اگر چه اکثر نشانه‌ها، ادامه کاهش قیمت‌ها را تایید می‌کنند ولی حضور شاخص صنعت بانکداری در منطقه اشباع فروش می‌تواند نقطه امیدی برای پایان ریزش قیمت‌ها باشد. البته پایان روند نزولی نشانه آغاز افزایش قیمت‌ها نخواهد بود و شاخص بعد از آن می‌تواند روندی خنثی در پیش بگیرد. در صورت ایجاد تقاضا از محدوده‌های فعلی، ممکن است افزایش قیمت‌ها در قالب پرده اول از سناریوی افزایشی با هدف ۹ هزار و ۴۵۰ واحد آغاز شود. مسیر فاز اول افزایش قیمت‌ها بسیار دشوار است چون علاوه بر اینکه شاخص باید سطوح مقاومتی ۸ هزار و ۱۰۰ واحد و ۸ هزار و ۷۵۰ واحد را به سمت بالا بشکند، حجم تقاضا باید آنقدر بالا باشد که دو محدوده خط روند نزولی کوتاه‌مدت و میان‌مدت نیز شکسته شوند. فعلا امیدها برای عبور شاخص صنعت بانکداری از پرده اول از سناریوی افزایشی بسیار کم است ولی غیر‌محتمل نیست. در این صورت محدوده سقف تاریخی یعنی سطح ۱۰ هزار و ۹۰۰ واحد به‌عنوان هدف مرحله دوم افزایش قیمت‌ها معرفی می‌شود. منطقه مقاومتی ۱۰ هزار واحد می‌تواند در این پرده به‌عنوان مقاومت نقش بازی کند و مانع از افزایش بیشتر قیمت‌ها شود. رسیدن مرحله سوم از سناریوی افزایشی فعلا دور از ذهن است و نمی‌توان انتظار داشت در کوتاه‌مدت شاخص صنعت بانکداری محدوده‌های بالاتر از ۱۰ هزار و ۹۰۰ واحد را لمس کند.
دنیای اقتصاد : دیروز عده‌ای از سهامداران بورس روبه‌روی مجلس شورای اسلامی تجمعی برگزار کردند. تجمعی که در آن محور شعارهایی که معترضان سر می‌دادند، استعفا و بی کفایتی مدیران بود. دو روز پیش هم سهامدارانی روبه‌روی ساختمان سازمان بورس تجمع کرده بودند و علاوه بر سر دادن شعار، کار به پرتاب تخم مرغ به ساختمان بورس هم کشیده شده بود. به غیر از این تجمع ها، دیروز روزی بود که دو اتفاق تقریبا باعث شد بورس و وضعیت قیمت‌گذاری دستوری فولاد از مسیر آشفته و سنگلاخی خارج شود.
شروع ماجرا
ماجرا از وقتی آغاز شد که دو روز پیش در گروه‌ها و کانال‌های پیام رسان تلگرام دو نامه دست به دست شد. اولی مربوط به جمعی از سهامداران بورس بود که بیان کرده بودند پس از گذشت تنها ۲ ماه از تنظیم شیوه‌نامه قیمت‌گذاری محصولات فولادی وزارت صنعت، معدن و تجارت با اعمال فشار بر ساختارهای قانونی عرضه محصولات فولادی در بورس کالا، برای گذراندن مصوبه جدید و قیمت‌سازی دستوری شمش فولادی تلاش می‌کند که این اقدامات هم از نظر قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی و هم از نظر ساختار قانونی تعریف شده در مکانیزم قیمت‌گذاری محصولات با ایرادات جدی روبهرو است و اجرای آن موجب تحمیل زیان سالانه ۶۰ هزار میلیارد تومانی به جامعه سهامداران خواهد شد.
نامه انتقادی از وزیر صنعت
نامه دوم، نامه گروهی از سهامداران شرکت‌های فولادی خطاب به معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت بود. نامه‌ای که در آن با انتقاد نوشته شده بود که چرا کمر به خشکاندن ریشه این صنعت بسته‌اید و این مساله را مطرح کرده بودند که چرا وزارت صمت به جای اینکه به فکر قیمت مایحتاج عمومی مردم مثل خورد و خوراکشان باشد، نگران قیمت فولاد در چنین شرایط اقتصادی است.
