شرکت تتر از قصد خود برای تبدیل شهر سوئیسی لوگانو به «پایتخت ارز دیجیتال اروپا» خبر داده است. این شرکت می‌خواهد در بخش مالی این شهر تغییرات اساسی ایجاد و آن را به فناوری بلاک چین مجهز کند. تتر جزئیات مربوط به این طرح را در ۳ مارس (۱۲ اسفند) اعلام خواهد کرد. این شهر سوئیسی در سال اواخر سال گذشته میلادی بلاک چین مختص خود را که به شبکه اتریوم متصل بود، راه‌اندازی کرده بود.
حضور دولت‌ها در اقتصاد سرچشمه تولید فساد، رانت و تبعیض است بنابراین تا ایده دولت کوچک اجرایی نشود دستیابی به راهبردهای توسعه اقتصادی سخت و مشکل می‌شود.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس با بیان اینکه وجود رانت و فساد از یک طرف و تفکر مدیران واردات محور از سوی دیگر باعث شده که همچنان ریل اقتصاد کشور علیرغم ایجاد سازمان‌های صادراتی و شعارهای صادرات محور، مبتنی بر واردات باشد به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: نظام چند نرخی ارز، اقتصاد دولتی در کشور، عدم اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، تفکر مدیران واردات محور همگی دلایل کافی برای قرارگیری قطار اقتصاد بر ریل واردات است.
اقبال شاکری افزود: رشد اقتصادی پایدار، کاهش بیکاری و فقر و حذف رانت و فساد در سایه راهبرد تولیدِ صادراتمحور محقق خواهد شد، برخورداری از یک رشد اقتصادی پایدار در گرو تلاش و بهره‌وری و رقابت نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح منطقه‌ای و جهانی است.
وی اضافه کرد: با اصلاح نظام بانکی، تک نرخی کردن ارز، اجرای سیاست‌های تشویقی صادرات، رفع موانع تولید، بهبود فضای کسب و کار، عدم مداخله دولت در اقتصاد، تربیت و به‌کارگیری مدیران صادرات محور بهجای واردات محور و ده‌ها مورد دیگر شرایط را برای اجرای استراتژی درست اقتصادی فراهم می‌شود.
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه حضور دولت‌ها در اقتصاد همانند چشمه‌ای برای تولید فساد، رانت و تبعیض تلقی می‌شود و ایده دولت کوچک را باید اجرایی کرد، اظهار کرد: نظریه‌پردازان بیشتر بر این معتقدند که راهبرد توسعه اقتصادی باید بر دانش، نوآوری، خلاقیت و شاخص‌هایی همچون افزایش توان رقابت، افزایش سطح رفاه مردم و رشد اقتصادی و دیگر مولفه‌ها باشد.
شاکری با تاکید به اینکه تمامی دستورات مداخله‌گرایانه دولت در قیمت‌گذاری تولیدات صنایع متوقف شود، خاطر نشان کرد: باید به جای مشوق‌های صادراتی برای صنایع بزرگ، مشوق‌ها و الزاماتی در راستای نوآوری تحقیق و توسعه و سازگاری با محیط زیست مقرر شود تا موجب شود صنایع بزرگ به بومی‌سازی فن‌آوری‌ها و بهره‌وری بیشتر سوق یابند و تمامی دستورات مداخله‌گرایانه دولت در قیمت‌گذاری تولیدات صنایع متوقف شود.
بانک اطلاعات جامعی از نوع تخلفاتی که در بازار سرمایه رخ می‌دهد در سامانه‌های نظارتی بورس وراق بهادار تهران ثبت و آرشیو شده و به صورت روزانه و هفتگی در اختیار است تا ضمن رصد کامل جو بازار، عملکرد نظارتی بازار به نمایش درآید.
سرپرست معاونت نظارت بر بازار بورس تهران با اشاره به نخستین سالگرد راه‌اندازی سامانه سنجش و حدود ۵ هزار هشدار نظارتی این سامانه در طول یک‌سال اخیر به خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: با توجه به شرایط این روزهای بازار سرمایه و برای حفظ منافع سهامداران جزء و همچنین صیانت از بازار، هشدارهای نظارتی مورد نیاز داده شده است و در صورت تکرار، طبق ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادر (دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اشخاص) و ماده ۴۶ همان قانون که بحث دستکاری در بازار را مطرح میکند، با متخلفان برخورد می‌شود.
محمد رضا شاه‌نظری با اشاره به سامانه‌های نظارتی بورس اوراق بهادار تهران عنوان کرد: سامانه‌های نظارتی که در بورس اوراق بهادار تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد، شامل سامانه‌های نظارتی آرامیس، نهان، سنجش و بیدار است که هرکدام مزایای خاص خود را دارند.
وی با بیان اینکه شرکت بورس بیشترین استفاده را از «سامانه نظارتی بیدار» دارد، اظهار کرد: در سامانه بیدار که پایگاه داده تمامی فعالیت‌های بازار است با توانمندی همکاران مدیریت فناوری شرکت بورس و نظارت، امکان گزارش‌سازی در سامانه بیدار به‌دست آمده است.
شاه‌نظری ادامه داد: از دیگر مزایای این سامانه، اعلام هشدار و رصدهای مورد نیاز در صورت تغییر در قوانین و مقررات و یا وضع قوانین جدید است. سامانه‌های قبلی به دلیل غیر بومی بودن و عدم انطباق با ساختار بازار سرمایه، هنگام تغییر شرایط بازار، توانایی هشدارسازی را نداشتند ولی در سامانه بیدار، این توانایی وجود دارد.
وی «سامانه‌سنجش» را به عنوان سامانه نظارت جامع شرکت بورس خواند و گفت: سامانه سنجش از بهمن ماه سال گذشته راه‌اندازی شده است به طوری که هشدارهایی که در «سامانه بیدار» توسط همکاران ایجاد شده است، به «سامانه سنجش» منتقل و هشدار نظارتی به «سامانه معاملات کارگزاری ( نامک)»، مدیر معاملات، مدیرعامل شرکت کارگزاری و همچنین مدیر برخط ارسال می‌شود.
سرپرست معاونت نظارت بر بازار خاطرنشان کرد: بانک اطلاعات جامعی از نوع تخلفاتی که در بازار سرمایه رخ می‌دهد (مانند سهامداری که بیشترین تخلف را انجام داده یا نوع سفارشی که کارگزاری وارد کرده و با مقررات انطباق نداشته است، همچنین مخاطبی که بیشترین پیام هشدارهای سنجش را از ما مبنی بر متخلف بودن و عدم رعایت قوانین دریافت کرده است، ثبت و آرشیو شده و به صورت روزانه و هفتگی در اختیار است تا ضمن رصد کامل جو بازار، عملکرد نظارت بازار را به نمایش بگذارد.
دلایل تایید یا عدم تایید کشف قیمت نمادهای با دامنه باز در روز بازگشایی
شاه نظری به تایید یا عدم تایید معاملات در روز بازگشایی به خصوص برای نمادهایی که دامنه نوسان باز دارند، اشاره کرد و گفت: براساس «ماده ۲۲»، دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، ۳۰ دقیقه حراج برای بازگشایی اعمال می‌شود و اگر معاملات مورد تایید ناظر بازار قرار گیرد، سهم به صورت دامنه بسته و مستمر مورد معامله قرار می‌گیرد و در صورتی که تایید نشود، حراج به مدت دو روز میتواند ادامه پیدا کند.
