۲۰۲۱ فدرال رزرو سانفرانسیسکو گفت که او و بسیاری از همکارانش احتمالات صعودی را برای تورم بالا پیش‌بینی می‌کنند؛ «این موضوعی است که در جلسه بعدی باید در نظر گرفته شود.» جلسه بعدی فدرال رزرو براساس جدول زمانی، در تاریخ ۱۴ و ۱۵ دسامبر برگزار خواهد شد. اوایل روز جمعه، کریستوفر والر، عضو هیات حکام فدرال رزرو ایالات‌متحده آمریکا، خواست تا کاهش خرید اوراق قرضه دو برابر شود و آن را تا آوریل به پایان برساند تا راه را برای افزایش احتمالی نرخ بهره در سه ماهه دوم سال آینده باز کند. والر در مرکز ثبات مالی در نیویورک گفت: بهبود سریع بازار کار و دادههای ناامید‌کننده تورم، مرا به سمت طرفداری از روند کاهشی سریع‌تر و حذف سریع‌تر مسکن در سال ۲۰۲۲ سوق داد. والر و جیمز بولارد، رئیس فدرال رزرو سنت لوئیس که اوایل این هفته از فدرال رزرو خواست تا خرید اوراق قرضه خود را تا ماه مارس پایان دهد، در خط مقدم سیاست‌گذارانی بوده‌اند که برای یک جدول زمانی تسریع شده برای انقباض تلاش می‌کنند. والر گفت: همه شوک‌ها گذرا هستند و محو می‌شوند. با این منطق، فدرال رزرو هرگز نباید به هیچ شوکی پاسخ دهد، اما گاهی اوقات همانطور که باید سیاست پولی مناسب به این حرکت‌های تورمی پاسخ می‌دهد. پیشنهاد کلاریدا در روز جمعه مبنی بر اینکه می‌توان در نشست سیاست‌گذاری بعدی فدرال رزرو در مورد کاهش سریع‌تر آن بحث کرد، نشان می‌دهد این ایده در فدرال رزرو مورد توجه قرار گرفته است. هنوز هیچ اتفاق نظری در فدرال رزرو برای تسریع روند کاهشی وجود ندارد. مری دالی، رئیس فدرال رزرو سانفرانسیسکو اوایل این هفته از همکارانش خواست صبور باشند. او استدلال کرد که اختلالات زنجیره تامین مقصر اصلی تورم بالاتر است و با رفع آنها، تورم کاهش خواهد یافت. افزایش نرخ در حال حاضر تنها باعث کاهش پیشرفت در بازار کار می‌شود و به میلیون‌ها آمریکایی آسیب می‌رساند. چارلز ایوانز، رئیس فدرال رزرو شیکاگو نیز روز پنج‌شنبه گفت که معتقد است فدرال رزرو باید به برنامه کاهشی خود پایبند بماند. اما حتی او که در میان بدخواه‌ترین سیاستگذاران فدرال رزرو است، اذعان کرد که هم‌اکنون افزایش نرخ بهره در سال آینده را نسبت به ۶ ماه پیش، مناسب‌تر می‌داند. به‌طور جداگانه، رافائل بوستیک، رئیس فدرال رزرو آتلانتا، در روز پنج‌شنبه گفت که معتقد است بانک مرکزی ایالات‌متحده می‌تواند در اواسط سال آینده افزایش نرخ بهره را آغاز کند. این بر اساس چشمانداز او مبنی بر رسیدن اقتصاد به اشتغال کامل در موعد مذکور است.
در ابتدای نخستین روز هفته، بازار ارز با قدرت‌نمایی فروشندگان آغاز به کار کرد. با این حال، پس از اینکه در مقطع کوتاهی دلار به زیر محدوده ۲۸ هزار و ۱۰۰ تومان رفت، خریداران وارد بازار شدند و اجازه ندادند که دلار از مرز حساس ۲۸ هزار تومانی پایین برود. مقاومت معاملهگران در مرز حساس ۲۸ هزار تومانی و افزایش خریدها موجب شد اسکناس آمریکایی تا ساعت ۳ بعدازظهر تا محدوده ۲۸ هزار و ۱۶۰ تومان بالا بیاید. این قیمت ۱۰ تومان بالاتر از قیمت روز پنج‌شنبه بود.
جابهجایی موقعیت در بازار دلار
صحبت‌های فعالان نشان می‌دهد که معاملهگران نسبت به آینده قیمتی دلار سردرگم هستند و به دلیل ابهامی که نسبت به آینده بازار دارند، موقعیت خرید و فروش خود را به سرعت عوض می‌کنند. همین عوض شدن موقعیت معاملهگران به صورت سریع موجب میشد رفت و برگشت‌های قیمتی دلار در روز ابتدایی هفته بیشتر از روزهای قبل باشد.
در کنار این، روز گذشته بازار ارز با سیگنال‌های متناقضی مواجه بود که برخی از معاملهگران را ترغیب به خرید می‌کرد، حال آنکه اخبار مثبت موجب میشد فروشندگان نیز به صورت فعال در بازار حضور پیدا کنند.
یکی از عواملی که در روز گذشته زمینه‌ساز افزایش قیمت دلار بود، عدم نزول دلار در شهر مرزی هرات افغانستان بود. بالا بودن ارزش دلار در شهرهای مرزی به صورت کلی، انتظارات افزایشی را در بازار ارز تقویت می‌کند. در مقابل، در ابتدای روز معاملهگران ارزی بیشتر روی این تحلیل مانور می‌دادند که ممکن است به زودی توافق موقتی بین ایران و آمریکا انجام شود.
