اخبار های بورس 1400.12.25

بانک مرکزی نرخ تسعیر اقلام پولی و دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک‌ها و موسسات، در پایان سالی مالی ۱۴۰۰ را برای هر یورو ۲۲ هزار تومان و برای هر دلار نیز۲۰ هزار تومان اعلام کرد.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، بانک مرکزی نرخ تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی برای گزارشگری مالی منتهی به پایان سال مالی ۱۴۰۰ را اعلام کرد.

بر این اساس نرخ تسعیر برای هر یورو ۲۲ هزار تومان و هر دلار آمریکا ۲۰ هزار تومان تعیین شد.

سایر اسعار نیز باید بر مبنای نرخ برابری آن به یورو در پایان اسفندماه سال ۱۴۰۰ تعیین شود.

همچنین طبق بخشنامه ابلاغی، سود (زیان) ناشی از تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی در پایان سال مالی به حساب سود و زیان دوره منتقل شود.

چنانچه مانده سرفصل «حساب سود و زیان انباشته» بانک و مؤسسه اعتباری غیربانکی قبل از تخصیص اندوخته‌ها نشان‌دهنده سود باشد، سود مزبور تا مبلغ سود ناشی از تسعیر (پس از حذف آثار مالیاتی احتمالی) به عنوان سود قابل تقسیم محسوب نمی‌شود و باید صرف افزایش سرمایه آن بانک و مؤسسه اعتباری غیربانکی شود.

چنانچه مانده سرفصل مزبور نشان‌دهنده زیان باشد، سود ناشی از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی، تنها کاهنده زیان انباشته خواهد بود.

نرخ تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی برای پایان سال مالی ۹۹ معادل ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان برای هر یورو و ۱۱ هزار تومان برای هر دلار بود.

بازار ابزارهای طلایی بورس‌کالا در روزهای پایانی سال‌جاری در حالی به معاملات خود ادامه می‌دهد که جریان کلی بازار در عموم ساعات معاملاتی با نوسان منفی نرخ همراه شده و از سبزپوشی‌‌‌های مکرر هفته گذشته تا حد زیادی فاصله گرفت.
این روزها که بازار ارز داخلی روند به‌نسبت باثباتی را در پیش گرفته و در سطوح قیمت فعلی نوسان محدودی را به ثبت می‌‌‌رساند، راهبر اصلی معاملات ابزارهای طلایی بورس‌کالا، رخدادهای موجود در بازارهای جهانی و بهای اونس طلاست که اخیرا تضعیف شده است، به‌طوری که روز گذشته به مرز 1930دلاری در معاملات نزدیک شد؛ چرا که سرمایه‌گذاران معتقدند در جلسه روز چهارشنبه فدرال‌رزرو، بار دیگر نرخ بهره به میزان 25صدم درصد افزایش خواهد یافت که گامی دیگر در اجرایی کردن سیاست‌‌‌های انقباضی به شمار می‌رود. به این ترتیب نگهداری دارایی‌‌‌های بدون بازده همچون شمش طلا هزینه فرصت بالایی برای سرمایه‌گذاران در بر خواهد داشت. از طرف دیگر با ادامه مذاکرات میان روسیه و اوکراین، چشم‌‌‌انداز برقراری صلح مثبت ترسیم می‌شود که در کنار سیاست‌‌‌های مهار تورم، فضا را برای افزایش تقاضای تقاضا محدود کرده است. به این ترتیب آنچه جریان بازارهای طلا در معاملات جهانی نشان می‌دهد، عدم‌حمایت از روند صعودی اونس جهانی طلاست که به‌وضوح می‌‌‌توان در روند نزولی بهای این فلز گرانبها در روزهای اخیر مشاهده کرد که انعکاس این اثر کاهشی در بازارهای داخلی ما به‌ویژه ابزارهای مالی-طلایی خودنمایی می‌کند. اونس طلا در روزهای اوج قیمتی خود در هفته گذشته کانال 2070دلاری را نیز فتح کرد و چهره معاملات اوراق سپرده سکه و واحدهای صندوق طلا در بورس‌کالا را به سمت سبزپوشی سوق داد؛ اما انتظارات معامله‌‌‌گران این دو بازار تنها در محدوده منفی اندکی تعدیل شد. به این ترتیب فاصله دو نرخ ابطال و قیمت بنیادین اوراق طلایی بورس‌کالا همچنان منفی باقی ماند؛ چرا که اهالی این بازار این جریان مثبت را امری گذرا دانسته و سعی کردند استراتژی کلان معاملات خود را در حالی که از نوسان مثبت روزانه استفاده می‌کنند، در همان سطوح قبلی حفظ کنند. به این ترتیب از معاملات هیجانی در این دو بازار و ورود و خروج قابل‌توجه سرمایه خبری به ثبت نرسید. روز گذشته در هر دو بازار گواهی و صندوق طلا، شاهد سرگیجه قیمتی بودیم که در نهایت به افزایش انتظارات منفی در این دو بازار منتهی شد. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که در لحظه تنظیم این گزارش میانگین نرخ پایانی معاملات هر 6صندوق طلای بورس کالا به منفی 33/ 2‌درصد رسید که نسبت به روزهای گذشته در محدوده منفی تعمیق یافت. این در حالی است که علاوه بر افت نرخ پایانی معاملات، قیمت ابطال این اوراق که بخش عمده آن تحت‌تاثیر جریان معاملات در بازار گواهی سپرده سکه طلاست نیز کاهشی شد. به این ترتیب در حالی شاهد تعمیق انتظارات در محدوده منفی هستیم که مجموع سیگنال‌‌‌های مخابره‌شده به این بازار، از ریزش نرخ حمایت می‌کند. از این رو مبتنی بر انتظارات برگرفته از معامله‌‌‌گران این دو بازار، بهای انتظاری دلار در بازار آزاد که دیگر متغیر اثرگذار بر دادوستد اوراق طلایی بورس کالا به شمار می‌رود، با اندکی کاهش در کانال قیمتی 25‌هزار تومان ارزیابی شد.