وی ادامه داد: برای نمادهای با دامنه باز، حجم مبنا لحاظ می‌شود، بنابراین میزان حجم معاملات یکی از مواردی است که همکاران نظارت به آن توجه می‌کنند. چنانچه ارزش و مارکت شرکتی ۱۰ درصد افزایش یا کاهش یابد، باید معاملات، دارای حجم قابل اتکایی باشد.
وی تصریح کرد: برای نمادهای با دامنه باز، ترکیب خریداران و فروشندگان در نظر گرفته می‌شود و اگر اشخاص خاصی بخواهند با چند کد معاملاتی پراکنده به بازار جهت دهند و در تعیین قیمت به سمت پایین یا بالا دخیل باشند، با اتکا به سامانه نظارتی این موارد بررسی شده و کارشناسان نظارت اقدام به بررسی جزئیات معامله کرده و پس از آن تایید یا عدم تایید آن معامله صورت می‌گیرد.
شاه نظری به موارد دستکاری اشاره کرد و اظهار کرد: برخی اشخاص در ۳۰ دقیقه‌ی حراج و در صورت مشخص شدن قیمت، به بازار جهت می‌دهند تا سهام خود را به قیمت بالاتری بفروشند که با آنها برخورد می‌شود.
وی تاکید کرد: با توجه به سفارشاتی که در سامانه برای ناظر قابل مشاهده است، تایید یا عدم تایید قیمت به طور قطع با نظر کارشناسی و نظارتی انجام می‌شود.
محدود شدن دسترسی مستقیم کاربران، به منزله مسدود شدن کد معاملاتی نیست
سرپرست معاونت نظارت بر بازار با اشاره به شائبه مسدود کردن کد معاملاتی افراد، خاطرنشان کرد: در برخی از موارد، دسترسی مستقیم(آنلاین) برخی سهامداران محدود می‌شود و این به معنای مسدود کردن کد معاملاتی نیست. محدود کردن دسترسی مستقیم به بازار تنها برای ۵ روز کاری صورت می‌گیرد و در طی این ۵ روز، اشخاص مورد نظر میتوانند از طریق ثبت سفارش در سامانه کارگزاری، با کد معاملاتی بورسی خود به معامله بپردازند و هیچ‌گونه محدودیتی در خصوص کد بورسی این اشخاص اعمال نمی‌شود.
بر اساس گزارش پژوهشی منتشر شده از سوی هلدینگ بانکداری مورگان استنلی، انتظار می‌رود فدرال رزرو ایالات متحده نرخ بهره را شش بار در سال جاری و در مجموع ۱۵۰ واحد پایه افزایش دهد که افزایشی سریع‌تر از پیشبینی قبلی است. گفته می‌شود در پی انتشار آمار بخش‌های مختلف اقتصاد آمریکا از نرخ تورم بالا در سال جاری، بانک‌‌های سرمایهگذاری بزرگ به دنبال افزایش شدید نرخ بهره برای سال ۲۰۲۲ هستند. «الن زنتنر»، اقتصاددان ارشد بانک مورگان استنلی در گزارش مذکور نوشت: به دنبال تغییرات اخیر در چشمانداز تورمی، اکنون انتظار داریم که فدرال رزرو در سال جاری در مجموع شش افزایش ۲۵ واحدی نرخ بهره را در پیش داشته باشد. بر اساس گزارش مورگان استنلی، فدرال رزرو احتمالا در پایان نشست سیاستی خود در ماه مارس، نرخ بهره را ۲۵ واحد پایه افزایش خواهد داد و به دنبال آن، چند افزایش ۲۵ واحدی دیگر در ماه‌های مه، ژوئن و جولای، با دو افزایش دیگر در سپتامبر و دسامبر در راه خواهد بود. لازم به ذکر است، داده‌های هفته گذشته نشان داد که قیمتهای مصرف‌‌کننده در ایالات متحده با سریع‌‌ترین سرعت خود از اوایل دهه ۱۹۸۰ افزایش یافته و به گمانه‌‌زنی‌‌های بازار برای افزایش شدید ۵۰ واحدی نرخ بهره از نشست ۱۵ تا ۱۶ مارس فدرال رزرو دامن میزند.
پیتر برنت، تحلیلگر مشهوری که پیشتر سقوط سال ۲۰۱۸ بازار ارزهای دیجیتال را پیشبینی کرده بود، گفته است حرفهای کسانی که انتظار دارند قیمت خیلی زود یک بار دیگر جهشی ناگهانی را تجربه کند، بی‌‌اساس است. او می‌گوید سرمایهگذاران بیت‌کوین بهجای درگیرشدن با این صحبت‌ها، باید سعی کنند در مسیر خود ثابت‌‌قدم باشند.
به گزارش دیلی هودل، پیتر برنت، تحلیلگر کهنه‌‌کار بازارهای مالی، گفته است سرمایهگذاران نباید انتظار داشته باشند قیمت یک اوج‌‌گیری ناگهانی و سریع داشته باشد و معتقد است که روند نزولی فعلی برای مدتی نه چندان کوتاه ادامه خواهد داشت. برنت خطاب به ۶۲۲ هزار و ۸۰۰ دنبال‌‌کننده خود در توییتر گفته است برخلاف گفته‌های دیگر تحلیلگران، اصلاح قیمت بیت‌کوین میتواند طولانی شود. او در توییتر خود نوشته است: همان‌طور که در تصویر زیر می‌‌بینید، فاصله بین اوج‌‌های بیت‌کوین زیاد است. تحلیلگرانی که مدام می‌گویند قیمت بیت‌کوین قرار است سر به فلک بکشد، آسیب زیادی به سرمایهگذاران این ارز دیجیتال میزنند. آنها به جای ایجاد هیاهو باید از سرمایهگذاران بخواهند که در این مسیر ثابت‌‌قدم باشند.
مایکل سیلور، مدیر اجرایی شرکت سرمایهگذاری مایکرواستراتژی، هم گفته با برنت موافق است و فکر میکند که سرمایهگذاری در بیت‌کوین شبیه یک مسابقه طولانی است. او در قسمت نظرات توییت برنت نوشت: بیت‌کوین شبیه به دوی ماراتن است؛ نه دوی سرعت. برنت ضمن اشاره به این موضوع که هولدرهای طولانی‌‌مدت بیت‌کوین از نظر سود سرمایهگذاری از او جلوتر هستند، گفت: استراتژی خرید و نگهداری از نظر بازدهی از استراتژی من بهتر عمل میکند؛ اما اگر حباب بیت‌کوین به معنی واقعی کلمه شکسته شود، دیگر نیازی به انجام این مقایسه نخواهد بود. می‌خواهم بگویم که این حرفهای بی‌‌اساس [درباره جهش شدید و قریب‌‌الوقوع قیمت] صبر مردم را از بین می‌‌برد و نمی‌گذارد که آنها برای طولانی‌‌مدت بیت‌کوین هولد کنند. بهجای این همه هیاهو باید به مردم هشدار دهیم که انتظار سودهای یک‌‌شبه نداشته باشند.
شاخص بازار ارز به نزدیکی مرز دو کانال ۲۵ و ۲۶ هزار تومانی بازگشت. پس از کاهش قیمت مشاهده شده در نرخ دلار طی ۲ روز ابتدایی هفته جاری این ارز توانست با متوقف کردن این روند کاهشی، فضای تنفسی برای معاملهگران ارزی بازار تهران به وجود بیاورد. این درحالی است که دیروز اخبار متفاوتی حول محور مذاکرات هستهای ایران و قدرتهای جهانی منتشر شد.