نویسندگان همچنین در بخش دیگری از نامه بلندبالای خود این مساله را مطرح کرده بودند که مردم برای درامان ماندن از تورم و با تشویق دولت به جای اینکه در بازار طلا و ارز سرمایه‌گذاری کنند، در تولید مشارکت کردند و سهام شرکت‌های فولادی را خریداری کردند اما آنچه نگارنده‌های نامه آن را تصمیمات خلق الساعه و هدفدار معرفی کرده‌اند، باعث شده است که سهامداران با زیان‌های سنگین روبهرو شوند. جدا از این نامه ها، چند روز پیش روزهایی جنجالی برای حوزه بورس و به خصوص ماجرای قیمت‌گذاری دستوری فولاد بود.
احسان دشتیانه، عضو هیات مدیره ذوب آهن اصفهان در همین رابطه در صفحه شخصی خود در توییتر مطلبی نوشت که خیلی مورد توجه کاربران این شبکه اجتماعی قرار گرفت و نوشته او را در تلگرام و اینستاگرام هم بازنشر کردند. دشتیانه در صفحه خود نوشت: «مقصر اصلی قیمت دستوری فولاد و توزیع رانت، مجلس، وزارت صمت و بورس کالا نیستند، مقصر اصلی سهامداران هستند. اگر شما سهامداران به حقوق خود آگاه بودید امروز من مدیر فولادی به‌جای ارزان فروشی داوطلبانه باید در کمیسیون تخلفات بورس پاسخگوی تضییع حقوق شما می‌بودم.»
حمایت رئیس‌جمهور
اما بعد از این جار و جنجال‌ها دیروز دو اتفاق افتاد که انگار آبی روی آتش اعتراض‌ها و حواشی به وجود آمده در حوزه بورس بود. اولی مربوط به صحبت‌های حسن روحانی بود که در سخنانش در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مثل همیشه تاکید کرد که بورس یک نهاد اصلی در ایجاد و حفظ تعادل در اقتصاد کشور است، بورس بستر معاملاتی شفاف است، دولت همواره در پی تقویت و حمایت بازار سهام است و نکاتی از این دست.
اما بخشی از صحبت‌های او که مورد توجه کاربران قرار گرفت، بخشی بود که رئیس دولت با بیان اینکه بورس سازوکارهای ویژه خود را دارد، گفت که «سیاست‌گذاری‌های بورس نیز باید از طریق شورای عالی بورس انجام گیرد و از مداخلات غیر کارشناسی در بورس باید پرهیز شود.» خیلی از کاربران صحبت مطرح شده از سمت رئیس دولت را پاسخی به برخی از وزرای دولت می‌دانستند که از هفته گذشته با صحبت‌های خود یا معاونانشان باعث شدند که بورس فضای آشفته‌ای به خود بگیرد و خیلی از سهامداران بیش از گذشته از حضور در این بازار فراری شوند. اتفاق دیگری که به حال و احوال بازار روند مثبتی داد، لغو مصوبه فولادی وزارت صمت از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس دولت دوازدهم بود.
کاربران با بازنشر این خبر که معاون اول رئیس دولت با ابلاغ بخشنامه، شیوه‌نامه قیمت‌گذاری فولاد را که از سوی معاونت وزارت صمت صادر شده بود، بلااعتبار اعلام کرده است، درباره این موضوع می‌نوشتند که درست در همان روزی که روحانی بار دیگر از حمایت دولت از بورس صحبت می‌کند و برخی افراد هشدار می‌دهند که از مداخلات غیرکارشناسی در بورس پرهیز کنند و جهانگیری هم مصوبه فولادی وزارت صمت را لغو می‌کند، شاخص کل بورس بعد از ۳ روز معاملاتی، روزی سبز به خود می‌بیند.
کارشناس بازار سهام
بازار سرمایه در شرایط به‌سر می‌برد که ابهامات و چالش‌های بسیاری پیشروی فعالان آن قرار دارد. ابهامات بسیاری از قبیل مشخص‌نبودن نرخ دلار در بودجه، کسری بودجه، قیمت‌گذاری محصولات مختلف و در کل برنامه اقتصادی دولت برای سال آینده به هیچ‌عنوان قابل پیش‌بینی نیست.