در آخرین هفته اسفندماه، معامله‌‌‌گران شمش و مقاطع طویل فولادی در بلاتکلیفی خرید یا تعویق خرید با مشخص نبودن نتیجه مذاکرات وین، وضعیت جنگ روسیه و اوکراین و میزان اثرگذاری صحبت وزیر صمت درخصوص کنترل بازار فولاد داخلی قرار گرفتند. عدم‌قطعیت درخصوص مولفه‌های اثرگذار بر بازار فولاد کشور در سال ۱۴۰۱ بیش از رینگ شمش فولاد، خود را در رینگ مقاطع طویل فولادی و بازار آزاد نمایان کرد، به نحوی که از رونق معاملات مقاطع فولادی در بازاز فیزیکی بورس‌کالا کاسته و به گفته فعالان بازار آزاد بر رکود حاکم بر بازار آزاد افزوده شد. البته این رکود نتوانست سدی در مقابل اوج‌‌‌گیری قیمتی مقاطع طویل فولادی باشد و نرخ میلگرد در بازار آزاد طی هفته جاری به کانال ۱۷‌هزار تومانی صعود کرد.
در آخرین هفته اسفندماه فولادسازان بالغ بر 166‌هزار تن شمش را در بازه 13‌هزار و 740تومان تا 14‌هزار و 560تومان به ازای هر کیلوگرم روانه بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران کردند که این محصول با استقبال خوب متقاضیان روبه‌رو شد و در نهایت 125‌هزار تن شمش فولاد با میانگین نرخ 14‌هزار و 700تومان مورد معامله قرار گرفت که رقم قابل‌توجهی برای شمش فولاد تلقی می‌شود. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، بهای تمام‌شده فروش شمش فولاد از این بازار به 16‌هزار تومان به ازای هر کیلوگرم می‌‌‌رسد. در شرایطی که بازار آزاد داخل انباشته از محصول با قیمتی کمتر از کانال قیمتی 16‌هزار تومانی است و به گفته فعالان این بخش بازار آزاد با رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای روبه‌روست، خرید شمش فولاد با نرخی در محدود 16‌هزار تومان تنها با انگیزه صادرات یا پیش‌بینی اوج‌‌‌گیری قیمت در سال آینده توجیه دارد.

بازه تعیین‌شده برای قیمت پایه آخرین عرضه میلگرد در سال 1400 برابر با 15‌هزار و 100تومان تا 15‌هزار و 560تومان بود که البته بخشی از نوردکاران حاضر به عرضه محصول با نرخی کمتر از کف قیمت پایه نیز شدند. استقبال نسبی تجار از میلگردی که نرخی ارزان‌‌‌تر از قیمت شمش فولاد داشت، باعث شد تا 42‌هزار تن محصول از این بازار به فروش برود. میانگین نرخ معامله میلگرد از این بازار برابر 15‌هزار و 560تومان بود که این نرخ نسبت به قیمت فعلی میلگرد در بازار آزاد ارزنده تلقی می‌شود. در این شرایط عدم‌رونق این بازار به دلیل انباشت محصول در انبار تجار داخلی است. انباشت محصول در شرایطی که تقاضای داخلی و مصرفی چندانی در بازار وجود ندارد، مانعی جدی در مقابل صعود نرخ مقاطع در بازار داخل بوده و دست سیاستگذار را برای کنترل قیمت با اعمال فشار باز می‌‌‌گذارد.

میلگرد در بازار آزاد نیز در هفته پایانی اسفند تا 17‌هزار و 200تومان افزایش نرخ داشت که این رقم حدود 300تومان از اوج تاریخی قیمت این محصول در شهریور امسال فاصله دارد. در عین حال بهای هر کیلوگرم میلگرد در بازار آزاد تهران از ابتدای سال 1400 تاکنون حدود 39درصد صعود را تجربه کرد.

روز گذشته انتشار اخبار مثبت از مسکو، روند بازار ارز را تغییر داد و قیمت دلار در آخرین زمان معاملات روز گذشته کاهشی شد.
شاخص ارزی در روز‌های پایانی سال از کریدور ۲ هفته اخیر خود خارج نشد. روز پنج‌شنبه ۱۹ اسفند ماه خبری مبنی بر توقف مذاکرات هسته‌ای وین از سوی هماهنگ‌کننده اروپایی این نشست‌ها، جوزپ بورل، منتشر شد که در نتیجه آن بازار ارز شوک افزایشی تازه‌ای را تجربه کرد. اما در روز ابتدایی هفته جاری و با انتشار سیگنال‌های‌ مثبت مبنی بر موقت بودن این توقف قیمت دلار مجددا به کریدور روز‌های اخیر خود یعنی حدفاصل کف ۲۵ هزار و ۶۵۰ تا سقف ۲۶ هزار و ۴۵۰ تومان بازگشت و در این بازه قیمتی به نوسان پرداخت. این در حالی است که روز گذشته نیز با افزایش فشار تقاضا‌های آخر سال برای دلار، نرخ این ارز توانست به مقدار ۳۰۰تومان نسبت به نرخ روز دوشنبه افزایش پیدا کرده و از مرز مقاومت کریدور مذکور عبور کند. این عبور نیز مانند دیگر تلاش‌های دلار برای افزایش قیمت در ساعات پایانی بازار روز گذشته بی‌نتیجه ماند و نرخ شاخص ارزی مجددا به کریدور محبوب روز‌های اخیر خود بازگشت. تحلیلگران سیاسی-اقتصادی بازار ارز تهران خبر مهم منتشر شده از سوی سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، مبنی بر «دریافت تضمین کتبی از آمریکا درباره همکاری در چارچوب برجام» را عامل اصلی شکست روند افزایشی روز گذشته دلار می‌دانند. طبق محاسبات تحلیلگران ارزی و با انتخاب میانگین کریدور یاد شده به عنوان قیمت پایان زمستان ۱۴۰۰، شاخص بازدهی زمستانه اسکناس آمریکایی رقمی است معادل منفی ۴۳/ ۱۳ که این رقم نشان می‌دهد اسکناس دلار به هیچ عنوان محل سرمایه‌گذاری خوبی برای فعالان بازار تهران در ۳ ماه اخیر نبوده است. در نهایت قیمت دلار در پایان روز گذشته به رقم ۲۶ هزار و ۴۵۰ تومان رسید.

دیروز سه‌شنبه ۲۴ اسفند ماه دلار پس از تلاش‌های بی‌نتیجه بسیار در روز‌های اخیر، در نهایت توانست مرز مقاومت ۲۶ هزار و‌۴۵۰ تومانی را پشت سر بگذارد و وارد پله ششم کانال ۲۶ هزار تومانی شود. این روند افزایشی جدید از ابتدای ساعات کاری بازار روز گذشته آغاز شد. به صورتی که معاملات صبح روز گذشته با اختلاف قیمت ۵۰ تومانی نسبت به نرخ روز دوشنبه و در سطح قیمتی ۲۶ هزار و ۳۵۰ تومان صورت پذیرفت. این نرخ در ادامه روز مجددا افزایش یافت و معاملات دلاری بازار تهران در ظهر روز سه‌شنبه در حوالی مرز مقاومتی ۲۶ هزار و ۴۵۰ تومانی انجام شد. این نرخ در عصر دیروز پای خود را از این هم فراتر گذاشته و وارد پله ششم کانال ۲۶ هزار تومانی شد. اما در انتهای روز دلار با عقبگردی ۲۰۰تومانی که در اثر انتشار اخبار سیاسی مثبت رخ داده بود به پله چهارم کانال ۲۶ هزار تومانی بازگشت. در نهایت و در پایان ساعت کاری بازار روز گذشته دلار با ۱۵۰ تومان افزایش قیمت نسبت به نرخ روز دوشنبه به رقم ۲۶ هزار و ۴۵۰ تومان رسید.