فرصت کوتاه تنفس دلار
روز گذشته بود که چندتن از فعالان رسانه‌های داخلی در شبکههای اجتماعی خود خبر دادند که وزارت خارجه دستوری مبنی بر معرفی خبرنگار جهت اعزام به وین و مخابره اخبار توافق هستهای جدید، به رسانه‌های مختلف داخلی صادر کرده است. اما این خبر که میتوانست نشانگر قطعی شدن نتیجه دور هشتم مذاکرات هستهای باشد در ساعات میانی روز گذشته تکذیب شد. با این حال جمع کثیری از فعالان اقتصادی بر این باورند که انتشار این اخبار و وجود زمزمه‌هایی از قطعی شدن حصول توافق هستهای در روزهای آینده میتواند حاکی از انتظارات مثبت جامعه و بازار نسبت به روند دور جدید مذاکرات رفع تحریم‌ها و در نتیجه آن بهبود نسبی شرایط اقتصادی کشور باشد.
دیروز دوشنبه ۲ اسفند ماه بازار ارز تهران با افزایش قیمت کار خود را آغاز کرد. نرخ شاخص بازار ارز که از ابتدای هفته جاری توانسته بود با عبور از حمایت کانال ۲۶ هزار تومانی وارد کانال ۲۵ هزار تومانی شود، در روز سوم هفته از ادامه دادن به این روند کاهشی دست کشید و خود را به مرز دو کانال مذکور رساند. معاملهگران ارزی بازار تهران در روز گذشته معاملات دلاری خود را در سه سطح قیمتی متفاوت ۲۵ هزار و ۷۰۰، ۸۵۰ و ۹۵۰ تومانی به ترتیب در صبح، ظهر و عصر دیروز انجام دادند. برخی از تحلیلگران بازار افزایش قیمت روز گذشته را آخرین تلاش‌های افزایشی دلار پیش از اعلام نتیجه نهایی مذاکرات هستهای وین دانسته و روند افزایشی مذکور را زمان تنفس دلار پیش از شروع روند کاهشی دیگر خواندند.
در نهایت دلار در عصر روز گذشته با ۳۵۰ تومان افزایش قیمت نسبت به نرخ روز یکشنبه به سطح قیمتی ۲۵ هزار و ۹۵۰ تومان رسید.
تحلیلگران و کارشناسان بازار ارز تهران اما در واکنش به روند قیمتی شاخص بازار ارز در روز دوشنبه، افزایش قیمت صورت گرفته در این روز را با تحرکات دلار در سه کانال ۲۶، ۲۷ و ۲۸ هزار تومانی مقایسه کردند. این افراد بر این باورند که با مشاهده روند قیمتی این ارز در سه کانال مذکور میتوان دریافت که تنفس روز گذشته دلار واکنش طبیعی اسکناس آمریکایی به کانال‌شکنی روزهای ابتدایی هفته بوده است. چرا که در دیگر کانال‌شکنی‌های این ارز طی دو ماه اخیر نیز بازار ارز شاهد افزایش قیمتهای اندک پس از عبور از مرز هر کانال بوده است.
دیروز اخبار منتشر شده از فضای مذاکرات هستهای نیز توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. روز گذشته توسط چند تن از فعالان رسانه‌ای کشور شایعاتی مبنی بر دستور معرفی خبرنگار وزارت خارجه به رسانه‌ها جهت همراهی با امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه، در سفر پیش روی این مقام مسوول به وین منتشر شد. این شایعات که میتوانست خبر از قطعیت حصول توافق در روزهای آتی را داشته باشد در بعدازظهر دیروز توسط چندی از منابع مطلع تکذیب شد. براساس این تکذیبیه وزیر امور خارجه هفته بعد برای دیدار و رایزنی با مقامات چند کشور آفریقایی عازم قاره آفریقا خواهد شد.
از سوی دیگر نیز دیروز میخاییل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد روسیه در دور هشتم نشست‌های ایران و گروه ۱+۴، طی پیامی توییتری اعلام کرد: به نظر من، توافق تا پایان فوریه (حداکثر ۹ روز آینده) نهایی می‌شود. کارشناسان سیاسی-ارزی بازار تهران نیز با بررسی اخبار مذکور از شمارش معکوس بازار ارز برای شروع روند‌های کاهشی مرتبط با حصول توافق هستهای سخن گفتند. هر قطعه سکه امامی نیز در روز گذشته با ۳۰ هزار تومان افزایش قیمت به رقم ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید.
رئیس سازمان خصوصیسازی گفت: امیدوارم همین روزها نماد سرخابی‌‌‌ها در بازار پایه فرابورس درج شود که این اقدام به معنی ورود حتمی باشگاه‌‌‌های استقلال و پرسپولیس به بازار سرمایه است. حسین قربانزاده ادامه داد: پس از درج نماد سرخابی‌‌‌ها در فرابورس، افزایش سرمایه آنها باید به تصویب مجامع عمومی فوق‌العاده و بعد هیات واگذاری برسد. وی اظهار کرد: پس از ثبت در اداره ثبت شرکت‌ها، گشایش نماد انجام می‌شود و مردم در این افزایش سرمایه مشارکت می‌کنند. رئیس سازمان خصوصیسازی افزود: طی چند روز آینده باید این اقدامات نهایی شود و این باشگاه‌‌‌ها وارد دوران جدیدی شوند که به نفع مدیریت حرفهای آنهاست.
ورق معاملات بورس اوراق بهادار تهران روز دوم اسفند‌‌‌ماه برگشت؛ به طوری که شاخص‌‌‌‌‌‌کل این بازار با رشد بیش از ۷۲۰۰واحدی همراه شد. از جمله رویداد‌‌‌های قابل ملاحظه روز گذشته تالار شیشهای سعادت‌آباد میتوان به تغییر استراتژی معاملهگران خرد برای اضافه کردن سهام به سبد سرمایهگذاری آنها اشاره کرد. هرچند لحظه به لحظه با مخابره سیگنال مثبت برجامی وزنه طرف عرضه در دادوستدهای چند وقت اخیر سنگین‌‌‌تر از گذشته پیگیری می‌‌‌شد؛ اما سرمایهگذاران با رویکرد جدید در بازار روز دوشنبه حاضر شدند، به گونه‌‌‌ای که از ابتدای شروع معاملات سمت تقاضا نسبت به عرضه رونق بیشتری پیدا کرد. با این حال عرضه‌‌‌کنندگان مانند روزهای گذشته نتوانستند مانع صعود بازار شوند. بر این اساس به موجب افزایش ۵۷/ ۰درصدی، نماگر اصلی تا سطح یک‌میلیون و ۲۸۱میلیون واحد پیشروی کرد.