برخی از معاملهگران عنوان می‌کنند که با وجود بالا رفتن سطح تنش‌ها بین ایران و آمریکا ممکن است برای جلوگیری از پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، آمریکا برای رسیدن به یک توافق کوتاه مدت تلاش کند. در این میان، پایگاه خبری اکسیوس نیز خبر داده است توافق موقت در دستور کار دولت بایدن قرار گرفته است. دو منبع آمریکایی به این پایگاه گفتهاند ایده مطرح‌شده از سوی آمریکایی‌‌ها در دیدار جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا با همتای اسرائیلی خود این بود که آمریکا و متحدانش در ازای توقف موقت بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای خود، امکان آزادسازی بخش‌هایی از داراییهای مسدودشده ایران را فراهم خواهند کرد یا اینکه برای مبادلات کالاهای بشردوستانه، معافیت‌های تحریمی صادر خواهند کرد.
اثر ابهام دلاری در بازار سکه
فضای ابهام در بازار دلار موجب میشد بازیگران بازار سکه نیز با احتیاط عمل کنند و بی‌گدار به آب نزنند. در فضای مبهم بازار ارز، توجه سکه‌بازان به سوی افت بهای اونس طلا در بازارهای جهانی جلب شد. جمعه شب طلای جهانی خط مهم هزار و ۸۵۰ دلاری را از دست داد و این عامل موجب شد در روز شنبه فروش‌های سکه‌بازان افزایش پیدا کند. فشار فروش در بازار فلز گران‌بهای داخلی موجب شد سکه ۷۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست بدهد و در محدوده ۱۲ میلیون و۴۰۰ هزار تومان قرار بگیرد. در صورتی که روز یکشنبه، دلار افزایش خاصی را تجربه نکند، سکه حتی می‌تواند به کانال ۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی سرازیر شود.
در کنار این، به گفته فعالان، خط هزار و ۸۵۰ دلاری اونس طلا برای بازیگران بازار سکه اهمیت ذهنی زیادی داشت. به عبارت دیگر، از دست رفتن خط یاد شده موجب شد انتظار معاملهگران سکه برای افت بیشتر اونس طلا افزایش پیدا کند.
برخی فعالان عنوان کردند که در معاملات پشت خطی روز شنبه نیز حجم فروش‌ها در بازار سکه بیشتر شد و این موضوع موجب شد فلز گران‌بهای داخلی حتی در محدوده ۱۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی مورد معامله قرار بگیرد.
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: سال جاری از نظر درآمد ارزی بسیار بهتر از گذشته است و به هیچ‌وجه پیش‌بینی جهش نرخ ارز در اقتصاد ایران وجود ندارد.
مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی در مجلس شورای اسلامی تحلیل خود را درباره آخرین آمار بانک مرکزی از تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان که نشان‌دهنده افزایش ۷۰ درصدی است، چنین مطرح کرد: مساله تعیین‌کننده در کلیت بازار ارز و مبادلات ارزی کشور بحث حواله‌جات است. چنانچه درصدد برآییم نسبت بگیریم شاید بازار نقد کمتر از ۱۰درصد باشد و ۹۰درصد مبادلات ارزی ما به شکل حواله است که در آنجا بحث بازار واقعی به میان کشیده می‌شود. او در ادامه اظهار کرد: البته منظور این نیست که اخبار بی‌تاثیر است؛ ولی قطعا مساله موثرتر صف خرید و فروشی است که در حواله‌جات تشکیل می‌شود. بنابراین در بحث بازار ارز تعیین‌کننده‌تر از برخی اخبار واقعیت‌های بازار است. درصورتیکه حواله‌جات با سرعت مناسبی انجام شود، بازار ثبات پیدا می‌کند و کند هم شود، بالطبع قیمت افزایش خواهد یافت. سخنگوی کمیسیون اقتصادی درادامه تاکید کرد: مشکل چندانی برای ارز واقعی در اقتصاد کشور نداریم، یعنی به نسبت سال گذشته درآمدهای ارزی بهتر وصول می‌شود، سال گذشته نزدیک به چهارماه مشکل جدی در صادرات غیرنفتی به وجود آمد و بحث قیمت نفت هم به همین شکل؛ ولی امسال هر دو بهتر شده و با سرعت مناسبی کار وصول و ارزی آن انجام می‌شود.
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط موسسه تحقیقاتی Hodl Waves، مشتریان قدیمی بیت‌کوین همچنان اقدامی برای فروش ارزهای در دست خود نکرده‌اند. اطلاعات منتشر شده توسط موسسه تحقیقاتی Hodl Waves نشان می‌دهد، بسیاری از آن دسته مشتریان بیت‌کوین که این ارز دیجیتال محبوب را در سال ۲۰۱۷ به قیمت ۲۰ هزار دلار خریداری کردهاند، ارزهای خود را طی روزهای گذشته، با افزایش قیمت بیت‌کوین به ۶۸ هزار دلار نیز نفروخته‌اند.