تحلیلگران و کارشناسان ارزی بازار تهران با اشاره به ثبات نسبی نرخ دلار در اسفند ماه سال جاری و افزایش قیمت مشاهده شده در بازار ارز روز گذشته بر این باورند که این روند افزایشی در اثر فشار خرید تقاضا‌های پایان سال بوده است. این افراد همچنین معتقدند که با توجه به انتظارات کاهشی جامعه از آینده ارز، تقاضای دلاری روز گذشته قدرت لازم جهت تثبیت نرخ این ارز خارج از کریدور مذکور را نداشته است. عده دیگری از تحلیلگران سیاسی-اقتصادی بازار ارز تهران نیز نقل قول وزیر امور خارجه روسیه مبنی بر «دریافت ضمانت‌نامه از آمریکا در راستای همکاری برجامی» را عامل بسیار مهم و تاثیرگذار در شکست روند افزایشی روز گذشته دلار خواندند و همچنین از احتمال حصول توافق هسته‌ای جدید در روز‌های باقیمانده از سال جاری را مطرح کردند. طبق بررسی‌ها و نظرات پیشین اکثریت تحلیلگران ارزی بازار تهران، در صورت حصول این مهم و احیای قرارداد برجام بازار ارز شوک کاهشی جدیدی را تجربه خواهد کرد. هر قطعه سکه امامی نیز در بازار روز گذشته با ۳۰ هزار تومان کاهش قیمت نسبت به نرخ روز دوشنبه در رقم ۱۲ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان معامله شد.

برای نخستین‌بار قراردادهای اختیارمعامله بر مبنای واحد صندوق‌های سرمایه‏‏‏‏‏‏‌گذاری قابل‌معامله در بورس اوراق‌بهادار تهران به فعالان بازار ارائه خواهد شد. مهدی زمانی‌سبزی، سرپرست معاونت عملیات بازار بورس اوراق‌بهادار تهران، با بیان مطلب بالا اظهار کرد: دوره معاملاتی نمادهای اختیارمعامله مبتنی‏‏‏‏‏‏‌ بر واحدهای سرمایه‏‏‏‏‏‏‌گذاری دو صندوق واسطه‏‏‏‏‏‏‌گری مالی یکم (دارایکم) و پالایشی یکم (پالایش) با سررسید ‌تیرماه ۱۴۰۱ از روز چهارشنبه ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ آغاز خواهد شد. وی‏‏‏‏‏‏‌گفت: حجم معاملات این بازار که در انتهای سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به‏‏‏‏‏‏‌ترتیب برابر با ۸‌میلیون و ۲۲‌میلیون قرارداد بود، در ۱۱‌ماه ابتدایی سال‌جاری به رکورد ۴۴‌میلیون قرارداد دست‌یافته است؛ همچنین ارزش مفهومی معاملات از سال‌۱۳۹۸ تاکنون با ۲۶۳‌درصد رشد به حدود ۱۱۳‌هزار‌میلیارد ریال رسیده است.

محمدشکری / کارشناس بازارسرمایه
بازارسرمایه از اواسط سال‌۹۹ با فراز و فرود بسیاری همراه بوده است. نوسانات بعضا منفی که در این مدت به سرمایه‌گذاران بورسی تحمیل شد از چند منظر قابل بررسی است و تبعات احتمالی بر روند دادوستدها در ۱۴۰۱ خواهد داشت. وقوع برخی رخدادها مسیر معاملات سهام را با تغییرات عجیبی مواجه کرده است. رخدادهایی که هم‌اکنون و با گذشت‌ ماه‌های متمادی از آن همچنان نمی‌توان با اطمینان کافی از عبور آن خبر داد. گرچه از اواخر سال‌۹۹ به دلیل همزمانی با انتخابات ریاست‌جمهوری و بلاتکلیفی‌های تیم اقتصادی تا حدودی روزهای سختی برای این بازار تصور می‌شد اما با همه این اوصاف تداوم خروج سرمایه‌های خرد و کلان همراه با زیان از دایره پیش‌بینی‌ها خارج بود.
بازار سهام در سال‌ پرحاشیه ۱۴۰۰بسیاری از سهامداران خود را از دست داد. این در حالی است که سایه عوامل اثرگذار منفی که باعث به‌وجود آمدن این شرایط ناخوشایند شدند، همچنان بر سر بازار و سهامدارانش سنگینی می‌کند. این موضوع باعث شده وضعیت بورس در سال‌آینده نیز با اما و اگرهایی همراه باشد. خروج گسترده پول حقیقی در یک سال‌گذشته حاوی درس‌های بزرگی برای متولیان بازارسرمایه است. افت معاملات طی‌ ماه‌های اخیر و بست‌نشینی سهامداران مقابل درهای خروج حاکی از یک نکته بسیارمهم است. نکته‌ای که در صورت مغفول‌ماندن از سوی سیاستگذاران بورسی می‌تواند تراژدی دیگری را برای این بازار رقم بزند. برکسی پوشیده نیست که بخش عمده‌ای از منابع و پول حقیقی از اواخر سال‌۹۸ به پشتوانه حمایت‌‌‌‌‌‌‌ دولت و تشویق و ترغیب برخی سیاستگذاران کشور وارد بورس شد، اما از آنجا که تالارهای شیشه‌ای خود را برای این حجم از استقبال آماده نکرده بودند، در کنار همه بی‌تدبیری‌های متولیان امر تابلوهای سرخ‌پوش معاملاتی نتوانستند روی‌خوشی به تازه‌واردان بازار نشان دهند، از این‌رو بخشی از افرادی که به واسطه تبلیغات مختلف و امیدواری‌های بی‌منطق سر از بازار سهام درآورده بودند در کمتر از یک‌ماه نه‌تنها سرمایه خود را از دست دادند حتی از سر ناچاری نیز راهی بازارهای دیگر شدند.