روز گذشته نشانه‌‌‌هایی از امیدواری در جامعه سهامداری نمایان شد؛ به طوری که حقیقی‌‌‌های بازار پس از ۱۵روز کاری به گردونه معاملات بازگشتند و خالص خرید مثبتی را رقم زدند. به نظر می‌رسد معاملهگران تا حدودی چشمانداز مثبتی به موضوع احیای برجام و پیامد‌‌‌های بلندمدت مثبت آن پیرامون آن پیدا کرده‌‌‌اند. آن‌‌‌گونه که از دادوستدهای روز دوشنبه پیداست، دیروز شاخص کل هم‌‌‌وزن که از تمام نمادهای معاملاتی به یک میزان تاثیر می‌‌‌پذیرد، وضعیت به مراتب بهتری را نسبت سایرین تجربه کرد که نشان داد غریب به اتفاق سهام در محدوده سبز تابلو دادوستد شدند. به طوری که این نماگر افزایش ۰۷/ ۱درصدی را به مدد تزریق پول تازه به سهام شرکت‌های کوچک و متوسط تجربه کرد؛ با این حال میانگین وزنی قیمت سهام شرکت‌ها در جریان بازار رشد به مراتب کمتری داشت.
آنطور که از جریان دادوستدها نمایان است، افزایش خوش‌بینی در حوزه سیاست خارجه در گروه‌‌‌هایی نظیر بانک و خودرو که به صنایع برجامی مشهور هستند به‌وضوح قابل رویت است. سرمایهگذاران طی دو روز ابتدایی آخرین ماه سال پولهای خود را غالبا به سمت صنایع ریالی سوق داده‌‌‌اند. در مقابل، ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) نیز توانست رقم ۲۲۰۹میلیارد تومانی را به خود اختصاص دهد. این در حالی است از ۱۷ بهمن‌‌‌ماه تاکنون آمار ثبت‌شده ارقامی به مراتب کمتر از این مقدار را نشان می‌دهد.
تغییر رویکرد حقیقیها در شرایطی رخ داده است که طی چند وقت اخیر بارها در شرایط ریزش قیمت سهام شرکت‌ها، به یکباره شاخص‌‌‌های سهامی با حجم انبوهی از متقاضیان خرید سهام رو به صعود گذاشتند. به طور معمول این فرآیند بیش از چند روز معاملاتی دوام نداشته و به طور مجدد سرمایهگذاران به وضعیت غالب در جریان دادوستدها باز می‌‌‌گردند. حال باید به نظاره نشست که آیا با قوی‌‌‌تر شدن احتمال حصول توافق در معاهده بین‌المللی احیای برجام آیا معاملهگران حقیقی به روند روز دوشنبه برای سایر روزهای معاملاتی نیز ادامه می‌دهند یا بازگشت سهامداران خرد در این روز بخشی از سیکل متعارف دادوستدها طی چند وقت اخیر بوده است.
تجربه سال‌های گذشته نیز حاکی از این مهم بوده که تا لحظه نهایی نشدن اتفاقات، چه در بعد اقتصادی و چه در بعد سیاسی، مخابره سیگنال به بازارهای مالی و واکنش فعالان بیانگر هیچ‌گونه قطعیتی نیست و تا لحظه به‌‌‌روز‌‌‌رسانی اخبار نهایی واکنش سرمایهگذاران فقط بر حسب انتظارات از آینده خواهد بود.
وزن پالس‌‌‌های ارسالی از اتریش به ایران در کفه حصول توافق برنامه جامع اقدام مشترک سنگین‌‌‌تر ارزیابی می‌شود و آرایش معاملاتی روز گذشته سرمایهگذاران از آمادگی بورسبازان در راستای رسیدن به توافق با قدرتهای جهانی حکایت دارد. استقبال از صنایع برجامی با سبز‌‌‌پوشی اغلب نمادهای ریالی میتواند نشانه‌‌‌هایی از این مهم به همراه داشته باشد.
خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در روزی که بورس تهران با استقبال سهامداران خرد همراه بود، در صنایعی اعم از بانک‌ها نزدیک به ۵۷میلیارد تومان، خودرو بیش از ۴۲میلیارد تومان و گروه‌‌‌هایی نظیر حمل‌ونقل، مخابرات و نهادهای مالی که در ارقام به مراتب کمتری قرار داشتند، رنگ حقیقی به خود گرفت؛ به گونه‌‌‌ای که رقمی بالغ بر ۵۳میلیارد تومان از سبد سرمایهگذاران نهادی به پرتفوی سهامداران حقیقی منتقل شد.
آمار و ارقام حاکی از این است که خالص فروش حقیقیها در گروه‌‌‌های بزرگ دلاری بازار نسبتا پررنگ‌‌‌تر از روزهای گذشته دنبال شد؛ به طوری که میتوان اذعان کرد، سهامداران خرد تا حدودی از صنایع و شرکت‌های دلاری در شرایط فعلی روی برگردانده‌‌‌اند. در عین حال برخی از کارشناسان معتقدند که دولت سیزدهم در بودجه سال ۱۴۰۱ حساب ویژهای روی آزادسازی منابع ارزی کشور باز کرده است. در صورتی که شرایط به گونه‌‌‌ای دیگر رقم بخورد، تورم حاصل از کسری بودجه و افزایش هزینه‌‌‌ها میتواند به‌رغم تعدیل سودآوری شرکت‌ها در سبد معیشت خانوار نیز نمایان شود.در آن سوی بازار روز گذشته همچنان بحث بر سر واگذاری پرسپولیس و استقلال داغ بود؛ به طوری که اغلب فعالان اقتصادی با ارزیابی صورت‌های مالی سرخابی‌‌‌ها به نحوه ارزش‌‌‌گذاری این دو باشگاه انتقادات زیادی وارد کردند. فعالان اقتصادی بر این باورند که ارزش‌‌‌گذاری‌‌‌ها منطقی نیست، برخلاف شفافیت عملکردی آنهاست و اعداد و ارقام اعلامی از سوی سازمان خصوصیسازی باید با تعدیلات کاهشی قابل‌توجهی همراه شود.
محمدشکری
کارشناس بازار سرمایه
بازارهای سرمایهگذاری تحت‌تاثیر اخبارمثبت که از تحقق توافق هستهای و احیای برجام حکایت می‌کنند، روندی متفاوت نسبت به ماه‌های قبل در پیش گرفته‌اند. آنچه مسلم است این است که اثرات توافق احتمالی در حوزه سیاست خارجی کشور به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بازارهای مالی را نشانه گرفته است. نوسان نرخ ارز به‌عنوان مهم‌ترین عامل در این میان بعد از حصول توافق‌های بر سر مسائل هستهای از اثرگذارترین عوامل تغییرمسیر بازارها به حساب میآید. عاملی مهم که چشمانداز سرمایهگذاری در بازارهای مختلف را تا حدودی ترسیم میکند.