این موسسه تحقیقاتی در عین حال تایید کرده که بخش عمده‌ای از فعالان بازار بیت‌کوین، طی ۶ تا۱۲ ماه گذشته اقدام به خریداری این ارز کردهاند. با وجود سودهای بسیار خوب و اصلاحات به همان اندازه قوی در سال ۲۰۲۱، کسانی که در نوامبر ۲۰۲۰ یا پس از آن وارد بازار شدهاند یا تعداد ارزهای در دست خود را اضافه کردهاند، یا دست‌کم از فروش ارزها خودداری می‌کنند. Hodl Waves که این تحقیقات را بر اساس مدل توزیع سنی خروجی‌های تراکنش مصرف‌نشده (UTXO) انجام داده، در نتایج گزارش خود نشان داده که خرید کنترل‌شده توسط برخی دارندگان شش تا ۱۲ ماهه افزایش یافته است و از ۷/ ۸ درصد در ابتدای ژوئن به ۴/ ۲۱ درصد در ۱۷ نوامبر رسیده است. در عین حال، تعداد ارزهایی که برای چندین سال نگهداری شدهاند، فقط اندکی کاهش یافته که نشان می‌دهد فروش اندکی در ذخایر آنها صورت گرفته و به استثنای گروه شش تا ۱۲ ماهه، عزم سرمایهگذاران ثابت مانده است. اما این موسسه در خصوص بیت‌کوین‌های قدیمی‌تر نیز اعلام کرده که دارندگان این بیت‌کوین‌ها همچنان ارزهای در دست خود را حفظ کرده و کمترین اقدام به فروش بیت‌کوین در میان این دسته از دارندگان به چشم می‌خورد.
کاخ‌سفید روز جمعه اعلام کرد اوپک در دیدار وزیرانش در دوم دسامبر، باید نیازهای تقاضای جهانی برای نفت را با عرضه مناسب تامین کند. جن ساکی، دبیر مطبوعاتی کاخ‌سفید این اظهارات را پیش از کنفرانس خبری برای خبرنگاران مطرح کرد و گفت: دولت آمریکا می‌خواهد مطمئن شود کشورهای عضو اوپک و غیراوپک به‌عنوان یک سازمان نیازهای تقاضا را با عرضه کافی تامین می‌کنند. این موضوعی است که در گذشته از آنها درخواست کردیم. اطلاعات داخلی که توسط رویترز مشاهده شده است، نشان می‌دهد نرخ پایبندی اوپک به توافق محدودیت عرضه در اکتبر ۱۱۶درصد در مقایسه با ۱۱۵درصد در سپتامبر بود که از ادامه تولید کمتر از سقف توافق‌شده از سوی اعضای این گروه حکایت دارد.
نرخ پایبندی تولیدکنندگان غیراوپک در اکتبر ۱۰۶درصد در مقایسه با ۱۱۴درصد در سپتامبر بود. دولتهای بعضی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان به‌دنبال درخواست کم‌سابقه آمریکا برای اقدام هماهنگ در جهت کنترل قیمت‌های انرژی، در حال بررسی برداشت نفت از ذخایر استراتژیک خود هستند. کاخ‌سفید روز پنج‌شنبه اعلام کرد دولت بایدن از کشورهای متعددی شامل چین درخواست کرده است امکان برداشت از ذخایر خود را بررسی کنند. بر اساس گزارش رویترز، با افزایش قیمت بنزین و سوخت‌های دیگر، رئیس‌جمهور آمریکا در آستانه انتخابات میاندورهای سال آینده تحت‌فشار سیاسی قرار گرفته است. نظرسنجی رویترز در اکتبر نشان داد ۶۷درصد از بزرگسالان آمریکایی تورم را نگرانی بسیار بزرگی می‌دانند. با این حال، گلدمن‌ساکس اعلام کرد بازار نفت در حال‌حاضر احتمال برداشت هماهنگ از ذخایر ملی کشورهای مصرف‌کننده را در قیمت‌ها به حساب آورده است و این اقدام تاثیر چندانی نخواهد داشت. دامین کوروالین و کالوم بروس، تحلیلگران گلدمن در یادداشتی نوشتند: چنین اقدامی تنها یک علاج موقتی برای کمبود ساختاری است. در حقیقت اگر چنین برداشتی تایید شود و موفق شود در فضای معاملات اندک پایان سال قیمت نفت را پایین نگه دارد، پیش‌بینی ما از قیمت نفت در سال ۲۰۲۲ را بالاتر می‌برد. گلدمن‌ساکس پیش‌بینی کرده است میانگین قیمت هر بشکه نفت‌برنت در سه‌ماهه پایانی سال۲۰۲۱ به ۸۵ دلار و در سال۲۰۲۲ به ۸۱ دلار و ۳۰ سنت می‌رسد. قیمت نفت‌برنت از رکوردی که در اکتبر به ثبت رساند، حدود پنج‌درصد عقب‌نشینی کرده است. قیمت‌های نفت روز جمعه در واکنش به افزایش موارد ابتلا به کووید-۱۹ در اروپا و احتمال اقدام اقتصادهای بزرگ برای برداشت از ذخایر نفت استراتژیک با هدف کنترل قیمت‌ها، حدود سه‌درصد ریزش کردند و در پایین ۸۰دلار در هر بشکه ایستادند.
بر اساس گزارش اویل‌پرایس، این بانک سرمایهگذاری آمریکایی تنها موسسه‌ای نیست که برداشت از ذخایر به‌عنوان ابزاری برای پایین‌بردن قیمت‌های نفت را زیر سوال برده است. به‌نظر می‌رسد کارشناسان توافق دارند چنین اقدامی نفت کافی به بازار نخواهد آورد تا تاثیر معناداری در کاهش قیمت‌های نفت داشته باشد. انتظار می‌رود آمریکا بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون بشکه و کشورهای دیگر مجموعا ۳۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر خود برداشت کنند.
جریان معاملات مواد اولیه پلیمری در تالار فیزیکی بورس‌کالا از آرامشی شکننده حکایت دارد که در آخرین هفته از ماه آبان رقم خورد و به موجب آن، دادههای حیاتی معاملاتی این بازار نوسان محدودی را نسبت به هفته قبل از آن به ثبت رساندند. هفته گذشته، قیمت پایه محصولات پلیمری بورس‌کالا، با تمایل به کاهش بیشتر اعلام شد که این کاهش، تحت‌تاثیر افت نرخ جهانی این محصولات بود و قیمت مبنای دلار مورد محاسبه در معادله کشف نرخ نوسان محسوسی نداشت.