اتفاقی ناخوشایند که بدون‌شک تا مدت‌ها در کارنامه بورسی کشور از آن به بدی یادخواهد شد. این مهم از آن حیث می‌تواند تهدیدی جدی برای ‌ماه‌های آینده به حساب بیاید که براساس برآوردها و شرایط غیرقابل پیش‌بینی داخلی و خارجی کشور، تحلیل‌ها از بی‌رغبتی کامل سرمایه‌گذاران برای ورود به این بازار حکایت می‌کند. افول بازارسرمایه در یک سال‌اخیر به رقم دعوت برخی مسوولان امر برای ورود مجدد به بازار نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران در مواجهه با چنین رویکردی نسبت به دو سال ‌قبل محتاط‌تر شده‌اند و با احتیاط بیشتری عمل خواهند کرد، به‌طوری‌که به‌نظر می‌رسد دیگر نمی‌توان صرفا بر پایه وعده و وعید، منابع هنگفت و بدون حساب و کتاب را روانه بورس کرد. این موضوع عامل مهمی در به‌وجود آمدن وضعیت نامشخص بازار طی ‌ماه‌های آینده محسوب می‌شود. الگویی ناکارآ که گرچه یک‌بار نتیجه موردنظر را به‌بار آورد اما درنهایت و در ادامه ثمری درپی نخواهد داشت. در مسیر صعود و نزولی که بازار سرمایه طی این دوران پشت‌سر گذاشت درس‌های بسیاری نهفته است اما بدون‌اغراق می‌توان عنوان کرد که سرمایه‌گذار امروز با سرمایه‌گذار سال‌۹۸ بسیار متفاوت است. تفاوت دو دسته مذکور برای سیاستگذاران بازار از آنجا اهمیت می‌یابد که با ایجاد اصلاحات در برخی بخش‌ها شاهد کاهش تنش و بازگشت آرامش و تعادل به بازار باشیم.

روز گذشته سازمان بورس و اوراق‌بهادار از سامانه هوشمند پایش و نظارت بازار سرمایه رونمایی کرد؛ سامانه‌‌‌‌‌‌ای که قرار است چتر نظارتی نهاد ناظر بازارسرمایه را کامل‌‌‌‌‌‌تر از قبل بر روی همه معاملات اشخاص حقیقی و حقوقی گسترده کند. سامانه هوشمند پایش و نظارت بر بازار سرمایه مجهز به پنج سامانه نظارتی مختلف است. سامانه «بیدار» که بر مبنای پایگاه داده تحلیلی، اطلاعات تراکنش‌ها و معاملات، گزارش‌‌‌‌‌‌ها و هشدارهای نظارتی را طراحی می‌کند؛ این سامانه با انواع رنج‌کشی‌‌‌‌‌‌ها می‌تواند برخورد کند. سامانه «نهان» به آمار لحظه‌ای تراکنش‌ها دسترسی دارد که می‌تواند معاملات چرخشی و عرضه و تقاضای همزمان را رصد و کنترل کند. سامانه «آرامیس» به‌طور برخط و تاریخی، سطر به سطر معاملات را بررسی و در مورد سفارش‌چینی‌های صورت‌گرفته از سوی افراد مختلف هشدار صادر می‌کند. سامانه «سانا» به شکل یکپارچه ثبت، رهگیری و گزارش تخلفات را بر عهده دارد و می‌تواند با طراحی گراف روابط و نسبت‌ها، با وقوع تخلفات، برخورد کند. سامانه «دیده‌بان سلامت بازار» هم که ناهنجاری‌های بازار سرمایه را از سوی مردم، ثبت و ضبط می‌کنند. هماهنگی این پنج سامانه می‌تواند نورافکن نظارتی سازمان بورس را بر روی کل بازار بگستراند.
کاهش دامنه تخلفات با گسترش زیرساخت‌های نظارتی
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار در مراسم آیین رونمایی از سامانه جدید پایش و نظارت بازار سرمایه اظهار کرد: امیدواریم انجام کارهای زیربنایی در راستای بهره‌‌‌‌‌‌برداری از زیرساخت‌های فناورانه برای نظارت بر بازار جزو اقدامات پربرکت باشد. وی اعلام کرد: با توجه به گسترش بازارهای مالی، پیچیده‌تر شدن ابزارهای مالی و نیز ابزارهای معاملاتی که توسط معامله‌‌‌‌‌‌گران استفاده می‌شود، بحث نظارت بر بازار سرمایه یکی از دغدغه‌‌‌‌‌‌های اصلی مسوولان حاضر در بازارهای سرمایه است. عشقی با بیان اینکه در بازارهای گسترده دنیا بحث نحوه نظارت و سامانه‌‌‌‌‌‌های نظارتی یکی از مسائل مهمی است که از سوی برخی از افراد نظارتی موردبررسی قرار گرفته و اتفاق‌های بزرگی هم در بازارهای مالی رخ داده است، گفت: ریسک‌های زیادی بر بازار تحمیل می‌شود که نتیجه آن به بخش واقعی اقتصاد سرازیر می‌شود، در ۱۲ سال‌گذشته هم در بازارهای مختلف شاهد این مساله بوده‌ایم. رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار با تاکید بر اینکه بازار سرمایه ایران از این امر مستثنی نیست، گفت: اکنون با توجه به گسترش بازار سرمایه، ورود اشخاص حقیقی و توسعه نهادهای مالی لازم بود تا زیرساخت‌های نظارتی بازار را به نحوی گسترش دهیم که از وقوع تخلفات جلوگیری شود و با شناسایی به‌موقع تخلفاتی که در بازار رخ می‌دهد، دامنه تخلفات را کاهش دهیم.

وی ادامه داد: از ابتدای حضور خود در بازار سرمایه تاکید جدی به تقویت سامانه‌‌‌‌‌‌های نظارتی داشتم که اقدامات خوبی را قبلا انجام داده‌‌‌‌‌‌ایم و تلاش بر تکمیل آن داریم. عشقی با بیان اینکه تاکنون توسعه‌‌‌‌‌‌های خوبی در بازار از لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری انجام شده است تا سامانه‌‌‌‌‌‌های معاملات بتوانند به دقت دستورات خرید و فروش بازار را رصد کنند، افزود: اگر تخلفی رخ دهد و لازم به نظارت باشد هشدارهای لازم از طریق سامانه‌هایی که در اختیار مسوولان قرار گرفته، داده می‌شود و از گسترش تخلفات جلوگیری خواهد شد. وی گفت: ترکیب سامانه‌‌‌‌‌‌های رصد هوشمند شبکه‌های اجتماعی و سامانه‌های نظارتی، استفاده از هوش‌مصنوعی تجزیه و تحلیل خرید و فروش سهام از جمله مسایلی است که اکنون در دستور کار ما قرار گرفته است. عشقی تاکید کرد: با تلاش مسوولان در شرکت مدیریت فناوری برخی از هشدارها به‌صورت آنلاین تعریف شده و امیدواریم با داشتن این قابلیت‌ها وظیفه نظارتی که بر عهده سازمان بورس است را به‌خوبی انجام دهیم.