توافق‌های بین‌المللی جدا از اثربخشی بر وضعیت اقتصادی با توجه به دگرگونی که در نرخ ارز ایجاد میکند، سرمایهگذاران بازارهای مختلف را به لاک دفاعی فرو برده است. پر واضح است که نرخ ارز در مواجهه با مخابره سیگنال‌های مثبت از نشست‌های هستهای روندی کاهشی به خود بگیرد. قرارگرفتن دلار در کانال ۲۵هزار تومان نیز این موضوع را به درستی تایید میکند. مسیریابی قیمت اسکناس آمریکایی و اثرات توافق‌های احتمالی از روند کاهشی قیمت این اسکناس پرحاشیه خبر می‌دهد. این موضوع خود به تنهایی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم‌ورود منابع ضروری به بازارسهام است، با این‌حال برخی به اشتباه گمان می‌کنند پولهای سرگردان در حال وارد شدن به بازارهای موازی هستند. گرچه سرعت رخت بربستن منابع از بورس تهران افزایش یافته و سهامداران با بی‌رغبتی کامل نسبت به‌سرعت تحولات مثبت، واکنش می‌دهند اما این مهم نمی‌تواند دلیلی بر رونق بازارهای دیگر باشد. بازارسرمایه با بی‌پولی و فقر شدید منابع دست و پنجه نرم میکند و رفتار دسته‌جمعی سهامداران در هفته‌های اخیر نشان داده که اخبار مثبت هم تاثیر آنچنانی بر تصمیم آنها برای ماندن در این بازار نداشته است، از این‌رو با توجه به اینکه اکثر سرمایهگذاران به این امر واقفند که با تحولات قیمتی در حوزه طلای‌سیاه و آزادشدن برخی از منابع بلوکه‌شده ایران در نتیجه منابع ارزی در اختیار دولت قرار می‌گیرد، احتمال کاهش بیشتر نرخ ارز در میان‌‌‌‌‌‌‌‌مدت وجود دارد و نهایتا چشمانداز رشدی برای قیمت ارز دیده نخواهد شد، اما در آن سوی بازار ارز اتفاقاتی در جریان است که در کوتاه‌مدت به نفع بورس تهران نیست.
فارغ از بحث مذاکرات هستهای و نتایج آن سرمایهگذاران نسبت به چند ابهام دیگر دغدغه و نگرانی‌هایی دارند. حرکت دست به‌عصای کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی و رشد نرخ تورم آمریکا بر اساس آخرین گزارشهای آماری و احتمال اتخاذ سیاست‌های انقباضی شدید برای عبور از موج فشار ایجادشده نمی‌تواند به‌نفع فعالان این بازار تمام شود؛ در نتیجه به فرضیه تداوم خروج منابع از تالارهای شیشهای دامن میزند و فشار مضاعفی بر دوش بازار و سرمایهگذاران ایجاد میکند. این در حالی است که معاملهگران در آخرین ماه سال به‌سر می‌برند و به‌نظر می‌رسد به‌صورت سنتی با فشار فروش و تسویه کار‌‌‌‌‌‌‌‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌‌‌ها مواجه شوند. همه این مسائل دست به‌دست هم می‌دهد تا پرونده بازارسهام در ۱۴۰۰با حرکت محتاطانه بازیگران بورسی خاتمه یابد.
اگر بگوییم آدم‌‌‌ها منتقد هستند یا گلایه می‌کنند، حق مطلب را به درستی و شفافیت ادا نکرده‌‌‌ایم. واقعیت این است که آدم‌‌‌ها عصبانی هستند. آنها اظهارنظرهای مسوولان و مقامات را می‌‌‌شنوند و می‌‌‌خوانند و حرف‌‌‌هایشان را با زندگی واقعی و روزمره خود مقایسه می‌کنند. از آنجا هم که دیگر قبح نوشته‌‌‌های تند و تیز در شبکههای اجتماعی ریخته است، راحت‌‌‌تر از گذشته نظرشان را نسبت به وضعیت امروز و اظهارنظر مسوولان می‌‌‌نویسند.
همین چند وقت پیش که یاسر جبرائیلی، رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی اجرای سیاست‌های کلی نظام در توییترش نوشت که «خانه‌‌‌های ۶۰ و ۸۰ متری و خودروهای ۵ نفره، تناسبی با سیاست نظام برای افزایش جمعیت ندارند. حل بحران جمعیت صرفا از دریچه ارائه مشوق مالی به خانواده‌‌‌ها و خانم‌‌‌ها ممکن نیست. هم در متراژ خانه‌‌‌های نهضت ملی مسکن باید تجدیدنظر جدی شود، هم خودروسازان باید از خودروی خانواده رونمایی کنند.» از گرانی پوشک و شیرخشک و لبنیات نوشتند. نوشتند که انگار نه انگار که این آدم‌‌‌ها در ایران و کنار مردم زندگی می‌کنند که در این وضعیت آشفته اقتصادی دغدغه تولید خودروی خانواده را دارند یا از خانه‌‌‌های متراژ بالا حرف میزنند. در صورتی که خیلی مردم توان خرید که هیچ، اجاره متراژ پایین‌‌‌ها را هم از دست داده‌‌‌اند. یا حتی وقتی خبرها و فیلم‌‌‌های آزادسازی سواحل شمال کشور منتشر می‌شود، خیلی‌‌‌ها دراین‌باره می‌‌‌نویسند که در این وضعیت دغدغه و خواسته مردم آزادسازی سواحل نیست.
حتی پای صداوسیما هم به میان آمد. برخی اینطور می‌‌‌نوشتند که وضعیتی طوری شده که مردم بسیاری از مایحتاج روزانه‌‌‌شان را از سفره‌‌‌هایشان حذف کرده‌‌‌اند اما در تلویزیون برنامه آموزش آشپزی تهیه می‌شود. انگار که هیچ خبری ندارند که خیلی از کالاها حتی آنهایی که تا پارسال و چند ماه پیش دم دستی به حساب می‌‌‌آمدند، دیگر جایی در سبد خرید خانواده‌‌‌ها ندارند. دیروز هم به این پرداختند که هزینه هردقیقه مجلس ۲۱میلیون و جلسه یک ساعته، یک‌میلیاردتومان است اما نماینده‌‌‌‌‌‌های مردم به جای حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم که سرآمد آن این روزها برنج است، وقتشان را برای طرح‌‌‌هایی چون صیانت و قرارگاه فرزندآوری خرج می‌کنند. آنها این سوال را مطرح می‌کردند که چنین طرح‌‌‌هایی چگونه به کاهش فقر مردم کمک میکند؟
بورسی‌‌‌ها هم بیکار ننشسته بودند. سهامداران خرد در صفحه‌‌‌هایشان در ادامه همین سوژه از قول و وعده‌‌‌های دولت سیزدهم یا نماینده‌‌‌ها درباره بهبود وضعیت بورس و احیای سرمایه‌‌‌های مردم می‌‌‌نوشتند و به این مساله می‌‌‌پرداختند که امروز خواسته بخشی از جامعه که در سال‌های گذشته در بورس با وعده و تبلیغ مسوولان سرمایهگذاری کردند، بهبود بازار سرمایه و بازگرداندن اعتماد و سرمایه‌‌‌‌‌‌هایشان است اما در عملکرد و طرحهای مجلس هیچ اقدامی در این حوزه نمی‌‌‌بینند، جز اینکه هراز گاهی در اظهارنظرها وعده و صحبتی درباره بورس می‌کنند.