شاهد این ابهامات هم بیانات بسیار متناقض مسوولان کشور است. خوب اگر به این فضای پر‌ابهام چالش‌های سیاسی مختلف بین‌المللی پیشروی ایران را اضافه کنید، می‌توان درک کرد که چرا بازار سرمایه با این نوسانات و هیجانات شدید روبهرو شده است. بعد از اصلاح شاخص و ریزش شدید آن طی ماه‌های اخیر شاهد جبران بخشی از ریزش بودیم ولی با توجه به شرایط ذکر‌شده کنونی و ضعف تقاضا در بازار مخصوصا در نمادهای بزرگ و اصلی باعث خروج نقدینگی فعلی از نمادهای بزرگ به سمت نمادهای شرکت‌های کوچک شده و همچنین نزدیک‌شدن بازار به ماه‌های پایانی و نیاز بیشتر حقوقی‌ها به تامین نقدینگی موجب فشار بیشتر عرضه‌ها شده است.
در این میان بازار بدون توجه به تحلیل بنیادی سهام و ارزشمندی سهام وقتی با فشار فروش در نماد اصلی هر صنعت روبهرو می‌شود، بقیه نمادهای آن صنعت هم به سمت صف‌فروش متمایل میشوند که دقیقا نشان از عدم‌وجود تحلیل در رفتار سهامداران دارد. اما پاشنه‌آشیل همیشگی یعنی دخالت غیر‌قانونی دولت در نرخ‌گذاری‌های دستوری نیز به نوبه خود باعث تلاطم بیشتر بازار شده که خوشبختانه شاهد مخالفت صریح مجموعه ارکان بازار سرمایه با اجرای نرخ‌گذاری دستوری در بورس کالا بودیم که جای بسی امیدواری وجود دارد که سایه این ریسک از سر بازار برداشته شود.
تیم اقتصادی دولت بارها نشان داده‌اند که به هیچ‌عنوان برنامه‌ای برای اداره کشور در این شرایط تحریمی نداشته، بلکه برخلاف قوانین حاکم عمل کرده و به رویکرد اقتصاد دستوری و پادگانی ادامه داده که به افزایش رانت اقتصادی در کشور انجامیده است.
وقتی به‌عنوان مثال قیمت قراضه وارداتی از قیمت پایه شمش فولادی در بورس‌کالا بالاتر است این اصرار بر نرخ‌گذاری دستوری پایین چه منطقی می‌تواند داشته باشد جز رانت‌پراکنی در اقتصاد؟ بورس در اقتصاد جایگاهی برای قیمت‌گذاری دستوری نیست.
زمانی که کالا با قیمت ارزان‌تر از نرخ واقعی در بورس فروخته می‌شود، شرکت تولید‌کننده با ضرر مواجه می‌شود و سهامداران این شرکت نیز که مشمولان سهام عدالت هستند با ضرر مواجه میشوند. به همین دلیل دولت با اصرار بر نرخ‌گذاری دستوری از جیب سهامدار عدالت برای واسطه‌گران سودآوری می‌کند. امروزه در بازار سرمایه بالغ بر ۶۰ میلیون نفر سهامداران این شرکت‌ها هستند، بنابراین هر تصمیمی درخصوص متغیرهای اقتصادی و قیمت‌ها در سودآوری و شرکت‌ها اثرگذار است. از سوی دیگر عدم‌وجود انسجام در سیاست خارجی و وجود بحران‌های هر روزه و تهدید‌های دو‌طرفه داخلی و بین‌المللی فضای نا‌امنی در اقتصاد کشور ایجاد کرده است.
با این وجود اگر بخواهیم کمی امیدوارانه هم به بازار سرمایه نگاهی بیندازیم رکود حاکم بر سایر بازارهای رقیب و عدم‌وجود چشم‌انداز مثبت در آنها و حتی احتمال رکود شدیدتر و ریزش بیشتر در بازار‌هایی مثل بازار ارز و مسکن و خودرو باعث شده در صورت حل و فصل مسائل بین‌المللی کشور در کاهش تحریم‌های آمریکا پس از روی کارآمدن جو بایدن، بازار سرمایه از پتانسیل خوبی برای رشد برخوردار است. سایر فاکتور‌های موثر بر بازار سرمایه از جمله قیمت‌های جهانی هم در وضعیت خوبی قرار دارد و در صورت فروش شرکت‌های صادرات‌محور و ورود درآمد حاصل از فروش شرکت‌ها به کشور شاهد رشد خوب سود شرکت‌ها خواهیم بود.\
دنیای‌اقتصاد : در جلسات پیش‌گشایش بعضا سفارش‌هایی به منظور دستکاری بازار یا تحت تاثیر قراردادن سرمایهگذاران وارد سامانه معاملات میشوند. به‌عنوان مثال شخص یا اشخاصی به‌صورت هماهنگ اقدام به ثبت سفارش‌های خرید با ارزش بالا می‌کنند. هدف ایشان خرید سهم نیست بلکه ایجاد تقاضای کاذب و جذب سایر سرمایهگذاران به خرید این سهم است. مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران در گزارشی به قلم حمید اسکندری به سازوکار جلوگیری از دستکاری قیمت در حراج‌ها پرداخته است.