معرفی سامانه‌‌‌‌‌‌های جدید پایش و نظارت بازار سرمایه
مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق‌بهادار نیز در این مراسم به تشریح این سامانه‌‌‌‌‌‌ها پرداخت و اظهار کرد: ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارآی اوراق‌بهادار و نظارت بر حسن اجرای قانون مذکور در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران در دو قالب اقدامات پیشگیرانه و کشف تخلف انجام می‌‌‌‌‌‌پذیرد. مهدی پارچینی با اشاره به سامانه‌‌‌‌‌‌های نظارتی که سازمان بورس و اوراق‌بهادار طراحی و راه‌‌‌‌‌‌اندازی کرده است، عنوان کرد: در راستای ساماندهی، حفظ و توسعه بازاری شفاف، این سازمان اقدام به طراحی و راه‌‌‌‌‌‌اندازی سامانه‌‌‌‌‌‌هایی کرده است؛ از جمله سامانه دیده‌‌‌‌‌‌بان سلامت بازار سرمایه که درگاه اختصاصی دریافت ناهنجاری‌‌‌‌‌‌های بازار سرمایه است و سامانه سمتا که مدیریت پیگیری امور تخلفات و امور حقوقی و انتظامی سازمان بورس اقدام به راه‌‌‌‌‌‌اندازی آن کرده است.

این مدیر ارشد سازمان بورس ادامه داد: امروز شاهد رونمایی از سامانه «بیدار»، «نهان»، «آرامیس» و «سانا» هستیم. او استخراج هشدارهای نظارتی و دسترسی به آمار لحظه‌‌‌‌‌‌ای تراکنش‌‌‌‌‌‌ها و معاملات را از جمله اهداف تاسیس سامانه «نهان» برشمرد و تصریح کرد: از طریق سامانه «آرامیس»، نظارت آنلاین و تاریخی و بررسی سطربه‌‌‌‌‌‌سطر معاملات و تراکنش‌‌‌‌‌‌ها میسر می‌شود و ثبت، رهگیری و گزارش تخلفات و یکپارچه‌‌‌‌‌‌سازی اطلاعات بازار سرمایه از جمله اهداف طراحی و راه‌‌‌‌‌‌اندازی سامانه «سانا» است. به گفته مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، تمامی داده‌‌‌‌‌‌ها و اطلاعات سامانه‌‌‌‌‌‌ معاملات، کدال، دارندگان اطلاعات نهانی و فضای‌مجازی به سامانه‌‌‌‌‌‌های آرامیس، نهان و بیدار منتقل می‌شوند و اطلاعات از طریق سامانه بیدار (سامانه هشدار نظارتی) برای کنترل به سامانه سانا ارسال و اقدامات لازمی همچون ارسال پیام هشدار از طریق سامانه نامک یا ثبت تذکر یا ثبت تخلف برای اقدام انضباطی و کیفری از طریق سامانه پرتو در صورت لزوم انجام می‌شود.

این مقام مسوول با اشاره به ‌عملکرد سامانه بیدار، گفت: امکان ارسال هشدار تخلفات، گزارش‌‌‌‌‌‌گیری لحظه‌‌‌‌‌‌ای، دسترسی به آرشیو معاملات و تراکنش‌‌‌‌‌‌های کلیه اشخاص و نمادها به‌‌‌‌‌‌صورت آنلاین و تاریخی و همچنین طراحی و پیاده‌‌‌‌‌‌سازی انواع گزارش‌ها شامل گراف، نمودار و جداول موردنیاز ناظران بازار در راستای گسترش و به‌روز‌رسانی مستمر میسر شده است. پارچینی قدرت پردازش بسیار بالا و توامان گزارش‌ها و هشدارهای نظارتی را از جمله مزایای سامانه بیدار برشمرد و افزود: قابلیت طراحی هشدارهای نظارتی پیچیده و پیشرفته، قابلیت طراحی داشبردهای نظارتی پیشرفته و متنوع، افزودن قابلیت‌‌‌‌‌‌های جدید برنامه‌‌‌‌‌‌نویسی تحت python، بهبود زمان پاسخ اجرای هشدارهای پیشرفته به میزان ۱۰ برابر، افزایش کارآیی در فرآیندهای پیش‌پردازش و تجمیع اطلاعات به میزان چهار برابر، افزایش ظرفیت سرویس دهی از ۶۰ کاربر همزمان به بیش از ۲۰۰ کاربر و زیرساخت تحلیل اطلاعات با استفاده از روش‌های علوم داده مبتنی بر به‌روزترین فناوری‌‌‌‌‌‌ها از دیگر مزایای سامانه یادشده به‌‌‌‌‌‌شمار می‌‌‌‌‌‌روند. او با مدنظر قرار دادن گزارش‌ها و هشدارهای نظارتی سامانه بیدار تصریح کرد: هشدار خرید و فروش همراه با رنج قیمتی، هشدار حذف نامتعارف سفارش‌‌‌‌‌‌ها، هشدار دستکاری قیمت بازگشایی، هشدار سفارش‌‌‌‌‌‌چینی گسترده، هشدار معاملات هماهنگ، هشدار پیش‌‌‌‌‌‌دستی در انجام معامله، هشدار فرار از معامله و هشدار نوسانات قیمتی نماد از جمله گزارش‌‌‌‌‌‌هایی است که برای این سامانه طراحی شده است.

مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس افزود: از دیگر گزارش‌ها و هشدارهای نظارتی که توسط سامانه بیدار انجام می‌شود، می‌توان به هشدار سود غیرعادی، هشدار فروش سنگین حقوقی، هشدار Pump & Dump، هشدار Poop & Scoop، هشدار معاملات چرخشی، هشدار کنترل قیمت، هشدار معاملات دو طرفه و ARAS اشاره کرد. او دسترسی به آمار معاملات و تراکنش‌‌‌‌‌‌های کلیه اشخاص و نمادها به‌‌‌‌‌‌صورت آنلاین و لحظه‌‌‌‌‌‌ای را از جمله قابلیت‌‌‌‌‌‌های سامانه نهان خواند و ادامه داد: هشدار و تریگر لحظه‌‌‌‌‌‌ای بر اساس پارامترهای اعلامی ناظران و نمایش لحظه‌‌‌‌‌‌ای سهامدارانی با بیشترین حجم خرید و فروش و همچنین سفارش‌‌‌‌‌‌چینی در کل بازار به‌‌‌‌‌‌منظور رصد لحظه‌‌‌‌‌‌ای تخلف از دیگر قابلیت‌‌‌‌‌‌های این سامانه است. به گفته پارچینی، نظارت آنلاین و تاریخی و نمایش سطربه‌‌‌‌‌‌سطر معاملات و سفارش‌‌‌‌‌‌چینی‌‌‌‌‌‌ها در سطح هر نماد یا کد معاملاتی از جمله قابلیت‌‌‌‌‌‌های سامانه آرامیس است.