با وجود رشد نماگرهای بورسی در دادوستدهای روز دوشنبه و بازگشت سهامداران خرد اما همچنان فضای معاملاتی مملو از تردید و احتیاط است. جایی که هنوز ارزش دادوستدها به زحمت به ۲هزار میلیارد تومان می‌رسد. اما شروط بورسبازی موفق در چنین فضایی چیست؟ کدام سهام برای سرمایهگذاری بلندمدت مناسب‌تر هستند؟ درصورت تمایل به بورسبازی مستقیم چه متغیرهایی باید مورد رصد قرار گیرد؟
شروط بورس بازی در عصر احتیاط
بازار سهام روز گذشته شاهد رشد نسبی شاخص کل بورس به میزان ۵۷/ ۰درصد و بازگشت سهامداران خرد بود؛ اما آمار معاملات از حکمفرمایی رکود در بازار سرمایه حکایت دارد؛ عاملی که بیش از پیش اهمیت سرمایهگذاری بلندمدت را برای سرمایهگذاران نمایان میکند. عدم‌اطمینان حاکم بر فضای سیاسی و اقتصادی سبب شده است تا فعالان بازار سهام به سبب افزایش ابهام در فرآیند سرمایهگذاری و تحلیلی خود در حال حاضر با احتیاط بیشتری به خرید سهام اقدام کنند. همین امر سبب شده تا بورس تهران هم در واکنش به این نااطمینانی با نوسان‌های ناچیز به فعالیت خود ادامه دهد و برخی روزهای شاهد رشد شاخص کل و برخی روزهای دیگر شاهد افت متناسب باشیم. چنین شرایطی حالت تقویت‌شونده در بازار سهام پیدا کرده؛ به این معنا که در وضعیت فعلی با کاهش ارزش معاملات و به تبع آن تشدید رکود، حتی سرمایهگذاران ریسک‌پذیرتر هم کمتر میتوانند به دنبال سرمایهگذاری باشند.
تاکنون دلایل بسیاری برای شکل‌گیری چنین شرایطی در بازار سهام ذکر شده است. بسیاری بر این باورند که اگر دخالت‌های دولتی رخ‌داده در بازار سهام طی سال‌های اخیر روی نمیداد، احتمالا بورس با رکودی به مراتب کمتر در شرایط کنونی روبه‌رو بود. از سوی دیگری برخی کارشناسان هم عقیده دارند که به‌جز عوامل یادشده، رشد شدید و بیش از حد قیمت‌ها در بورس به‌خصوص طی نیمه دوم سال ۹۸ و تشدید آن در نیمه نخست سال ۹۹ سبب شده است تا در وضعیت کنونی، بروز رکود امری ناگزیر و طبیعی باشد. در این میان متغیرهای متعددی نظیر مشخص نبودن تکلیف بودجه کشور و عدم‌قطعیت در خصوص نتیجه مذاکرات که البته در روزهای اخیر تا حد زیادی از ابهامات آن کاسته شده، باعث شده است تا ارزیابی سهام در شرایط کنونی از گذشته هم سخت‌تر شود. با این حال در این شرایط نیز همچنان عده‌ای از فعالان بازار با اتکا به توانایی‌های خود و ریسک‌پذیری بیشتر سعی دارند در بازار سرمایه باقی بمانند. در چنین شرایطی آنها باید چه مواردی را مورد توجه قرار دهند؟
لزوم تغییر رویکرد
«دنیای‌اقتصاد» پیشتر در گزارشی با عنوان «آدرس خطا از دو مدل بورسبازی» در خصوص شروط سرمایهگذاری فعال و سرمایهگذاری غیرفعال در بازار سهام سخن گفته بود. داده‌های حاصل از تحقیقات جهانی نشان می‌دهد سرمایه‌گذارانی که با نگاه کوتاه‌مدت در بازار سهام فعالیت می‌کنند و به‌عبارت دیگر در بازار سهام فعالیت سفته‌بازانه دارند، به سبب اینکه در این بازار با تحولات کوتاه‌مدت بازار سهام مواجه هستند، نسبت به افرادی که در بازه زمانی بلندمدت سرمایهگذاری می‌کنند با خطر بیشتری روبه‌رو هستند و بازده کمتری نیز به دست می‌آورند. تحقیقات انجام‌شده حکایت از آن دارد که چنین سرمایه‌گذاری‌هایی نسبت به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هزینه بیشتری برای سرمایهگذاران دارد. با این حال، بخش عمده‌ای از فعالان بازارهای مالی سعی می‌کنند در مدت کوتاه‌تری به شناسایی سود بپردازند؛ چرا که سرمایهگذاری بلندمدت از سویی زمان‌بر است و صبر زیادی می‌‌‌طلبد و از سوی دیگر به داشتن دید کلان‌‌‌تر و محاسبات دقیق‌تر نیاز است. اینطور که به نظر می‌رسد با توجه به تحولات ماه‌های اخیر بورس و در جا زدن شاخص‌ها شرایط برای سرمایهگذاری بلندمدت در بازار سهام نسبت به گذشته مساعدتر و نوسان‌گیری در بازار پر مخاطره‌تر است؛ چرا که به سبب حجم پایین معاملات نسبت به گذشته تعداد کمتری از بازیگران میتوانند تغییرات مثبت و منفی در قیمت سهام ایجاد کنند. بنابراین چند نکته برای فعالیت در بازار کنونی باید مدنظر قرار گیرد.
نیم‌نگاهی به بزرگ‌ترها
در یک سال و نیم اخیر که از شروع ریزش شاخص کل گذشته، تاکنون بارها در خلال سخنان و تصمیمات سیاستگذاران اقتصادی بورسی مشاهده شده که لزوم حمایت از بازار سهام در خلال گفته‌های آنها در بسیاری از موارد به معنای حمایت از صنایع مهم و شاخص‌ساز کشور است. همین امر سبب شده است تا در عمل خرید سهام از سوی حقوقی‌ها نیز به نحوی باشد که در بیشتر روزهای پرعرضه بازار افت کمتری در نمادهای مورد نظر مشاهده شود. این در حالی است که همین نمادها به‌واسطه چینش مالکیتی که دارند و نیز فارغ از بحث بازار سهام و اینکه چه دولتی با چه طرز فکری سرکار باشد، برای دولت‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. برای نشان دادن این اهمیت باید به این نکته اشاره کنیم که در سال‌های اخیر و با شدت گرفتن تحریم‌ها و تنگ‌تر شدن حلقه مبادلات مالی کشور با خارج، بخش مهمی از ارز موجود در بازار از سوی صنایع بورسی صادراتمحور تامین شده است. پس حتی اگر مباحثی نظیر تغییر در بهره مالکانه معادن، اعمال عوارض و مالیات بر صادرات و موارد دیگری از این دست مطرح شود، باز هم تجربه در بلندمدت نشان داده که چاقو دسته خود را نمی‌برد و شرایط مختلف به نفع صنایع بزرگ تعدیل می‌شود. مضاف بر اینها نکته مهم در خصوص این صنایع این است که اساسا حجم بالای سهام آنها امکان بروز نوسانات شدید و هیجانی را از آنها سلب میکند و در شرایط عدم‌اطمینان امنیت بیشتری برای سرمایهگذاران ایجاد میکند. پتانسیل‌‌‌های بنیادی قوی و آینده روشن از دیگر عوامل مهمی است که میتواند سهامداری بلندمدت در صنایع مذکور را تضمین کند.