با توجه به اینکه هفته گذشته نیز بهای هر بشکه نفت‌خام کانال قیمتی 80دلاری را از دست داد و با افت نرخ همراه شد، این ذهنیت که در هفته جاری، قیمت‌های پایه بیشتر تحت‌تاثیر نزول نرخ‌های جهانی پلیمرها قرار بگیرد، تقویت شده است. بنابراین طی هفته گذشته خبری از نوسان شدید متغیرهای موثر بر معاملات این گروه از محصولات پتروشیمیایی نبود؛ از این رو حجم معاملات نیز تغییر محسوسی را ثبت نکرد.
حجم عرضه‌‌‌ها باز هم کاهش یافت
از آنجا که در اولین گام از اجرایی شدن الگوی جدید مدیریت بازار از سوی وزارت صمت، برخی از گریدهای رایج و پرمصرف پلیمرها از شمول سهمیه‌‌‌بندی بهین‌‌‌یاب خارج شدند، این انتظار وجود داشت که سمت عرضه با این طرح همراهی کند و به‌تدریج میزان محصولات عرضه‌شده در بورس کالا افزایش یابد، اما روند حجم عرضه‌‌‌های ثبت‌شده در هفتههای قبل عکس این تفسیر را نشان می‌دهد؛ به طوری که از ابتدای اجرایی شدن این طرح، میزان عرضه‌‌‌ها در ارقامی کمتر از متوسط هفتگی 6ماه نخست سال نوسان کرد. هفته گذشته نیز به میزان 84هزار و 963تن انواع محصولات پلیمری در بورس کالای ایران عرضه شد که نسبت به هفته قبل از آن از افت 27/ 1درصدی حکایت داشت و بالغ بر 3هزار تن کمتر از متوسط عرضه هفتگی 88هزار تنی نیمه ابتدایی سال‌جاری بود. به‌رغم کاهش میزان عرضه هفتگی پلیمرها، تقاضا برای خرید محصول از بورس کالا نزدیک به 6درصد افزایش داشت و در مجموع، 120هزار و 304تن تقاضا در تالار فیزیکی بورس کالا به ثبت رسید. در نهایت تقابل عرضه و تقاضا طی هفته گذشته، موجب دادوستد 75هزار و 572تن از انواع پلیمرهای عرضه‌شده در بورس کالا شد که به میزان یک‌درصد نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافت. روند تغییرات دادههای حیاتی در این بازار نوسان محدودی را نشان می‌دهد، اما به دلیل رشد تقاضا در این بازار، میزان معامله عرضه‌‌‌ها به 89درصد افزایش یافت و بیشترین مقدار از هفته منتهی به 7آبان‌ماه تاکنون به شمار می‌رود.
رقابت‌‌‌های قیمتی بالا در بازار پلیمرها
چندی است که شاهد بازگشت رقابت‌‌‌های قیمتی بالا در معاملات پلیمرهای بورس کالا هستیم. هفته گذشته علاوه بر آنکه دادوستد بخش زیادی از گریدهای این بازار بدون رقابت و در قیمت پایه رقم خورد، سایر گریدها با رقابت قیمتی معامله شدند. بالاترین رقابت قیمتی هفته گذشته مربوط به دو گرید پلی‌اتیلن سبک فیلم بود که به ترتیب با 57درصد و 25درصد رقابت، بالاتر از نرخ پایه خود معامله شدند و بر صدر جدول رقابت‌‌‌های قیمتی هفته ماقبل قرار گرفتند. سایر محصولات پلیمری نیز با نرخی پایینتر از 21درصد مورد دادوستد قرار گرفتند که به نظر بالا نمی‌‌‌رسد، اما در بازاری که برای مدتها، قیمت پایانی اکثر محصولات آن در نزدیکی قیمت پایه قرار داشت، می‌تواند چندان خوشایند نباشد. همچنین بهای محصولات پلیمری در بازار آزاد نیز تحت‌تاثیر سرکشی‌‌‌های اخیر به انبارهای شورآباد طی هفته ماقبل، عقب‌نشینی قیمتی را در بسیاری از گریدها تجربه کردند.
بازار محصولات شیمیایی بورس‌کالا، در حالی با افت جدی حجم معاملات همراه شد که هر دو نیروی اصلی این بازار، یعنی میزان عرضه و تقاضا کاهش محسوسی را تجربه کردند. این کاهش در میزان دادوستد محصولات شیمیایی بورس‌کالا هفته گذشته به میزان ۲۲درصد ارزیابی شد که رکورد کمترین حجم معاملات طی سال‌جاری را رقم زد.
افت جدی تقاضا و عرضه، دو عامل اصلی کاهش حجم معاملات
دادوستد مواد اولیه شیمیایی در تالار فیزیکی بورس‌کالا طی هفته گذشته روندی کاهشی داشت؛ به طوری که دادههای حیاتی این بازار تنزل جدی را به ثبت رساندند. میزان عرضه و تقاضا دو عامل اصلی افت حجم معاملات در این بازار به شمار میروند که در جریان معاملات هفته گذشته، میزان دادوستدهای این بازار را به کمترین مقدار طی سال‌جاری رساند. البته اگر از دو هفته منتهی به یکم و بیست‌ونهم مردادماه که به دلیل تعطیلی‌‌‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا بورس‌کالا در برخی از روزهای هفته تعطیل بود چشم‌‌‌پوشی کنیم، حجم دادوستدهای این بازار طی هفته گذشته رکورد کمترین حجم معاملات این بازار در سال‌جاری را به ثبت رساند. در واقع، به میزان 25هزار و 715 تن انواع محصولات شیمیایی در بورس کالا مورد دادوستد قرار گرفت که کاهش 22درصدی داشت.