او بررسی وضعیت سفارش‌‌‌‌‌‌ها، معاملات، نمادها و کارگزاران در یک زمان مشخص یا در یک دوره زمانی را از جمله مهم‌ترین وظایف این نرم‌افزار برشمرد و گفت: کشف اتوماتیک ناهنجاری‌‌‌‌‌‌ها در بازار، رتبه‌‌‌‌‌‌بندی، تهیه آمار و بررسی وضعیت بازار، تولید هشدارهای نظارتی و تهیه گزارش‌‌‌‌‌‌های دلخواه در یک زمان مشخص یا یک دوره زمانی از دیگر وظایف سامانه آرامیس است. وی ابراز کرد: دسترسی به بانک‌های اقلام اطلاعاتی موردنیاز در فرآیند نظارتی، تهیه چک‌لیست آنلاین سیستمی، وجود تحلیلگر گزارش‌‌‌‌‌‌های سامانه بیدار، ثبت تخلفات و اقلام اطلاعاتی مرتبط با آن به‌صورت متمرکز و رابطه‌‌‌‌‌‌ای و ثبت رویدادهای بازار سرمایه از جمله ویژگی‌‌‌‌‌‌های این سامانه است.

روز گذشته شبکه اجتماعی اینستاگرام، میزبان برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌ای زنده برای بررسی وضعیت بازار سرمایه با توجه به تحولات پیرامونی بود. در این لایو که به همت نیما آزادی، تحلیلگر و مدرس بازار سهام برگزار شد، ولید هلالات به‌عنوان کارشناس حضور پیدا کرد. هلالات ابتدای این لایو اینستاگرامی به تشریح وضعیت بازار سهام در شرایط جنگ رخ داده در شرق اروپا و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز آن در سال‌آینده پرداخت. او همچنین نگاهی به آینده بازار سرمایه از دریچه احیای برجام انداخت و عنوان کرد توافق هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای به نفع بازار سهام است، چراکه نرخ بهره را کنترل و دخالت دولت را محدود می‌‌‌‌‌‌‌‌کند تا بازار سهام به ریل خود بازگردد. همچنین در این شرایط می‌توان بورس و اقتصاد را تحلیل کرد.
آینده بازار سرمایه از چند زاویه
چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز روسی- اوکراینی کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌ها
هلالات در این لایو اینستاگرامی ابتدا به جنگ اوکراین و حمله روسیه به این کشور اشاره کرد و درباره اثر این اتفاق بر بازار سرمایه گفت: «از چند‌ماه قبل شاهد رشد قیمت گاز اروپا بودیم. از سوی دیگر آمریکا مخالف بود که اروپایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها به واردات گاز از روسیه متکی باشند. زمان گذشت. در هفته‌‌‌‌‌‌‌‌های نزدیک به جنگ، آمریکایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها هشدار می‌دادند که روسیه قصد حمله نظامی به اوکراین را دارد اما آلمان و فرانسه با استناد به صحبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایشان با پوتین معتقد بودند آمریکا بزرگنمایی می‌‌‌‌‌‌‌‌کند و خبری از جنگ نیست. حتی زلنسکی هم گفت آمریکا به‌دنبال تنش‌‌‌‌‌‌‌‌زایی است و وضعیت آنقدرها هم بد نیست، اما با گذشت زمان مشخص شد که قصد روسیه برای حمله به اوکراین جدی بوده است.‌»

او با تاکید بر اینکه «جنگ می‌تواند هر زمانی در اوکراین به پایان برسد و روسیه ممکن است به هدف رسیده یا نرسیده از جنگ دست بکشد» ادامه داد: تحریم‌ها علیه روسیه به بهانه این جنگ اتفاق افتاد ولی آمریکا و انگلیس از قبل دنبال این بودند که روسیه را به گوشه رینگ ببرند، چراکه اقتصاد یازدهم دنیا بود و هر روز هم به لحاظ نظامی قوی‌‌‌‌‌‌‌‌تر می‌شد. از سوی دیگر روسیه ذخایر بالایی از طلا را در اختیار دارد و قصد هم داشت دیگر نفت را به دلار معامله نکند و با چینی‌‌‌‌‌‌‌‌ها به یوآن فروش نفت را ادامه دهد، بنابراین جنگ بهانه‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای تحریم‌های بیشتر روسیه شد. این کارشناس بازار سرمایه افزود: با این اتفاق روسیه به دلیل تحریم‌های گسترده‌‌‌‌‌‌‌‌ای که با آن مواجه شده برای مدتی به گوشه رینگ می‌رود و از آن‌سو اروپایی‌‌‌‌‌‌‌‌ها در زیرساخت‌های خود با سرعت بالایی پیشرفت خواهند کرد و در انرژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری می‌کنند تا به مرور زمان وابستگی کمتری به گاز روسیه داشته باشند و این وابستگی قطع شود.