خطر نوسان‌گیری
نوسان‌گیرها نه‌فقط در بورس تهران، بلکه در تمامی بازار سهام جهان نقش مهمی ایفا می‌کنند. تعداد زیاد آنها نسبت به سرمایهگذاران بلندمدت و تعداد زیاد معاملاتی که آنها در بازارها انجام می‌دهند، سبب می‌شود نقدشوندگی بازار سهام در سطح مناسبی باقی بماند. همین عوامل سبب شده است تا هم نحوه معاملاتی آنها و هم آزادی عملشان در بازارهای مالی به عنوان امری مفید (والبته در مواردی پر مخاطره) به رسمیت شناخته شود. با این حال به نظر میآید در برهه کنونی سهامداری در بازار سهام فعلا مساله‌ای پرمخاطره است. دلیل این امر را میتوان در چند نکته خلاصه کرد. نخست آنکه بنا بر آنچه پیشتر گفته شد چنین شکل سرمایهگذاری در شرایط عادی ریسک زیادی دارد و مبادرت‌کنندگان به آن عموما در مقایسه با سرمایهگذاری بلندمدت در بازه زمانی چندساله بازده کمتری به دست می‌آورند. دوم اینکه در شرایط کنونی به دلیل وزن بالای تحولات سیاسی و ناپختگی اظهارنظرها و تصمیم‌‌‌هایی که بعضا به‌سرعت تغییر می‌کنند، ممکن است در سال‌جاری و سال بعد شاهد نوسان بیشتر قیمت سهام و حکمفرمایی واهمه در این بازار باشیم؛ از این رو احتمال ضرر کم نیست. تمامی اینها سبب می‌شود که بتوان با اطمینان بیشتری اقدام به سرمایهگذاری بلندمدت کرد. در حال حاضر مسائلی نظیر کسری بودجه سال آتی در کنار احتمال کاهش نرخ ارز به سبب توافق احتمالی در خصوص احیای برجام از جمله مسائلی هستند که میتوانند تاثیر هیجانی بر بازار سهام داشته باشند؛ چرا که هر یک به نحوی میتوانند بیش واکنشی مثبت و منفی را در خصوص مسائل مختلف به دنبال داشته باشند.
استراتژی صبر
در ماه‌های اخیر، افت قیمت سهام سبب شد برخی از کارشناسان و فعالان قدیمی بازار فرض را بر این بگذارند که فروشندگان سهام در مقاطع فعلی به سبب آنکه سهام خود را در سطوح پایین‌تری نسبت به ارزش واقعی شرکت‌ها به فروش می‌رسانند، در حال زیان هستند. با این حال مقایسه عملکرد آنها با تصور تحلیلگران حکایت از آن دارد که رفتار آنها چندان هم اشتباه نبوده؛ چرا که اولا بازار موجودی واحد نیست که عرضه سهام در تمامی نمادهای آن اشتباه باشد؛ ثانیا ماندگاری در این بازار را نمی‌توان با ترکیب ثابتی از پرتفوی ادامه داد و طبیعتا در شرایطی که بیم زیان می‌رود باید سرمایهگذاران از دارایی خود محافظت کنند و ترکیب سبد دارایی را تغییر دهند. در حال حاضر مقایسه بازده بازارها در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که حتی اتخاذ سیاست سرمایهگذاری در سپرده بانکی نیز امری چندان ناپخته نبوده و اگر شخصی در ماه قبل این کار را کرده باشد زیان ندیده است. بنابراین شاید بد نباشد سرمایهگذاران نابلدتر یا ریسک‌گریزتر از مخاطرات موجود در این بازار تا فرارسیدن شرایطی بهتر کناره بگیرند یا حداقل راه سرمایهگذاری غیرمستقیم در این بازار را در پیش بگیرند. بالاخره هرچه باشد، تغییرات قیمت‌ها در بازارها مانند دم و بازدم است و اگرچه احتمال تجربه مجدد جهش سال ۹۹ کمرنگ به نظر می‌رسد؛ اما نمی‌توان فرض را هم بر این گذاشت که رونق در بورس، دیگر مشاهده نخواهد شد.
لزوم توجه به برخی عوامل
با توجه به تمامی آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد افراد مشتاق در بورس که قصد سرمایهگذاری غیرفعال (پسیو) دارند و می‌خواهند برای مدت طولانی از تحولات روزانه کنار بگیرند، باید عوامل متعددی را مدنظر قرار دهند. نخست آنکه اگر دارای تخصص کافی در این زمینه نیستند، سعی کنند از مشاوران سرمایهگذاری کمک بگیرند یا با سرمایهگذاری در صندوق‌های قابل معامله حضور خود در بازار سرمایه را به آنها بسپارند. دوم اینکه اگر اصرار بر سرمایهگذاری مستقیم دارند، حتما در نظر داشته باشند که به جای عمل کردن بر اساس نظر دیگران، به تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌ها و سابقه آنها در سال‌های اخیر بپردازند تا برای انتخاب نمادهای مورد نظر خود تصویر بهتری داشته باشند. تجربیات قبلی نشان می‌دهد که شرکت‌های دارای نقدشوندگی مناسب و آنهایی که متناسب با شرایط اقتصادی و سیاسی کشور طرحهای توسعه واقع‌بینانه‌تری را در دست اجرا دارند، از وضعیت مناسب‌تری در بلندمدت برخوردار خواهند بود. مضاف بر آنکه وجه نقد و بدهی پایین نیز میتواند تا حد زیادی آینده سرمایهگذاری را ایمن‌‌‌تر کند. در این راستا بهتر است از کیفیت سودآوری گرفته تا نحوه تقسیم سود شرکت مورد توجه سرمایهگذاران قرار گیرد و کنترل مستمر گزارشهای مالی شرکت‌ها به جای قیمت آنها روی تابلو معاملات ملاک معامله‌‌‌گری در تالار شیشهای باشد.
وضعیت ناخوشایند اقتصادی، کار را به جایی رساند که سرمایهگذاران خرد بسیاری برای حفظ ارزش پول خود وارد تالارهای شیشهای شدند، با این تفاوت که در بورس تهران ورود صاحبان پول به بازارسهام درمقایسه با بازارهای سرمایه جهان به شیوه‌ای غیر‌متداول صورت گرفته است.
پاداش بورسی سهامداری غیرمستقیم
اکثر سرمایهگذاران بر اساس هیجانات کاذب بدون داشتن اطلاعات کافی از سرمایهگذاری بورسی وارد این بازار شدند تا به صورت مستقیم و برخط معاملات را دنبال کنند اما از آنجا که نسبت به فراز و فرودهای سهامداری دانش کافی ندارند در مواجهه با شوک نزول قیمت راهی درهای خروج شدند. روندی که همچنان نیز ادامه دارد و خروج پول حقیقی را به کابوس تماشاگران بورسی مبدل کرده است، هرچند دیروز تا حدی حقیقیها به بازار بازگشتند. بعضا این دسته از سهامداران که طی دو سال اخیر به جرگه بورسبازان پیوستند یا با زیان بالای ۷۰درصدی از بازار خارج شدند یا همچنان بین خروج یا سهامدار باقی ماندن مرددند. تجربه نشان می‌دهد سرمایهگذاران ایرانی رغبت چندانی برای ورود پول خود به صندوق‌های سرمایهگذاری ندارند، این درحالی است که در بورس‌های بزرگ دنیا افرادی که از تجربه و دانش کافی سرمایهگذاری برخوردار نیستند با بهره‌گیری از صندوق‌های سرمایهگذاری به صورت غیرمستقیم وارد بازارسهام می‌شوند. ضمن آنکه این صندوق‌ها حتی بیشتر از بانک‌ها سود می‌دهند و عموما از ریسک‌های نزولی نیز در امان می‌‌‌مانند.