الگوی جهانی پیشگیری از جرائم بورسی
از آنجا که در جلسه پیش‌گشایش زمان دقیق پایان این مرحله معاملاتی دقیقا مشخص است ایشان پس از ایجاد صف خرید یا تحریک تعدادی سرمایه‌گذار برای خرید سهم مورد نظر در ثانیه‌های آخر اقدام به لغو سفارش خود می‌کنند. یا با اصلاح سفارش خود به انتهای صف خرید می‌روند و با استفاده از این سازوکار اقدام به دستکاری بازار می‌کنند. البته دستکاری بازار با توجه به دقیق بودن زمان پیش‌گشایش محدود به مورد یاد شده نیست و موارد دیگری نیز وجود دارد. بورس‌های اوراق بهادار به منظور جلوگیری از دستکاری قیمت‌های پایانی و آغازین و سایر حراج‌ها از دو سازوکار یعنی روش حراج تصادفی و دوره عدم لغو سفارش استفاده می‌کنند.
روش حراج تصادفی
در بیشتر بورس‌های اوراق بهادار اروپایی از روش حراج تصادفی برای پیشگیری از دستکاری بازار استفاده می‌شود. در این روش هیچ‌کس از زمان دقیق اتمام جلسه حراج اطلاع ندارد و در واقع سیستم معاملات به‌صورت خودکار و با استفاده از الگوریتم تولید عدد تصادفی، زمان اتمام جلسه حراج را تعیین می‌کند. بنابراین سرمایهگذاران در پایان دوره پیش‌گشایش هر لحظه ممکن است وارد مرحله حراج آغازین شده و سفارش آنها منطبق و اجرا شود. بنابراین با تصادفی کردن پایان حراج امکان دستکاری در این مرحله از معاملات کاهش می‌یابد. برای تعیین زمان حراج آغازین یک بازه زمانی کوتاه‌مدت به مدت زمان جلسه پیش‌گشایش اضافه یا کسر خواهد شد. به‌طوری که هیچ یک از فعالان بازار از زمان دقیق آن اطلاعی ندارند. به‌عنوان مثال در برخی از بورس‌های اوراق بهادار مانند بورس‌های اسپانیایی دوره پیش‌گشایش برای سفارش‌گیری از ساعت ۸:۳۰ صبح آغاز می‌شود و نیم ساعت طول می‌کشد و حدود ساعت ۹:۰۰ حراج آغازین صورت گرفته و معاملات سهام آغاز می‌شود. در این بورس دوره پیش‌گشایش دارای یک بازه زمانی حداکثر ۳۰ ثانیه‌ای است که با هدف جلوگیری از دستکاری قیمت به‌صورت تصادفی به آن اضافه می‌شود. به عبارت دیگر زمان دقیق گشایش بین ساعت ۹:۰۰:۰۰ و۹:۰۰:۳۰ است که به‌صورت تصادفی تعیین می‌شود. ساعت پایان مرحله اصلی معاملات۱۷:۳۰ است و پس از آن و بدون وقفه، دوره پیش‌پایانی ۵ دقیقه‌ای آغاز شده و در ساعت ۱۷:۳۵ به انتها می‌رسد. این دوره نیز بازه زمانی۳۰ ثانیه‌ای تصادفی دارد که به آن افزوده می‌شود. برخی دیگر از بورس‌ها همانند دویچه بورس آلمان ۱۰ دقیقه انتهایی پیش‌گشایش را به پایان تصادفی تخصیص داده است. یعنی هر لحظه در ۱۰ دقیقه پایانی پیش‌گشایش امکان توقف و ورود به مرحله حراج آغازین وجود دارد. استفاده از این سازوکار در بین بورس‌های اوراق بهادار در حال افزایش است و در بررسی‌های انجام شده در سال ۲۰۲۰ بورس‌های نام برده در جدول شماره یک اقدام به استفاده از این سازوکار می‌کردند.