دو عامل اصلی افت جدی حجم معاملات را می‌توان کاهش بیش از 34درصدی میزان تقاضای خرید این محصولات در کنار افت 8درصدی میزان عرضه دانست که به عنوان دو سیگنال مضاعف، حجم معاملات شیمیایی‌‌‌ها را کاهش داد. به عبارت دقیق‌‌‌تر، هفته گذشته به میزان 38هزار و 864 تن محصولات شیمیایی در بورس کالا عرضه شد که کمترین مقدار از هفته منتهی به 29مردادماه تاکنون به شمار می‌رود. در برابر این میزان عرضه، تقاضایی به اندازه 31هزار و 122تن به ثبت رسید که کاهش قابل‌توجهی را به همراه داشت؛ به طوری که کمترین مقدار طی 12هفته گذشته تاکنون به شمار می‌رود. به این ترتیب، جریان معاملاتی در بازار محصولات شیمیایی کاملا متفاوت از دادوستد محصولات پلیمری بورس‌کالا ثبت شد و چهارمین هفته آبان‌ماه را به عنوان کف معاملات این بازار در سال‌جاری ترسیم کرد. به موجب تقابل عرضه و تقاضا در این بازار، طی هفته گذشته 66درصد از حجم عرضه‌‌‌ها به معامله ختم شد. نوسان نرخ پایه این گروه از محصولات پتروشیمیایی بورس‌کالا، طی هفته گذشته از ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ حکایت داشت که سکاندار اصلی این بازار، قیمت معاملات این محصولات در بازارهای جهانی بود. از آنجا که نوسان نرخ جهانی در هفته ماقبل تمایل زیادی به کاهش داشت، قیمت پایه عموم محصولات این گروه کاهشی شد. بازه افزایش قیمت نیز محدود ارزیابی شد.
عمده محصولات شیمیایی با قیمت پایه معامله شدند
هفته گذشته تالار فیزیکی محصولات شیمیایی رقابت‌‌‌های قیمتی بالایی را به خود دید که بیشترین آن مربوط به یکی از عرضه‌‌‌های اسیدنیتریک بود. بنابراین این محصول شیمیایی، با ثبت بالاترین رقابت قیمت، به میزان 52درصد بیشتر از نرخ پایه خود معامله شد. پس از آن کریستال ملامین بود که به میزان 38درصد افزایش قیمت داشت. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که نوسان قیمت پایه در جریان معاملات هفته گذشته بازار محصولات شیمیایی در بسیار از گریدها نزدیک به صفر بوده و تنها تعداد کمی از این محصولات رقابت قیمتی را تجربه کردند.
تالار سیمان بورس کالای ایران روز شنبه ۲۹ آبان ماه میزبان عرضه یک میلیون و ۹۴ هزار و ۷۵۹ تن سیمان از سوی ۶۳ شرکت سیمانی است.
به گزارش پایگاه خبری بازارسرمایه (سنا) و به نقل از کالاخبر؛ امروز همچنین ۲۳ هزار و ۷۷۰ تن میلگرد و ۲۰ هزار تن شمش بلوم نیز در تالار محصولات صنعتی و معدنی عرضه می شود.
براساس این گزارش، ۴۱ هزار و ۲۷۱ تن مواد پلیمری، مواد شیمیایی، لوب کات، گوگرد، وکیوم باتوم و PDA TAR نیز در تالار فرآورده های نفتی و پتروشیمی عرضه می شود.
تالار صادراتی بورس کالا هم در این روز عرضه ۱۰ هزار و ۷۱۵ تن قیر را تجربه می کند.
بازار فرعی نیز شاهد عرضه ۳۰۰ تن پشم شیشه و ۲۰۰ تن نرمال پارافین است.
امروز همچنین ۲۰ هزار تن آهن اسفنجی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در قالب ۱۰ قرارداد کشف پریمیوم روی تابلو معاملات می رود.
تا زمانی که بازار خودرو در انحصار باشد، حذف قیمت‌گذاری جوابگو نیست و باید این صنعت براساس عرضه و تقاضا و بازار رقابتی اداره شود.
سخنگوی کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری مغایر با اصول اقتصاد است، به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: کشور در صورتی که همانند سال‌های گذشته سمت و سوی قیمت‌گذاری را در بازارهای مختلف کشور به ویژه کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم در پیش بگیرد، آسیب‌های جبران ناپذیری به اقتصاد کلان کشور وارد می‌شود.
محسن زنگنه عنوان کرد: قیمت‌گذاری دستوری برای برخی کالاها شیوه درستی نبوده و باعث ایجاد بازار سیاه و مغازه‌های زیرزمینی در کشور می‌شود.
نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: متاسفانه در صنعت خودرو شاهد قیمت گذاری دستوری هستیم که برای حذف آن باید بازار خودرو از انحصار خارج شود و تا زمانی که بازار در انحصار باشد، حذف قیمت‌گذاری جوابگو نیست و شاهد تناقض در این حوزه خواهیم بود.
زنگنه با اشاره به اینکه نفی قیمت‌گذاری در بازارهای رقابتی سفارش می شود، عنوان کرد: براساس فرمول‌های اقتصادی، زمانی که یک شرکت انحصار کامل را به دست دارد، تعیین کننده قیمت است و بدون توجه به تقاضا و با اطمینان به اینک مردم چاره‌ای جز خرید آن کالا را ندارند، بدون تبلیغات و ارتقای کیفیت و یا ارائه بسته‌های مشتری پسند، اقدام به قیمت‌گذاری دستوری می کند.