هلالات با تاکید بر اینکه «تحریم علیه روسیه برداشته نمی‌شود چون اصلا برنامه این بود که روسیه تحریم شود» درباره اثر این اتفاق بر بازارها گفت: اکنون در یک‌سری از کالاها کسری عرضه وجود دارد. یکی از دلایل این کسری عرضه هم جنگ زمینی است. اکنون حمل‌‌‌‌‌‌‌‌ونقل کالا به مشکل برخورده و فشار بیشتر هم روی حمل‌‌‌‌‌‌‌‌ونقل دریایی است، بنابراین هزینه حمل‌‌‌‌‌‌‌‌ونقل دریایی بالا است که مشکلات خاص خود را دارد، پس کسری عرضه در همه کالاها را خواهیم داشت. همچنین افزایش بهای تمام‌شده در کالاها و طبیعتا تورم بالاتر در دنیا خواهیم داشت. او با بیان اینکه «کسری عرضه در برخی کالاها می‌تواند به‌سرعت انجام شود و در مقابل در برخی کالاها ممکن است کلا جبران نشود و در برخی هم کم‌‌‌‌‌‌‌‌وبیش قابلیت جبران دارد» گفت: مثلا در حوزه نفت، عربستان و امارات می‌توانند این کسری عرضه را جبران کنند. هرچند فعلا به دلیل عدم‌همراهی آمریکا در موضوع یمن همکاری نکرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند اما امکان افزایش یک‌میلیون بشکه نفت را دارند، بنابراین آمریکا مجبور نیست حتما با ایران توافق کند تا کسری عرضه یک‌میلیون بشکه نفت را جبران کند چون می‌تواند با همکاری با عربستان این کار را انجام دهد.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه «کسری عرضه نفت مخصوصا در صورت پایان جنگ، در آینده نه‌چندان دور جبران می‌شود» ادامه داد: ولی درخصوص گاز وضعیت فرق می‌کند. قبل از جنگ فرض بر این بود که اگر روسیه ۱۸‌ماه همکاری کند، اروپا می‌تواند سطح ذخایر گاز خود را به حالت عادی برساند، اما الان وضعیت تغییر کرده و جنگی در شرق اروپا درگرفته است. روسیه هم عرضه گاز را مقداری پایین آورده و تهدید می‌‌‌‌‌‌‌‌کند حتی شاید عرضه گاز را قطع کند، بنابراین این ریسک می‌تواند برای بلندمدت قیمت گاز را بالا نگه دارد. بالا ماندن قیمت گاز هم می‌تواند قیمت نفت را بالا نگه دارد، یعنی ممکن است جنگ تمام شود و عرضه نفت به حالت قبلی برگردد اما قیمت نفت‌برنت ۹۰ دلار بماند و حتی در ۲۰۲۳ هم عدد بالایی داشته باشد. هلالات در ادامه به تشریح وضعیت کالاهای خوراکی در این شرایط پرداخت و گفت: در کالاهای خوراکی کسری عرضه جبران‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر نیست و دو دلیل برای آن وجود دارد. یکی اینکه همه کشورها حتی کشورهایی که مازاد عرضه دارند، صادرات خود را بسته‌‌‌‌‌‌‌‌اند. برزیل، آرژانتین، روسیه و کشورهای شرق آسیا جزو این دسته هستند؛ چون می‌خواهند ذخیره خود را بالا ببرند، در مقابل به کشورهایی مثل ژاپن، مصر و ایران و در کل کشورهای خاورمیانه و آفریقایی که این محصولات را وارد می‌کنند، فشار سنگینی وارد می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: کالاهایی مثل نیکل هم جهش قیمت بالایی داشتند. او همچنین با بیان اینکه «تا زمانی که جنگ هست در فولاد کسری عرضه داریم» گفت: اما اگر جنگ برطرف شود عرضه فولاد می‌تواند به حالت عادی بازگردد، ولی تحریم‌ها علیه زغال‌سنگ و سنگ‌‌‌‌‌‌‌‌آهن روسیه می‌تواند قیمت این دو کالا را بالا نگه دارد. هلالات افزود: همچنین کسری عرضه‌‌‌‌‌‌‌‌ آلومینیوم برطرف نخواهد شد. در روی هم چنین فضای داریم و کسری عرضه روی نمی‌تواند برطرف شود، چون از قبل هم در این کالا کسری عرضه داشتیم. در مس هم به دلیل تصمیم اتحادیه اروپا برای سرعت‌‌‌‌‌‌‌‌بخشی به توسعه زیرساخت‌ها و انرژی تجدیدپذیر مصرف مس بالا‌‌‌‌‌‌‌‌تر خواهد رفت، پس کسری مس را هم خواهیم داشت. این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت‌های جهانی در این نقطه باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌مانند، گفت: هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید قیمت‌ها در این حدود می‌‌‌‌‌‌‌‌ماند یا نه. قبل از جنگ یک نقطه تعادل بوده اما کسری عرضه این نقطه را به نقطه بالاتر هدایت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و هرقدر کسری عرضه بیشتر باشد قیمت کالاها بالاتر هم می‌‌‌‌‌‌‌‌رود.

او سپس به بررسی وضعیت صنایع پتروشیمی و پالایشی پرداخت و با بیان اینکه «در پتروشیمی و پالایشی‌‌‌‌‌‌‌‌ها قضیه بسیار پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌تر است» گفت: درباره پالایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها اگر قیمت نفت از ۱۲۰ دلار به ۱۵۰ دلار برسد، تقاضا به اندازه یک‌میلیون بشکه افت می‌کند. در فضایی هستیم که کسری عرضه نفت وجود دارد و قیمت نفت از ۸۰ دلار به ۱۲۰دلار رسیده است. قیمت فرآورده‌های نفتی هم بالاتر آمده و چون کسری عرضه انرژی در جهان است، کرک‌‌‌‌‌‌‌‌اسپرد‌‌‌‌‌‌‌‌ها پایین نرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، بنابراین این وضعیت برای پالایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها بد نشده است. در بلندمدت هم اگر قیمت نفت به سمت ۹۰ دلار برگردد بیشتر به نفعشان می‌شود، چون تقاضا برای بنزین و گازوئیل نمی‌‌‌‌‌‌‌‌افتد. تا همینجا هم پالایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها یک زمستان بسیار خوب را سپری کرده‌اند.

آینده پتروپالایشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها
این کارشناس در ادامه به بررسی وضعیت پالایشی‌‌‌‌‌‌‌‌ها پرداخت و گفت: در پتروشیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها پایین‌‌‌‌‌‌‌‌دست و بالادست داریم. تقاضا برای آمونیاک و اوره قوی است و برخی کشورها می‌‌‌‌‌‌‌‌ترسند کسری بیاورند و به همین دلیل عرضه نمی‌کنند. برخی کشورها هم دنبال ذخیره‌‌‌‌‌‌‌‌سازی هستند، بنابراین فضایی که وجود دارد در اوره به نفع ماست و این تقاضا و کسری عرضه همچنان بالا می‌‌‌‌‌‌‌‌ماند. او افزود: در متانول اما دو بخش داریم. از متانول مثل انرژی می‌توان استفاده کرد پس باید قیمت آن خیلی بالا می‌رفت ولی از آن طرف قابلیت تبدیل به الفین‌‌‌‌‌‌‌‌ها را دارد. قیمت الفین هم بالا نرفته است یعنی تقاضا برای پلاستیک‌‌‌‌‌‌‌‌ها بالا نیست برای همین متانولی که می‌تواند به‌عنوان سوخت مصرف شود تقاضایش بالاست و آن را می‌‌‌‌‌‌‌‌خرند ولی آن بخش مصرف متانول که به چین می‌رود به صفر رسیده است، بنابراین در فضای فعلی متانول با قیمت بالای نفت بالا نمی‌‌‌‌‌‌‌‌رود. این کارشناس بازار سرمایه در بررسی وضعیت پلیمرها هم گفت: شرکت‌هایی که سیستم آروماتیک دارند این وضعیت کاملا به نفعشان شده است، اما آنهایی که نفتا می‌‌‌‌‌‌‌‌خرند و محصولات پلیمری می‌زنند به نفعشان نشده چون قیمت نفت بالا آمده و نفتا هم با آن بالا آمده است ولی تقاضا در پایین‌‌‌‌‌‌‌‌دست با این قیمت‌ها جذاب نیست. هلالات تاکید کرد: اگر شاهد کاهش تنش‌ها باشیم و قیمت نفت‌برنت تا ۱۰۰ دلار بشود به نفع همه است، یعنی هم شرکت‌هایی که الان افزایش قیمت نفت به ضررشان شده، نفع می‌‌‌‌‌‌‌‌برند و هم آنهایی که الان از افزایش قیمت نفت سود بردند، منفعت خواهند برد.