دوره عدم لغو سفارش
برخی دیگر از بورس‌های اوراق بهادار به منظور جلوگیری از دستکاری پیش‌گشایش و سایر مشکلات موجود در آن اقدام به اضافه کردن یک مرحله به مراحل معاملاتی کرده‌اند. این مرحله با عنوان دوره عدم لغو سفارش شناخته می‌شود. به عبارت دیگر حراج‌ها در برخی از بورس‌ها شامل سه مرحله به شرح زیر است:
۱- مرحله پیش‌گشایش: این مرحله همان مرحله پیش‌گشایش استاندارد است که در فصل اول جزئیات مربوط به آن شرح داده شد. به‌صورت خلاصه می‌توان گفت در این مرحله سرمایهگذاران می‌توانند سفارش‌های جدید خود را وارد، اصلاح یا حذف کنند. با تغییر سفارش‌ها قیمت تئوریک گشایش نیز تغییر کرده و برای عموم نشان داده می‌شود.
۲-دوره عدم امکان لغو سفارش: این دوره بلافاصله و بدون وقفه پس از دوره پیش‌گشایش آغاز می‌شود. طی این دوره، سرمایهگذاران نمی‌توانند سفارش‌های پیشین و موجود را اصلاح یا لغو کنند. با وجود این، امکان ثبت سفارش‌های جدید وجود دارد. در این مرحله نیز همانند پیش‌گشایش تنها امکان ارسال سفارش وجود دارد و هیچ معامله‌ای انجام نمی‌شود. این مرحله با جلوگیری از تغییر یا حذف سفارش‌ها سعی در بهتر کردن قیمت حاصل از حراج دارد. این دوره برای برخی بورس‌ها به حدی جذاب بوده است که اقدام به جایگزین کردن این دوره به‌جای دوره پیش‌گشایش کرده‌اند یعنی در تمام دوره سفارش‌گیری تنها امکان ثبت سفارش جدید امکان‌پذیر است و سفارش‌های ثبت شده در این دوره را نمی‌توان حذف کرد یا تغییر داد. البته در برخی موارد بورس‌ها اعلام کرده‌اند که امکان اصلاح سفارش در صورتی مجاز شمرده شده است که تغییر سفارش ورودی از نظر بورس منجر به بهبود قیمت تئوریک گشایش شود. علاوه بر موارد یاد شده برخی دیگر از بورس‌ها اقدام به اخذ کارمزد در صورت تغییر یا حذف سفارش در دوره پیش‌گشایش کرده‌اند. به این صورت سعی شده تا با افزایش هزینه دستکاری، کشف قیمت را بهبود بخشند.
۳- مرحله گشایش: الگوریتم مورد استفاده در این مرحله همان الگوریتم کشف قیمت تئوریک گشایش است که در فصل اول شرح داده شد. این مرحله پس از پایان تصادفی یا مرحله عدم لغو سفارش یا مرحله پیش‌گشایش مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای انطباق سفارش‌ها با یکدیگر است. همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد این دوره یک لحظه زمانی است که در آن امکان ورود، تغییر یا لغو سفارش وجود ندارد.
برخی بورس‌های اوراق بهادار از حراج تصادفی یا دوره عدم لغو سفارش به تنهایی استفاده کرده‌اند و برخی دیگر بنا بر شرایط بازار اقدام به استفاده از ترکیب هر دو کرده‌اند ولی در کل استفاده از این ساز وکار در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از بورس‌های اوراق بهادار قرار گرفته است که در جدول شماره (۲) برخی از بورس‌هایی که در سال ۲۰۲۰ از این سازوکار استفاده کرده‌اند، اشاره شده است.
دنیای‌اقتصاد : شاخص کل بورس تهران در حالی پس از ۳ افت متوالی سبزپوش شد و با ثبت بیشترین میزان رشد از ۲۹ آذرماه، مجددا کانال ۳/ ۱میلیون واحد را بازپس گرفت که تردید در معاملات بورس‌بازان خودنمایی می‌کند. شکی که به واسطه ناپایداری مقررات به این بازار تحمیل شده است و با وجود جذابیت قیمت سهام، با هر سیگنالی روند بازار را تغییر می‌دهد. همین امر سبب شده است تا پای واکنش به اخبار روزمره به دادوستدهای بورسی باز شود. این اخبار می‌تواند در هفته‌های آتی بر جریان معاملات اثر بگذارد.