وی خاطر نشان کرد: راهبرد اقتصاد کشور باید مردمی، رقابتی و آزاد بوده و تمامی مولفه‌های آن پذیرفته شده باشد و نمی‌توان بخشی از اقتصاد را دولتی و بخشی را آزاد اداره کرد.
شایعات مطرح شده مبنی بر دستکاری بازار سرمایه توسط دولت به منظور جبران کسری بودجه، ناشی از تحلیل‌های غیرکارشناسی برخی فعالان بورسی است. عملیات بازار باز، یکی از راه‌های جمع‌کننده نقدینگی و هدایت آنها به سمت تولید و کاهش تورم است.
مشاور معاونت اعتبارات بانک آینده با اشاره به حجم بالای میزان نقدینگی به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، گفت: در بازارهای کشور میزان نقدینگی، بالغ بر ۳ هزار هزار میلیارد تومان برآورد شده است. این مقدار از حجم نقدینگی در بازار، افزاینده تورم است.
مجدالدین مقیمی ادامه داد: از سوی دیگر، کسری بودجه دولت، از جمله مواردی است که به افزایش نقدینگی دامن می‌زند. در این راستا، اگر دولت برای تأمین کسری بودجه خود از منابع بانک مرکزی استفاده کند، این موضوع به افزایش تورم و افزایش پایه پولی در کشور می‌انجامد که افزایش حجم نقدینگی را نیز در پی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه و بازار باز (عملیات بازار باز بین بانکی) از جمله راه‌های کنترل نقدینگی هستند، ابراز کرد: بخشی از عملیات بازار باز بانک مرکزی برای کنترل حجم نقدینگی و در نتیجه، کنترل و کاهش تورم است. عملیات بازار باز نه تنها منجر به خروج سرمایه از بورس نمی‌شود، بلکه به تقویت تولید و کاهش تورم نیز می‌انجامد.
این کارشناس اقتصادی و امور بانکی توضیح داد: با کاهش تورم، تولید تقویت می‌شود و با تقویت تولید، ارزش سهام شرکت‌های تولیدی نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، بازار سهام که بازاری مبتنی بر تولید و رونق تولید کشور است، توسعه می‌یابد. از این‌روی، دولت‌ها، برای جلوگیری از تورم، از بازار باز و عملیات باز پولی استفاده می‌کنند.
وی با اشاره به ماهیت عملیات بازار باز، خاطرنشان کرد: بازار باز نه تنها هیچگونه اثر منفی بر بازار سرمایه ندارد بلکه این عملیات به تقویت بازار سهام به شیوه غیرمستقیم نیز کمک می‌کند. بنابراین، بازار پولی و عملیات این بازار در بازار سرمایه از طریق تابلوی فرابورس در قالب عملیات بازار باز، به بازار سرمایه آسیب نزده است.
مشاوره معاونت اعتبارات بانک آینده با اشاره به اینکه حجم بالای نقدینگی به بازار سرمایه آسیب زده است، عنوان کرد: اگر بخواهیم با نگاه به سیستم بانکی، به دنبال دلایلی برای ریزش بازار طی مدت اخیر باشیم، باید به نرخ سود در بانک‌ها اشاره کرد. به بیانی دیگر، کنترل دستوری نرخ سود بانک‌ها، بر بازار سرمایه تأثیرگذار است.
افزایش درآمد سرانه ملی و کاهش فقر از جمله اهداف عالی اقتصادی در هر کشوری به‌شمار میروند. این امر با کاهش تورم رقم می‌خورد، زیرا میان قدرت خرید مردم و تورم همبستگی مستقیمی وجود دارد. بازار سرمایه، عملیات بازار باز، فروش اوراق قرضه توسط دولت از جمله راه‌کارهایی برای جلوگیری از تورم است که در همه جای دنیا این موضوع مشاهده می‌شود.
وی با اشاره به دغدغه اقتصاددانان در ارتباط با اثرات مخرب افزایش پایه پولی، تصریح کرد: اگر دولت از منابع بانک مرکزی به‌طور مستقیم برداشت کند یا بانک مرکزی بدون پشتوانه اقدام به انتشار پول کند، این امر به افزایش پایه پولی که پدیده‌ای خطرناک برای اقتصاد به‌شمار می‌رود، می‌انجامد.
به گفته مقیمی، ایجاد هر گونه بازاری که به کنترل و جذب نقدینگی در مسیر درست می‌انجامد چه از مسیر بازار سرمایه و چه از مسیر عملیات بازار باز، همگی برای کنترل نقدینگی و در نتیجه کنترل تورم، موثر است.
بازار پول و سرمایه؛ دو نهاد متعادل‌کننده هموزن برای اقتصاد کشور
وی با اشاره به شایعات مطرح شده در میان فعالان بازار سرمایه مبنی بر دستکاری بازار سرمایه توسط دولت به منظور جبران کسری بودجه، تأکید کرد: این مباحث برگرفته از تحلیل‌های غیرکارشناسی است. عملیات بازار باز، یکی از راه‌های جمع‌کننده نقدینگی و هدایت آنها به سمت تولید و کاهش تورم است.
این کارشناس بازار مالی و پولی با اشاره به ارتباط میان بازار سرمایه و بازار پول، گفت: این دو بازار به مثابه دو بال همسان و هم‌اندازه یک هواپیما هستند. اگر یکی از بال‌های هواپیما کوچک‌تر از دیگری باشد، برای حفظ تعادل، نیاز به مصرف انرژی فراوانی است. ارتباط این دو بازار نیز همین‌گونه است. بنابراین، این دو نه تنها رقیب یکدیگر، بلکه مکمل و همراه با یکدیگر هستند.