چندی پیش نیز متولیان بازار با گلایه از افزایش معاملات برخط نسبت به کاهش ورودی پول به صندوق‌های سرمایهگذاری ابرازنگرانی کردند. آمارهای سازمان بورس نشان می‌دهد حدود ۵درصد از معاملات بازارسهام از طریق صندوق‌های سرمایهگذاری انجام می‌شود که آماری ناامیدکننده است. چرخش بازار سرمایه و عقبگرد شاخص کل از ارتفاع هیجان‌انگیز ۲میلیون واحدی به محدوده‌های پایین‌تر در کنار فرار بخش بزرگی از سرمایهگذاران خرد از این بازار از وضعیت نامطلوب سهامداران حکایت میکند. با این اوصاف برخی صاحب‌نظران معتقدند درمسیر رو به افول بازار سهام، صندوق‌های سرمایهگذاری می‌توانستند اندکی از ضرر و زیان تحمیلی به سرمایهگذاران بکاهد اما وضعیت خود صندوق‌های سرمایهگذاری نیز به‌گونه‌ای است که آنطور که باید نتوانستند سرمایهگذاران را به سوی خود جلب کند. بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه همچنان بر این باورند که صندوق‌های سرمایهگذاری برای افرادی که سابقه و دانش کافی از فعالیت در بازار سرمایه را ندارند مناسب‌ترین گزینه است.
کم‌کاری نهادهای مالی
۲سال قبل بازارسهام وارد فاز جدیدی از تغییرات شد. افزایش حجم دارایی‌های نقد و وضعیت نامطلوب بازاهای مسکن، خودرو و طلا همراه با حمایت تمام قد برخی مسوولان کشور از سرمایهگذاری در بورس، بخش عمده‌ای از منابع مالی را راهی بورس تهران کرد. همان‌طور که مشاهده کردیم این رخداد غیرمترقبه، بورس را در مسیرجدیدی قرار داد. مسیری که معاملات این بازار را به هیجانی‌ترین شکل ممکن هدایت و در نهایت افت و خیز سهمگینی نصیب سهامداران خرد کرد. این در حالی است که کارشناسان بورسی بر این باورند که با توجه به شرایط آن روزهای بازار سهام اگر سرمایهگذاران خرد و کم‌سابقه از طریق نهادهای مالی معتبر و صندوق‌های سرمایهگذاری وارد بورس می‌شدند هرگز اتفاقات عجیب و قریب یک سال و نیم اخیر در بازار سرمایه رخ نمیداد. در همین رابطه مهدی رضایتی کارشناس بازار سرمایه گفت: در این که مردم رغبت چندانی برای ورود به صندوق‌های سرمایهگذاری ندارند چند عامل مهم دخیل است. مهم‌ترین موضوعی که باعث منع ورود سرمایه‌گذار به صندوق‌های سرمایهگذاری شده عدم‌اطلاع‌رسانی در این مورد است. بسیاری از مردم حتی نمی‌دانند برای سرمایهگذاری نهادهای مالی و صندوق‌های سرمایهگذاری نیز وجود دارند. در سالیان اخیر مردم به واسطه تبلیغات گسترده، به غیر از بازار کالاهای سنتی، بانک را به عنوان راهی مطمئن برای سرمایهگذاری انتخاب می‌کردند. در این میان سرمایهگذاران با توجه به شناخت محدودی که از بورس داشتند معمولا وارد بازاهای دیگر می‌شدند. این مهم باعث شده تا بازار سرمایه نیز با ابزارهای محدودی مشغول فعالیت باشد.
وی افزود: رونق بازارسهام در ۲سال اخیرتغییرات جدیدی را در مسیر معاملات بورسی به وجود آورد. از آنجا که ابزارهای سودبانکی نیز معمولا به دلیل عقب ماندن از نرخ تورم در میان بازارهای موازی بازنده می‌شوند، مردم برای دوره طولانی سراغ سرمایهگذاری در بانک نمی‌روند. از این رو بازار سرمایه در دوسال اخیر توانست در میان سرمایهگذاران جایگاه ویژهای بازکند اما بی‌اطلاعی بخش بزرگی از سهامداران خرد از ابزارهای این بازار و قرار گرفتن قیمت سهام در سراشیبی سقوط، سرمایهگذاران را به سمت درهای خروج هدایت کرد. عدم‌توانایی در کنترل این وضعیت از سوی متولیان بازار باعث شد صندوق‌های سرمایهگذاری و نهادهای مالی نیز به حاشیه رانده شوند.
وی با ابراز نگرانی از ناامیدی سرمایهگذاران نسبت به بازگشت بورس به مدار تعادلی، بیان کرد: متولیان بازار به راحتی می‌توانستند از طریق صندوق‌های سرمایهگذاری مردم را با بورس آشتی دهند. عدم‌تبلیغات در این بخش هم سرمایهگذاری غیرمستقیم را به سخره گرفت و هم ضرر و زیان هنگفتی نصیب سهامداران کرد.
مزیت سرمایهگذاری غیرمستقیم
به گفته این کارشناس، دریافت کدبورسی برای ورود به سرمایهگذاری غیرمستقیم نیز از جمله عواملی است که به بی‌رغبتی سهامداران برای ورود غیرمستقیم دامن زده است. روند طولانی و بازپرداخت آن برای برخی سرمایهگذاران نامانوس است. با این حال نباید از کنار مزیت‌های سرمایهگذاری غیرمستقیم به راحتی عبور کرد. در برخی موارد نرخ سود در صندوق‌های بادرآمدهای ثابت و حتی نرخ سود اوراق با درآمد ثابت که در بازار معامله می‌شود بدون نرخ شکست (تنزیل) از نرخ سود تضمینی بانک نیز بالاتر است.
وی با اشاره به نقش کمرنگ نهادهای مالی درورود سرمایهگذاران به این بخش عنوان کرد: کم‌کاری نهادهای مالی، سخت‌گیری در صدور مجوز فعالیت و عدم‌تلاش برای سهم‌خواهی بیشتر از بازار در کنار بی‌توجهی به تبلیغات و شناساندن این ابزارها، مردم را به سوی سرمایهگذاری مستقیم و پر ریسک هدایت میکند. در این میان همان‌طور که بارها مشاهده کرده‌ایم نهادهای مالی انگشت‌شماری برای جذب سرمایه‌گذار دست به تبلیغات و بازاریابی مالی زدند. این وضعیت در حالی است که در بورس‌های بزرگ دنیا برای سرمایهگذاری غیرمستقیم هزینه گزافی متحمل می‌شوند. بازی دوسر بردی که هم سرمایهگذاران منتفع می‌شوند و هم ازنوسانات هیجانی بازارکاسته می‌شود. بخش خصوصی و نهادهای مالی برای فروش بیشتر باید تلاش کنند و در راستای سهم‌خواهی بیشتر از بازار دست به اقدامات جدی بزنند تا با ضریب نفوذ بیشتر در بازار، معاملات نیز به مسیر تعادلی بازگردد. وی در ادامه اظهار کرد: صندوق‌های سرمایهگذاری به نهادهای مالی وابسته‌اند. به هر روی نمی‌توان گفت همه صندوق‌هایی که در بازار فعالیت می‌کنند در وضعیت مناسبی به‌سر می‌برند. در بازار انواع ابزارهای مالی مختلفی با ریسک‌های متفاوت وجود دارند اما با پیش‌فرض‌های عنوان شده ورود به این بخش با چشمانداز ۲ساله میتواند بازدهی قابل‌توجهی نسبت به سرمایهگذاری در بانک نصیب سرمایهگذاران کند.
دانش سرمایه ارکا برای همراهان خود به صورت همه روزه و رایگان اخبار های بازار سرمایه را ارائه می دهد.
منبع: سازمان بورس
بدون دیدگاه