روز گذشته بازار سرمایه پس از سه روز متوالی ریزش بالاخره به مدار صعود بازگشت و شاخص بورس تهران ضمن پیشروی ۶/ ۱ درصدی قیمت‌ها توانست مجددا سطح روانی یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی این نماگر را از فروشندگان سهام پس بگیرد. با بررسی تحولات رخ داده در این روز به نظر می‌رسد که با دلگرمی به کوتاه شدن دست وزارت صمت از جیب شرکت‌های فولادی راه برای افزایش دوباره قیمت‌ها در بورس باز شده است. با این حال مشخص نیست که افزایش تقاضا در روز یکشنبه در روزهای پیش‌رو نیز تا حدی پایدار باشد که شاهد شکل‌گیری روند صعودی در هفته‌های پیش‌رو باشیم. در این میان آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد توجه سرمایهگذاران به افزایش نوسان قیمت‌ها بر پایه اخبار روزمره داخلی و خارجی است که می‌تواند در هفته‌های آتی به دست به دست شدن جریان معاملات سهام میان خریداران و فروشندگان منجر شود. یک روز پس از افت قابل توجه شاخص بورس تهران و شکسته شدن حمایت روانی یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی نماگر یاد شده، موجی از خوش‌بینی به معاملات سهام بازگشت و همین امر سبب شد در روز یکشنبه شاهد رشد بیش از ۲۰ هزار واحدی دماسنج اصلی بازار سهام باشیم. این تغییر جهت پس از آن اتفاق افتاد که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور روز شنبه طی سخنانی ضمن اعلام موضع حمایتی درخصوص بازار سرمایه از لزوم دخالت نکردن در سازوکار قیمت‌ها در بورس کالا گفت و از لغو شیوه‌نامه قیمت‌گذاری جنجالی زنجیره فولاد خبر داد. هر چند بعد از آن معاون وزیر صمت این خبر را تکذیب کرد. این دستورالعمل که پیش‌تر از سوی شخص وزیر صنعت، معدن و تجارت صادر شده بود و از جانب او به طرق مختلف تایید شده بود در حالی مخالفان زیادی دارد که تاثیرات مخرب آن بر درآمدزایی شرکت‌های تولید‌کننده فولاد و به تبع آن بازار سرمایه موجی از ناامیدی را در میان سرمایهگذاران برانگیخت. آن طور که انتظار می‌رفت اجرای این شیوه‌نامه می‌توانست به راحتی بخش قابل توجهی از سود تولیدکنندگان در صنایع فولادی را کاهش دهد و به جای آنکه حاصلی مثبت برای مردم عادی که بسیاری از آنها هم اکنون در قالب سهام عدالت در بازار سرمایه حضور دارند، داشته باشد، با لجاجت بر مسیر بارها آزموده شده دستکاری دولتی قیمت‌ها به بهانه حمایت از مردم ضربه دیگری بر سرمایهگذاران خرد وارد کند. به هر روی اما افزایش امیدواری در مورد نرفتن به مسیر خطای قیمت‌گذاری دستوری و ابراز تمایل دولت به عدم دخالت در قوانین و سازوکارهای بورس سبب شد تا روز گذشته پس از سه روز ریزش متوالی شاخص کل بورس تهران به میزان ۶/ ۱ درصد (بیشترین درصد افزایش از ۲۹ آذرماه) رشد کند. صعود این نماگر بار دیگر حمایت شدن قیمت نمادهای بورس در بالای سطح روانی یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحدی را محتمل کرد.
موج سواری با اخبار
بررسی تحولات روزهای اخیر در بازار سرمایه به خوبی نشان می‌دهد که فعالان این بازار با توجه به نوسان سنگین قیمت‌ها در ماه‌های اخیر که به افزایش نماگر اصلی بورس به سطح ۲میلیون و ۱۰۰ هزار واحد و سپس افت آن به میزان ۹۰۰ هزار واحد انجامید را به‌عنوان گواهی برای احتیاط بیشتر در خرید و فروش‌های خود در نظر گرفته‌اند. همین امر سبب شده پای واکنش به اخبار روزمره به معاملات سهام باز شود.