وی ادامه داد: آنچه که باعث ایجاد این تصور شده که در شرایط فعلی بازار پول، بازار سرمایه را کنار زده، به این امر باز می‌گردد که این دو بازار با یکدیگر تناسب ندارند. به بیانی دیگر، برخلاف بسیاری از کشورها که بازارهای مالی آنها تقویت شده و میان این دو بازار یادشده تناسب ایجاد شده است، در کشور ایران این موضوع هنوز رخ نداده است.
مشاوره معاونت اعتبارات بانک آینده با اشاره به اینکه نزدیک به ۸۵ درصد از تأمین مالی در کشور بر دوش بازار پولی یا همان بانک‌ها است، اظهار کرد: به همین دلیل بر بازار پولی فشار زیادی وارد است. از طرف دیگر، علیرغم توسعه کمی و کیفی بازار سرمایه طی سال‌های اخیر، همچنان زیرساختارها و سامانه‌های لازم در این بازار مهیا نشده است.
این کارشناس اقتصادی و امور بانکی با تأکید بر اینکه عدم تناسب میان این دو بازار به اقتصاد صدمه می‌زند، تصریح کرد: لازم است بازار پول و بازار سرمایه همواره با یکدیگر تعادل داشته باشند. هر اقتصادی نیاز به چوب تعادل یا همان «چانچو» دارد. آن چه که به این تفکر که این دو بازار رقیب هم هستند، دامن می‌زند، عدم تناسب این دو بازار با یکدیگر است. لازمه مرتفع کردن این امر، ایجاد تعادل است که آن هم نه در حرف بلکه در عمل و با حمایت از بازار سرمایه صورت می‌پذیرد.
قبل از شروع معاملات امروز بازار سهام ، نماد شرکت های خوراک دام پارس ، البرزدارو و مادیران به دلیل اعلام رویدادی مهم به همراه سایپا شیشه به علت نوسان بیش از 20 درصدی و برای یک ساعت بسته شد .
شرکت های تراکتورسازی و محور سازان ایران‌خودرو هم برای یک روز و پتروشیمی آبادان ، سرمایه گذاری معیار صنعت پارس و پشم بافی توس برای دو روز کاری از تابلو معاملات خارج شدند.
همچنین شرکت تجهیزنیروی‌زنگان که در بازار پایه زرد فرابورس حضور دارد و در روزهای گذشته روند صعودی داشت تا 10 آذر تعلیق شد و تعلیق بانک آینده به دلیل عدم رفع ابهام تا 13 آذر تمدید شد تا سهامداران این بانک حاضر در بازار پایه نارنجی ، همچنان از 28 شهریور محکوم به صبر باشند.
براساس این گزارش، برای سهام سرمایه گذاری افتخار سهام هم از امروز محدودیت حجمی 10 هزار سهمی در هر سفارش تعیین و بازارگردانی سهام پتروشیمی اصفهان نیز طبق دامنه مجاز نوسان قیمت و با استفاده از روش بازارگردانی مبتنی بر حراج شروع شد .
شرکت آتیه داده پرداز از انعقاد قرارداد مهم ارسال انبوه پیامک‌‌‌های بانک از تمامی اپراتورهای فعال کشور به مبلغ ۳/ ۳۹ میلیارد تومان با بانک ملت خبر داد. ضمنا نحوه تسویه بر اساس صورتحساب ماهیانه است.
سامان در گزارش صورت‌های مالی تلفیقی ۶ ماهه منتهی به شهریورماه ۱۴۰۰ مجموع درآمد تسهیلات اعطایی و سپرده‌گذاری و اوراق بدهی طی این دوره یک‌ساله برابر با ۴۳،۴۲۴ میلیارد ریال ارائه‌شده که رشد نزدیک ۶۴ درصدی را نسبت به دوره مشابه سال گذشته از آن خودکرده، خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌گذاری این بانک با افزایش ۵۵۴ درصدی از ۷۷۵ میلیارد ریال به ۵،۰۷۱ میلیارد ریال رسیده است.
مجموع درآمد عملیاتی بانک سامان در پایان سال دوره ۶ ماهه منتهی به شهریورماه ۱۴۰۰ برابر با ۹،۲۲۹ میلیارد ریال گزارش‌شده و این در صورتی است که نسبت به سال گذشته افزایش ۳۳ درصدی را به ثبت رسانده است.
هزینه‌های اداری و عمومی بانک سامان در پایان سال دوره میاندورهای ۶ ماهه منتهی به شهریورماه ۱۴۰۰ در مقایسه با سال گذشته ۸ درصد افزایش را به همراه داشته که مبلغ ۶،۹۶۱ میلیارد ریال را از خود بر جای گذاشته، همچنین این بانک با سود خالص ۶،۱۱۹ میلیارد ریالی مواجه بوده که نسبت به سال گذشته ۴۱ درصد افزایش پیداکرده و سود خالص هر سهم برابر با ۵۳۲ ریال بوده که ۴۱ درصد رشد داشته است.
بر پایه این گزارش صورت گرفته، بانک سامان در گزارش صورت‌وضعیت مالی ۶ ماهه میاندورهای منتهی به شهریورماه ۱۴۰۰ سال خود مجموع داراییهای ثبت‌شده را برابر با ۹۸۷،۵۰۶ میلیارد ریال ارائه کرده که رشد ۲۴ درصدی را نسبت به سال گذشته شاهد بوده و «تسهیلات اعطایی و مطالبات از اشخاص غیردولتی» بیشترین مقدار دارایی این بانک را با ۵۵۴،۶۸۴ میلیارد ریال از آن خودکرده است.