بورس و برجام
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به بررسی اثر مذاکرات و برجام بر بورس پرداخت. او با تاکید بر اینکه توافق به نفع بازار است، گفت: اگر مروری به اتفاقات اوایل سال ‌داشته باشیم، می‌بینیم ابتدای سال ‌که اعلام شد مذاکرات شروع شده همه سهم‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار صف‌فروش شدند. نمادهای کوچک برای مدت‌ها قفل صف‌فروش شدند، دامنه‌نوسان برای ‌ماه‌ها نامتقارن شد و سایر اتفاقات که شاهد آن بودیم، در مقابل اول این هفته که گفتند مذاکرات به تعویق افتاد، باز بازار برای یک روز صف‌فروش شد!

او با طرح این سوال که چه شد در این مدت واکنش بازار به خبر مذاکرات تا این حد تفاوت کرده است، گفت: تجربه به فعالان بازار ثابت کرد دولتی که پول ندارد دست به جیب شرکت‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌کند، نرخ بهره را بالا می‌‌‌‌‌‌‌‌برد، تا جایی‌که می‌تواند اوراق چاپ می‌‌‌‌‌‌‌‌کند و …، بنابراین فعالان بازار به این نتیجه رسیدند که اگر توافق داشته باشیم نرخ بهره پایین می‌‌‌‌‌‌‌‌آید، p/ e تقویت می‌شود، ضمن اینکه با افزایش قیمت دلار هر قدر سهامدار سود کند، بازهم سودش از رشد قیمت دلار عقب می‌افتد، بنابراین توافق به نفع بازار سهام است چون نرخ بهره را کنترل و دخالت دولت را محدود می‌‌‌‌‌‌‌‌کند و بازار را به ریل خود برمی‌‌‌‌‌‌‌‌گرداند. همچنین در این شرایط می‌تواند بازار را تحلیل کرد و بازار از این ابهام خارج می‌شود، بنابراین با تجربه‌‌‌‌‌‌‌‌ای که به‌دست آمده توافق به نفع بازار سهام است و به‌نظر هم می‌رسد نگرانی از احیای برجام به‌شدت کم و محدود شده است.

بلایی که بر سر خودروسازان آمد
در ادامه این گفت‌وگوی زنده اینستاگرامی، نیما آزادی از هلالات درباره اینکه چه شد خودروسازها تا این حد زیانده شدند و چشم‌‌‌‌‌‌‌‌انداز سودسازی این صنعت در سال‌آینده چطور خواهد بود، پرسید ‌که این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ یادآور شد: دهه ۸۰ وقتی می‌خواستند بگویند یک سهم کم‌‌‌‌‌‌‌‌ریسک بخر، از سایپا نام می‌‌‌‌‌‌‌‌بردند چون بازارگردان داشت و بازارگردان هر روز چند صدم بازار را بالا می‌برد و سفارش‌های سنگینی روی آن می‌‌‌‌‌‌‌‌گذاشت. همچنین تقسیم سود مجمع سایپا ۹۰‌درصد بود و p/ e سایپا حدود ۴ بود، بنابراین اگر سهامداری پولش را بانک می‌‌‌‌‌‌‌‌گذاشت ۲۲‌درصد سود می‌گرفت اما اگر سهام سایپا می‌‌‌‌‌‌‌‌خرید زیر ۳۰‌درصد سود نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد، پس به کسی که با بازار آشنا نبود، می‌گفتند سهام سایپا بخر.

هلالات سپس به تشریح این پرداخت که چه شد که صنعت خودرو در عرض چند سال ‌این‌گونه زیانده شد: دولت‌‌‌‌‌‌‌‌، مخصوصا دولت احمدی‌‌‌‌‌‌‌‌نژاد مالک کارخانه‌‌‌‌‌‌‌‌های خودروسازی بود، بنابراین برای کاورکردن درآمدهای بودجه‌‌‌‌‌‌‌‌ای خود از محل شرکت‌های دولتی تقسیم سود بالا می‌‌‌‌‌‌‌‌کرد، خودروسازها هم پول نداشتند و می‌رفتند از بانک‌ها وام می‌‌‌‌‌‌‌‌گرفتند. چند سال‌که گذشت بدهکار شدند و رویه‌‌‌‌‌‌‌‌ای را در پیش گرفتند که ایران‌خودرو و سایپا زیانده شدند. او با بیان اینکه «جبران هزینه مالی زمان می‌خواهد و یک ساله و دو ساله درست نمی‌شود» گفت: «یا باید به خودروسازها کمک شود یا اگر می‌خواهند خودشان اوضاع را درست کنند، یک دهه زمان می‌‌‌‌‌‌‌‌برد، اما راه‌‌‌‌‌‌‌‌حلی که الان دولت برای جبران گذاشته، منطقی و کار درستی است که گفته خودروسازها خودشان خودرو وارد کنند. هلالات یادآور شد: این اتفاق در موارد دیگر هم افتاده و موفقیت‌آمیز هم بوده است. در این صورت حاشیه سود واردات در جیب تولیدکننده می‌‌‌‌‌‌‌‌رود. البته خودروسازها نباید خودروی لوکس وارد کنند بلکه باید خودروهایی وارد کنند که مردم عادی هم توان مالی برای خرید آ‌‌‌‌‌‌‌‌نها داشته باشند. در این صورت به‌جای ۲۰‌هزار خودروی لوکس می‌توانند ۱۰۰‌هزار خودرو وارد کنند. در این صورت همه نفع می‌‌‌‌‌‌‌‌برند، یعنی هم مردم عادی منتفع می‌شوند و هم سود واردات به جیب خودروسازها می‌رود، بنابراین تصمیم دولت برای واردات خودرو می‌تواند اوضاع خودروسازها را بهتر کند.