این در حالی است که افزایش ریسک ناپایداری مقررات طی ماه‌های یادشده هم از جانب سازمان بورس و هم از جانب وزارت صمت شرایطی را پدید آورده تا چگونگی حضور دولت در بازار سرمایه و نگاه آن به این بازار به‌عنوان قلکی برای تامین مالی بر عدم اطمینان یاد شده بیفزاید. ماحصل این امر چیزی نبوده جز واکنش‌های دفعی و آنی به اخبار موثر بر عملکرد شرکت‌ها که این روزها عمدتا از جانب بازارهای جهانی به گوش می‌رسد. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که در حال حاضر تقابل دیدگاه‌ها در مورد ارزندگی شرکت‌ها در قیمت‌های فعلی، بر جذابیت سهام برای برخی از فعالان بازار، افزوده است.
تحلیل بازار یا طبیعت آن
روز گذشته در شرایطی بسیاری از نمادهای حاضر در گروه فلزات اساسی و کانه‌های فلزی به دلیل صحبت‌های معاون رئیس‌جمهور و افزایش احتمال لغو مصوبه فولادی صمت با افزایش سنگین تقاضا مواجه شدند که به نظر می‌آید امیدواری به بهبود شرایط سیاسی و بازتر شدن حلقه تحریم‌ها در اقتصاد کشور توانست امیدواری به آینده و نمادهای بانکی و خودرویی را نیز افزایش دهد. از طرفی این طور به نظر می‌آید که رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی و رسیدن هر بشکه نفت برنت دریای شمال (معیار همسوتر به نفت ایران) به قیمت ۵۶ دلار در معاملات روز جمعه عاملی بوده که توانسته سهام پتروپالایشی را با افزایش تقاضا مواجه کند. البته توجه به این نکته نیز ضروری است که به گفته بسیاری از کارشناسان پس از چند روز افت قیمت هر نوع افزایش تقاضا در روند نزولی امری محتمل است و بیش از آنکه بر پایه اخبار و تغییرات موجود رخ دهد بیشتر با توجیه این رویداد‌ها اتفاق می‌افتد.
البته دلایل این رخدادها هرچه که باشد در حال حاضر سبب شده بسیاری از سرمایهگذاران خرد که از ابتدای سال همچنان در این بازار حضور دارند و سعی کردند تا با امتحان کردن شانس خود در سرمایه‌گذاری بخشی از افت ارزش دارایی خود را در سال‌های اخیر جبران کنند، در روز گذشته نفس راحتی بکشند. پیامد همین مساله بود که توانست روز گذشته ارزش معاملات خرد در بورس تهران را به ۹ هزار و ۸۶۹ میلیارد تومان برساند. در این روز ارزش معاملات خرد در فرابورس نیز به ۴۱۷۰ میلیارد تومان رسید که در مقایسه با ارزش معاملات ۵۲۹۱ میلیارد تومانی آن در مقایسه با میانگین روزهای اخیر نسبتی معقول را شامل می‌شود.
شدت رشد شاخص بورس به‌عنوان مهمترین نماگر بازار سرمایه در روز یکشنبه حکایت از آن دارد که به رغم قابل توجه نبودن درصد تغییر این شاخص نسبت به روزهای صعودی ماه‌های اخیر همین افزایش ۶/ ۱ درصدی نیز از بیست و نهم آذرماه در سال جاری تاکنون تکرار نشده است. بررسی تغییر و تحولات روی داده در بازار سهام طی روز گذشته نشان می‌دهد که در بورس تهران از کل ۳۳۵ نماد معامله شده در این بازار، ۱۴۳ نماد صف خرید به ارزش ۸۵۶ میلیارد تومان داشتند در مقابل ۴۳ نماد صف فروش بودند که ارزش آنها جمعا به ۲۰۲ میلیارد تومان می‌رسید. در این روز ۸۵ نماد دارای قیمت پایانی منفی و در مقابل ۲۳۰ نماد دارای قیمت پایانی مثبت بوده‌اند.
در فرابورس نیز کلیت تغییرات رخ داده مانند بورس تهران بود به‌طوری که از مجموع ۱۳۴ نماد معامله شده ۵۱ نماد صف خرید ۸۶۵ میلیارد تومانی داشتند و ۱۴ نماد صف فروش ۵۵۴ میلیارد تومانی را به ثبت رساندند در این روز ۴۳ نماد فرابورسی دارای قیمت پایانی منفی و در مقابل ۹۱ نماد دارای قیمت پایانی مثبت بودند.
بدون دیدگاه