مقدار سرمایه بانک سامان همچنان بدون تغییر نسبت به سال گذشته ۶ هزار میلیارد ریال گزارش‌شده، همچنین سود انباشته ارائه‌شده بانک سامان در پایان دوره ۶ ماهه میاندورهای برابر با ۱۲،۷۶۰ میلیارد ریال بوده که با افزایش ۵۴ درصدی مواجه بوده است.
ونیکی در مهرماه ۲۷۹میلیارد تومان سود از واگذاری سهام و همین‌طور ۷/ ۶۵ میلیارد تومان از محل سود مجامع کسب کرده است. ارزش بازار پرتفوی بورسی شرکت طی دوره یک ماهه منتهی به مهر ماه از مبلغ ۸/ ۳۲۵۷۱ میلیارد تومان به ۳/ ۴۶۳۷۹ میلیارد تومان رسیده است که نسبت به ابتدای دوره ۳۹/ ۴۲درصد افزایش یافته است.
بهای تمام شده پرتفوی شرکت در انتهای مهر ماه ۵,۹۲۹ میلیارد تومان بوده که با رشد۲/ ۶۸۲ درصدی به ۳/ ۴۶۳۷۹میلیارد تومان رسیده است. شرکت سرمایهگذاری ملی ایران در دوره ۹ ماهه منتهی به ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ به ازای هر سهم ۱,۳۶۷ ریال سود محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل۷/ ۴۷درصد افزایش داشته است.
سود خالص این شرکت در دوره ۹ ماهه یادشده ۲,۳۹۲میلیارد تومان بوده که ۸۱/ ۴۷درصد رشد داشته است.
صبا تامین در مهر مجموعا ۵/ ۱۶ میلیارد سود کسب کرده است که حدود ۱۰میلیارد آن سود مجمع شستا و ۵/ ۶ میلیارد آن سود واگذاری سهم بوده است. این شرکت در شهریور ۶۰میلیارد سود از واگذاری سهام شناسایی کرده بود. در مرداد ۱۵۰میلیارد سود واگذاری سهام و ۳۳میلیارد سود مجمع به دست آورد. این دو عدد در تیر ۲۳۲ و ۱۲۴ بود. در خرداد ماه ۱۴۶۵ میلیارد تومان سود حاصل از واگذاری سهام شناسایی کرد که عمده آن از واگذاری ۵/ ۱ میلیارد سهم تاصیکو با قیمت ۹۸۶۳ ریال بوده است. در اردیبهشت ماه ۹میلیارد سود حاصل از واگذاری سهام و ۴۷۰میلیارد سود سهام و در فروردین ۲۰میلیارد تومان سود حاصل از واگذاری سهام شناسایی کرده بود.
ارزش بازار پرتفوی بورسی شرکت طی دوره یک ماهه منتهی به مهر ماه از مبلغ ۳۷,۸۰۵میلیارد تومان به ۳۹,۲۲۱میلیارد تومان رسیده است.
بهای تمامشده مجموع شرکت‌های بورسی وغیربورسی این شرکت در انتهای مهر ۱۰,۸۰۷میلیارد تومان و ارزش بازاری آن مبلغ ۳۹,۲۲۱میلیارد شده است که رشدی ۲۶۲درصدی را نشان می‌دهد. این شرکت مجموعا در سال مالی جاری (منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۱) ۲۴۸۱میلیارد تومان سود واگذاری سهام و سود مجمع به دست آورده است. این عدد در مدت مشابه سال قبل شرکت ۳۸۵۲ میلیارد بوده است.
با صعود قیمت طلا تا نزدیکی 1870 دلار در هفته گذشته و عدم توانایی فلز زرد برای عبور از این مقاومت کلیدی، طلا دچار فروش فنی شده و قیمت آن تا پایین سطح حمایت کلیدی 1850 دلاری کاهش یافت.
هم اکنون هر اونس طلای جهانی 1845 دلار قیمت دارد که همانطور که گفته شد در زیر حمایت اصلی 1850 دلاری قرار گرفته است. قیمت طلا در روز جمعه نزدیک به 20 دلار کاهش را تجربه کرد.
مهم ترین عامل حمایت کننده از افزایش قیمت طلا که مانع از افت بیشتر طلا شد را می توان نگرانی سرمایه گذاران از افزایش تورم بود که فلز زرد را برای آنها جذاب تر می کند.
دیگر عامل کاهش قیمت طلا را می توان افزایش بازده کوتاه مدت ایالات متحده دانست. افزایش بازده باعث می شود هزینه نگهداری طلا افزایش پیدا کرده و در نتیجه تقاضا برای خرید این فلز گرانبها افزایش می یابد.
از طرف دیگر یکی از اعضای فدرال رزرو اعلام کرد که شرایط برای افزایش نرخ بهره در سه ماهه دوم سال 2022 بسیار مناسب است که می تواند دیگر عامل کاهش قیمت طلا باشد.
افزایش نرخ بهره می تواند باعث کنترل تورم شده و ارزش شاخص دلار را افزایش دهد که هر دو موضوع باعث کاهش قیمت طلا می شوند. همچنین هزینه فرصت طلا نیز افزایش یافته و سرمایه گذاران تمایل کمتری برای شرکت در بازار طلا از خود نشان می دهند.
از نظر فنی طلا در شرایط صعودی در نقطه 1870 دارای مقاومت قابل توجهی بوده که عبور از آن می تواند روند صعودی را تشدید کند. از طرف دیگر حمایت اصلی طلا در نقطه 1833 دلار قرار دارد که افت بیشتر می تواند طلا را به سمت این نقطه هدایت کند.
بدون دیدگاه